CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến cấp cơ sở huyện .
Tên đề tài sáng kiến:
Một số biện pháp sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo
hình cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mẫu giáo Tây Hồ.
1- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Sáng kiến được áp dụng trong hoạt
động tạo hình giúp trẻ 5-6 tuổi sử dụng tốt các nguyên vật thiên nhiên trong
hoạt động tạo hình tại lớp lớn 1 trường Mẫu giáo Tây Hồ.
2- Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 09/202004/2021
3- Mô tả bản chất của sáng kiến:
Bác Hồ kính u của chúng ta khi cịn sống Bác rất quan tâm đến mọi
người, nhất là các cháu thiếu nhi. Bác chú trọng từ bữa ăn, giấc ngủ và sự tiến
bộ của các cháu. Bác nói:
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”
Đúng như vậy, trẻ em là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là
mầm xanh, là tương lai của mỗi đất nước. Do đó việc bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục trẻ là trách nhiệm của mỗi gia đình và của tồn xã hội. Có rất nhiều các hoạt
động trong chương trình giáo dục mầm non giúp trẻ hình thành và phát triển
nhân cách, trong đó có hoạt động tạo hình. Hoạt động tạo hình là một hoạt động
học tập mang tính nghệ thuật có chức năng giáo dục thẩm mĩ thông qua các hoạt
động vẽ, nặn, xé, cắt dán và làm đồ chơi… nhằm giúp trẻ không chỉ nhận thức
thế giới xung quanh mình một cách dễ dàng, mau lẹ và hấp dẫn mà cịn giúp trẻ
có một số kĩ năng tạo ra sản phẩm, từ đó tạo ra cái đẹp. Qua hoạt động tạo hình,
trẻ khơng những được chơi, được học mà cịn góp phần hình thành ở chúng
1


những phẩm chất tốt đẹp của con người lao động sau này. Bỏ qua giai đoạn tuổi

thơ thì giáo dục nghệ thuật sẽ gặp trở ngại ở các lứa tuổi tiếp theo. Hãy trân
trọng, nâng niu, chăm sóc “nghệ thuật tuổi thơ” mà trước tiên là ở trường mầm
non. Trường mầm non là nơi để tổ chức các hoạt động giúp trẻ phát triển toàn
diện, là cơ sở đầu tiên của nhân cách con người mới, trẻ biết lao động và sáng
tạo. Chính vì vậy việc thực hiện tốt các hoạt động tạo hình trong trường mầm
non sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm phát
triển toàn diện cho trẻ. Việc tham gia vào các hoạt động sẽ tạo nguồn cảm hứng
làm nảy sinh những ý tưởng sáng tạo của trẻ và sẽ giúp trẻ hình thành các đức
tính tốt như: u cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp.
Vậy làm thế nào để phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ trong hoạt
động tạo hình? Theo tơi, mơi trường hoạt động thuận lợi, phương pháp tổ chức
hoạt động tạo hình của giáo viên, và quá trình thực hiện các kĩ năng tạo hình của
trẻ có ảnh hưởng khơng nhỏ tới khả năng sáng tạo của trẻ trong hoạt động tạo
hình. Tuy nhiên, hoạt động tạo hình khơng thể thực hiện được nếu khơng có
ngun liệu. Để hoạt động tạo hình có hiệu quả thì việc lựa chọn và sử dụng hợp
lý nguyên liệu là rất quan trọng. Nguyên liệu càng phong phú bao nhiêu thì khả
năng sáng tạo của trẻ càng được phát huy bấy nhiêu. Xuất phát từ lí do này tơi
đã tìm tịi và sưu tầm các ngun liệu thiên nhiên - là những nguyên liệu hết sức
gần gũi với trẻ và cũng nhằm khuyến khích tính chủ động và khả năng sáng tạo
của trẻ trong hoạt động tạo hình cho trẻ lớp tơi. Hơn nữa cịn giúp trẻ hình thành
lịng u thiên nhiên, u cuộc sống và u nghệ thuật. Chính vì vậy tơi đã chọn
đề tài " Một số biện pháp sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động
tạo hình cho trẻ 5 – 6 tuổi tại Trường Mẫu giáo Tây Hồ”
3.1 Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết.
Trong năm học này tôi được phân công giảng dạy lớp 5-6 tuổi. Trẻ lớp tôi hầu
hết trẻ đi học năm đầu tiên nên trẻ rất rụt rè, nhút nhát chưa tích cực tham gia
vào các hoạt động đặc biệt là hoạt động tạo hình. Kỹ năng về vận động tinh: vẽ,
cắt, nặn, xé, dán… còn hạn chế vì vậy gây ra khơng ít khó khăn cho trẻ. Có
nhiều trẻ chưa tự tin trong việc thể hiện ý tưởng của mình. Nhưng bên cạnh đó
2



có vài trẻ mạnh dạn, tự tin, có năng khiếu và thường có nhiều ý tưởng sáng tạo
trong hoạt động tạo hình. Vì vậy, việc tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ địi hỏi
cơ giáo phải có sự linh hoạt, sáng tạo. Mức độ khó hay dễ của các tiết học tạo
hình tùy thuộc vào khả năng tiếp nhận của trẻ. Có những hoạt động tạo hình địi
hỏi sự khéo léo cao như các tiết: xé, dán, cắt, vẽ sáng tạo… đòi hỏi trẻ phải kết
hợp nhuần nhuyễn giữa tay và mắt. Và phần lớn các hoạt động tạo hình của trẻ
cần cơ thực hiện mẫu cho trẻ quan sát. Trẻ ln bám theo những gì cơ hướng
dẫn. Trong các hoạt động tạo hình ở lớp trẻ ln thực hiện các kỹ năng như vẽ
tranh, tô màu, cắt, xé, dán…từ những nguyên liệu quen thuộc như giấy vẽ, màu
tô, giấy màu…Trẻ chưa thật sự sáng tạo, chưa thoát ra những điều cơ bản đó, đó
là điều tơi khơng hề mong muốn. Với tôi luôn muốn trẻ sáng tạo ra những ý
tưởng mới lạ hơn chẳng hạn như có thể dùng những chiếc lá xếp thành một bông
hoa, vẽ, tô màu những viên sỏi thành những con vật ngộ nghĩnh, dùng các loại
hạt đậu dán thành bức tranh phong cảnh…Từ những hạn chế đó tơi có suy nghĩ
là phải xây dựng và áp dụng nhiều biện pháp giúp trẻ sử dụng các nguyên liệu
khác để vận dụng vào hoạt động tạo hình của mình.Tại địa phương có nhiều
ngun liệu thiên nhiên khá phù hợp cho hoạt động tạo hình của trẻ vì nó gần
gũi, thân thiện và dễ tìm.
Trên thực tế, tất cả trẻ đều thích và hứng thú khi được tham gia hoạt động
tạo hình với nguyên liệu thiên nhiên vì nó đa dạng, gần gũi với đời sống hàng
ngày và có thể sáng tạo được nhiều sản phẩm khác nhau. Tuy nhiên, thực tế ở
trường việc sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ
mẫu giáo 5 – 6 tuổi còn rất hạn chế. Đa số giáo viên vẫn sử dụng các nguyên
liệu mua sẵn như: giấy (giấy màu, giấy để vẽ…); sáp màu; hồ dán; đất nặn… để
thực hiện các bài tạo hình trong chương trình. Giáo viên chưa sáng tạo sử dụng
các nguyên liệu thiên nhiên như các loại lá cây, các loại hạt, ốc, đá, tre, nứa…
trong các hoạt động tạo hình của trẻ. Điều này chưa phát huy hết khả năng sáng
tạo, sự linh hoạt và cũng chưa phát huy được tính tích cực của trẻ. Hơn nữa, nếu

có thể tận dụng được những nguyên liệu thiên nhiên này trong hoạt động tạo

3


hình cho trẻ thì có thể tiết kiệm được một khoản với việc phải mua giấy màu các
loại.
Trước tình hình chung như vậy tơi đã mày mị, khơng ngừng nghiên cứu,
tìm tịi, học hỏi và vận dụng vào thực tiễn một số kinh nghiệm để giúp trẻ 5- 6
tuổi sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên vào trong hoạt động tạo hình của mình.
Với việc triển khai đề tài này, tôi tin chắc rằng sẽ đem lại hiệu quả cao và mỗi
một người giáo viên đều có thể thực hiện tốt để góp phần ươm mầm những tâm
hồn “họa sĩ nhí”. Tuy nhiên trong q trình thực hiện tơi gặp một số ưu và
nhược điểm như sau:
a. Ưu điểm:
- Trường có cơ sở vật chất tốt, đầu tư trang thiết bị đa dạng, phong phú,
đẹp mắt.
- Được sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên
bồi dưỡng chun mơn, xây dựng phương pháp, đổi mới hình thức tổ chức hoạt
động giáo dục Mầm non, luôn quan tâm giúp đỡ khuyến khích sự tìm tịi, sáng
tạo của giáo viên, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các
hoạt động cho trẻ
- Được sự giúp đỡ của bạn bè đồng nghiệp cũng như Hội cha mẹ học sinh
quan tâm, ủng hộ nhiệt tình trong mọi hoạt động của trường, lớp.
- Địa phương có nhiều nguyên liệu thiên nhiên rất đa dạng, phong phú về
màu sắc, hình dạng dễ sử dụng để làm ra nhiều sản phẩm tạo hình khác nhau.
b. Nhược điểm.
- Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo khiến trẻ gặp nhiều khó khăn
trong hoạt động tạo hình: Cơ bàn tay và ngón tay cịn yếu, đặc biệt khả năng tập
trung cịn hạn chế, số ít cháu cịn nhút nhát trong khi thể hiện ý tưởng của mình.

- Trẻ hoạt động chưa tích cực theo phương châm “Lấy trẻ làm trung tâm”
- Trẻ ít được tiếp xúc với những sản phẩm tạo hình tạo ra từ thiên nhiên
nên chưa có ý tưởng, chưa sáng tạo trong việc sử dụng chúng vào tác phẩm tạo
hình của mình.

4


- Ít giáo viên mầm non quan tâm đến việc sử dụng các nguyên liệu thiên
nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi mặc dù trong chương
trình giáo dục mầm non cho trẻ có đề cập đến.
- Việc sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình chưa có
nội dung và biện pháp cụ thể nên giáo viên lúng túng trong việc tổ chức cho trẻ
thực hiện.
- Thời gian giáo viên ở trường chăm sóc, giáo dục các cháu chiếm phần
lớn, nên việc dành thời gian để tìm tịi thêm ngun liệu thiên nhiên còn hạn
chế.
- Ngày nay, quan điểm của đa số phụ huynh học sinh muốn con mình phải
được học với những phương tiện, đồ dùng, đồ chơi hiện đại, sạch sẽ, đắt tiền
như: giấy màu các loại, vải, decan, nỉ,…
Ngay từ giai đoạn đầu, bản thân tôi đã nhận thấy được tầm quan trọng của
việc sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo
5 – 6 tuổi, nên tôi tiến hành tổ chức khảo sát chất lượng trẻ để nắm bắt được khả
năng và hứng thú của trẻ khi tham gia vào hoạt động tạo hình, từ đó có giải pháp
phù hợp, qua khảo sát, kết quả thu được như sau:
Nội dung đánh giá

Tổng

Đạt yêu cầu


Chưa đạt yêu

số

cầu

trẻ

Số

Trẻ hứng thú với nguyên 35 trẻ

Tỷ lệ

Số

Tỷ lệ

lượng

lượng

trẻ
20 trẻ

51,14%

trẻ
15 trẻ


42,86%

14 trẻ

40%

21 trẻ

60%

9 trẻ

25,71%

26 trẻ

74,29%

liệu thiên nhiên trong hoạt
động tạo hình
Trẻ có kĩ năng sử dụng 35 trẻ
ngun liệu thiên nhiên
trong hoạt động tạo hình
Trẻ có khả năng liên tưởng, 35 trẻ
sáng tạo trong việc sử dụng
nguyên liệu thiên nhiên vào
5



hoạt động tạo hình
Trẻ biết trưng bày và giữ 35 trẻ

13 trẻ

37,14%

22 trẻ

62,86%

gìn sản phẩm tạo hình từ
nguyên liệu thiên nhiên.
Qua khảo sát ban đầu, tôi thấy kết quả trên của trẻ chưa cao và đó là điều
làm tơi cần phải suy nghĩ: làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ
tham gia vào việc sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động một cách
thoải mái, tự tin, khơng gị bó, trẻ ln hứng thú trong giờ học
3.2 Nêu nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược
điểm của giải pháp đã biết:
Có thể nói việc sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình
của trẻ chưa được chú trọng trong các trường học trên địa bàn nói chung và
trường mẫu giáo Tây Hồ nói riêng. Giáo viên chủ yếu sử dụng nguyên liệu sẵn
có như giấy, nỉ, đecan…trong hoạt động tạo hình. Điều này làm cho trẻ chưa
phát huy hết khả năng sáng tạo của mình, trẻ chưa tự tìm kiếm những gì mới lạ
ngồi kiến thức cơ cung cấp.
Từ những thực tế, khi cho trẻ tiếp xúc với nguyên liệu thiên nhiên trong
hoạt động tạo hình, trẻ rất thích thú, điều này thật sự thu hút và kích thích tính tị
mị và tìm tịi ở trẻ. Từ đó tơi đã rút ra cho mình nhiều bài học kinh nghiệm: sử
dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 - 6
tuổi là giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu được học hỏi, được tư duy, sự hứng thú, rèn

luyện kỹ năng thực hiện và thỏa sức sáng tạo của mình về thế giới xung quanh.
Việc cho trẻ sử dụng nguyên liệu thiên nhiên giúp hình thành và phát triển ở trẻ
những tình cảm thẩm mĩ, lòng mong muốn tạo ra cái đẹp, lòng yêu thiên nhiên
và biết được những giá trị mà thiên nhiên mang đến, góp phần hình thành những
phẩm chất đạo đức tốt cho trẻ. Mặt khác đây cũng là hoạt động giúp trẻ biết yêu
thích cái đẹp, cảm nhận được cái đẹp và sự đa dạng của thiên nhiên, biết giữ gìn,
trân trọng những gì mình làm ra và mang khát vọng tạo ra cái đẹp ở xung quanh
mình.

6


Vì vậy tơi đã mạnh dạn cải tiến những nội dung sau để sử dụng các
nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình của trẻ:
- Sưu tầm các nguyên liệu như lá cây, sỏi, các loại hạt, vỏ sò, vỏ ốc, hạt
bí…
- Lồng ghép giáo dục mơi trường có hiệu quả trong các hoạt động, phù
hợp với đặc điểm lứa tuổi của trẻ.
- Tăng cường cho trẻ được tham gia các hoạt động trải nghiệm trong
trường học để trẻ tìm kiếm các ngun liệu có thể sử dụng trong hoạt động tạo
hình.
- Tun truyền với phụ huynh cùng đóng góp những ngun liệu từ thiên
nhiên.
- Tạo mơi trường giáo dục thân thiện, gần gũi giữa trẻ với thiên nhiên, trẻ
biết yêu thiên nhiên và bảo vệ môi trường.
- Trẻ chủ động được trình bày ý tưởng và tính sáng tạo của mình trong các
tác phẩm nghệ thuật.
3.3 Nêu các điều kiện, phương tiện cần thiết để thực hiện và áp dụng
giải pháp:
- Môi trường cơ sở vật chất phải đảm bảo đủ và cần thiết để tổ chức các

hoạt động tạo hình cho trẻ như lớp học rộng rãi, sạch sẽ, đồ dùng học tập an
toàn, sạch sẽ, đẹp mắt và phù hợp với đăc điểm tâm sinh lý của trẻ nhằm thu hút
và nâng cao hiệu quả của giờ học.
- Vận dụng hiệu quả những nguyên liệu thiên nhiên có sẵn tại địa phương
để tổ chức các hoạt động tạo hình một cách hiệu quả.
- Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu cần thiết trước khi tổ chức
cho trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình.
- Ln lấy trẻ làm trung tâm để phát huy tính tích cực của trẻ.
- Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình trong cơng tác chăm sóc giáo dục
trẻ.
- Cơ giáo ln nghiên cứu sách, báo, tài liệu có liên quan đến việc sử dụng
nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình. Và tìm kiếm ý tưởng để vận
7


dụng các nguyên liệu sẵn có tại địa phương trong hoạt động tạo hình sao cho
phù hợp với chương trình giáo dục của trẻ.
- Cơ giáo ln có tinh thần trách nhiệm, phải thực sự là người mẹ hiền thứ
hai và kiên trì trong q trình dạy trẻ, luon ln tích cực tìm tịi sáng tạo học hỏi
kinh nghiệm qua mạng, qua bạn bè, qua đồng nghiệp. Biết tạo môi trường cho
trẻ hoạt động một cách tích cực. Có như vậy mới nâng cao chất lượng hoạt động
chăm sóc giáo dục trong chương trình giáo dục mầm non mới.
- Tuyên truyền phối kết hợp chặc chẽ với phụ huynh để đóng góp ngun
liệu sử dụng trong hoạt động tạo hình của trẻ.
3.4 Nêu các bước thực hiện giải pháp, cách thức thực hiện giải pháp.
Sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 - 6
tuổi là một hoạt động phát triển thẩm mỹ đặc biệt mang tính sáng tạo nghệ thuật.
Nó giữ một vị trí quan trọng trong sự phát triển của trẻ mầm non và được xem
như một quá trình lĩnh hội các kiến thức và kĩ năng phát triển thẩm mỹ. Nó phản
ánh những ước mơ của chính đứa trẻ thơng qua việc tích lũy các kinh nghiệm

tạo hình, từ đó trẻ từng ngày thay đổi và phát triển một cách toàn diện về tâm
sinh lý ở độ tuổi của trẻ.
Từ những thực tế, khi cho trẻ tiếp xúc với nguyên liệu thiên nhiên trong
hoạt động tạo hình, tơi đã rút ra cho mình nhiều bài học kinh nghiệm: sử dụng
nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi là
giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu được học hỏi, được tư duy, sự hứng thú, rèn luyện kỹ
năng thực hiện và thỏa sức sáng tạo của mình về thế giới xung quanh. Để đạt
được điều đó tơi đã xây dựng cho mình một kế hoạch cụ thể, đưa ra một số giải
pháp mới về việc sưu tầm, tạo ra những sản phẩm tạo hình sử dụng nguyên liệu
thiên nhiên cũng như cách truyền đạt kiến thức, kĩ năng đến với trẻ một cách có
hiệu quả nhất.
Biện pháp 1: Sưu tầm và lựa chọn nguyên liệu thiên nhiên.
Thiên nhiên có vai trị vơ cùng quan trọng trong hoạt động tạo hình của
trẻ mẫu giáo. Những ảnh hưởng tích cực của thiên nhiên chính là những nguồn
gốc của những hiểu biết, những ấn tượng, những xúc cảm, tình cảm thẩm mỹ
8


đầu tiên của trẻ. Thiên nhiên chính là nguồn cảm hứng vô tận đối với trẻ, mọi sự
việc, hiện tượng của thiên nhiên đều làm cho trẻ ngạc nhiên và thích thú như:
Một bơng hoa vừa nở, một con bướm bay qua...Thiên nhiên xung quanh thật đẹp
đẽ, đa dạng hài hịa, nên thơ và đầy thú vị. Khi cơ và người lớn cho trẻ tìm hiểu
về thiên nhiên thì phải ln hướng tới mục đích giúp trẻ nhận biết cái đẹp trong
sự phong phú, đa dạng và hài hòa của thiên nhiên.
Trên cơ sở ấy, giáo dục trẻ lòng yêu thích cái đẹp trong thiên nhiên và thái
độ ứng xử đúng đắn với thiên nhiên. Những màu sắc, hình thể đa dạng, hương vị
của hoa lá cỏ cây, đồng lúa, dịng sơng, những âm thanh của chim chóc... đều
làm cho trẻ thích thú và chú ý. Nó làm phát triển năng lực quan sát, trí thơng
minh và vốn sống thực tiễn của trẻ. Vì vậy để đảm bảo khi sử dụng nguyên liệu
thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tôi cần cân nhắc

những điểm sau khi sưu tầm và lựa chọn:
- Thứ nhất là đảm bảo an toàn cho trẻ khi tiến hành hoạt động (ngun
liệu thiên nhiên khơng nhọn, khơng có cạnh sắc, khơng có gai khơng độc hại...)
- Thứ hai, ngun liệu đó phải rẻ, dễ tìm, có thể tận dụng từ địa phương.
Ví dụ: Vỏ hạt đậu, các loại hạt, các loại lá, cánh hoa, ốc, đá sỏi …
- Thứ ba, dễ bảo quản, cất giữ.
- Thứ tư, phù hợp với trẻ, dễ sử dụng.
- Thứ năm, thỏa mãn nhu cầu về ý muốn hoạt động tích cực của trẻ.
- Thứ sáu, tạo cơ hội để trẻ được lựa chọn và sắp xếp nguyên vật liệu.
- Thứ bảy, luôn quan sát sự tưởng tượng và sử dụng trí nhớ linh hoạt của
trẻ.
Sau khi tập hợp các nguyên liệu cần thiết, tôi tiến hành phân loại chúng và
cho trẻ làm quen. Tơi giúp trẻ tìm hiểu về tên gọi, đặc điểm cấu tạo, hình dáng,
chất liệu… của chúng. Từ thực tế cho thấy rằng nếu các nguyên liệu thiên nhiên
càng phong phú thì sản phẩm của trẻ càng đa dạng và mang nhiều màu sắc khác
nhau, trẻ sẽ thỏa sức lựa chọn những nguyên liệu mà trẻ cho là phù hợp với đối
tượng mà trẻ thực hiện. Do đó khi bản thân chuẩn bị cho trẻ càng nhiều nguyên

9


liệu thiên nhiên bao nhiêu thì trẻ càng tích cực hoạt động bấy nhiêu. Vì thế việc
sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 – 6
tuổi là rất khả thi và sẽ thu được kết quả cao. Nhận ra được vấn đề này, nên điều
đầu tiên tơi đã làm được đó là thu thập thật nhiều nguyên liệu thiên nhiên - đây
là điều kiện cần để làm nền móng cho các biện pháp tiếp theo.
Biện pháp 2: Huy động phụ huynh trong việc sưu tầm nguyên liệu
thiên nhiên.
Để có được các nguyên liệu thiên nhiên phong phú và đa dạng cô giáo cần
tuyên truyền với phụ huynh bằng các sản phẩm của trẻ ở góc tun truyền, viết

thơng báo về các ngun liệu thiên nhiên cần thu gom, tư vấn cho phụ huynh
giúp trẻ sưu tầm thêm các loại nguyên liệu thiên nhiên khác nhau.
Ban đầu, rất ít phụ huynh quan tâm khi tơi đề cập đến vấn đề này. Khơng
nản lịng, tơi tiếp tục tìm kiếm và làm ra những sản phẩm tạo hình từ ngun
liệu thiên nhiên. Tơi thường sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt
động tạo hình cho trẻ. Tơi thường chụp hình, quay video về q trình học hay
snar phẩm của trẻ và đăng trong nhóm zalo, messenger do tơi lập ra để thơng
báo tình hình học tập của trẻ ở trường cho phụ huynh. Thông qua đó, họ cảm
thấy rất thích khi con em mình đang say sưa sử dụng nguyên liệu thiên nhiên để
tạo ra các sản phẩm tạo hình vơ cùng đáng u. Sau khi biết được tình học tập
của con em mình trên trường, tôi đã huy động và thuyết phục được đa số phụ
huynh cùng phối hợp, sưu tầm thêm nguyên liệu thiên nhiên cho các cháu trong
hoạt động tạo hình. Hơn thế nữa, qua việc này, phụ huynh cảm nhận được con
em mình đến trường được học nhiều điều hay, thú vị và càng tin tưởng vào sự
chăm sóc, giáo dục của nhà trường. Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với bản thân
một giáo viên như tôi và của cả sự nghiệp giáo dục của nhà trường.
Hơn thế nữa, vào giờ đón và trả trẻ, tơi có trao đổi và cho phụ huynh xem
những sản phẩm tạo hình từ nguyên liệu thiên nhiên mà các cháu đã làm ra. Tơi
dành một góc ở bảng phụ huynh cần biết để trưng bày một số sản phẩm tạo hình
từ nguyên liệu thiên nhiên của các cháu. Phụ huynh cũng dành thời gian cùng tơi
xem và trị chuyện về những vấn đề xoay quanh việc các cháu làm ra được

10


những sản phẩm tạo hình này. Tơi cũng thẳng thắn trao đổi với phụ huynh về
nguồn nguyên liệu thiên nhiên của lớp cịn rất ít, mong phụ huynh cùng hỗ trợ
để việc học của các cháu có điều kiện tốt hơn. Ở địa phương, đa số phụ huynh
làm nông tạo ra các loại nơng sản như đậu, lúa, bắp…Vì vậy, tơi vận động phụ
huynh đóng góp các sản phẩm sẵn có. Từ việc sử dụng màu sẵn có của các loại

hạt tôi hướng dẫn cho trẻ tạo ra các sản phẩm như tạo hình những bơng hoa:
nhụy hoa được đính bằng các hạt đậu đỏ, cánh hoa đính bằng các hạt đậu nành,
đậu xanh thì làm lá và đậu đen thì làm cánh hoa… hay sử dụng các loại đậu đen
làm chú dê, làm con trâu. Đậu trắng làm chú dê trắng, làm những chú thỏ… tạo
thành những bức tranh giúp trẻ vận dụng trong việc kể chuyện sáng tạo ở mọi
lúc mọi nơi.
Khi được khám phá, trải nghiệm với các nguyên vật liệu tự nhiên và các tác
phẩm nghệ thuật do cơ cung cấp sẽ kích thích ở trẻ ý tưởng sáng tạo và mong
muốn làm ra được nhiều sản phẩm khác nhau từ các nguyên vật liệu thiên nhiên.
Từ đó, trẻ hứng thú, say mê, thích hoạt động với các nguyên vật liệu tự nhiên để
tạo ra sản phẩm.
Từ việc làm này, tơi rất vui mừng vì đã thu nhận được khơng ít ngun
liệu thiên, đa dạng, phong phú để có thể cho các cháu thỏa sức thực hiện và sáng
tạo trong hoạt động tạo hình.
Biện pháp 3: Tạo tình huống, mơi trường hoạt động thuận lợi để trẻ
tiếp xúc với nguyên liệu thiên nhiên và các tác phẩm nghệ thuật làm từ
nguyên liệu thiên nhiên.
Thực tế, nguyên liệu cho trẻ có rất nhiều và phong phú nhưng làm thế nào
để trẻ có thể hoạt động say mê với những nguyên liệu thiên nhiên là một vấn đề
khó. Những yếu tố bất ngờ bao giờ cũng gây được sự chú ý đặc biệt đối với trẻ.
Vì vậy, giáo viên cần tận dụng thời gian ở mọi lúc, mọi nơi trong những
hoàn cảnh khác nhau để tạo ra sự bất ngờ đối với trẻ. Đối với một tiết học thành
công và tạo sự lôi cuốn trẻ là một vấn đề đáng quan tâm nhất của các giáo viên
mầm non. Đó là nghệ thuật thu hút sự chú ý của trẻ. Vì thế có thể nói rằng tiết
học nào thu hút được sự chú ý của trẻ là tiết học đó đã thành cơng được 50%.
11


Giáo viên cần chú ý thiết kế phần trò chuyện một cách sinh động nhằm thu hút
sự chú ý của trẻ. Sau đó dẫn dắt thật khéo léo để vào bài một cách nhẹ nhàng,

tạo cảm giác thoải mái, gần gũi, thân thiện trong lớp học. Làm được điều này, tôi
nghĩ đã thành công 50% trong việc muốn truyền đạt kiến thức cũng như kỹ năng
cho trẻ.
Vì vậy trước khi đi vào một tiết học sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong
hoạt động tạo hình tơi ln tìm cách lơi cuốn trẻ, tạo sự thích thú, hào hứng để
trẻ hồ nhập vào tiết học cùng cô và bạn một cách thoải mái, tự nguyện, khơng
gị bó. Để lơi cuốn được trẻ tham gia vào hoạt động thì người giáo viên phải tìm
tịi những sáng kiến mới, những thủ thuật sư phạm với giọng điệu, điệu bộ ngộ
nghĩnh và từ đó tạo ra những tình huống hấp dẫn, mới lạ, thu hút sự tập trung
của trẻ. Điều đó muốn nói đến khả năng ứng xử của người giáo viên cũng như
ngôn ngữ và phong cách đứng lớp thật tự tin, dí dỏm, vui vẻ, ngộ nghĩnh gây sự
chú ý của trẻ vào hoạt động.
Ví dụ: Để lơi cuốn sự chú ý của trẻ vào tiết học sử dụng nguyên liệu thiên
nhiên để cắt dán con vật. Trước hết tơi tạo tình huống trẻ đóng vai những con vật
từ ngồi cửa chạy vào và chào cả lớp. Những con vật này mang những bộ trang
phục được làm từ lá cây, cánh hoa với đủ màu sắc. Những con vật này đến tham
dự tiết học cùng cả lớp và tặng cho các bạn nhỏ một món quà. Như vậy, lúc này
trẻ rất hồi hộp xem đó là món q gì. Khi mở q, cơ tạo khơng khí vui nhộn
bằng cách cùng trẻ đếm 1..2..3..mở. Từ món q đó, cơ bắt đầu giới thiệu,
hướng dẫn trẻ sử dụng nguyên liệu thiên nhiên để cắt dán con vật. Trẻ rất hứng
thú và say sưa thực hiện để hồn thành sản phẩm của mình.
Mơi trường hoạt động chính là yếu tố để trẻ có thể tham gia tích cực vào
q trình hoạt động tạo hình. Khơng gì hấp dẫn hơn đối với trẻ bằng tri giác trực
tiếp. Do đó lúc nào cũng phải chú trọng đến việc tạo môi trường thuận lợi để trẻ
được hoạt động theo khả năng, sở thích của mình. Có như vậy trẻ mới có những
ý tưởng, những sáng kiến và thể hiện sự sáng tạo khi sử dụng nguyên liệu thiên
nhiên trong hoạt động tạo hình. Để làm được điều này, tôi đã tạo điều kiện để trẻ
thường xuyên tiếp xúc với môi trường xung quanh được trưng bày bằng nguyên

12



liệu thiên nhiên để từng bước cung cấp các biểu tượng phong phú về đối tượng
cho trẻ tự khám phá bằng cách huy động sự tham gia của các giác quan, các q
trình tâm lí khác nhau để lĩnh hội các khía cạnh khác nhau của sự vật. Đồng
thời, tơi cũng tạo cơ hội để trẻ khám phá đối tượng (quan sát, nghe, hỏi, tiếp xúc
và miêu tả) và tự diễn đạt nhận thức cảm xúc của mình về đối tượng. Nghĩ là
làm, tôi đã chuẩn bị nhiều nguyên liệu thiên nhiên như lá cây, cánh hoa, vỏ hạt
đậu, các loại ốc, các loại hạt… và đặt lên kệ xung quanh lớp. Những nguyên liệu
này các cháu có thể trực tiếp nhìn, sờ và tự mình lựa chọn vào bàn để thực hiện
sản phẩm.
Qua việc tiếp xúc với các nguyên liệu thiên tôi đã giúp trẻ hiểu được công
dụng của nó trong hoạt động tạo hình. Trẻ biết được các nguyên vật liệu thật sự
hữu ích và qua sự giúp đỡ của cơ cùng với trí tưởng tượng phong phú của trẻ đã
sử dụng những nguyên liệu đó tạo nên sản phẩm tạo hình theo ý tưởng của bản
thân trẻ. Cũng qua việc cho trẻ tiếp xúc với các nguyên liệu tôi đã giúp trẻ biết
cách sử dụng các nguyên liệu một cách hợp lý trong hoạt động tạo hình để tạo ra
sản phẩm như mong muốn đồng thời sẽ kích thích trẻ tiếp tục sưu tầm nguyên
liệu ngày càng nhiều hơn. Trong quá trình cung cấp biểu tượng về đối tượng tạo
hình, bao giờ tơi cũng chỉ cho trẻ thấy được những nét đặc trưng nổi bật của đối
tượng, những cái đẹp lý thú gần gũi trẻ. Qua đó giúp trẻ phân tích, so sánh tổng
hợp để tìm ra những đặc điểm riêng, chung của những nguyên liệu thiên nhiên
cùng nhóm, cùng loại để thực hiện tạo hình đối tượng. Từ đó giúp trẻ tìm ra cách
thức thể hiện trong những tình huống khác nhau.
Ví dụ: Với đề tài “Cắt dán con thỏ”. Nếu trẻ đã được quan sát và cung cấp
những kiến thức về các bộ phận của con thỏ trong thực tế thì khi tạo hình trẻ sẽ
biết phân tích, liên kết để sử dụng chiếc lá có dạng hình trịn để làm thân và đầu
thỏ, những chiếc lá có dạng dài để làm tai thỏ và gắn thêm hạt đậu đen để làm
mắt thỏ…
Ví dụ: Sau khi cho trẻ quan sát những con cá trong bể. Trẻ ấn tượng với

những chú cá có đi to, đi nhỏ. Trẻ sẽ hết sức ngạc nhiên khi những chú cá
đáng yêu này được tạo ra từ lá cây khô hay từ những cánh hoa mà cô đã chuẩn

13


bị trước. Trẻ bắt đầu ngắm nghía và nghĩ xem làm thế nào để tạo ra chúng. Nắm
bắt được suy nghĩ của trẻ, cơ giáo hỏi trẻ có muốn tự tay làm ra những con cá
như vậy để tặng bạn nhân ngày sinh nhật, tặng mẹ nhân ngày 8/3 không và cơ
gợi ý, hướng dẫn cách làm.
Ví dụ: Từ những chiếc lá, cánh hoa và một số loại hạt, tôi có thể tạo nên
những con vật ngộ nghĩnh cho trẻ quan sát để trẻ có ấn tượng tốt hơn khi thể
hiện hoạt động tạo hình có liên quan đến đối tượng đã được nhìn thấy trước đó,
đặt biệt trẻ cịn biết được sự đa dạng về các nguyên liệu thiên nhiên để tạo nên
các sản phẩm tạo hình
Hoặc từ những vỏ sị tơi có thể tạo nên những bơng hoa xinh xắn, những
vỏ đậu phộng to nhỏ tôi tạo thành những chiếc lá, những hạt bí tạo hình nhũng
đám mây tại thành bức tranh cho chủ đề thế giới thực vật đầy màu sắc cho trẻ
quan sát.
Hơn nữa, bản thân tôi phải luôn luôn đặt và sắp xếp các vật liệu thiên
nhiên sao cho trẻ có thể thấy rõ và lấy được dễ dàng để thực hiện hoạt động tạo
hình vào bất cứ lúc nào trẻ thích và có thể trưng bày các sản phẩm của mình.
Tạo mơi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: bày trí đồ chơi đẹp, sắp
xếp các nguyên liệu, đồ dùng một cách hợp lý, gọn gàng, đẹp mắt... Từ đây tạo
cho trẻ cảm giác thích thú và mong muốn được tái tạo.
Mặt khác, trong lớp học bao giờ tôi cũng tạo một khoảng không gian
riêng để trưng bày những tác phẩm của cá nhân trẻ đã sử dụng nguyên liệu thiên
nhiên để trẻ được quan sát các tác phẩm của mình, của các bạn, giúp trẻ có cái
nhìn mới lạ hơn khi tiến hành các hoạt động tạo hình cho những lần sau, chẳng
hạn như cách sử dụng những chiếc lá để làm thân con rùa, hạt đậu đen để làm

mắt. Trẻ cảm thấy vơ cùng thích thú khi sản phẩm của mình được trang trí vào
các góc hoạt động.
Tuy nhiên, khơng phải lúc nào cũng có cơ hội hay chờ cơ hội thì giáo viên
mới đưa trẻ vào hoạt động, mà giáo viên cần tạo ra những cơ hội hết sức tự
nhiên, đơn giản. Trẻ rất nhạy cảm, mỗi một sự thay đổi dù chỉ rất nhỏ cũng gây
sự chú ý với trẻ. Chẳng hạn, lớp học là nơi hằng ngày trẻ sống, học tập và vui

14


chơi. Mọi trang trí trong phịng cũng như đồ dùng, đồ chơi quá đỗi quen thuộc
trở nên bình thường. Nhưng chỉ cần có sự xuất hiện mới là lập tức thu hút sự chú
ý của trẻ. Vì vậy, tơi thường xuyên tạo ra những cơ hội cho trẻ phát hiện những
tác phẩm nghệ thuật tạo ra từ nguyên liệu thiên nhiên. Tận dụng các thời điểm
trẻ có mặt tại trường để cho trẻ làm quen và khám phá môi trường xung quanh.
Đồng thời cho trẻ được chơi, được tri giác, được trải nghiệm với các loại tranh
ảnh, các tác phẩm nghệ thuật được làm từ nguyên liệu thiên nhiên để làm giàu
thêm vốn hiểu biết của trẻ về sự đa dạng của nghệ thuật tạo hình cũng như sự
phong phú và vẻ đẹp của những nguyên liệu thiên nhiên. Trẻ xem thấy lạ và từ
đó kích thích sự tị mị cho trẻ, trẻ sẽ tự nghĩ làm sao để tạo ra được tác phẩm
này? Việc tạo ra những yếu tố gây sự chú ý cho trẻ góp phần duy trì hứng thú và
mong muốn được thực hiện để thỏa sự tị mị của mình.
Với cách làm như vậy, trẻ đã có được một mơi trường thật thuận lợi để
tham gia một cách tích cực vào việc sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt
động tạo hình. Điều này làm cho tôi càng thấy tự tin hơn, phấn khởi hơn khi tự
tay mình đã mang lại cho trẻ một khơng gian hoạt động thật thoải mái và lí thú.
Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động nhằm giúp trẻ thỏa sức sáng tạo
cùng nguyên liệu thiên nhiên
a. Tổ chức hoạt động chung:
Có thể nói làm tranh bằng nguyên liệu thiên nhiên là một hình thức khó.

Nó địi hỏi phải có trí tưởng tượng phong phú và khả năng sáng tạo. Một thực tế
cho thấy muốn vẽ một bức tranh phong cảnh thì trẻ có thể vẽ đường đi, cánh
đồng, những dãy núi, ngơi nhà… nhưng việc thực hiện bức tranh đó hồn tồn
bằng ngun liệu thiên thiên là rất khó với trẻ nên lúc đầu tơi giúp trẻ vận dụng
trí tưởng tượng của mình từ việc liên hệ giữa những hình ảnh thực ngoài đời với
những nét mang dáng dấp của những hình ảnh ấy làm cho nó gần gũi, sống động
và có thể thay thế một vài chi tiết trong tranh bằng nguyên liệu thiên nhiên. Tôi
gợi mở cho trẻ bằng một số câu hỏi như: Bộ phận này có thể làm từ gì? Trơng
chiếc lá này giống bộ phận nào của con thỏ? Có thể thay thế viên đá này là thân
con voi được khơng? … Bằng cách đó, dần dần trẻ biết tự mình “nhìn ra” các

15


bức tranh khác. Trên cơ sở đó, trẻ có được những kỹ năng cần thiết khi sử dụng
nguyên liệu thiên nhiên trong tác phẩm của mình.
Ví dụ: Trong bức tranh vẽ ngơi nhà của bé, trẻ có thể sử dụng kết hợp vật
liệu thiên nhiên đó là hạt đậu để làm viền sân, lá cây để làm mái nhà. Điều này
góp phần làm cho bức tranh của trẻ thêm sinh động và không khô cứng, thu hút
sự hứng thú của trẻ vào bức tranh.
Ngoài ra, điều đáng quan tâm khác là dạy trẻ biết diễn tả các sự vật, hiện
tượng trong các dạng hoạt động và ở các góc độ khác nhau. Một sự vật, hiện
tượng nếu nhìn ở góc độ khác nhau sẽ cho ra những hình ảnh khác nhau.
Ví dụ: Ở bức tranh ngơi nhà của bé, chiếc lá được xem như lá một viên
ngói để tạo thành mái nhà. Nhưng khi qua bức tranh cơ giáo thì chiếc lá cũng có
hình dạng như vậy lại được trẻ tạo hình là mái tóc của cơ.
Hiện nay trong các tiết học tạo hình của trẻ, giáo viên vẫn chủ yếu sử
dụng giấy màu, sáp màu, hồ dán làm nguyên vật liệu. Nhận thấy những nguyên
vật liệu “truyền thống” này chưa phát huy tối đa khả năng sáng tạo của trẻ nên
tôi mạnh dạn sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên sưu tầm để cho trẻ hoạt động.

Chẳng hạn ở một số tiết học như sau:
Sưu tầm các nguyên vật liệu thiên nhiên để làm phong phú và thêm thú vị
cho bức tranh “Vẽ chân dung cô giáo”. Tôi đã chuẩn bị rất nhiều loại lá bằng
cách cho trẻ sưu tầm như: lá ổi, lá mướp, lá sưa, lá dâm bụt, cùng các loại hạt
ngũ cốc, băng dính hai mặt, kéo, bút màu và bìa A4. Cách thực hiện như sau:
- Cho trẻ quan sát tranh mẫu vẽ chân dung cô giáo. Trẻ nhận biết những
chi tiết và những kỹ năng cần thiết để vẽ chân dung cô giáo.
- Cô chuẩn bị nguyên liệu lá cây, hột hạt và sau đó hướng dẫn, gợi mở trẻ
sử dụng các loại lá, hột hạt để “làm mới” cho mái tóc hoặc đơi mắt của cô giáo.
Sưu tầm các nguyên vật liệu thiên nhiên để làm phong phú và thêm thú vị
cho bức tranh “Gia đình thân yêu” của chủ đề gia đình tôi đã chuẩn bị rất nhiều
vỏ hạt đậu với nhiều màu sắc hấp dẫn, băng dính hai mặt, kéo, bút màu và bìa
A4. Cách thực hiện như sau:
- Cho trẻ xem những tranh mẫu cô đã làm

16


- Trẻ nhận biết những chi tiết cần thiết và liên tưởng những chi tiết đó với
những nguyên liệu mà cô đã chuẩn bị
- Cô hướng dẫn, gợi mở trẻ sử dụng những vỏ hạt đậu để làm nên một bức
tranh.
Với ngun liệu từ hạt bí, cơ hướng dẫn trẻ tạo ra cái cây với những chiếc
lá rất nhiều màu sắc rất hấp dẫn và không gây nhàm chán với những nguyên liệu
giấy màu.
Để trẻ từ chỗ xem những nguyên liệu thiên nhiên như một vật vô tri đến
chỗ trẻ đã biết sử dụng vào trong hoạt động tạo hình, làm cho nó trở nên có ý
nghĩa hơn, trẻ yêu thích, say mê với các loại nguyên liệu làm cho bức tranh thêm
ngộ nghĩnh và đẹp hơn. Điều này đòi hỏi giáo viên phải biết lựa chọn nguyên
liệu thiên nhiên hợp lí và cách tiếp cận để tạo hứng thú với trẻ. Đồng thời, giáo

viên phải biết phối kết hợp các biện pháp với nhau nhằm mang lại những hoạt
động hiệu quả, bổ ích và hào hứng cho trẻ.
b. Tổ chức hoạt động ở góc nghệ thuật:
Bản thân mỗi trẻ đều có tính tị mị, thích khám phá. Trẻ được sống và
hoạt động trong mơi trường phong phú sẽ kích thích sự ham hiểu biết cũng như
khả năng vận dụng những kỹ năng tạo hình vào thực tế, trẻ thơng minh và khéo
léo hơn. Vì vậy, việc tạo mơi trường trong hoạt động ở các góc sẽ kích thích
những gì trẻ học được từ thực tế xung quanh, trẻ được tự do thử nghiệm, tự do
sáng tác những tác phẩm nghệ thuật của mình.
Ví dụ: Ở góc nghệ thuật, tơi chuẩn bị nguyên liệu là lá cây to, nhỏ, các
loại hạt như: hạt bí, hạt đậu, đá sỏi… để trẻ tự do sáng tác những tác phẩm theo
ý mình như: làm con mèo, con thỏ, cái cây… Như vậy trẻ đã biến cái của cô
thành cái của trẻ qua các hoạt động trong góc nghệ thuật.
Ví dụ: Trẻ có thể tạo được rất nhiều con vật ngộ nghĩnh khác nhau để chơi
và học trong chủ đề động vật: Làm con trâu từ lá mít, làm con rùa, con cua từ
vỏ sị, lá dừa làm chong chóng, làm con rối… Tương tự như vậy khi chơi ở các
chủ đề khác, tôi cũng gợi ý để trẻ lựa chọn các nguyên vật liệu phù hợp và sáng
tạo ra được nhiều sản phẩm khác nhau.

17


Ví dụ : Cơ chuẩn bị cho trẻ nhiều nan tre để cho trẻ tự đan nan. Như vậy
trẻ rất thích thú và phần nào biết được cách đan nan cơ bản mà ở nhà ơng bà
mình hay làm.
Với những cách làm trên, tôi đã sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong
hoạt động tạo hình vơ cùng hiệu quả. Thực tế tôi đã sử dụng nguyên liệu thiên
nhiên trong hoạt đơng tạo hình cho nhiều hoạt động khác nhau từ đầu năm học
đến nay. Nhằm tạo cho trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào hoạt động góp phần
nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ.

Tơi rất chú trọng cho trẻ sử dụng nguyên vật liệu đa dạng, phong phú khi
trẻ hoạt động tại góc chơi nghệ thuật. Ở góc chơi này, trẻ được thỏa sức sáng tạo
theo trí tưởng tượng của mình
Mỗi khi được hoạt động với các ngun vật liệu tự nhiên, tơi thấy trẻ rất
thích thú, say mê sáng tạo và tạo ra được rất nhiều sản phẩm.
c. Tổ chức hoạt động ngoài trời:
Trong giờ hoạt động ngoài trời, trẻ vừa dạo chơi, vừa chơi với các nguyên
vật liệu sưu tầm được. Khi trẻ dạo chơi trong sân trường, cô cho trẻ nhặt được
những cuốn lá phượng khô, một phần làm sạch khuôn viên trường, hơn nữa cơ
cịn hướng dẫn trẻ đan nan từ cuốn lá đó. Trẻ có thể dùng sỏi nhặt được để chơi
“Ơ ăn quan”. Khi cho trẻ quan sát cây cối, tôi luôn chú ý hướng dẫn trẻ cắt tỉa lá
vàng, nhặt lá rụng để làm những chiếc thuyền, làm đàn cá bơi, hay làm con trâu
từ lá mít, cơ hái một lá nhỏ và quấn lại làm cái kèn để thổi, chong chóng từ lá
cau, làm bơng hoa, xếp hình ngơi nhà, các phương tiện giao thông, các con vật
từ cành cây, lá cây, sỏi đá…Như vậy, chính trẻ đã sưu tầm được rất nhiều các
nguyên vật liệu tự nhiên khi hoạt động ngoài trời và hứng thú chơi với các
nguyên vật liệu kiếm được. Giúp cho một ngày đi học với trẻ là một ngày vui
đầy trải nghiệm.
Biện pháp 5: Phân loại và phát hiện bồi dưỡng những trẻ có năng
khiếu, động viên, khuyến khích những trẻ yếu cùng cố gắng trong hoạt
động tạo hình.

18


Nhìn chung, để có thể sử dụng ngun liệu thiên nhiên trong hoạt động
tạo hình là rất khó, địi hỏi ở trẻ khả năng liên tưởng, năng khiếu riêng biệt và
năng lực cũng phải khéo léo, tỉ mỉ. Nhiệm vụ của giáo viên là phải phát hiện và
hiểu rõ những năng lực riêng của từng trẻ để giúp trẻ hoạt động tạo hình với
nguyên liệu thiên nhiên trong khả năng của mình và khơng cảm thấy áp lực vì

q sức của trẻ.
Để nâng cao chất lượng việc sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt
động tạo hình ở trẻ, tơi cịn thường xun bồi dưỡng, khuyến khích những trẻ
khá, giỏi, có năng khiếu nghệ thuật tạo hình, sáng tạo. Đồng thời quan tâm giúp
đỡ những trẻ yếu ở mọi lúc, mọi nơi. Có thể nói việc phân loại và bồi dưỡng,
khuyến khích cho trẻ sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình
theo khả năng là vơ cùng quan trọng và rất cần thiết đối với trẻ. Từ đó cơ sẽ phát
hiện ra những tài năng, năng khiếu để đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên phát
triển hết năng lực của trẻ. Để làm được điều này, trước khi vào tiết học sử dụng
nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình, tơi ln đầu tư chuẩn bị kỹ các
câu từ hướng dẫn vào bài cho trẻ sao cho các trẻ dễ hiểu và dễ nhớ. Đặc biệt là
cô giáo phải nắm vững kiến thức, kỹ năng và phương pháp của từng thể loại đề
tài.
Đối với trẻ có khả năng sử dụng tốt nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt
động tạo hình:
Với trẻ có kỹ năng tốt, tơi cũng dạy trẻ theo chương trình cùng với các
bạn trong lớp. Nhưng tôi đề ra yêu cầu cao hơn để trẻ thực hiện theo khả năng
của mình và gợi ý thêm, kích thích sự sáng tạo của trẻ.
Ví dụ: Sử dụng nguyên liệu thiên nhiên để tạo hình đàn cá. Trẻ thực hiện
xong, tôi gợi ý cho trẻ thêm các chi tiết phụ theo sự suy nghĩ, hiểu biết của trẻ.
Con có thể trang trí thêm rong rêu, bọt nước… để cho bức tranh thêm sinh động.
Điều đó làm khơi dậy sự sáng tạo, óc quan sát và cảm nhận nghệ thuật của từng
trẻ khi thể hiện tác phẩm về thế giới động vật mà trẻ được nhìn thấy hoặc tưởng
tượng ra.

19


Đối với trẻ có kỹ năng sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động
tạo hình cịn chậm.

Chẳng hạn với những trẻ yếu, tôi thường hướng dẫn cho trẻ xem tranh và
gợi ý cho trẻ lựa chọn nội dung đơn giản và nguyên liệu thiên nhiên dễ sử dụng
để trẻ thực hiện tốt hơn.
Ví dụ: Khi dạy trẻ dán đàn cá, tôi gợi ý cho trẻ dán những con cá có hình
dạng đơn giản và chọn lá cây to có dạng hình trịn để làm thân cá, lá nhỏ làm
đi…
Với trẻ nhút nhát, tơi thường phối hợp với gia đình động viên trẻ vẽ về
những bức tranh mà trẻ yêu thích để tặng ơng bà, cha mẹ. Những trẻ này cô
không yêu cầu trẻ phải thực hiện trọn vẹn sản phẩm mà khích lệ trẻ thực hiện
được kỹ năng cơ truyền đạt là được.
Đối với những trẻ kỹ năng còn hạn chế, tôi tiến hành hướng dẫn trẻ vào
đầu giờ đón trẻ hoặc vào hoạt động chiều. Cho trẻ ngồi lại thành từng nhóm để
dễ quan sát và hướng dẫn trẻ. Đầu tiên là cách lựa chọn nguyên liệu phù hợp với
đối tượng mà trẻ sẽ tiến hành tạo nên. Tiếp theo là sự liên tưởng và kỹ năng kết
hợp, cắt xén để tạo ra hình dáng của đối tượng cần thực hiện. Cô thực hiện nhiều
lần cho trẻ xem. Cứ như thế tôi cho trẻ thực hiện từ kỹ năng đơn giản đến phức
tạp. Như vậy kỹ năng sử dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình
sẽ dần dần hình thành ở trẻ.
Để khích lệ tinh thần của các cháu, tôi tổ chức các hội thi bé khéo tay tại
lớp. Sau mỗi hội thi các cháu sẽ được nhận thưởng và những sản phẩm mà các
cháu tạo ra sẽ được trưng bày ở góc tuyên truyền phụ huynh của lớp và cả của
nhà trường.
Ngồi ra, tơi cịn chú ý rèn cho trẻ mọi lúc, mọi nơi, tích cực cho trẻ tham
gia tạo môi trường sử dụng nguyên liệu thiên nhiên để rèn luyện thêm các kỹ
năng cho trẻ.
Sau khi phân loại được khả năng của từng trẻ, tơi tận dụng giờ đón trẻ và
trả trẻ để trao đổi trực tiếp với phụ huynh, cùng nhau đưa ra hướng giải quyết để

20



rèn thêm kỹ năng cho những trẻ yếu cũng như bồi dưỡng thêm cho những trẻ có
năng khiếu trong thời gian trẻ ở nhà.
Từ những nổ lực này, trẻ lúc trước cịn yếu thì nay đã tiến bộ vượt bật, đã
có thể tự mình tạo ra được một sản phẩm tạo hình từ ngun liệu thiên nhiên và
những trẻ có năng khiếu cũng ngày càng sáng tạo, thỏa sức thể hiện tài năng của
mình.
3.5 Chứng minh khả năng áp dụng của sáng kiến.
Qua thời gian áp dụng sáng kiến “Một số biện pháp sử dụng nguyên liệu
thiên nhiên trong hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mẫu giáo Tây
Hồ” tôi đã thu nhiều kết quả tốt 100% trẻ có thêm nhiều kiến thức về nguyên
liệu thiên nhiên và áp dụng chúng vào hoạt động tạo hình. Trẻ có nhiều ý tưởng
sáng tạo mới lạ, trẻ tự tin hơn trong các hoạt động học nói chung và hoạt động
tạo hình nói riêng. Qua việc thường xun cho trẻ tiếp xúc với các nguyên liệu
thiên nhiên giúp cho nhận thức và khả năng thẩm mỹ của trẻ được nâng cao rõ
rệt, 100% trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động khác ở trường.
Và sáng kiến này có thể áp dụng ở tất cả các trường học kể cả những nơi
có điều kiện cơ sở vật chất chưa đảm bảo, điều kiện kinh tế chưa phát triển.
4- Những thông tin cần được bảo mật (nếu có):
5- Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Dựa trên những nghiên cứu và biện pháp tôi đã thu hoạch được kết quả:
Đối với giáo viên:
+ Tơi có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc sử dụng các nguyên vật liệu
tự nhiên vào hoạt động tạo hình cho trẻ.
+ Có kỹ năng tổ chức các hoạt động tạo hình một cách tự tin, linh hoạt.
+ Lớp học có nhiều đồ dùng đồ chơi cho cô và trẻ tự làm từ nguyên liệu
thiên nhiên để sử dụng vào các hoạt động học và chơi; Cô sử dụng sản phẩm của
trẻ để trưng bày và trang trí ở các góc theo từng chủ đề.
Đối với trẻ:


21


+ Lớp học có thêm nhiều đồ dùng, đồ chơi do cô và trẻ tự làm từ nguyên
liệu thiên nhiên; các sản phẩm của trẻ thường xuyên được trưng bày ở các góc
cho trẻ quan sát, sử dụng vào các hoạt động như đọc thơ, kể chuyện theo tranh,
kể chuyện sáng tạo, âm nhạc, toán học …
+ 100% trẻ hứng thú, tích cực, say mê trong các hoạt động tạo hình, biết
lựa chọn nguyên vật liệu tạo hình và phối hợp các kỹ năng để tạo ra sản phẩm.
+ Nhiều trẻ đã phát huy được năng khiếu tạo hình, biết phối hợp màu sắc,
hình dạng, đường nét tạo ra sản phẩm có nội dung và bố cục cân đối, màu sắc
hài hịa.
+ Trẻ thích thú hoạt động cùng cơ để tạo ra những đồ chơi đẹp mắt từ
những nguyên liệu tự nhiên, trẻ có nhiều sản phẩm sáng tạo trong mỗi chủ đề và
u thích mơn tạo hình hơn.
Với những biện pháp đã thực hiện trên trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi trong năm
học qua, đã thu được kết quả đáng mừng. Tơi đã lồng ghép tích hợp việc sử
dụng nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình ở lớp được nhà trường
đánh giá cao, các bậc cha mẹ học sinh đồng tình ủng hộ, qua đó góp phần tuyên
truyền nâng cao sự hiểu biết của phụ huynh về hoạt động học của trẻ, tạo được
lòng tin của phụ huynh với giáo viên và nhà trường.
Với phụ huynh.
+ Phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng nguyên vật
liệu tự nhiên trong hoạt động tạo hình của trẻ, từ đó quan tâm đến sản phẩm tạo
hình của trẻ nhiều hơn. Phụ huynh thường xuyên hỗ trợ các nguyên vật liệu sẵn
có cho trường, lớp tạo ra những sản phẩm đồ dùng đồ chơi sử dụng trong các
hoạt động cũng như các hội thi. Ngồi ra, cịn phối hợp tốt với tơi trong cơng tác
chăm sóc và giáo dục trẻ tồn diện.
6- Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng

sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến
lần đầu, kể cả áp dụng thử.
Bản thân tôi và đồng nghiệp được học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau từ việc sử dụng
nguyên liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hình, tiết kiệm được khoản chi phí
22


vì những nguyên liệu này đa số từ thiên nhiên như hạt đậu, vỏ trái bắp, tre, nứa,
mo cau… vốn là bỏ đi, khơng có tác dụng gì thì qua việc tận dụng này, trước hết
nó khơng tốn kém mà mang lại hiệu quả cao và hơn nữa là hình thành cho trẻ
những kĩ năng, lòng yêu thiên nhiên, bảo vệ môi trường, gần gũi với công việc
đồng án của bố mẹ và phẩm chất tốt (sáng tạo, độc lập, tự phục vụ cá nhân, kiên
trì. . .) cần thiết cho sau này, giúp những măng non chủ nhân tương lai của đất
nước trở thành người có ích, đóng góp vào sự phát triển của quốc gia.
Qua việc thực hiện đề tài này, tôi luôn muốn nâng cao hiệu quả của cơng
tác chăm sóc giáo dục trẻ vào các hoạt động để giúp trẻ được trãi nghiệm, từ đó
trẻ mạnh dạn trong khi học và chơi, trẻ hoạt động sôi nổi, thể hiện hết mình và
hiểu biết thêm về thế giới xung quanh. Trẻ biến những nguyên liệu thiên nhiên
thành những sản phẩm tạo hình phong phú và thú vị mà ở đó trẻ được say mê,
thỏa sức thể hiện mình.
Mặc khác, nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường và biết tiết kiệm
những thành quả lao động của người lao động. Không những trẻ, giáo viên, cha
mẹ trẻ, cho tới cộng đồng sẽ có ý thức giữ gìn mơi trường sạch sẽ, tiết kiệm tài
ngun. Tơi có thể khẳng định rằng nếu chúng ta ứng dụng hết những biện pháp
của sáng kiến này thì chúng ta đã đào tạo được một thế hệ trẻ có tài, có đức cho
xã hội, biết yêu thiên nhiên, đất nước Việt Nam tươi đẹp ngay từ khi trẻ mới vào
trường.
Sau khi tiến hành các giải pháp trên, bản thân nhận thấy trẻ đã có những ý
tưởng tốt, tham gia một cách tích cực vào hoạt động tạo hình và tơi lại thực hiện
việc khảo sát đã thu được kết quả như sau:

Nội dung đánh giá

Tổng

Đạt yêu cầu

Chưa đạt yêu

số

cầu
Số

trẻ

Trẻ

hứng

thú

với

35 trẻ

Tỷ lệ

Số

lượng


lượng

trẻ
34 trẻ

trẻ
1 trẻ

nguyên liệu thiên nhiên

23

97,14%

Tỷ lệ

2,86%


trong hoạt động tạo
hình
Trẻ có kĩ năng sử dụng

35 trẻ

32 trẻ

91,43%


3 trẻ

8,57%

35 trẻ

30 trẻ

85,71%

5 trẻ

17,5%

35 trẻ

34 trẻ

97,14%

1 trẻ

2,86%

nguyên liệu thiên nhiên
trong hoạt động tạo
hình
Trẻ có khả năng liên
tưởng, sáng tạo trong
việc sử dụng nguyên

liệu thiên nhiên vào
hoạt động tạo hình
Trẻ biết trưng bày và
giữ gìn sản phẩm tạo
hình từ nguyên liệu
thiên nhiên.
Qua việc thực hiện đề tài này, tôi luôn muốn nâng cao hiệu quả của cơng
tác chăm sóc giáo dục trẻ vào các hoạt động để giúp trẻ được trãi nghiệm, từ đó
trẻ mạnh dạn trong khi học và chơi, trẻ hoạt động sơi nổi, thể hiện hết mình và
hiểu biết thêm về thế giới xung quanh. Trẻ biến những nguyên liệu thiên nhiên
thành những sản phẩm tạo hình phong phú và thú vị mà ở đó trẻ được say mê,
thỏa sức thể hiện mình. Mặt khác, nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh mơi trường và
biết tiết kiệm những thành quả lao động của người lao động. Không những trẻ,
giáo viên, cha mẹ trẻ, cho tới cộng đồng sẽ có ý thức giữ gìn mơi trường sạch sẽ,
tiết kiệm tài ngun. Tơi có thể khẳng định rằng nếu chúng ta ứng dụng hết
những biện pháp của sáng kiến này thì chúng ta đã đào tạo được một thế hệ trẻ
có tài, có đức cho xã hội, biết yêu thiên nhiên, đất nước Việt Nam tươi đẹp ngay
từ khi trẻ mới vào trường.
Bảng 1: Khảo sát 5 giáo viên áp dụng sáng kiến của tôi.
S
TT

Biện pháp
Thường
xuyên
24

Mức độ sử dụng (%)
Thỉnh thoảng Không sử
dụng



1 Sưu tầm và lựa chọn
1

0/5

0/5

TL: 0%

TL: 0%

4/5

1/5

0/5

nguyên vật liệu và các TL: 80%

TL: 20%

TL: 0%

nguyên vật liệu thiên

5/5
TL: 100%


nhiên.
2 Cho trẻ khám phá
2

tác phẩm nghệ thuật
tạo hình ở mọi lúc mọi
nơi.
3 Tổ chức cho trẻ tạo
3

5/5

hình với các nguyên TL: 100%

0/5
TL: 0%

0/5
TL: 0%

vật liệu tự nhiên.
4 Phối hợp tốt với phụ
4

huynh.

5/5
TL: 100%

25


0/5
TL: 0%

0/5
TL: 0%