Ve luan li xa hoi o nuoc ta

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (135.52 KB, 8 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Thu Hà
Giáo sinh soạn giảng: Tạ Thị Thanh Bình
Ngày soạn: 17 /03/2017

Ngày giảng 29 /03/2017
Tiết 102 – Đọc văn

VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI Ở NƯỚC TA
(Trích đạo đức và luân lí Đông Tây)

Phan Châu Trinh
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thúc

- Cảm nhận được tinh thần yêu nước, tư tưởng tiến bộ của Phan Châu Trinh khi
kêu gọi gây dựng nền luân lí xã hội nước ta.

- Hiểu được nghệ thuật viết văn chính luận. Có ý niệm về phong cách chính
luận của một tác giả cụ thể.

2. Kĩ năng

- Đọc hiểu văn bản chính luận.
- Rèn luyện viết văn nghị luận.
3. Thái độ

- Phê phán thực trạng đen tối xã hội đương thời.

- Đề cao tư tưởng tiến bộ hướng về ngày mai tươi sáng.
4. Năng lực

- Năng lực phân tích tác phẩm văn bản chính luận.
- Năng lực tư duy.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH.
1. Giáo viên

- Phương tiện: SGK, SGV, giáo án, Chuẩn kiến thức, kĩ năng Ngữ văn 11,…
2. Học sinh

- SGK, vở soạn vở ghi
3. Phương pháp

- Phương pháp: thảo luận nhóm, gợi mở,...
- Kĩ thuật: Phiếu học tập,…

4. Hình thức :
- Dạy học theo lớp

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1 . Khởi động

Lời dẫn vào bài : Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, đất nước ta rơi vào tình 
trạng khủng hoảng, thực dân Pháp thi hành chính sách “Ngu dân” nhằm biến 
nước ta trở thành một nước thuộc địa . Đứng trước tình trạng đó, Phan Châu 
Trinh – một sĩ phu yêu nước có tư tưởng tiến bộ muốn canh tân đất nước nhằm 
giúp đất nước thoát khỏi lạc hậu, làm đất nước giàu mạnh trên cơ sở tạo nền 
độc lập quốc gia. Vì thế để thực hiện được tư tưởng đó, Phan Châu Trinh đã 
sáng tác tác phẩm “Đạo đức và luân lí Đơng Tây” trong đó tiêu biểu là đoạn 
trích “Về ln lí xã hội ở nước ta”.

2 . Hình thành kiến thức mới :

Hoạt động của giáo viên và học sinh Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: GV hướng dẫn học sinh

tìm hiểu tác giả tác phẩm.

GV : Yêu cầu học sinh đọc tiểu dẫn 
trong sách giáo khoa.

GV: Em hãy trình bày khái quát về 
cuộc đời và sự nghiệp của Phan Châu 
Trinh?

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

HS: Suy nghĩ và trả lời

GV: Nhận xét, chốt kiến thức 
- Phan Châu Trinh ( 1872-1926)
- Là một sĩ phu yêu nước lớn đầu thế
kỷ XX:

+1901 Ông đỗ Phó bảng năm Tân Sửu,
làm quan trong thời gian ngắn rồi rời
quan trường đi làm cách mạng.

+1906 Mở cuộc vận động Duy Tân.
+1908 Phong trào chống thuế ở Trung
Kỳ nổ ra, thất bại và Phan Châu Trinh
bị bắt giam ở Cơn Đảo.

+1911 ơng sang Pháp bí mật xây dựng
tổ chức cách mạng.

+1925 về nước tiếp tục diễn thuyết đề
cao dân chủ.

+1926 Phan Châu Trinh mất.

GV: Em hãy nêu vị trí và hồn cảnh 
sáng tác tác phẩm ?

HS: Suy nghĩ và trả lời

GV: Tác phẩm được sáng tác bằng thể
loại nào và mục đích sáng tác của tác 
phẩm là gì?

HS: Suy nghĩ và trả lời

GV : Yêu cầu học sinh đọc bài

GV: Dựa vào phần chuẩn bị bài ở nhà
em hãy cho biết tác phẩm này được

a. Cuộc đời

- Phan Châu Trinh (1872-1926)

-Tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hi

Mã

-Quê: Tam kỳ - Quảng Nam

- Sinh ra trong thời đại đất nước có
nhiều biến động.

- Là một sĩ phu yêu nước lớn đầu thế
kỷ XX.

=> Phan Châu Trinh là một nhà hoạt
động chính trị - xã hội lớn của dân tộc
Việt Nam.

b. Sự nghiệp sáng tác

- Phan Châu Trinh ln có ý thức dùng
văn chương để làm cách mạng, dung
ngòi bút chống lại kẻ thù.

-Thể loại: sáng tác cả văn xi chính
luận và thơ trữ tình u nước cách
mạng.

- Tác phẩm chính: Đầu Pháp chính phủ
thư (1906); Thất điều trần (1922); Đạo
đúc và luân lí Đơng Tây (1925)…
2. Tác phẩm

a. Vị trí và hồn cảnh sáng tác

-Vị trí: “Về luân lí xã hội ở nước ta” 
nằm trong phần ba của bài “Đạo đức
và ln lí Đơng Tây”

-Hồn cảnh sáng tác: để diễn thuyết 
ngày 19-11-1925 tại Hội Thanh niên ở
Sài Gịn

b. Thể loại và mục đích sáng tác tác 
phẩm:

- Thể loại: đoạn trích Về luân lí xã hội
ở nước ta được viết theo thể loại văn
chính luận.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

chia làm mấy phần?Nội dung từng 
phần là gì?

HS: Suy nghĩ trả lời

Hoạt động 2: GV hướng dẫn học sinh 
tìm hiểu chi tiết nội dung tác phẩm.
GV: Theo em hiểu “Ln lí xã hội” là
gì?

HS: suy nghĩ trả lời
GV: Bổ sung

Luân lí xã hội chính là những chuẩn
mực đạo đực được xã hội đề ra hợp

với lẽ thường. Vì thế người ta gọi là
“luân thường đạo lí”. Trong quan niệm
Nho giáo ln ln đề cao tư tưởng
ln lí. Đó là con trai thì phải tuân
theo “ tam cương , ngũ thường”. Con
gái thì phải tuân theo phép “tam

tong”, “tứ đức”. Đó được xem là ln 
lí đạo đức xã hội, cách cư xử giữa con
người với con người.

GV: Em có nhận xét gì về cách đặt 
vấn đề của tác giả ở câu đầu tiên 
trong đoạn trích ?

HS: Suy nghĩ và trả lời

GV: Em hiểu câu: “Một tiếng bạn bè 
khơng thể thay cho xã hội ln lí 
được, cho nên khơng cần cắt nghĩa 
làm gì” như thế nào?

- Luân lí xã hội là trách nhiệm, nghĩa
vụ của mỗi người đối với đất nước nên
tình bạn chỉ là tình cảm riêng tư cá
nhân, khơng phải tình cảm chung
mang màu sắc cộng đồng.

- Quan niệm Nho gia xưa:

“Bình thiên hạ” là làm cho xã hội dân
giàu, nước mạnh, ấm no, hạnh phúc.
- Quan niệm Nho gia bây giờ bị bóp
méo: “Bình thiên hạ” là cai trị xã hội,

cách tư duy lối sống và đề cao tư
tưởng đồn thể vì sự tiến bộ của xã
hội.

c. Đọc và chia bố cục

- Đọc với giọng nghiêm trang thể hiện 
thái độ rõ ràng.

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: Ở Việt Nam chưa có ln lí 
xã hội

+ Phần 2: So sánh ln lí xã hội Châu 
Âu (Pháp) với nước ta.

+ Phần 3: Giải pháp của Phan Châu 
Trinh để Việt Nam có ln lí xã hội
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Ở Việt Nam chưa có ln lí xã hội
- Luân lí xã hội: Khái niệm dùng chỉ 
những quan niệm, nguyên tắc, quy
định hợp lí lẽ thường chi phối mọi

quan hệ, hoạt động và phát triển của xã
hội.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

đè nén nhân dân, trục lợi về cá nhân
mình.

GV: Trong phần 2 ( 2 đoạn đầu) tác 
giả đã sử dụng thao tác lập luận nào? 
Về vấn đề gì?

HS: Suy nghĩ và trả lời

GV: Tác giả so sánh và phân tích hại 
nền luân lí xã hội Đơng (nước ta) và 
Tây (Châu Âu và Pháp) như thế nào?
HS: Suy nghĩ và trả lời

- Luân lí xã hội bị hiểu một cách sai 
lệch, bóp méo:

+ Quan hệ bạn bè khơng thể thay thế
cho ln lí xã hội. Đó là tình cảm cá
nhân con người với con người.

+ Quan niệm Nho gia bị hiểu sai, hiểu
lệch.

=> Bộc lộ quan niệm tư tưởng của 
một nhà nho uyên bác, sắc sảo và 
thức thời.

2. So sánh luân lí xã hội Châu Âu 
(Pháp) với nước ta.

- Tác giả sử dụng thao tác lập luận so
sánh giữa:

+ Luân lí xã hội bên châu Âu
+ Luân lí xã hội nước ta

=> Tác dụng làm nổi bật lên thực trạng
nước ta.

* So sánh luân lí xã hội nước ta và
Châu Âu.

- Giống nhau: sự phát triển của luân lí
=> ln lí gia đình => ln lí quốc gia
=> luân lí xã hội.

- Khác nhau:
Luân lí XH
nước ta

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

GV: Tác giả lí giải vì sao dân ta chưa 
có ý thức đồn thể, ý thức dân chủ 
kém?

HS: Suy nghĩ và trả lời

GV: Thái độ của tác giả trước tình 
trạng đó như thế nào?

HS: Suy nghĩ và trả lời

GV: Tác phẩm có ý nghĩa thời đại và 
thời sự sâu sắc đến tận ngày hôm nay:
+ Thực trạng xã hội vẫn cịn tồn tại
những tệ nạn đáng báo động: tình

- Thực trạng:
Không hiểu,
chưa hiểu,
điềm nhiên

như ngủ,

chẳng biết gì
(thờ ơ, tê liệt)

- Thực trạng: Rất
thịnh hành và phát
triển

- Dẫn chứng:
Phải ai nấy
hay, ai chết
mặc ai, cháy
nhà hàng xóm
bình chân như

vại, đèn nhà ai
nhà nấy rạng,
chỉ nghĩ đến
sự n ổn của
riêng mình,
bất cơng cũng
cho qua.

- Dẫn chứng: Khi
người có quyền thế
hoặc chính phủ cậy
quyền thế, sức
mạnh đè nén, áp
bức quyền lợi riêng
của cá nhân hay
đồn thể thì người
ta tìm mọi cách để
giành

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

trạng tham nhũng, hối lộ; tình trạng vơ
cảm trước hoạn nạn khó khăn của
người khác; tâm lý “an phận” khơng
dám đấu tranh vì lợi ích chung của
cộng đồng.

+Tác phẩm hướng người đọc đến giá
trị sống, cách ứng xử văn hóa trong
các mối quan hệ giữa con người với
con người. Đặc biệt là trách nhiệm và
nghĩa vụ của mỗi cá nhân đối với đất

nước, đối với lợi ích chung của tập thể
hịa đồng, đồn kết.

GV: Trước hồn cảnh đó tác giả đã 
đưa ra giải pháp như thế nào?

HS: Suy nghĩ và trả lời.

Hoạt động 3: GV hướng dẫn HS tổng 
kết lại nội dung và nghệ thuật tác
phẩm.

GV: Nêu nội dung, nghệ thuật của văn
bản ?

HS: Suy nghĩ và trả lời

- Ngun
nhân: Chưa có
đồn thể, ý
thức dân chủ
kém

- Nguyên nhân: Có
đồn thể, có ý thức
sẵn sàng làm việc
chung (công đức),
có ăn học (văn hố)
có tinh thần dân
chủ, biết nhìn xa

trông rộng.

=> Tác giả kết luận bằng hai câu cảm 
thán cho thấy tinh thần phản phong
của tác giả hết sức mạnh mẽ, triệt để.

3. Giải pháp của Phan Châu Trinh
- Giải pháp: Nhân dân phải xây dựng 
đoàn thể, đẩy mạnh truyền bá tư tưởng
xã hội trong nhân dân.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

1. Nội dung

Tinh thần yêu nước, tư tưởng tiến bộ
và ý chí quật cường của Phan Châu
Trinh: dũng cảm vạch trần thực trạng
đen tối của xã hội đương thời, đề cao
tư tưởng đồn thể vì sự tiến bộ, hướng
về một ngày mai tươi sáng của đất
nước.

2.Nghệ thuật

Lập luận chặt chẽ, lời văn sinh động,
độc đáo: lúc từ tốn, mềm mỏng; lúc
kiên quyết, đanh thép; lúc mạnh mẽ,
lúc nhẹ nhàng.

* Ghi nhớ SGK T88.
VI. Hoạt động vận dụng

- Anh (chị) học được ở bài luận những gì về nghệ thuật lập luận?
- Nêu giá trị của bài luận với đương thời và với hiện nay?

V. Hoạt động tìm tịi mở rộng

- HS tìm và đọc tác phẩm Đạo đức và ln lí Đơng Tây của Phan Châu Trinh.
- Chuẩn bị bài mới

1. Đọc 2 tác phẩm:

-Tiếng mẹ đẻ - nguồn giải phóng các dân tộc áp bức
- Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác

2. Tìm hiểu nội dung chính của hai tác phẩm trên
 RÚT KINH NGHIỆM

</div>

Ve luan li xa hoi o nuoc ta

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về