MỤC LỤC
1. Mở đầu............................................................................................................2
1.1. Lý do chọn đề tài:....................................................................................2
1.2. Đối tượng, phạm vi nguyên cứu.............................................................2
1.2.1. Phong tục Tết ông Táo........................................................................2
1.2.2. Phong tục cúng giao thừa....................................................................2
1.3. Phương pháp nghiên cứu:.......................................................................2
1.4. Mục đích nghiên cứu...............................................................................2
1.5. Bố cục:......................................................................................................2
2. Nội dung..........................................................................................................3
2.1. Phong tục Tết ông Táo............................................................................3
2.1.1. Sự tích ông Công, ông Táo:................................................................3
2.1.2. Thời gian diễn ra.................................................................................4
2.1.3. Cách thực hiện nghi thức cúng ông Công, ông Táo............................4
2.2. Phong tục cúng Giao thừa......................................................................7
2.2.1. Nguồn gốc, ý nghĩa của việc cúng giao thừa......................................7
2.2.2. Thời gian tiến hành phong tục.............................................................8
2.2.3. Cách thực hiện nghi thức cúng giao thừa............................................8
3. Kết luận...........................................................................................................12
4.Tài liệu tham khảo..........................................................................................13
1. Mở đầu.
1.1. Lý do chọn đề tài:
Nhóm Chuối sau khi bàn bạc và cân nhắc kỹ lưỡng đã chọn đề tài “Phong
tục tết ông táo và phong tục cúng giao thừa của người Việt” vì đây là chủ để
gần gũi, dễ tiếp cận, hầu như ai cũng cố hiểu biết ít nhiều về nó. Và quan
trọng hơn hết đó là chúng ta sắp chia tay năm cũ Canh Tí để đón năm mới
Tân Sửu, thì đây cũng là khoảng thời gian gần với hai phong tục này nhất, nên
nó sẽ là nguồn cảm hứng và truyền động lực cho nhóm hồn thiện bài tiểu
luận tốt nhất.
1.2. Đối tượng, phạm vi nguyên cứu.
1.2.1. Phong tục Tết ông Táo.
1.2.2. Phong tục cúng giao thừa.
1.3. Phương pháp nghiên cứu:
Nhóm Chuối sẽ chia ra và phân tích, tiềm hiểu hai phong tục này ở ba miền
nước ta. Tìm xem những điểm chung và những nét độc đáo riêng của phong
tục đó ở mỗi vùng miền.
1.4. Mục đích nghiên cứu
Để tìm hiểu thêm về những nét đặc trưng riêng về hai phong tục này ở các
vùng miền khác nhau. Giúp ta hiểu thêm về những nét văn hóa tuy gần gũi
nhưng cũng thật mới mẻ khi ta chưa hiểu rõ về nó. Đồng thời tơn vinh lên vẻ
đẹp của 2 loại tính ngưỡng đã có từ xa xưa này của cha ơng ta.
1.5. Bố cục:
Mỗi phong tục gồm ba phần (lý do có phong tục này, thời điểm diễn ra,
cách thực hiện).
2
2. Nội dung.
2.1. Phong tục Tết ơng Táo
2.1.1. Sự tích ông Công, ông Táo:
Thần Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ ba vị
thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Nhưng được Việt
hóa thành sự tích "2 ơng 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc.
Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo qn hoặc ơng Táo.
Tích của người Việt kể rằng, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn
nồng tha thiết với nhau, nhưng mãi khơng có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao
hay kiếm chuyện xô xát dằn vặt vợ.
Một hơm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi
và đuổi đi. Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang.
Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi ngi
giận thì q ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Day dứt và nhớ quay quắt, Cao
lên đường tìm kiếm vợ.
Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Cao phải làm kẻ ăn xin
dọc đường. Cuối cùng, may cho Cao, tình cờ tìm xin ăn đúng nhà của Nhi,
nhằm lúc Phạm Lang đi vắng. Nhi sớm nhận ra người hành khất đúng là
người chồng cũ. Nàng mời vào nhà, nấu cơm mời Cao. Đúng lúc đó, Phạm
Lang trở về. Nhi sợ chồng nghi oan, nên giấu Cao dưới đống rạ sau vườn.
Chẳng may, đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng.
Thấy lửa cháy, Nhi lao mình vào cứu Cao ra. Thấy Nhi nhảy vào đống lửa,
Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo. Cả ba đều chết trong đám lửa.
Thượng đế thương tình thấy 3 người sống có nghĩa có tình nên phong cho
làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân và giao cho người chồng
3
mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trơng
coi việc trong nhà, cịn người vợ là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa. Không
những định đoạt may, rủi, phúc họa của gia chủ, các vị Táo còn ngăn cản sự
xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.
2.1.2. Thời gian diễn ra.
Hàng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp là ngày Táo Quân lên chầu trời
báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên
đình định đoạt cơng tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người.
2.1.3. Cách thực hiện nghi thức cúng ông Công, ông Táo
Ngày 23 tháng chạp hàng năm, theo tục lệ, người dân Việt Nam làm Lễ cúng
tiễn ông Công ông Táo về trời. Tuy nhiên, mỗi vùng miền lại có những phong
tục cúng lễ rất khác nhau.
Miền Bắc.
Ở miền Bắc, có lẽ nét đặc trưng văn hóa khác biệt nhất với 2 miền cịn lại
trong lễ cúng ơng Cơng ơng Táo này chính là việc dùng cá chép làm đồ cúng
lễ. Cá chép ở đây có thể là cá chép sống, cũng có thể là cá chép giấy, tùy theo
từng gia đình mà có điểm khác biệt. Ngày nay, vì một số lý do chủ quan,
nhiều người dân sau khi thả cá chép xong thì tiện tay vứt bao bì ni-long xuống
ao hồ làm ô nhiễm nặng nguồn nước. Bên cạnh đó cũng đã có những tổ chức,
đồn thể, các bạn sinh viên tình nguyện đứng ra để hướng dẫn người dân thả
cá đúng cách, văn minh nhất và dọn dẹp vệ sinh sau những đợt phóng sinh
này.
Ngồi ra, trong tâm thức người Việt, “cá vượt Vũ Môn Quan” hay “ cá chép
hóa rồng” cịn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt
khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công biểu trưng
cho nhân cách thanh cao tiền ẩn hoặc hướng đến một kết quả tốt đẹp.
4
Trong mâm cỗ cúng Táo quân của người miền Bắc không thể thiếu bộ áo mũ
các Táo và cá chép. Tùy theo từng địa phương, từng gia đình mà số lượng cá
có sự sai khác. Có nhà chỉ dùng 1 con, trong khi có nhà lại cúng tới 3 con cá
chép vàng
Mâm cỗ cúng Táo ở miền Bắc cầu kì nhất trong ba miền với đủ các món ăn
truyền thống như xơi, gà, giị chả, canh măng, nem… Đặc biệt, trong mâm cỗ
cúng Táo ở nhiều địa phương vùng Bắc Bộ thường sẽ có xơi chè, thường là
chè bà cốt, nấu bằng nếp cái, xơi vị, đường nâu và gừng. Chè có vị ngọt ấm,
tượng trưng cho mong muốn các Táo về trời nói giúp gia chủ những điều tốt
đẹp, ngọt ngào với Ngọc Hồng.
Người miền Bắc thường cúng ơng Cơng ơng Táo khá sớm. Thơng thường,
các gia đình đã chuẩn bị làm lễ từ khoảng 20 tháng Chạp và muộn nhất là
trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp, bởi họ quan niệm rằng sau giờ đó, ơng
Cơng ơng Táo đã về chầu trời.
Miền Trung.
Người miền Trung cũng cúng ông Công ông Táo nhưng phong tục lại khác
so với người miền Bắc và miền Nam.
Ơng Táo trong văn hóa Huế và một số tỉnh lân cận cũng có vị trí cực kì quan
trọng khi mà người dân vừa thờ ông Táo trên Trang Ông, vừa lập bàn thờ nhỏ
ở bếp.
Cứ mỗi 30, mùng 1, ngày 14 và ngày rằm hàng tháng, gia chủ sẽ dâng lễ
cúng ông Táo với hoa quả, nhang đèn. Đặc biệt, người phụ nữ miền Trung nết
na hiền thảo luôn được căn dặn phải giữ cho bếp núc sạch sẽ, gọn gàng và yên
tĩnh.
5
Chính vì thế mà lễ tiễn ơng Táo về trời ở vùng miền này ngày 23 tháng Chạp
cũng vô cùng trọng thể. Việc đầu tiên là phải thay cát mới trong lư hương và
lau dọn bàn thờ ông Táo sạch sẽ.
Ở miền Trung, người ta cúng ông Công ông Táo một con ngựa bằng giấy với
yên, cương đầy đủ.
Ông Táo cũ được tiễn khỏi bàn thờ bếp và đặt bên cạnh các am miếu hoặc
gốc cổ thụ cạnh ngã ba đường, gia chủ làm lễ rước ông Táo mới về nhà.
Tượng ba ông Táo mới cũng được rước lên bàn thờ để gia chủ dễ bề hương
khói.
Người dân Huế cịn có tục dựng cây nêu trước sân nhà hay sân đình trong
sáng 23. Lễ cúng chiều 30 Tết, họ lại rước thần về và sáng mồng 1 Tết an vị
ông Táo mới. Điều đặc biệt là người Huế khi cúng lễ gì trong nhà cũng khấn
vái để mời Thần Bếp về chứng giám.
Miền Nam.
Người miền Nam có tục cúng ông táo vào 2 dịp trong năm đó là cúng tiễn
ông Táo về chầu trời ngày 23 tháng Chạp âm lịch và cúng đón ơng Táo về vào
ngày 7 tháng Giêng.
Lễ tiễn ông Táo về chầu trời là một trong những ngày lễ quan trọng nhất
trong năm đối với người Nam bộ. Họ quan niệm rằng đây là ngày đánh dấu
thời điểm bắt đầu vào mùa Tết Nguyên Đán. Ngày xưa ông bà gọi là lễ tiễn
Táo quân chầu trời. Thời nay, người dân thường gọi là Tết ông Táo.
Lễ đón ơng Táo về nhà vào ngày ngày 7 tháng Giêng. Theo tín ngưỡng dân
gian, ơng Táo lên trời bẩm báo chuyện trần gian với Ngọc Hoàng từ ngày 23
tháng Chạp đến 30 tháng Chạp mỗi năm. Vì vậy, cứ đến mùng 7 tháng Giêng,
người ta lại chuẩn bị lễ đón Táo quân về nhà.
6
Mâm cúng ông Táo ngày 23 tháng chạp của người Nam bộ, ngồi những
món chủ đạo như: Nem, giị, bánh chưng, hành muối, gà luộc... người miền
Nam có thêm một đĩa đậu phộng, kẹo vừng đen (kẹo thèo lèo) và một bộ “cò
bay, ngựa chạy” (cò bay, ngựa chạy là hình con cị và con ngựa cắt bằng giấy,
khơng phải áo mũ có khung tre cầu kỳ như miền Bắc).
Người Nam bộ thường cúng ông Táo vào buổi từ 8h đến 11h đêm. Họ cho
rằng vào cuối ngày, sau khi cả gia đình đã dùng xong bữa tối, khơng cịn nấu
nướng và dùng đến bếp nữa thì mới được tiễn ông Táo lên đường gặp Ngọc
Hoàng.
Tết Táo quân trong Nam khơng có tục trút lư nhang để thay cọng nhang,
khơng mua cá chép thả trong chậu rồi thả sông, không hóa vàng áo mũ thờ, vì
khơng thờ áo mũ. Một số nơi cịn nấu thêm chè xơi hoặc nếu khơng thì chỉ là
mâm trái cây đơn giản để cúng Táo quân.
2.2. Phong tục cúng Giao thừa.
2.2.1. Nguồn gốc, ý nghĩa của việc cúng giao thừa.
Theo từ điển Hán - Việt của tác giả Ðào Duy Anh, Giao thừa nghĩa là cũ giao
lại, mới đón lấy. Chính vì ý nghĩa ấy nên hàng năm vào lúc giao thời giữa hai
năm cũ, mới có lễ trừ tịch.
Ý nghĩa của lễ trừ tịch là đem bỏ hết đi những điều xấu của năm cũ sắp qua
để đón những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến.
Lễ trừ tịch còn là lễ để "khu trừ ma quỷ", do đó có từ "trừ tịch". Lễ trừ tịch
cử hành vào lúc Giao thừa nên còn mang tên là lễ Giao thừa.
Theo tục lệ cổ truyền thì Giao thừa được tổ chức nhằm đón các Thiên binh
(12 vị Hành khiển). Lúc đó họ đi thị sát dưới hạ giới, rất vội không kịp vào
tận bên trong nhà được nên bàn cúng thường được đặt ở ngoài cửa chính mỗi
nhà.Hết một năm, vị Hành khiển cũ đã cai quản hạ giới trong năm cũ sẽ bàn
7
giao công việc cho vị Hành khiển mới đi xuống cai quản Hạ giới trong năm
mới.
Mâm lễ được sắp bày với lịng thành kính tiễn đưa người nhà Trời đã cai
quản mình năm cũ trở lại thiên đình và đón người mới xuống sẽ làm nhiệm vụ
cai quản hạ giới năm tới.
Do bàn giao việc cũ, tiếp quản công việc năm mới diễn ra trong khơng khí
khẩn trương nên các vị chỉ có thể ăn vội vàng, hoặc chỉ kịp chứng kiến tấm
lịng thành của chủ nhà. Vì thế, ngày Tết trên bàn thờ mỗi gia đình phải ln
có bình hương, đèn dầu và hai ngọn nến thắp sáng.
2.2.2. Thời gian tiến hành phong tục.
Trong đêm Giao thừa mọi nhà phải làm lễ cúng đêm giao thừa. Lễ Giao thừa
được cúng vào đúng giờ chính tý tức 00 giờ ngày 1 tháng 1 âm lịch trong
năm.
2.2.3. Cách thực hiện nghi thức cúng giao thừa.
Theo phong tục của người Việt Nam từ cổ xưa, giao thừa nhà nhà đều cúng
lễ ngoài trời và cúng lễ trong nhà chuẩn bị chu đáo để đón người đến xơng
đất, mang tài lộc vào nhà. Tuy nhiên, phong tục mỗi miền về mâm cỗ cúng
giao thừa vẫn có nét khác nhau.
Miền Bắc.
Mâm cỗ cúng giao thừa ngoài trời của người miền Bắc cũng khá đầy đủ và
phong phú. Đặc biệt gà luộc với xôi đỗ xanh ít khi thiếu trong mâm cỗ mặn và
gà cúng giao thừa thường phải là gà trống.
Theo quan niệm từ ơng cha để lại, vì giao thừa (trừ tịch) là đêm mà mặt trời
ngủ sâu nhất, bởi thế nên các cụ ta thường hay cúng gà trống hơn là gà mái
với hy vọng con gà sẽ cất cao tiếng gáy đánh thức mặt trời dậy để cả năm
8
được tràn ngập ánh sáng, mưa thuận gió hịa, con đường tiền tài, sức khỏe…
được rạng rỡ, sáng sủa. Những con gà trống vàng ươm, da bóng, sáng nằm
yên vị trên mâm xôi thơm nức luôn hằn sâu trong tâm trí mỗi người Việt và
nó trở thành một nét văn hóa tâm linh đẹp chẳng bao giờ phai. Nhiều gia đình
cịn thay gà trống bằng thủ lợn.
Bên cạnh xơi, gà hoặc thủ lợn, người Bắc cúng giao thừa cùng bánh chưng
vng, bánh chưng dài (nhiều nơi cịn gọi là bánh tày, còn người miền Nam
lại gọi là bánh tét) và cả hoa quả. Những loại quả già, chín, mọng cịn tươi
mới để bày tỏ lịng thành kính dâng lên thần linh, thổ địa, tổ tiên như táo, lê,
cam, quýt, bưởi và chuối. Nói chung, cách chọn hoa quả cúng đêm giao thừa
cũng như trong mấy ngày Tết của người Bắc không quá khắt khe như người
miền Nam.
Trong mâm cỗ cúng giao thừa ngồi Bắc, nhiều gia đình cịn cúng quả trứng
luộc, để chung với chút gạo mà muối và một bát cháo trắng.
Miền Trung.
Đêm giao thừa lễ cúng ngoài trời của người miền Trung với hương trầm
ngào ngạt, không gian thờ phượng đoan nghiêm, mọi người trong gia đình
đứng xếp hàng theo thứ tự trước án thờ dâng hương cúng giao thừa. Bắt đầu
từ thời khắc giao thừa thì trên bàn thờ luôn luôn được hương chong đèn rạng,
nghi ngút trầm hương.
Mâm cỗ cúng giao thừa của người miền Trung cũng không thể thiếu gà,
bánh chưng và bánh nếp. Có nhiều gia đình làm đơn giản hơn là mâm xôi và
gà luộc cùng những chén rượu để tiễn năm cũ qua đi, bỏ lại sau lưng những gì
khơng may mắn và đón những thời khắc đầu tiên của năm mới với hi vọng về
sự may mắn và sung túc.
9
Trên thực tế, ngoài ý nghĩa mang màu sắc tâm linh đẹp đẽ của người dân
Việt Nam thì đêm giao thừa chính là thời điểm các thành viên trong gia đình
sum họp, quây quần bên nhau, cùng hướng tới một năm mới với nhiều điều
bất ngờ đang đón chờ ngồi cửa. Những món ăn trong mâm cỗ dù sang trọng
hay bình dân, đều mang ý nghĩa riêng biệt, sâu sắc mà mỗi người Việt đều
thành tâm dâng lên tiên tổ.
Miền Nam.
Thời khắc giao thừa, người miền Nam cúng ngoài sân và trong nhà. Lễ cúng
đơn giản với đĩa ngũ quả, hoa trang hoặc vạn thọ, sống đời, hai cây đèn cầy,
lư hương, giấy tiền vàng bạc và một trái dừa tươi đã chặt sẵn.
Ngồi ra, tơi (nhóm trưởng) _người con của miền Trung may mắn được một
lần ăn Tết ở miền Tây Nam Bộ vào năm ngoái và được các cụ lão ở đây kể
them cho biết cúng giao thừa miền Nam ngày nay đã lược bớt một số công
đoạn cũng như giảm đi phần lễ. Nếu đầy đủ và “đúng chuẩn” thì mâm lễ mặn
phải có thủ lợn luộc, gà trống luộc, xôi, bánh chưng, chè. Đặt biệt kèm thêm
bắp cải thảo… tất cả được bày lên bàn trang trọng đặt ở trước cửa nhà. Vào
đúng thời điểm giao thừa, người chủ gia đình phải thắp đèn, nến, rót rượu, rồi
khấn vái trước án. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều gia đình vẫn cịn duy trì cách
cúng đầy đủ như thế này.
Ngoài việc cúng giao thừa ra, trong đêm giao thừa, người dân Việt Nam ta từ
xưa có những tục lệ riêng mà cho đến nay, từ thôn quê đến thành thị, vẫn cịn
nhiều người tơn trọng thực hiện đó là:
- Lễ chùa, đình, đền: Lễ giao thừa ở nhà xong, người ta kéo nhau đi lễ các
đình, chùa, miếu, điện để cầu phúc, cầu may, để xin Phật, Thần phù hộ độ trì
cho bản thân và gia đình và nhân dịp này người ta thường xin quẻ thẻ đầu
năm.
10
- Kén hướng xuất hành: Khi đi lễ, người ta kén giờ và hướng xuất hành, đi
đúng hướng đúng giờ để gặp may mắn quanh năm.
- Hái lộc: Ði lễ đình, chùa, miếu, điện xong người ta có tục hái trước cửa
đình, cửa đền một cành cây gọi là cành lộc mang về ngụ ý là "lấy lộc" của
Trời đất Thần Phật ban cho. Cành lộc này được mang về cắm trước bàn thờ
cho đến khi tàn khô.
- Hương lộc: Có nhiều người thay vì hái cành lộc lại xin lộc tại các đình, đền,
chùa, miếu bằng cách đốt một nắm hương, đứng khấn vái trước bàn thờ, rồi
mang hương đó về cắm và bình hương bàn thờ nhà mình.Ngọn lửa tượng
trưng cho sự phát đạt được lấy từ nơi thờ tự về tức là xin Phật, Thánh phù hộ
cho được phát đạt quanh năm.
- Xông nhà: Thường người ta kén một người "dễ vía" trong gia đình ra đi từ
trước giờ trừ tịch, rồi sau lễ trừ tịch thì xin hương lộc hoặc hái cành lộc ở đình
chùa mang về. Lúc trở về đã sang năm mới và ngưòi này sẽ tự "xơng nhà" cho
gia đình mình, mang sự tốt đẹp quanh năm về cho gia đình. Nếu khơng có
người nhà dễ vía người ta phải nhờ người khác tốt vía để sớm ngày mồng một
đến xơng nhà trước khi có khách tới chúc tết, để người này đem lại sự may
mắn dễ dãi.
11
3. Kết luận.
Dù ở đâu đi chăng nữa, nếu là người Việt Nam thì sẽ khơng thể nào qn hai
phong tục tín ngưỡng tốt đẹp đã có từ xưa này. Dù cho cách thể hiện lịng
thành kính của mỗi vùng khác nhau nhưng chung quy lại vẫn là một niềm tin,
sự cầu chúc cho một năm mới, một tương lai tươi sáng, rạng rỡ hơn.
Và hơn hết Tết là dịp để chúng ta xum vầy, con cháu về bên cha mẹ, ông bà
Tết là dịp để người ta tiễn biệt những cái cũ đi, những điều buồn, điều không
may mắn sẽ đi theo cùng năm cũ để đón một năm mới về sẽ mang lại những
niềm hy vọng mới
Trải qua ngàn đời, Tết Việt vẫn giữ được hồn riêng, vẫn là ngày lễ quan
trọng nhất, ấm áp nhất, đủ đầy nhất của cả dân tộc. Mỗi mùa xuân về, mỗi dịp
Tết đến là mỗi lần truyền thống được khơi dậy, tôn vinh và lan tỏa tới tất cả
mọi thế hệ cũng là dịp tuyệt vời nhất để phong tục Việt được lưu truyền cho
tới mãi mai sau.
Có thể nói, Tết Nguyên Đán vẫn là một sinh hoạt văn hóa vừa lưu giữ những
giá trị truyền thống vừa thích nghi với nhịp sống hiện đại. Trong ngày Tết vẫn
còn nhiều phong tục tốt đẹp và đậm tính nhân văn mà chúng ta cần giữ gìn và
phát huy để Tết Nguyên Đán mãi là nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt
Nam.
12
4.Tài liệu tham khảo.
Tài liệu được nhóm tổng hợp từ thực tế của gia đình mỗi thành viên vì may
mắn là nhóm có đủ thành viên ở ba miền khách nhau.
Ngồi ra nhóm cịn sưu tầm them thơng tin ở các nguồn sau: Tạp chí cơng
thương, Khoa học TV, Lịch vạn niên 365, Wikipedia.
ST
T
1
Họ và tên
Nguyễn Minh
MSSV
19142397
Nhiệm vụ
Hồn
Tìm kiếm,
thành(%)
100%
Tồn (nhóm
tổng hợp
trưởng)
thơng tin,
trình bày
2
3
4
4
6
7
8
Nguyễn Minh
word.
19142404 Trang trí bìa,
100%
Triệu
bố cục tiểu
Phan Tấn Thành
19110457
luận
Tìm kiếm
100%
19142317
thơng tin
Tìm kiếm
100%
19142402
thơng tin
Tìm kiếm
100%
Mộng Hiền Vinh 19142416
thơng tin
Tìm kiếm
100%
Nguyễn Văn Huy 19142321
thơng tin
Tìm kiếm
100%
thơng tin
Tìm kiếm
100%
Đỗ Lương Huy
Phạm Minh Trí
Huỳnh Đăng
19142329
13
Kí tên
Khoa
thông tin
14