Giao an tong hop

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (456.11 KB, 141 trang )

(1)TuÇn 19 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 73. Ngµy Ngµy. Tục ngữ về thiên nhiên và lao động s¶n xuÊt. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - HiÓu s¬ lîc thÕ nµo lµ tôc ng÷. - HiÓu néi dung, mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt vµ ý nghÜa cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc. - Häc thuéc nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, t×m hiÓu thªm mét sè c©u tôc ng÷ cã liªn quan. Trß: So¹n bµi theo c©u hái ë Sgk. T×m hiÓu thªm mét sè c©u tôc ng÷ cã liên quan đến chủ đề bài học. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ s¸ch Ng÷ V¨n 7 – TËp 2 vµ bµi so¹n cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Tục ngữ là một loại văn học dân gian. Nó đợc ví là kho b¸u cña kinh nghiÖm vµ trÝ tuÖ d©n gian, lµ “Tói kh«n d©n gian v« tËn”. Tôc ngữ là thể loại triết lí nhng đồng thời cũng là “cây đời xanh tơi”. Tục ngữ có nhiều chủ đề, tiết học này, các em sẽ đợc giới thiệu tám câu tục ngữ có chủ đề về thiên nhiên và lao động sản xuất. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc, t×m hiÓu chó thÝch §äc: to, râ rµng theo tõng c©u tôc 1. §äc: ng÷. 2. Chó thÝch: Gv: Gọi một Hs đọc phần chú thích * Khái niệm về tục ngữ: Sgk. - Lµ thÓ lo¹i v¨n häc d©n gian. - Là những câu nói ngắn gọn, ổn định, cã nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh, thÓ hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt. Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? Có thể chia tám câu tục ngữ trong Gồm 8 câu, đợc chia thành 2 đề tài: bµi lµm mÊy nhãm? Mçi nhãm gåm + Tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn: c©u 1 -> c©u nh÷ng c©u nµo? Gäi tªn tõng nhãm 4. đó? + Tục ngữ về lao động sản xuất: câu 5 -> c©u 8. 1. Tục ngữ đúc rút kinh nghiệm từ thiên nhiªn..

(2) ? NhËn xÐt c¸c vÕ vµ c¸ch nãi cña * C©u 1: Gåm 2 vÕ + c¸ch nãi qu¸ -> câu tục ngữ 1? Phép đối xứng giữa 2 Nhấn mạnh đặc điểm của đêm tháng 5 vÕ c©u nµy cã t¸c dông g×? vµ ngµy th¸ng 10. => Làm nổi bật sự trái ngợc giữa đêm và ngày của mùa hè và mùa đông, dễ nói, dễ nhí. ? Bài học đợc rút ra từ câu 1 là gì? - Sö dông thêi gian hîp lý víi mçi mïa. ? Em hiÓu nghÜa cña c©u tôc ng÷ 2 * C©u 2: §ªm sao dµy bµo hiÖu ngúa nµy nh thÕ nµo? h«m sau n¾ng, v¾ng sao th× sÏ ma. ? Kinh nghiệm đợc đúc kết từ câu - Trông sao có thể đoán đợc thời tiết ma, tục ngữ này là gì? Cấu tạo 2 vế đối nắng -> Sự khác biệt về sao sẽ dấn đến sự xøng trong c©u tôc ng÷ nµy cã t¸c kh¸c nhau vÒ ma, n¾ng -> DÔ nãi, dÔ dông g×? nghe. ? Nã cã kinh nghiÖm g× cho cuéc sèng? - Chủ động trong công việc hôm sau. ? Em hiÓu c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? * C©u 3: Khi ch©n trêi xuÊt hiÖn s¾c vµng Êy lµ ®iÒm s¾p cã b·o. ? HiÖn nay kinh nghiÖm nµy cßn cã - ë vïng s©u, vïng xa cßn cã t¸c dông. t¸c dông kh«ng? ? Em hiÓu néi dung c¶ c©u tôc ng÷ lµ * C©u 4: KiÕn ra nhiÒu vµo th¸ng 7 ©m g×? D©n gian trong kiÕn ®o¸n lôt lÞch sÏ cßn cã lôt -> Quan s¸t tØ mÜ tõng điều này cho thấy đặc điểm nào của biểu hiện nhỏ nhất trong tự nhiên. Từ đó kinh nghiÖm d©n gian? rút ra đợc những nhận xét chính xác trong thùc tÕ. 2. Tục ngữ về kinh nghiệm trong lao động sản xuÊt. ? Em hiÓu g× vÒ néi dung c©u tôc * Câu 5: Tấc đất: nhỏ, tấc vàng: có giá trị ng÷ nµy? lớn -> Mảnh đất nhỏ bằng một lợng vàng lín. ? Kinh nghiệm nào đợc đúc kết từ - Đất quý hơn vàng -> Giá trị của đất đai c©u tôc ng÷ nµy? trong đời sống sản xuất của con ngời. ? Hiện tợng bán đất đang xảy ra có - §ã lµ kiÕm tiÒn b»ng kinh doanh, n»m trong ý nghÜa c©u tôc ng÷ nµy kh«ng n»m trong ý nghÜa cña c©u tôc kh«ng? ng÷ nµy. ? H·y chuyÓn lêi c©u tôc ng÷ sang * C©u 6: Thø nhÊt nu«i c¸, thø nh× lµm vtiÕng ViÖt? Theo em, c©u tôc ng÷ ên, thø 3 lµm ruéng -> ChØ thø tù lîi Ých muèn th«ng b¸o néi dung g×? cña c¸c nghÒ. ? Vậy kinh nghiệm sản xuất đợc rút - Nuôi cá có lãi nhất rồi mới đến làm vra ở đây là gì? Bài học gì? ên vµ trång lóa -> Muèn lµm giµu cÇn ph¸t triÓn thuû s¶n. ? Trong thực tế, bài học này đợc áp - NghÒ nu«i t«m c¸ ë níc ta ngµy cµng dông nh thÕ nµo? đợc đầu t, phát triển, thu lợi nhuận lớn. ? Em hiÓu néi dung c©u tôc ng÷ lµ * C©u 7: C¸c yÕu tè cña nghÒ trång lóa. g×? NhËn xÐt phÐp liÖt kª trong c©u - Võa nªu râ thø tù, l¹i võa nhÊn m¹nh cã t¸c dông g×? vai trß cña tõng yÕu tè trong nghÒ trång lóa. ? Kinh nghiệm trồng trọt đợc đúc kết - Nghề trồng lúa phải hội đủ 4 yếu tố: ntừ câu tục ngữ này là gì? ớc, phân, cần, giống. Trong đó, yếu tố nớc là hàng đầu. ? Cho biÕt néi dung c©u tôc ng÷? * C©u 8: Thø nhÊt lµ thêi vô, thø hai lµ Kinh nghiệm đúc rút trong câu tục đất canh tác -> Trong trồng trọt, cần đảm ng÷ nµy lµ g×? bảo 2 yếu tố: thời vụ và đất đai. Trong đó, yếu tố thời vụ là quan trọng hàng ®Çu..

(3) Hoạt động 3 Th¶o luËn nhãm: ? Qua c¸c c©u tôc ng÷ chøng tá ngêi dân lao động có những khả năng nổi bËt nµo?. ? NhËn xÐt lêi lÏ trong c¸c c©u tôc ng÷? Gọi 1 Hs đọc phần ghi nhớ (Sgk).. III. ý nghÜa v¨n b¶n - Bằng thực tế (quan sát, lao động) có thÓ ®a ra nh÷ng nhËn xÐt chÝnh x¸c vÒ một số hiện tợng thiên nhiên để chủ động trong đời sống lao động sản xuất cña m×nh. - Am hiÓu s©u s¾c nghÒ n«ng nhÊt lµ ch¨n nu«i vµ trång trät. - S½n sµng truyÒn b¸ kinh nghiÖm lµm ¨n cho mäi ngêi. - DÔ nhí, ng¾n gän. - Thờng có hai vế đối xứng. - Cã vÇn, cã nhÞp. * Ghi nhí: (Sgk).. IV. Cñng cè: - Gi¸o viªn cñng cè l¹i toµn bµi. V. DÆn dß: - Häc thuéc c¸c c©u tôc ng÷. - Häc phÇn ghi nhí. - So¹n “Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi”..

(4) TuÇn 19 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 74. Ngµy Ngµy. Chơng trình địa phơng phần văn và tËp lµm v¨n. I. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Biết cách su tầm ca dao, tục ngữ theo chủ đề và bớc đầu chọn lọc, sắp xÕp, t×m hiÓu ý nghÜa cña chóng. - Tăng thêm hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phơng, quê hơng mình. b. ph¬ng ph¸p: - Thảo luận nhóm để sắp xếp các nhóm tục ngữ về kinh nghiệm. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, có sự hớng dẫn để học sinh su tầm. Trò: Chuẩn bị tốt khâu ở nhà để lên lớp thực hiện tốt. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Su tầm ca dao, dân ca, tục ngữ địa phơng là một bài tập có nhiều ý nghĩa, giúp học sinh hiểu về địa phơng mình. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn nªu yªu cÇu: su tÇm tôc ng÷, ca dao, dân ca có ở địa phơng mình. Đặc biệt là những câu nói về địa phơng m×nh. Hoạt động 2 II. Thùc hiÖn - Mçi em tù su tÇm vµ ghi vµo vë bµi 1. PhÇn ca dao: tËp cña m×nh. (Cã thÓ hái bè mÑ, * Khi con thøc mÑ cho con bó. sách báo ở địa phơng). Khi con bó mÑ l¹i ru hêi. MÑ nu«i con vÊt v¶ l¾m con ¬i. Mong cho con lng dµi vai réng, lÊp biÓn - Th¶o luËn nhãm: C¶ nhãm tËp v¸ trêi víi anh em. hợp các câu cao dao, tục ngữ đã su * Chỉ một dòng sông mà đó thơng đây nhớ tầm đợc, loại bớt một số câu trùng Chỉ có 7 nhịp cầu mà duyên nợ xa nhau lặp, sau đó tất cả cùng sắp xếp theo Thơng nhau phải nhớ lời nhau nhóm (từng chủ đề). Th¬ng nhau chÊt nÆng hên s©u kÎ thï. - TËp ph©n tÝch mét sè c©u tôc ng÷, * Nem chî S·i V·i La Vang ca dao. Khai Qu¸n Ngang DÇu trµm §¹i N¹i Mai Trêng Phíc Nớc độc Kim Giao G¹o Phíc §iÒn Thiªng S¾c Tø - Gi¸o viªn: §äc mét sè c©u ca dao, Khoai tõ Trµ B¸t Qu¹t chî Sßng tôc ng÷ ë Qu¶ng TrÞ. C¸ bèng BÝch La Gµ Trµ Léc Môn độn An Đôn Tôm đồng Mai LÜnh B¸nh Ýt §¹o §Çu TrÇu nguån Khe Giã Cç Trung §¬n Th¬m Bå B¶n.

(5) NghÖ vµng An LéngX«i thèng H¶i Thµnh G¹ch TrÝ Böu Lùu TriÖu Phíc Tèi ¨n khoai Mai ¨n s¾n N¾ng §«ng Hµ §µn bµ Héi Yªn. * Bµi ca dao than th©n: - Giáo viên: Cho từng đại diện nhóm Tháng giêng, tháng 2, tháng 3, tháng 4, đọc phần su tầm của mình. th¸ng khèn, th¸ng n¹n. Đi vay đi tạm đợc một quan tiền. Ra chî KÎ Diªn mua con gµ m¸i vÒ nuôi, hắn đẻ ra 10 trứng: Mét trøng ung Hai trøng ung Ba trøng ung Bèn trøng ung N¨m trøng ung S¸u trøng ung B¶y trøng ung Còn lại 3 trứng, đẻ ra 3 con Con qu¹ tha Con qu¹ b¾t Con c¾t x¬i Chí than phËn kho ai ¬i Gv: NhËn xÐt - Bæ sung. Cßn da l«ng mäc cßn chåi lªn c©y. IV. Cñng cè: - Các em biết sắp xếp đợc các bài ca dao theo nhóm chủ đề. V. DÆn dß: - T×m hiÓu thªm mét sè c©u tôc ng÷, ca dao vÒ Qu¶ng TrÞ..

(6) TuÇn 19 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 75. Ngµy Ngµy. T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của văn b¶n nghÞ luËn. - Luyện tập cho học sinh biết xác định thể loại văn nghị luận. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh. Trò: Đọc trớc bài mới để tiếp thu bài dễ hơn. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Văn bản nghị luận là một trong những kiểu văn bản quan trọng trong đời sống xã hội của con ngời, có vai trò rèn luyện t duy, năng lực biểu đạt những quan niêm, t tởng sâu sắc trớc đời sống. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Nhu cÇu nghÞ luËn vµ v¨n b¶n nghÞ luËn ? Trong cuéc sèng, em cã thêng gÆp 1. Nhu cÇu nghÞ luËn các vấn đề và câu hỏi kiểu nh Sgk- - Đó là những câu hỏi thờng gặp trong Trang 7? đời sống thờng ngày. ? H·y nªu thªm mét sè c©u hái vÒ VÝ dô: §äc s¸ch b¸o cã lîi g×? các vấn đề tơng tự? Hs ghi vào vở, đọc. ? Gặp các câu hỏi loại đó, em có thể - Không thể trả lời theo kiểu văn bản tự trả lời bằng kể chuyện, miêu tả đợc sự, miêu tả đợc. kh«ng? H·y gi¶i thÝch v× sao? Vì: Cần phải lý giải vì sao, thế nào... để ngời nghe mới hiểu đợc. ? §Ò tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nh thÕ, - Thêng gÆp v¨n b¶n nghÞ luËn nh hàng ngày trên báo chí, đài em thờng chứng minh, bình luận, giải thích, phân gÆp nh÷ng kiÓu v¨n b¶n nµo? KÓ tªn tÝch... mét vµi kiÓu v¨n b¶n mµ em biÕt? 2. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn a. VÝ dô: Hớng dẫn Hs đọc văn bản: “Chống - Mục đích: Kêu gọi toàn dân đi học, n¹n thÊt häc”. chèng n¹n thÊt häc mï ch÷. ? Bác Hồ viết bài này nhằm mục đích g×? ? Để thực hiện mục đích ấy, bài viết - Trong thời kỳ Pháp cai trị, mọi ngời bị nªu ra nh÷ng ý kiÕn nµo? thất học để chúng dễ cai trị. - ChØ cho mäi ngêi biÕt c¸ch Ých lîi cña viÖc häc. - Kªu gäi mäi ngêi häc ch÷. (Chó ý c¸c đối tợng). ? Những ý kiến ấy đợc diễn đạt thành + Một trong những công việc phải thực.

(7) nh÷ng luËn ®iÓm nµo? ChØ râ nh÷ng hiÖn cÊp tèc trong lóc nµy lµ n©ng cao câu văn đó? d©n trÝ. + Mäi ngêi ViÖt Nam ph¶i hiÓu biÕt quyÒn lîi cña m×nh, bæn phËn cña m×nh... quèc ng÷. ? Các câu văn đó gọi là luận điểm, *Đặc điểm: Đó là những câu khẳng bởi chúng mang quan điểm của tác định một ý kiến, một t tởng. giả? Câu có luận điểm có đặc điểm g×? ? §Ó ý kiÕn cã søc thuyÕt phôc, bµi * Lý lÏ: viết đã nêu lý lẽ nào? - T×nh tr¹ng thÊt häc tríc Cch m¹ng th¸ng 8. - Những đồng chí cần phải có để ngời d©n tham gia x©y dùng níc nhµ. - Nh÷ng kh¶ n¨ng thùc tÕ trong viÖc chèng n¹n thÊt häc. b. Ghi nhí: ? Qua tìm hiểu, em hiểu thế nào là - Văn nghị luận là văn đợc viết ra nhằm v¨n b¶n nghÞ luËn? xác lập cho ngời đọc, ngời nghe một t tởng, quan điểm nào đó. Muốn thế, văn nghÞ luËn ph¶i cã luËn ®iÓm râ rµng, cã lý lÏ, dÉn chøng thuyÕt phôc. - Nh÷ng t tëng, quan ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn ph¶i híng tíi gi¶i quyÕt những vấn đề đặt ra trong đời sống thì míi cã ý nghÜa. IV. Cñng cè: - Gọi Hs đọc lại phần ghi nhớ Sgk. V. DÆn dß: - Häc bµi thuéc. - ChuÈn bÞ tèt c¸c bµi tËp ë Sgk..

(8) TuÇn 19 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 76. Ngµy Ngµy. T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của văn b¶n nghÞ luËn. - Luyện tập cho học sinh biết xác định thể loại văn nghị luận. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh. Trò: Đọc trớc bài mới để tiếp thu bài dễ hơn. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn? Cho vÝ dô? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Văn bản nghị luận là một trong những kiểu văn bản quan trọng trong đời sống xã hội của con ngời, có vai trò rèn luyện t duy, năng lực biểu đạt những quan niêm, t tởng sâu sắc trớc đời sống. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp Gọi Hs đọc: “Cần tạo ra thói quen Bài tập 1: tốt trong đời sống xã hội”. - §©y lµ 1 v¨n b¶n nghÞ luËn. Th¶o luËn nhãm: V×: Trong bµi tuy cã kÓ mét vµi thãi quen ? §©y cã ph¶i lµ bµi v¨n nghÞ luËn xÊu nhng trong thùc chÊt lµ mét bµi nghÞ kh«ng? V× sao? luËn. ? Tác giả đề xuất ý kiến gì? - Tác giả đề xuất ý kiến: “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”. ? Nh÷ng dßng, c©u v¨n nµo thÓ hiÖn - T¸c gi¶ ®a ra nh÷ng thãi quen xÊu vµ ý kiến đó? Để thuyết phục ngời đọc, những tác hại của nó để thuyết phục ngtác giả nêu ra những lý lẽ và dẫn ời đọc. chøng nµo? - DÉn chøng nh÷ng thãi quen xÊu g©y ra « nhiÔm m«i trêng, g©y th¬ng tÝch cho ngêi kh¸c. ? Bµi nghÞ luËn nµy cã nh»m gi¶i - Bµi nghÞ luËn nµy nh»m gi¶i quyÕt quyết vấn đề trong thực tế không? những vấn đề xảy ra trong thực tế cuộc sèng. => NhÊt trÝ v× nã kªu gäi mäi ngêi h×nh thµnh thãi quen tèt, kh¾c phôc nh÷ng thãi quen xÊu. ? H·y t×m hiÓu bè côc bµi v¨n trªn? - Chia thµnh 3 phÇn: + Më bµi: Tõ ®Çu -> Thãi quen tèt. + Th©n bµi: TiÕp -> RÊt nguy hiÓm. Gv: NhËn xÐt - Bæ sung. + KÕt bµi: Cßn l¹i. Gi¸o viªn híng dÉn. Bài tập 4: Bài văn kể chuyện để nghị luËn. Hai c¸i hè cã ý nghÜa tîng trng. Từ đó thể hiện 2 cách sống của con ngời..

(9) IV. Cñng cè: - Gọi Hs đọc lại phần ghi nhớ Sgk. V. DÆn dß: - Häc bµi thuéc. - Lµm bµi tËp 3..

(10) TuÇn 2 0 so¹n ......./......./.......... Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 77. Ngµy. Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu nội dung, ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt (so sánh, ẩn dụ, nghÜa ®en vµ nghÜa bãng) cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. b. phơng pháp: Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: §äc kû c¸c c©u tôc ng÷, so¹n theo c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - §äc thuéc 4 c©u tôc ng÷ nãi vÒ thiªn nhiªn. Ph©n tÝch c©u 1. - Đọc thuộc 4 câu tục ngữ nói về lao động sản xuất. Phân tích câu 5. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Tục ngữ là những lời vàng ý ngọc, là sự kết tinh kinh nghiệm, trí tuệ cả nhân dân qua bao đời. Ngoài những kinh nghiệm về thiên nhiên, lao động sản xuất, tục ngữ còn là kho báu những kinh nghiệm dân gian về con ngời và xã hội. Bài học hôm nay giúp ta tìm hiểu vấn đề này. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc, t×m hiÓu chó thÝch - Đọc: to, rõ ràng, thể hiện đợc các 1. Đọc: vÕ cña tôc ng÷. 2. Chó thÝch: Gọi 1 Hs đọc chú thích ở Sgk. Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n VÒ néi dung cã thÓ chia lµm 3 nhãm: - C©u 1, 2, 3: PhÈm chÊt con ngêi. - C©u 4, 5, 6: Häc tËp tu dìng. - C©u 7, 8, 9: Quan hÖ øng xö. 1. Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ phÈm chÊt con ngêi. ? Em hiÓu néi dung c©u tôc ng÷ nµy * C©u 1: Sù hiÓn diÖn cña mét ngêi lµ g×? b»ng sù hiÖn diÖn cña 10 thø cña c¶i. ? PhÐp so s¸nh nµy cã ý nghÜa g×? - §Ò cao gi¸ trÞ con ngêi so víi cña c¶i. ? Kinh nghiệm nào của dân gian đợc - Con ngời là thứ của cải quí nhất. đúc kết trong câu tục ngữ này? Từ - Bµi häc: + Yªu quÝ, t«n träng, b¶o vÖ con đó, rút ra đợc bài học gì? ngời. + Không để của cải che lấp con ngời. ? C¸c biÓu hiÖn cña x· héi trong c©u - íc mong cha mÑ cã nhiÒu con c¸i. tôc ng÷? - T×nh yªu cha mÑ giµnh cho con c¸i. - Chế độ xã hội quan tâm đến quyền con ngời. ? T×m thªm mét sè c©u tôc ng÷ thÓ - Ngời sống đống vàng. hiÖn néi dung nµy? - Sím con h¬n sím cña. ? Em hiÓu gãc con ngêi trong c©u * Câu 2: Chỉ dáng vẻ, đờng nét con ngtục ngữ theo nghĩa nào? Em hiểu nội ời: rằng và tóc là vẻ đẹp con ngời. dung c©u tôc ng÷ lµ g×?.

(11) ? Kinh nghiệm nào của dân gian đợc đúc kết trong câu tục ngữ này? ? Rút ra đợc bài học gì?. ? NhËn xÐt vÒ lêi cña c©u tôc ng÷? ? T¸c dông cña nghÖ thuËt nµy lµ g×? ? Đói và rách trong câu tục ngữ đợc hiÓu theo nghÜa nµo? (S¹ch vµ th¬m). ? Néi dung c¶ c©u lµ g×? ? Kinh nghiệm sống nào đợc đúc kết trong c©u? ? T×m mét sè c©u cã néi dung t¬ng tù? ? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ trong c©u tôc ng÷ nµy? Cã t¸c dông g×? ? Néi dung cña c©u tôc ng÷ lµ g×? ? Từ đó có thể rút ra kinh nghiệm nào đợc đúc kết trong câu tục ngữ nµy? ? T×m thªm mét sè c©u tôc ng÷ nãi vÒ viÖc häc ¨n, häc nãi? ? H·y gi¶i thÝch nghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy?. ? Kinh nghiệm nào đợc đúc kết trong c©u tôc nµy? ? Bài học nào đợc rút ra từ kinh nghiÖm nµy? ? Em hiÓu nghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? ? Tõ c©u tôc ng÷ nµy d©n gian muèn cã lêi khuyªn nµo cho ngêi häc? ? C©u tôc ng÷ 6 cã quan hÖ thÕ nµo víi c©u tôc ng÷ 5?. - Mọi biểu hiện ở con ngời đều phản ánh vẻ đẹp t cách của ngời đó. - H·y biÕt hoµn thiÖn m×nh tõ nh÷ng ®iÒu nhá nhÊt. - Cã thÓ xem xÐt t c¸ch cña con ngêi tõ nh÷ng biÓu hiÖn nhá nhÊt cña chÝnh con ngời đó. * Câu 3: Có 2 vế đối lập: đói - sạch; rách thơm. - NhÊn m¹nh: s¹ch vµ th¬m. - ThiÕu thèn vËt chÊt: ¨n, mÆc. - PhÈm chÊt trong s¸ng bªn trong cña con ngêi. - Cho dï thiÕu thèn vËt chÊt nhng vÉn ph¶i gi÷ phÈm chÊt trong s¹ch. - Lµm ngêi dï hoµn c¶nh nµo còng ph¶i gi÷ phÈm chÊt trong s¹ch. - ChÕt vinh cßn h¬n sèng nhôc. 2. Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ viÖc häc tËp, tu dìng. * Câu 4: Từ “học” đợc lặp lại 4 lần, 4/8 tõ -> NhÊn m¹nh viÖc häc toµn diÖn. - Nội dung: Học để biết ăn, nói, gói, më. - Con ngêi cÇn thµnh th¹o mäi viÖc, khéo léo trong giao tiếp. Học hành để trë thµnh giái giang lµ v« cïng vµ ph¶i toµn diÖn. VÝ dô: ¡n tr«ng nåi, ngåi trong híng. ¡n tïy n¬i ch¬i tuú chèn. Mét lêi nãi dèi s¸m hèi b¶y ngµy. * C©u 5: ThÇy: ThÇy d¹y (theo nghÜa réng lµ ngêi truyÒn b¸ kiÕn thøc mäi mÆt). - Mµy: ngêi häc (lµ ngêi tiÕp nhËn kiÕn thøc mäi mÆt). - Làm nên: làm đợc việc thành thạo. => Không đợc thầy dạy bảo sẽ không làm đợc việc gì thành công. - Muốn nên ngời và thành đạt thì cần có c¸c bËc thÇy d¹y dç; trong sù häc kh«ng thÓ thÇy d¹y. - Phải tìm thầy giỏi mới có cơ hội thành đạt. - Không đợc quên công lao dạy dỗ của thầy. * C©u 6: C¸ch häc theo lêi d¹y cña thÇy cã khi kh«ng b»ng c¸ch häc tù m×nh theo g¬ng b¹n bÌ. - Phải tích cực chủ động trong học tập. - Muèn häc tèt ph¶i më réng sù häc ra xung quanh, nhÊt lµ víi b¹n bÌ. - Bổ sung cho nhau để hoàn chỉnh một quan niÖm d¹y häc: trong d¹y häc vai trß dạy của thầy và tự học của trò đều quan träng..

(12) 3. Kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ quan hÖ øng xö ? Em hiÓu nghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy * C©u 7: Th¬ng m×nh nh thÕ nµo th× thlµ g×? ¬ng ngêi nh thÕ Êy. ? Theo em kinh nghiệm nào đợc đúc - Đã gọi là tình thơng thì không phân kÕt trong c©u tôc ng÷ nµy? biÖt ngêi hay ta. - H·y sèng b»ng lßng nh©n ¸i, vÞ tha, kh«ng nªn sèng Ých kû. ? NghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? * Câu 8: Hoa quả ta dùng đều do công sức Rút ra đợc kinh nghiệm gì ở câu tục ngời trồng, không có gì tự nhiên có cho ta ng÷ nµy? mà phải do công sức lao động của mọi ngời. => Cần trân trọng sức lao động của mọi ? C¸c tõ phiÕm chØ: 1 c©y, ba c©y ngời. Không đợc phản bội quá khứ. trong câu tục ngữ này có nghĩa là gì? * Câu 9: 1 cây: chỉ sự đơn lẽ; 3 cây: chỉ NghÜa cña c¶ c©u lµ g×? sù liªn kÕt, nhiÒu. => Một cây đơn lẽ không làm thành rõng nói, nhiÒu c©y gép l¹i sÏ thµnh rõng. ? Kinh nghiÖm trong c©u tôc ng÷ lµ - §oµn kÕt sÏ t¹o thµnh søc m¹nh. Chia g×? rÏ sÏ kh«ng cã viÖc g× thµnh c«ng. ? Bµi häc rót ra tõ kinh nghiÖm nµy - Tinh thÇn tËp thÓ trong lèi sèng vµ lµm lµ g×? viÖc. Tr¸nh lèi sèng c¸ nh©n. Hoạt động 3 III. ý nghÜa v¨n b¶n Th¶o luËn nhãm: - §ßi hái cao vÒ c¸ch sèng, c¸ch lµm. ? Qua c¸c c©u tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ - Mong muèn con ngêi hoµn thiÖn. x· héi, em hiÓu nh÷ng quan ®iÓm vµ - §Ò cao t«n vinh gi¸ trÞ lµm ngêi. thái độ sâu sắc nào của nhân dân? - Thêng dïng c¸c h×nh ¶nh so s¸nh hoÆc ? NhËn xÐt vÒ h×nh thøc c¸c c©u tôc Èn dô. ng÷? Gọi 1 Hs đọc mục ghi nhớ. * Ghi nhí: (Sgk). IV. Cñng cè: - Gọi 1 em đọc lại 9 câu tục ngữ. - §äc l¹i phÇn bµi häc. V. DÆn dß: - Häc thuéc lßng c¸c c©u tôc ng÷. - Đọc phần đọc thêm. - So¹n: Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta..

(13) TuÇn 20 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 78. Rót gän c©u. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc cách rút gọn câu. - Hiểu đợc tác dụng của câu rút gọn. - Thµnh th¹o trong viÖc sö dông c©u rót gän. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận, thực hành. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, b¶ng phô phÇn bµi häc. Trß: §äc tríc bµi vµ chuÈn bÞ tèt tr¶ lêi c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trong nói hoặc viết, ngời ta thờng có nhiều cách diễn đạt khi thì mở rộng, khi thì rút gọn. Một cách tìm hiểu về câu của chúng ta h«m nay lµ rót gän c©u. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. ThÕ nµo lµ rót gän c©u Gv treo b¶ng phô. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: ? NhËn xÐt cÊu t¹o cña 2 c©u bªn cã - C©u 2: Cã thªm tõ “chóng ta”. g× kh¸c nhau? - Chóng ta: lµm chñ ng÷. Nh vËy, c©u 1: v¾ng chñ ng÷, c©u 2: cã chñ ng÷. Th¶o luËn nhãm: ? T×m nh÷ng tõ - Cã thÓ thªm: chóng ta, ngêi ViÖt Nam, ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷ trong c©u 1? chóng em. ? Theo em, vì sao chủ ngữ trong câu - Vì đây là một câu tục ngữ đợc đa ra để 1 đợc lợc bỏ? khuyªn chung mäi ngêi. ? Trong nh÷ng c©u in ®Ëm ë Sgk, - C©u a: ThiÕu vÞ ng÷. thành phần nào của câu đợc lợc bỏ? - Câu b: Thiếu cả chủ ngữ, vị ngữ. ? Thö thªm tõ ng÷ thÝch hîp vµo c¸c - C©u a: Hai, ba ngêi ®uæi theo nã. Råi, câu in đậm để thấy rõ hơn? ba, bèn ngêi, s¸u b¶y ngêi ®uæi theo nã. - C©u b: Ngµy mai, m×nh ®i Hµ Néi. ? V× sao cã thÓ viÕt nh trªn? - Làm cho câu gọn hơn nhng vẫn đảm b¶o th«ng tin. ? Dùa vµo c¸c vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo 3. Ghi nhí: là rút gọn câu? Nhằm mục đích gì? - Khi nãi hoÆc viÕt, cã thÓ lîc bá mét sè thành phần câu. Thờng nhằm mục đích: + Lµm cho c©u rót gän h¬n, võa th«ng tin đợc nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trớc. + Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong c©u lµ cña chung mäi ngêi. (Lîc bá chñ ng÷)..

(14) Hoạt động 2 ? Nh÷ng c©u in ®Ëm ë Sgk môc II thiÕu thµnh phÇn nµo? Cã nªn rót gän c©u nh trªn kh«ng? V× sao? ? CÇn thªm nh÷ng tõ ng÷ nµo vµo câu in đậm để thể hiện thái độ lễ phÐp? ? Tõ hai vÝ dô trªn h·y cho biÕt khi rót gän c©u cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm g×? Hoạt động 3 ? Nh÷ng c©u in ®Ëm thiÕu thµnh phÇn nµo? Nªn rót gän c©u nh vËy kh«ng? V× sao?. ? H·y t×m c©u rót gän trong c¸c vÝ dô? Kh«i phôc nh÷ng thµnh phÇn câu đợc rút gọn? ? V× sao cËu bÐ vµ ngêi kh¸ch trong c©u chuyÖn díi ®©y hiÓu lÇm nhau? Qua câu chuyện này, em rút ra đợc bµi häc g× vÒ c¸ch nãi n¨ng?. II. C¸ch dïng c©u rót gän 1. VÝ dô: (Sgk) 2. NhËn xÐt: - Các câu in đậm đều thiếu chủ ngữ. -> Kh«ng nªn rót gän c©u nh thÕ v× lµm cho c©u khã hiÓu. V¨n c¶nh kh«ng cho phÐp kh«i phôc chñ ng÷ mét c¸ch dÔ dµng. - Bµi kiÓm tra to¸n ¹! (HoÆc: MÑ ¹!). 3. Ghi nhí: Khi rót gän c©u: - Không làm cho ngời nghe, ngời đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung c©u nãi. - Kh«ng biÕn c©u nãi thµnh mét c©u céc léc, khiÕm nh· (thiÕu lÞch sù). III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: C©u b: Lµ c©u rót gän chñ ng÷. (Cã thÓ kh«i phôc: Chóng ta ¨n quả...). Rút gọn nh thế để câu trở nên gän h¬n. C©u c: Còng lµ c©u rót gän chñ ng÷. (Cã thÓ kh«i phôc: Ai nu«i lîn...). Bµi tËp 2: Trong th¬, ca dao thêng gÆp nhiÒu c©u rót gän bëi th¬, ca dao chuộng lối diễn đạt súc tích, vả lại số ch÷ trong mét dßng rÊt h¹n chÕ. Bài tập 3: Vì cậu bé khi trả lời khách đã dïng 3 c©u rót gän khiÕn ngêi kh¸ch hiÓu sai ý nghÜa: - MÊt råi. - Tèi h«m qua. - Ch¸y ¹! => Bµi häc: Ph¶i cÈn thËn khi dïng c©u rút gọn, vì dùng câu rút gọn không đúng sÏ g©y hiÓu lÇm.. IV. Cñng cè: - Gọi 1 Hs đọc lại 2 phần ghi nhớ. V. DÆn dß: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Lµm hoµn chØnh l¹i c¸c bµi tËp ë Sgk. - Xem và trả lời các câu hỏi ở phần: Câu đặc biệt..

(15) TuÇn 20 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 79. Ngµy Ngµy. đặc điểm của văn bản nghị luận. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - NhËn biÕt râ c¸c yÕu tè c¬ b¶n c¶u bµi v¨n nghÞ luËn vµ mèi quan hÖ cña chóng víi nhau. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh. Trß: §äc tríc c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: ở bài này, các em sẽ tìm hiểu các yếu tố nội dung của văn bản nghị luận, do đó, các em cần phải nhận biết, gọi tên đúng, sử dụng đúng luận điểm, luận cứ và lập luận. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. LuËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn 1. LuËn ®iÓm: a. VÝ dô: §äc l¹i v¨n b¶n: “Chèng n¹n thÊt häc”. ? Nh¾c l¹i luËn ®iÓm chÝnh cña bµi lµ - LuËn ®iÓm chÝnh: Chèng n¹n thÊt häc. gì? Luận điểm đợc nêu ra dới dạng - Luận điểm đó đợc nêu ra dới dạng một nào và cụ thể hoá bằng những câu khẩu hiệu và trình bày đầy đủ ở câu: v¨n nh thÕ nµo? “Mäi ngêi ViÖt Nam... tríc hÕt ph¶i biÕt đọc biết viết chữ quốc ngữ”. - Cô thÓ ho¸ thµnh viÖc lµm lµ... nh÷ng ngêi biÕt ch÷ h·y d¹y... ph¶i lµm ngay. ? Luận điểm đóng vai trò gì trong - Vai trò: Luận điểm là linh hồn của bài v¨n nghÞ luËn? viÕt, nã thèng nhÊt c¸c ®o¹n thµnh mét khèi. ? Muốn có sức thuyết phục thì luận - Luận điểm đúng đắn, chân thật đáp điểm phải đạt yêu cầu gì? øng nhu cÇu thùc tÕ. ? VËy theo em, luËn ®iÓm lµ g×? Vai b. Ghi nhí: (Sgk – Tr. 19). trß vµ yªu cÇu cña luËn ®iÓm lµ g×? 2. LuËn cø: ? Em h·y nªu nh÷ng luËn cø trong a. VÝ dô: “Chèng n¹n thÊt häc”. v¨n b¶n: “Chèng n¹n thÊt häc”? - Do chÝnh s¸ch ngu d©n cña thùc d©n Ph¸p lµm cho hÇu hÕt ngêi ViÖt Nam mï ch÷... níc ViÖt Nam kh«ng tiÕn bé đợc. - Nay nớc độc lập rồi... xây dựng đất nớc. ? Cho biết những luận cứ ấy đóng - Vai trò: Làm cơ sở cho luận điểm. vài trò gì? Phải đạt yêu cầu gì? - Yêu cầu: Phải chân thật, đúng đắn, tiªu biÓu..

(16) ? VËy, thÕ nµo lµ luËn cø? Vai trß vµ b. Ghi nhí: yªu cÇu cña luËn cø trong v¨n b¶n - LuËn cø lµ lý lÏ, dÉn chøng ®a ra lµm nghÞ luËn? c¬ s¬ cho luËn ®iÓm. - Yêu cầu: Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu. 3. LËp luËn: a. VÝ dô: “Chèng n¹n thÊt häc”. ? ChØ ra tr×nh tù lËp luËn cña v¨n b¶n - Tríc hÕt, t¸c gi¶ nªu lý do v× sao ph¶i “Chèng n¹n thÊt häc”? chèng n¹n thÊt häc, chèng n¹n thÊt häc để làm gì? Chống nạn thất học bằng c¸ch nµo? ? LËp luËn nh vËy tu©n theo thø tù - Tu©n theo thø tù nguyªn nh©n – kÕt nµo? Vµ cã u ®iÓm g×? qu¶. - u ®iÓm: ChÆt chÏ. Gọi Hs đọc mục ghi nhớ. b. Ghi nhí: (Sgk). Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp Th¶o luËn nhãm: - LuËn ®iÓm: §Ò bµi vµ c©u ®Çu. ? ChØ ra luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp - LuËn cø: luËn trong v¨n b¶n “CÇn t¹o ra thãi + Hót thuèc l¸... lµ thãi quen xÊu. quen tốt trong đời sống”. + Vøt r¸c... thµnh tÖ n¹n. + Vøt nh÷ng thø g©y nguy hiÓm. - LËp luËn: B¸c bá c¸i xÊu h×nh thµnh c¸i tèt. IV. Cñng cè: - Gọi 1 Hs đọc lại phần ghi nhớ. V. DÆn dß: - Học thuộc bài và phân biệt đợc luận điểm, luận cứ và lập luận. - §äc thªm: “Häc thÇy, häc b¹n”. - §äc tríc vµ tr¶ lêi c©u hái bµi: “§Ò v¨n nghÞ luËn...”..

(17) TuÇn 20 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 80. Ngµy Ngµy. đề văn nghị luận và việc lâp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Làm quen với các đề văn nghị luận, biết tìm hiểu đề và cách lập ý cho bµi nghÞ luËn. - BiÕt nhËn diÖn luËn ®iÓm, t×m ý, lËp dµn ý. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, soạn bài, ghi ra bảng phụ các đề bài ở Trang 21. Trß: §äc tríc vµ chuÈn bÞ vµo vë c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Bài nghị luận có những đặc điểm nào? Đặc điểm nào đóng vai trò quan träng? - Nªu kh¸i niÖm, vai trß, yªu cÇu cña luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trớc đây đề văn nghị luận ở THCS thờng mang các tõ mÖnh lÖnh nh “H·y chøng minh...”, “H·y ph©n tÝch...”, “H·y gi¶i thÝch...”. Cách ra đề nh vậy là cần thiết, song nhiều khi không tránh khỏi hạn chế cách lµm bµi cña Hs vµo mét ph¬ng thøc, mét thao t¸c nghÞ luËn, trong khi trªn thùc tế Hs có thể và cần phải sử dụng nhiều thao tác để làm bài. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Tìm hiểu đề văn nghị luận 1. Nội dung và tính chất của đề văn nghị luËn: Gv: Treo b¶ng phô. a. VÝ dô: ? Các đề văn nêu trên có thể xem là - Các đề văn trên là đề bài và có thể đặt đề bài, đầu đề có đợc không? đầu đề. ? Nếu dùng làm đề bài cho bài văn - Có thể dùng làm đề bài bài cho bài sắp viết có đợc không? viÕt. ? Căn cứ vào đâu để nhận ra các đề - Các đề trên nêu ra những vấn đề khác trên là đề văn nghị luận? nhau nhng đều bắt nguồn từ cuộc sống x· héi, con ngêi. - Mục đích đa ra là để ngời viết bàn luËn, lµm s¸ng râ. - §ã lµ nh÷ng luËn ®iÓm (quan ®iÓm, t tëng). ? Thực chất của đề văn có ý nghĩa gì - Tính chất của đề nh ca ngợi, phân tích, đối với việc làm văn? khuyên nhủ, phản bác... đòi hỏi bài làm ph¶i vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p phï hîp. ? Nội dung, tính chất của đề văn b. Ghi nhớ: (Sgk). nghÞ luËn lµ g×? 2. Tìm hiểu đề văn nghị luận. a. Ví dụ: Tìm hiểu đề: Chớ nên tự phụ..

(18) ? Đề nêu lên vấn đề gì? - Vấn đề: Chớ nên tự phụ. ? §èi tîng vµ ph¹m vi nghÞ luËn ë - §èi tîng: ph©n tÝch vµ khuyªn nhñ ®©y lµ g×? mäi ngêi kh«ng nªn cã tÝnh tù phô. - Ph¹m vi: chØ râ tÝnh tù phô vµ nh÷ng t¸c h¹i cña tÝnh tù phô. ? Khuynh hớng t tởng của đề là - Phủ định. khẳng định hay phụ định? - Thực hiện đúng phạm vi và đối tợng ? Đề này đòi hỏi ngời viết phải làm gì? mà mình đã xác định. ? Trớc một đề văn muốn làm bài tốt b. Ghi nhớ: Xác định đúng vấn đề, phạm cần tìm hiểu điều gì trong đề vi tính chất của đề để làm bài khỏi sai lÖch. Hoạt động 2 II. Lập ý cho đề văn nghị luận 1. Xác định luận điểm: ? Theo em, với đề bài: “Chớ nên tự - Luận điểm: Chớ nên tự phụ (nêu ra phô” luËn ®iÓm chÝnh lµ g×? mét ý kiÕn, thÓ hiÖn mét t tëng, mét th¸i độ). ? Để lập luận cho luận điểm đó cần 2. Tìm luận cứ: xác định những luận cứ nào, bằng - Bằng cách nêu ra những câu hỏi: Tự c¸ch nµo? phô lµ g×? V× sao chí nªn tù phô? Tù phô cã h¹i nh thÕ nµo? Cã h¹i cho ai? 3. Xác định lập luận: ? Muốn có lập luận tốt cho đề này - Nên bắt đầu lời khuyên “Chớ nên tự th× cÇn ph¶i lµm g×? phụ” từ chỗ nào? Dẫn dắt ngời đọc đi từ ®©u tíi ®©u... ? Vậy muốn lập ý cho đề văn nghị * Ghi nhớ: Lập ý cho bài văn nghị luận luËn chóng ta ph¶i lµm g×? lµ x¸c lËp luËn ®iÓm, cô thÓ ho¸ luËn ®iÓm chÝnh thµnh c¸c luËn ®iÓm phô, t×m luËn cø vµ c¸ch lËp luËn cho bµi v¨n. Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Thảo luận nhóm: ? Tìm hiểu đề và Bài tập 1: lập ý cho đề bài: Sách là ngời bạn lín cho con ngêi. Bµi tËp 2: Hs chuÈn bÞ vµo vë, gäi mét sè em tr×nh bµy. IV. Cñng cè: - Gọi một vài học sinh đọc lại phần ghi nhớ - Sgk - Trang 23). V. DÆn dß: - Hoµn thµnh phÇn luyÖn tËp. - Đọc bài tham khảo: “ích lợi của việc đọc sách”. - Xem tríc bµi: Bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn. TuÇn 21 Ngµy so¹n ......./......./......... Ngµy d¹y:......../......./.......... TiÕt 81. Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. A.mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc tinh thần yêu nớc là một truyền thống quí báu của nhân dân ta. Nắm đợc nghệ thuật nghị luận chặt chẽ, sáng gọn, có tính sáng tạo, có tính mẫu mùc cña bµi v¨n. - Nhớ đợc câu chốt của bài và những câu có hình ảnh so sánh trong bài. b. ph¬ng ph¸p:.

(19) - Đàm thoại, nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: §äc kü v¨n b¶n, so¹n bµi. Trß: §äc nhiÒu lÇn v¨n b¶n. Tr¶ lêi c¸c c©u hái ë Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - §äc thuéc lßng 9 c©u tôc ng÷ nãi vÒ "Tôc ng÷ con ngêi vµ x· héi". Ph©n tÝch néi dung, nghÖ thuËt c©u 1. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Chúng ta đã tìm hiểu về bài văn nghị luận. Bài chóng ta häc h«m nay "Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta" lµ mét mÉu mùc vÒ v¨n nghÞ luËn. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch 1. §äc: §äc víi giäng m¹ch l¹c, râ rµng, chó 2. Chó thÝch: ý nhấn giọng ở các động từ, các - Xuất xứ: Bài văn trích trong Báo cáo quan hÖ. ChÝnh trÞ cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i Chú thích: 1 em đọc ở Sgk. đại hội lần thứ II, tháng 2 - 1951 của Đảng lao động Việt Nam. Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n * Bè côc: 3 ý: ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy - Từ đầu -> Lũ cớp nớc: Nhận định phÇn? Néi dung chÝnh cña mçi chung vÒ lßng yªu níc. phÇn? - TiÕp -> Gièng nhau ë lßng nång nµn yªu níc: Chøng minh nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng yªu níc. - Cßn l¹i: NhiÖm vô cña chóng ta.. ? Tìm câu chốt nhận định chung về lßng yªu níc? Em hiÓu nång nµn cã nghÜa lµ g×? VËy, em hiÓu néi dung c¶ c©u lµ g×?. 1. Nhận định chung về lòng yêu nớc. - C©u më ®Çu: Nh©n d©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc. - Nång nµn: lµ tr¹ng th¸i t×nh c¶m s«i næi, m·nh liÖt cña t©m hån. - Là tình yêu nớc ở độ mãnh liệt, sôi nổi ch©n thµnh. - §Êu tranh chèng ngo¹i x©m.. ? Lßng nång nµn yªu níc cña nh©n dân ta đợc tác giả nhấn mạnh ở lĩnh vùc nµo? ? Tại sao trong lĩnh vực này là yêu n- - Vì đặc điểm lịch sử của dân tộc ta luôn íc cña nh©n d©n ta l¹i m·nh liÖt nh cã giÆc ngo¹i x©m, nªn cÇn cã lßng yªu vËy? nớc để cứu nớc. (Liên hệ bài viết trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p). ? Næi bËt cña lßng nång nµn yªu níc - H×nh ¶nh lßng yªu níc kÕt thµnh lµn ë trong ®o¹n më ®Çu lµ h×nh ¶nh sãng (nã kÕt thµnh lµn sãng... lò cíp nnµo? íc). ? Tìm những từ nào đợc dùng lặp ở - LÆp: tõ nã (tøc lµ lßng yªu níc). trong đoạn và các động từ? - §éng tõ m¹nh: kÕt thµnh, lít qua, nhÊn ch×m..

(20) ? T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p vµ c¸ch dïng tõ lµ g×?. -> Gîi t¶ søc m¹nh cña lßng yªu níc. - T¹o c©u v¨n m¹nh mÏ. - Bµy tá nhËn xÐt chung vÒ lßng yªu níc m·nh liÖt cña nh©n d©n ta. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t×nh c¶m cña => Tù hµo vÒ lßng yªu níc m·nh liÖt t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n nµy? cña nh©n d©n ta. 2. Nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng yªu níc. ? §Ó lµm s¸ng râ lßng yªu níc cña - Lßng yªu níc trong qu¸ khø lÞch sö d©n téc ta, t¸c gi¶ ®a ra nh÷ng dÉn d©n téc. chøng cô thÓ nµo? - Lòng yêu nớc ngày nay của đồng bào ta. ? Lßng yªu níc trong qu¸ khø lÞch - Thời đại Bà Trng, Bà Triệu, Lê Lợi, sử đợc xác nhận bằng những dẫn Quang Trung. chøng nµo? NhËn xÐt c¸ch ®a dÉn - Dẫn chứng tiêu biểu đợc liệt kê theo chøng trong ®o¹n v¨n? tr×nh tù thêi gian lÞch sö, vµ lµ tªn tuæi g¾n liÒn víi nh÷ng chiÕn c«ng hiÓn h¸ch cña d©n téc ta trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m. ? §Ó chØ râ lßng yªu níc cña nh©n - §ång bµo ta... ngµy tríc. dân ta ngày nay tác giả đã có những - Những cử chỉ cao quý đó tuy khác c©u v¨n nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ nhau... yªu níc. trÝ cña 2 c©u v¨n trªn? - C©u më ®Çu ®o¹n. - C©u cuèi kÕt ®o¹n nãi vÒ lßng yªu níc của đồng bào ta ngày nay. ? §Ó chøng minh lßng yªu níc cña - Tõ c¸c cô giµ tãc b¹c... ghÐt giÆc. đồng bào ta ngày nay, tác giả đã có - Từ các chiến sĩ... con đẻ của mình. nh÷ng dÉn chøng nµo? - Tõ nh÷ng nam n÷ c«ng nh©n -> chÝnh phñ. ? NhËn xÐt c¸ch s¾p xÕp dÉn chøng? - LiÖt kª c¸c dÉn chøng theo m« h×nh liên kết: từ -> đến. ? TÝnh thuyÕt phôc cña c¸c dÉn - Võa cô thª võa toµn diÖn. chøng nµy lµ g×? ? Đoạn văn này đợc viết bằng những => Cảm phục, ngỡng mộ lòng yêu nớc c¶m xóc g× cña t¸c gi¶? của đồng bào ta trong cuộc kháng chiến chèng thùc d©n Ph¸p. Th¶o luËn nhãm: 3. NhiÖm vô cña chóng ta. ? §Ò cao tinh thÇn cña nh©n d©n ta, - Tinh thÇn yªu níc nh c¸c thø cña quý. tác giả đã viết nh thế nào? Nhận xét -> So sánh -> Làm cho ngời đọc, ngời c¸ch dïng tõ trong ®o¹n v¨n nµy? nghe dÔ hiÓu vÒ gi¸ trÞ cña lßng yªu nT¸c dông? íc. ? Trong khi bµn vÒ bæn phËn cña - Ph¶i ra søc gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn, tæ chúng ta, tác giả đã bộc lộ quan chức... kháng chiến -> Cách động viên, ®iÓm yªu níc nh thÕ nµo? tæ chøc khÝch lÖ tiÒm n¨ng yªu níc cña mäi ngêi. Hoạt động 3 III. ý nghÜa v¨n b¶n ? Phơng thức biểu đạt chính của bài - Nghị luận. v¨n lµ g×? NghÖ thuËt nghÞ luËn ë bµi - Bè côc chÆt chÏ, lËp luËn m¹ch l¹c. này có gì đặc sắc? - Lý lÏ thèng nhÊt víi dÉn chøng. DÉn chứng phong phú, lý lẽ đợc diễn đạt dới dạng hình ảnh so sánh, sinh động. ? E nhËn thøc yªu níc nh thÕ nµo - Lßng yªu níc lµ gi¸ trÞ tinh thÇn cao qua bµi nghÞ luËn nµy? quý. - D©n ta ai còng cã lßng yªu níc..

(21) Gọi 1 học sinh đọc ghi nhớ (Sgk).. - CÇn ph¶i thÓ hiÖn lßng yªu níc b»ng nh÷ng viÖc lµm cô thÓ. * Ghi nhí:. IV. Cñng cè: - Gọi một em đọc lại bài văn. V. DÆn dß: - Học thuộc lòng bài văn này để học cách lập luận. - Soạn bài: "Sự giàu đẹp của tiếng Việt"..

(22) TuÇn 21 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 82. Câu đặc biệt. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc khái niệm câu đặc biệt. - Hiểu đợc tác dụng của câu đặc biệt. - Biết cách sử dụng câu đặc biệt trong nói, viết. b. ph¬ng ph¸p: - Qui n¹p. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu tham kh¶o tµi liÖu, so¹n bµi. Trß: Xem tríc bµi, tËp tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - ThÕ nµo lµ c©u rót gän? Cho 1 vÝ dô? - Khi sö dông c©u rót gän cÇn chó ý ®iÓm g×? VÝ dô? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trong thực tế, khi viết, nói, ngời ta thờng sử dụng câu rút gọn nhng cũng có lúc ngời ta sử dụng một kiểu câu: đó là câu đặc biệt. Câu đặc biệt này khác với câu rút gọn ở điểm nào? Làm sao phân biệt đợc 2 dạng câu này? Bài học hôm nay giúp các em nắm về vấn đề này? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Thế nào là câu đặc biệt? 1. VÝ dô: (Sgk). 2. NhËn xÐt: ? C©u g¹ch ch©n cã cÊu t¹o nh thÕ - §ã lµ c©u kh«ng thÓ cã chñ ng÷ vµ vÞ nµo? ng÷. Th¶o luËn: Nã cã ph¶i lµ c©u rót - Nã kh«ng ph¶i lµ c©u rót gän v× kh«ng gän kh«ng? V× sao? thÓ cã chñ ng÷ vµ vÞ ng÷. Mµ c©u rót gọn có thể khôi phục đợc chủ ngữ và vị ng÷. (Thµnh phÇn bÞ lîc bá). ? Thế nào là câu đặc biệt? 3. Ghi nhí: (Sgk). Gọi Hs đọc mục ghi nhớ (Sgk). Bài tập nhanh: Xác định câu đặc - Rầm! Mọi ngời ngoảnh lại nhìn. Hai biÖt trong ®o¹n v¨n sau? chiếc xe máy đã tông vào nhau. Thật khñng khiÕp. Hoạt động 2 II. Tác dụng của câu đặc biệt Gọi Hs đọc ví dụ ở Sgk. 1. VÝ dô: (Sgk). 2. NhËn xÐt: ? Xác định câu đặc biệt ở 4 ví dụ? (1) Đêm mùa đông (2) TiÕng reo. TiÕng vç tay. (3) Trêi ¬i! (4) S¬n! Em S¬n! Em ¬i! ChÞ An ¬i! ? Nêu tác dụng của từng câu đặc biệt * Tác dụng: trong mçi vÝ dô? (1) Xác định thời gian, nơi chốn. (2) LiÖt kª, th«ng b¸o vÒ sù tån t¹i cña sù vËt, hiÖn tîng. (3) Béc lé c¶m xóc..

(23) (4) Gọi đáp Hai «ng sî vîi t©m sù víi nhau. Mét «ng thë dµi: - H«m qua, sau mét trËn c·i v· t¬i bêi. Tí buéc bµ Êy ph¶i qïi ... Đáp án: Bịa ! -> Phủ định. - BÞa! Thật mà! -> Khẳng định và bộc lộ - ThËt mµ? c¶m xóc. - ThÕ c¬ µ! Råi sao n÷a? Thế cơ à? Rồi sao nữa? -> Hỏi + Bộc - Bà ấy quí xuống đất và bảo: "Thôi! Bò lé c¶m xóc. ra khái gÇm giêng ®i". Th«i! -> MÖnh lÖnh + Béc lé c¶m xóc. ? Qua các ví dụ, theo em, câu đặc 3. Ghi nhí: (Sgk). biÖt cã t¸c dông g× khi nãi, viÕt? Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Bài tập: Câu đặc biệt: a. Kh«ng cã b. Ba gi©y, bèn gi©y... l©u qu¸! c. Mét håi cßi. d. L¸ ¬i! C©u rót gän: a. Có khi đợc trng bày... trong hòm... NghÜa lµ ph¶i ra søc gi¶i thÝch... kh¸ng chiÕn. b. Kh«ng cã. c. Kh«ng cã. d. Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe ®i. - Bình thờng lắm, chẳng có gì đáng kể ®©u. Bài tập nhanh: Xác định và nêu tác dụng của các câu đặc biệt trong mẫu chuyÖn sau?. IV. Cñng cè: - Gi¸o viªn hÖ thèng toµn bµi. - Lu ý phân biệt câu rút gọn và câu đặc biệt. V. DÆn dß: - Häc phÇn ghi nhí. - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i..

(24) TuÇn 21 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 83. Ngµy Ngµy. Bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - BiÕt c¸ch lËp bè côc vµ lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. - Nắm đợc mối quan hệ giữa bố cục và phơng pháp lập luận của bài văn nghị luËn. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: §äc tríc vµ tr¶ lêi vµo vë so¹n c¸c c©u hái Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - §Ò v¨n nghÞ luËn cã néi dung vµ tÝnh chÊt g×? - Vì sao phải tìm hiểu đề trong văn nghị luận? - LËp ý cho bµi nghÞ luËn gåm nh÷ng bíc nµo? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Khái niệm lập luận là mới. Lập luận bây giờ trở thành một khái niệm phổ biến của cách biểu đạt ngôn ngữ, đợc sử dụng cả trong mäi lo¹i v¨n b¶n, chø kh«ng riªng g× v¨n nghÞ luËn. Trong v¨n nghÞ luËn, lËp luận là cách đa ra những luận cứ để dẫn ngời nghe tới kết luận hay quan điểm mà ngời nói muốn đạt tới. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn 1. VÝ dô: V¨n b¶n: Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. ? Nªu bµi v¨n gåm mÊy phÇn? - Gåm 3 phÇn: Đặt vấn đề (3 câu). Giải quyết vấn đề (8 câu). Kết thúc vấn đề (4 câu) ? Néi dung tõng phÇn lµ g×? - Néi dung tõng phÇn: + Đặt vấn đề: Nêu luận điểm chính, khẳng định giá trị của vấn đề, mở rộng và xác định phạm vi. + Giải quyết vấn đề: 2 ý: Qu¸ khø lÞch sö. HiÖn t¹i. + Kết thúc vấn đề: Kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cña tinh thÇn yªu níc. Tr¸ch nhiÖm, bæn phËn cña chóng ta. ? Dựa vào sơ đồ Sgk, cho biết các ph- - Hàng ngang 1: Quan hệ nhân - quả. ơng pháp lập luận đợc sử dụng trong - Hàng 2: Quan hệ nhân - quả. bµi? - Hµng 3: Tæng - ph©n - hîp - Hàng 4: Suy luận tơng đồng - Hµng däc 1: Suy luËn theo thêi gian - Hµng däc 2: Theo thêi gian.

(25) - Hµng däc 3: Quan hÖ nh©n - qu¶, so s¸nh, suy lý. ? Qua t×m hiÓu, bµi v¨n nghÞ luËn 3. Ghi nhí: (Sgk). gåm mÊy phÇn? Néi dung? ? §Ó x¸c lËp luËn ®iÓm trong tõng phÇn cÇn cã nh÷ng ph¬ng ph¸p nµo? Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp Th¶o luËn nhãm: §äc v¨n b¶n Sgk: ? Bµi v¨n nªu lªn t tëng g×? T tëng - Häc c¬ b¶n míi cã thÓ trë thµnh tµi thÓ hiÖn ë nh÷ng luËn ®iÓm nµo? T×m lín. nh÷ng c©u mang luËn ®iÓm? - ở đời có nhiều ngời đi học nhng ít ai biÕt häc cho thµnh tµi. - NÕu kh«ng cè c«ng luyÖn tËp. - Chỉ có thầy giỏi mới đào tạo đợc trò giái. IV. Cñng cè: - Gọi 1 học sinh đọc lại phần ghi nhớ. V. DÆn dß: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Lµm tiÕp phÇn luyÖn tËp..

(26) TuÇn 21 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 84. Ngµy Ngµy. LuyÖn tËp vÒ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Gióp häc sinh qua luyÖn tËp mµ hiÓu s©u h¬n vÒ kh¸i niÖm lËp luËn. - RÌn kü n¨ng lËp: luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Bè côc mét bµi v¨n nghÞ luËn gåm nh÷ng phÇn nµo? Nªu néi dung? - §Ó x¸c lËp luËn ®iÓm trong tõng phÇn, ngêi viÕt cÇn sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p nµo? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Do ngày nay ngôn ngữ học đã nêu ra khái niệm lập luận mở rộng , cho nên cần phân biệt lập luận trong đời sống hằng ngày và lập luËn trong v¨n nghÞ luËn. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Lập luận trong đời sống Gọi Hs đọc ví dụ ở Sgk. 1. VÝ dô: (Sgk) ? Trong c¸c vÝ dô, bé phËn nµo lµ 2. NhËn xÐt: luËn cø? Bé phËn nµo lµ kÕt luËn thÓ - LuËn cø tríc dÊu phÈy, kÕt luËn: vÕ hiÖn t tëng? cßn l¹i. ? Mối quan hệ của luận cứ đối với - Quan hệ nguyên nhân - kết quả. kết luận và kết luận có thể thay đổi - Có thể thay đổi đợc vị trí giữa luận cứ cho nhau đợc không? vµ kÕt luËn. ? H·y bæ sung luËn cø cho c¸c kÕt a. ... v× n¬i ®©y tõng g¾n bã víi em. luËn sau? b. ... v× ch¼ng cßn ai tin m×nh. c. §au ®Çu qu¸... d. ë nhµ... e. Nh÷ng ngµy nghÜ... ? Viết tiếp kết luận cho các luận cứ a. ... đến th viện đọc sách đi. sau? b. ... ®Çu ãc cø rèi mï lªn. c... ai còng khã chÞu. d. ... ph¶i g¬ng mÉu chø. ? Qua các ví dụ, theo em lập luận e. ... chẳng ngó ngàng gì đến việc học trong đời sống là gì? hµnh c¶. Hs đọc phần đầu Sgk - Trang 32. 3. Ghi nhí: (Sgk). Hoạt động 2 II. LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn Gọi 1 hs đọc ví dụ - Trang 33. 1. VÝ dô: (Sgk) 2. NhËn xÐt:.

(27) ? H·y so s¸nh c¸c kÕt luËn ë môc vÝ dụ I và ví dụ 1 để nhận ra đặc điểm trong v¨n nghÞ luËn?. ? Lập luận trong văn nghị luận đòi hái ®iÒu g×? Hoạt động 3 ? §Ò: H·y lËp luËn cho luËn ®iÓm Th¶o luËn: "S¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi" b»ng c¸ch tr¶ lêi c©u hái.. ? Xác định luận điểm, luận cứ, lập luËn cña truyÖn ngô ng«n "Õch ngåi đáy giếng"?. - Gièng: §Òu lµ nh÷ng kÕt luËn. - Kh¸c: + ë môc I: lµ lêi nãi trong giao tiÕp hµng ngµy, thêng mang tÝnh c¸ nh©n. + ë môc II: LuËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn trong v¨n nghÞ thêng mang tÝnh kh¸i qu¸t, cã tÝnh phæ biÕn. 3. Ghi nhí: (Sgk). III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: Gîi ý: Tr¶ lêi c¸c c©u hái: 1. V× sao nãi s¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi? 2. S¸ch th«ng b¸o vµ cho ta biÕt nh÷ng ®iÒu g×? 3. S¸ch xuÊt ph¸t tõ c¬ së thùc tÕ kh«ng? Bµi tËp 2: - LuËn ®iÓm: C¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho nh÷ng kÎ dèt n¸t, kiªu ng¹o. - LuËn cø: + Õch sèng l©u trong giÕng, bÖn c¹nh nh÷ng con vËt nhá bÐ. + C¸c loµi vËt nµy rÊt sî tiÕng kªu cña Õch. + Õch tëng m×nh ghª gím nh mét vÞ chóa tÓ. + Trêi ma to, níc dÒnh lªn ®a Õch ra ngoµi. + Quen thãi Õch ®i l¹i nghªnh ngang chẳng thèm để ý đến xung quanh. + Õch bÞ tr©u giÉm bÑp. - LËp luËn: Theo tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian, b»ng nghÖ thuËt mét c©u chuyÖn víi nh÷ng chi tiÕt, sù viÖc cô thÓ vµ chän läc để rút ra kết luận (luận điểm) một cách kín đáo.. IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i toµn bµi. - Lu ý cách lập luận đặc biệt của truyện ngụ ngôn. Luận điểm sẽ đợc rút ra một cách thâm trầm, sâu sắc và thú vị. V. DÆn dß: - Thực hành tiếp với truyện ngụ ngôn "Đẽo cày giữa đờng". - Xem tríc bµi: T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn chøng minh..

(28) TuÇn 22 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 85. Sự giàu đẹp của tiếng việt. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc trên những nét chung sự giàu đẹp của tiếng Việt qua sự phân tÝch, chøng minh cña t¸c gi¶. - Nắm đợc những điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn: lập luËn chÆt chÏ, chøng cø toµn diÖn, v¨n phong cã tÝnh khoa häc. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi theo c©u hái Sgk phï hîp víi häc sinh. Trß: §äc v¨n b¶n nhiÒu lÇn vµ chuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - §äc thuéc lßng ®o¹n më ®Çu bµi: "Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta"? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Văn bản này là đoạn trích trong phần đầu của bài nghiên cứu dài có nhan đề Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc của nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai. Đoạn trích này tập trung nói về đặc tính đẹp và hay của tiếng Việt. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch. §äc: to, râ rµng, chó ý ë nh÷ng c©u 1. §äc: mở rộng, cần có ngừng giọng để lu ý 2. Chú thích: ngêi nghe vÒ phÇn më réng. * T¸c gi¶: - §Æng Thai Mai (1902 - 1984). - Quª: lµng L¬ng §iÒn, x· Thanh Xu©n, huyÖn Thanh Ch¬ng, tØnh NghÖ An. - Lµ nhµ v¨n, nhµ nghiªn cøu næi tiÕng. Chú thích: Gọi 1 Hs đọc phần chú - ông đợc nhà nớc phong tặng Giải ththích. ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n ho¸ nghÖ thuËt. * Tác phẩm: "Sự giàu đẹp của tiếng ViÖt" lµ ®o¹n trÝch ë phÇn ®Çu bµi viÕt "TiÕng ViÖt - mét biÓu hiÖn hïng hån cña søc sèng d©n téc". Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? Bố cục của bài đợc chia làm mấy * Bố cục: 2 đoạn: đoạn? Nội dung chính của mỗi đoạn? - Từ đầu -> Thời kỳ lịch sử: Nhận định chung về phẩm chất giàu đẹp của tiếng ViÖt. - Còn lại: Chứng minh cái đẹp và sự giµu cã cña tiÕng ViÖt. 1. Nhận định về phẩm chất của tiếng ViÖt..

(29) ? Tìm câu văn khái quát đợc phẩm chÊt cña tiÕng ViÖt? ? Côm tõ nµo gi¶i thÝch cho phÈm chất đó? Vẽ đẹp của tiếng Việt đợc gi¶i thÝch trªn nh÷ng yÕu tè nµo? ? Dựa trên cơ sở nào để tác giả nhận xÐt tiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng hay? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn ë trong ®o¹n v¨n (cã mÊy c©u?). Th¶o luËn nhãm: ? Tiếng Việt là một thứ tiếng đẹp? ? TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng hay? ? Để chứng minh vẻ đẹp của tiếng Việt, tác giả dựa trên những nét đặc s¾c nµo cña nã? ChÊt nh¹c cña tiÕng Việt đợc xác nhận trên các chứng cứ nào trong đời sống và trong khoa häc? ? TÝnh uyÓn chuyÓn trong c©u kÐo tiếng Việt đợc tác giả xác nhận trên chứng cớ đời sống nào? ? NhËn xÐt c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n nµy?. ? T¸c gi¶ quan niÖm nh thÕ nµo vÒ mét thø tiÕng hay? ? Dựa trên những chứng cứ nào để tác giả xác nhận các khả năng hay đó cña tiÕng ViÖt?. ? NhËn xÐt c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ vÒ tiÕng ViÖt hay trong ®o¹n v¨n nµy?. - Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. - Nãi thÕ còng cã nghÜa lµ nãi r»ng: - NhÞp ®iÖu: hµi hoµ vÒ thanh ®iÖu. - Cú pháp: tế nhị, uyển chuyển cách đặt c©u. - Đủ khả năng để diễn đạt t tởng tình c¶m cña ngêi ViÖt Nam. - Thoả mãn cho yêu cầu đời sống văn ho¸ níc nhµ qua c¸c thêi kú lÞch sö. - Cã 3 c©u víi 3 néi dung: (1)NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ phÈm chÊt tiÕng ViÖt. (2) Giải thích cái đẹp của tiếng Việt. (3) Gi¶i thÝch c¸i hay cña tiÕng ViÖt. => C©u ng¾n gän, rµnh m¹ch ®i tõ ý khái quát đến ý cụ thể -> Ngời đọc dễ theo dâi, dÔ hiÓu. 2. Những biểu hiện giàu đẹp của tiếng ViÖt. a. §Ñp cña tiÕng ViÖt: - Giµu chÊt nh¹c. - UyÓn chuyÓn trong c©u kÐo. => Ên tîng cña ngêi níc ngoµi: tiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng giµu chÊt nh¹c. - Cấu tạo đặc biệt của tiếng Việt: hệ thèng nguyªn ©m vµ phô ©m kh¸ phong phó. - NhËn xÐt cña mét sè gi¸o sÜ níc ngoµi: TiÕng ViÖt rµnh m¹ch trong lèi nãi, uyÓn chuyÓn trong c©u kÐo, ngon lµnh trong nh÷ng c©u tôc ng÷. - Kết hợp chứng cứ khoa học và đời sèng lµm cho lý lÏ trë nªn s©u s¾c. - Cßn thiÕu chøng cø trong v¨n häc nªn lËp luËn cßn kh« cøng, cha hay. b. Hay cña tiÕng ViÖt: - Thoả mãn nhu cầu trao đổi tình cảm, ý nghÜa gi÷a ngêi víi ngêi. - Thoả mãn yêu cầu của đời sống văn ho¸ ngµy mét phøc t¹p. + Dåi dµo vÒ cÊu t¹o tõ ng÷ vÒ h×nh thức diễn đạt. + Tõ vùng... t¨ng lªn mçi ngµy mét nhiÒu. + Ng÷ ph¸p... uyÓn chuyÓn, chÝnh x¸c h¬n. + Không ngừng đặt ra những từ mới... - Dïng lý lÏ vµ c¸c chøng cø khoa häc. - Thuyết phục ngời đọc ở sự chính xác, khoa häc mµ tin vµo c¸i hay cña tiÕng ViÖt. - Cßn thiÕu dÉn chøng cô thÓ..

(30) ? Theo em trong 2 phÈm chÊt cña tiếng Việt đẹp và hay, phẩm chất nào thuéc néi dung, phÇm chÊt nµo thuéc h×nh thøc? Quan hÖ nh thÕ nµo? Hoạt động 3 ? Bµi nghÞ luËn nµy mang l¹i cho em nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c nµo vÒ tiÕng ViÖt? Th¶o luËn:? ë v¨n b¶n nµy nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶ cã g× næi bËt? ? Qua bµi viÕt cho thÊy t¸c gi¶ lµ ngêi nh thÕ nµo? Híng dÉn Hs phÇn ghi nhí - Trang 37.. - §Ñp -> H×nh thøc. - Hay -> Néi dung. => Có quan hệ gắn bó: đẹp đi liền với hay vµ ngîc l¹i. III. ý nghÜa v¨n b¶n - Tiếng Việt là một thứ tiếng vừa đẹp, vừa hay do có những đặc sắc trong cấu t¹o vµ kh¶ n¨ng thÝch øng víi h×nh c¶nh lÞch sö. - NghÞ luËn b»ng c¸ch kÕt hîp gi¶i thÝch, chøng minh, b×nh luËn. C¸c lý lÏ, chøng cø nªu ra cã søc thuyÕt phôc ë tÝnh khoa häc. - Nhµ khoa häc am hiÓu tiÕng ViÖt. - Tr©n träng gi¸ trÞ tiÕng ViÖt. - Yªu tiÕng ViÖt, tin vµo t¬ng lai cña tiÕng ViÖt. * Ghi nhí: (Sgk).. IV. Cñng cè: - Gọi 1 học sinh đọc lại phần ghi nhớ. V. DÆn dß: - Lµm phÇn luyÖn tËp. - Đọc thêm: Tiếng Việt giàu và đẹp. - So¹n bµi: §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå..

(31) TuÇn 22 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 86. Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc khái niệm trạng ngữ trong câu. - Ôn lại các loại trạng ngữ đã học ở cấp I. - VÞ trÝ cña c¸c tr¹ng ng÷ trong c©u. - BiÕt thªm tr¹ng ng÷ cho c©u nh thÕ nµo cho phï hîp. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, ghi b¶ng phô phÇn vÝ dô. Trß: §äc tríc bµi míi, «n l¹i c¸c kiÕn thøc tr¹ng ng÷ ë tiÓu häc. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Thế nào là câu đặc biệt? Cho ví dụ? - Nêu tác dụng của câu đặc biệt? Cho ví dụ? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, chuyển bổ sung các thông tin về nơi chốn, thời gian, nguyên nhân, mục đích, phơng tiện, cách thức, điều kiện,... cho sự việc đợc nói đến trong câu. Trong một câu, có thể có hơn một tr¹ng ng÷. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §Æc ®iÓm cña tr¹ng ng÷ Ghi ®o¹n v¨n lªn b¶ng 1. VÝ dô: ? Hãy xác định trạng ngữ trong mỗi 2. Nhận xét: c©u trªn? ? Các trạng ngữ vừa tìm đợc bổ sung - Dới bóng tre xanh-> Bổ sung thông tin cho câu những nội dung gì?(Có vai về địa điểm. trò bổ sung ý nghĩa cho nồng cốt - Đã rất lâu đời -> Bổ sung thông tin về c©u, gióp cho ý nghÜa c©u cô thÓ thêi gian. h¬n). - Đời đời kiếp kiếp -> Thời gian. - Từ nghìn đời nay -> Thời gian. Th¶o luËn: ? Cã thÓ chuyÓn c¸c -> Cã thÓ chuyÓn c¸c tr¹ng ng÷ sang tr¹ng ng÷ nãi trªn sang nh÷ng vÞ trÝ nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau. VÝ dô: nµo trong c©u? (C¸c vÝ dô kh¸c còng - Ngêi d©n cµy VN, díi bãng tre xanh... t¬ng tù). - Ngêi d©n cµy VN... díi bãng tre xanh... ? Dấu hiệu nào để nhận biết trạng - Ví trí: đứng trớc, giữa, cuối câu thờng ng÷? cã dÊu phÈy khi viÕt, ng¾t h¬i khi nãi. ? Tr¹ng ng÷ cã vai trß ý nghÜa g× 3. Ghi nhí: (Sgk). trong c©u? VÒ vÞ trÝ vµ c¸ch nhËn biÕt tr¹ng ng÷? Gọi Hs đọc mục ghi nhớ (Sgk). Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp ? H·y cho biÕt trong c©u nµo côm tõ Bµi tËp 1: a. Mïa xu©n (CN - VN) mïa xu©n lµ tr¹ng ng÷? b. Mïa xu©n (TN).

(32) c. Mùa xuân (Bổ ngữ cụm động từ) d. Mùa xuân! (Câu đặc biệt). Th¶o luËn nhãm: Bµi tËp 2: Tr¹ng ng÷: Nhãm 1: ? T×m tr¹ng ng÷ trong ®o¹n - Nh b¸o tríc.. tinh khiÕt -> TN chØ c¸ch trÝch (a)? thøc. - Khi đi qua những cánh đồng xanh -> TN chØ thêi gian. - Trong cái vỏ xanh kia -> TN chỉ địa ®iÓm. - Díi ¸nh n¾ng -> TN chØ n¬i chèn. Nhãm 2: ? T×m tr¹ng ng÷ trong ®o¹n b. Víi kh¶ n¨ng thÝch øng.. trªn ®©y -> trÝch (b)? TN chØ c¸ch thøc. IV. Cñng cè: - Gọi 1 học sinh đọc lại ghi nhớ. V. DÆn dß: - Häc bµi. - Lµm bµi tËp cßn l¹i. - Xem tríc bµi míi..

(33) TuÇn 22 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 87. Ngµy Ngµy. T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn chøng minh. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận chứng minh. - Hs biết nhận diện và phân tích một đề, một văn bản nghị luận chứng minh. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, chuÈn bÞ c¸c c©u hái th¶o luËn. Trß: ChuÈn bÞ tr¶ lêi c¸c c©u hái Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra bµi tËp ë nhµ cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trong văn nghị luận, chứng minh là cách sử dụng lí lẽ, dẫn chứng để chứng tỏ một nhận định, luận điểm nào đó là đúng đắn. "Chứng minh" là khái niệm gần nh tơng đồng với các khái niệm nh "luận chứng", "lập luận", chỉ vài cách vận dụng lí lẽ, dẫn chứng nhằm khẳng định một luận điểm nào đó là đúng đắn. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Mục đích và phơng pháp chứng minh ? Trong đời sống, khi nào ngời ta cần 1. Tìm hiểu bài: chứng minh? Khi cần chứng minh - Phải đa ra những bằng chứng để điều đó là thật thì em phải làm thế thuyết phục (Nhân chứng, vật chứng, số nào? Từ đó có thể nói chứng minh là liệu). g×? -> Chøng minh lµ ®a ra nh÷ng b»ng chứng để làm sáng tỏ, để chứng tỏ sự đúng đắn của vấn đề. ? Trong v¨n b¶n nghÞ luËn khi ngêi ta - Muèn chøng minh th× dïng lý lÏ, lêi chỉ đợc sử dụng bằng lời văn (không văn để trình bày làm sáng tỏ vấn đề. đợc dùng nhân chứng, vật chứng) thì làm thế nào để chứng minh? * T×m hiÓu v¨n b¶n: §õng sî vÊp ng·. ? LuËn ®iÓm chÝnh cña bµi v¨n lµ g×? - LuËn ®iÓm chÝnh: §õng sî vÊp ng· (nhan đề là luận điểm, là t tởng cơ bản). Luận điểm đó còn đợc nhắc lại ở câu kÕt: VËy xin b¹n chí lo sî thÊt b¹i. ? Để khuyên ngời ta đừng sợ vấp ngã, bài văn đã lập luận nh thế nào? - T×m hiÓu qu¸ tr×nh chøng minh vµ c¸ch chøng minh: 2 ý: Thảo luận: ? Để giải quyết vấn đề (1) Vấp ngã là thờng: lấy ví dụ ai cũng này, ngời viết đa ra mấy ý? Đó là có để chứng minh. nh÷ng ý nµo? Cã nh÷ng chøng cø (2) Nh÷ng ngêi næi tiÕng còng tõng vÊp nµo? ngã: lấy 5 ngời nổ tiếng để chứng minh. - Kết bài: Bài viết nêu ra cái đáng sợ.

(34) h¬n vÊp ng· lµ sù thiÕu cè g¾ng. => Để khuyên ngời ta đừng sợ vấp ngã, bµi viÕt dïng toµn sù thËt ai còng c«ng nhận, chứng minh từ gần đến xa, từ bản thân đến ngời khác, lập luận nh vậy là chÆt chÏ. ? Mục đích và chứng minh trong văn 2. Ghi nhớ: (Sgk) nghÞ luËn lµ g×? ? Muốn thuyết phục ngời đọc thì lý lẽ vµ dÉn chøng nh thÕ nµo? Gọi Hs đọc mục ghi nhớ (Sgk) ? Qua đó, em có nhận xét gì về cách lËp luËn cña t¸c gi¶? ? Thế nào là chứng minh trong đời sống? Mục đích của nó?. IV. Cñng cè: - Gọi Hs đọc mục ghi nhớ ở Sgk. V. DÆn dß: - Häc phÇn ghi nhí. - ChuÈn bÞ kü c¸c bµi tËp ë phÇn luyÖn tËp..

(35) TuÇn 22 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 88. Ngµy Ngµy. T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn chøng minh (TiÕp theo). a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận chứng minh. - Hs biết nhận diện và phân tích một đề, một văn bản nghị luận chứng minh. b. phơng pháp: Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, chuÈn bÞ c¸c c©u hái th¶o luËn. Trß: ChuÈn bÞ tr¶ lêi c¸c c©u hái Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Thế nào là chứng minh trong đời sống? Mục đích của nó? - Mục đích và chứng minh trong văn nghị luận là gì? - Muốn thuyết phục ngời đọc thì lý lẽ và dẫn chứng phải nh thế nµo? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trong văn nghị luận, chứng minh là cách sử dụng lí lẽ, dẫn chứng để chứng tỏ một nhận định, luận điểm nào đó là đúng đắn. "Chứng minh" là khái niệm gần nh tơng đồng với các khái niệm nh "luận chứng", "lập luận", chỉ vài cách vận dụng lí lẽ, dẫn chứng nhằm khẳng định một luận điểm nào đó là đúng đắn. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. LuyÖn tËp Th¶o luËn nhãm: §äc bµi: Kh«ng sî sai lÇm. ? Bµi v¨n nªu lªn luËn ®iÓm g×? T×m - LuËn ®iÓm: Kh«ng sî sai lÇm. những câu mang luận điểm đó? - §Çu bµi vµ c©u kÕt bµi. ? §Ó chøng minh luËn ®iÓm, t¸c gi¶ (1) Cã vÊp ng· th× míi cã thµnh c«ng. đã đa ra những luận cứ nào? Dẫn chứng: sợ nớc thì không bơi đợc, không chịu mất gì thì sẽ không đợc gì? (2) Kh«ng sî sai lÇm. ThÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng. DÉn chøng: Kh«ng ng¹i sai, sai kh«ng ch¸n n¶n. ? C¸ch lËp luËn cã g× kh¸c víi bµi - Dïng lý lÏ nhiÒu vµ chñ yÕu lµ nh÷ng đừng sợ vấp ngã? kinh nghiệm đúc rút trong cuộc sống. Gv: NhËn xÐt - Bæ sung. Kh«ng cã dÉn chøng tªn tuæi cô thÓ.. minh.. IV. Củng cố: Hớng dẫn đọc thêm bài: Có hiểu đời mới hiểu văn. V. DÆn dß: Häc bµi. ChuÈn bÞ tríc bµi: C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng.

(36) TuÇn 23 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 89. Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u (TiÕp theo). a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc công dụng của trạng ngữ (bổ sung những thông tin, tình huống vµ liªn kÕt c¸c c©u, c¸c ®o¹n trong bµi). - Nắm đợc tác dụng của việc tách trạng ngữ thành công riêng (nhấn mạnh ý, chuyÓn ý hoÆc béc lé c¶m xóc). b. ph¬ng ph¸p: - Qui n¹p. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh, b¶ng phô bµi tËp. Trß: §äc vµ tr¶ lêi tríc c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Nêu đặc điểm của trạng ngữ (nội dung, hình thức)? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Nh đã biết, về nội dung, trạng ngữ đợc chia thành nhiÒu lo¹i kh¸c nhau theo nh÷ng ý nghÜa cô thÓ mµ chóng biÓu thÞ. Cßn vÒ cÊu tạo, trạng ngữ có thể là danh từ, động từ, tính từ, nhng thờng là cụm danh từ, cụm động từ. Tách trạng ngữ thành câu riêng là một trong những 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. C«ng dông cña tr¹ng ng÷ Ghi vÝ dô vµo b¶ng phô Tr. 45, 46. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: ? Tìm trạng ngữ ở 2 ví dụ a, b và gọi a. Thờng thờng, vào khoảng đó -> TN tên các trạng ngữ đó? chØ thêi gian. b. S¸ng dËy -> TN chØ thêi gian. c. Trên giàn hoa lý -> TN chỉ địa điểm. d. Chỉ độ 8- 9 giờ sàng -> TN chỉ thời gian. e. Trªn nÒn trêi trong trong -> TN chØ địa điểm. g. Về mùa đông -> TN chỉ thời gian. ? V× sao ta kh«ng nªn lîc bá c¸c TN - Tr¹ng ng÷ bæ sung cho c©u nh÷ng trong đoạn văn đó? th«ng tin cÇn lµm cho c©u miªu t¶ ®Çy đủ thực tế khách quan hơn. - C¸c tr¹ng ng÷ a, b, c, d, e cã t¸c dông t¹o liªn kÕt c©u. ? VËy qua t×m hiÓu, ta thÊy tr¹ng 3. Ghi nhí: (Sgk). ng÷ cã t¸c dông g× trong c©u? Gọi Hs đọc mục ghi nhớ (Sgk) Hoạt động 2 II. T¸ch tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng Treo b¶ng phô. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt:.

(37) ? Câu in đậm ở Sgk có gì đặc biệt?. ? Có thể ghép câu 2 vào câu 1 đợc kh«ng? ? VËy viÖc t¸ch c©u nh vËy cã t¸c dông g×? Gọi Hs đọc mục ghi nhớ. Hoạt động 3 Th¶o luËn nhãm: Nhãm 1: Nªu c«ng dông cña tr¹ng ng÷ trong ®o¹n trÝch (a)? Nhãm 2: Nªu c«ng dông cña tr¹ng ng÷ trong ®o¹n trÝch (b)?. Nhãm 3: ChØ ra nh÷ng trêng hîp t¸ch tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng trong chuçi c©u (a) Nªu t¸c dông cña nh÷ng c©u do tr¹ng ng÷ t¹o thµnh. Nhãm 4: ChØ ra nh÷ng trêng hîp t¸ch tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng trong chuçi c©u (b) Nªu t¸c dông cña nh÷ng c©u do tr¹ng ng÷ t¹o thµnh.. - Câu 1: Có trạng ngữ: để tự hào với tiÕng nãi cña chÝnh m×nh. TN nµy vµ câu 2 (in đậm) đều có quan hệ nh nhau về ý nghĩa đối với nồng cốt câu: Ngời Việt Nam ngày nay có lý do đầy đủ và v÷ng ch¾c. - Có thể ghép câu 2 vào câu 1 để tạo thµnh 1 c©u cã 2 tr¹ng ng÷. Nh vËy, c©u 2 là một trạng ngữ đợc tách thành câu riªng. -> Nh»m nhÊn m¹nh ý nghÜa cña tr¹ng ng÷ 2, t¹o nhÞp ®iÖu cho c©u v¨n. 3. Ghi nhí: (Sgk) III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: a. ë lo¹i bµi thø nhÊt... ë lo¹i bµi thø 2... -> TN võa cã t¸c dông bæ sung th«ng tin võa liªn kÕt c¸c luËn cø gióp bµi viÕt râ rµng dÔ hiÓu. b. TN: §· bao lÇn; lÇn ®Çu tiªn chËp ch÷ng; lÇn ®Çu tiªn tËp b¬i; lÇn ®©u tiªn ch¬i bãng bµn; lóc cßn häc phæ th«ng; vÒ m«n ho¸ -> Cã t¸c dông chØ tr×nh tù cña c¸c lËp luËn. Bµi tËp 2: a. T¸ch TN thµnh c©u riªng: N¨m 72 -> NhÊn m¹nh thêi ®iÓm hy sinh của nhân vật đợc nói đến trong câu đứng trớc. b. TN: Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn ly biệt, bån chån -> Cã t¸c dông lµm næi bËt th«ng tin ë nồng cốt câu (4 ngời lính đều cúi đầu, tãc xo· gèi).. IV. Cñng cè: - Gọi 1 Hs đọc lại 2 ghi nhớ. V. DÆn dß: - Häc bµi. - ChuÈn bÞ tèt kiÓm tra 1 tiÕt. TuÇn 23 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 90. KiÓm tra tiÕng viÖt. a. mục đích, yêu cầu: Qua kiểm tra nhằm: - §¸nh gi¸ l¹i qu¸ tr×nh tiÕp thu, thùc hµnh cña häc sinh vÒ c¸c kiÓu c©u rút gọn, câu đặc biệt, thành phần trạng ngữ của câu. - Rèn luyện các em biết sử dụng thành thạo các kiểu câu đó. b. ph¬ng ph¸p: - Tr¾c nghiÖm, tù luËn..

(38) c. chuÈn bÞ: Thầy: Ra đề, in đề, phù hợp với trình độ của học sinh. Trò: Ôn tập tốt để kiểm tra. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp víi bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Để đánh giá lại quá trình tiếp thu, thực hành của các em về các kiểu câu rút gọn, câu đặc biệt, thành phần trạng ngữ của câu. Rèn luyện các em biết sử dụng thành thạo các kiểu câu đó. 2. Triển khai bài: Phát đề kiểm tra đã in sẵn cho học sinh làm. I. PhÇn tr¾c nghiÖm: (5 ®iÓm, mçi c©u 0,5 ®iÓm): Mçi c©u hái sau ®©y có kèm theo các câu trả lời A, B, C, D. Hãy chọn câu trả lời đúng nhất rồi khoanh trßn. C©u 1: C©u nµo díi ®©y lµ c©u rót gän? A. Ai cũng nói học đi đôi với hành. B. Mọi ngời luôn phải học đi đôi với hành. C. Học đi đôi với hành. D. Rất nhiều ngời học đi đôi với hành. C©u 2: §©u lµ c©u rót gän tr¶ lêi cho c©u hái: "H»ng ngµy b¹n dµnh nhiÒu thêi gian cho viÖc g× nhÊt? A. Hằng ngày tôi dành thời gian cho việc đọc sách nhiều nhất. B. §äc s¸ch lµ viÖc t«i dµnh nhiÒu thêi gian nhÊt. C. Tất nhiên là đọc sách. D. §äc s¸ch. Câu 3: Câu "Cần phải ra sức phấn đấu để cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp hơn" đợc rút gọn thành phần nào? A. Tr¹ng ng÷. B. Chñ ng÷. C. VÞ ng÷. D. Bæ ng÷. Câu 4: Trong những câu sau, câu nào là câu đặc biệt? A. Ma rÊt to. B. BÇu trêi trong s¹ch. C. Cánh đồng làng. D. TiÕng suèi ch¶y rãc r¸ch. Câu 5: Trong các câu sau, câu nào không phải là câu đặc biệt? A. C©u chuyÖn cña bµ t«i. B. Giê ra ch¬i. C. Hoa sim. D. Con chim hãt. Câu 6: Trong câu, trạng ngữ bao giờ cũng đợc ngăn cách với các thành phần chÝnh b»ng dÊu phÈy. §óng hay sai? A. §óng B. Sai. C©u 7: Dßng nµo lµ tr¹ng ng÷ trong c©u: "DÇn ®i ë tõ n¨m chöa mêi hai. Khi Êy, đầu nó còn để hai trái đào"? A. DÇn ®i ë tõ n¨m chöa mêi hai. B. Khi Êy. C. Đầu nó còn để hai trái đào. D. C¶ A, B, C. C©u 8: Tr¹ng ng÷: "Trªn dßng s«ng §µ" cña c©u "Trªn dßng s«ng §µ, «ng xu«i ngợc hơn một trăm lần rồi, chính tay giữ lái độ sáu chục lần cho những chuyến thuyÒn then ®u«i s¸o chÌo" biÓu thÞ néi dung g×? A. Thời gian diễn ra hành động đợc nói đến trong câu. B. Nơi chốn diễn ra hành động đợc nói đến trong câu. C. Nguyên nhân của hành động đợc nói đến trong câu. D. Mục đích của hành động đợc nói đến trong câu. C©u 9: Tr¹ng ng÷: "B»ng ngßi bót trµo phóng bËc thÇy" trong c©u "B»ng ngßi bút trào phúng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã lên án gay gắt cái xã hội t sản thành thị đang đua đòi lối sống văn minh rởm, hết sức lố lăng, đồi bại đơng thời" biÓu thÞ g×?.

(39) A. Cách thức diễn ra hành động đợc nói đến trong câu. B. Mục đích diễn ra hành động đợc nói đến trong câu. C. Nơi chốn của hành động đợc nói đến trong câu. D. Nguyên nhân của hành động đợc nói đến trong câu. C©u 10: Bé phËn tr¹ng ng÷ ë c©u nµo cã thÓ t¸ch thµnh c©u riªng? A. Chi lµ ngêi ë ®©y l©u nhÊt tõ ngµy míi më cæng trêng. B. Bằng trí thông minh của mình, Thỏ đã cho Gấu một bài học nhớ đời. C. Qua nh÷ng cö chØ cña Lan, t«i biÕt nã kh«ng thÝch c«ng viÖc mµ mÑ nã b¾t lµm. D. Với từng ấy quyển sách, tôi có thể đọc ròng rã một tháng cha chắc đã xong. II. Tù luËn: (5 ®iÓm). Câu 1 (2 điểm) Câu đặc biệt có phải là câu rút gọn không? Cho ví dụ? Câu 2 ( 1 điểm) Xác định câu đặc biệt trong đoạn văn sau (gạch chân dới câu đặc biÖt): Rầm! Mọi ngời ngoảnh lại nhìn. Hai chiếc xe máy đã tông vào nhau. Thật khủng khiÕp! C©u 3 (2 ®iÓm)G¹ch ch©n c¸c bé phËn tr¹ng ng÷ trong c©u 10. * Yêu cầu: Học sinh trả lời đúng và đánh dấu vào bài làm. IV. Cñng cè: - Thu bài đúng giờ. V. DÆn dß: - Xem l¹i bµi lµm cña m×nh..

(40) TuÇn 23 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 91. Ngµy Ngµy. C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt (vÒ cÊu t¹o lËp v¨n b¶n, vÒ v¨n b¶n lËp luận chứng minh) để việc học cách làm bài có cơ sở chắc chắn hơn. - Bớc đầu nắm đợc cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận chøng minh, nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý vµ nh÷ng lçi cÇn tr¸nh trong lóc lµm bµi. b. phơng pháp: Nêu vấn đề, thực hành. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi ra c©u hái phï hîp. Trß: Xem l¹i lý thuyÕt t¹o lËp v¨n b¶n. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: Nh¾c l¹i c¸c bíc t¹o lËp mét v¨n b¶n. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Có thể vào bài bằng cách khai thác câu "Có bột mới gét nªn hå" theo híng: Muèn cã hå th× nhÊt thiÕt ph¶i cÇn cã bét (cã ý vµ nh÷ng dẫn chứng dùng để chứng minh). Nhng để thực sự "nên hồ" mà chỉ có bột thôi thì cha đủ. Chúng ta còn rất cần phải biết "gội hồ" (mà ở đây chính là cách làm bµi). 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. C¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh Nh©n d©n ta thêng nãi: "Cã chÝ th× nªn". 1. VÝ dô: (Sgk) Hãy CM tính đúng đắn của câu tục ngữ đó. 2. C¸c bíc lµm bµi lËp luËn chøng minh. ? Muốn làm một bài văn nói chung a. Tìm hiểu đề và tìm ý: cÇn thùc hiÖn c¸c bíc nµo? Nªu tõng - §Ò nªu ra luËn ®iÓm chÝnh: ý chÝ quyÕt bíc cô thÓ? t©m häc tËp, rÌn luyÖn. ? Theo em đề yêu cầu gì? Từ đó cho - Chí có nghĩa là hoài bão, lý tởng tốt biết câu tục ngữ khẳng định điều gì? đẹp, ý chí nghị lực, sự kiên trì. Ai có các ChÝ cã nghÜa lµ g×? điều kiện đó thì sẽ thành công trong sự nghiÖp. ? Bíc 2 cña mét viÕt lµ g×? Mét v¨n b. LËp dµn bµi: b¶n nghÞ luËn gåm mÊy phÇn? §ã lµ - Më bµi: DÉn luËn ®iÓm chÝnh vµ c©u nh÷ng phÇn nµo? tục ngữ đã đúc kết. Gọi 1 Hs đọc ở Sgk. - Th©n bµi: + Lấy dẫn chứng từ đời sống: những tÊm g¬ng b¹n bÌ vît khã häc giái. + LÊy dÉn chøng trong v¨n häc, nh÷ng tÊm g¬ng cã ý chÝ häc tËp rÌn luyÖn (trong níc, níc ngoµi). - KÕt bµi: Kh¸i qu¸t l¹i søc m¹nh tinh thÇn cña con ngêi cã lý tëng. ? Sau khi lËp dµn bµi, ta tiÕn hµnh c. ViÕt bµi: lµm g×? d. §äc l¹i vµ söa ch÷a..

(41) Gọi Hs đọc Sgk. Hoạt động 2 Th¶o luËn nhãm: Nhãm 1: §Ò 1. Nhãm 2: §Ò 2. Gv: NhËn xÐt - Bæ sung.. 3. Ghi nhí: (Sgk) II. LuyÖn tËp §Ò 1: §Ò 2:. IV. Cñng cè: - Gọi học sinh đọc lại ghi nhớ. V. DÆn dß: - Làm tốt 2 đề ở phần luyện tập..

(42) TuÇn 23 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 92. Ngµy Ngµy. LuyÖn tËp lËp luËn chøng minh. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh. - Vận dụng đợc những hiểu biết đó vào việc làm một bài văn chứng minh cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề xã hội gần giữ, quen thuộc. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, ra đề phù hợp, có hớng dẫn học sinh. Trò: Chuẩn bị tốt ở nhà để đến lớp thực hiện tốt. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Nªu c¸c bíc lµm mét bµi nghÞ luËn? - Bè côc cña bµi nghÞ luËn chøng minh? Nªu râ tõng phÇn? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Sau tiết học về cách làm một bài văn lập luận chứng minh ở tiết học trớc, tiết luyện tập này sẽ là dịp để giúp các em không chỉ nắm ch¾c h¬n, mµ cßn vËn dông thµnh thôc h¬n nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng mµ c¸c em đã học. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §Ò ra Chøng minh r»ng nh©n d©n ViÖt Nam tõ xa đến nay luôn luôn sống theo đạo lý "¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y", "Uèng níc nhí nguån". ? Đề yêu cầu chứng minh vấn đề gì? - Lòng biết ơn những ngời đã tạo ra thành quả để mình đợc hởng - một đạo lý sống đẹp đẽ của dân tộc Việt Nam. ? Yªu cÇu lËp luËn chøng minh ë - Yªu cÇu: §a ra vµ ph©n tÝch nh÷ng đây đòi hỏi phải làm nh thế nào? chứng cứ thích hợp để cho ngời đọc, ngời nghe thấy rõ điều đợc nêu ở đề bài là đúng đắn, là có thật. Hoạt động 2 II. Th¶o luËn Th¶o luËn nhãm: * Dù kiÕn: Cho học sinh thảo luận các câu hỏi ở - Hai câu tục ngữ tuy có cách diễn đạt Sgk. kh«ng gièng nhau nhng cïng nªu lªn một bài học về lẽ sống, về đặc điểm và tình nghĩa cao đẹp của con ngời. Nhãm 1: C©u b - §ã lµ lßng biÕt ¬n, nhí vÒ nguån céi Nhãm 2, 3: C©u c. cña ngêi trång c©y, nguån níc, ngêi ¨n Nhãm 4: C©u d. quả chín thơm ngon, nhất định không đợc quên công lao của ngời trồng cây vất v¶ s¬m h«m ch¨m bãn..

(43) N1: ? Hãy diễn giải xem đạo lý ăn - Ngời uống ngụm nớc trong lành hãy quả nhớ kẻ trồng cây, uống nớc nhớ nhớ đến cội nguồn dòng nớc. Biết ơn và nguån cã néi dung nh thÕ nµo? nhớ ơn là truyền thống đặc điểm làm nên bản sắc, tính cách và vẽ đẹp phẩm chÊt t©m hån cña con ngêi ViÖt Nam. N2, 3: ? T×m nh÷ng biÓu hiÖn cña * Dù kiÕn: đạo lý ăn quả nhớ kẻ trồng cây, uống - Con cháu kính yêu biết ơn ông bà tổ nớc nhớ nguồn trong thực tế đời tiên. sèng. Chän mét sè biÓu hiÖn tiªu - C¸c lÔ héi v¨n ho¸. biÓu? (C¸c c©u hái Sgk lÇn lît tr¶ - TruyÒn thèng thê cóng tæ tiªn thÓ hiÖn lêi)? lòng biết ơn đó. - T«n sïng vµ nhí ¬n nh÷ng anh hïng, nh÷ng ngêi cã c«ng lao trong sù nghiÖp dùng níc, gi÷ níc. - Ngày 27 - 7 hằng năm là dịp để chúng ta tỏ rõ lòng biết ơn đó. - Toµn d©n biÕt ¬n §¶ng, B¸c Hå, c¸ch m¹ng. - Häc trß biÕt ¬n thÇy c« gi¸o. N4: ? §¹o lý ¨n qu¶ nhí kÎ trång * Dù kiÕn: cây, uống nớc nhớ nguồn gợi cho em - Tiếp tục phát huy những đạo lý của nh÷ng suy nghÜ g×? d©n téc. Thùc hiÖn tèt b»ng nh÷ng viÖc lµm vµ tuyªn truyÒn cho mäi ngêi cïng hiểu rõ đạo lý tốt đẹp đó để từ đó làm cho đạo lý đó càng ngày càng tốt đẹp h¬n. Hoạt động 3 III. Thùc hµnh trªn líp Gv gọi một số đại diện các nhóm đọc một số yêu cầu của câu hỏi đã th¶o luËn. Mét sè Hs gãp ý - GV nhËn xÐt - bæ sung. IV. Cñng cè: - Hệ thống lại toàn bài theo yêu cầu đề bài. V. DÆn dß: - Xem l¹i 4 bíc viÕt v¨n nghÞ luËn. - ChuÈn bÞ viÕt bµi t¹i líp.. TuÇn 24 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 93. Ngµy Ngµy. đức tính giản dị của bác hồ. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Cảm nhận đợc một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tÝnh gi¶n dÞ : gi¶n dÞ trong lèi sèng, trong quan hÖ víi mäi ngêi, trong viÖc lµm vµ lêi nãi, bµi viÕt..

(44) - Nhận ra và hiểu đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả trong bài, đặc biệt lµ c¸ch nªu dÉn chøng cô thÓ, toµn diÖn, râ rµng, kÕt hîp víi gi¶i thÝch, b×nh luËn ng¾n gän mµ s©u s¾c. - Nhớ và thuộc đợc một số câu văn hay, tiêu biểu trong bài. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trò: Đọc nhiều lần văn bản, trả lời đợc câu hỏi Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Bài "Sự giàu đẹp của Tiếng Việt" đã đa lại cho em những hiểu biết g× vÒ tiÕng ViÖt ta? - Nêu ghi nhớ văn bản "Sự giàu đẹp của tiếng Việt"? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Phạm Văn Đồng là một trong những ngời học trò xuÊt s¾c vµ céng sù gÇn gòi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Suèt trong mÊy chôc năm ông đợc sống và làm việc bên cạnh Bác Hồ. Vì vậy, ông đã viết nhiều bài vµ s¸ch vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh b»ng sù hiÓu biÕt têng tËn vµ t×nh c¶m yªu kÝnh ch©n thµnh, th¾m thiÕt cña m×nh. Bµi "§øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå" lµ ®o¹n trÝch tõ bµi diÔn v¨n cña Ph¹m V¨n §ång trong lÔ kØ niÖm t¸m m¬i n¨m ngµy sinh cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh (19-5-1970). 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch Đọc: to, rõ ràng, biểu hiện đợc tình 1. Đọc: c¶m cña t¸c gi¶. 2. Chó thÝch: * T¸c gi¶: - Ph¹m V¨n §ång (19062000). - Quª x· §øc T©n, huyÖn Mé §øc, tÜnh Qu¶ng Ng·i. - Lµ Nhµ CM næi tiÕng, nhµ v¨n ho¸ lín. Chú thích: Một em đọc chú thích * Tác phẩm: Bài "Đức tính giản dị của Bác Sgk. Hå" trÝch tõ bµi "Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, tinh hoa vµ khÝ ph¸ch cña d©n téc, l¬ng tâm của thời đại" diễn văn trong buổi kỷ niÖm 80 n¨m ngµy sinh cña Chñ tÞch HCM (1970). Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? Bài văn nghị luận vấn đề gì? - §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå trong nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ. ? Để đạt đợc mục đích đó, tác giả đã - Từ nhận xét khái quát đến những biểu lËp luËn theo tr×nh tù nµo? hiện cụ thể đức tính giản dị của Bác. ? Bµi v¨n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? * Bè côc: (Bµi chØ lµ mét ®o¹n trÝch nªn Néi dung chÝnh cña tõng phÇn? không đầy đủ các phần trong bố cục thông thêng cña mét bµi v¨n nghÞ luËn hoµn chØnh). - Mở bài: Từ đầu -> tuyệt đẹp: Nêu nhận xét chung về đức tính giản dị của Bác. - Th©n bµi: PhÇn cßn l¹i: Tr×nh bµy những biểu hiện đức tính giản dị của B¸c. 1. Nhận định về đức tính giản dị của Bác Hå..

(45) ? Câu nào trong phần mở đề nêu nhận xét chung về đức tính giản dị cña B¸c? Em cã nhËn xÐt g× c©u më đề này? Gv: Luận điểm này đề cập đến 2 vấn đề về đời sống của Bác đó là chính trị và đời sống hằng ngày. Theo em, văn bản này làm nổi rõ phạm vi đời sống nào của Bác? Đức tính đó đợc nhận định bằng những từ nào? ? Trong lời nhận định về đức tính giản dị của Bác, tác giả đã có thái độ nh thÕ nµo? Th¶o luËn nhãm: ? §Ó lµm râ sù gi¶n dÞ trong lèi sèng của Bác, tác giả đề cập đến những vấn đề nào? Lấy dẫn chứng trong bài để chứng minh? Nhãm 1: Gi¶n dÞ trong sinh ho¹t. Nhãm 2: Gi¶n dÞ víi mäi ngêi.. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch ®a dÉn chøng trong ®o¹n v¨n nµy?. ? Trong ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ võa chøng minh, võa b×nh luËn, biÓu c¶m. H·y chØ ra c¸c c©u b×nh luËn vµ biểu cảm đó? Nêu tác dụng của câu văn đó?. ? §Ó ThÓ hiÖn sù gi¶n dÞ trong c¸ch, viết của Bác, tác giả đã có những dẫn chøng nµo? ? T¹i sao t¸c gi¶ dïng nh÷ng c©u hái này để chứng minh cho sự giản dị trong c¸ch nãi vµ viÕt cña B¸c? ? Từ đó, em hiểu thêm gì về tác dụng c¶u nh÷ng lêi nãi vµ viÕt cña B¸c?. - §iÒu rÊt quan träng... Hå chñ tÞch. -> LuËn ®iÓm chung: Sù nhÊt qu¸n gi÷a đời sống hoạt động chính trị và đời sống b×nh thêng cña B¸c. - §êi sèng gi¶n dÞ h»ng ngµy cña B¸c. -> Trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp (trong đó từ thanh bạch nêu đợc toàn bộ đức tính của Bác) - Tin vào nhận định của mình. - Ngîi ca vÒ B¸c. 2. Những biểu hiện của đức tính giản dị cña B¸c Hå: a. Gi¶n dÞ trong lèi sèng: * Gi¶n dÞ trong phong c¸ch sinh ho¹t: - B÷a c¬m cña B¸c: chØ cã vµi ba mãn đơn giản... tơm tất. - C¸i nhµ sµn cña B¸c: chØ ván vÑn vµi ba phßng... cña hoa vên. * Gi¶n dÞ trong quan hÖ víi mäi ngêi cô thÓ: - Viết th cho một đồng chí. - Nãi chuyÖn víi c¸c ch¸u miÒn Nam. - §i th¨m nhµ tËp thÓ cña c«ng nh©n. - Việc gì tự làm đợc thì không càn ngời kh¸c gióp. - §Æt tªn cho tõng ngêi phôc vô. -> DÉn chøng liÖt kª tiªu biÓu. => Lµm næi râ con ngêi cña B¸c trong quan hÖ víi mäi ngêi còng nh phong c¸ch sèng cña B¸c: võa gÇn gòi, võa tr©n träng víi mäi ngêi. - ở sự việc nhỏ đó... phục vụ. - Một đời sống nh vậy thanh bạch và tao nh· biÕt bao. => Khẳng định lối sống của Bác, bày tỏ t×nh c¶m quÝ träng cña ngêi viÕt. T¸c động đến tình cảm, cảm xúc ngời đọc, ngêi nghe. b. Gi¶n dÞ trong phong c¸ch nãi, viÕt. - Kh«ng cã g× quÝ h¬n... - Níc ViÖt Nam lµ mét... - §ã lµ nh÷ng c©u nãi næi tiÕng vÒ ý nghÜa (néi dung) vµ ng¾n gän, dÔ nhí, dÔ thuéc (h×nh thøc). -> Mäi ngêi ai còng nh¬, còng hiÓu, còng thuéc. => Cã søc tËp hîp, l«i cuèn, c¶m ho¸ lßng ngêi..

(46) ? Tác giả đã có câu văn nào bình - Những chân lý giản dị... anh hùng cách luận vấn đề này? Em hiểu gì về ý mạng. nghÜa cña lêi b×nh luËn nµy? => §Ò cao søc m¹nh cña lèi nãi gi¶n dÞ mà sâu sắc của Bác Hồ, đó là sức khơi dËy lßng yªu níc, ý chÝ c¸ch m¹ng trong quÇn chóng nh©n d©n. Hoạt động 3 III. ý nghÜa v¨n b¶n ? V¨n b¶n mang l¹i cho em hiÓu biÕt - §øc tÝnh gi¶n dÞ trong lèi sèng, c¸ch nµo vÒ B¸c Hå? nói, cách viết là một vẽ đẹp cao quí trong con ngêi Hå ChÝ Minh. ? Em học tập đợc gì về cách viết bài - Biết kết hợp chứng minh với giải thích, v¨n nghÞ luËn tõ t¸c gi¶? b×nh luËn. Chän dÉn chøng tiªu biÓu, gÇn gòi. - Biết bày tỏ cảm xúc, thái độ cảu mình trong khi viÕt. Gọi Hs đọc Sgk - Trang 55. * Ghi nhí: (Sgk). IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt v¨n b¶n. V. DÆn dß: - Häc mét sè ®o¹n v¨n trong bµi em cho lµ hay. - §äc thªm bµi Hå ChÝ Minh h×nh ¶nh cña d©n téc. - So¹n bµi: "ý nghÜa v¨n ch¬ng". TuÇn 24 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 94. Ngµy Ngµy. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc khái niệm câu chủ động, câu bị động. - Nắm đợc mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. b. ph¬ng ph¸p: - Qui n¹p, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, b¶ng phô. Trß: §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸cc©u hái vµo vë so¹n. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra bµi so¹n cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Câu chủ động và câu bị động là hai kiểu câu có những khác biệt về hình thức và nội dung. Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (và ngợc lại, chuyển đổi câu bị động thành câu chủ động) có thể nhằm nhiều mục đích, trong đó nổi bật hơn cả là nhằm liên kết các câu hoặc các vÕ c©u trong mét m¹ch v¨n thèng nhÊt. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Câu chủ động và câu bị động Gv: Giải thích khái niệm chủ động, - Chủ động: tự làm chủ trong hành động bị động. của mình. (Chủ động giúp đỡ bạn). - Bị động: Không làm chủ đợc mình, bị.

(47) søc bªn ngoµi l«i cuèn theo. 1. VÝ dô: (Sgk) ? Xác định chủ vị trong hai câu? 2. NhËn xÐt: ? ý nghÜa cña CN trong c¸c c©u trªn - C©u a: CN (Mäi ngêi) biÓu thÞ ngêi kh¸c nhau nh thÕ nµo? thực hiện một hành động hớng đến ngời kh¸c. (CN biÓu thÞ chñ thÓ cña hµnh động). Gv: Về cấu tạo: câu a là câu chủ - Câu b: CN (Em) biểu thị ngời đợc hoạt động, câu b là câu bị động. động của ngời khác hớng đến. (CN biểu Về ý nghĩa: Nội dung miêu tả 2 câu thị đối tợng của hoạt động). giống nhau. (Câu chủ động có một câu bị động tơng ứng, có một số câu không đổi đợc thì ngời ta gọi là câu b×nh thêng). ? Qua t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ 3. Ghi nhí: (Sgk). câu chủ động? Thế nào là câu bị động? Bài tập nhanh: Tìm câu bị động t- Câu bị động tơng ứng: ¬ng øng? 1. Ngời lái đò đẩy thuyền ra xa. 1. Thuyền đợc ngời lái đò đẩy ra xa. 2. NhiÒu ngêi tin yªu B¸c. 2. Bác đợc nhiều ngời tin yêu. 3. Ngời ta chuyển đá lên xe. 3. Đá đợc ngời ta chuyển lên xe. 4. MÑ röa ch©n cho em bÐ. 4. Em bé đợc mẹ rửa chân cho. Hoạt động 2 II. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. Gv treo b¶ng phô. (Ghi vÝ dô ë Sgk). 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: ? Em h·y ®iÒn c©u a hay c©u b vµo - §iÒn c©u b, v× nã t¹o liªn kÕt c©u: Em chç trèng trong ®o¹n trÝch? V× sao? tôi là chi đội trởng. Em đợc mọi ngời yêu mến. Câu đi trớc đã nói về Thuỷ th«ng qua CN Em t«i, v× vËy sÏ hîp l«gÝc nÕu c©u sau tiÕp tôc nãi vÒ Thuû. ? Vậy chuyển đổi câu chủ động 3. Ghi nhớ: (Sgk). thành câu bị động nhằm mục đích g×? Bµi tËp: So s¸nh hai c¸ch viÕt: C¸ch 1: ChÞ d¾t c©u chã ®i d¹o ven - Víi c¸ch 1 th× m¹ch v¨n sÏ khiÕn ngêi rừng, chốc chốc dừng lại ngửi chỗ đọc hiểu là "Chị dắt con chó đi dạo ven nµy mét tý, chç kia mét tý. rõng" vµ "chèc chèc chÞ dõng l¹i ngöi Cách 2: Con chó đợc chị dắt đi dạo chỗ này một tý chỗ kia một tý". ven rõng, chèc chèc dõng l¹i ngöi chç nµy mét tý, chç kia mét tý. Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Hoạt động nhóm: Bµi tËp 1: - Câu bị động: Có khi (các thứ của quí) đợc trng bày trong tủ kính, trong bình pha lª. - Tác giả "mấy vần thơ" liền đợc tôn làm đơng thời đệ nhất thi sĩ. => Tác giả chọn câu bị động nhằm tránh lặp lại kiểu câu đã dùng trớc đó, đồng thời tạo liên kết tốt hơn giữa các c©u trong ®o¹n..

(48) IV. Cñng cè: - Gọi Hs đọc lại 2 ghi nhớ (Sgk). - Thế nào là câu chủ động? Câu bị động? - Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động? V. DÆn dß: - Học và hiểu đợc các kiểu câu chủ động, câu bị động. - Xem tiÕp bµi nµy ë tiÕt sau..

(49) TuÇn 24 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 95-96. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - ¤n tËp vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh, còng nh vÒ c¸c kiÕn thức văn và tiếng Việt có liên quan đến bài làm, để có thể vận dụng kiến thức đó vào việc tập làm một bài văn lập luận chứng minh cụ thể. - Có thể tự đánh giá chính xác hơn trình độ học sinh qua bài viết. b. ph¬ng ph¸p: -T c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: 2. Triển khai bài: Chọn 1 trong 2 đề sau: I. §Ò ra: 1. Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xa đến nay luôn luôn sống theo đạo lý "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây". 2. H·y chøng minh r»ng b¶o vÖ rõng lµ b¶o vÖ cuéc sèng cña chóng ta. II. Yªu cÇu: - Học sinh xác định đợc luận điểm chính của đề (đề 1 đã xác định ở tiết tríc). §Ò 2: B¶o vÖ rõng lµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i trêng. - §Ò thuéc thÓ lo¹i chøng minh, lÊy nh÷ng dÉn chøng cô thÓ, tiªu biÓu vµ lý lẽ ngắn gọn, dễ hiểu để giải thích và chứng minh. III. BiÓu ®iÓm: - Điểm 8 - 10: Bài viết tốt, có lý lẽ, dẫn chứng đầy đủ tiêu biểu, lỗi chính t¶ kh«ng qu¸ 5 lçi. - Điểm 5 -7: Bài viết tơng đối tốt, khoảng 2/3 số dẫn chứng ở điểm 8 -10; lçi kh«ng qu¸ 7 lçi. - Điểm dới trung bình tuỳ theo mức độ để đánh giá, nhận xét. IV. Cñng cè: - Thu bài đúng giờ. V. DÆn dß: - Về nhà tự đánh giá và nhận xét bài viết để rút kinh nghiệm..

(50) TuÇn 25 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 97. Ngµy Ngµy. ý nghÜa v¨n ch¬ng. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc cốt yếu, nhiệm vụ và c«ng dông cña v¨n ch¬ng trong lÞch sö loµi ngêi. - Hiểu đợc phần nào phong cách nghị luận văn chơng của Hoài Thanh. b. phơng pháp: Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: §äc ,nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh. Trß: §äc kû v¨n b¶n, chuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Để chứng tỏ lối sống giản dị của Bác, tác giả đã có dẫn chứng và lý lẽ nµo? - Qua v¨n b¶n §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå, em cã thªm nh÷ng hiÓu biÕt nµo vÒ B¸c Hå? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Nói đến văn chơng có nhiều điều cần hiểu biết, nhng có 3 điều cần biết đó là văn chơng bắt nguồn từ đâu, văn chơng là gì, nó có công dông g× trong cuéc sèng? Bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu vÒ ®iÒu nµy? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch §äc: to, râ rµng, c¶m xóc. 1. §äc: Gọi Hs đọc chú thích ở Sgk. 2. Chó thÝch: * T¸c gi¶: Hoµi Thanh (1909 -1982). Quª x· Nghi Trung, huyÖn Nghi Léc, NghÖ An. Lµ mét nhµ phª b×nh v¨n häc xuÊt s¾c. * T¸c phÈm: "ý nghÜa v¨n ch¬ng" cã lần in lại đã đổi thành nhan đề: ý nghĩa vµ c«ng dông cña v¨n ch¬ng. Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? Văn bản thuộc phơng thức biểu đạt * Văn bản: thuộc kiểu nghị luận văn chnào? ¬ng v× néi dung nghÞ luËn nh»m lµm sáng tỏ một vấn đề của văn chơng, đó là ý nghÜa v¨n ch¬ng. * Bè côc: 2 ®o¹n: ? Bố cục của văn bản đợc chia làm - Từ đầu -> vị tha: Khởi nguồn của văn mÊy ®o¹n? ý chÝnh cña mçi ®o¹n? ch¬ng (nguån gèc cèt yÕu). - Cßn l¹i: C«ng dông cña v¨n ch¬ng. 1. Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng. ? Më ®Çu v¨n b¶n, t¸c gi¶ kÓ vÒ - C©u chuyÖn tiÕng khãc cña nhµ thi sÜ chuyÖn g×? tríc sù s¾p chÕt run rÈy cña mét con chim..

(51) ? C©u chuyÖn nµy cho thÊy t¸c gi¶ - V¨n ch¬ng xuÊt hiÖn khi con ngêi cã muèn c¾t nghÜa nguån gèc cña v¨n c¶m xóc m·nh liÖt tríc mét hiÖn tîng ch¬ng nh thÕ nµo? đời sống. - V¨n ch¬ng lµ niÒm xãt th¬ng cña con ngời trớc những điều đáng thơng. - Xóc c¶m yªu th¬ng m·nh liÖt tríc c¸i đẹp là nguồn gốc của văn chơng. ? T¸c gi¶ gi¶i thÝch nguån gèc cèt - Lßng yªu th¬ng con ngêi vµ réng ra lµ yÕu cña v¨n ch¬ng lµ g×? th¬ng c¶ mu«n vËt, mu«n loµi. ? Em hiểu lời kết luận đó là gì? - Nh©n ¸i lµ nguån gèc chÝnh cña v¨n ch¬ng. ? §Ó lµm s¸ng tá nguån gèc nh©n ¸i - V¨n ch¬ng sÏ lµ ... sù sèng. đó, tác giả có nhận định nào? Em - Vì vậy .. . vị tha. hiểu về nhận định này nh thế nào? => Văn chơng phản ánh đời sống, sáng (Néi dung). tạo đời sống .. . Th¶o luËn nhãm: ? §Ó bµn vÒ c«ng - Mét ngêi h»ng ngµy... hay sao. dụng của văn chơng, tác giả đã dùng - Văn chơng gây cho ta... trăm nghìn nh÷ng c©u v¨n nµo? T¸c gi¶ nhËn lÇn. m¹nh c«ng dông nµo cña v¨n ch¬ng? => Kh¬i dËy nh÷ng tr¹ng th¸i xóc c¶m cao thîng cña con ngêi. (C©u 1). - RÌn luyÖn, më réng thÕ giíi t×nh c¶m con ngêi. -> C¶ 2: lµm giµu t×nh c¶m con ngêi. ? ở đây có gì đặc sắc trong ngôn - Giàu nhiệt tình, cảm xúc -> Có sức lôi ng÷? cuốn ngời đọc. ? Ngoµi ra, v¨n ch¬ng cßn cã c«ng - Lµm giµu vµ hay nh÷ng thø b×nh thêng dông g×? (C©u tiÕp theo). - C¸c thi nh©n, v¨n nh©n lµm giµu sang ? Víi 4 c©u v¨n, Hoµi Thanh gióp cho lÞch sö nh©n lo¹i. (C©u tiÕp theo). chóng ta hiÓu thªm nh÷ng ý nghÜa => V¨n ch¬ng lµm giµu t×nh c¶m con s©u s¾c nµo cña v¨n ch¬ng? ngời, làm đẹp cuộc sống. Hoạt động 3 III. ý nghÜa v¨n b¶n ? V¨n b¶n gióp em hiÓu vÒ ý nghÜa - Gèc cña v¨n ch¬ng lµ t×nh c¶m nh©n v¨n ch¬ng nh thÕ nµo? ¸i. - C«ng dông: Lµm giµu t×nh c¶m con ngời, làm đẹp cuộc sống. ? Nét đặc sắc trong văn bản này là - Cách lập luận vừa có lý lẽ, vừa có cảm g×? xóc h×nh ¶nh. ? Tác giả đã bộc lộ tình cảm của - Trân trọng, đề cao văn chơng. Am hiểu m×nh qua bµi viÕt nh thÕ nµo? v¨n ch¬ng. * Ghi nhí: (Sgk). IV. Cñng cè: - Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng? C«ng dông cña v¨n ch¬ng? V. DÆn dß: - Học phần ghi nhớ. Đọc phần đọc thêm. - Ôn toàn bộ các văn bản đầu HK II đến nay để kiểm tra 1 tiết..

(52) TuÇn 25 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 98. KiÓm tra v¨n. a. mục đích, yêu cầu: Nhằm giúp học sinh: - Nhằm kiểm tra lại các văn bản đã học từ đầu HK II. Từ đó, các em biết tổng hợp tiếng Việt, tập làm văn để trả lời bài một cách toàn diện. - Luyện sự sáng tạo vận dụng tốt kiến thức để trả lời bài. b. ph¬ng ph¸p: - Tr¾c nghiÖm, tù luËn. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, ra đề phù hợp với học sinh, in đề. Trò: Ôn tập lại các kiến thức đã học từ HK II đến nay. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bài mới: Kiểm tra (Phát đề). 1. Đặt vấn đề: Kiểm tra lại các văn bản đã học từ đầu HK II. Từ đó, các em biết tổng hợp tiếng Việt, tập làm văn để trả lời bài một cách toàn diện. Luyện sự sáng tạo vận dụng tốt kiến thức để trả lời bài. 2. TriÓn khai bµi: §Ò ra: I. Phần trắc nghiêm (5 điểm, mỗi câu 1 điểm): Chọn câu trả lời đúng nhất rồi khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u. Câu 1: Vấn đề nghị luận của bài văn Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta nằm ở vÞ trÝ nµo? A. C©u më ®Çu t¸c phÈm. B. C©u më ®Çu ®o¹n 2. C. C©u më ®Çu ®o¹n 3. D. PhÇn kÕt luËn. Câu 2: Trong các câu sau, câu nào nêu lên vấn đề cần nghị luận của bài văn? A. Tiếng Việt trong cấu tạo của nó có những đặc sắc của những thứ tiếng đẹp. B. TiÕng ViÖt bao gåm hÖ thèng nguyªn ©m, phô ©m kh¸ phong phó. C. TiÕng ViÖt cã kh¶ n¨ng dåi dµo vÒ phÇn cÊu t¹o tõ ng÷ vµ h×nh thøc diễn đạt. D. Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. Câu 3: Phép lập luận chủ yếu nào đã đợc sử dụng trong bài Đức tính giản dị của B¸c Hå. A. Chøng minh. B. B×nh gi¶ng. C. B×nh luËn. D. Ph©n tÝch. C©u 4: Theo Hoµi Thanh trong v¨n b¶n ý nghÜa v¨n ch¬ng nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng lµ g×? A. Cuộc sống lao động của con ngời. B. Tình yêu lao động của con ngời. C. Lßng th¬ng ngêi vµ réng ra th¬ng c¶ mu«n vËt, mu«n loµi. D. Do lùc lîng thÇn th¸nh t¹o ra. C©u 5: Theo em, quan niÖm nµo vÒ v¨n ch¬ng sau ®©y cã thÓ bæ sung cho quan niệm của Hoài Thanh để có một quan niệm đầy đủ về nguồn gốc văn chơng?.

(53) A. V¨n ch¬ng b¾t nguån tõ cuéc sèng cña con ngêi. B. V¨n ch¬ng b¾t nguån tõ thÕ giêi thÇn bÝ bªn ngoµi cña con ngêi. C. V¨n ch¬ng b¾t nguån tõ viÖc muèn biÕt tríc t¬ng lai cña con ngêi. D. V¨n ch¬ng b¾t nguån tõ viÖc muèn t×m hiÓu qu¸ khø cña con ngêi. II. PhÇn tù luËn (5 ®iÓm) Tóm tắt đặc điểm nghệ thuật đặc sắc của 4 bài nghị luận đã học. 1. Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. 2. Sự giàu đẹp của tiếng Việt. 3. §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå. 4. ý nghÜa v¨n ch¬ng. §¸p ¸n: I. PhÇn tr¾c nghiÖm: C©u 1: A C©u 2: D C©u 3: A C©u 4: C C©u 5: B. II. PhÇn tù luËn: 1. Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta: Bè côc chÆt chÏ, dÉn chøng chän lọc, toàn diện, sắp xếp hợp lý, hình ảnh so sánh đặc sắc. 2. Sự giàu đẹp của tiếng Việt: Bố cục mạch lạc kết hợp giải thích và chứng minh; luận cứ xác đáng, toàn diện, chặt chẽ. 3. §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå: DÉn chøng cô thÓ x¸c thùc, toµn diÖn kÕt hîp chøng minh, gi¶i thÝch vµ b×nh luËn; lêi v¨n gi¶n dÞ giµu c¶m xóc. 4. ý nghĩa văn chơng: Trình bày những vấn đề phức tạp một cách ngắn gän, gi¶n dÞ; kÕt hîp c¶m xóc, v¨n giµu h×nh ¶nh. IV. Cñng cè: - Thu bài đúng giờ. V. DÆn dß: - So¹n bµi Sèng chÕt mÆc bay..

(54) TuÇn 25 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 99. Ngµy Ngµy. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. - Thực hành đợc thao tác chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. b. ph¬ng ph¸p: - Qui n¹p, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: Xem tríc bµi míi, chuÈn bÞ nh÷ng c©u tr¶ lêi vµo vë so¹n. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Thế nào là câu chủ động? Câu bị động? Cho một ví dụ để minh ho¹. - Nêu mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Câu chủ động và câu bị động là hai kiểu câu có những khác biệt về hình thức và nội dung. Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (và ngợc lại, chuyển đổi câu bị động thành câu chủ động) có thể nhằm nhiều mục đích, trong đó nổi bật hơn cả là nhằm liên kết các câu hoặc các vÕ c©u trong mét m¹ch v¨n thèng nhÊt. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động Gọi Hs đọc ví dụ ở Sgk. 1. VÝ dô: (Sgk) a. C¸nh mµn ®iÒu treo ë ®Çu bµn thê «ng vải / đã đợc ngời ta hạ xuống tự hôm “hoá vàng”. (CN chỉ đối tợng hành động). b. C¸nh mµn ®iÒu treo ë ®Çu bµn thê «ng vải / đã hạ xuống từ hôm “hoá vàng”. ? Hai c©u ë vÝ dô cã g× gièng nhau 2. NhËn xÐt: vµ kh¸c nhau? Gợi ý: ? Về nội dung, 2 câu có miêu - Cả hai câu đều là câu bị động. tả cùng một sự việc không? Theo - Câu a: có dùng từ “đợc”, câu b: không em, cả hai câu có cùng là câu bị dùng từ “đợc”. động không? ? VÒ h×nh thøc, 2 c©u cã g× kh¸c nhau? ? Câu sau, có thể xem là có cùng - Ngời ta (CN chủ thể)/ đã hạ cánh màn mét néi dung miªu t¶ víi 2 c©u a, b ®iÒu treo á ®Çu bµn thê «ng v¶i xuèng tõ kh«ng? h«m “ho¸ vµng”. -> Đây là câu chủ động tơng ứng với 2 câu bị động a, b => Nó có cùng một nội dung miªu t¶ víi 2 c©u..

(55) ? Dùa vµo vÝ dô, h·y tr×nh bµy qui tắc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động? Bµi tËp nhanh: Nh÷ng c©u sau cã phải là câu bị động không? a. Bạn em đợc giải nhất trong kỳ thi häc sinh giái. b. Tay em bÞ ®au. Hoạt động 2 Hoạt động nhóm: 4 nhóm, 4 câu. ? Chuyển đổi mỗi câu chủ động thành 2 câu bị động theo 2 kiểu khác nhau? a. Một nhà s vô danh đã xây ngôi chïa Êy tõ thÕ kû XIII.. 3. Ghi nhí: (Sgk). => Hai câu a, b tuy có dùng đợc - bị nhng không phải là câu bị động, bởi lẽ không theo định nghĩa. => Không phải câu nào có các từ bị, đợc cũng là câu bị động. II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1:. a. - Ngôi chùa ấy đợc (một nhà s vô danh) x©y tõ thÕ kû XIII. - Ng«i chïa Êy x©y tõ thÕ kû XIII. b. Ngời ta làm tất cả cánh cửa chùa b. - Tất cả cánh cửa chùa đợc ngời ta b»ng gç lim. lµm b»ng gç lim. - TÊt c¶ c¸nh cöa chïa lµm b»ng gç lim. c. Chàng kỵ sĩ buộc con ngựa bạch c. Con ngựa bạch đợc chàng kỵ sĩ buộc bên gốc đào. bên gốc đào. - Con ngựa bạch buộc bên gốc đào. d. Ngời ta dựng một lá cờ đại ở giữa d. - Một lá cờ đại đợc ngời ta dựng ở s©n. gi÷a s©n. - Một lá cờ đại dựng ở giữa sân. ? Chuyển đổi câu chủ động thành Bài tập 2: câu bị động và cho biết sắc thái... a. ThÇy gi¸o phª b×nh em. a. - Em bÞ thÇy gi¸o phª b×nh. (Tiªu cùc). - Em đợc thầy giáo phê bình. (Tích cùc). IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i kh¸i niÖm c¶ 2 tiÕt häc. V. DÆn dß: - Häc thuéc bµi, hiÓu bµi. - Lµm bµi tËp 2, 3..

(56) TuÇn 25 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 100. Ngµy Ngµy. LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n chøng minh. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh. - Biết vận dụng những hiểu biết đó vào việc viết một đoạn văn chứng minh cô thÓ. b. ph¬ng ph¸p: - Th¶o luËn, tù luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, su tÇm bµi viÕt mÉu. Trò: Đọc trớc các đề ra ở Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Luyện tập là loại tiết học nhằm giúp các em thực hành, nhng là sự thực hành trên cơ sở đã nắm vững lí thuyết. Vì thế, cũng giống nh trong c¸c tiÕt luyÖn tËp tríc ®©y, ë tiÕt häc nµy, c¸c em cÇn n¾m nh÷ng c¬ së lý thuyÕt t¬ng øng tríc khi bíc vµo mçi kh©u thùc hµnh. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Nh¾c l¹i yªu cÇu viÕt mét ®o¹n v¨n chøng minh Yêu câu Hs nhắc lại yêu cầu viết - Đoạn văn không tồn tại độc lập mà là mét ®o¹n v¨n chøng minh. mét bé ph¹n cña bµi v¨n. V× vËy, khi viết cần hình dung đoạn văn đó nằm ở vÞ trÝ nµo trong bµi. - Một đoạn văn cũng phải có câu chủ đề nªu luËn ®iÓm cña ®o¹n v¨n. C¸c c©u trong ®o¹n ph¶i tËp trung lµm s¸ng tá chủ đề của đoạn. - C¸c lý lÏ, dÉn chøng cÇn ph¶i s¾p xÕp hîp lý. Hoạt động 2 II. Thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n chøng minh. Hoạt động nhóm: - C¸c em trong nhãm lÇn lît tr×nh bµy ®o¹n v¨n cña m×nh. Chia nhãm th¶o luËn, viÕt ®o¹n. - Các bạn góp ý, sau đó một nhóm cử bạn đọc đoạn văn theo đề của nhóm đợc ph©n c«ng. Tổ 1: Đề 1, tổ 2: đề 2, tổ 3: đề 3, tổ - Hớng dẫn các nhóm khác nhận xét bài 4: đề 4. viÕt cña nhãm b¹n. Gv: HÖ thèng, nhËn xÐt chung c¸ch viÕt cña c¸c em. Rót kinh nghiÖm vÒ c¸ch viÕt mét ®o¹n v¨n chøng minh. - Híng dÉn c¸c em hoµn thµnh bµi viÕt ë nhµ..

(57) IV. Cñng cè: - Gi¸o viªn nh¾c l¹i yªu cÇu viÕt mét ®o¹n v¨n. V. DÆn dß: - Các em viết hoàn chỉnh thành một bài theo đề mà nhóm đã đợc ph©n c«ng..

(58) TuÇn 26 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 101. «n tËp v¨n nghÞ luËn. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc luận điểm cơ bản và các phơng pháp lập luận của các bài văn nghị luận đã đợc học. - Chỉ ra đợc những nét đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của mỗi bài nghị luận đã học. - Nắm đợc đặc trng chung của văn nghị luận qua sự phân biệt với các thể văn kh¸c. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, soạn bài, xem lại các bài nghị luận để hệ thống kiến thøc. Trò: Ôn lại các văn bản thuộc thể nghị luận đã đợc học. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Chơng trình học kì II lớp 7 dành phần quan trọng để häc v¨n b¶n nghÞ luËn, c¶ ë phÇn V¨n vµ phÇn TËp lµm v¨n. Côm v¨n b¶n nghÞ luận đợc học gồm 4 bài, chủ yếu thuộc kiểu chứng minh và giải thích. Bài ôn tập văn nghị luận hôm nay sẽ giúp các em củng cố, ghi nhớ lại nội dung và đặc điểm nghệ thuật nổi bật của từng văn bản nghị luận đã học, đồng thời hình thành và củng cố những hiểu biết cơ bản ban đầu về đặc trng của văn nghị luận. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Tóm tắt về nội dung và đặc điểm nghệ thuËt cña c¸c v¨n b¶n nghÞ lu©n. Gv: Híng dÉn Hs ®iÒn theo mÉu. STT Tªn T¸c §Ò tµi LuËn Ph¬ng bµi gi¶ nghÞ ®iÓm ph¸p Gäi 1 Hs tr¶ lêi mét bµi. luËn. chÝnh nluËn. Gv: NhËn xÐt, ghi lªn b¶ng. ? Tóm tắt đặc điểm nghệ thuật của các Tóm tắt đặc điểm nội dung và nghệ thuật: bài nghị luận đã học? - Bµi Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta: ? Bµi Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n Bè côc chÆt chÏ, dÉn chøng chän läc, toµn ta? diện, sắp xếp hợp lý, hình ảnh so sánh đặc s¾c. (Chøng minh). ? Bài Sự giàu đẹp của Tiếng Việt? - Bài Sự giàu đẹp của Tiếng Việt: Bố cục m¹ch l¹c, chøng minh( kÕt hîp gi¶i thÝch) , luận cứ xác đáng, toàn diện, chặt chẽ. ? Bµi §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå? - Bµi §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå: DÉn chøng cô thÓ, x¸c thùc, toµn diÖn, chøng minh (kÕt hîp gi¶i thÝch vµ b×nh luËn), lêi v¨n gi¶n dÞ, giµu c¶m xóc. ? Bµi ý nghÜa v¨n ch¬ng? - Bµi ý nghÜa v¨n ch¬ng: Tr×nh bµy nh÷ng vấn đề phức tạp một cách ngắn gọn, giản dÞ, kÕt hîp c¶m xóc, v¨n giµu h×nh ¶nh; gi¶i thÝch (kÕt hîp b×nh luËn)..

(59) Hoạt động 2. II. So sánh đặc trng văn nghị luận với v¨n tr÷ t×nh, tù sù. Th¶o luËn nhãm: - TruyÖn ký: YÕu tè chñ yÕu: cèt truyÖn, nh©n vËt, nh©n vËt kÓ chuyÖn. ? So sánh đặc trng văn nghị luận với - Trữ tình: Yếu tố chủ yếu: tâm trạng, cảm v¨n tr÷ t×nh, tù sù? xóc, h×nh ¶nh, vÇn nhÞp, nh©n vËt tr÷ t×nh. - Nghị luận: Yếu tố chủ yếu: Luận đề, luận ®iÓm, luËn cø, luËn chøng. Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Tr¾c nghiÖm: §¸nh dÊu x vµo c©u tr¶ §¸p ¸n: lêi em cho lµ chÝnh x¸c. 1. d. 1. Mét bµi th¬ tr÷ t×nh: a. Kh«ng cã cèt truyÖn vµ nh©n vËt. b. Kh«ng cã cèt truyÖn nhng cã thÓ cã nh©n vËt. c. ChØ biÓu hiÖn trùc tiÕp c¶m xóc cña t¸c gi¶. d. Cã thÓ biÓu hiÖn gi¸n tiÕp t×nh c¶m, c¶m xóc qua h×nh ¶nh thiªn nhiªn, con ngêi, sù vËt. 2. Mét bµi nghÞ luËn: 2. c. a. Kh«ng cã cèt truyÖn vµ nh©n vËt. b. Kh«ng cã yÕu tè miªu t¶, tù sù. c. Cã thÓ cã biÓu hiÖn t×nh c¶m, c¶m xóc. d. Kh«ng sö dông ph¬ng thøc biÓu c¶m. Hoạt động 3 III. Ghi nhí: (Sgk) Gọi Hs đọc ghi nhớ (Sgk) IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i toµn bµi. V. DÆn dß: - Ôn tập toàn bộ phần đã hớng dẫn ôn tập ở lớp. - Xem lại truyện ký Trung đại. Soạn Sống chết mặc bay. Đọc kỷ, so sánh truyện Trung đại và hiện đại..

(60) TuÇn 26 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 102. Ngµy Ngµy. Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu (tức dùng cụm C-V để làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ). - Nắm đợc các trờng hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu. b. ph¬ng ph¸p: - Qui n¹p, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, cã mét sè vÝ dô më réng, b¶ng phô. Trò: Đọc trớc và soạn các câu hỏi Sgk để nắm bài tốt hơn. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Nêu qui tắc biến đổi câu chủ động thành câu bị động? Cho 1 ví dụ và đổi? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Khái niệm cụm C-V đợc hiểu là một loại kết cấu ngữ pháp, phân biệt với hai loại kết cấu khác là cụm chính phụ và cụm đẳng lập. Cụm C-V là cơ sở để xây dựng một câu đơn có câu tạo hai thành phần chủ ngữ và vị ngữ. Dùng cụm C-V làm thành phần câu đợc xem là một trong những cách më réng c©u. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng c©u Gv treo b¶ng phô. 1. VÝ dô: ? T×m c¸c côm danh tõ cã trong c©u 2. NhËn xÐt: sau? - C¸c côm danh tõ: nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, nh÷ng t×nh c¶m ta cã s½n. ? Ph©n tÝch cÊu t¹o cña nh÷ng côm PT PTT PS danh từ vừa tìm đợc và cấu tạo của Nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng phô ng÷ trong mçi côm danh tõ? cã Nh÷ng t×nh c¶m ta cã s½n ? NhËn xÐt g× vÒ phô ng÷? - Phô ng÷ cuèi trong mçi côm danh tõ Gv: Những cụm từ đó có hình thức có cấu tạo một cụm C-V: ta / không có; giống câu đơn (C-V) làm thành phần ta / sẵn có. cña c©u më réng. ? Thế nào là dùng cụm C-V để mở 3. Ghi nhớ: (Sgk). réng c©u? Hoạt động 2 II. Các trờng hợp dùng cụm C-V để më réng c©u. 1. VÝ dô: (Sgk) Th¶o luËn nhãm: 2. NhËn xÐt: ? Tìm cụm C-V làm thành phần câu a. Chị Ba / đến khiến tôi / rất vui và hoÆc thµnh phÇn côm tõ trong c¸c v÷ng t©m -> CN (C-V), VN (C-V). c©u a, b, c, d? b. Khi b¾t ®Çu kh¸ng chiÕn, nh©n d©n ta / tinh thÇn / rÊt hng h¸i-> VN (C-V). c. Chóng ta cã thÓ nãi r»ng / trêi sinh l¸.

(61) sen / để bao bọc cốm, cũng nh trời sinh cốm để bọc trong lá sen -> Phụ ngữ trong cụm động từ (C-V). Tổ 1: câu a; tổ 2: câu b; tổ 3: câu c; d. Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng tæ 4: c©u d. Việt chỉ mới thực sự đợc xác định và đảm bảo từ ngày CMT8 / thành công -> Phô ng÷ trong côm danh tõ (C-V). ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ C-V trong 3. Ghi nhí: (Sgk). viÖc më réng c©u? Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp. Hoạt động nhóm: Bµi tËp: ? Tìm cụm C-V làm thành phần câu a. Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng hoặc thành phần của cụm từ đợc in những ngời chuyên môn / mới định đđậm trong những câu a, b, c, d? îc, ngêi ta gÆt mang vÒ. (Phô ng÷ trong côm danh tõ). b. Trung đội trởng Bính / khuôn mặt / đầy đặn. (Vị ngữ). Tổ 1: câu a; tổ 2: câu b; tổ 3: câu c; c. Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở tæ 4: c©u d. tõng líp l¸ sen, chóng ta thÊy hiÖn ra tøng l¸ cèm /, s¹ch sÏ vµ tinh khiÕt, kh«ng cã m¶y may mét chót bôi nµo. (Mét lµm phô ng÷ trong côm danh tõ vµ một làm phụ ngữ trong cụm động từ). d. Mét bµn tay / ®Ëp vµo vai, khiÕn h¾n / giËt m×nh. (Chñ ng÷ vµ lµm phô ng÷). IV. Cñng cè: - Gọi 1 Hs đọc lại 2 ghi nhớ Sgk. - Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu. - Các trờng hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu. V. DÆn dß: - Häc thuéc ghi nhí. - Biết xác định cụm C-V mở rộng câu..

(62) TuÇn 26 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 103. Ngµy Ngµy. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5, tiÕng viÖt, v¨n. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Củng cố lại kiến thức của 3 phân môn học từ kỳ II đến nay. - Học sinh tự đánh giá và rút kinh nghiệm cách viết bài, làm bài của mình, từ đó rút bài học cho bản thân. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: ChÊm bµi, ch÷a lçi cho häc sinh, cã nhËn xÐt u, nhîc. Trò: Tự xem xét, đánh giá bài viết của mình. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: Tr¶ 3 bµi kiÓm tra. 1. Đặt vấn đề: Để giúp các em củng cố lại kiến thức của 3 phân môn học từ kỳ II đến nay, và tự đánh giá và rút kinh nghiệm cách viết bài, làm bài của mình, từ đó rút bài học cho bản thân. Hôm nay, chúng ta tiến hành tiết tr¶ bµi. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động 1: Nêu nhận xét từng bài của từng phân môn Gồm: + Nêu yêu cầu của đề bài. (Có ở phần bài soạn). + Nêu đáp án của từng đề bài. (Có ở phần bài soạn). + NhËn xÐt u, nhîc. a. M«n TËp lµm v¨n: * u ®iÓm: - C¸c em biÕt kh¸i niÖm bµi viÕt nghÞ luËn chøng minh. - Mét sè em lËp luËn chÆt chÏ, râ rµng. * Nhîc ®iÓm: - Mét sè em cha cã dÉn chøng cô thÓ, cßn tr×nh bµy theo kiÓu tr¶ lêi m«n gi¸o dôc c«ng d©n b¶o vÖ m«i trêng. - Mét sè em viÕt cßn s¬ lîc cha chÞu khã suy nghÜ, ph¸t triÓn ý cña bµi viÕt. - Mét sè em vÉn m¾c lçi chÝnh t¶, tr×nh bµy cÈu th¶, ch÷ viÕt cha đẹp, cha rõ ràng. b. M«n tiÕng ViÖt: * u ®iÓm: §a sè c¸c em cã hiÓu bµi, cã häc bµi. KÕt qu¶ cao. * Nhîc ®iÓm: VÉn cßn mét sè em cha häc lý thuyÕt, phÇn tù luËn cha tr¶ lời đợc. Trình bày bẩn. c. M«n V¨n häc: * u ®iÓm: - Một số em nắm đợc kiểu bài nghị luận. - Cã häc bµi vµ vËn dông vµo bµi viÕt. * Nhîc ®iÓm: - Nhiều em phần tự luận yếu, cha tổng hợp đợc các phân môn vào bµi viÕt cña m×nh. - NhiÒu em lµm bµi s¬ lîc, cha cè g¾ng..

(63) Hoạt động 2: Trả bài - Nêu đáp án của từng đề bài. - Trả bài cho học sinh đối chiếu và chữa bài. IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i mét sè kiÕn thøc cho häc sinh. V. DÆn dß: - Ôn lại các kiến thức đã học để có hệ thống trong việc làm bài kiÓm tra häc kú II..

(64) TuÇn 26 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 104. Ngµy Ngµy. T×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc mục đích, tính chất và các yêu cầu của phép lập luận giải thÝch. - LuyÖn ph©n biÖt v¨n gi¶i thÝch víi chøng minh. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: §äc tríc phÇn bµi míi vµ chuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Giải thích là một nhu cầu phổ biến trong cuộc sống x· héi. Gi¶i thÝch lµ mét kiÓu bµi nghÞ luËn quan träng. VËy nghÞ luËn gi¶i thÝch là gì? Nó có liên quan gì đến kiểu bài chứng minh vừa học? Bài học hôm nay chóng ta cïng t×m hiÓu ®iÒu nµy? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Mục đích và phơng pháp giải thích ? Trong đời sống, những khi nào ng- 1. Trong thực tế đời sống. ời ta cần đợc giải thích? Hãy nêu - Là những khi cần hiểu rõ những điều mét sè c©u hái vÒ nhu cÇu gi¶i thÝch cha biÕt trong c¸c lÜnh vùc. h»ng ngµy? VÝ dô: - V× sao cã ma, giã?.. . Gv: Muốn trả lời những câu hỏi ấy - Học để làm gì?.. . ph¶i cã tri thøc khoa häc. - §äc s¸ch cã ý nghÜa g×? .. . Gọi 1 Hs đọc. 2. Gi¶i thÝch trong v¨n nghÞ luËn. ? Bài văn giải thích vấn đề gì? Giải - Đọc bài: Lòng khiêm tốn. thÝch nh thÕ nµo? - Gi¶i thÝch: Lßng khiªm tèn. - Gi¶i thÝch b»ng c¸ch so s¸nh víi c¸c sự việc, hiện tợng trong đời sống hàng ngµy. ? Phơng pháp giải thích có phải là đa - Việc đa ra định nghĩa cũng là một ra các định nghĩa về lòng khiêm tốn trong những cách giải thích về lòng kh«ng? V× sao? khiªm tèn. V× nã tr¶ lêi cho c©u hái khiªm tèn lµ g×? ? Theo em, việc liệt kê các biểu hiện - Cách đa ra các biểu hiện đối lập là một đối lập với khiêm tốn có phải là cách trong những cách giải thích. Vì đó là gi¶i thÝch kh«ng? V× sao? thủ pháp đối lập. ? Việc chỉ ra cái lợi của khiêm tốn, -> Đây cũng đợc coi là nội dung của cái hại.. ., nguyên nhân cái không giải thích. Vì nó làm cho ngời đọc hiểu khiªm tèn cã ph¶i lµ néi dung cña khiªm tèn lµ g×? gi¶i thÝch kh«ng? ? VËy, em hiÓu thÕ nµo lµ nghÞ luËn 3. Ghi nhí: (Sgk). gi¶i thÝch? ? Ngêi ta thêng gi¶i thÝch b»ng c¸ch.

(65) nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch s¾p xÕp ý vµ lêi v¨n trong nghÞ luËn gi¶i thÝch? ? Muốn làm đợc bài giải thích tốt cÇn yÕu tè g×? Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp Hs đọc bài: Lòng nhân đạo. ? Vấn đề đợc giải thích ở đây là gì? - Giải thích lòng nhân đạo. ? Ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch trong bµi lµ - Ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch trong bµi: Nªu g× ? định nghĩa; nêu các biểu hiện của sự đau khổ dẫn đến lòng thơng ngời. (Nhân đạo).. thÝch?. IV. Cñng cè: - Nh¾c l¹i phÇn ghi nhí Sgk. - ? VËy, em hiÓu thÕ nµo lµ nghÞ luËn gi¶i thÝch? - ? Ngêi ta thêng gi¶i thÝch b»ng c¸ch nµo? - ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch s¾p xÕp ý vµ lêi v¨n trong nghÞ luËn gi¶i - ? Muốn làm đợc bài giải thích tốt cần yếu tố gì? V. DÆn dß: - Học các bài đọc thêm để biết thêm cách giải thích. - §äc tríc bµi C¸ch lµm bµi lËp luËn gi¶i thÝch..

(66) TuÇn 27 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 105. Sèng chÕt mÆc bay. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh hiểu: - Bøc tranh hiÖn thùc vÒ c¶nh ¨n ch¬i hëng l¹c cña kÎ cÇm quyÒn t¬ng ph¶n víi c¶nh c¬ cùc, thª th¶m cña ngêi d©n. - Nghệ thuật kể chuyện hiện đại, biện pháp tơng phản kết hợp miêu tả, biểu cảm, đối thoại. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, b¶ng phô. Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Em hãy nhắc lại truyện trung đại đợc tính từ thời gian nào đến thời gian nào? Nội dung, đặc điểm của nó nh thế nào? ( §îc tÝnh tõ thÕ kû X - XIX. Néi dung: phong phó, thêng mang tÝnh gi¸o huÊn. §Æc ®iÓm: võa cã lo¹i truyÖn h cÊu võa cã lo¹i truyÖn gÇn víi ký, víi sö. Cèt truyện đơn giản, nhân vật thờng miêu tả trực tiếp qua ngôn ngữ với ngời kể qua hành động đối thoại của nhân vật). III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Thể loại văn xuôi, truyện ngắn xuất hiện ở nớc ta từ lâu, đó là những truyện ngắn trung đại nh: Con hổ có nghĩa, Mẹ hiền dạy con, Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng.. . mà các em đã đợc học ở lớp 6. Truyện Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn đợc viết vào những năm đầu thế kỷ XX đợc coi là bông hoa đầu mùa của truyện ngắn hiện đại Việt Nam. Câu chuyện này đợc viết với nội dung gì? Cách viết truyện nh thế nào? Chúng ta cùng nhau t×m hiÓu trong tiÕt häc h«m nay? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch. Đọc: chú ý phân biệt các giọng đọc 1. Đọc: (ngời kể, quan phụ mẫu, thầy đề, dân 2. Chú thích: phu). * T¸c gi¶: - Ph¹m Duy Tèn (18831924). Quª lµng Phîng Vò, Thêng TÝn, Hµ T©y. Sinh t¹i Hµ Néi. Chú thích: 40 chú thích các em đọc - Là một trong số ít ngời có thành tựu kỷ ở Sgk. Một em đọc từ 1->7. ®Çu tiªn vÒ thÓ lo¹i truyÖn ng¾n hiÖn đại. * T¸c phÈm: - Sèng chÕt mÆc bay viÕt vào 7-1918 và đợc đăng ở báo Nam Phong số 18- 1918, đợc viết bằng tiếng Việt hiện đại. - Truyện ngắn hiện đại: Gv: Chèt mét vµi nÐt c¬ b¶n. + Néi dung: Híng tíi viÖc kh¾c ho¹ mét hiÖn tîng, ph¸t hiÖn mét nÐt b¶n chÊt trong quan hệ nhân sinh hay đời sống t©m hån cña con ngêi..

(67) + §Æc ®iÓm: Ýt cã nh©n vËt, Ýt sù kiÖn phøc t¹p. Cèt truyÖn thêng dÉn ra trong kh«ng gian, thêi gian h¹n chÕ. Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy * Bè côc: 3 ®o¹n: ®o¹n? ý chÝnh cña mçi ®o¹n? - Từ đầu -> khúc đê này hỏng mất: nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của ngời dân. - TiÕp -> §iÕu mµy: C¶nh quan phñ cùng nha lại đánh tổ tôm trong khi đi hộ đê. - Còn lại: Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào t×nh tr¹ng th¶m sÇu. ? Theo em trong v¨n b¶n nµy, träng - §o¹n 2, v×: Dung lîng dµi, lµm næi bËt t©m chÝnh n»m ë ®o¹n nµo? V× sao? nh©n vËt chÝnh, quan phô mÉu. Gv híng dÉn Hs xem tranh. ? Theo em, 2 bøc tranh vÏ c¶nh g×? - Minh ho¹ 2 c¶nh: Nh»m thÓ hiÖn nh÷ng néi dung nµo + §ª s¾p vì, nh©n d©n ®ang chèng chäi trong v¨n b¶n? víi níc. + C¸c quan l¹i ®ang ch¬i bµi. => T¹o 2 c¶ch tr¸i ngîc lµm næi bËt träng t©m truyÖn. 1. §ª s¾p vì. ? Đoạn 1, nguy cơ đê sắp vỡ đợc tác - Thời gian: gần 1 giờ đêm. gi¶ miªu t¶ b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo? - Kh«ng gian: Trêi ma tÇm t¶, níc s«ng (Không gian, thời gian, địa điểm, Nhị Hà lên to. Trời vẫn ma tâm tả, nớc tình thế đê). cuån cuén. - Địa điểm: Khúc đê làng X thuộc phủ X. - T×nh thÕ: Nóng thÕ, hai ba ®o¹n thÈm lËu. ? Gần 1 giờ đêm gợi lên thời gian - 1 giờ đêm -> Đêm khuya tăng thêm sự nh thÕ nµo? khã kh¨n khi mäi ngêi cè søc, mÖt mâi cao độ. ? Ma tÇm t¶ lµ ma nh thÕ nµo? Ma - Ma tÇm t¶: Ma liªn tôc kh«ng døt, trót xuèng gîi h×nh ¶nh g×? ngµy cµng to -> Trót -> thÓ hiÖn ma to, nhanh, mạnh (nh cầm trình mà đổ). ? Qua c¸c chi tiÕt miªu t¶ trªn gîi => §ªm tèi, ma to, níc d©ng, cã nguy mét c¶nh tîng nh thÕ nµo? cơ vỡ đê. ? Trong cảnh tợng đó, hình ảnh nhân - Hình ảnh: Kẻ thì thuổng, ngời thì dân chống đỡ đợc tác giả miêu tả cuốc, kẻ đội đất, vác tre, đắp, cừ. Bì b»ng nh÷ng tõ ng÷ nµo? (H×nh ¶nh, bâm díi bïn, ít lít thít nh chuét. MÖt ©m thanh). l÷. - ¢m thanh: Tï vµ, tiÕng gäi xao x¸c. ? Em có nhận xét gì về cách tả của -> Liệt kê các hoạt động, từ láy, so sánh. tác giả? Qua đó, gợi lên điều gì? => Mét c¶nh tîng hèi h¶, c¨ng th¼ng, sôi động, bất lực. Một không khí khẩn cÊp, nguy hiÓm tríc thiªn tai. Trong ®o¹n 1, t¸c gi¶ cßn dïng tõ: tuy, nhng, Êy vËy lµm chuyÓn tiÕp nh»m liªn kÕt 2 sù viÖc, 2 c¶nh tîng víi nhau, nhằm gây cho ngời đọc thấy đợc mức độ ngày càng tăng của thế nớc với sự bÊt lùc cña con ngêi, sù yÕu kÐm cña thế đê và thế nớc..

(68) Th¶o luËn nhãm: ? ở đoạn này để làm bật rõ nguy cơ đê vỡ, tác giả đã sử dụng 2 biện pháp nghệ thuật, đó là: tăng cấp và đối lập. Dựa vào định nghĩa, hãy chỉ rõ: sù t¬ng ph¶n trong ®o¹n v¨n? Sù t¨ng cÊp trong ®o¹n v¨n? Víi 2 nghÖ thuật đó, tác giả nêu bật nội dung gì? Nhãm 1: T¬ng ph¶n. Nhãm 2: T¨ng cÊp Gv: Híng dÉn trªn b¶ng. ? Trong truyện, tên sông đợc noi cụ thể nhng tên làng, tên phủ đợc ghi bằng ký hiệu, điều đó thể hiện dụng ý g× cña t¸c gi¶?. - ThÕ níc t¨ng - Søc ngêi gi¶m. - Thế nớc mạnh - Thế đê yếu. => T« ®Ëm sù bÊt lùc cña søc ngêi tríc sức trời, sự yếu kém của thế đê trớc thế níc.. - Muèn thÓ hiÖn: C©u chuyÖn nµy kh«ng chØ x¶y ra ë mét n¬i mµ cã thÓ phæ biÕn ë nhiÒu n¬i trªn níc ta. (C¶nh lò lôt hàng năm diễn ra ở đồng bằng sông Hång còng nh mét sè n¬i trªn níc ta). ? Đặt đoạn tả cảnh trên đê trớc khi - Chuẩn bị cho sự xuất hiện cảnh tợng đê vỡ trong nội dung truyện Sống trái ngợc khác sẽ diễn ra. chÕt mÆc bay cã ý nghÜa g×? IV. Cñng cè: - ở đoạn này để làm bật rõ nguy cơ đê vỡ, tác giả đã sử dụng 2 biện pháp nghệ thuật, đó là: tăng cấp và đối lập. Dựa vào định nghĩa, hãy chỉ rõ: sự tơng phản trong đoạn văn? Sự tăng cấp trong đoạn văn? Với 2 nghệ thuật đó, tác gi¶ nªu bËt néi dung g×? V. DÆn dß: - Häc bµi. - So¹n tiÕp tiÕt 2 cña bµi..

(69) TuÇn 27 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 106. Ngµy Ngµy. Sèng chÕt mÆc bay. (TiÕp theo). a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh hiểu: - Bøc tranh hiÖn thùc vÒ c¶nh ¨n ch¬i hëng l¹c cña kÎ cÇm quyÒn t¬ng ph¶n víi c¶nh c¬ cùc, thª th¶m cña ngêi d©n. - Nghệ thuật kể chuyện hiện đại, biện pháp tơng phản kết hợp miêu tả, biểu cảm, đối thoại. b. phơng pháp: Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, b¶ng phô. Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: ở đoạn này để làm bật rõ nguy cơ đê vỡ, tác giả đã sử dụng 2 biện pháp nghệ thuật, đó là: tăng cấp và đối lập. Dựa vào định nghĩa, hãy chỉ rõ: sự tơng phản trong đoạn văn? Sự tăng cấp trong đoạn văn? Với 2 nghệ thuật đó, tác giả nêu bật néi dung g×? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: ở đoạn 1 để làm bật rõ nguy cơ đê vỡ, tác giả đã sử dụng 2 biện pháp nghệ thuật, đó là: tăng cấp và đối lập. Vậy cảnh trong đình trớc khi đê vỡ và cảnh đê vỡ đợc tác giả khắc hoạ bằng những biện pháp nghệ thuËt nµo? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Cảnh trong đình trớc khi đê vỡ ? Cảnh trong đình đợc miêu tả nh thế - Đình cao vững chãi, đê vỡ cũng không nµo? viÖc g×? - Quang c¶nh: tÜnh mÞch, trang nghiªm, nhàn nhã, đờng bệ, nguy nga. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh ë ®©y? => C¶nh miªu t¶ tØ mÜ -> Ph¶n ¸nh uy thÕ cña quan phñ víi thuéc h¹. ? Trong cảnh đó hình ảnh quan - Uy nghi, chễm chệ ngồi, tay trái tựa huyện đợc tả nh thế nào? gối xếp, chân phải duỗi thẳng ra để cho tên ngời nhà quỳ dới đất mà gãi. ? Đi hộ đê mà ngài đa theo những đồ - Bát yến, tráp đồi mồi, ngăn bạc đầy dïng nµo? nh÷ng trÇu vµng cau ®Ëu... èng thuèc bạc, đồng hồ vàng. ? Các chi tiết đó gợi lên hình ảnh -> Oai vệ, nhàn nhã, thích hởng lạc. mét «ng quan nh thÕ nµo? H×nh ¶nh - Ma giã Çm Çm, d©n phu rèi rÝt, tr¨m hä này trái ngợc với hình ảnh ngoài đê đang vất vả lấm láp, gội gió, tắm ma nh nh thÕ nµo? đàn sâu lũ kiến ở trên đê. ? Với 2 cảnh này đối lập nhau có tác => Tính cách hởng lạc > < thảm cảnh dông g×? cña ngêi d©n. ? §Ó thÓ hiÖn tÝnh ¨n ch¬i, hëng l¹c - Ch¬i bµi tæ t«m + x¬i yÕn, vuèt r©u, của quan, tác giả miêu tả những việc rung đùi, trông đãi nọc. làm nào của quan? Lời nói của quan - Khi đánh bài: vui vẻ, dịu dàng. nh thÕ nµo? - Khi có ngời nhắc đê vỡ: cau mày, gắt: mặc kệ! đỏ mặt - quát mắng: Cách cổ, bỏ tï. ? Những hình ảnh tơng phản nào - Hốt hoảng của ngời dân > < thái độ.

(70) xuÊt hiÖn trong ®o¹n truyÖn nµy? ? Trong khi miêu tả và kể, tác giả đã cã nh÷ng lêi b×nh luËn vµ biÓu c¶m nµo? ? Trong ®o¹n truyÖn võa miªu t¶, võa kÓ, xen kÎ b×nh luËn, biÓu c¶m nh»m lµm râ ®iÒu g×?. ®iÒm nhiªn. - Lêi nãi cña quan víi mäi ngêi. - Này này đê vỡ mặc ai.. . - Than «i! Cø nh.. . => TÝnh c¸ch bÊt nh©n cña quan phñ, thờ ơ, vô nhân đạo. - Ph¶n ¸nh t×nh c¶nh thª th¶m cña ngêi d©n. - Phê phán xã hội đơng thời của tác giả. Hoạt động 2 2. Cảnh đê vỡ ? Cảnh đê vỡ diễn ra trong thời điểm - Quan ù to thì đê vỡ. nµo so víi héi bµi cña quan? ? Cảnh đê vỡ đợc miêu tả với những - Mọi nơi nớc tràn lênh láng, xoáy thành chi tiÕt nµo? vùc s©u, nhµ cöa tr«i b¨ng, lóa m¸ ngËp hÕt. KÎ sèng kh«ng cã chç ë, ngêi chÕt kh«ng n¬i ch«n.. . ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ => KÕt hîp t¶ + biÓu c¶m => Gîi c¶nh ë ®©y? Næi bËt néi dung g×? tợng lụt do đê vỡ vừa tỏ lòng ai oán cảm th¬ng cña t¸c gi¶. Hoạt động 3 III. ý nghÜa v¨n b¶n Th¶o luËn nhãm: ? V¨n b¶n Sèng - Ph¶n ¸nh cuéc sèng ¨n ch¬i, hëng l¹c, v« tr¸ch nhiÖm cña kÎ cÇm quyÒn vµ chÕt mÆc bay ph¶n ¸nh ®iÒu g×? Gv: Cái thái độ Sống chết mặc bay cảnh sống cơ cực của nhân dân trong xã kia kh«ng ph¶i lµ mét lóc, mét héi cò. tho¸ng mª mô v× qu©n bµi mµ nã lµ - Lªn ¸n kÎ cÇm quyÒn thê ¬, v« tr¸ch b¶n chÊt, lµ sù l¹nh lïng v« l¬ng t©m nhiÖm víi tÝnh m¹ng d©n thêng. - C¶m th¬ng cho th©n phËn ngêi d©n. tuyệt đối là lòng lang dạ thú. ? Trong truyện, tác giả đã sử dụng - Xây dựng nhân vật bằng nhiều hình thøc (ng«n ng÷, miªu t¶, b×nh) dïng những nét nghệ thuật đặc sắc nào? biÖn ph¸p t¬ng ph¶n, t¨ng cÊp nh»m lµm bËt t tëng cña t¸c phÈm. ? Qua truyện, em hiểu gì về tác giả? - Là ngời am hiểu đời sống hiện thực nớc ta trớc CMT8. - Lµ ngêi cã t×nh c¶m yªu th¬ng nh©n d©n. Gọi 1 Hs đọc lại ghi nhớ Sgk. * Ghi nhí: (Sgk). IV. Cñng cè: - Hệ thống lại toàn văn bản: Cảnh trong đình trớc khi đê vỡ? Cảnh đê vì? V. DÆn dß: - Thùc hµnh luyÖn tËp 2 c©u hái ë Sgk. - Häc vµ so¹n bµi Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ Phan Béi Ch©u..

(71) TuÇn 27 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 107. C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận giải thích. - Biết đợc những điều cần lu ý và những lỗi cần tránh trong lúc làm bài. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: Häc bµi cò, xem vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ë bµi míi. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - ThÕ nµo lµ gi¶i thÝch trong v¨n nghÞ luËn. - Trong v¨n nghÞ luËn, ngêi ta gi¶i thÝch b»ng c¸ch nµo? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Đây là tiết học cách làm bài văn theo phép lập luận gi¶i thÝch, hoµn toµn cïng lo¹i víi tiÕt häc C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh mà các em đã đợc học ở bài 22. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng I. C¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i Hoạt động 1 Gọi Hs đọc đề ở Sgk. ? §Ò yªu cÇu g×?. thÝch. 1. Tìm hiểu đề và tìm ý. - Yªu cÇu: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ “§i một ngày đàng, học một sàng khôn”. ? §Ó t×m ý cho c©u tôc ng÷ ta lµm - T×m ý: g×? + T×m nghÜa cña c©u tôc ng÷ (NghÜa ®en, nghÜa bãng). + Liªn hÖ víi c¸c c©u tôc ng÷, ca dao t¬ng tù. 2. LËp dµn ý: 3 phÇn ? Mét bµi v¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch a. Më bµi: Giíi thiÖu ®iÒu cÇn gi¶i thÝch còng nh c¸c bµi v¨n kh¸c gåm cã vµ gîi ra ph¬ng híng gi¶i thÝch. mÊy phÇn? §ã lµ nh÷ng phÇn nµo? b. Th©n bµi: LÇn lît tr×nh bµy c¸c néi ? Më bµi ngêi ta thêng lµm g×? Th©n dung gi¶i thÝch. CÇn sö dông c¸c c¸ch bµi, kÕt bµi nh thÕ nµo? lËp luËn gi¶i thÝch phï hîp. Gọi 1 Hs đọc từng phần để rút ra ý c. Kết bài: Nêu ý nghĩa của điều đợc chÝnh. gi¶i thÝch víi mäi ngêi. ? Lêi v¨n gi¶i thÝch ph¶i nh thÕ nµo? -> Lêi lÏ cÇn s¸ng sña, dÔ hiÓu. Gi÷a c¸c phÇn, c¸c ®o¹n cÇn cã liªn kÕt. 3. ViÕt bµi: a. ViÕt më bµi: Gọi Hs đọc các đoạn Mở bài ở mục 3. ? Khi viÕt më bµi cã cÇn lËp luËn kh«ng?.

(72) ? Ba c¸ch më bµi kh¸c nhau vÒ c¸ch lËp luËn nh thÕ nµo? ? C¸c c¸ch më bµi ©ý cã phï hîp víi yªu cÇu cña bµi kh«ng? ? Làm thế nào để đoạn đầu tiên của Thân bài liên kết đợc với Mở bài? ? Cần làm gì để các đoạn văn của Thân bài liên kết đợc với đoạn trớc đó? ? Ngoµi nh÷ng c¸ch nãi nh “§óng nh vËy.. .” hay “ThËt vËy.. .”, cã c¸ch nµo kh¸c n÷a kh«ng? ? Nªn viÕt ®o¹n ph©n tÝch lÝ lÏ nh thÕ nµo? Nªn ph©n tÝch lÝ lÏ nµo tríc? Nªn nªu lÝ lÏ tríc råi ph©n tÝch sau hay lµ ngîc l¹i? Gọi Hs đọc các đoạn Mở bài ở mục 3. ? Kết bài ấy đã hô ứng với mở bài cha? ? Kết bài cho thấy luận điểm đã đợc chøng minh cha? Gọi Hs đọc phần ghi nhớ Sgk. Hoạt động 2 Hs hoạt động độc lập.. b. ViÕt th©n bµi:. c. ViÕt kÕt bµi:. 4. Söa bµi:. II. LuyÖn tËp Viết các cách viết bài cho đề văn trên. IV. Cñng cè: - Gọi một số em đọc phần luyện tập (kết bài), giáo viên nhận xét. V. DÆn dß: - Về nhà tập viết đề trên và chuẩn bị tốt đề luyện tập. - Tr¶ lêi theo c¸c c©u hái ë Sgk phÇn chuÈn bÞ ë nhµ..

(73) TuÇn 27 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 108. Ngµy Ngµy. LuyÖn tËp lËp luËn gi¶i thÝch ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 (ë nhµ). a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch. - Vận dụng đợc những hiểu biết đó vào việc làm một bài văn giải thích cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề quen thuộc với đời sống của c¸c em. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, tự luận. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, soạn bài, ra đề phù hợp. Trß: Xem tríc vµ cã sù chuÈn bÞ ë nhµ phÇn luyÖn tËp. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Nªu néi dung cña tõng phÇn bè côc mét bµi nghÞ luËn gi¶i thÝch. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Tiết luyện tập này đợc đặt liền ngay sau tiết học về cách làm bài văn giải thích, trong cùng một tuần lễ và trong cùng một đơn vị bài học chung. Đây là một cơ hội thuận lợi để các em có thể kết hợp học và hành. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Híng dÉn Hs th¶o luËn nhãm Yªu cÇu Hs nh¾c l¹i nh÷ng yªu cÇu §Ò: Mét nhµ v¨n cã nãi: “S¸ch lµ ngän của việc tìm hiểu đề bài văn lập luận đèn sáng bất diệt của trí tuệ con ngời”. gi¶i thÝch. Hãy làm sáng nội dung câu nói đó. Yêu cầu Hs nêu đề bài đợc dùng Yêu cầu: Liên kết các câu hỏi đó theo trong tiÕt luyÖn tËp ë Sgk. c¸c bíc cña mét bµi v¨n. ? Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì? - Trùc tiÕp gi¶i thÝch mét c©u nãi, gi¸n tiếp giải thích vai trò của sách đối với trí tuÖ con ngêi. ? Làm thế nào để nhận ra yêu cầu - Căn cứ vào mệnh lệnh của đề, từ ngữ đó? trong đề. ? Để đạt đợc yêu cầu giải thích đã - Hớng khác nh: Vì sao trí tuệ con ngời, nêu trên, bài làm cần có những ý gì? khi đợc đa vào trang sách, lại trở thành Nếu giải thích câu “Sách là ngọn đèn nguồn ánh sáng không bao giờ tắt. s¸ng bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ngêi” th× ngoµi nh÷ng gîi ý trong Sgk, cßn cã híng nµo kh¸c n÷a kh«ng? Th¶o luËn nhãm: Tr¶ lêi theo c©u hái chuÈn bÞ ë nhµ (Sgk). Hoạt động 2 II. Thùc hµnh Gîi ý: Gọi 4 em đại diện 4 nhóm trình bày. - Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: Các em còn lại lắng nghe ý kiến để + Sách chứa đựng trí tuệ con ngời. Trí bæ sung, söa ch÷a bµi cho hoµn tuÖ: Tinh tuý, tinh hoa cña hiÓu biÕt. chØnh..

(74) Gv: Giải thích cơ sở chân lí của câu + Sách là ngọn đèn sáng: Ngọn đèn nãi. sáng rọi chiếu, soi đờng, đa con ngời ra khái chèn tèi t¨m. (Sù hiÓu biÕt). Giải thích sự vận dụng chân lí đợc + Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Ngọn nªu trong c©u nãi. đèn sáng không bao giờ tắt. C¶ c©u nãi cã ý: S¸ch lµ nguån s¸ng bÊt diệt, đợc thắp lên từ trí tuệ của con ngời. §Ò viÕt ë nhµ: ¤ng cha ta cã c©u tôc ng÷: “C¸ kh«ng ¨n muèi c¸ ¬n, con c·i cha mẹ trăm đờng con h”. Hãy tìm hiểu ngời xa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu nói đó. IV. Cñng cè: - NhËn xÐt chung toµn bµi. V. DÆn dß: - Viết bài đúng ngày giao hạn nộp bài..

(75) TuÇn 28 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 109. Ngµy Ngµy. Nh÷ng trß lè hay lµ va-ren vµ phan béi ch©u. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc giá trị của đoạn văn trong việc khắc hoạ sắc nét 2 nhân vật Varen và Phan Bội Châu với 2 tính cách, đại diện cho 2 lực lợng xã hội: phi nghĩa và chính nghĩa - thực dân Pháp và nhân dân Việt Nam - hoàn toàn đối lập nhau trên đất nớc thời Pháp thuộc. b. ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh. Trß: §äc tríc truyÖn nhiÒu lÇn, tr¶ lêi theo c©u hái Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Tªn quan phô mÉu ë trong truyÖn ng¾n Sèng chÕt mÆc bay lµ mét tªn quan nh thÕ nµo? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Nguyễn ái Quốc đợc coi là một trong những cây bút mở đầu cho văn xuôi hiện đại Việt Nam đầu thế kỉ XX. Truyện cũng đợc sử dụng 2 nghệ thuật: tơng phản, tăng cấp, đợc viết bằng tiếng Pháp với cách dựng truyÖn vµ hµnh v¨n míi mÎ. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc, t×m hiÓu chó thÝch §äc: to, râ rµng, chó ý lêi kÓ 1. §äc: chuyện, lời đám đông tò mò, những 2. Chú thích: lời độc thoại của Va-ren. * T¸c gi¶: Chó thÝch: Xem ë phÇn chó thÝch * T¸c phÈm: Sgk. Gọi Hs đọc chú thích 2, 3. Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy * Bè côc: 3 phÇn: phÇn? ý chÝnh cña tõng phÇn? - Tõ ®Çu -> vÉn bÞ giam ë tï -> Tin Varen sang ViÖt Nam. - TiÕp -> th× t«i lµm toµn quyÒn -> Trß lè cña Va-ren víi Phan Béi Ch©u. - Còn lại: Thái độ của Phan Bội Châu. Th¶o luËn: - Cã thËt: Va-ren- toµn quyÒn Ph¸p t¹i ? Theo em ®©y lµ mét t¸c phÈm ghi §«ng D¬ng, Phan Béi Ch©u- nhµ yªu nchÐp sù thËt hay tëng tîng, h cÊu? íc ®ang bÞ Ph¸p b¾t giam t¹i Hµ Néi. Phong trào đấu tranh đòi thả Phan Bội Ch©u. - Tëng tîng: Cuéc tiÕp kiÕn cña Va-ren víi Phan Béi Ch©u..

(76) ? Nh chúng ta đã tìm hiểu ở trên Va- 1. Va-ren sang Việt Nam. ren và Phan Bội Châu có địa vị xã - Có địa vị xã hội đối lập: một bên toàn héi nh thÕ nµo? quyÒn, mét bªn lµ nhµ c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®ang bÞ b¾t giam. ? Va-ren hứa sang thăm Việt Nam - Công luận Pháp đòi hỏi. ch¨m sãc Phan Béi Ch©u víi lý do nµo? ? T¸c gi¶ b×nh luËn viÖc nµy nh thÕ - Va-ren míi lªn n¾m quyÒn muèn lÊy nµo? lßng d luËn: “Nöa chÝnh thøc høa” + c©u hái cña t¸c gi¶. ? Qua đó tác giả muốn tỏ thái độ gì? -> Ngờ vực không tin thiện chí của Varen. IV. Cñng cè: - HÖ thèng kiÕn thøc. V. DÆn dß: - Häc bµi. - So¹n tiÕt 2 cña bµi: “Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ Phan Béi Ch©u”..

(77) TuÇn 28 so¹n ......./......./.......... Ngµy. Ngµy d¹y:......../......./.......... TiÕt 110 Nh÷ng trß lè hay lµ va-ren vµ phan béi. ch©u. (TiÕp theo). a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc giá trị của đoạn văn trong việc khắc hoạ sắc nét 2 nhân vật Varen và Phan Bội Châu với 2 tính cách, đại diện cho 2 lực lợng xã hội: phi nghĩa và chính nghĩa - thực dân Pháp và nhân dân Việt Nam - hoàn toàn đối lập nhau trên đất nớc thời Pháp thuộc. b. ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh. Trß: §äc tríc truyÖn nhiÒu lÇn, tr¶ lêi theo c©u hái Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Nguyễn ái Quốc đợc coi là một trong những cây bút mở đầu cho văn xuôi hiện đại Việt Nam đầu thế kỉ XX. Truyện cũng đợc sử dụng 2 nghệ thuật: tơng phản, tăng cấp, đợc viết bằng tiếng Pháp với cách dựng truyÖn vµ hµnh v¨n míi mÎ. 2. TriÓn khai bµi: : Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Trò lố của Va-ren đối với Phan Bội Ch©u ? Khi đến gặp Phan Bội Châu, Va- - Tuyên bố thả Phan Bội Châu với lời ren đã tuyên bố và khuyên Phan Bội nói: “Tôi đem tự do đến cho ông đây”. Ch©u nh÷ng ®iÒu g×? KÌm theo ®iÒu - §iÒu kiÖn: Trung thµnh víi níc Ph¸p, kiÖn nµo? céng t¸c, hîp lùc víi níc Ph¸p. Kh«ng xúi giục đồng bào chống lại nớc Pháp. - Khuyªn: Tá bá lý tëng chung: Bá mÆc đấy những ý nghĩ phục thù. Ông và tôi n¾m chÆt tay nhau. §èt ch¸y nh÷ng c¸i m×nh t«n thê vµ t«n thê nh÷ng c¸i mµ mình đốt cháy. ? Theo em, Va-ren lấy lời khuyên ở -> Tự lấy gơng mình ra để khuyên. ®©u? NhËn xÐt? => Va-ren là kẻ thực dụng, đê tiện, làm ? Cũng bằng chính những lời lẽ đó, mọi thứ vì quyền lợi cá nhân. Va-ren đã tự bộc lộ thực chất lời hứa - Không phải giúp đỡ thả Phan Bội Châu ch¨m sãc Phan Béi Ch©u nh thÕ nµo? mµ lµ Ðp buéc cô tõ bá lý tëng ®Çu hµng Ph¸p. - Kh«ng ph¶i v× tù do cña Phan Béi Ch©u mµ v× quyÒn lîi níc Ph¸p trùc tiÕp lµ danh lîi cña Va-ren. ? Em có nhận xét gì về đoạn văn - Chỉ có lời nói của Va-ren (độc thoại). nµy? ThÓ hiÖn ®iÒu g×? => Lêi høa ch¨m sãc Phan Béi Ch©u kh«ng chØ lµ lêi høa su«ng mµ cßn lµ trß bịp bợm, đáng cời..

(78) ? Trong đoạn văn này còn có lời bình - Dùng biện pháp tơng phản đối lập tính luËn cña t¸c gi¶? H·y nhËn xÐt lêi c¸ch cao thîng cña Phan Béi Ch©u vµ bình đó? Va-ren: gäi Phan Béi Ch©u lµ bËc anh hïng, vÞ thiªn sø > < gäi Va-ren lµ kÎ ph¶n béi nhôc nh·. Hoạt động 2 II. Thái độ của Phan Bội Châu ? Trong khi Va-ren nãi, Phan Béi - Nh×n Va-ren vµ im lÆng d÷ng dng. Châu có những biểu hiện nào? Em -> Im lặng phớt lờ coi nh không có Vacó nhận xét gì về thái độ đó? ren tríc mÆt. => Bộc lộ thái độ khinh bỉ và bản lĩnh kiªn cêng cña Phan Béi Ch©u tríc kÎ thï. ? Riªng lêi b×nh cña t¸c gi¶ tríc hiÖn - Giäng ®iÖu hãm hØnh, mÜa mai gãp tợng im lặng dững dng của Phan Bội phần làm rõ thêm thái độ, tính cách của Châu đã thể hiện giọng điệu nh thế Phan Bội Châu. nào? Điều đó có ý nghĩa gì? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt => Hai nh©n vËt chÝnh thÓ hiÖn mét sù ttrong ®o¹n 2? ơng phản đối lập cực độ. ? T¸c gi¶ dõng l¹i ë Phan Béi Ch©u => §ã lµ sù tiÕp tôc n©ng cÊp tÝnh c¸ch, có đợc không? ở đây có thêm đoạn thái độ của Phan Bội Châu trớc kẻ thù: kÕt gi¸ trÞ cña chuyÖn cã g× kh¸c? từ im lặng đến hành động chống trả quyÕt liÖt: nhæ vµo mÆt Va-ren. Hoạt động 3 III. ý nghÜa v¨n b¶n ? Nªu néi dung truyÖn? 1. Néi dung: - Đã kích Va-ren với các hành động lố bÞch cña y. - Ca ngîi nh©n c¸ch cao quÝ cña Phan Béi Ch©u. ? Nªu gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña truyÖn? 2. NghÖ thuËt: - C¸ch viÕt truyÖn b»ng h cÊu tëng tîng trªn c¬ së sù thËt. Th¶o luËn: - Mục đích: Cổ động cho phong trào của ? Theo em, mục đích của truyện viết nhân dân đòi thả Phan Bội Châu. Vạch nh»m ®iÒu g×? trÇn bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa cña bän thùc d©n Ph¸p. Gọi 1 Hs đọc lại phần ghi nhớ (Sgk) * Ghi nhớ: (Sgk) IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i toµn bµi. V. DÆn dß: - Học và nắm đợc nội dung, nghệ thuật của truyện. - So¹n bµi: “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”..

(79) TuÇn 28 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 111. Ngµy Ngµy. Dùng cụm c-v để mở rộng câu LuyÖn tËp (TiÕp). a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Củng cố kiến thức về việc dùng cụm C-V để mở rộng câu. - Bíc ®Çu biÕt c¸ch më réng c©u b»ng côm C-V. b. ph¬ng ph¸p: - Th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi phï hîp víi häc sinh. Trß: Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ tèt phÇn híng dÉn ë nhµ. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Cho 1 ví dụ? - Nêu các trờng hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu? Cho một ví dô? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trực tiếp. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Nh¾c l¹i kiÕn thøc Yêu cầu Hs đọc nhắc lại các phần Ghi nhí cña tiÕt tríc. Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp Th¶o luËn nhãm: T×m côm C-V lµm Bµi tËp 1: thµnh phÇn c©u hoÆc thµnh phÇn côm a. Cã mét côm C-V lµm chñ ng÷ (khÝ tõ trong c¸c c©u a, b, c? ChØ râ côm hËu níc ta Êm ¸p) vµ mét côm C-V lµm C-V lµm thµnh phÇn g×? phụ ngữ trong cụm động từ cho phép (ta quanh n¨m trång trät..) Nhãm 1: C©u a. b. Cã hai côm C-V lµm phô ng÷ cho Nhãm 2: C©u b. danh tõ khi vµ mét côm C-V lµm phô Nhãm 3, 4: C©u c. ngữ cho động từ nói (tiếng chim, tiếng suèi nghe míi hay). c. Cã hai côm C-V lµm phô ng÷ cho động từ thấy. Hs hoạt động độc lập. Bµi tËp 2: ? Mçi c©u trong tõng cÆp c©u a, b, c, a. Chóng em häc giái lµm cho cha mÑ d tr×nh bµy mét ý kiÕn. H·y gép c¸c vµ thÇy c« vui lßng. câu cùng cặp thành một câu có cụm b. Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng C-V làm thành phần câu hoặc thành cái đẹp là cái có ích. phần cụm từ mà không thay đổi c. Tiếng Việt chúng ta giàu thanh điệu nghÜa chÝnh cña chóng. khiÕn lêi nãi cña ngêi ViÖt Nam ta.. . d. Cách mạng tháng 8 thành công đã khiÕn cho tiÕng ViÖt cã mét bíc... Bµi tËp 3:.

(80) ? Gép mçi cÆp c©u hoÆc vÕ c©u (in ®Ëm) thµnh mét c©u cã côm C-V lµm thµnh phÇn c©u hoÆc thµnh phÇn côm tõ.. a. Anh em hßa thuËn khiÕn hai th©n vui vÇy. b. §©y lµ c¶nh mét rõng th«ng ngµy ngµy biÕt bao nhiªu ngêi qua l¹i. c. Hàng loạt vỡ kịch nh:... ra đời đã sởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp.... IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i c¸c trêng hîp lµm thµnh phÇn c©u cã C-V. V. DÆn dß: - Học tốt lý thuyết để áp dụng đợc bài tập..

(81) TuÇn so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 112. Ngµy Ngµy. LuyÖn nãi: bµi v¨n gi¶i thÝch mét vÊn đề. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - N¾m v÷ng h¬n vµ vËn dông thµnh th¹o h¬n c¸c kü n¨ng lµm bµi v¨n lËp luận giải thích. Đồng thời củng cố kiến thức có liên quan đến bài luyện tập. - LuyÖn nãi lu lo¸t, m¹nh d¹n. b. ph¬ng ph¸p: - Tự thuyết trình một vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, híng dÉn häc sinh tr¶ lêi. Trò: Chuẩn bị tốt phần ở nhà để chủ động trong việc trình bày. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Giải thích là một bài văn nghị luận thuộc loại khó đối với học sinh lớp . Các tiết học lí thuyết mà các em đã học, tiết luyện tập mà các em đã thực hiện và bài kiểm tra mà các em vừa làm xong chắc chắn còn cha đủ để phần đông trong số các em có thể làm chủ đợc kiểu bài này. Mục đích chủ yÕu cña tiÕt luyÖn tËp nµy lµ luyÖn nãi. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. ChuÈn bÞ Hoạt động nhóm: Cho học sinh tr×nh bµy nhãm, chän mét sè b¹n tèt để trình bày trớc lớp. Nhóm 1, 2: Làm đề 1. Nhóm 3, 4: Làm đề 3 trong vòng 15 phút. Hoạt động 2 II. Tr×nh bµy tríc líp - Học sinh lắng nghe đại diện của các nhãm tr×nh bµy bµi nãi cña m×nh. - Cho mét sè em nhËn xÐt tõng bµi nãi. - Sau đó, giáo viên sơ kết, đánh giá nhận xÐt c¸c nhãm. IV. Cñng cè: - Gi¸o viªn cho ®iÓm sè häc sinh tr×nh bµy tèt. V. DÆn dß: - TÊt c¶ c¸c em tù tËp nãi ë nhµ..

(82) TuÇn 29 so¹n ......./......./.......... Ngµy. Ngµy d¹y:......../......./.......... TiÕt 113 Ca huÕ trªn s«ng h¬ng a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Ca HuÕ víi sù phong phó vÒ néi dung, giµu cã vÒ lµn ®iÖu, tinh tÕ trong biểu diễn và thởng thức là một nét đẹp của văn hoá cố đô Huế cần đợc giữ gìn và ph¸t triÓn. - NghÖ thuËt víi thÓ bót ký kÕt hîp nghÞ luËn, miªu t¶, biÓu c¶m, t¸c gi¶ đã thể hiện đợc nét đẹp văn hoá này. b. phơng pháp: Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Ph©n tÝch h×nh tîng cña Va-ren qua cuéc gÆp gì víi cô Phan Béi Ch©u. - Ph©n tÝch h×nh tîng cña cô Phan Béi Ch©u? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Các em đã đợc giới thiệu một số di tích lịch sử, danh lam th¾ng c¶nh vµ mét sè di s¶n v¨n ho¸ d©n téc. Mét trong sè nh÷ng di s¶n phi vật thể trên đất nớc ta đợc thế giới biết đến là ca Huế. Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu một số khía cạnh vấn đề này. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc- t×m hiÓu chó thÝch §äc: to, râ rµng m¹ch l¹c, lu ý c¸c 1. §äc: câu rút gọn, câu đặc biệt. Chú thích: 1 Hs đọc phần chú thích. 2. Chú thích: Gv: lu ý thªm phÇn chó thÝch (*) Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? V¨n b¶n “ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng” - V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n nhËt thuéc thÓ lo¹i g×? dụng, thể hiện những vấn đề thời sự ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy diÔn ra trong cuéc sèng. phÇn? Néi dung chÝnh cña mçi Bè côc: 2 phÇn: phÇn? - Tõ ®Çu -> lÝ hoµi nam: Giíi thiÖu HuÕGv: Hai bøc tranh ë Sgk còng minh c¸i n«i d©n ca. hoạ cho 2 nét đẹp của văn hoá Huế - Còn lại: Những đặc sắc của ca Huế. đó là: cố đô Huế và ca Huế trên sông H¬ng. 1. HuÕ - c¸i n«i cña d©n ca. ? Em có nhớ hết tên các làn điệu ca - Ca Huế đa dạng và phong phú đến nổi Huế đợc nhắc tới trong bài không? khã cã thÓ nhí hÕt. ? Hãy tìm và nêu một số đặc điểm - Chèo cạn, bài thai, đa linh -> buồn bã. næi bËt cña mét sè lµn ®iÖu ca HuÕ? - Hß gi· g¹o, ru em, gi· v«i, gi· ®iÖp -> n¸o nøc nång hËu t×nh ngêi. - Hß l¬, hß «, xay lóa, hß nÖn -> gÇn gòi víi d©n ca NghÖ TÜnh, thÓ hiÖn lßng kh¸t khao, nçi mong chê, hoµi väng thiÕt tha cña t©m hån HuÕ..

(83) ? NhËn xÐt vÒ c¸ch giíi thiÖu cña t¸c gi¶ gi¶i thÝch ®iÒu g×?. ? Bªn c¸c lµn ®iÖu HuÕ, em cã biÕt thªm nh÷ng lµn ®iÖu d©n ca nµo kh«ng? ? Dùa vµo v¨n b¶n cho biÕt ca HuÕ đợc hình thành từ đâu? ? Qua đó cho thấy tính chất nổi bật nµo cña ca HuÕ? ? C¸ch thøc biÓu diÔn ca HuÕ cã g× đặc sắc?. ? Nhận xét đặc điểm ngôn ngữ trong đoạn văn? Từ đó thể hiện nội dung g×?. - Nam ai, Nam b×nh -> buån man m¸c, th¬ng c¶m, bi ai, v¬ng vÊn. - Tứ đại cảnh: không vui, không buồn. -> Dïng biÖn ph¸p liÖt kª kÕt hîp víi lêi gi¶i thÝch b×nh luËn. => Ca Huª phong phó vÒ lµn ®iÖu, s©u s¾c thÊm thÝa vÒ néi dung, t×nh c¶m, mang những nét đặc trng của miền đất vµ t©m hån HuÕ. - D©n ca Quan hä, d©n ca §ång B»ng B¾c Bé, Nam Bé, c¸c d©n téc. 2. Những đặc sắc của ca Huế. - B¾t nguån: + Tõ nh¹c d©n gian: s«i næi + l¹c quan. + Nhạc cung đình: tôn nghiêm, trang träng, uy nghi. - Võa s«i næi, t¬i vui, võa trang träng, uy nghi. + Dàn nhạc: đủ các dụng cụ: đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị, bầu, sáo, sành.. . + Nh¹c c«ng: trÎ: nam ¸o dµi the, quÇn thụng, đầu đội khăn xếp. Nữ áo dài, khăn đóng duyên dáng. - Dùng phép liệt kê, dẫn chứng để làm râ, phong phó c¸ch biÓu diÔn ca HuÕ: võa thanh lÞch tinh tÕ, võa cã tÝnh d©n téc cao. - Tr¨ng + giã, thuyÒn bång bÒnh.. . => C¸ch thëng thøc võa d©n d·, võa sang träng gi÷a mét thiªn nhiªn vµ lßng ngêi trong s¹ch. - Ca HuÕ lµm giµu t©m hån con ngêi. - Ca Huế mãi mãi quyến rũ bởi vẽ đẹp bÝ Èn cña nã. III. ý nghÜa v¨n b¶n - HuÕ næi tiÕng vÒ ©m nh¹c. - Con ngêi HuÕ thanh lÞch, tr÷ t×nh.. ? Cách thởng thức ca Huế cũng đợc giới thiệu, đó là những cách nào? Điều đó, cho thấy ca Huế nổi bật với vẻ đẹp nào? ? Khi viÕt ®o¹n cuèi: Con g¸i HuÕ đến hết, tác giả muốn bạn đọc cùng c¶m nhËn sù huyÒn diÖu nµo cña ca HuÕ trªn s«ng H¬ng? Hoạt động 3 ? Sau khi häc v¨n b¶n, em hiÓu thªm những vẽ đẹp nào của ca Huế? Gọi Hs đọc phần ghi nhớ: (Sgk) IV. Cñng cè: HÖ thèng néi dung, nghÖ thuËt. V. DÆn dß: Häc phÇn ghi nhí. So¹n bµi: “Quan ©m ThÞ KÝnh”..

(84) TuÇn 29 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 114. LiÖt kª. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc thế nào là phép liệt kê, tác dụng của phép liệt kê. - Phân biệt đợc các kiểu liệt kê: liệt kê theo từng cặp; liệt kê không theo tõng cÆp, liÖt kª t¨ng tiÕn, liÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn. - BiÕt vËn dông phÐp liÖt kª trong nãi, viÕt. b. ph¬ng ph¸p: - Quy n¹p, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, b¶ng phô. Trß: §äc tríc bµi míi, tr¶ lêi c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KiÓm tra vë bµi tËp cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trong giảng văn, các em có dịp làm quen với biện ph¸p nghÖ thuËt liÖt kª. VËy, liÖt kª lµ g×? Cã nh÷ng kiÓu liÖt kª nµo? Bµi häc hôm nay sẽ giúp các em hiểu điều đó. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª Gv: Treo b¶ng phô (ghi c¸c vÝ dô ë 1. VÝ dô: (Sgk) Sgk) 2. NhËn xÐt: ? NhËn xÐt cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña - VÒ cÊu t¹o: cã m« h×nh có ph¸p t¬ng các bộ phận trong câu có gì giống tự giống nhau: bát yến hấp đờng phèn; nhau? tráp đồi mồi chữ nhật để mở... - Về ý nghĩa: cùng nói về những đồ vật đợc bày biện chung quanh quan lớn. ? ViÖc t¸c gi¶ nªu ra hµng lo¹t sù -> Nh»m lµm næi bËt sù xa hoa cña viªn việc tơng tự bằng những kết cấu tơng quan, đối lập với tình cảnh của dân phu tù nh trªn cã t¸c dông g×? ®ang lam lò ngoµi ma giã. ? VËy, em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp liÖt 3. Ghi nhí: (Sgk). kª? Gọi Hs đọc ghi nhớ (Sgk) Hoạt động 2 II. C¸c kiÓu liÖt kª 1. VÝ dô: (Sgk). 2. NhËn xÐt: ? XÐt vÒ cÊu t¹o, c¸c phÐp liÖt kª díi a. LiÖt kª theo tr×nh tù sù viÖc, kh«ng ®©y cã g× kh¸c nhau? theo tõng cÆp. b. LiÖt kª theo tõng cÆp, th¬ng cã quan hệ đi đôi trong nhận thức nh tinh thần vµ lùc lîng, tÝnh mÖnh vµ cña c¶i. DÊu hiÖu nhËn biÕt kiÓu liÖt kª nµy lµ quan hÖ tõ “vµ”. - Kh¸c: a. Sö dông phÐp liÖt kª kh«ng theo tõng cÆp..

(85) ? Thử đảo thứ tự các bộ phận trong nh÷ng phÐp liÖt kª díi ®©y råi rót ra nhËn kÕt luËn: xÐt vÒ nghÜa, c¸c phÐp liÖt kª Êy cã g× kh¸c nhau?. ? Qua t×m hiÓu ë vÝ dô, cã c¸c kiÓu liÖt kª nµo? Hoạt động 3 Hoạt động nhóm: ? H·y chØ ra nh÷ng phÐp liÖt kª trong bµi Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta?. b. Sö dông phÐp liÖt kª kh«ng theo tõng cÆp. - Các kiểu liệt kê khác nhau về mức độ t¨ng tiÕn. - a. Có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bé phËn liÖt kª (tre, nøa, tróc, mai.. .). - b. Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê bởi các hiện tợng liệt kê đợc sắp xếp theo mức độ tăng tiến. 3. Ghi nhí: (Sgk).. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: Ba lần dùng phép liệt kê để diễn tả đầy đủ sâu sắc: - Søc m¹nh cña tinh thÇn yªu níc. - Lßng tù hµo vÒ nh÷ng trang lÞch sö vÎ vang qua tÊm g¬ng nh÷ng vÞ anh hïng d©n téc. - Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam đứng lên đánh Pháp. Bµi tËp 2: ? Tìm phép liệt kê trong các đoạn a. Dới lòng đờng, trên vỉa hè.. . hình trÝch a, b? ch÷ thËp. b. §iÖn giËt, dïi ®©m, dao c¾t, löa nung. IV. Cñng cè: - LiÖt kª lµ g×? - C¸c lo¹i liÖt kª? V. DÆn dß: - Häc thuéc bµi. - Lµm bµi tËp 3..

(86) TuÇn 29 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 115. Ngµy Ngµy. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Có đợc hiểu biết chung về văn bản hành chính: mục đích, nội dung, yêu cÇu vµ c¸c lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng gÆp trong cuéc sèng. - Häc sinh biÕt nhËn d¹ng c¸c lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu c¸c lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh, mét sè v¨n b¶n (vÝ dô). Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Văn bản hành chính là loại văn bản các em đã đợc học và tập làm từ bậc Tiểu học với những nội dung và hình thức đơn giản nh: viết vài câu nhắn tin, lập thời gian biểu, viết đơn xin phép nghỉ học... Vậy, thế nào là văn bản hành chính? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu đợc điều đó? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh? Gọi Hs đọc 3 ví dụ (Sgk - Tr. 107- 1. Ví dụ: 109) ? Khi nµo th× ngêi ta viÕt c¸c v¨n b¶n 2. NhËn xÐt: thông báo, đề nghị và báo cáo? - Khi cần truyền đạt một vấn đề gì đó... muèn nhiÒu ngêi biÕt -> Dïng v¨n b¶n th«ng b¸o. - Khi cần đề đạt một nguyện vọng chính đáng của cá nhân với tập thể đối với cơ quan vµ c¸ nh©n cã thÈm quyÒn -> Dùng văn bản đề nghị. (Kiến nghị). ? Mỗi văn bản nhằm mục đích gì? - Th«ng b¸o: nh»m phæ biÕn mét ý kiÕn. - Đề nghị: đề xuất một nguyện vọng, mét ý kiÕn. - Báo cáo: tổng kết, nêu những gì đã làm để cấp trên đợc biết. ? Ba văn bản ấy có gì giống nhau và - Giống: Hình thức trình bày đều theo kh¸c nhau? một số mục nhất định. (Mẫu). - Khác nhau về mục đích, nội dung. ? Ba v¨n b¶n hµnh chÝnh nµy cã g× - Th¬ v¨n: dïng h cÊu, tëng tîng. Th¬ kh¸c víi c¸c v¨n b¶n truyÖn, th¬? v¨n viÕt theo phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt. Cßn v¨n b¶n: Kh«ng h cÊu, kh«ng cÇn dïng ng«n ng÷ nghÖ thuËt. ? Em còn thấy loại văn bản nào tơng - Có các văn bản đợc viết theo mẫu: tù nh 3 v¨n b¶n ë vÝ dô n÷a kh«ng? biªn b¶n, s¬ yÕu lý lÞch, giÊy khai sinh, hợp đồng, giấy chứng nhận....

(87) ? Ba v¨n b¶n trªn ngêi ta gäi lµ v¨n 3. Ghi nhí: (Sgk) b¶n hµnh chÝnh. VËy, thÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh? ? Khi viÕt v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng tr×nh bµy nh thÕ nµo? Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp Hoạt động nhóm: * Trêng hîp sè 3 vµ sè 6: Kh«ng dïng v¨n b¶n hµnh chÝnh. Trong các tình huống sau đây, tình - (3): Khi ghi lại những xúc động của huèng nµo ngêi ta sÏ ph¶i viÕt lo¹i m×nh th× thêng dïng ph¬ng thøc biÓu v¨n b¶n hµnh chÝnh? Tªn mçi lo¹i c¶m (ph¸t biÓu nh÷ng suy nghÜ, c¶m văn bản ứng với với trờng hợp đó là xúc của mình). g×? - (6): Phải dùng phơng thức kể và tả để t¸i hiÖn l¹i buæi tham quan cho b¹n nghe. Yêu cầu các nhóm tự tìm hiểu, sau * Các tình huống còn lại đều phải dùng đó thống nhất ý kiến để đại diện văn bản hành chính - công cụ. nhãm tr×nh bµy tríc líp. (1) Dïng v¨n b¶n th«ng b¸o, (2) Dïng văn bản báo cáo, (4) Phải viết đơn xin nghỉ học. (5) Dùng văn bản đề nghị. IV. Cñng cè: - Gọi Hs đọc lại mục ghi nhớ. V. DÆn dß: - Xem l¹i vÝ dô vµ häc thuéc ghi nhí..

(88) TuÇn 29 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 116. Tr¶ bµi viÕt sè 6. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Củng cố những kiến thức đã học về cách làm bài văn lập luận giải thích, về tạo lập văn bản về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu. - Tự đánh giá đúng hơn về chất lợng bài làm của mình. b. ph¬ng ph¸p: - ThuyÕt tr×nh (NhËn xÐt). c. chuÈn bÞ: ThÇy:ChÊm bµi, nhËn xÐt u, nhîc. Trò: Xem lại bài viết để rút kinh nghiệm. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bài cũ: Một học sinh nhắc lại đề ra. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Tiết trả bài này tập làm văn này không chỉ đánh giá u, khuyÕt cña mét bµi lµm bµi cô thÓ mµ cßn gióp c¸c em rót ra nh÷ng bµi häc chung về cách làm bài để các em có thể đạt kết quả tốt hơn trong những bài làm sau. 2. TriÓn khai bµi: * Yêu cầu của đề: - Thể loại: giải thích một vấn đề. - Néi dung: gi¶i thÝch c©u tôc ng÷. * Dµn bµi: Híng dÉn häc sinh lËp dµn ý. 1. Mở đề: Giới thiệu đề (có thể trực tiếp): “Ngời đời có một gang tay. Ai hay ngủ ngày còn đợc nửa gang” Hoặc đề 2: “Cá không ăn muối cá ơn. Con cãi cha mẹ trăm đờng con h” §ång thêi gîi ra ph¬ng híng gi¶i thÝch. 2. Thân bài: Giải thích đợc 3 ý (3 đoạn). - §o¹n 1: Gi¶i thÝch nghÜa ®en cña c©u tôc ng÷: “ §êi ngêi ng¾n ngñi, ph¶i biÕt tËn dông thêi gian”. Vµ: “ Cá cần ớp muối mới cứng cáp và ngon. Cá không ớp muối hoặc ớp không đúng sẽ bị h thối, từ đó có thể thấy con cái lúc nhỏ cần đợc sự dạy bảo cña cha mÑ th× míi nªn ngêi, nÕu kh«ng nghe lêi mµ c·i l¹i th× thùc tÕ ngêi con đó sẽ bị h hỏng. - §o¹n 2: Gi¶i thÝch nghÜa bãng: + Đề 1: Con ngời cần biết quí trọng thời gian, tận dụng thời gian để cống hiến sức lực của mình cho đời. Không nên vì ham chơi, hởng lạc hoặc chỉ ngủ thì cuộc đời sẽ vô vị. Thời gian trôi qua không có giá trị. + §Ò 2: Con c¸i ph¶i biÕt l¾ng nghe sù d¹y b¶o cña bè mÑ vÒ mäi vấn đề vì cha mẹ là ngời có kinh nghiệm sống, kinh nghiệm hiểu biết và cao hơn cha mÑ lóc nµo còng mong muèn con nªn ngêi. Trong thùc tÕ, con c¸i hçn l¸o kh«ng nghe lêi cha mÑ th× kh«ng bao giê cã sù thµnh c«ng trong cuéc sèng. - Đoạn 3: Nâng cao vấn đề: Câu tục ngữ của cha ông ta từ xa cho mãi đến giê vÉn nguyªn vÑn gi¸ trÞ gi¸o dôc. 3. Kết thúc vấn đề: Nêu ý nghĩa, phơng hớng rèn luyện của bản thân. * NhËn xÐt u, nhîc:.

(89) 1. u ®iÓm: - Một số em biết làm một bài lập luận giải thích, hiểu đợc nội dung cña c©u tôc ng÷ vÒ nghÜa ®en, nghÜa bãng, n©ng cao. - Mét sè em tá ra am hiÓu thùc tÕ. 2. Nhîc ®iÓm: - NhiÒu em viÕt cßn s¬ lîc cha s©u. - Vèn hiÓu biÕt cßn Ýt. * Tr¶ bµi: Híng dÉn häc sinh ch÷a lçi. IV. Cñng cè: - Các em xem lại bài của mình để rút kinh nghiệm. V. DÆn dß: - Tìm đọc một số bài văn mẫu để học tập cách viết..

(90) TuÇn 30 so¹n ......./......./.......... Ngµy. Ngµy d¹y:......../......./.......... TiÕt 117 Quan ©m thÞ kÝnh a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc một số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống. - Tóm tắt đợc vở chèo Quan âm Thị Kính, nội dung, ý nghĩa và một số đặc điểm nghệ thuật của trích đoạn: nỗi oan hại chồng. b. phơng pháp: Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu kĩ thể loại và nội dung vở chèo để soạn đúng trọng t©m. Trò: Đọc kĩ tóm tắt, trích đoạn và trả lời đợc câu hỏi Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: -V× sao nãi HuÕ lµ c¸i n«i cña d©n ca? - Cách thởng thức dân ca Huế có gì đặc biệt so với các loại dân ca kh¸c? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Nghệ thuật sân khấu dân gian cổ truyền Việt Nam rất phong phú và độc đáo: chèo, tuồng, rối nớc... Trong đó vở chèo “Quan âm ThÞ KÝnh” lµ mét trong nh÷ng vë tiªu biÓu nhÊt. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §äc- t×m hiÓu chó thÝch Hớng dẫn đọc theo kiểu phân vai: 1. Đọc: gåm ngêi dÉn chuyÖn, nh©n vËt 2. Chó thÝch: ThiÖn SÜ, nh©n vËt ThÞ KÝnh, nh©n * ThÓ lo¹i: (Sgk). vËt Sïng bµ, Sïng «ng, M·ng «ng. * Vë chÌo: Quan ¢m ThÞ KÝnh. Chó thÝch: Sgk Tãm t¾t néi dung Sgk - Tr.111. Hoạt động 2 II. T×m hiÓu v¨n b¶n ? Nçi oan h¹i chång diÔn ra trong - Tríc khi bÞ oan (§Çu -> mét mùc). nh÷ng thêi ®iÓm nµo? - Trong khi bÞ oan (TiÕp -> vÒ cïng cha con ¬i). - Sau khi bÞ oan: (Cßn l¹i). ? Trong ®o¹n ®Çu tríc khi m¾c oan, 1. Tríc khi bÞ oan: tình cảm của Thị Kính đối với Thiện - Thơng chồng: ngồi quạt cho chồng SÜ nh thÕ nµo? ngñ, ch¨m sãc chång. ? Trong khi chồng ngủ, Thị Kính - Xén râu cho chồng -> muốn làm đẹp ch¨m sãc chång b»ng c¸ch nµo n÷a? cho Cử chỉ đó cho thấy Thị Kính là ngời chồng; tỉ mỉ chân thật trong tình yêu. nh thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt ThÞ => Yªu th¬ng chång, mong muèn cã KÝnh tríc khi bÞ oan? hạnh phúc lứa đôi tốt đẹp. IV. Cñng cè: HÖ thèng kiÕn thøc. V. DÆn dß: Häc bµi. So¹n tiÕp bµi: Quan ¢m ThÞ KÝnh..

(91) TuÇn 30 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 118. Ngµy Ngµy. Quan ©m thÞ kÝnh. (TiÕp theo) a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu đợc một số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống. - Tóm tắt đợc vở chèo Quan âm Thị Kính, nội dung, ý nghĩa và một số đặc điểm nghệ thuật của trích đoạn: nỗi oan hại chồng. b. phơng pháp: Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu kĩ thể loại và nội dung vở chèo để soạn đúng trọng t©m. Trò: Đọc kĩ tóm tắt, trích đoạn và trả lời đợc câu hỏi Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt ThÞ KÝnh tríc khi bÞ oan? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Thị Kính là một ngời yêu thơng chồng, mong muốn có hạnh phúc lứa đôi tốt đẹp. Thế nhng, Thị Kính bị oan chỉ vì sự việc xén râu vì muốn làm đẹp cho chồng. Sự việc diễn ra nh thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu đợc điều đó? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Trong khi bÞ oan ? Sù viÖc c¾t r©u chång cña ThÞ KÝnh 1. Téi giÕt chång: C¸i con mÆt søa gan đã bị Sùng bà ghép tội gì? Tìm chi lim này, mày định giết con bà à? tiết để nói điều đó? 2. Nh÷ng lêi buéc téi: ? Thị Kính đã bị Sùng bà luận tội - Tuồng bay mèo mả bà đồng lẳng lơ. giÕt chång nh thÕ nµo? - Mày đã trót say hoa đắm nguyệt. - §· trªn d©u díi Béc hÑn hß. ? Với những lời nói đó, Sùng bà => Thị Kính là loại đàn bà h đốn, có buéc téi ThÞ KÝnh víi téi danh g×? tâm địa xấu xa, ngoại tình. ? Sùng bà đã có những lời phán xét - Trứng rồng lại nở ra rồng nµo? - Liu ®iu l¹i në ra dßng liu ®iu. - Mµy lµ con nhµ cua èc. - Con g¸i ná måm th× vÒ ë víi cha. - Gäi m·ng téc, phã vÒ cho r¶nh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi ph¸n xÐt => Coi thêng ThÞ KÝnh lµ con nhµ thÊp đó? hÌn, kh«ng xøng víi nhµ m×nh, ph¶i ®uæi ®i. ? Nh÷ng lêi buéc téi trªn cña Sïng => Nh÷ng lêi luËn téi kh«ng cã c¨n cø, bµ cã c¨n cø nµo kh«ng? V× sao? mụ tự nghĩ ra tội để gán cho Thị Kính. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi lÏ cña - Lêi lÏ l¨ng nhôc, hèng h¸ch. mô? ? Cïng víi lêi lÏ, mô cßn cã nh÷ng - Dói ®Çu ThÞ KÝnh ng· xuèng. hành động nào với Thị Kính? Kết - Dúi tay ngã khuỵ xuống. hợp lời nói và hành động, em thấy => Là loại đàn bà (mẹ chồng) độc địa, Sïng bµ lµ ngêi nh thÕ nµo? Thuéc bÊt nh©n, tµn nhÉn. -> Nh©n vËt “mô lo¹i nh©n vËt nµo trong vë chÌo? ¸c”. - L¹y cha, l¹y mÑ, con xin tr×nh cha mÑ. ? Khi bÞ oan, ThÞ KÝnh cã nh÷ng lêi - Giêi ¬i! MÑ ¬i, oan cho con l¾m mÑ nãi cö chØ nµo? ¬i!.

(92) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng cö chØ lời nói đó? ? Với những cử chỉ đó, Thị Kính đợc nhà chồng đáp lại nh thế nào? ? Em thö h×nh dung hoµn c¶nh, th©n phËn cña ThÞ KÝnh lóc nµy nh thÕ nào? Qua đó, đức tính nào của Thị Kính đợc bộc lộ? ? ThÞ KÝnh thuéc lo¹i nh©n vËt nµo trong chÌo cæ? ? Theo em, 2 nhân vật này xung đột nhau theo m©u thuÈn nµo? Hoạt động 2 ? Bị đuổi đi, Thị Kính đã có những cö chØ vµ lêi nãi nµo? Ph¶n ¸nh nçi ®au nµo cña ThÞ KÝnh?. ? Sau khi bÞ ®uæi khái nhµ chång, ThÞ KÝnh kh«ng vÒ víi cha mµ quyÕt định ra đi đã chứng tỏ điều gì ở Thị KÝnh? ? Thị Kính đã chọn con đờng giải oan nh thÕ nµo? ? Con đờng Thị Kính chọn để giải oan cã ý nghÜa g×?. - Oan thiÕp l¾m chµng ¬i. * Cö chØ: vËt v· khãc, ngöa mÆt rò rîi ch¹y theo van xin. * Lêi nãi hiÒn dÞu, lÔ phÐp, cö chØ yÕu ®uèi, nhÉn nhôc. - Chång: im lÆng; mÑ chång: m¾ng chöi (Th«i c©m ®i l¹i cßn oan µ), bè chång a dua theo mÑ chång (Th× ra con ThÞ KÝnh nµy lµ g¸i giÕt chång thËt µ!). - Đơn độc, bất lực. => Lµ mét ngêi nhÉn nhôc. Trong oan ức vẫn hiền lành, giữ phép tắc gia đình. - Nhân vật “nữ chính” bản chất đức h¹nh, nÕt na gÆp nhiÒu oan tr¸i. - Xung đột giữa mẹ chồng, nàng dâu. Về bản chất xung đột giữa kẻ thống trị và kẻ bÞ trÞ trong x· héi phong kiÕn. T¹o nªn bÞ kÞch. II. Sau khi bÞ oan: - Quay vào nhà nhìn cái kỷ đến sách, thóng kh©u råi cÇm chiÕc ¸o ®ang kh©u dì bãp chÆt trong tay + lêi nãi: Th¬ng «i bÊy l©u nay.. run rñi. => Nçi ®au nuối tiếc, xót xa cho hạnh phúc lứa đôi bÞ tan vì. - Không đành cam chị oan trái. - Muèn tù m×nh t×m c¸ch gi¶i oan. => ThÞ KÝnh kh«ng cßn nhu nhîc.. - Đi tu để cầu Phật tổ chứng minh cho sù trong s¹ch cña m×nh. - Ph¶n ¸nh sè phËn bÞ bÕ t¾c cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò. Lªn ¸n x· héi vô nhân đạo đối với ngời phụ nữ. Hoạt động 3 III. ý nghÜa v¨n b¶n ? Em hiÓu g× vÒ nghÖ thuËt chÌo vµ - TÝch chuyÖn mang ý nghÜa ca ngîi néi dung vë chÌo nµy? phẩm chất, đức hạnh của ngời phụ nữ; phª ph¸n sù ¸p bøc phong kiÕn. Nh©n vËt mang tÝnh quy íc: chÝnh - tµ. - Ng«n ng÷ v¨n vÇn ®i liÒn víi h¸t. * Ghi nhí: (Sgk). IV. Củng cố: Gọi Hs đọc mục ghi nhớ: (Sgk). V. DÆn dß: «n tËp phÇn v¨n häc..

(93) TuÇn 30 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 119. Ngµy Ngµy. DÊu chÊm l÷ng vµ dÊu chÊm phÈy. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc công dụng của dấu chấm lững và dấu chấm phẩy. - BiÕt vËn dông dÊu chÊm l÷ng vµ dÊu ch©m phÈy khi viÕt. b. ph¬ng ph¸p: - Qui n¹p. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, b¶ng phô (chuÈn bÞ tríc). Trò: Đọc trớc bài mời để trả lời các câu hỏi ở Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª? Cho 1 vÝ dô? - Liệt kê đợc chia thành những loại nào? Cho 1 ví dụ? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trực tiếp. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. DÊu chÊm l÷ng Ghi 3 vÝ dô Sgk lªn b¶ng phô. 1. VÝ dô: (Sgk). ? Câu a, b, c dấu chấm lững dùng để 2. Nhận xét: diễn đạt điều gì? (Làm gì?). a. Tá ý cßn nhiÒu vÞ anh hïng d©n téc nữa cha đợc liệt kê. b. BiÓu thÞ sù ng¾t qu·ng trong lêi nãi cña nh©n vËt do qu¸ mÖt vµ sî h¶i. c. Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn bÊt ngê cña tõ bu thiÕp. ? Qua 3 vÝ dô trªn, em th©y dÊu 3. Ghi nhí: (Sgk). chÊm löng cã c«ng dông g×? Hoạt động 2 II. DÊu chÊm phÈy Gọi Hs đọc 2 ví dụ ở Sgk. 1. VÝ dô: (Sgk). ? Dấu chấm phẩy ở câu a dùng để 2. Nhận xét: làm gì? Câu ba dùng để làm gì? a. Dùng để đánh dấu ranh giới giữa 2 vế cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. b. Dùng để ngăn cách các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp, giúp ngời đọc hiểu đợc các bộ phận, các tầng bậc ý trong khi liÖt kª. ? Qua vÝ dô, em thÊy dÊu chÊm phÈy 3. Ghi nhí: (Sgk). cã t¸c dông g×? Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Hoạt động nhóm: Bµi tËp 1: Nhãm 1, 2, 3: Lµm bµi tËp 1. a. Biểu thị lời nói bị ngắc ngứ, đứt qu·ng do sî h·i, tóng tóng. b. BiÓu thÞ c©u nãi bÞ bá dë. c. Biểu thị sự liệt kê cha đầy đủ. Nhãm 4, 5, 6: Lµm bµi tËp 2. Bài tập 2: Dùng để ngăn cách các vế của.

(94) c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. IV. Cñng cè: - Gọi một học sinh đọc 2 mục ghi nhớ (Sgk). V. DÆn dß: - Häc thuéc c¸c c«ng dông dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy..

(95) TuÇn 30 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 120. Văn bản đề nghị. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc đặc điểm của văn bản đề nghị: mục đích, yêu cầu; nội dung và c¸ch lµm. - Hiểu các tình huống cần viết văn bản đề nghị: Khi nào viết, viết để làm g×? - Biết cách viết đúng qui cách. - Nhận ra đợc những sai sót thờng gặp khi viết văn bản đề nghị. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, tự luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - V¨n b¶n hµnh chÝnh lµ g×? Cã g× kh¸c so víi v¨n b¶n nghÖ thuËt? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trong cuộc sống có rất nhiều tình huống cần phải đề nghÞ, kiÕn nghÞ. §ã lµ nh÷ng t×nh huèng khi mét c¸c nh©n hay mét tËp thÓ cã nhu cầu chính đáng về một việc gì đó muốn đề đạt nguyện vọng mong đợc giúp đỡ, xem xét, thay đổi.. . thì ngời ta thờng phải viết văn bản đề nghị, kiến nghị. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Đặc điểm của văn bản đề nghị 1. VÝ dô: (Sgk). ? Hai văn bản đó viết nhằm mục - Văn bản 1: Đề nghị sơn lại bảng. đích gì? - V¨n b¶n 2: §Ò nghÞ c¶i thiÖn vÖ sinh m«i trêng. ? Giấy đề nghị cần chú ý những yêu - Nội dung: Phải ghi rõ lý do đề nghị cÇu g× vÒ néi dung vµ h×nh thøc tr×nh (ng¾n gän, dÔ hiÓu). bµy? - Hình thức: Phải tuân theo một số đề mục nhất định. Th¶o luËn nhãm: ? H·y nªu mét t×nh huèng trong sinh Dù kiÕn: Mét sè b¹n vi ph¹m kû luËt hoạt học tập ở trờng, lớp mà em thấy cần xét đề nghị kỷ luật lên đội. cần thiết phải viết giấy đề nghị? ? Trong 4 t×nh huèng ë Sgk, t×nh - T×nh huèng a, c. huống nào cần phải viết giấy đề - Tình huống b: Viết giấy tờng trình. nghÞ? - T×nh huèng d: ViÕt b¶n kiÓm ®iÓm. ? Vậy theo em, thế nào là văn bản đề 2. Ghi nhớ: (Sgk). nghÞ? Hoạt động 2 II. Cách làm văn bản đề nghị 1. VÝ dô: (Sgk). ? Hai ví dụ ở mục I, các văn bản đó - Hai văn bản đợc trình bày theo một số đợc trình bày theo thứ tự nào? Có đề mục nhất định (quốc huy, quốc ®iÓm g× gièng, kh¸c nhau? hiÖu...)..

(96) - Hai v¨n b¶n chØ kh¸c nhau vÒ lý do vµ nội dung kiến nghị (đề nghị). ? Theo em, những phần nào là quan - Ai đề nghị? Đề nghị ai? Đề nghị điều trọng trong văn bản đề nghị? gì? Đề nghị để làm gì? ? Các mục trong văn bản đề nghị đợc 2. Ghi nhớ: (Sgk). tr×nh bµy nh thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bày một văn bản đề nghị? Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Th¶o luËn nhãm: ? So sánh lí do viết đơn và lí do viết - Giống: Đều là những nhu cầu và đề nghị để thấy điểm giống và khác nguyện vọng chính đáng. nhau? - Kh¸c: Mét bªn lµ nguyÖn väng cña mét c¸ nh©n, cßn mét bªn lµ nhu cÇu cña mét tËp thÓ. IV. Cñng cè: - Gọi một học sinh đọc lại 2 ghi nhớ (Sgk). V. DÆn dß: - Học thuộc phần dàn ý văn bản đề nghị..

(97) TuÇn 31 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 121. «n tËp v¨n häc. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc đầu đề của các văn bản trong hệ thống các văn bản, nội dung cơ bản của từng cụm bài, những giới thuyết về văn chơng, về đặc trng thể loại cña c¸c v¨n b¶n. - RÌn c¸c kû n¨ng so s¸nh hÖ thèng ho¸. - LËp b¶ng hÖ thèng ph©n lo¹i. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi, xem l¹i c¸c néi dung, nghÖ thuËt v¨n b¶n tõ kì I -II để có những câu hỏi tổng quát. Trò: Ôn lại toàn bộ phần văn bản kì I-II để soạn bài. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Việc ôn tập phần Văn của Chơng trình Ngữ văn 7 vẫn đợc tiến hành dới hình thức nêu câu hỏi để các em trả lời nhằm đạt các yêu cầu theo trình tự: nhớ đúng và đủ nhan đề các tác phẩm, nắm chắc một số khái niệm lí thuyết có liên quan trực tiếp đến việc hiểu văn bản, hiểu đúng những giá trÞ c¬ b¶n trong tõng côm v¨n b¶n. 2. TriÓn khai bµi: 1. Hãy nhớ và ghi lại tất cả đầu đề các văn bản đã học, đọc thêm. Sau đó, đối chiÕu Sgk. (Häc sinh ghi - tr×nh bµy). 34 v¨n b¶n. 2. Dựa vào một số chú thích để nhớ lại định nghĩa một số khái niệm thể loại văn học và biện pháp nghệ thuật đã học. (1) Ca dao - d©n ca: Thuéc th¬ ca d©n gian: nh÷ng bµi th¬, bµi h¸t tr÷ t×nh dân gian do quần chúng nhân dân sáng tác - truyền miệng từ đời này sang đời kh¸c. (2) Tục ngữ: là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt, đợc vận dụng vào đời sống suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng ngày. (3) Th¬ tr÷ t×nh: lµ mét thÓ lo¹i v¨n häc ph¶n ¸nh cuéc sèng b»ng c¶m xóc trùc tiÕp cña ngêi s¸ng t¸c. Th¬ tr÷ t×nh thêng cã vÇn, nhÞp ®iÖu, ng«n ng÷ cô động, mang tính cách điệu cao. (4) Thơ trữ tình trung đại: - §êng luËt (thÊt ng«n, ngò ng«n, b¸t có, tø tuyÖt). - Lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t, ng©m khóc, 4 tiÕng. - Nh÷ng thÓ th¬ thuÇn tuý ViÖt Nam: lôc b¸t, 4 tiÕng. - Cã thÓ th¬ häc tËp cña Trung Quèc: §êng luËt. (5) Thơ thất ngôn tứ tuyệt đờng luật: 7 tiếng/ 4 câu. KÕt cÊu: khai, thõa, chuyÓn, hîp; nhÞp 4/3 hoÆc 2/2/3. VÇn: ch©n 7; liÒn: 1-2; c¸ch: 2-4; b»ng. (6) Thơ ngũ ngôn tứ tuyệt đờng luật: tơng tự nh thất ngôn, chỉ khác 5 tiÕng/ 4 c©u/ 1 bµi; nhÞp 3/2 hoÆc 2/3. Cã thÓ gieo vÇn tr¾c. (7) Th¬ thÊt ng«n b¸t có: 7 tiÕng/ c©u; 8 c©u/ bµi. - VÇn: B»ng - tr¾c; ch©n: 7; liÒn 1-2; c¸ch 2-4-6-8..

(98) - Kết cấu 4 liên: câu 1-2: đề; 3-4: thực; 5, 6: luận; 7,8: kết. - LuËt: B»ng - tr¾c; 1, 3, 5 (tù do), 2, 4, 6: b¾t buéc. - Hai câu 3-4; 5-6: phải đối nhau từng câu, từng vế, từng từ. (8) Th¬ lôc b¸t. (9) Song thÊt lôc b¸t. (10) Truyện ngắn hiện đại: ngắn. Cách kể linh hoạt, không gò bó, không hoàn toàn tuân theo trình tự thời gian, thay đổi ngôi kể, nhịp văn nhanh, kết thúc đột ngột. (11) Phép tơng phản: là sự đối lập các hình ảnh, chi tiết, nhân vật, trái ngợc nhau, để tô đậm, nhấn mạnh một đối tợng. (12) T¨ng cÊp: thêng ®i cïng víi t¬ng ph¶n. 3. Những tình cảm, những thái độ thể hiện trong các bài ca dao, dân ca đã đợc häc lµ g×? Chän häc 4, 5 bµi ca dao mµ em thÝch. (Häc sinh tù lµm). 4. C©u 4: Häc sinh tù häc. 5. Nh÷ng gi¸ trÞ lín vÒ t tëng, t×nh c¶m trong c¸c bµi th¬, ®o¹n th¬ tr÷ t×nh ViÖt Nam, Trung Quèc. Häc thuéc lßng. Häc sinh tù «n c¸c ghi nhí cña v¨n b¶n. * Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh lµm ë nhµ nh÷ng c©u cßn l¹i. IV. Cñng cè: - Lu ý thêm phần văn bản ở kì II để kiểm tra kì II. V. DÆn dß: - Học thuộc lòng các bài đã dặn..

(99) TuÇn 31 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 122. DÊu g¹ch ngang. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc công dụng của dấu gạch ngang. - BiÕt dïng dÊu g¹ch ngang, ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi. b. ph¬ng ph¸p: - Quy n¹p. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu bµi d¹y, chuÈn bÞ b¶ng phô. Trß: Xem tríc bµi míi, chuÈn bÞ c¸c c©u hái ë Sgk vµo vë so¹n. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - DÊu chÊm löng cã nh÷ng c«ng dông g×? Cho 1 vÝ dô? - DÊu chÊm phÈy cã nh÷ng c«ng dông g×? Cho 1 vÝ dô? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Chúng ta đã nắm đợc công dụng của dấu chấm lửng vµ dÊu chÊm phÈy. H«m nay, chóng ta cïng nhau t×m hiÓu c«ng dông cña dÊu gạch ngang và phân biệt đợc dấu gạch ngang với dấu gạch nối. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. C«ng dông cña dÊu g¹ch ngang Ghi c¸c vÝ dô ë Sgk lªn b¶ng phô. 1. VÝ dô: (Sgk). ? Trong mçi vÝ dô bªn, cã nh÷ng 2. NhËn xÐt: c«ng dông g×? a. Đợc dùng để đánh dấu bộ phận giải thÝch §Ñp qu¸ ®i, mïa xu©n ¬i - Mïa xu©n cña Hµ Néi th©n yªu. b. Đợc dùng để đánh dấu lời nói trực tiếp cña nh©n vËt. c. Dùng để liệt kê (liệt kê các công dụng cña dÊu chÊm l÷ng). d. Dùng để nối các bộ phận trong liên danh (tªn ghÐp) Va-ren - Phan Béi Ch©u. ? Qua t×m hiÓu, h·y cho biÕt dÊu 3. Ghi nhí: (Sgk). g¹ch ngang cã c«ng dông g×? Gọi Hs đọc mục ghi nhớ (Sgk). Hoạt động 2 II. Ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi. 1. VÝ dô: (Sgk). ? Dùa vµo vÝ dô d ë môc 1, dÊu g¹ch 2. NhËn xÐt: nối Va-ren đợc dùng để làm gì? - Dấu gạch nối để nối các tiếng trong tên riªng níc ngoµi: Va-ren. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ dÊu g¹ch => DÊu g¹ch ngang dµi h¬n dÊu g¹ch ngang, g¹ch nèi? nèi. Gọi Hs đọc mục ghi nhớ (Sgk). 3. Ghi nhí: (Sgk). Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Hoạt động nhóm: Bµi tËp 1: ? Hãy nêu công dụng của dấu gạch - a, b. Dùng để đánh dấu chú thích, giải.

(100) ngang trong nh÷ng c©u a, b, c, d?. thÝch. - c. §¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp vµ bé phËn gi¶i thÝch. - d, e. Dùng để nối các bộ phận trong liªn danh (tªn ghÐp). ? H·y nªu râ c«ng dông cña c¸c dÊu Bµi tËp 2: g¹ch nèi? Dùng để nối các tiếng trong tên riêng nớc ngoài (Béc-lin, An-dát, Lo-ren) IV. Cñng cè: - C«ng dông cña dÊu g¹ch ngang. V. DÆn dß: - Häc vµ hiÓu c«ng dông dÊu g¹ch ngang, g¹ch nèi. - Lµm bµi tËp 3..

(101) TuÇn 31 so¹n ......./......./.......... Ngµy. Ngµy d¹y:......../......./.......... TiÕt 123 «n tËp tiÕng viÖt a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Hệ thống lại các kiến thức về tiếng Việt mà các em đã đợc học từ đầu kì I-II nh: câu đơn, các kiểu câu đơn và các dấu câu đã đợc học. Biết phân biệt và ¸p dông bµi tËp. b. phơng pháp: Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Các em đã đợc học những kiến thức cơ bản về các kiểu câu đơn cùng với một số dấu câu (dấu chấm, dấu phẩy, dấu chấm phẩy, dấu chÊm löng, dÊu g¹ch ngang). TiÕt häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hÖ thèng l¹i c¸c kiến thức về tiếng Việt mà các em đã đợc học từ đầu kì I-II nh: câu đơn, các kiểu câu đơn và các dấu câu đã đợc học. Biết phân biệt và áp dụng bài tập. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Các kiểu câu đơn. * Gåm 2 lo¹i: Hớng dẫn học sinh làm bảng ôn tập. - Phân theo mục đích nói: gồm 4 loại: - Ph©n lo¹i theo cÊu t¹o: gåm 2 lo¹i: + B×nh thêng. + Đặc biệt: Rút gọn và đặc biệt. Hoạt động 2 II. Các dấu câu đã học - Gåm 5 lo¹i: + DÊu chÊm. Híng dÉn häc sinh hÖ thèng l¹i theo + DÊu phÈy. cách: Thứ tự / định nghĩa / Ví dụ. + DÊu chÊm phÈy. + DÊu chÊm l÷ng. + DÊu g¹ch ngang. Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n tËp. Chç nµo kh«ng râ, gi¸o viªn híng dẫn giảng giải, đặc biệt là phần ví dô? IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i toµn bé c¸c dÊu c©u, kiÓu c©u. V. DÆn dß: - Ôn tập tốt phần các kiểu câu để tiết sau ôn tập tốt..

(102) TuÇn 31 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 124. v¨n b¶n b¸o c¸o. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm đợc đặc điểm của văn bản báo cáo: mục đích, yêu cầu, nội dung và c¸ch lµm lo¹i v¨n b¶n nµy. - Biết cách viết một văn bản báo cáo đúng qui cách. - Nhận ra đợc những sai sót thờng gặp khi viết văn bản báo cáo. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu c¸c lo¹i v¨n b¶n b¸o c¸o, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: - Nêu đặc điểm của văn bản đề nghị? - Nêu cách làm văn bản đề nghị? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Báo cáo là một trong những loại văn bản hành chính kh¸ tiªu biÓu vµ th«ng dông trong cuéc sèng. VËy, b¸o c¸o lµ g×? C¸ch lµm mét v¨n b¶n b¸o c¸o nh thÕ nµo? 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n b¸o c¸o Gọi 1 Hs đọc 2 văn bản báo cáo ở 1. Ví dụ: (Sgk). Sgk. ? Qua ví dụ, em thấy viết báo cáo để - Mục đích: Viết báo cáo để trình bày về lµm g×? tình hình, sự việc và các kết quả đã làm đợc của cá nhân hoặc tập thể. ? Văn bản báo cáo có gì đáng chú ý - Về nội dung: Phải nêu rõ: Ai viết? Ai vÒ néi dung, h×nh thøc? nhËn? NhËn vÒ viÖc g× vµ kÕt qu¶ ra sao? - Về hình thức: Phải đúng mẫu, sáng sña, râ rµng. Th¶o luËn nhãm: ? Em đã viết báo cáo lần nào cha? - Khi cần viết sơ kết, tổng kết một Dẫn ra một số trờng hợp cần viết báo phong trào thi đua hoặc một đợt hoạt cáo trong sinh hoạt, học tập ở trờng động công tác nào đó. em? Có 3 trờng hợp ở Sgk trờng hợp - Trờng hợp b: Vì đó là văn bản báo cáo nµo cÇn viÕt b¸o c¸o? vÒ t×nh h×nh häc tËp, sinh ho¹t vµ c«ng ?Qua c¸c vÝ dô, theo em v¨n b¶n b¸o t¸c cña líp trong 2 th¸ng cuèi n¨m. cáo có những đặc điểm gì? 2. Ghi nhí: (Sgk). Hoạt động 2 II. C¸ch lµm v¨n b¶n b¸o c¸o. 1. Dµn môc mét v¨n b¶n b¸o c¸o. ? §äc l¹i 2 v¨n b¶n vµ xem c¸c môc - Quèc hiÖu, tiªu ng÷. trong văn bản đợc trình bày theo - Địa điểm báo cáo và ngày tháng. tr×nh tù nµo? Theo em phÇn nµo lµ - Tªn v¨n b¶n b¸o c¸o: b¸o c¸o vÒ... quan träng nhÊt? - N¬i nhËn b¸o c¸o. - Ngêi b¸o c¸o..

(103) - Nêu lý do, sự việc và kết quả đã làm đợc. - Ký tªn. ? Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy -> Tªn v¨n b¶n cÇn viÕt ch÷ in hoa, khæ b¶n b¸o c¸o? to. - V¨n b¶n tr×nh bµy ph¶i râ rµng, c©n đối. Gọi Hs đọc mục ghi nhớ (Sgk). 2. Ghi nhí: (Sgk) Hoạt động 3 III. LuyÖn tËp Th¶o luËn: - Khi viÕt b¸o c¸o cÇn tr¸nh nh÷ng lçi g×? IV. Cñng cè: - Gọi học sinh đọc lại phần ghi nhớ (Sgk). V. DÆn dß: - Häc kÜ phÇn ghi nhí. - Su tÇm mét v¨n b¶n b¸o c¸o..

(104) TuÇn 32 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 125 luyÖn. Ngµy Ngµy. tập làm văn bản đề nghị - báo c¸o. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Thông qua thực hành, biết ứng dụng các văn bản báo cáo và đề nghị vào các tình huống cụ thể, nắm đợc cách thức làm 2 loại văn bản này. - Thông qua các bài tập trong Sgk để tự rút ra những lỗi thờng mắc, phơng híng vµ c¸ch söa ch÷a c¸c lçi thêng m¾c ph¶i khi viÕt 2 lo¹i v¨n b¶n trªn. b. ph¬ng ph¸p: §µm thoai, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, soạn bài, tìm hiểu một số lỗi thờng mắc ở học sinh để cã híng söa ch÷a. Trò: Học sinh chuẩn bị bài ở nhà tốt để thực hành. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Quy cách viết văn bản đề nghị và báo cáo đã đợc häc ë c¸c tiÕt häc tríc, tiÕt häc nµy chØ tËp trung luyÖn tËp. V× chØ qua luyÖn tËp thực hành các em mới ghi nhớ đợc những kiến thức cần chú ý về các loại văn bản này, từ cách làm đến các lỗi thờng mắc phải. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. Ôn lại lý thuyết về văn bản đề nghị vµ v¨n b¶n b¸o c¸o Th¶o luËn: 1. Gièng nhau: §Òu lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh, cã mÉu chung. ? Mục đích viết văn bản đề nghị và 2. Khác nhau: v¨n b¶n b¸o c¸o cã g× kh¸c nhau? - Mục đích: + Văn bản đề nghị: đề đạt nguyện vọng. + V¨n b¶n b¸o c¸o: tr×nh bµy nh÷ng kÕt quả đã làm đợc. ? Nội dung văn bản báo cáo, văn bản - Nội dung: + Văn bản đề nghị: ai đề đề nghị có gì khác nhau? nghị? đề nghị ai? đề nghị để làm gì? + V¨n b¶n b¸o c¸o: b¸o c¸o cña ai víi ai? B¸o c¸o vÒ viÖc g×? kÕt qu¶ nh thÕ nµo? Hoạt động 2 II. LuyÖn tËp Th¶o luËn nhãm: Bµi tËp 1: Nhóm 1, 2: Làm văn bản đề nghị. H·y nªu mét t×nh huèng thêng gÆp trong Nhãm 3, 4: Lµm v¨n b¶n b¸o c¸o. cuéc sèng mµ em cho lµ ph¶i lµm v¨n b¶n Đại diện trả lời. Gv: Nhận xét, bổ đề nghị và một tình huống phải viết báo sung c¸o. IV. Cñng cè: HÖ thèng l¹i ph¬ng ph¸p viÕt 2 lo¹i v¨n b¶n. V. DÆn dß: ChuÈn bÞ tèt phÇn luyÖn tËp cho tiÕt häc tiÕp theo..

(105) TuÇn 32 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 126 luyÖn. Ngµy Ngµy. tập làm văn bản đề nghị - báo c¸o. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - Thông qua thực hành, biết ứng dụng các văn bản báo cáo và đề nghị vào các tình huống cụ thể, nắm đợc cách thức làm 2 loại văn bản này. - Thông qua các bài tập trong Sgk để tự rút ra những lỗi thờng mắc, phơng híng vµ c¸ch söa ch÷a c¸c lçi thêng m¾c ph¶i khi viÕt 2 lo¹i v¨n b¶n trªn. b. ph¬ng ph¸p: §µm thoai, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, tìm hiểu một số lỗi thờng mắc ở Hs để có hớng sửa ch÷a. Trò: Học sinh chuẩn bị bài ở nhà tốt để thực hành. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Quy cách viết văn bản đề nghị và báo cáo đã đợc häc ë c¸c tiÕt häc tríc, tiÕt häc nµy chØ tËp trung luyÖn tËp. V× chØ qua luyÖn tËp thực hành các em mới ghi nhớ đợc những kiến thức cần chú ý về các loại văn bản này, từ cách làm đến các lỗi thờng mắc phải. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động 1 I. LuyÖn tËp Th¶o luËn nhãm: Bài tập 2:Hãy viết một văn bản đề nghị Häc sinh t×m hiÓu vµ viÕt mét v¨n b¶n vµ mét v¨n b¶n b¸o c¸o. (báo cáo hoặc đề nghị) trong vòng 15 * Các nhóm trình bày văn bản của nhóm phót. m×nh. C¶ líp nhËn xÐt, bæ sung. Nhãm 1, 2: T×m hiÓu vµ viÕt lo¹i v¨n Bµi tËp 3: - V¨n b¶n 1: Hs viÕt b¸o c¸o b¶n b¸o c¸o. lµ kh«ng phï hîp, trong t×nh huèng nµy Nhóm 3, 4: Tìm hiểu và viết loại văn phải viết đơn để trình bày hoàn cảnh gia bản đề nghị. đình và đề đạt nguyện vọng của mình. ? Chỉ ra những lỗi sai trong việc sử - Văn bản 2: Hs viết văn bản đề nghị là dông c¸c v¨n b¶n? không đúng, trong trờng hợp này phải viÕt b¸o c¸o, v× c« gi¸o chñ nhiÖm muèn biÕt t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ cña líp trong việc giúp đỡ các gia đình thơng binh, liÖt sÜ vµ bµ mÑ ViÖt Nam anh hïng. Gv tæng kÕt vµ nh¾c nhë nh÷ng lu ý - V¨n b¶n c: Trêng hîp nµy kh«ng thÓ cần thiết về viết văn bản đề nghị và viết đơn mà phải viết văn bản đề nghị v¨n b¶n b¸o c¸o. Ban gi¸m hiÖu nhµ trêng biÓu d¬ng, khen thëng cho b¹n H. IV. Cñng cè: HÖ thèng l¹i ph¬ng ph¸p viÕt 2 lo¹i v¨n b¶n. V. Dặn dò: Ôn tập tốt để có thể kiểm tra học kì II..

(106) TuÇn 32 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 127. «n tËp tËp lµm v¨n. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - ¤n l¹i vµ cñng cè c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n biÓu c¶m vµ v¨n b¶n nghÞ luËn. - LuyÖn häc sinh cã nhËn thøc râ trong viÖc linh ho¹t thùc hµnh c¸c thÓ loại văn bản đã học. b. ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ tèt c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trực tiếp. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động 1: Văn bản biểu cảm 1. Hãy ghi lại trên các văn bản biểu cảm đã học và đọc ở Sgk 7: - Cæng trêng më ra. - MÑ t«i. - Mét thø quµ cña lóa non: Cèm. - Mïa xu©n cña t«i. - Sµi Gßn t«i yªu. 2. Văn biểu cảm có đặc điểm gì? - Mục đích: Biểu hiện tình cảm, tinh thần, thái độ và đánh giá của ngời viết đối với ngời và việc ngoài đời và tác phẩm văn học. - VÒ c¸ch thøc: + Ngời viết phải biến đồ vật, cảnh vật, sự việc, con ngời thành hình ¶nh béc lé t×nh c¶m cña m×nh. + Khai thác những đặc điểm, tính chất của đồ vật, cảnh vật, sự việc, con ngời nhằm bộc lộ tình cảm và sự đánh giá của mình. - VÒ bè côc: Theo m¹ch t×nh c¶m suy nghÜ. 3. YÕu tè miªu t¶ cã vai trß g× trong v¨n biÓu c¶m? - Chủ yếu để khơi gợi cảm xúc, tình cảm do cảm xúc, tình cảm chi phối chứ không nhằm miêu tả đầy đủ phong cảnh, chân dung hay sự việc. Miêu tả xen kẻ với kể chuyện và phát biểu cảm nghĩ, trong miêu tả đã thể hiện cảm xúc, t©m tr¹ng. (Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª, ... 4. YÕu tè tù sù cã vai trß g× trong v¨n b¶n biÓu c¶m? - T¬ng tù nh vai trß miªu t¶. 5. Khi muốn bày tỏ tình thơng yêu, lòng ngỡng mộ, ngợi ca đối với một con ngời, sự vật, hiện tợng thì phải nêu đợc: - Vẽ đẹp bên ngoài, đặc điểm, phẩm chất bên trong, ảnh hởng, tác dụng, ấn tợng sâu đậm và tốt đẹp đối với con ngời và cảnh vật, sự thích thú, ngỡng mộ, say mª tõ ®©u vµ v× sao? a. Với con ngời: Vẽ đẹp ngoại hình, lời nói, cử chỉ, hành động; vẽ đẹp tâm hån, tÝnh c¸ch. b. Với cảnh vật: Vẽ đẹp riêng, ấn tợng đối với cảnh quan và con ngời..

(107) 6. Ngôn ngữ biểu cảm đòi hỏi phải sử dụng các phơng tiện tu từ nh thế nào? Ví dô ë bµi Sµi Gßn t«i yªu. - Ph¬ng ph¸p so s¸nh: + Sài Gòn trẻ hoài nh một cây tơ đơng độ nõn nà.. . + Tôi yêu Sài Gòn nh ngời đàn ông vẫn ôm ấp mối tình đầu... - §èi lËp - t¬ng ph¶n: + Sài Gòn vẫn trẻ. Tôi thì đơng già. Ba trăm năm đô thị - năm ngàn năm đất nớc; + Nắng sớm, đêm khuya tha ma... - C©u c¶m, h« ng÷: + §Ñp qu¸ ®i mïa xu©n ¬i! + T«i yªu Sµi Gßn da diÕt; t«i yªu thêi tiÕt tr¸i chøng; t«i yªu phè phêng; yªu c¸i b×nh lÆng. - Câu hỏi tu từ: Ai bảo non đừng thơng nớc, ai cấm đợc... - C©u v¨n d¹t dµo ý th¬: + Mïa xu©n cña t«i, mïa xu©n B¾c ViÖt, mïa xu©n cña Hµ Néi - lµ mïa xu©n cã ma riªu riªu, giã lµnh l¹nh, cã tiÕng nh¹n kªu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp nh thơ mộng. + BÊy giê khi chµo ngêi lín, c¸c c« Êy cói ®Çu ch¾p hai tay l¹i vµ x¸... 7. - Nội dung văn bản biểu cảm: Nội dung cảm xúc, tâm trạng, tình cảm và đánh gi¸, nhËn xÐt cña ngêi viÕt. - Mục đích: Cho ngời đọc thấy rõ nội dung biểu cảm và đánh giá của ngời viết. - Ph¬ng tiÖn biÓu c¶m: C©u c¶m, so s¸nh, t¬ng ph¶n, trïng ®iÖp, c©u hái tu tõ, trùc tiÕp biÓu hiÖn c¶m xóc, t©m tr¹ng. 8. - Më bµi: Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm, nªu c¶m xóc, t×nh c¶m, t©m tr¹ng vµ đánh giá kết quả. - Th©n bµi: + Khai th¸c cô thÓ tõng c¶m xóc, t©m tr¹ng, t×nh c¶m. + Nhận xét, đánh giá cụ thể hay tổng thể. - Kết bài: ấn tợng sâu đậm nhất còn động lại trong lòng ngời viết. IV. Cñng cè: - HÖ thèng l¹i toµn bé thÓ lo¹i. V. DÆn dß: - ¤n tËp kü phÇn v¨n miªu t¶. - ChuÈn bÞ tèt tiÕt 2 cña bµi..

(108) TuÇn 32 so¹n ......./......./......... d¹y:......../......./.......... TiÕt 128. Ngµy Ngµy. «n tËp tËp lµm v¨n. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: - ¤n l¹i vµ cñng cè c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n biÓu c¶m vµ v¨n b¶n nghÞ luËn. - LuyÖn häc sinh cã nhËn thøc râ trong viÖc linh ho¹t thùc hµnh c¸c thÓ loại văn bản đã học. b. ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, th¶o luËn. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ tèt c¸c c©u hái theo Sgk. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trực tiếp. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động 1: Văn bản nghị luận 1. Các bài văn nghị luận đã học (4 bài). 2. C¸c d¹ng nghÞ luËn (Nãi, viÕt). 3. Những yếu tố cơ bản trong một bài văn nghị luận: gồm luận đề, luận điểm, luận cứ, luận chứng, lý lẽ, dẫn chứng, lập luận. Trong đó yếu tố lập luận là yếu tè chñ yÕu. 4. Luận điểm là gì? Là ý kiến thể hiện t tởng, quan điểm của bài văn đợc nêu ra dới hình thức câu khẳng định (hay phủ định) đợc diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu, nhất qu¸n. LuËn ®iÓm lµ linh hån cña bµi viÕt, nã thèng nhÊt c¸c ®o¹n v¨n thµnh mét khèi. Câu a, d: là luận điểm; Câu b: chỉ là câu cảm thán; Câu c: cha đủ ý, cha rõ ý. 5. Trong v¨n chøng minh rÊt cÇn dÉn chøng vµ còng rÊt cÇn lý lÏ, cßn ph¶i biÕt c¸ch lËp luËn. - DÉn chøng trong bµi v¨n chøng minh tiªu biÓu, chän läc, chÝnh x¸c, phï hợp với luận điểm, luận đề. - Lý lÏ, lËp luËn kh«ng chØ lµ chÊt keo kÕt nãi c¸c dÉn chøng mµ cßn lµm s¸ng tá vµ næi bËt dÉn chøng. - Yªu cÇu cña lý lÏ vµ lËp luËn: Ph¶i phï hîp víi dÉn chøng gãp phÇn lµm s¸ng râ b¶n chÊt cña dÉn chøng híng tíi luËn ®iÓm. 6. Phân biết 2 đề Tập làm văn: - Gièng nhau: Chung mét luËn ®iÓm cïng ph¶i sö dông lý lÏ, d©n chøng vµ l©p luËn. - Khác nhau: Giải thích: Vấn đề (giả thiết là cha rõ); lí lẽ là chủ yếu. Làm rõ bản chất là nh thế nào? Chứng minh: Vấn đề (giả thích) đã rõ; Dẫn chứng là chñ yÕu. Hoạt động 2: Luyện tập Híng dÉn «n tËp, lµm phÇn bµi tËp ë nhµ. IV. Cñng cè: HÖ thèng l¹i toµn bé thÓ lo¹i. V. DÆn dß: ¤n tËp kü phÇn v¨n miªu t¶. ChuÈn bÞ tèt tiÕt 2 cña bµi..

(109) TuÇn 33 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 129. «n tËp tiÕng viÖt. a. mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh: Hệ thống hoá kiến thức về các phép biến đổi câu và các phép tu từ cú pháp đã học. - Luyện các em biết vận dụng các kiến thức đã học để làm bài tốt. b. phơng pháp: Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi tæng hîp. Trò: Chuẩn bị tốt phần bài cũ để ôn tập. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trực tiếp. 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động 1: Ôn lí thuyết 1. Các phép biến đổi câu đã học Gåm 2 kiÓu: - Thªm, bít thµnh phÇn trong c©u: + Rót gän c©u. + Më réng b»ng tr¹ng ng÷ vµ më réng b»ng C-V. - Chuyển đổi câu: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 2. C¸c phÐp tu tõ có ph¸p - Gåm: ®iÖp tõ, liÖt kª vµ c¸c t¸c dông cña nã. - Híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n: STT Néi dung T¸c dông VÝ dô Hoạt động 2: Làm bài tập - Gi¸o viªn chän mét sè bµi tËp (lÊy tõ Sgk, s¸ch bµi tËp) vµ yªu cÇu Hs làm để đánh giá mức độ, trình độ hiểu biết và vận dụng của học sinh. - Giáo viên căn dặn học sinh một số điều liên quan đến phần Tiếng Việt trong Bµi kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m. IV. Cñng cè: Hệ thống lại toàn bộ các phần đã học. V. DÆn dß: Các em ôn tập tốt để làm bài kiểm tra tốt..

(110) …...... ……….. TiÕt 130. Ngµy. so¹n:. ..……../……..../.…... Ngµy. d¹y:. .….……/..…...../.….. híng dÉn lµm bµi kiÓm tra tæng hîp. a. mục đích yêu cầu: Giúp học sinh: - Tập trung đánh giá đợc các nội dung cơ bản của ba phần (Văn, Tiếng Việt, Tập làm văn) trong Sgk Ngữ văn 7, đặc biệt là tập hai. - Biết vận dung những kiến thức và kĩ năng Ngữ văn đã học một cách tổng hợp, toàn diện theo nội dung và cách thức kiểm tra đánh giá mới. b. ph¬ng ph¸p: - Nêu vấn đề, thảo luận. c. chuÈn bÞ: - ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n bµi tæng hîp. - Trß: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. d. tiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định tổ chức: II. Bµi cò: KÕt hîp bµi míi. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trực tiếp 2. TriÓn khai bµi: Hoạt động 1: Hớng dẫn làm bài kiểm tra tổng hợp 1. Híng dÉn phÇn V¨n: Gồm tục ngữ; một số bài nghị luận và 2 bài truyện ngắn hiện đại. - Văn nghị luận: Nội dung nổi bật đều thể hiện rõ ở tiêu đề của mỗi văn b¶n. - Văn tự sự (Truyện ngắn hiện đại). + Truyện Sống chết mặc bay: Thấy đợc cuộc sống lầm than cơ cực cña ngêi d©n vµ tè c¸o bän quan l¹i môc n¸t, bª tha, v« tr¸ch nhiÖm. + TruyÖn Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ Phan Béi Ch©u: TËp trung phơi bày những trò lố bịch của tên toàn quyền Va-ren đại diện cho thực dân Ph¸p tríc ngêi anh hïng ®Çy khÝ ph¸ch Phan Béi Ch©u. 2. Phần Tiếng Việt: Theo hớng dẫn đã ôn 2 tiết. 3. PhÇn TËp lµm v¨n: Kú II, häc c¸c thÓ lo¹i: gi¶i thÝch, chøng minh, v¨n bản hành chính công cụ: đề nghị, báo cáo. * Gi¸o viªn gäi mét sè häc sinh tham kh¶o tr¶ lêi, gi¸o viªn híng dÉn. IV. Cñng cè: Hệ thống lại toàn bộ các phần đã học. V. DÆn dß: Các em ôn tập tốt để làm bài kiểm tra tốt..

(111) TuÇn 34 so¹n ......./......./.......... Ngµy Ngµy. d¹y:......../......./.......... TiÕt 132. 131-. kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m (§Ò do Phßng ra chung cho häc sinh khèi 7).

(112)

Giao an tong hop

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về