1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

TRƯƠNG TẤT THNH

GIáO DụC BảN CHấT GIAI CấP CÔNG NHÂN
CHO HọC VIÊN HäC VIƯN Kü THT QU¢N Sù HIƯN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

HÀ NỘI - 2014


2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

TRƯƠNG TẤT THNH

GIáO DụC BảN CHấT GIAI CấP CÔNG NHÂN

CHO HọC VIÊN HäC VIƯN Kü THT QU¢N Sù HIƯN NAY

Chun ngành

: Chủ nghĩa xã hội khoa học

Mã số

: 60 22 03 08

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Bùi Thị Kim Hậu

HÀ NỘI - 2014


3

Luận văn đã được sửa theo Khuyến nghị của Hội đồng chấm
luận văn thạc sĩ.

Hà Nội, ngày……..tháng 12 năm 2014
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

PGS.TS. ĐỖ CÔNG TUẤN


4


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng
tơi. Luận văn được hồn thành dưới sự hướng dẫn khoa học của
TS. Bùi Thị Kim Hậu, các số liệu và kết quả nêu trong luận văn
là chính xác, trung thực, bảo đảm tính khách quan khoa học và
có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, tin cậy.

Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2014
Tác giả luận văn

Trương Tất Thịnh


5

BẢNG KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ

Viết tắt

Chính trị quốc gia

CTQG

Chủ nghĩa Mác-Lênin

CNMLN


Chủ nghĩa xã hội

CNXH

Diễn biến hồ bình

DBHB

Đảng Cộng sản Việt Nam

ĐCSVN

Đảng uỷ Quân sự Trung ương

ĐUQSTƯ

Độc lập dân tộc

ĐLDT

Giai cấp công nhân

GCCN

Hà Nội

H.

Học viện Kỹ thuật Quân sự


HVKTQS

Nhà xuất bản

Nxb

Quân đội nhân dân

QĐND

Tư tưởng Hồ Chí Minh

TTHCM

Xã hội chủ nghĩa

XHCN


6

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG
NHÂN VÀ GIÁO DỤC BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG NHÂN CHO HỌC
VIÊN HỌC VIỆN KỸ THUẬT QUÂN SỰ HIỆN NAY...................................... 9
1.1. Bản chất giai cấp công nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam và biểu hiện của
nó ở học viên Học viện Kỹ thuật quân sự ................................................................ 9
1.2. Đặc điểm và vai trị của giáo dục bản chất giai cấp cơng nhân cho học viên Học
viện Kỹ thuật quân sự hiện nay.............................................................................. 26

Chương 2: NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG VÀ THỰC TRẠNG GIÁO DỤC
BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG NHÂN CHO HỌC VIÊN HỌC VIỆN KỸ
THUẬT QUÂN SỰ HIỆN NAY ......................................................................... 37
2.1. Những nhân tố tác động giáo dục bản chất giai cấp công nhân cho học viên Học
viện Kỹ thuật Quân sự hiện nay............................................................................. 37
2.2. Thực trạng giáo dục bản chất giai cấp công nhân cho học viên Học viện Kỹ
thuật Quân sự hiện nay và nguyên nhân................................................................. 42
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG
NHÂN CHO HỌC VIÊN HỌC VIỆN KỸ THUẬT QUÂN SỰ HIỆN NAY.... 67
3.1 Tăng cường giáo dục toàn diện, chú trọng bồi dưỡng, giác ngộ lý luận CNMLN,
TTHCM, quan điểm đường lối của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước,
nhiệm vụ của Quân đôi và Học viện cho học viên ................................................. 67
3.2 Đa dạng hố các hình thức, phương pháp giáo dục bản chất giai cấp công nhân
cho học viên .......................................................................................................... 76
3.3 Tổ chức tốt các hoạt động thực tiễn và nâng cao tính tích cực, tự tu dưỡng rèn
luyện của học viên trong các hoạt động này........................................................... 80
3.4 Kết hợp giáo dục, rèn luyện với đấu tranh khắc phục sự suy thoái về phẩm chất
đạo đức, lối sống của học viên ............................................................................... 86
KẾT LUẬN.......................................................................................................... 93
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 95
PHỤ LỤC............................................................................................................100


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cơng cuộc đổi mới đất nước, định hướng xã hội chủ nghĩa do Đảng
Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo đã thu được những thành tựu to
lớn, có ý nghĩa rất quan trọng góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh

thần cho nhân dân, thế và lực của Việt Nam ngày càng được khẳng định trên
trường quốc tế. Đóng góp vào thành tựu chung đó có vai trị quan trọng của
giai cấp công nhân Việt Nam. Nghị quyết TW 6 khố X đã khẳng đinh: “Giai
cấp cơng nhân Việt Nam có sứ mệnh lịch sử to lớn: là giai cấp lãnh đạo cách
mạng Việt Nam thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam”. Điều
đó minh chứng một điều hết sức quan trọng là: GCCN và những biểu hiện về
bản chất GCCN ngày càng đóng vai trị quan trọng trong sự nghiệp cách
mạng của chúng ta ngày nay.
Đối với quân đội, bản chất giai cấp luôn là vấn đề cơ bản của quân đội
cách mạng. Một quân đội dù có được trạng bị hiện đại, huấn luyện chu đáo
đến đâu vẫn có thể bị dao động nghiêng ngả, mất phương hướng trước những
diễn biến mau lẹ, phức tạp về chính trị xã hội, thậm chí cịn bị vơ hiệu hố và
tan rã nhanh chóng nếu qn đội đó khơng được giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý
tưởng cách mạng và bản chất của giai cấp thành lập ra nó. Thất bại của chủ
nghĩa xã hội hiện thực ở Liên xô và Đông âu bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân
trong đó nguyên nhân lực lượng quân đội xa rời bản chất GCCN là một trong
những nguyên nhân quan trọng. Thực tiễn xây dựng chiến đấu và trưởng
thành của Quân đội nhân dân Việt Nam cho thấy: Xây dựng, củng cố và nâng
cao bản chất GCCN của Quân đội ln là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng, có ý
nghĩa cả về thực tiễn và lý luận.
Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội cách mạng, mang bản chất
GCCN, do đó có sự thống nhất biện chứng giữa tính dân tộc, tính giai cấp và


2

tính quốc tế. Trong suốt q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt
Nam và Chủ tịch Hồ Chi Minh ln ln chăm lo giáo dục phát triển tồ diện
Quân đội mà trước hết là giáo dục, nâng cao về bản chất giai cấp, nhờ đó mà
Quân đội nhân dân Việt Nam không ngừng lớn mạnh, trưởng thành và trong

mọi tình huống phức tạp vẫn tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và chế
độ XHCN
Trong bối cảnh toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế hiện nay, yêu cầu nhiệm
vụ của cách mạng đặt ra hết sức nặng nề đối với quân đội nói chung và
HVKTQS nói riêng. Bên cạnh đó, Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch
đang ráo riết thực hiện chiến lược “ DBHB” nhằm lật đổ chế độ xã hội chủ
nghĩa ở nước ta, trong đó Quân đội là một trong những trọng điểm chống phá
của các thế lực thù địch. Chúng muốn trung lập hoá Quân đội, tuyên truyền
quan điểm theo kiểu dân chủ tư sản mà đối tượng đầu tiên kẻ thù hướng tới là
tầng lớp thanh niên Quân đội, trong đó có học viên đào tạo kỹ sư quân sự tại
HVKTQS hiện nay. Mặt khác tình hình thế giới cũng như trong khu vực có
nhiều diễn biến phức tạp, cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc đang diễn
ra hết sức gay go, quyết liệt có tác động khơng nhỏ đến quá trình giáo dục,
bồi dưỡng nâng cao bản chất GCCN của Quân đội nói chung và của Học viên
HVKTQS nói riêng.
Hiện nay, cơng tác giáo dục nhằm nâng cao bản chất GCCN ở
HVKTQS đã được chú trọng, có bước phát triển, đại đa số cán bộ, đảng viên,
học viên trong Học viện đều đã phát huy được vai trị tiên phong, gương mẫu,
tính kiên định vững vàng trước những tình huống khó khăn, hồn thành mọi
nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, công tác giáo dục, nâng cao bản chất GCCN
cho học viên tại HVKTQS hiện nay vẫn còn bộc lộ nhiều bất cập. Thực tế vẫn
cịn có nhiều học viên động cơ phấn đấu còn thiếu thường xuyên, tính đấu
tranh phê và tự phê cịn thấp, ý thức tổ chức kỷ luật kém…. Làm ảnh hưởng


3

không nhỏ đến kết quả và chất lượng của quá trình giáo dục đào tạo tại Học
viện, mà trực tiếp là ảnh hưởng đến mục tiêu đào tạo ba trong một: “Người kỹ
sư giỏi, người sỹ quan tốt, người đảng viên mẫu mực” sau khi ra trường.

Từ những lý do trên tác giả chọn đề tài: “Giáo dục bản chất giai cấp
công nhân cho học viên Học viện Kỹ thuật Quân sự hiện nay” làm luận văn
tốt nghiệp của mình.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Nghiên cứu về GCCN, giáo dục, tăng cường và phát triển bản chất
GCCN của đội ngũ cán bộ là một nội dung lớn, đã có nhiều cơng trình khoa
học, các bài nói, bài viết của các đồng chí là lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các
nhà khoa học đề cập dưới nhiều góc độ khác nhau. Tiêu biểu có các cơng
trình khoa học của các tác giả như:
Bàn về GCCN và bản chất GCCN có các cơng trình nghiên cứu của các
tác giả sau:
-“Đổi mới tư duy về giai cấp công nhân - kinh tế tri thức và công nhân
tri thức”, GS.Văn Tạo, Nxb Chính Trị Quốc gia, Hà Nội, 2008.
Trong cơng trình nghiên cứu này, tác giả đã trình bày tổng quát và khoa
học quan điểm về khái niệm giai cấp công nhân từ C.Mác - Ph.Ăngghen, V.I
Lênin đến Hồ Chí Minh. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam qua các kỳ
đại hội, khái niệm khoa học của các nhà nghiên cứu Việt Nam về khái niệm
giai cấp công nhân. Trong đề tài này trên cơ sở phân tích sự phát triển của
cách mạng khoa học công nghệ và kinh tế tri thức tác động trực tiếp đến xu
hướng biến đổi của giai cấp công nhân Việt Nam, tác giả đưa ra quan niệm tư
duy mới về giai cấp công nhân trong nền kinh tế tri thức và nhấn mạnh sự
phát triển ngày càng đông đảo của đội ngũ công nhân này. Cùng với việc đưa
ra những quan điểm, tư duy mới về kinh tế tri thức và công nhân trí thức tác
giả đã nêu những quan điểm chủ đạo của Đảng và Nhà nước về xây dựng và


4

phát triển đội ngũ cơng nhân trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố. Cơng trình này đã cung cấp những dữ liệu quan

trọng để trong q trình nghiên cứu luận văn có thể kế thừa và phát triển
những nhân tố hợp lý nhằm làm sáng tỏ khái niệm giai cấp công nhân và vai
trị tiên phong của giai cấp cơng nhân trong giai đoạn hiện nay.
- “Giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng
Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, Đặng Tiến Cơng, giảng viên
chính Khoa Xây dựng Đảng, Trường Chính trị tỉnh Bình Thuận, Website
Trường Chính trị tỉnh Bình Thuận ngày 3/11/2014.
Trong cơng trình này, tác giả đã đánh giá về vị trí, vai trị cách mạng
của giai cấp công nhân và bản chất của giai cấp công nhân đối với đang cầm
quyền. Tác giả đã hệ thống hoá các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam
về giai cấp công nhân và xây dựng giai cấp công nhân thời kỳ đổi mới đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, trên cơ sở đó tác giả đã đề xuất
một số giải pháp nhằm xây dựng giai cấp công nhân trong giai đoạn tiếp theo.
Bàn về giáo dục ý thức chính trị và bản chất giai cấp cơng nhân có các
cơng trình nghiên cứu của các tác giả sau:
“Vai trị của cơng đồn trong giáo dục ý thức chính trị cho cơng nhân
tỉnh Thái Nguyên hiện nay” Luận văn thạc sỹ Nguyễn Hồng Hà - Học viện
Báo chí và Tun truyền 2013.
Trong cơng trình này tác giả đã khái quát chung về những vấn đề
lý luận và thực tiễn trong giáo dục ý thức chính trị cho cơng nhân và vai
trị của cơng đồn trong giáo dục ý thức chính trị cho cơng nhân ở Thái
Nguyên. Luận văn cũng đã làm rõ thực trạng vai trị của cơng đồn
trong cơng tác giáo dục ý thức chính trị cho cơng nhân ở Thái Ngun từ
đó tác giả đã đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm phát huy vai trị của cơng
đồn trong giáo dục ý thức chính trị cho cơng nhân ở Thái Ngun.


5

Bàn về giai cấp công nhân và bản chất giai cấp cơng nhân trong qn

đội có các cơng trình nghiên cứu của các tác giả sau:
- “ Phát triển bản chất GCCN của sỹ quan cấp phân đội Quân đội
nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá”, Lưu
Ngọc Khải - Luận án tiến sỹ - Học viện Chính trị qn sự - 2003.
Trong cơng trình này tác giả đã khái quát bản chất GCCN của quân đội,
một số đặc trưng và vai trò của việc phát huy bản chất giai cấp công nhân của
sỹ quan qn đội, cơng trình cũng đã đánh giá thực trạng và xu hướng biến
đổi bản chất GCCN của sỹ quân cấp phân đội quân đội nhân dân Việt Nam, từ
đó đưa ra một số giải pháp phát triển bản chất giai cấp công nhân cho đội ngũ
sỹ quan cấp phân đội quân đội nhân dân Việt Nam.
- “Quân đội nhân dân Việt Nam mang đậm bản chất giai cấp công
nhân” Thiếu tướng, PGS, TS Đặng Thanh Sơn. Báo Quân đội nhân dân điện
tử- thứ 3, ngày 15 tháng 7 năm 2014.
Trong cơng trình này tác giả đã khẳng định ngày từ khi ra đời đến nay,
quân đôi nhân dân Việt Nam luôn mang bản đậm bản chất GCCN của Đảng
và trình bày rõ những biểu hiện bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt
Nam thể hiện trên các mặt về chính trị, về tư tưởng và về tổ chức.
Ngồi những cơng trình đã được khái qt ở trên, cịn một số cơng trình
khoa học, bài báo được tác giả tiếp cận và tham khảo trong q trình hồn
thành luận văn như: Tổng Liên Đoàn Lao động Việt Nam “Tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với giai cấp công nhân và cơng đồn thời kỳ cơng
nghiệp hố và hội nhập kinh tế quốc tế”, Nxb Lao động, H, 2007; PGS.TS.
Phan Thanh Khơi, chun đề “Đánh giá vai trị của giai cấp công nhân Việt
Nam trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, dự thảo
đề án xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp
hố, hiện đại hố đất nước”; TS. Đặng Ngọc Tăng, Báo cáo tổng thuật đề tài


6


“Xây dựng giai cấp, công nhân Việt Nam giai đoạn 2011-2020; GS.TS.
Dương Xuân Ngọc, “Nâng cao ý thức chính trị cho giai cấp công nhân Việt
Nam trước yêu cầu, nhiệm vụ mới”, Tạp chí lý luận số 4, 2008; TS. Đặng
Ngọc Tùng,“Xây dựng phát triển giai cấp công nhân và tổ chức cơng đồn
Việt Nam đáp ứng trước u cầu nhiệm vụ mới”, Tạp chí Đảng Cộng sản, số
825, 2011; TS. Nguyễn An Ninh,“Về xu hướng cơng nhấn hố ở nước ta hiện
nay”, Nxb CTQG - H., 2007; Lê Ngọc Dũng, “Những đặc trưng cơ bản của
đội ngũ công nhân ngành than ở Quảng Ninh”, Tạp chí Vinacomin điện tử ra
ngày (9/11/2012); TS. Lê Thanh Hà, “Thực trạng công nhân lao động ở các
khu cơng nghiệp” và “trình độ học vấn của cơng nhân nước ta hiện nay”,
Tạp chí Lao động và Cơng đồn số 544 và 547, 2010; Nguyễn Văn
Huyên,“Suy nghĩ về giai cấp công nhân và xây dựng giai cấp cơng nhân”,
Tạp chí Lý luận chính trị số11/ 2008, tr.72-76.
- Lê Văn Tý: “Tăng cường bản chất GCCN cho Đảng viên trong thời
kỳ mới” Tạp chí Cộng sản T3 1999.
- Giáo sư Trần Xuân Trường “ Về tính quy luật của quá trình hình
thành và phát triển bản chất truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam”
Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị quân sự, số 6 – 2010.
- Hồ Kiếm Việt “ Giữ vững và tăng cường bản chất GCCN của Đảng
trong thời kỳ mới” Tạp chí Quốc phịng tồn dân, T11 – 2013.
Các cơng trình, các bài viết trên đã đề cập ở các khía cạnh lý luận và
thực tiễn khác nhau về GCCN, bản chất GCCN và nâng cao bản chất GCCN
cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu của sự
nghiệp cách mạng. Một số công trình khoa học cũng đề cập tới sự cần thiết và
các giải pháp nâng cao bản chất GCCN trong đội ngũ sỹ quan Quân đội. Tuy
nhiên đến nay chưa có cơng trình, bài viết nào nghiên cứu trực tiếp, hệ thống
dưới góc độ chuyên ngành CNXH khoa học về giáo dục bản chất GCCN cho


7


học viên HVKTQS trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy đề tài nghiên cứu của tác
giả về giáo dục bản chất GCCN cho học viên HVKTQS hiện nay không trùng
lặp với bất kỳ cơng trình khoa học nào đã được cơng bố.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Trên cơ sở làm sáng rõ những vấn đề lý luận về giáo dục bản chất
GCCN, thực trạng bản chất GCCN của học viên HVKTQS hiện nay, luân văn
đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục
bản chất GCCN cho học viên ở HVKTQS hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ
- Làm sáng tỏ bản chất GCCN của Quân đội nhân dân Việt Nam,
những biểu hiện của nó ở học viên HVKTQS và những vấn đề lý luận về giáo
dục bản chất GCCN cho học viên HVKTQS hiện nay.
- Phân tích đúng những yếu tố tác động và thực trạng giáo dục bản chất
GCCN cho học viên ở HVKTQS hiện nay.
- Trình bày những kinh nghiệm rút ra, đề xuất một số giải pháp nhằm
giáo dục bản chất GCCN cho học viên ở HVKTQS hiện nay.
4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận văn
4.1.Cơ sở lý luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên hệ thống các quan điểm, tư tưởng
của CNMLN, TTHCM và của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng quân
đội cách mạng, về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội đáp ứng yêu cầu, nhiệm
vụ bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay.
4.2 Cơ sở thực tiễn
Luận văn lấy thực tiễn hoạt động giáo dục bản chất GCCN và thực
trạng biểu hiện bản chất GCCN của học viên mà tác giải khảo sát, nghiên cứu
làm thực tiễn kiểm nghiệm.



8

4.3. Phương pháp nghiên cứu
Dựa trên cơ sở phương pháp luận của CNMLN, luận văn sử dụng tổng hợp
các phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành và khoa học liên ngành.
Trong đó chú trọng phương pháp phân tích quy nạp, diễn dịch, phân tích tổng hợp,
logic, lịch sử, khảo sát, điều tra, lý luận gắn liền với thực tiễn làm phương pháp
nghiên cứu của luận văn.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
Luận văn nghiên cứu về q trình giáo dục bản chất giai cấp cơng nhân
cho học viên ở HVKTQS hiện nay.
Phạm vi nghiên cứu: Các hoạt động giáo dục bản chất giai cấp công
nhân cho học viên ở Học viện Kỹ thuật quân sự; các số liệu khảo sát, điều tra
phục vụ cho luận văn được thực hiện ở các Hệ, các Tiểu đoàn quản lý học
viên quân sự và được giới hạn từ năm 2008 đến tháng 8 năm 2014.
6. Đóng góp mới về khoa học của luận văn
Bước đầu làm sáng tỏ những vấn đề LL&TT về giáo dục bản chất GCCN
cho học viên trong nhà trường quân đội hiện nay
Xây dựng được 2 khái niệm về bản chất GCCN của quân đội NDVN và
Giáo dục bản chất GCCN cho học viên ở HVKTQS một cách cụ thể và độc đáo.
Đề xuất được các nhóm giải pháp giáo dục bản chất GCCN cho học viên
hướng đến các chủ thể cụ thể phù hợp với điều kiện thực hiện tại ở HVKTQS
hiện nay.
7. Ý nghĩa của luận văn.
Kết quả nghiên cứu của luận văn cung cấp thêm cơ sở khoa học cho các
cấp uỷ đảng, cán bộ, giáo viên tại các nhà trường trong quân đội tiếp tục giáo
dục bản chất GCCN cho đội ngũ học viên trong tình hình mới hiện nay.
8. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm: Phần mở đầu; 3 chương (8 tiết); kết luận; tài liệu tham
khảo và phụ lục.



9

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG NHÂN
VÀ GIÁO DỤC BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG NHÂN CHO HỌC VIÊN
HỌC VIỆN KỸ THUẬT QUÂN SỰ HIỆN NAY
1.1. Bản chất giai cấp công nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam
và biểu hiện của nó ở học viên Học viện Kỹ thuật quân sự
1.1.1 Bản chất giai cấp công nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam
Chủ nghĩa Mác Lênin khẳng định quân đội là một phạm trù lịch sử. Sự
ra đời, tồn tại của mọi loại hình qn đội ln gắn liền với sự ra đời và tồn tại
của nhà nước, của một giai cấp và chế độ xã hội nhất định. Quân đội bao giờ
cũng mang bản chất của một giai cấp đã tổ chức ra nó. Giai cấp thống trị nắm
quyền lực nhà nước và tổ chức nuôi dưỡng, sử dụng quân đội với tư cách là
một tổ chức của nhà nước, do nhà nước xây dựng nên, nhằm phục vụ lợi ích
của mình. Do vậy, bản chất giai cấp và nội dung của nhà nước như thế nào thì
quân đội - người bảo vệ lợi ích của nó cũng như thế ấy. Khơng bao giờ và
khơng ở đâu có nhà nước "siêu giai cấp", quân đội "phi giai cấp"; "phi
chính trị". Những luận điệu phủ nhận bản chất giai cấp của quân đội nhằm
thực hiện mưu đồ đen tối của giai cấp tư sản đã được V.I.Lênin vạch trần:
"Quân đội không thể và không nên trung lập, không lôi kéo quân đội vào
chính trị - đó là khẩu hiệu của bọn tơi tớ giả nhân giả nghĩa của giai cấp tư
sản và của chế độ Nga Hoàng, bọn này trong thực tế bao giờ cũng đã lơi
kéo qn đội vào chính trị phản động" [18, tr.136]. Hiện nay, những luận
điệu phủ nhận bản chất giai cấp của quân đội vẫn đang được chủ nghĩa
chống cộng và bọn cơ hội tuyên truyền, thực chất nhằm chống lại CNMLN
và che giấu âm mưu "phi chính trị hố" qn đội trong chiến lược "diễn
biến hồ bình" của chủ nghĩa đế quốc đối với nước ta và các nước XHCN.



10

Quân đội bao giờ cũng do một giai cấp tổ chức ra và bản chất của giai cấp
đó ln chi phối và quy định bản chất giai cấp của quân đội. Trong xã
hội cũ - những xã hội mà giai cấp bóc lột giữ địa vị thống trị xã hội, có lợi ích
đối lập với lợi ích của nhân dân lao động thì giai cấp cầm quyền thường tìm cách
che giấu hoặc lẩn tránh bản chất giai cấp của quân đội do chính họ tổ chức ra.
Trái lại, giai cấp vô sản với bản chất cách mạng và sứ mệnh cao cả của mình,
ln tun bố cơng khai và khẳng định bản chất GCCN của quân đội cách mạng,
đồng thời chỉ rõ bản chất giai cấp của quân đội tư sản, đế quốc.
Bản chất giai cấp là nội dung cơ bản, quy định sự khác hẳn về chất giữa
quân đội cách mạng và quân đội phản cách mạng. Nếu quân đội phản cách mạng
mang bản chất giai cấp thống trị bóc lột- giai cấp có lợi ích căn bản đối lập với
lợi ích của đại đa số nhân dân lao động thì qn đội cách mạng mang bản chất
GCCN ln vì lợi ích của nhân dân lao động.
Muốn hiểu sâu sắc bản chất GCCN của quân đội cách mạng, chúng ta
phải hiểu rõ về sự hình thành và phát triển của GCCN hiện đại và bản chất giai
cấp của nó. Sự hình thành GCCN hiện đại và bản chất của nó là khách quan
do tất yếu kinh tế và địa vị kinh tế- xã hội của chính GCCN quy định. Ngay từ
khi ra đời, GCCN đã tỏ rõ là giai cấp cách mạng. C.Mác và Ph.Ăngghen là
những người có cơng lao phát hiện ra bản chất cách mạng của giai cấp công
nhân: “Giai cấp vô sản trải qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau. Cuộc
đấu tranh của họ chống giai cấp tư sản bắt đầu từ lúc họ mới ra đời”[23,
tr.607]. Từ khi có lý luận khoa học dẫn đường, GCCN ý thức được sứ mệnh
lịch sử của mình, từ giai cấp "tự nó" thành giai cấp "vì nó", đấu tranh quyết
liệt để giải phóng mình và giải phóng nhân loại.
Bản chất giai cấp của GCCN là bản chất cách mạng, được thể hiện thơng
qua những đặc tính biểu hiện và những phẩm chất vốn có đặc trưng như tính tiên

tiến, tính cách mạng triệt để, tính tổ chức kỷ luật, tính quốc tế của nó. Những đặc


11

trưng bản chất ấy của GCCN không phải là do áp đặt chủ quan của một cá nhân
nào, mà nó được quy định bởi một số cơ sở khách quan sau đây:
Thứ nhất, cần nhận thức rõ rằng, GCCN sở dĩ đóng vai trị là giai cấp
cách mạng, có sứ mệnh lịch sử giải phóng giai cấp mình và nhân loại thốt
khỏi ách áp bức bóc lột của giai cấp tư sản, xoá bỏ trật tự TBCN để xây dựng
xã hội tương lai CSCN, bởi vì giai cấp đó là sản phẩm xã hội của quá trình
phát triển lịch sử của lực lượng sản xuất. Nó là con đẻ của nền đại công
nghiệp, đặc trưng cho xã hội hiện đại, nó đại diện tiêu biểu nhất cho tính chất
xã hội hoá của lực lượng sản xuất, tiêu biểu cho xu thế phát triển của lịch sử.
Chỉ có GCCN mới là giai cấp duy nhất đại biểu cho lợi ích chung của tồn xã
hội. Lợi ích của GCCN khơng biểu hiện với nghĩa là tư hữu. Với ý nghĩa đó,
GCCN khơng hề có lợi ích riêng. Tư hữu xa lạ với bản chất xã hội hoá của lực
lượng sản xuất, của chế độ sở hữu xã hội và quan hệ sản xuất XHCN nói
chung. GCCN tìm thấy lợi ích chân chính của mình khi phấn đấu cho lợi ích
chung của tồn xã hội. Căn nguyên sâu xa quy định bản chất cách mạng triệt
để của GCCN là ở đó.
Thứ hai, GCCN là giai cấp cách mạng bởi vì nó đại diện cho phương
thức sản xuất tiên tiến nhất của lịch sử, cho xu thế phát triển tất yếu của lịch sử
là CNXH và CNCS. Khơng bao giờ được đồng nhất tình cảnh nghèo khổ do bị
áp bức bóc lột, bị tước đoạt hết tư liệu sản xuất với tính cách mạng của GCCN.
Nghèo khổ khơng tự nó dẫn tới cách mạng. Là cách mạng khơng phải vì
GCCN là một giai cấp nghèo khổ. Trái lại, cách mạng phải xoá bỏ hiện tượng
nghèo khổ ấy. Mác gọi là xoá bỏ mọi trật tự hiện tồn. Xố bỏ chế độ tư hữu, nơ
lệ làm thuê, đó là tóm tắt lý luận của những người cộng sản như Mác nói.
Thứ ba, GCCN do bản chất kinh tế- sản xuất xã hội hố của nó, do

phương thức sản xuất đại công nghiệp tập trung qui định cho nên nó cũng
đồng thời là chủ thể của ý thức hệ khoa học và cách mạng tiêu biểu nhất cho


12

thời đại cách mạng cộng sản chủ nghĩa. Ý thức hệ này đã được lý luận hoá
thành học thuyết, chủ nghĩa về chủ nghĩa cộng sản khoa học, tạo nên bước
ngoặt, đỉnh cao tư tưởng và trí tuệ của thời đại do C. Mác và Ph Ăngghen xây
dựng nên.
Như vậy, chúng ta có thể thấy: Bản chất GCCN là cái vốn có phản ánh
nội dung cốt lõi nhất, sâu sắc nhất của GCCN quốc tế. Bản chất ấy không phải
là cái chung chung, khó nhận biết, mà nó ln có sự thống nhất trong các đặc
trưng và là cơ sở để phân biệt GCCN với giai cấp khác. Đồng thời, nó cịn là
những tiêu chí khẳng định vai trị lịch sử vinh quang của GCCN là xoá bỏ
CNTB, xây dựng thành công CNXH và Chủ nghĩa cộng sản văn minh trên
toàn thế giới.
Tuy nhiên, bản chất giai cấp của GCCN được thể hiện ở từng công nhân,
ở từng tập thể và ở mỗi quốc gia như thế nào còn phụ thuộc trực tiếp vào cơ sở
kinh tế- xã hội và sự giác ngộ chính trị của các chủ thể ở đó. Nó ln là sản
phẩm của q trình hoạt động tự giác, gắn liền với thực tiễn đấu tranh của
GCCN, gắn liền với hoạt động giáo dục, rèn luyện bền bỉ của GCCN thơng qua
chính đảng cộng sản của nó và sự nỗ lực của mỗi thành viên trong tự giáo dục,
tự rèn luyện. Thực tế có thể có những người cơng nhân do lạc hậu, thối hố
kém giác ngộ nên không mang bản chất của GCCN, nhưng ngược lại có những
người thuộc các tầng lớp, giai cấp khác lại mang bản chất GCCN.
Những quan niệm khoa học đó là cơ sở để thấy việc giáo dục, xây dựng
bản chất GCCN cho qn đội vơ sản là q trình tự giác và lâu dài thơng qua
vai trị của Đảng mác-xít cho phù hợp với tính chất nhiệm vụ của tổ chức
quân sự. Buông lỏng, xem nhẹ hoặc lệch lạc trong vấn đề xây dựng bản chất

GCCN cho quân đội sẽ dẫn đến hậu quả khơn lường, liên quan đến chính sự
tồn vong của chế độ. Thực tiễn sụp đổ CNXH ở Liên xô trước đây và các
nước Đông Âu đã để lại những bài học xương máu về sự cần thiết phát huy


13

bản chất giai cấp của quân đội cách mạng , qn đội khơng bao giờ được thờ
ơ hoặc đứng ngồi chính trị.
Đảng Cộng sản Việt Nam là một tổ chức tiền phong của GCCN Việt
Nam, từ khi ra đời và qua thực tiễn đấu tranh cách mạng, đã nhận rõ tính tất
yếu khách quan phải tổ chức ra quân đội cách mạng, làm lực lượng nòng cốt
trong cuộc đấu tranh giải phóng đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Chủ tịch Hồ Chí
Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã kế thừa, vận dụng sáng tạo những
nguyên lý Lênin nít về xây dựng tổ chức quân sự của GCCN để giáo dục, rèn
luyện Quân đội nhân dân Việt Nam, làm cho nó thực sự là quân đội mang bản
chất GCCN, quân đội của dân, do dân và vì dân. Vì vậy, mặc dù các quân
nhân tham gia quân đội ở mọi thời kỳ, là con em của đồng bào các dân tộc
Việt Nam, có nguồn gốc thành phần xuất thân, thành phần xã hội - giai cấp đa
dạng và không thuần nhất, nhưng luôn được giác ngộ bản chất GCCN. Cho
nên, quân đội nhân dân Việt Nam từ khi ra đời đến nay luôn tỏ rõ là quân đội
cách mạng, tinh nhuệ về chính trị và hành động, ln trung thành vô hạn với
Đảng, Tổ quốc và nhân dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì ĐLDT và CNXH.
Bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam chính là bản chất
GCCN của Đảng. Tuy nhiên, bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt
Nam mang nội dung đặc trưng riêng do tính chất tổ chức chính trị- quân sự
quy định. Nội dung đặc trưng bản chất GCCN của Quân đội nhân dân Việt
Nam - một tổ chức chính trị - quân sự do ĐCSVN tổ chức, giáo dục và rèn
luyện thể hiện ở mục tiêu lý tưởng chiến đấu; hệ tư tưởng; nguyên tắc tổ
chức; hoạt động xây dựng và thực hiện chức năng, nhiệm vụ của quân đội;

mối quan hệ của quân đội nhân dân Việt Nam với dân tộc, với nhân dân,
thông qua đạo đức, lối sống, kỷ luật của quân đội; lòng trung thành với Đảng,
với nhân dân:


14

Bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam thể hiện tập trung ở
mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì "ĐLDT và CNXH. Trong các xã hội cịn có sự
phân chia giai cấp, thì mỗi cá nhân, tổ chức xã hội đều thuộc về một giai cấp
nhất định và bị chi phối bởi một mục tiêu, lý tưởng chính trị cụ thể. Do vậy,
mục tiêu lý tưởng chính trị bao giờ cũng là cơ sở quan trọng hàng đầu để đánh
giá tính chất cách mạng, vai trị lịch sử của mỗi giai cấp, mỗi tổ chức xã hội và
mỗi con người nhất định. Mục tiêu lý tưởng chiến đấu của quân đội nhân dân
Việt Nam là mục tiêu lý tưởng của GCCN Việt Nam, của ĐCSVN, là sự thể
hiện tập trung mục đích chính trị- xã hội và mang tính nhân văn cao cả. Mặt
khác, thực hiện mục tiêu lý tưởng "ĐLDT và CNXH" còn là sự thể hiện về
nguyện vọng thiết tha chính đáng của nhân dân ta. Quân đội nhân dân Việt
Nam từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, rất thấu hiểu cuộc sống cơ
cực lầm than của người dân bị nô lệ, bị mất nước trong những đêm dài nô lệ,
dưới ách thống trị của chủ nghĩa thực dân, nhân dân đã khát khao giá trị ĐLDT
như thế nào. Cho nên, ĐLDT và CNXH là mục tiêu xuyên suốt của sự nghiệp
cách mạng của GCCN Việt Nam, của Đảng, dân tộc và nhân dân, là sự hội tụ
của ý Đảng, lòng dân. Do vậy, việc thực hiện mục tiêu lý tưởng chiến đấu vì
"ĐLDT và CNXH" là một nội dung hàng đầu thể hiện bản chất GCCN của
quân đội nhân dân Việt Nam. Từ khi mới ra đời, quân đội nhân dân Việt Nam
đã được Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên
chăm lo xây dựng bản chất GCCN. Trong đó, nội dung giáo dục mục tiêu lý
tưởng chiến đấu được chú trọng đặc biệt. Vì thế, trong những trang sử vẻ vang
của dân tộc, do giác ngộ sâu sắc mục tiêu lý tưởng chiến đấu quân đội nhân dân

Việt Nam đã cùng toàn Đảng, toàn dân làm nên những kỳ tích thật hào hùng
xứng đáng lời khen ngợi của Bác: "Quân đội trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn
sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì CNXH. Nhiệm vụ nào
cũng hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng"


15

[31, tr.350]. Sự giác ngộ và từng bước hiện thực hố mục tiêu lý tưởng chiến
đấu vì ĐLDT và CNXH luôn trở thành thước đo quan trọng đánh giá bản chất
GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam.
Trong tình hình hiện nay, trước những biến động chính trị phức tạp của
thời đại, nhiều người đã hồi nghi và tìm mọi cách phủ nhận khả năng thực
hiện mục tiêu thiêng liêng mà Đảng và dân tộc ta đã kiên định gần một thế kỷ
qua. Đồng thời, các thế lực thù địch đang lợi dụng xu thế tồn cầu hố kinh tế,
chủ trương đa dạng hoá, đa phương hoá, mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế của
Đảng và Nhà nước ta để đẩy mạnh "DBHB" hòng phá hoại những thành quả
cách mạng của Đảng, của nhân dân ta. Trong bối cảnh đó, nếu mơ hồ hoặc
mất định hướng về mục tiêu lý tưởng chiến đấu, để các thế lực thù địch kích
động, làm “vơ hiệu hố”, qn đội sẽ thối hố biến chất. Vì thế, việc giác
ngộ mục tiêu lý tưởng chiến đấu của quân đội nhân dân Việt Nam trong giai
đoạn cách mạng mới là một nhiệm vụ trọng yếu của sự nghiệp xây dựng, giữ
vững bản chất GCCN của QĐNDVN hiện nay.
Bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam được thể hiện ở sự
giác ngộ sâu sắc CNMLN, TTHCM, đường lối quan điểm của ĐCSVN trong
mỗi con người và mỗi tổ chức của quân đội. Đây là nội dung rất quan trọng
thể hiện bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam. Bởi lẽ, quân đội
nhân dân Việt Nam là quân đội cách mạng do chính Đảng của GCCN Việt
Nam tổ chức ra, cho nên Quân đội nhân dân Việt Nam đương nhiên phải lấy
CNMLN và TTHCM làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hoạt động

của mình.
Từ khi mới ra đời và trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và
trưởng thành của quân đội nhân dân Việt Nam, ĐCSVN và Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã ln chú trọng xây dựng qn đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng,
trang bị cho quân đội nhân dân Việt Nam hệ tư tưởng tiên phong của GCCN.


16

Nhờ đó, cán bộ, chiến sỹ có thế giới quan, nhân sinh quan cộng sản, quán triệt
sâu sắc bản chất giai cấp, mục tiêu lý tưởng và vai trò sứ mệnh lịch sử của
GCCN. Do vậy, năng lực tiếp thu và khả năng vận dụng CNMLN, TTHCM
vào giải quyết đạt hiệu quả cao trong thực hiện đường lối chính trị và quân sự
của Đảng, các chức năng, nhiệm vụ của quân đội ở mỗi quân nhân là thước đo
quan trọng đánh giá bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam.
Bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam được thể hiện ở lòng
trung thành và sự tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, tinh thần tích
cực, chủ động, tự giác và quyết tâm thực hiện thắng lợi đường lối của Đảng,
chính sách và pháp luật Nhà nước; đồng thời, kiên quyết đấu tranh với những
quan điểm sai trái, để bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng và sẵn sàng
nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
Thái độ, lịng tin vào đường lối và sự lãnh đạo của ĐCSVN là thước đo quan
trọng bản chất GCCN của Quân đội nhân dân Việt Nam. Là một Đảng cầm
quyền, ĐCSVN lãnh đạo toàn diện xã hội chủ yếu bằng Cương lĩnh, đường
lối, nguyên tắc chủ trương và những quyết sách chiến lược của Đảng và thông
qua Nhà nước, các tổ chức chính trị- xã hội do Đảng lãnh đạo, phát động
phong trào cách mạng sâu rộng của quần chúng nhân dân để phát triển đất
nước. Sự lãnh đạo của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước khơng chỉ
phản ánh trình độ trí tuệ, kinh nghiệm, mà cịn thể hiện rõ nội dung chính trịgiai cấp sâu sắc. Quân đội nhân dân Việt Nam là một lực lượng quân sự,
chính trị đắc lực của ĐCSVN và Nhà nước Cộng hồ xã hội chủ nghĩa Việt

Nam, ln ln phải có thái độ, lịng tin sâu sắc, phục tùng tuyệt đối và tổ
chức thắng lợi đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước là một đòi
hỏi khách quan. Mọi biểu hiện giảm sút lòng tin đối với sự lãnh đạo của
Đảng, chất lượng, hiệu quả tổ chức thực hiện đường lối lãnh đạo của ĐCSVN


17

khơng cao, thì sớm hay muộn sẽ làm suy giảm bản chất GCCN của quân đội
cách mạng.
ĐCSVN là ngọn nguồn, là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách
mạng Việt Nam, do vậy các thế lực thù địch luôn tìm mọi cách chống phá
Đảng cả về tư tưởng, chính trị và tổ chức. Cho nên, nhiệm vụ đấu tranh chống
lại những quan điểm sai trái để bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng là vấn
đề mang tính quy luật và mang nội dung giai cấp sâu sắc. Dưới sự lãnh đạo
của ĐCSVN, quân đội nhân dân Việt Nam là một lực lượng quan trọng, ln
chủ động tích cực và đấu tranh có hiệu quả trên mặt trận tư tưởng- lý luận.
Những năm gần đây Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều biểu dương, đánh giá
cao vai trị to lớn của quân đội tham gia mặt trận đấu tranh tư tưởng- lý luận,
kiên quyết phê phán, vạch trần các quan điểm cơ hội, phản động chống lại
đường lối quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, chống lại CNMLN và
TTHCM.
Bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam thể hiện qua việc
thực hiện thắng lợi các chức năng, nhiệm vụ của quân đội mà Đảng, Nhà
nước và nhân dân giao phó. Quân đội nhân dân Việt Nam là một quân đội cách
mạng của ĐCSVN, của nhân dân. Do đó, sự nhận biết bản chất GCCN của quân
đội nhân dân Việt Nam, không chỉ đơn thuần xem xét ở mặt chính trị- tư tưởng
mà cịn phải được xem xét đánh giá thông qua mặt hoạt động thực tiễn, thực hiện
chức năng, nhiệm vụ của quân đội. Thực chất chức năng, nhiệm vụ cụ thể của
quân đội nhân dân Việt Nam khơng phải ngẫu nhiên mà có, nó được bắt nguồn

từ bản chất, từ mục tiêu lý tưởng của GCCN quy định. Quân đội hoàn thành xuất
sắc những chức năng, nhiệm vụ của mình, có nghĩa là đã trung thành bảo vệ lợi
ích của Đảng, của GCCN, của dân tộc, của nhân dân. Ngược lại, qn đội khơng
hồn thành chức năng, nhiệm vụ của mình đến một mức độ nào đó tất yếu khơng
cịn tồn tại với tính cách là quân đội cách mạng, quân đội của dân, do dân và vì


18

dân. Bởi bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam không phải là vấn đề
chung chung, trừu tượng, mà bao giờ cũng thể hiện ở việc thực hiện chức năng,
nhiệm vụ cụ thể trong hoạt động thực tiễn đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân
tộc. Cho nên, có thể khẳng định kết quả hồn thành chức năng, nhiệm vụ của
quân đội nhân dân Việt Nam là một tiêu chí cơ bản, là một nội dung quan trọng
đánh giá trình độ giác ngộ và thể hiện BCGCCN của Quân đội.
Bản chất GCCN của quân đội còn thể hiện thông qua mối quan hệ cụ
thể giữa quân đội với nhân dân, với dân tộc. Bản chất GCCN của quân đội
nhân dân Việt Nam khơng hề đối lập với tính nhân dân và tính dân tộc, trái lại
nó quyện chặt nhuần nhuyễn vào nhau. Trong đó, tính nhân dân và tính dân
tộc lại thể hiện bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam. Là quân đội
cách mạng mang bản chất GCCN, dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN, quân đội
nhân dân Việt Nam luôn chăm lo, bảo vệ lợi ích của nhân dân lao động và của
cả dân tộc, ln có mối quan hệ máu thịt với nhân dân và dân tộc. Bản chất
GCCN của quân đội càng đầy đủ thì tính nhân dân và tính dân tộc của quân
đội càng sâu sắc. Nếu tách rời tính nhân dân, tính dân tộc khỏi bản chất
GCCN của quân đội hoặc chỉ tuyệt đối hố tính nhân dân, tính dân tộc mà
xem nhẹ, lảng tránh bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam thì đều
sai lầm về mặt lý luận và thực tiễn, sẽ tiếp tay cho kẻ thù thực hiện âm mưu
phi chính trị hố qn đội. Do vậy, tinh thần thái độ phục vụ, tôn trọng và bảo
vệ nhân dân, bảo vệ lợi ích dân tộc, là một trong những nội dung cơ bản để

đánh giá bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam. Khi nhân dân gặp
thiên tai địch hoạ, đói nghèo, quân đội nhân dân Việt Nam đã hết lòng giúp
đỡ nhân dân; đội ngũ cán bộ, chiến sĩ quân đội khi tiếp xúc với nhân dân luôn
tôn trọng bảo vệ nhân dân, thường xuyên giữ nghiêm kỷ luật quần chúng,
cùng nhân dân thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, văn hố, xã hội, góp
phần cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Một


19

quân đội cách mạng, mối quan hệ máu thịt giữa quân đội với nhân dân, giữa
quân đội với toàn dân tộc là thuộc tính cơ bản biểu hiện bản chất GCCN của
nó. Sự suy giảm hay xa rời những mối quan hệ đó, đều là những biểu hiện suy
thối hoặc biến chất bản chất giai cấp của quân đội cách mạng.
Bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam còn thể hiện ở mối
quan hệ trong nội bộ quân đội. Đó là những mối quan hệ đồng chí, đồng đội,
cấp trên với cấp dưới, giữa người lãnh đạo, chỉ huy và người phục tùng trên
cơ sở tôn trọng và tương trợ giúp đỡ lẫn nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ.
Trong nội bộ quân đội nhân dân Việt Nam có một hệ thống mối quan hệ phức
tạp, đa chiều, cả quan hệ tình cảm thể hiện mối quan hệ giữa người và người,
cả mối quan hệ đặc trưng của một tổ chức quân sự là đồng chí, đồng đội và
cấp trên, cấp dưới. Những mối quan hệ cơ bản đó của quân đội nhân dân Việt
Nam khác hẳn về chất so với những quân đội của các giai cấp bóc lột, trong
đó có quân đội tư sản. Quan hệ giữa các binh lính, giữa sĩ quan và binh lính
của quân đội tư sản là quan hệ bất bình đẳng; cịn quan hệ giữa các quân
nhân, giữa cán bộ, chiến sĩ trong quân đội nhân dân Việt Nam là quan hệ bình
đẳng. Bởi lẽ, quân nhân nhân dân Việt Nam dù là cán bộ hay chiến sĩ, không
kể cấp bậc và chức vụ như thế nào đều có vinh dự và trách nhiệm chính trị vẻ
vang trước Đảng, Tổ quốc và dân tộc, đều bình đẳng trước pháp luật và được
tơn trọng về nhân cách. Những biểu hiện xâm phạm mối quan hệ bình đẳng và

tơn trọng giữa các qn nhân trong quân đội cách mạng là nguy cơ dẫn đến sự
suy giảm hoặc tổn thương đến bản chất GCCN của quân đội nhân dân Việt Nam.
Do vậy, trong Điều lệnh quản lý bộ đội quân đội nhân dân Việt Nam đã xác
định: "Cấp trên phải tôn trọng danh dự, thương yêu, giúp đỡ lắng nghe ý kiến,
tâm tư, nguyện vọng của cấp dưới. Cấp dưới trong bất cứ điều kiện nào cũng
ln ln kính trọng và tuyệt đối phục tùng cấp trên, nghe lời khuyên bảo đúng