Giao an tong hop

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THPT Số II Quảng Trạch. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 15-8-2013. Tieát 1: ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức: - Trình bày được khái niệm điện tích điểm, đặc điểm tương tác giữa các điện tích, noäi dung ñònh luaät Cu-loâng, yù nghóa cuûa haèng soá ñieän moâi. - Lấy được ví dụ về tương tác giữa các vật được coi là chất điểm. - Biết về cấu tạo và hoạt động của cân xoắn. 2. Kĩ năng: - Xác định phương chiều của lực Cu-lông tương tác giữa các điện tích. Giải bài toán ứng tương tác tĩnh điện. - Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên - Xem SGK Vật lý 7 và 9 để biết HS đã học gì ở THCS. - Chuẩn bị câu hỏi hoặc phiếu câu hỏi. 2. Học sinh: Ôn tập kiến thức đã học về điện tích ở THCS. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ - Giới thiệu chương trình, sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ở THCS ta biết rằng các vật mang điện thì tương tác hút nhau hoặc đẩy nhau, nhưng ta chưa biết tương tác đó phụ thuộc vào những yếu tố nào và phụ thuộc như thế nào. Để biết được điều đó ta học bài mới. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 1: ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG I. Sự nhiễm điện của các vật. Điện tích. Tương tác điện 1. Sự nhiễm điện của các vật: Một vật có thể bị nhiễm điện do : cọ xát lên vật khác, tiếp xúc với moät vaät nhieãm ñieän khaùc, ñöa laïi gaàn moät vaät nhieãm ñieän khaùc. 2. Ñieän tích. Ñieän tích ñieåm: Vaät bò nhieãm ñieän coøn goïi laø vaät mang ñieän, vaät tích ñieän hay laø moät ñieän tích. Điện tích điểm là một vật tích điện có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách tới điểm mà ta xét. 3. Tương tác điện: Các điện tích cùng dấu thì đẩy nhau. Các điện tích khác dấu thì hút nhau. II. Ñònh luaät Cu-loâng. Haèng soá ñieän moâi 1. Định luật Cu-lông: Lực hút hay đẩy giữa hai diện tích điểm đặt trong chân không có phương trùng với đường thẳng nối hai điện tích điểm đó, có độ lớn tỉ lệ thuận với tích độ lớn của hai điện tích và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. F=k. ¿ q1 q 2∨ ¿2 r ¿. ; k = 9.109 Nm2/C2.. 2. Lực tương tác giữa các điện tích điểm đặt trong điện môi đồng tính. Hằng số điện môi + Điện môi là môi trường cách điện. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản ¿ q1 q 2 ∨ ¿ 2 + Lực tương tác giữa các điện tích điểm đặt trong điện môi : F = k (  εr ¿. 1). 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Cho học sinh làm thí nghiệm về hiện tượng Làm thí nghiệm theo sự hướng dẫn của thầy nhieãm ñieân do coï xaùt. coâ. Giới thiệu các cách làm vật nhiễm điện. Ghi nhaän caùc caùch laøm vaät nhieãm ñieän. Giới thiệu cách kiểm tra vật nhiễm điện. Neâu caùch keåm tra xem vaät coù bò nhieãm ñieän Giới thiệu điện tích. hay khoâng. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Giới thiệu điện tích điểm. Cho hoïc sinh tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm. Tìm ví duï veà ñieän tích. Giới thiệu sự tương tác điện. Cho học sinh thực hiện C1. Tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm.. Ghi nhận sự tương tác điện. Thực hiện C1. Giới thiệu về Coulomb và thí nghiệm của ông Ghi nhận định luật. để thiết lập định luật. Giới thiệu biểu thức định luật và các đại lượng trong đó. Ghi nhận biểu thức định luật và nắm vững Giới thiệu đơn vị điện tích. các đại lương trong đó. Cho học sinh thực hiện C2. Ghi nhaän ñôn vò ñieän tích. Thực hiện C2. Giới thiệu khái niệm điện môi. Ghi nhaän khaùi nieäm. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Tìm ví duï. Ghi nhaän khaùi nieäm.. Cho học sinh nêu biểu thức tính lực tương tác Nêu biểu thức tính lực tương tác giữa hai giữa hai điện tích điểm đặt trong chân không. ñieän tích ñieåm ñaët trong chaân khoâng. Thực hiện C3. Cho học sinh thực hiện C3. Cho học sinh thực hiện các câu hỏi 1, 2, 3, 4 Học sinh thực hiện các câu hỏi 1, 2, 3, 4 trang trang 9, 10. 9, 10. - Cho học sinh đọc mục Em có biết - Hoïc sinh veà nhaø giaiû caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 sgk vaø 1.7, 1.9, 1.10 saùch baøi taäp. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 15-8-2013 Tiết 2 THUYẾT ELECTRON. ĐỊNH LUẬT BẢO TOAØN ĐIỆN TÍCH. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức: - Trình bày được nội dung thuyết êlectron, nội dung định luật bảo toàn điện tích. - Lấy được ví dụ về các cách nhiễm điện. - Bieát caùch laøm nhieãm ñieän caùc vaät. 2. Kĩ năng - Vận dụng thuyết êlectron giải thích được các hiện tượng nhiễm điện. - Giải bài toán ứng tương tác tĩnh điện. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên - Xem SGK Vật lý 7 để biết HS đã học gì ở THCS. 2. Học sin: Ôn tập kiến thức đãc học về điện tích ở THCS. III. TỔ CHỨC HỌA ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ Viết biểu thức, phát biểu nội dung và biểu diễn bằng hình vẽ định luật Cu-lông. 3. Tạo tình huống có vấn đề Các hiện tượng xảy ra trong tự nhiên rất phong phú, đa dạng và được các nhà bác học đặt vấn đề cần tìm ra cơ sở để giải thích. Thuyết electron cổ điển công nhận thuyết cấu tạo nguyên tử của Rutheford là cơ sở đầu tiên giải thích nhiều hiện tượng đơn giản. ta sẽ tìm hiểu thuyết này và vận dụng nó giải thích các hiện tượng nhiễm điện như thé nào. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tiết 2 THUYẾT ELECTRON. ĐỊNH LUẬT BẢO TOAØN ĐIỆN TÍCH I. Thuyeát electron 1. Cấu tạo nguyên tử về phương diện điện. Điện tích nguyên tố a) Cấu tạo nguyên tử: Gồm: hạt nhân mang điện tích dương nằm ở trung tâm và các electron mang điện tích âm chuyển động xung quanh.Hạt nhân cấu tạo bởi hai loại hạt là nơtron không mang điện và prôtôn mang điện dương. Electron có điện tích là -1,6.10 -19C và khối lượng là 9,1.10-31kg. Prôtôn có điện tích là +1,6.10-19C và khối lượng là 1,67.10-27kg. Khối lượng của nơtron xấp xĩ bằng khối lượng của prôtôn. Số prôtôn trong hạt nhân bằng số electron quay quanh hạt nhân nên bình thường thì nguyên tử trung hoà về điện. b) Ñieän tích nguyeân toá: Ñieän tích cuûa electron vaø ñieän tích cuûa proâtoân laø ñieän tích nhoû nhaát maø ta có thể có được. Vì vậy ta gọi chúng là điện tích nguyên tố. 2. Thuyết electron: + Bình thường tổng đại số tất cả các điện tích trong nguyên tử bằng không, nguyên tử trung hoà về điện. Nếu nguyên tử bị mất đi một số electron thì tổng đại số các điện tích trong nguyên tử là một số dương, nó là một ion dương. Ngược lại nếu nguyên tử nhận thêm moät soá electron thì noù laø ion aâm. + Khối lượng electron rất nhỏ nên chúng có độ linh động rất cao. Do đó electron dễ dàng bứt khỏi nguyên tử, di chuyển trong vật hay di chuyển từ vật này sang vật khác làm cho các vật bị GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. nhiễm điện. Vật nhiễm điện âm là vật thiếu electron; Vật nhiễm điện dương là vật thừa electron. II. Vaän duïng 1. Vật dẫn điện và vật cách điện: Vật dẫn điện là vật có chứa các điện tích tự do. Vật cách điện là vật không chứa các electron tự do. Sự phân biệt vật dẫn điện và vật cách điện chỉ là tương đối. 2. Sự nhiễm điện do tiếp xúc: Nếu cho một vật tiếp xúc với một vật nhiễm điện thì nó sẽ nhiễm điện cùng dấu với vật đó. 3. Sự nhiễm diện do hưởng ứng: Đưa một quả cầu A nhiễm điện dương lại gần đầu M của một thanh kim loại MN trung hoà về điện thì đầu M nhiễm điện âm còn đầu N nhiễm điện dương. III. Định luật bảo toàn điện tích: Trong một hệ vật cô lập về điện, tổng đại số các điện tích không đổi. 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu cấu tạo của nguyên tử. Nếu cấu tạo nguyên tử. Nhận xét thực hiện của học sinh. Ghi nhận điện tích, khối lượng của electron, Giới thiệu điện tích, khối lượng của electron, prôtôn và nơtron. proâtoân vaø nôtron. Giải thích sự trung hoà về điện của nguyên Yêu cầu học sinh cho biết tại sao bình thường tử. thì nguyên tử trung hoà về điện. Ghi nhaän ñieän tích nguyeân toá. Giới thiệu điện tích nguyên tố. Ghi nhaän thuyeát electron. Giới thiệu thuyết electron. Thực hiện C1. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Giải thích sự hình thành ion dương, ion âm. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì nguyeân So sánh khối lượng của electron và khối tử không còn trung hoà về điện. lượng của prôtôn. Yêu cầu học sinh so sánh khối lượng của Giải thích sự nhiễm điện dương, điện âm electron với khối lượng của prôtôn. cuûa vaät. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì vaät nhieãm ñieän döông, khi naøo thì vaät nhieãm ñieän aâm. Giới thiệu vật dẫn điện, vật cách điện. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm vaät daãn ñieän, vaät Yêu cầu học sinh thực hiện C2, C3. caùch ñieän. Yêu cầu học sinh cho biết tại sao sự phân biệt Thực hiện C2, C3. vật dẫn điện và vật cách điện chỉ là tương đối. Giaûi thích. Yêu cầu học sinh giải thích sự nhiễm điện do Giải thích. tieáp xuùc. Thực hiện C4. Yêu cầu học sinh thực hiện C4 Veõ hình 2.3. Giới tthiệu sự nhiễm điện do hưởng ứng Giaûi thích. Yêu cầu học sinh giải thích sự nhiễm điện do hưởng ứng Giới thiệu định luật. Ghi nhaän ñònh luaät. Cho hoïc sinh tìm ví duï. Tìm ví dụ minh hoạ. - Yêu cầu HS làm bài tập 5 SGK. -Học sinh tự giải vào vở. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức đã học trong baøi. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 5, 6 - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. sgk vaø 2.1, 2.2, 2.5, 2.6 saùch baøi taäp.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 15-8-2013. Tiết 3: ĐIỆN TRƯỜNG VAØ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN (t1) I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức - Trình bày được khái niệm điện trường. - Phát biểu được định nghĩa của cường độ điện trường và nêu được đặc điểm của vectơ cường độ điện trường. - Biết cách tổng hợp các vectơ cường độ điện trường thành phần tại mỗi điểm. - Nêu được khái niệm đường sức điện và các đặc điểm của đường sức điện. 2. Kó naêng - Xác định phương chiều của vectơ cường độ điện trường tại mỗi điểm do điện tích điểm gây ra. - Vận dụng quy tắc hình bình hành xác định hướng của vectơ cường độ điện trường tổng hợp. - Giải các Bài tập về điện trường. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên - Chuẩn bị hình vẽ 3.6 đến 3.9 trang 19 SGK. 2. Học sinh - Chuẩn bị Bài trước ở nhà. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ - Nêu và giải thích hiện tượng nhiễm điện do tiếp xúc, do hưởng ứng. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Theo thuyết tương tác gần, mọi vật tương tác với nhau phải thông qua môi trường trung gian. Ta biết hai điện tích ở cách xa nhau trong chân không lại tác dụng lực lên nhau, môi trường truyền tương tác đó là môi trường nào? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tiết 3: ĐIỆN TRƯỜNG VAØ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN (t1) I. Điện trường 1. Môi trường truyền tương tác điện: Môi trường tuyền tương tác giữa các điện tích gọi là điện trường. 2. Điện trường: Điện trường là một dạng vật chất bao quanh các điện tích và gắn liền với điện tích. Điện trường tác dụng lực điện lên điện tích khác đặt trong II. Cường dộ điện trường 1. Khái niệm cường dộ điện trường: Cường độ điện trường tại một điểm là đại lượng đặc trưng cho độ mạnh yếu của điện trường tại điểm đó. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 2. Định nghĩa: Cường độ điện trường tại một điểm là đại lượng đặc trưng cho tác dụng lực của điện trường của điện trường tại điểm đó. Nó được xác định bằng thương số của độ lớn lực điện F tác dụng lên điện tích thử q (dương) đặt tại điểm đó và độ lớn của q. Biểu thức: E = F /q Đơn vị cường độ điện trường là N/C hoặc người ta thường dùng là V/m. → → 3. Véc tơ cường độ điện trường E=F /q →. Véc tơ cường độ điện trường E gây bởi một điện tích điểm có : - Ñieåm ñaët taïi ñieåm ta xeùt. - Phương trùng với đường thẳng nối điện tích điểm với điểm ta xét. - Chiều hướng ra xa điện tích nếu là điện tích dương, hướng về phía điện tích nếu là điện tích aâm. ¿ Q∨ ¿ 2 - Độ lớn : E = k ωr ¿. E =⃗ E 1+ ⃗ E2+.. .+ ⃗ En 4. Nguyên lí chồng chất điện trường : ⃗ 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Giới thiệu sự tác dụng lực giữa các vật thông Tìm thêm ví dụ về môi trường truyền tương qua môi trường. tác giữa hai vật. Giới thiệu khái niệm điện trường. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu khái niệm điện trường. Ghi nhaän khaùi nieäm. Nêu định nghĩa và biểu thức định nghĩa cường Ghi nhận định nghĩa, biểu thức. độ điện trường. Nêu đơn vị cường độ điện trường theo Yêu cầu học sinh nêu đơn vị cường độ điện ñònh nghóa. trường theo định nghĩa. Giới thiệu đơn vị V/m. Ghi nhận đơn vị tthường dùng.. Giới thiệu véc tơ cường độ điện trường. Vẽ hình biểu diễn véc tơ cường độ điện trường gây bởi một điện tích điểm.. Ghi nhaän khaùi nieäm.; Veõ hình. Dựa vào hình vẽ nêu các yếu tố xác định véc tơ cường độ điện trường gây bởi một ñieän tích ñieåm.. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Veõ hình 3.4. Neâu nguyeân lí choàng chaát. - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức đã học trong baøi. - Xem trước phần đường sức điện. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Thực hiện C1. Veõ hình. Ghi nhaän nguyeân lí. HS trả lời yêu cầu của GV. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. - Trả lời các câu hỏi trong SGK.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà.. Ngày soạn: 15-8-2013. Tieát 4:. ĐIỆN TRƯỜNG VAØ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN (t2). I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Nêu được khái niệm đường sức điện và các đặc điểm của đường sức điện. 2. Kó naêng - Xác định phương chiều của vectơ cường độ điện trường tại mỗi điểm do điện tích điểm gây ra. - Giải các Bài tập về điện trường. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên - Chuẩn bị hình vẽ 3.6 đến 3.9 trang 19 SGK. 2. Học sinh - Chuẩn bị Bài trước ở nhà. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ- Định nghĩa cường độ điện trường và viết công thức tính cường độ điện trường. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Tiết trước ta đã tìm hiểu về điện trường, vậy người ta mô tả điện trường như thế nào? Tiết học hôm nay sẽ giúp ta biết được điều đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 4: ĐIỆN TRƯỜNG VAØ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN (t2) III. Đường sức điện 1. Hình ảnh các đường sức điện: Các hạt nhỏ cách điện đặt trong điện trường sẽ bị nhiễm điện và nằm dọc theo những đường mà tiếp tuyến tại mỗi điểm trùng với phương của véc tơ cường độ điện trường tại điểm đó. 2. Định nghĩa: Đường sức điện trường là đường mà tiếp tuyến tại mỗi điểm của nó là giá của véc tơ cường độ điện trường tại điểm đó. Nói cách khác đường sức điện trường là đường mà lực điện taùc duïng doïc theo noù. 3. Hình dạng đường sức của một dố điện trường: Xem các hình vẽ sgk. 4. Các đặc điểm của đường sức điện + Qua mỗi điểm trong điện trường có một đường sức điện và chỉ một mà thôi + Đường sức điện là những đường có hướng. Hướng của đường sức điện tại một điểm là hướng của véc tơ cường độ điện trường tại điểm đó. + Đường sức điện của điện trường tĩnh là những đường không khép kín. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Qui ước vẽ số đường sức đi qua một diện tích nhất định đặt vuông góc với với đường sức điện tại điểm mà ta xét tỉ lệ với cường độ điện trường tại điểm đó. 4. Điện trường đều: Điện trường đều là điện trường mà véc tơ cường độ điện trường tại mọi điểm đều có cùng phương chiều và độ lớn. Đường sức điện trường đều là những đường thẳng song song cách đều. 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1: Tìm hiểu đường sức điện. Giới thiệu hình ảnh các đường sức điện. Giới thiệu đường sức điện trường. Vẽ hình dạng đường sức của một số điện trường. Giới thiệu các hình 3.6 đến 3.9. Nêu và giải thích các đặc điểm cuae đường sức của điện trường tĩnh. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Giới thiệu điện trường đều. Veõ hình 3.10. Hoạt động 2 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Yêu cầu học sinh tóm tắt những kiến thức cơ HS tự giải bài tập vào vở. bản đã học trong bài. - Hướng dẫn HS giải bài 11 SGK. - Cho học sinh đọc phần Em có biết ? - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giải caùc baøi taäp 9, 10, 12, 13 sgk - 3.1, 2.2, 3.3, 3.4, 3.6, 3.7, 3.10 saùch baøi taäp. - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Tieát 5:. BAØI TAÄP. Ngày soạn: 01-9-2013. I. MUÏC TIEÂU GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Kiến thức: HS nắm được các khái niệm cơ bản: điện trường, cường độ điện trường, nguyên lí chồng chất điện trường, thuyết electron, định luật bảo toàn điện tích. 2. Kyõ naêng : Vận dụng định luật Cu-lông. Xác định vectơ cường độ điện trường tại một điểm. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ: Nêu định nghĩa và các đặc điểm của đường sức điện. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để giúp các em có thể giải tốt các bài toán phần này hôm nay ta tiến hành tiết bài tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 5: BAØI TAÄP A. Bài tập trác nghiêm SGK và SBT: 1.1 B; 1.2 D; 1.3 D; 1.4 D; 1.5 D; 2.1 D; 2.2 D; 3.1 D; 3.2 D; 3.3 D; 3.4 C; 3.5 B; 3.6 D. B. Bài tập tự luận: →. →. Bài 12 trang21 : Gọi C là điểm mà tại đó cường độ điện trường bằng 0. Gọi E1 và E2 là →. →. →. →. →. cường độ điện trường do q1 và q2 gây ra tại C, ta có E = E1 + E2 = 0 => E1 = - E2 . Hai véc tơ này phải cùng phương, tức là điểm C phải nằm trên đường thẳng AB. Hai véc tơ này phải ngược chiều, tức là C phải nằm ngoài đoạn AB. Hai véc tơ này phải có môđun bằng nhau, tức là điểm C phải gần A hơn B vài |q1| < |q2|. Do đó ta có: ¿ q1 ∨ ¿ 2 k ε . AC = k ¿. AB+ AC ¿2 ε¿ ¿ q2 ∨ ¿¿ ¿. =>. →. →. (. 2 q2 4 AB+AC = = AC q1 3. ). ||. => AC = 64,6cm.. Ngoài ra còn phải kể tất cả các điểm nằm rất xa q1 và q2. Tại điểm C và các điểm này thì cường độ điện trường bằng không, tức là không có điện trường. Bài 13 trang 21: Gọi Gọi E1 và E2 là cường độ điện trường do q1 và q2 gây ra tại C. ¿ 5 ε . AC2 = 9.10 V/m (hướng theo phương AC). ¿ ¿ q1 ∨ ¿ 2 5 E2 = k ε . BC = 9.10 V/m (hướng theo phương CB). ¿. Ta coù : E1 = k. ¿ q1 ∨. Cường độ điện trường tổng hợp tại C. →. E. →. Vì tam giaùc ABC laø tam giaùc vuoâng neân hai veùc tô →. lớn của E là: E = √ E + E = 12,7.105V/m. 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2 1. →. = E1 + E 2 →. E1. →. E. vaø. coù phöông chieàu nhö hình veõ. →. E2. vuông góc với nhau nên độ. 2 2. Hoạt động của học sinh 1.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động1: Tĩm tắt các cơng thức cơ bản và giải các câu trắc nghiệm GV tóm tắt các công thức cơ bản. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn ? Hoạt động 2: Giải các bài tập tự luận. Hướng dẫn học sinh các bước giải. Gọi tên các véc tơ cường độ điện Veõ hình trường thành phần. Xác định véc tơ cường độ điện trường tổng hợp tại C. Lập luận để tìm vị trí của C. Hướng dẫn học sinh tìm vị trí của C. Yêu cầu học sinh tìm biểu thức để xác định AC.. Tìm biểu thức tính AC.. Yêu cầu học sinh suy ra và thay số tính toán. Hướng dẫn học sinh tìm các điểm khác. Hướng dẫn học sinh các bước giải. Veõ hình. Hướng dẫn học sinh lập luận để tính độ lớn của → E . Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Nhắc lại phương pháp giải bài tập liên quan. - Chữa bài tập vào vở. - Xem lại công thức tính công của lực cơ học.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Suy ra và thay số để tính AC. Tìm các điểm khác có cường độ điện trường bằng 0. Gọi tên các véc tơ cường độ điện trường thành phần. Tính độ lớn các véc tơ cường độ điện trường thành phần Xác định véc tơ cường độ điện trường tổng hợp tại C. → Tính độ lớn của E. - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà.. Ngày soạn: 01-9-2013. Tieát 6. CÔNG CỦA LỰC ĐIỆN 1.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Nêu được đặc điểm của lực tác dụng lên điện tích trong điện trường đều. - Lập được biểu thức tính công thức của lực điện trong điện trường đều. - Phát biểu được đặc điểm của công dịch chuyển điện tích trong điện trường bất kì. - Trình bày được khái niệm, biểu thức, đặc điểm của thế năng của điện tích trong điện trường, quan hệ giữa công của lực điện trường và độ giảm thế năng của điện tích trong điện trường. 2. Kĩ năng - Giải bài toán tính công của lực điện trường và thế năng điện trường. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Vẽ trên giấy khổ lớn hình 4.2 sgk và hình ảnh hỗ trợ trường hợp di chuyển điện tích theo một đường cong từ M đến N. 2. Học sinh: - Ôn lại cách tính công của trọng lực và đặc điểm công trọng lực. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: - Nêu định nghĩa và các tính chất của đường sức của điện trường tĩnh. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Tương tác tĩnh điện có nhiều điểm tương đồng với tương tác hấp dẫn. Ta sẽ thấy ngay cả công của lực điện và thế năng của điện tích trong điện trường cũng có những điểm tương tự như công của trọng lực và thế năng của một vật trong trọng trường cũng có những điểm tương tự như công của trọng lực và thế năng của một vật trong trọng trường. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng:. Tieát 6. CÔNG CỦA LỰC ĐIỆN. I. Công của lực điện 1. Đặc điểm của lực điện tác dụng lên một điện tích đặt trong điện trường đều. →. F. →. =q E. →. Lực F là lực không đổi.. 2. Công của lực điện trong điện trường đều AMN = qEd Với d là hình chiếu đường đi trên một đường sức điện. Công của lực điện trường trong sự di chuyển của điện tích trong điện trường đều từ M đến N là AMN = qEd, không phụ thuộc vào hình dạng của đường đi mà chỉ phụ thuộc vào vị trí của điểm đầu M và điểm cuối N của đường đi. 3. Công của lực điện trong sự di chuyển của điện tích trong điện trường bất kì Công của lực điện trong sự di chuyển của điện tích trong điện trường bất kì không phụ thuộc vào hình dạng đường đi mà chỉ phụ thuộc vào vị trí điểm đầu và điểm cuối của đường đi. Lực tĩnh điện là lực thế, trường tĩnh điện là trường thế. II. Thế năng của một điện tích trong điện trường 1. Khái niệm về thế năng của một điện tích trong điện trường: Thế năng của điện tích đặt tại điểm trong điện trường đặc trưng cho khả năng sinh công của điện trường khi đặt điện tích tại điểm đó 2. Sự phụ thuộc của thế năng WM vào điện tích q Thế năng của một điện tích điểm q đặt tại điểm M trong điện trường : WM = AM = qVM GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Thế năng này tỉ lệ thuận với q. 3. Công của lực điện và độ giảm thế năng của điện tích trong điện trường AMN = WM - WN. Công mà lực điện trường tác dụng lên điện tích đó sinh ra sẽ bằng độ giảm thế năng của điện tích q trong điện trường. 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1: Tìm hiểu công của lực điện. Veõ hình 4.1 leân baûng. Veõ hình 4.1. Xác định lực điện trường tác dụng lên điện tích q > 0 đặt trong điện trường đều → có cường độ điện trường E . Veõ hình 4.2 leân baûng.. Cho hoïc sinh nhaän xeùt. Ñöa ra keát luaän.. Veõ hình 4.2. Tính coâng khi ñieän tích q di chuyeån theo đường thẳng từ M đến N. Tính coâng khi ñieän tích di chuyeån theo đường gấp khúc MPN. Nhaän xeùt. Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng.. Ghi nhận đặc điểm công của lực diện Giới thiệu đặc điểm công của lực diện khi điện khi điện tích di chuyển trong điện trường tích di chuyển trong điện trường bất kì. baát kì. Yêu cầu học sinh thực hiện C1.. Thực hiện C1.. Yêu cầu học sinh thực hiện C2.. Thực hiện C2. Hoạt động 2: Tìm hiểu thế năng của một điện tích trong điện trường. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng Nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng troïng trọng trường. trường. Giới thiệu thế năng của điện tích đặt trong điện Ghi nhận khái niệm. trường. Giới thiệu thế năng của điện tích đặt trong điện Ghi nhận mối kiên hệ giữa thế năng và trường và sự phụ thuộc của thế năng này vào điện công của lực điện. tích.. Cho điện tích q di chuyển trong điện trường từ điểm M đến N rồi ra . Yêu cầu học sinh tính Tính công khi điện tích q di chuyển từ coâng. M đến N rồi ra . GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Cho hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Ruùt ra keát luaän. Yêu cầu HS thực hiện C3. Thực hiện C3. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Cho HS laøm baøi taäp 7 SGK. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5, 6 trang 25 sgk vaø 4.1 → 4.7, 4.9 sbt. - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà.. Lớp. Ngày dạy. Ngày soạn: 01-9-2013. Sĩ số. Tieát 7. I. MUÏC TIEÂU. ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ. 1. Kiến thức - Trình bày được ý nghĩa, định nghĩa, đơn vị, đặc điểm của điện thế và hiệu điện thế. - Nêu được mối liên hệ giữa hiệu điện thể và cường độ điện trường. - Biết được cấu tạo của tĩnh điện kế. 2. Kó naêng - Giaûi được một số bài tập đơn giản về ñieän theá vaø hieäu ñieän theá. - So sánh được các vị trí có điện thế cao và điện thế thấp trong điện trường. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Đọc SGK vật lý 7 để biết HS đã có kiến thức gì về hiệu điện thế. - Thước kẻ, phấn màu, tĩnh điện kế. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Học sinh Đọc lại SGK vật lý 7 và vật lý 9 về hiệu điện thế. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ : Nêu đặc điểm công của lực điện trường khi điện tích di chuyển. Viết biểu thức tính công. 3. Tạo tình huống có vấn đề : Thế năng của điện tích q trong điện trường đặc trưng cho khả năng sinh công của lực điện tác dụng lên điện tích q. Nó có hai thành phần: một thành phần đặc trưng cho trường và không phụ thuộc vào điện tích q, một thành phần đặc trưng cho điện tích trong tương tác đó. Có đại lượng nào đặc trưng cho khả năng sinh công của trường mà không phụy thuộc q không. Ta tìm hiểu bài mới ‘’Điện thế. Hiệu điện thế’’ B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng Tieát 7. ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ I. Ñieän theá GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Khái niệm điện thế: Điện thế tại một điểm trong điện trường đặc trưng cho điện trường về phöông dieän taïo ra theá naêng cuûa ñieän tích. 2. Định nghĩa :Điện thế tại một điểm M trong điện trường là đại lượng đặc trưng cho điện trường về phương diện tạo ra thế năng khi đặt tại đó một điện tích q. Nó được xác định bằng thương số của công của lực điện tác dụng lên điện tích q khi q di chuyển từ M ra xa vô cực và độ lớn của q Biểu thức: VM = A M ∞ /q Ñôn vò ñieän theá laø voân (V). 3. Đặc điểm của điện thế: Điện thế là đại lượng đại số. Thường chọn điện thế của đát hoặc một điểm ở vô cực làm mốc (bằng 0). II. Hieäu ñieän theá 1. Định nghĩa: Hiệu điện thế giữa hai điểm M, N trong điện trường là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công của điện trường trong sự di chuyển của một điện tích từ M đến Nù. Nó được xác định bằng thương số giữa công của lực điện tác dụng lên điện tích q trong sự di chuyển của q từ M đến N và độ lớn của q. UMN = VM – VN = A MN / q 2. Ño hieäu ñieän theá : Ño hieäu ñieän theá tónh ñieän baèng tónh ñieän keá. 3. Hệ thức liên hệ giữa hiệu điện thế và cường độ điện trường : E = U /d 2. Hoạt động giảng dạy Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm điện thế Yêu cầu học sinh nhắc lại công thức tính thế năng của điện tích q tại điểm M trong điện Nêu công thức. trường. HS phân tích để thấy có một thành phần phụ thuộc q một thành phần không phụ Ñöa ra khaùi nieäm. thuộc q. Ghi nhaän khaùi nieäm. Neâu ñònh nghóa ñieän theá. Ghi nhaän khaùi nieäm. Neâu ñôn vò ñieän theá. Ghi nhaän ñôn vò. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá. Thực hiện C1. Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm hiệu điện thế. Hướng dẫn học sinh xây dựng định nghĩa hiệu Ghi nhaän khaùi nieäm. điện thế dựa vào công của lực điện trong dịch chuyển một điện tích giữa hai điểm M và N. Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá. Neâu ñôn vò hieäu ñieän theá. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò hieäu ñieän theá. Quan saùt, moâ taû tónh ñieän keá. Giới thiệu tĩnh điện kế. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hướng dẫn học sinh xây dựng mối liên hệ giữa Xây dựng mối liên hệ giữa hiệu điện thế E vaø U. và cường độ điện trường. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà -Nhắc lại khái niệm điện thế, hiệu điện thế và biểu thức tính các đại lượng này. - Làm bài tập 9 SGK và bài tập liên quan trong sách bài tập. Ghi nhận nhiệm vụ về nhà.. Lớp. Ngày dạy. Ngày soạn: 01-9-2013. Sĩ số. Tieát: 8.. BAØI TAÄP. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Công của lực điện - Điện thế, hiệu điện thế, liên hệ giữa hiệu điện thế và cường độ điện trường. 2. Kỹ năng - Giải được các bài toán tính công của lực điện. - Giải được các bài toán tính hiệu điện thế, liên hệ giữa E, U và A. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:Nêu định nghĩa hiệu điện thế? Viết biểu thức liên hệ giữa E và U. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để khắc sâu kiến thức cho các em phần điện thế, hiệu điện thế và cách tính công của lực điện,hôm nay ta tiến hành tiết luyện tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 8. BAØI TAÄP A. Câu hỏi trác nghiệm SGK và SBT Caâu 4 tr25 : D Caâu 5 tr25 : D Caâu 5 tr29 : C Caâu 6 tr29 : C Caâu 7 tr29 : C 4.1 D 4.2 B 4.3 B 4.4 D 4.5 C 4.6 D 5.1 C 5.2 C 5.3 D 5.4 C 5.5 D B. Bài tập tự luận: Bài 7 trang 25 Theo định lí về động năng ta có Eđ2 – Eđ1 = A Maø v1 = 0 =>Eñ1= 0 vaø A = qEd Vậy Eñ2 = qEd =-1,6.10-19.103.(- 10-2)= 1,6.10-18(J) Bài 9 trang 29 Công của lực điện khi electron chuyển động từ M đến N : A=q.UMN=-1,6.10-19.50=-8.10-18J Baøi 4.9 trang 11SBTa) AMN = qEd. Trong đó AMN = 9,6.10-18J, q = -1.6.10-19c, d = -0,6cm. Suy ra E = 104V/m ANP = 6,4.10-18J. b) Công của lực điện khi electron di chuyển từ N đến P: ANP = AMN + ANP = 16.10-18J GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản 6. Áp dụng định lí động năng suy ra: v P=√ 2 A NP /m=5 ,93 . 10 m/s 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1 : Tóm tắt những kiến thức liên quan, Giải các câu hỏi trắc nghiệm. + Đặc điểm của công của lực điện. + Biểu thức tính công của lực điện. + Khái niệm điện thế, hiệu điện thế, liên hệ giữa U vaø E. + Các công thức của tụ điện. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn ? Hoạt động 2 : Giải các bài tập tự luận. Yêu cầu học sinh viết biểu thức định lí động năng. Hướng dẫn để học sinh tính động năng của electron khi nó đến đập vào bản dương.. Viết biểu thức định lí động năng. Lập luận, thay số để tính Eđ2.. Hướng dẫn để học sinh tính công của lực điện khi electron chuyển động từ M đến N. Tính công của lực điện. Gv biểu diễn bằng hình vẽ. ? Làm thế nào để xác định ANP ? HS thảo luận nhóm sau đó đại diện trình ? Để tính vận tốc tai P khi biết vận tốc tai M ta áp bày cách giải. dụng định lí nào? Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà -Nhắc lại những kiến thức cơ bản, lưu ý đơn vị khi áp dụng các công thức. - Xem trước bài mới.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Tieát 9 I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Trình bày được cấu tạo của tụ điện, cách tích điện cho tụ. - Nêu rõ ý nghĩa, biểu thức, đơn vị của điện dung. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Ngày soạn: 01-9-2013. TUÏ ÑIEÄN. 1.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Viết được biểu thức tính năng lượng điện trường của tụ điện và giải thích được ý nghĩa các đại lượng trong biểu thức. 2. Kó naêng - Nhận ra một số loại tụ điện trong thực tế. - Giaûi baøi taäp tuï ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Một số loại tụ điện thực tế, đặc biệt là tụ xoay trong máy thu thanh. - Dụng cụ: Thước kẻ, phấn màu. 2. Học sinh: - Sưu tầm các linh kiện điện tử. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu định nghĩa hiệu điện thế và mối liên hệ giữa hiệu điện thế với cường độ điện trường. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Trong quạt điện, tủ lạnh, ti vi, radio ta thường thấy có tụ điện. Vậy tụ điện là gì? Công dụng của nó là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài mới ‘’Tụ điện’’ B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng Tieát 9 TUÏ ÑIEÄN I. Tuï ñieän 1. Tụ điện là gì ? Tụ điện là một hệ hai vật dẫn đặt gần nhau và ngăn cách nhau bằng một lớp cách điện. Mỗi vật dẫn đó gọi là một bản của tụ điện. Tụ điện dùng để chứa điện tích. Tụ điện phẵng gồm hai bản kim loại phẳng đặt song song với nhau và ngăn cách nhau bằng một lớp điện môi. Kí hieäu tuï ñieän 2. Caùch tích ñieän cho tuï ñieän Nối hai bản của tụ điện với hai cực của nguồn điện. Độ lớn điện tích trên mỗi bản của tụ điện khi đã tích điện gọi là điện tích của tụ điện. II. Ñieän dung cuûa tuï ñieän 1. Định nghĩa: Điện dung của tụ điện là đại lượng đặc trưng cho khả năng tích điện của tụ điện ở một hiệu điện thế nhất định. Nó được xác định bằng thương số của điện tích của tụ điện và hiệu điện thế giữa hai bản của nó. Biểu thức C = Q/U Ñôn vò ñieän dung laø fara (F). Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaüng :. C=. εS 9 9. 10 . 4 πd. 2. Các loại tụ điện : Thường lấy tên của lớp điện môi để đặt tên cho tụ điện: tụ không khí, tụ giấy, tụ mi ca, tụ sứ, tụ gốm, … Trên vỏ tụ thường ghi cặp số liệu là điện dung và hiệu điện thế giới hạn của tụ điện. Người ta còn chế tạo tụ điện có điện dung thay đổi được gọi là tụ xoay. 3. Năng lượng của điện trường trong tụ điện Năng lượng điện trường của tụ điện đã được tích điện GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1 1 W= 2 QU= 2. 1 Q2 = 2 CU2 C 1.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch 2. Hoạt động giảng dạy. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1 : Tìm hiểu tụ điện. - Giới thiệu mạch có chứa tụ điện từ đó giới thiệu tụ Quan sát, mô tả tụ điện phẵng. ñieän. + cho học sinh quan sát một tụ giấy đã bị bóc + giới thiệu các loại tụ mẫu (kết hợp hình 6.1 và 6.2 Ghi nhaän khaùi nieäm. SGK) Ghi nhaän kí hieäu. Giới thiệu tụ điện phẳng Giới thiệu kí hiệu tụ điện trên các mạch điện. Neâu caùch tích ñieän cho tuï ñieän. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch tích ñieän cho tuï ñieän. Giới thiệu hình 6.4 (lưu ý bản nối với cực dương của Bản còn lại tích điện âm. Cơ chế tích nguồn sẽ tích điện dương). Bản còn lại có tích điện điện của tụ dựa trên sự nhiễm điện do hưởng ứng. không? Cơ chế của sự tích điện cho toàn tụ là gì? Thực hiện C1. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Hoạt động2 : Tìm hiểu điện dung của tụ điện, các loại tụ và năng lượng điện trường trong tụ ñieän. - Giới thiệu cho HS biết nếu dùng một hiệu điện thế Khả năng tích điện của mỗi tụ ở một hiệu nhất định để tích điện cho các tụ điện khác nhau thì điện thế nhất định là khác nhau. + Điện tích tụ điện tích được tỉ lệ với thấy chúng tích được những điện tích khác nhau. Giới thiệu điện dung của tụ điện hiệu điện thế giữa hai bản: Q = CU Giới thiệu đơn vị điện dung và các ước của nó. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu công thức tính điện dung của tụ điện Ghi nhận đơn vị điện dung và các ước phaüng. cuûa noù. Giới thiệu các loại tụ. Ghi nhận công thức tính. Nắm vững Giới thiệu hiệu điện thế giới hạn của tụ điện. các đại lượng trong đó. Giới thiệu tụ xoay. Quan saùt, moâ taû. Hiểu được các số liệu ghi trên vỏ của Giới thiệu năng lượng điện trường của tụ điện đã tụ điện. tích ñieän Quan saùt, moâ taû. Nắm vững công thức tính năng lượng điện trường của tụ điện đã được tích dieän. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã - Làm bài tập 5,6 hoïc trong baøi. - Laøm caùc baøi taäp 5, 6 Về nhà: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 7, 8 trang 33 sgk vaø 6.7, 6.8, 6.9 sbt.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 01-9-2013. Tieát 10 BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức : - Công của lực điện - Điện thế, hiệu điện thế, liên hệ giữa hiệu điện thế và cường độ điện trường. - Tụ điện, điện dung của tụ điện, năng lượng của tụ điện đã được tích điện. 2. Kỹ năng : - Giải được các bài toán tính công của lực điện. - Giải được các bài toán tính hiệu điện thế, liên hệ giữa E, U và A. - Giải được các bài toán về mối liên hệ giữa Q, C, U và W II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 15’ 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để khắc sâu kiến thức cho các em phần tụ điện và những vấn đề liên quan đến tụ, hôm nay ta tiến hành tiết luyện tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 10 BAØI TAÄP A. Bài tập trắc nghiệm: 6.1 D 6.2 B 6.3 D 6.4 C 6.5 C 6.6 D B. Bài tập tự luận: Baøi 7 trang33 SGK a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : q = CU = 2.10-5.120 = 24.10-4(C). b) Điện tích tối đa mà tụ điện tích được qmax = CUmax = 2.10-5.200= 400.10-4(C). Baøi 8 trang 33 SGK a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : q = CU = 2.10-5.60 = 12.10-4(C). b) Công của lực điện khi U = 60V A = Dq.U = 12.10-7.60 = 72.10-6(J) c) Công của lực điện khi U’ = U /2 = 30V suy ra A’ = Dq.U’ = 12.10-7.30 = 36.10-6(J) GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch 2. Hoạt động giảng dạy. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 : Tóm tắt những kiến thức liên quan, Giải các câu hỏi trắc nghiệm. + Các công thức của tụ điện. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu HS trả lời các câu trắc nghiệm từ 6.1 đến 6.6 SBT. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn ? Hoạt động 2 : : Giải các bài tập tự luận. Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän tích cuûa tuï ñieän. Tính công của lực điện. Yêu cầu học sinh tính điện tích tối đa của tụ Viết công thức, thay số và tính toán. ñieän. Viết công thức, thay số và tính toán. Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän tích cuûa tuï ñieän. Viết công thức, thay số và tính toán. Lập luận để xem như hiệu điện thế không đổi. Tính công của lực điện khi đó. q Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. Tính U’ khi q’ = 2 Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu ñieän theá U’. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà -Nhắc lại những kiến thức cơ bản, lưu ý đơn vị khi áp dụng các công thức. Về nhà: - Chữa bài tập vào vở. - Xem trước bài mới. KIỂM TRA 15’ Một điện tích điểm q = 4.10-8C đặt tại một điểm O trong không khí. a. Xác định cường dộ điện trường tại điểm M cách O một khoảng 2cm. Đặt tại M một điện tích Q = -2.10-5C. xác định lực tác dụng lên điện tích Q. b. Tìm trên đường thẳng nối q và Q điểm có cường độ điện trường bằng 0.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 9-9-2013. Tieát 11:. DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI. NGUỒN ĐIỆN (Tiết 1). I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Phát biểu được định nghĩa cường độ dòng điện và viết được công thức thể hiện định nghĩa này. - Nêu được điều kiện để có dòng điện. - Phát biểu được suất điện động của nguồn điện và viết được công thức thể hiện định nghĩa này. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Mô tả được cấu tạo chung của các pin điện hoá và cấu tạo của pin Vôn-ta. - Mô tả được cấu tạo của acquy chì. 2. Kó naêng - Giải thích được vì sao nguồn điện có thể duy trì hiệu điện thế giữa hai cực của nó. - Giải được các bài toán có liên quan đến các hệ thức : I =. Δq Δt. ;I=. q t. vaø E =. A q .. - Giải thích được sự tạo ra và duy trì hiệu điện thế giữa hai cực của pin Vôn-ta. - Giải thích được vì sao acquy là một pin điện hoá nhưng lại có thể sử dụng được nhiều lần. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên- Xem lại những kiến thức liên quan đến bài dạy. - Chuaån bò duïng cuï thí nghieäm hình 7.5. - Một pin Lơ-clan-sê đã bóc sẵn để cho học sinh quan sát cấu tạo bên trong. - Moät acquy. - Vẽ phóng to các hình từ 7.6 đến 7.10. - Caùc voân keá cho caùc nhoùm hoïc sinh. 2. Hoïc sinh - Moãi nhoùm hoïc sinh chuaån bò: - Một nữa quả chanh hay quất đã được bóp nhũn. - Hai mảnh kim loại khác loại. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Gv giới thiệu nộ dung chương II. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ở THCS ta đã biết dòng điện là gì, biết nguồn điện tạo ra dòng điện trong mạch kín. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu về dòng điện không đổi và biết được lí do vì sao nguồn điện có thể tạo ra dòng điện chạy khá lâu trong mạch kín. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 11: DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI. NGUỒN ĐIỆN (Tiết 1) I. Doøng ñieän + Dòng điện là dòng chuyển động có hướng của các điện tích. + Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển động có hướng của các electron tự do. + Qui ước chiều dòng điện là chiều chuyển động của các diện tích dương (ngược với chiều chuyển động của các điện tích âm). + Các tác dụng của dòng điện : Tác dụng từ, tác dụng nhiệt, tác dụng hoác học, tác dụng cơ học… + Cường độ dòng điện cho biết mức độ mạnh yếu của dòng điện. Đo cường độ dòng điện bằng ampe kế. Đơn vị cường độ dòng điện là ampe (A). II. Cường độ dòng điện. Dòng điện không đổi 1. Cường độ dòng điện Cường độ dòng điện là đại lượng đặc trưng cho tác dụng mạnh, yếu của dòng điện. Nó được xác định bằng thương số của điện lượng Dq dịch chuyển qua tiết diện thẳng của vật dẫn trong khoảng thời gian Dt và khoảng thời gian đó.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. I=. Δq Δt. 2.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 2. Dòng điện không đổi Dòng điện không đổi là dòng điện có chiều và cường độ không đổi theo thời gian.. Cường độ dòng điện của dòng điện không đổi: I =. q t .. 3. Đơn vị của cường độ dòng điện và của điện lượng Đơn vị của cường độ dòng điện trong hệ SI là ampe (A). 1A =. 1C 1s. Đơn vị của điện lượng là culông (C).1C = 1A.1s. III. Nguoàn ñieän 1. Điều kiện để có dòng điện Điều kiện để có dòng điện là phải có một hiệu điện thế đặt vào hai đầu vật dẫn điện. 2. Nguồn điện + Nguồn điện duy trì hiệu điện thế giữa hai cực của nó. + Lực lạ bên trong nguồn điện: Là những lực mà bản chất không phải là lực điện. Tác dụng của lực lạ là tách và chuyển electron hoặc ion dương ra khỏi mỗi cực, tạo thành cực âm (thừa nhiều electron) và cực dương (thiếu hoặc thừa ít electron) do đó duy trì được hiệu điện thế giữa hai cực của nó. 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 : Tìm hiểu về dòng điện. GV đề nghị mỗi nhóm HS viết ra giấy câu trả lời cho Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác nhận xét, các câu hỏi đã nêu trong mục I. bổ sung. Đặt các câu hỏi về từng vấn đề để cho học sinh Neâu ñònh nghóa doøng ñieän. thực hiện. Neâu baûn chaát cuûa doøng dieän trong kim loại. Nêu qui ước chiều dòng điện. Neâu caùc taùc duïng cuûa doøng ñieän. Cho biết trị số của đại lượng nào cho biết mức độ mạnh yếu của dòng điện ? Dụng cụ nào đo nó ? Đơn vị của đại lượng đó. Hoạt động2: Tìm hiểu cường độ dòng điện, dòng điện không đổi. Yêu cầu học sinh nhắc lại định nghĩa cường độ doøng ñieän. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. - Phân biệt sự khác nhau giữa dòng điện không đổi, dòng điện một chiều và dòng điện xoay chiều? Giới thiệu đơn vị của cường độ dòng điện và của điện lượng. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Yêu cầu học sinh thực hiện C4. Hoạt động 3: Tìm hiểu về nguồn điện. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Nêu định nghĩa cường độ dòng điện đã học ở lớp 9. Thực hiện C1. Thực hiện C2.. Ghi nhận đơn vị của cường độ dòng điện và của điện lượng. Thực hiện C3. Thực hiện C4. 2.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Yêu cầu học sinh thực hiện C5, C6. Từ đó nêu kết luận về điều kiện để có dòng điện. Yêu cầu học sinh thực hiện C7, C8. Yêu cầu học sinh thực hiện C9.. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Thực hiện C5. Thực hiện C6. Thực hiện C7, C8. Thực hiện C9.. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà Hướng dẫn HS làm bài tập 14 SGK Bài tập về nhà – Tìm hiểu (1’) - Trả lời câu hỏi từ 1 đến 4 SGK. - làm bài tập từ 7.1 đến 7.4 SBT. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Hoàn thành bài tập. Ghi nhận nhiệm vụ về nhà.. Ngày soạn: 29-9-2013. Tieát 12: DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI. NGUỒN ĐIỆN (Tiết 2) I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức - Phát biểu được suất điện động của nguồn điện và viết được công thức thể hiện định nghĩa này. - Mô tả được cấu tạo chung của các pin điện hoá và cấu tạo của pin Vôn-ta. - Mô tả được cấu tạo của acquy chì. 2. Kó naêng - Giải thích được sự tạo ra và duy trì hiệu điện thế giữa hai cực của pin Vôn-ta. - Giải thích được vì sao acquy là một pin điện hoá nhưng lại có thể sử dụng được nhiều lần. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên- Xem lại những kiến thức liên quan đến bài dạy. - Chuaån bò duïng cuï thí nghieäm hình 7.5. - Một pin Lơ-clan-sê đã bóc sẵn để cho học sinh quan sát cấu tạo bên trong. - Moät acquy. - Vẽ phóng to các hình từ 7.6 đến 7.10. - Caùc voân keá cho caùc nhoùm hoïc sinh. 2. Hoïc sinh - Moãi nhoùm hoïc sinh chuaån bò: - Một nữa quả chanh hay quất đã được bóp nhũn. - Hai mảnh kim loại khác loại. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ : Dòng điện không đổi là gì? Nêu điều kiện để có dòng điện. 3. Tạo tình huốn có vấn đề: Bên trong nguồn điện lực lạ thức hiện công để duy trì hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện. Vậy công của lực lạ này bằng bao nhiêu? Đại lượng nào đặc trưng cho khả năng sinh công của nguồn điện. Bài học hôm nay sẽ giúp ta trả lời câu hỏi đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Tieát 12: DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI. NGUỒN ĐIỆN (Tiết 2) IV. Suất điện động của nguồn điện 1. Công của nguồn điện: Công của các lực lạ thực hiện làm dịch chuyển các điện tích qua nguồn được gọi là công của nguồn điện. 2. Suất điện động của nguồn điện a) Định nghĩa: Suất điện động E của nguồn điện là đại lượng đặc trưng cho khả năng thực hiện công của nguồn điện và được đo bằng thương số giữa công A của lực lạ thực hiện khi dịch chuyển một điện tích dương q ngược chiều điện trường và độ lớn của điện tích đó. b) Công thứcE = A /q c) Đơn vị Đơn vị của suất điện động trong hệ SI là vôn (V). Số vôn ghi trên mỗi nguồn điện cho biết trị số của suất điện động của nguồn điện đó. Suất điện động của nguồn điện có giá trị bằng hiệu điện thế giữa hai cực của nó khi mạch ngoài hở Mỗi nguồn điện có một điện trở gọi là điện trở trong nguồn điện V. Pin vaø acquy 1. Pin điện hoá: Cấu tạo chung của các pin điện hoá là gồm hai cực có bản chất khác nhau được ngaâm vaøo trong chaát ñieän phaân. a) Pin Vôn-ta: Pin Vôn-ta là nguồn điện hoá học gồm một cực bằng kẽm (Zn) và một cực bằng đồng (Cu) được ngâm trong dung dịch axit sunfuric (H2SO4) loảng. Do tác dụng hoá học thanh kẽm thừa electron nên tích điện âm còn thanh đồng thiếu electron nên tích điện dương. Suất điện động khoảng 1,1V. b) Pin Lơclăngsê + Cực dương : Là một thanh than bao bọc xung quanh bằng một hỗn hợp mangan ñioâxit MnO2 vaø graphit. + Cực âm : Bằng kẽm. + Dung dòch ñieän phaân : NH4Cl. + Suất điện động : Khoảng 1,5V. + Pin Lơclăngsê khô : Dung dịch NH 4Cl được trộn trong một thứ hồ đặc rồi đóng trong một vỏ pin bằng kẽm, vỏ pin này là cực âm. 2. Acquy a) Acquy chì: Bản cực dương bằng chì điôxit (PbO2) cực âm bằng chì (Pb). Chất điện phân là dnng dịch axit sunfuric (H2SO4) loảng. Suất điện động khoảng 2V. Acquy là nguồn điện có thể nạp lại để sử dụng nhiều lần dựa trên phản ứng hoá học thuận nghịch: nó tích trử năng lượng dưới dạng hoá năng khi nạp và giải phóng năng lượng ấy dưới daïng ñieän naêng khi phaùt ñieän. Khi suất điện động của acquy giảm xuống tới 1,85V thì phải nạp điện lại. b) Acquy kiềm: Acquy cađimi-kền, cực dương được làm bằng Ni(OH) 2, còn cực âm làm bằng Cd(OH)2 ; các cực đó dược nhúng trong dung dịch kiềm KOH hoặc NaOH. Suất điện động khoảng 1,25V. Acquy kiềm có hiệu suất nhỏ hơn acquy axit nhưng lại rất tiện lợi vì nhẹ hơn và bền hơn. 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động 1 : Tìm hiểu suất điện động của nguồn điện. Giới thiệu công của nguồn điện. Ghi nhaän coâng cuûa nguoàn ñieän. Giới thiệu khái niệm suất điện động của nguồn Ghi nhaän khaùi nieäm. ñieän. Giới thiệu công thức tính suất điện động của Ghi nhận công thức. nguoàn ñieän. Giới thiệu đơn vị của suất điện động của nguồn ñieän. Yêu cầu học sinh nêu cách đo suất điện động của nguoàn ñieân.. Ghi nhận đơn vị của suất điện động của nguoàn ñieän. Nêu cách đo suất điện động của nguồn ñieän. Ghi nhận điện trở trong của nguồn điện.. Giới thiệu điện trở trong của nguồn điện. Hoạt động2: Tìm hiểu các nguồn điện hoá học: Pin và acquy. Hướng dẫn học sinh thực hiện C10. Vẽ hình 7.6 giới thiệu pin Vôn-ta.. Thực hiện C10.. Vẽ hình 7.8 giới thiệu pin Lơclăngsê.. Vẽ hình, ghi nhận cấu tạo và hoạt động cuûa pin Voân-ta. Vẽ hình, ghi nhận cấu tạo và hoạt động cuûa pin Lôclaêngse Vẽ hình, ghi nhận cấu tạo và hoạt động cuûa acquy chì.. Vẽ hình 7.9 giới thiệu acquy chì. Ghi nhận cấu tạo và suất điện động của acquy kieàm.. Giới thiệu cấu tạo và suất điện động của acquy kieàm. Nêu các tiện lợi của acquy kiềm. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã hoïc trong baøi. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Ghi nhận những tiện lợi của acquy kieàm.. Hoàn thành bài tập. Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. 2.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập 6 đến 12 trang 45 sgk.. Lớp. Ngày dạy. Ngày soạn: 29-9-2013. Sĩ số. Tiết 13:. BÀI TẬP. I. MỤC TIÊU: 1) Kiến thức: Củng cố kiến thức về điện dung của tụ điện, năng lượng điện trường trong tụ điện. 2) Kỹ năng: - Xác định công của lực điện làm điện tích q dịch chuyển. - Rèn kỹ năng tính toán và suy luận logic II. CHUẨN BỊ: 1) Giáo viên: Một số bài toán về tụ điện: một vài cách giải đối với mỗi bài toán 2) Học sinh: Xem trước các bài tập trong SGK và sách bài tập, định hướng cách giải, giải thử III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 15’ 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để khắc sâu kiến thức cho các em phần tụ điện và những vấn đề liên quan đến dòng điện, hôm nay ta tiến hành tiết luyện tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tiết 13:. BÀI TẬP. A. Bài tập trác nghiệm tr45 SGK 6. D 7. B 8. B 9. D 10. C 11. B B. Bài tập tự luận: Bài tập 1 P1=25W; P2=100W Uđm1= Uđm2=110V Hỏi: a. So sánh Iđm1 và Iđm2? b. So sánh R1 và R2? c. Có thể mắc nối tiếp hai bóng đèn này vào mạng điện 220V được không? Bóng đèn nào dễ cháy hơn? Hướng dẫn GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(28)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. a.Từ công thức: Pđm=Uđm.Iđm. b. Ta có:. P I dm = dm ⇒ U dm 25  I dm1 =110 ≈ 0 , 23 A Vậy: Idm1<Idm2 100 I dm2= ≈ 0 , 91 A 110 ¿{. U 2dm R= ⇒ Pdm 110 2 R1= =484 Ω 25 1102 R 2= =121 Ω 100 ¿{. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Vậy: R1>R2. c. Khi mắc nối tiếp hai bóng đèn này vào mạng điện có hiệu điện thế 220V thì cường độ dòng điện U. 220. qua mỗi bóng đèn là: I = R + R = 484+121 ≈ 0 , 36 A 1 2 Vậy hiệu điện thế trên bóng đèn 1 là: U1=I.R1=0,36.484=176V Hiệu điện thế trên đèn 2 là U2=I.R2=0,36.121=44V So sánh ta thấy Udm1< U1: Đèn 1 dễ cháy; Udm1> U2: Đèn 2 sáng yếu. Bài tập 2 Pdm1=Pdm2 Udm1=110V; Udm2=220V Hỏi:. R1 =? R2. 2. U R= dm ⇒ Pdm U 2dm 1 R 1= Pdm 2. U R2= dm 2 Pdm. Hướng dẫnTa có:. U 2dm 1 Pdm. R1 U 2dm1 110 2 1 ⇒ = 2 = 2 = = R 2 U dm 2 U dm2 220 4. ( ). Pdm ¿{. 2. Hoạt động giảng dạy Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. - Viết công thức tính công, công suất của dòng điện chạy qua một đoạn mạch. Công và công suất của nguồn điện. - Suất phản điện của máy thu là gì? -Trình bày công suất và điện năng tiêu thụ của máy thu điện? 2. Giới thiệu bài mới Hoạt động 2: Bài tập 1 Hoạt động của HS Hoạt động của HS Bài tập 4 - Yêu cầu học sinh đọc và tóm tắt bài 4. P1=25W; P2=100W Uđm1= Uđm2=110V - Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm tím Hỏi: a. So sánh Iđm1 và Iđm2? phương pháp giải. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. b. So sánh R1 và R2? c. Có thể mắc nối tiếp hai bóng đèn này vào mạng điện 220V được không? Bóng đèn nào dễ cháy hơn? Hướng dẫna.Từ công thức: Pđm=Uđm.Iđm I dm =. Pdm ⇒ U dm. 25. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Gọi đại diện của một nhóm trình bày lời giải trên bảng. - Gọi các nhóm khác nhận xét. - Nhận xét bài làm của học sinh. - Chú ý học sinh để xem có lắp được đèn không phải so sánh các giá trị thực tế với các giá trị hiệu dụng..  I dm1 =110 ≈ 0 , 23 A Vậy: Idm1<Idm2 I dm2=. 100 ≈ 0 , 91 A 110 ¿{. b. Ta có:. U 2dm R= ⇒ Pdm 110 2 R 1= =484 Ω 25 1102 R 2= =121 Ω 100 ¿{. Vậy: R1>R2. c. Khi mắc nối tiếp hai bóng đèn này vào mạng điện có hiệu điện thế 220V thì cường độ dòng điện qua mỗi bóng đèn là: I=. U 220 = ≈ 0 , 36 A R 1+ R 2 484+121. Vậy hiệu điện thế trên bóng đèn 1 là: U1=I.R1=0,36.484=176V Hiệu điện thế trên đèn 2 là U2=I.R2=0,36.121=44V So sánh ta thấy Udm1< U1: Đèn 1 dễ cháy; Udm1> U2: Đèn 2 sáng yếu. Hoạt động 2: Bài tập 2 Hoạt động của HS Hoạt động của GV Bài tập 5 Pdm1=Pdm2 Udm1=110V; Udm2=220V Yêu cầu học sinh đọc và tóm tắt bài 5. R1 - Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm tím =? Hỏi: phương pháp giải. R2 - Gọi đại diện của một nhóm trình bày lời Hướng dẫnTa có: giải trên bảng. - Gọi các nhóm khác nhận xét. - Nhận xét bài làm của học sinh. - Lưu ý học sinh để so sánh hai đại lượng có nhiều cách, trong trường hợp này nên dùng phương pháp lập tỉ số.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 2.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch U 2dm R= ⇒ Pdm U2 R1= dm 1 Pdm U 2dm 2 R2= Pdm 2 U dm 1 R 1 Pdm U 2dm1 110 2 1 ⇒ = 2 = 2 = = R 2 U dm 2 U dm2 220 4. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. ( ). Pdm ¿{. Hoạt động 3: Củng cố và giao nhiệm vụ học tập Hoạt động của học sinh Trợ giúp của giáo viên - Phân loại các bài tập trong SBT theo hướng dẫn của - Yêu cầu học sinh phân loại các bài tập giáo viên. Thảo luận tìm phương pháp giải, đề suất ý trong SBT và giải các bài tiêu biểu. kiến trước lớp. - Yêu cầu học sinh ngoài phương pháp giải thông thường, trong những bài đặc biệt phải tìm cách giải riêng. - Yêu cầu học sinh hoàn thành các bài tập còn lại trong SBT. Đọc trước bài mới.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 29-9-2013. Sĩ số. Tieát: 14. ÑIEÄN NAÊNG. COÂNG SUAÁT ÑIEÄN (t1). I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Nêu được công của dòng điện là số đo điện năng mà đoạn mạch tiêu thụ khi có dòng điện chạy qua. Chỉ ra được lực nào thực hiện công ấy. - Chỉ ra mối liên hệ giữa công của lực lạ thực hiện bên trong nguồn điện và điện năng tiêu thụ trong maïch kín - Công thức tính công và công suất của nguồn điện. 2. Kĩ năng- Tính được điện năng tiêu thụ và công suất điện của một đoạn mạch theo các đại lượng liên quan và ngược lại. - Tính được công và công suất của nguồn điện theo các đại lượng liên quan và ngược lại. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên Đọc sách giáo khoa Vật lí lớp 9 để biết học sinh đã học những gì về công, công suất của dòng điện, Định luật Jun – Len-xơ và chuẩn bị các câu hỏi hướng dẫn học sinh ôn tập. 2. Học sinh Ôn tập phần này ở lớp 9 và thực hiện các câu hỏi hướng dẫn mà giáo viên đặt ra. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu cấu tạo chung của pin điện hoá. So sánh pin điện hoá và acquy. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ở THCS ta đã biết về điện năng mà một đoạn mạch tiêu thụ khi có dòng điện chạy qua và công suất tiêu thụ điện năng của đoạn mạch đó. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu quá trình thực hiện công khi có dòng điện chạy qua. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát: 14 ÑIEÄN NAÊNG. COÂNG SUAÁT ÑIEÄN (t1) I. Ñieän naêng tieâu thuï vaø coâng suaát ñieän 1. Điện năng tiêu thụ của đoạn mạch: Điện năng tiêu thụ của một đoạn mạch bằng tích của hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch với cường độ dòng điện và thời gian dòng điện chạy qua đoạn mạch đó. A = Uq = UIt 2. Công suất điện: Công suất điện của một đoạn mạch bằng tích của hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch và cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch đó. P =. A t. = UI. II. Công suất toả nhiệt của vật dẫn khi có dòng điện chạy qua GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Định luật Jun – Len-xơ: Nhiệt lượng toả ra ở một vật dẫn tỉ lệ thuận với điện trở của vật đãn, với bình phương cường độ dòng điện và với thời gian dòng điện chạy qua vật dẫn đó Q = RI2t 2. Công suất toả nhiệt của vật dẫn khi có dòng điện chạy qua: Công suất toả nhiệt ở vật dẫn khi có dòng điện chạy qua được xác định bằng nhiệt lượng toả ra ở vật dẫn đó trong một đơn vị thời gian Q 2 t = UI 3. Hoạt động giảng dạy. P =. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động: Tìm hiểu điện năng tiêu thụ và công suất điện. Giới thiệu công của lực điện. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Thực hiện C1. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C2. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Thực hiện C3. Giới thiệu công suất điện. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C4. Thực hiện C4. Hoạt động 2 : Tìm hiểu công suất toả nhiệt của vật dẫn khi có dòng điện chạy qua. Giới thiệu định luật. Ghi nhaän ñònh luaät. Giới thiệu công suất toả nhiệt của vật dẫn. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C5. Thực hiện C5. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 1 đến 3 trang 49 sgk vaø 8.3, 8.5, 8.7 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 29-9-2013. Tieát: 15. ÑIEÄN NAÊNG. COÂNG SUAÁT ÑIEÄN (t2). A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Viết công thức tính điện năng tiêu thụ và công suất điện của một đoạn mạch khi có dòng điện chạy qua. Công suất tỏa nhiệt ở vật dẫn là gì? Viết công thức. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ở tiết trước ta đã biết cách xác định điện năng tiêu thụ trong đoạn mạch. Mà nguồn điện cung cấp năng lượng cho mạch ngoài. Vậy giữa công của nguồn điện và điện năng tiêu thụ có liên hệ gì và nó được xác định như thế nào? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát: 15 ÑIEÄN NAÊNG. COÂNG SUAÁT ÑIEÄN (t2) III. Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieân 1. Coâng cuûa nguoàn ñieän Công của nguồn điện bằng điện năng tiêu thụ trong toàn mạch. Ang = qE = E Tt 2. Coâng suaát cuûa nguoàn ñieän Công suất của nguồn điện bằng công suất tiêu thụ điện năng của toàn mạch: P Công của nguồn điện: A ng =ξ It=8640 J Công suất của nguồn: Png=ξI=9,6 W. ng. =. A ng =EI t. 3. Hoạt động giảng dạy. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 : Tìm hiểu công và công suất của nguồn điện. Giới thiệu công của nguồn điện. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu công suất của nguồn điện. Hoạt động 2: Vận dụng kiến thức - Yêu cầu hS làm bài tập 9 SGK. - GV gọi 2 HS lên bảng trình bày. - GV nhận xét và sửa chữa. - Hướng dẫn HS trả lời bài 8.1, 8.2 SBT. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà Yêu cầu HS nhắc lại kiến thức trọng tâm của bài. Trả lời câu hỏi và làm bài tập SGK, SBT chuẩn bị tiết bài tập.. Lớp. Ngày dạy. Ghi nhaän khaùi nieäm. - Tóm tắt và tìm hiểu đề bài. - 2 HS lên bảng trình bày, cả lớp theo dõi và nhận xét.. Ghi nhiệm vụ về nhà.. Ngày soạn: 29-9-2013. Sĩ số. Tieát: 16 I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Điện năng tiêu thụ và công suất điện. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. BAØI TAÄP. 3.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Nhiệt năng và công suất toả nhiệt của vật dẫn khi có dòng điện chạy qua. + Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän. 2. Kỹ năng + Thực hiện được các câu hỏi liên quan đến điện năng và công suất điện. + Giải được các bài tập liên quan đến điện năng và công suất điện, 3. Thái độ: Rèn luyện HS thái độ nghiêm túc trong học tập. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Công của nguồn điện có mối liên hệ gì với điện năng tiêu thụ trong toàn mạch? Viết biểu thức tính công và công suất của nguồn điện. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Chúng ta đã học xong lí thuyết về điện năng và công suất điện. Hôm nay ta tiến hành tiết bài tập để giúp các em vững hơn các kiến thức phần này. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát: 16 BAØI TAÄP I. Tóm tắt lí thuyết + Công suất điện trên một đoạn mạch : P = UI + Nhiệt toả ra và công suất toả nhiệt trên vật dẫn: Q = RI2t ; P = RI2 = U 2 / R + Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän : Ang = E It ; Png = E I + Biểu thức tính công suất điện trên một đoạn mạch : P = UI + Nhiệt toả và công suất toả nhiệt trên vật dẫn khi có dòng diện chạy qua:Q=RI 2t;P=RI2= U2/ R. + Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän : Ang = E It ; Png = E I II. BÀI TẬP: Caâu 5 trang 49 : B Caâu 6 trang 49 : B Caâu 8.1 : C Caâu 8.2 : B Baøi 8 trang 49 a) 220V là hiệu điện thế định mức của ấm điện. 1000W là công suất định mức của ấm điện. b) Nhiệt lượng có ích để đun sôi 2 lít nước Q’ = Cm(t2 – t1) = 4190.2.(100 – 25) = 628500 (J). Q' Q ' 628500 = Q => Q = H 0,9 Q 698333 => t = P =1000 = 698 (s). Nhiệt lượng toàn phần cần cung cấp. Ta có : H = Q. = 698333 (J). Thời gian để đun sôi nước. Ta có : P = t Baøi 9 trang 49 Coâng cuûa nguoàn ñieän saûn ra trong 15 phuùt : A = E It = 8640 (J) Công suất của nguồn điện khi đó P = E I = 12.0,8 = 9,6 (W) Bài 8.6 Điện năng mà đèn ống tiêu thụ trong thời gian đã cho là : A1 = P 1.t = 40.5.3600.30 = 21600000 (J) = 6 (kW.h). Điện năng mà bóng đèn dây tóc tiêu thụ trong thời gian này là : GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(35)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. A2 = P2.t = 100.5.3600.30 = 54000000 (J) = 15 (kW.h). Số tiền điện giảm bớt là : M = (A2 - A1).700 = 6300đ. 3. Hoạt động giảng dạy. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Tóm tắt những kiến thức liên quan đến các bài tập cần giải. Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức cơ bản Trả lời các câu hỏi của GV + Biểu thức tính điện năng tiêu thụ trên một đoạn mạch? + Biểu thức tính công suất điện trên một đoạn maïch? + Biểu thức tính nhiệt toả ra và công suất toả nhieät treân vaät daãn khi coù doøng dieän chaïy qua? + Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän? Hoạt động2: Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B.Yeâu caàu hs Giải thích lựa chọn. giaûi thích taïi sao choïn B.Yeâu caàu hs giaûi thích Giải thích lựa chọn. tại sao chọn C.Yêu cầu hs giải thích tại sao chọn Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3 : Giải các bài tập tự luận. Giới thiệu hiệu điện thế định mức và công suất Ghi nhận khái niệm. định mức. Tính nhiệt lượng có ích. Yêu cầu học sinh tính nhiệt lượng cần thiết để Tính nhiệt lượng toàn phần. đun sôi 2 lít nước. Tính thời gian đun sôi nước. Yêu cầu học sinh tính nhiệt lượng toàn phần (kể cả nhiệt lượng hao phí). Yêu cầu học sinh tính thời gian để đun sôi nước. Y/c h/s tính coâng cuûa nguoàn ñieän saûn ra trong Tính coâng cuûa nguoàn. 15 phuùt. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát cuûa nguoàn. Tính coâng suaát cuûa nguoàn. Yêu cầu học sinh tính điện năng tiêu thụ của Tính điện năng tiêu thụ của đèn ống. đèn ống trong thời gian đã cho. Tính điện năng tiêu thụ của bóng đèn dây Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän naêng tieâu thuï cuûa toùc. đèn dây tóc trong thời gian đã cho. Tính số tiền điện đã tiết kiệm được Yeâu caàu hoïc sinh tính soá tieàn ñieän tieát kieäm được Hoạt động 4 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - HS nắm phương pháp giải Ghi nhiệm vụ về nhà. - Chữa bài tập vào vở. Xem trước bài mới.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 29-9-2013 Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Tieát:17 I. MUÏC TIEÂU. ĐỊNH LUẬT ÔM ĐỐI VỚI TOAØN MẠCH (t1). 1. Kiến thức - Phát biểu được quan hệ suất điện động của nguồn và tổng độ giảm thế trong và ngoài nguồn - Phát biểu được nội dung định luật Ôm cho toàn mạch. - Tự suy ra được định luật Ôm cho toàn mạch từ định luật bảo toàn năng lượng. 2. Kó naêng - Mắc mạch điện theo sơ đồ. - Giải các dạng bài tập có liên quan đến định luật Ôm cho toàn mạch. 3. Thái độ- Rèn luyện phong cách làm việc khoa học, độc lập nghiên cứu và có tính cộng đồng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân- Chuẩn bị tranh vẽ hình 9.2. Nếu có điều kiện GV chuẩn bị boä thí nghieäm ñònh luaät Ôm cho toàn mạch. 2. Học sinh: Đọc trước bài học mới. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Công và công suất toả nhiệt của vật dẫn khi có dòng điện chạy qua ? Công vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän ? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Pin thường được sử dụng một thời gian dài thì điện trở trong của pin tăng lên đáng kể và dòng điện pin sinh ra trong mạch kín trở nên khá nhỏ. Vậy cường độ dòng điện trong mạch kín có liên hệ gì với điện trở trong của nguồn và các yếu tố khác của mạch điện. Ta học bài mới “Định luật Ôm đối với toàn mạch” B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát:17 ĐỊNH LUẬT ÔM ĐỐI VỚI TOAØN MẠCH (t1). GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(37)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. I. Thí nghieäm I(A) U(V). 0 3,2. 0,1 3,0. 0,2 2,8. 0,3 2,6. 0,4 2,4. 0,5 2,2. II. Định luật Ôm đối với toàn mạch Thí nghieäm cho thaáy :UN = U0 – aI = E - aI (9.1) Với UN = UAB = IRN (9.2) gọi là độ giảm thế mạch ngoài. Thí nghiệm cho thấy a = r là điện trở trong của nguồn điện. Do đó : E = I(RN + r) = IRN + Ir (9.3) Vậy: Suất điện động có giá trị bằng tổng các độ giảm điện thế ở mạch ngoài và mạch trong. Từ hệ thức (9.3) suy ra : UN = IRN = E – Ir. (9.4) vaø. I=. E RN+ r. (9.5). Cường độ dòng điện chạy trong mạch điện kín tỉ lệ thuận với suất điện động của nguồn điện và tỉ lệ nghịch với điện trở toàn phần của mạch đó. 3. Hoạt động giảng dạy. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 : Thực hiện thí nghiệm để lấy số liệu xây dựng định luật. Cần đo hiệu điện thế và cường độ dòng điện Để chuẩn bị thí nghiệm tìm hiểu quan hệ giữa trong mạch kín nên cầ nguồn điện, dây dẫn có suất điện động, hiệu điện thế của nguồn điện và cường độ dòng điện trong mạch ta cần đo những điện trở có thể thay đổi được, vôn kế, ampe kế Quan saùt maïch ñieän. đại lượng nào? Cần những dụng cụ gì? Đọc các số liệu. Maéc maïch ñieän. Laäp baûng soá lieäu. Thực hiện thí nghiệm. Ghi baûng soá lieäu. Hoạt động 2 : Tìm hiểu định luật Ôm đối với toàn mạch. Xử lí số liệu để rút ra kết quả. Ghi nhaän keát quaû. Yêu cầu thực hiện C1. Thực hiện C1. Neâu keát quaû thí nghieäm. Ghi nhaän keát quaû. Yêu cầu thực hiện C2. Thực hiện C2. Yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Ruùt ra keát luaän. Từ hệ thức (9.3) cho học sinh rút ra biểu thức ñònh luaät. Biến đổi để tìm ra biểu thức (9.5). Yeâu caàu hoïc sinh phaùt bieåu ñònh luaät . Phaùt bieåu ñònh luaät. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Thực hiện C3. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà Yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập Ghi nhiệm vụ về nhà. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(38)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Trả lời các câu hỏi liên quan trong SBT, SGK.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 29-9-2013. Tieát: 18 ĐỊNH LUẬT ÔM ĐỐI VỚI TOAØN MẠCH (t2) I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Hiểu được hiện tượng đoản mạch là gì, giải thích được ảnh hưởng của điện trở trong của nguồn điện đối với cường độ dòng điện khi đoản mạch. - Trình bày được khái niệm hiệu suất của nguồn điện. 2. Kĩ năng - Mắc mạch điện theo sơ đồ. - Giải các dạng bài tập có liên quan đến định luật Ôm cho toàn mạch. 3. Thái độ- Rèn luyện phong cách làm việc khoa học, độc lập nghiên cứu và có tính cộng đồng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Chuẩn bị tranh vẽ hình 9.2. Nếu có điều kiện GV chuẩn bị boä thí nghieäm ñònh luaät Ôm cho toàn mạch. 2. Học sinh: Đọc trước bài học mới. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Phát biểu nội dung định luật Ôm cho toàn mạch? Viết biểu thức. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Khi đi xe máy người ta khuyên ta không nên bóp còi liên tục như thế sẽ gây tác hại không tốt cho xe. Tại sao như vậy? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát: 17 ĐỊNH LUẬT ÔM ĐỐI VỚI TOAØN MẠCH (t2) III. Nhaän xeùt GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Hiện tượng đoản mạch Cường độ dòng điện trong mạch kín đạt giá trị lớn nhất khi RN = 0. Khi đó ta nói rằng nguồn điện bị đoản mạch và. I=. ξ r. (9.6). Dòng điện chạy qua mạch lớn và có hại (hỏng nguồn, dây nóng cháy nổ) 2. Định luật Ôm đối với toàn mạch và định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng Công của nguồn điện sản ra trong thời gian t : A = ξ It (9.7) 2 Nhiệt lượng toả ra trên toàn mạch :Q = (RN + r)I t (9.8) Theo định luật bảo toàn năng lượng thì A = Q, do đó từ (9.7) và (9.8) ta suy ra I =. ξ RN + r. Như vậy định luật Ôm đối với toàn mạch hoàn toàn phù hợp với định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng. 3. Hieäu suaát nguoàn ñieän. H=. UN R = N ξ R N +r. 3. Hoạt động giảng dạy. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Tìm hiểu hiện tượng đoản mạch, mối liên hệ giữa định luật Ôm với toàn mạch và định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng, hiệu suất của nguồn điện. Giới thiệu hiện tượng đoản mạch. Ghi nhận hiện tượng đoản mạch. ? Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi nào? Khi đĩ Thực hiện C4. cường độ dòng điện phụ thuộc vào yếu tố nào? Mạng điện gia đình 220V tương đương suất điện động của nguồn điện. Nguồn này co r Yêu cầu học sinh thực hiện C4. ? Tại sao sẽ rất có hại cho acquy nếu xảy ra khoảng vài Ôm. Nếu có đoản mạch thì dòng điện có cường độ tới hàng trăm Ampe làm dây đoản mạch? Giải thích câu hỏi nêu ra đầu bài. Lập luận để cho thấy có sự phù hợp giữa nĩng đỏ cĩ thể dẫn tới cháy nổ, nguy hiểm. định luật Ôm đối với toàn mạch và định luật Ghi nhận sự phù hợp giữa định luật Ôm đối với toàn mạch và định luật bảo toàn và bảo toàn và chuyển hoá năng lượng. chuyển hoá năng lượng. Giới thiệu hiệu suất nguồn điện. Ghi nhaän hieäu suaát nguoàn ñieän. Yêu cầu học sinh thực hiện C5. Thực hiện C5. Hoạt động 2: Bài tập vận dụng Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện Tính cường độ dòng điện định mức của bóng định mức của bóng dèn. đèn. Yêu cầu học sinh tính điện trở của bóng đèn Tính điện trở của bóng đèn. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện Tính cường độ dòng điện thực tế chạy qua chạy qua đèn. đèn. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh vaø ruùt ra keát luaän. So saùnh vaø keát luaän. Tính công suất tiêu thụ thực tế. Tính hieäu suaát cuûa nguoàn. Hoạt động 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản Ghi nhiệm vụ về nhà. đã học trong bài. - Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 4 GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 3.

<span class='text_page_counter'>(40)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. đến 7 trang 54 sgk và 9.3, 9.4, 9.7 sbt.. Lớp. Ngày dạy Sĩ số. Ngày soạn: 11-10-2013 Tieát: 19 ĐOẠM MẠCH CHỨA NGUỒN. GHEÙP CAÙC NGUOÀN ÑIEÄN THAØNH BOÄ. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Nêu được chiều dòng điện chạy qua đoạn mạch chứa nguồn điện. + Nhận biết được các loại bộ nguồn nối tiếp, song song, hỗn hợp đối xứng. + Vận dụng được định luật Ôm đối với đoạn mạch có chứa nguồn điện, + Tính được suất điện động và điện trở trong của các loại bộ nguồn ghép. 2. Kỹ năng: Vận dụng định luật Ôm cho các loại đoạn mạch có chứa nguồn điện được mắc theo các cách khác nhau. 3. Thái độ: Rèn luyện tác phong làm việc khoa học. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên + Bốn pin có suất điện động 1,5V. 2. Học sinh: + Em trước bài mới. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Phát biểu, viết biểu thức định luật Ôm cho toàn mạch, viết biểu thức tính hiệu điện thế mạch ngoài, công suất tiêu thụ mạch ngoài và trên toàn mạch, 3. Giảng bài mới: Khi giải bài tập về bộ nguồn điện ta thường gặp các đoạn mạch chứa nguồn điện. Tiết học hôm nay ta tìm hiểu mối liên quan giữa hiệu điện thế và cường độ dòng điện trong đoạn mạch chứa nguồn điện, các đặc điểm suất điện động, điện trở trong của bộ nguồn khi ghép các nguồn điện với nhau. IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 19 ĐOẠM MẠCH CHỨA NGUỒN. GHEÙP CAÙC NGUOÀN ÑIEÄN THAØNH BOÄ I. Đoạn mạch có chứa nguồn điện Đoạn mạch có chứa nguồn điện, dòng điện có chiều đi tới cực âm và đi ra từ cực dương. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(41)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. UAB = E – I(r + R) Hay I =. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. E − U AB E −U AB = r+R RAB. Qui ước: Chiều tính UAB là từ A đến B. + Nếu đi từ A đến B gặp cực dương của nguồn trước thì E lấy giá trị lại. + Nếu I cùng chiều thì I > 0, ngược chiều thì I< 0. II. Gheùp caùc nguoàn thaønh boä 1. Boä nguoàn gheùp noái tieáp Eb = E1 + E2 + … + En. 2. Boä nguoàn song song. R. ξ ,r. dương và ngược. Rb = r1 + r2 + … + rn. Eb = E 1/Rb = 1/r1 + 1/r2 + … + 1/rn. 2. Giảng bài mới: Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động 1 : Tìm hiểu các bộ nguồn ghép. Veõ hình 10.3. Giới thiệu bộ nguồn ghép nối tiếp. Giới thiệu cách tính suất điện động và điện trở trong cuûa boä nguoàn gheùp noái tieáp. Giới thiệu trường hợp riêng. - GV tiến hành đo suất điện động bằng vôn kế nghiệm lại công thức đó. Veõ hình 10.4. Giới thiệu bộ nguồn ghép song song. Giới thiệu cách tính suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn ghép song song. Veõ hình 10.5. Giới thiệu bộ nguồn ghép hỗn hợp đối xứng. Giới thiệu cách tính suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn ghép hỗn hợp đối xứng.. Hoạt động của học sinh Veõ hình. Nhận biết được bộ nguồn ghép nối tiếp. Tính được suất điện động và điện trở trong cuûa boä nguoàn. Tính được suất điện động và điện trở trong cuûa boä nguoàn goàm caùc nguoàn gioáng nhau gheùp noái tieáp. Veõ hình. Nhận biết được bộ nguồn gép song song. Tính được suất điện động và điện trở trong cuûa boä nguoàn. Veõ hình. Nhận biết được bộ nguồn ghép hỗn hợp đối xứng. Tính được suất điện động và điện trở trong cuûa boä nguoàn.. Hoạt động 3 : Củng cố Công thức tính suất điện động và điện trở - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản trong của bộ nguồn. đã học trong bài. -làm bài tập 5. - Làm bài tập 5 SGK. 4. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5, 6 trang 58 sgk vaø 10.5, 10.6, 10.7 sbt. - Xem trước bài mới. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(42)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 11-10-2013. Tiết 20 PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ BAØI TOÁN VỀ TOAØN MAÏCH. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức Hiểu được phương pháp giải 3 loại bài tập về dòng điện và nguồn điện một chiều bằng cách áp dụng định luật Ôm. 2. Kỹ năng + Vận dụng định luật Ôm để giải các bài toán về toàn mạch. + Vận dụng các công thức tính điện năng tiêu thụ, công suất tiêu thụ điện năng và công suất toả nhiệt của một đoạn mạch ; công, công suất và hiệu suất của nguồn điện. + Vận dụng được các công thức tính suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn nối tiếp, song song và hỗn hợp đối xứng để giải các bài toán về toàm mạch. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên + Nhắùc nhở học sinh ôn tập các nội dung kiến thức đã nêu trong các mục tiêu trên ñaây cuûa tieát hoïc naøy. + Chuẫn bị một số bài tập ngoài các bài tập đã nêu trong sgk để ra thêm cho học sinh khá. 2. Học sinh: Ôn tập các nội dung kiến thức mà thầy cô yêu cầu. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Phát biểu và viết biểu thức định luật Ôm cho toàn mạch. 3. Giảng bài mới: Thường các nguồn được ghép thành các bộ nguồn, các điện trở được ghép với nhau theo những cách khác nhau. Trong trường hợp đó ta cần nhận dạng và phân tích xem các nguồn và điện trở được mắc như thế nào. Bài học hôm nay giúp ta có kỹ năng hơn trong việc vận dụng định luật Ôm để giải các bài tập về mạch điện. IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 1. Nội dung ghi bảng: Tiết 20 PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ BAØI TOÁN VỀ TOAØN MẠCH I. Những lưu ý trong phương pháp giải + Cần phải nhận dạng loại bộ nguồn và áp dụng công thức tương ứng để tính suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn + Cần phải nhận dạng các điện trở mạch ngoài được mắc như thế nào để để tính điện trở tương đương của mạch ngoài. + Áp dụng định luật Ôm cho toàn mạch để tìm các ẩn số theo yêu cầu của đề ra + Các công thức cần sử dụng : I =. (¿ R N +r ) ; E = I(RN + r) ; E /¿. U = IRN = E – Ir ; Ang = EIt ; Png = EI ; A = UIt ; P = UI GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(43)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. II. Baøi taäp ví duï Bài tập 1 a) Điện trở mạch ngoài RN = R1 + R2 + R3 = 5 + 10 + 3 = 18W b) Cường độ dòng điện chạy qua nguồn điện (chạy trong mạch chính) I =. (¿ R N +r ) = 0,3(A) E /¿. Hiệu điện thế mạch ngoài U = IRN = 0,3.18 = 5,4(V) c) Hiệu điện thế giữa hai đầu R1 U1 = IR1 = 0,3.5 = 1,5(V) Bài tập 2 Điện trở và cường độ dòng điện định mức của các bóng đèn RD1 = 24(W). 2. U dm1 122 = = P dm1 6. 2 P dm1 6 P dm2 4,5 U dm2 6 2 = RD2 = = 8(W) Idm1 = U =12 = 0,5(A) Idm2 = U = 6 = 0,75(A) P dm2 4,5 dm1 dm2 R D1 ( R b+ R D 2) 24 (8+8) Điện trở mạch ngoài RN = R + R + R =24+ 8+8 = 9,6(W) D1 B D2 E 12, 5 Cường độ dòng điện trong mạch chính I = R + r = 9,6 +0,4 = 1,25(A) N U IR N 1 , 25. 9,6 Cường độ dòng điện chạy qua các bóng ID1 = R = R = 24 = 0,5(A) D1 D1 U IR N 1 , 25. 9,6 ID1 = R = R + R = 8+ 8 = 0,75(A) D1 b D1. a) ID1 = Idm1 ; ID2 = Idm2 nên các bóng đèn Đ1 và Đ2 sáng bình thường b) Coâng suaát vaø hieäu suaát cuûa nguoàn Png = EI = 12,5.1,12 = 15,625 (W) H = U IR N 1, 25 . 9,6 = = =0,96 = 96% E E 12 ,5. Bài tập 3 a) Suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn Eb = 4e = 6 (V) ; rb =. 4r 2 = 2r =. 2(W) 2. U dm 62 = Điện trở của bóng đèn RĐ = = 6(W) = RN P dm 6 E 6 b) Cường độ dòng điện chạy qua đèn I = R + r = 6+ 2 = 0,75(A) N. Công suất của bóng đèn khi đó PĐ = I2RĐ = 0,752.6 = 3,375(W) c) Công suất của bộ nguồn, công suất của mỗi nguồn và giữa hai cực mỗi nguồn Pb = EbI = 6.0,75 = 4,5(W) Pi =. Pb = 8. 4,5 8 = 0,5625(W) Ui = e -. I 0 , 75 r=1,5 − . 1 = 1,125 2 2. (V) 2. Giảng bài mới: Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Hoạt động1: Tìm hiểu phương pháp giải một số bài toán về toàn mạch. Yêu cầu học sinh nêu công thức tính suất điện Nêu công thức tính suất điện động và động và điện trở trong của các loại bộ nguồn. điện trở trong của các loại bộ nguồn đã Yêu cầu học sinh thực hiện C1. hoïc. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C1. Yêu cầu học sinh nêu các công thức tính cường độ Nêu các công thức tính cường độ dòng doøng ñieän trong maïch chính, hieäu ñieän theá maïch ñieän trong maïch chính, hieäu ñieän theá GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(44)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. ngoài, công và công suất của nguồn. Hoạt động 2 : Giải các bài tập ví dụ. Vẽ lại đoạn mạch. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện chạy trong maïch chính. Yêu cầu học sinh tính hiệu điện thế mạch ngoài. Yêu cầu học sinh tính hiệu điện thế giữa hai đầu R1. Yêu cầu học sinh trả lờ C4. Yêu cầu học sinh tính điện trở và cường độ dòng điện định mức của các bóng đèn. Yêu cầu học sinh tính điện trở mạch ngoài. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện chạy trong maïch chính. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện chạy qua từng bóng đèn. Yêu cầu học sinh so sánh cường độ dòng điện thức với cường độ dòng điện định mức qua từng bóng đèn và rút ra kết luận. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát vaø hieäu suaát cuûa nguoàn. Yeâu caàu hoïc sinh veõ maïch ñieän. Yêu cầu học sinh thực hiện C8. Yêu cầu học sinh tính điện trở của bóng đèn. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện chạy trong mạch chính và công suất của bóng đèn khi đó. Yêu cầu học sinh thực hiện C9. Hoạt động 3 : Củng cố - Nhắc lại một số lưu ý đối với việc giải các bài toán về toàn mạch. - Mắc lần lượt từng điện trở R1 = 4W, R2 = 9W vào hai cực một nguồn điện (E, r) thì nhiệt lượng tỏa ra ở từng điện trở trong 5ph đều bằng 192 J. Xác định E và r. 4. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Làm bài tập SGK và bài tập trắc nghiệm SBT.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. mạch ngoài, công và công suất của nguoàn. Thực hiện C3. Tính cường độ dòng điện chạy trong maïch chính. Tính hiệu điện thế mạch ngoài. Tính hiệu điện thế giữa hai đầu R1. Thực hiện C4. Tính điện trở và cường độ dòng điện định mức của các bóng đèn. Tính điện trở mạch ngoài. Tính cường độ dòng điện chạy trong maïch chính. Tính cường độ dòng điện chạy qua từng bóng đèn. So sánh cường độ dòng điện thức với cường độ dòng điện định mức qua từng bóng đèn và rút ra kết luận. Tính coâng suaát vaø hieäu suaát cuûa nguoàn. Veõ maïch ñieän. Thực hiện C8. Tính điện trở của bóng đèn. Tính cường độ dòng điện chạy trong maïch chính. Tính công suất của bóng đèn. Thực hiện C9.. - HS giải bài tập. 4.

<span class='text_page_counter'>(45)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày dạy Sĩ số I. MUÏC TIEÂU. Tieát: 21. Ngày soạn: 11-10-2013 BAØI TAÄP. 1. Kiến thức - Nắm được cách xác định suất điện động và điện trở trong của các loại bộ nguồn ghép. - Củng cố kiến thức phần đđịnh luật Ôm, tính điện năng và công suất tiêu thụ điện. 2. Kỹ năng - Giải được các bài toán về mạch điện có bộ nguồn ghép và mạch ngoài có các điện trở và bóng đèn. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. 2. Học sinh - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ + Viết các công thức xác định suất điện động và điện trở trong của các loại bộ nguồn ghép đã học. + Viết các công thức xác định cường độ dòng điện, hiệu điện thế và điện trở tương đương của đoạn mạch gồm các điện trở ghép nối tiếp và đoạn mạch gồm các điện trở ghép song song. 3. Nội dung ghi bảng: Tieát: 21 BAØI TAÄP Baøi 6 trang 58 Suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn : Eb = 2E = 3V ; rb = 2r = 2W U 2dm 32 = Điện trở của các bóng đèn RD = = 12(W) P dm 0 , 75 R D 12 = Điện trở mạch ngoài RN = = 6(W) 2 2 Eb 3 Cường độ dòng điện chạy trong mạch chính I = R + r = 6 +2 = 0,375(A) N b I 0 , 375 Cường độ dòng điện chạy qua mỗi bóng đèn : ID = 2 = 2 = 0,1875(A) P dm 0 , 75 Cường độ dòng điện định mức của mỗi bóng đèn : Idm = U = 3 = 0,25(A) dm. a) ID < Idm : đèn sáng yếu hơn bình thường b) Hieäu suaát cuûa boä nguoàn H =. U IR N 0 ,375 . 6 = = E E 3. = 0,75 = 75%. c) Hiệu điện thế giữa hai cực của mỗi nguồn : Ui = E – Ir = 1,5 – 0,375.1 = 1,125(V) d) Nếu tháo bớt một bóng đèn thì điện trở mạch ngoài tăng, hiệu điện thế mạch ngoài, cũng là hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn còn lại tăng nên đèn còn lại sáng mạnh hơn trước đó. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(46)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Baøi 2 trang 62 Suất điện động và điện trở trong của bộ nguồnEb = E1 + E2 = 12 + 6 = 18V ; rb = 0 Điện trở mạch ngoài RN = R1 + R2 = 4 + 8 = 12(W) a) Cường độ dòng điện chạy trong mạch I =. Eb 18 = = 1,5(A) R N + r b 12+ 0. b) Công suất tiêu thụ của mỗi điện trở P1 = I2R1 = 1,52.4 = 9(W) P2 = I2R2 = 1,52.8 = 18(W) c) Công suất và năng lượng của mỗi acquy cung cấp trong 5 phút PA1 = E1I = 12.1,5 = 18(W) AA1 = E1Tt = 12.1,5.60 = 1080(J) PA2 = E2I = 6.1,5 = 9(W) AA2 = E2Tt = 6.1,5.60 = 540(J) 4. Giảng bài mới Tiết trước chúng ta đã làm quen với phương pháp giải một số bài toán về toàn mạch. Hôm nay ta tiếp tục giải một số bài tập liên quan để củng cố thêm kiến thức. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1 : Giải các bài tập tự luận. Yêu cầu học sinh tính suất điện động và điện trở Tính suất điện động và điện trở trong trong cuûa boä nguoàn. cuûa boä nguoàn. Yêu cầu học sinh tính điện trở của bóng đèn. Tính điện trở của bóng đèn. Yêu cầu học sinh tính điện trở mạch ngoài. Tính điện trở mạch ngoài. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện chạy Tính cường độ dòng điện chạy trong trong maïch chính. maïch chính. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện chạy Tính cường độ dòng điện chạy qua mỗi qua mỗi bóng đèn. bóng đèn. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện định Tính cường độ dòng điện định mức của mức của mỗi bóng đèn. mỗi bóng đèn. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh vaø ruùt ra leát luaän. So saùnh vaø ruùt ra leát luaän. Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu suaát cuûa nguoàn. Tính hieäu suaát cuûa nguoàn. Yêu cầu học sinh tính hiệu điện thế giữa hai cực Tính hiệu điện thế giữa hai cực của mỗi cuûa moãi nguoàn. nguoàn. Hướng dẫn để học sinh tìm ra kết luận. Lập luận để rút ra kết luận. Yêu cầu học sinh tính suất điện động và điện trở Tính suất điện động và điện trở trong trong cuûa boä nguoàn. cuûa boä nguoàn. Yêu cầu học sinh tính điện trở mạch ngoài. Tính điện trở mạch ngoài. Yêu cầu học sinh tính cường độ dòng điện chạy Tính cường độ dòng điện chạy trong trong maïch chính. maïch chính. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát tieâu thuï cuûa moãi Tính công suất tiêu thụ của mỗi điện trở. điện trở. Tính coâng suaát cuûa moãi acquy. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát cuûa moãi acquy. Tính năng lượng mỗi acquy cung cấp Yêu cầu học sinh tính năng lượng mỗi acquy cung trong 5 phút. caáp trong 5 phuùt. Giả sử bộ nguồn gồm n dãy song song, mỗi - Dựa vào công thức bộ nguồn ghép đối xứng hãy dãy gồm m nguồn nối tiếp. xác định m, n. Hoạt động 2: Bài tập trắc nghiệm GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(47)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. GV tổ chức cho HS trả lời câu trắc nghiệm từ II.1 đến II.6. - GV cùng cả lớp nhận xét và sửa chữa câu trả lời của HS. Hoạt động 3 : Củng cố - Nắm hiểu và vận dụng được các công thức định luật Ôm, suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn trong từng cách ghép tương ứng. 4. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Làm thêm bài tập SBT và xem trước bài thực hành.. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - HS hoạt động theo nhóm. Đại diện nhóm trình bày đáp án và giải thích sự lựa chọn.. -Trả lời câu hỏi củng cố của Gv. Ngày soạn: 11-10-2013 TIẾT 22 THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH SUẤT ĐIỆN ĐỘNG VÀ ĐIỆN TRỞ TRONG CỦA NGUỒN ĐIỆN I. Mục tiêu 1. Kiến thức: Áp dụng định luật ôm cho đoạn mạch chứa nguồn điện để xác định suất điện động và điện trở trong của một pin điện hoá. 2. Kĩ năng: -Lắp ráp mạch điện. Sử dụng đồng hồ đa năng hiện số với các chức năng đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế. II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: 6 bộ thí nghiệm xác định suất điện động và điện trở trong của một pin điện hoá 2. Học sinh: Chuẩn bị bài. III. Tổ chức các hoạt động dạy học 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: TIẾT 24 THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH SUẤT ĐIỆN ĐỘNG VÀ ĐIỆN TRỞ TRONG CỦA NGUỒN ĐIỆN 1. Mục đích: Xác định sđđ và điện trở trong của 1 pin Lớp. Ngày dạy Sĩ số. 2.Cơ sở lí thuyết: Định luật Ôm cho đoạn mạch chứa nguồn UAB=VA-VB = ξ − rI . 3. Phương án thí nghiệm: a). Phương án 1: SGK b). Phương án 2:SGK. 3. Giảng bài mới: Hoạt động 1: Kiểm tra lí thuyết đề Xuất phương án thí nghiệm. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Trả lời các câu hỏi của giáo viên. - Đọc câu hỏi. - Các học sinh khác nhận xét câu trả lời của + Viết biểu thức định luật Ôm cho đoạn mạch chứa nguồn điện. bạn, bổ sung. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(48)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Có thể dựa vào biểu thức của định luật Ôm đối với đoạn mạch chứa nguồn điện để tìm suất điện động và điện trở trong được không. - Theo hướng dẫn của giáo viên học sinh lần + dùng đồ thị biểu d sự phụ thuộc của U vào I lượt đề suất hai phương án thí nghiệm. để xác định suất điện động và điện trở trong được không. + Dự đoán dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của U vào I. - Để thực hiện hai phương án trên ta cần phải thiết kế một phương án thí nghiệm như thế nào? Hoạt động 2:Tìm hiểu các dụng cụ thí nghiệm. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Đọc SGK mục 1,2. - Cho HS đọc SGK. - Thảo luận theo tổ thí nghiệm. - Nêu câu hỏi. - Trả lời câu hỏi của GV. - Hướng dẫn HS trả lời. - Nhận xét. - Nhận xét. Hoạt động 3:Tiến hành thí nghiệm theo phương án 1. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Lắp mạch điện theo sơ đồ. - Chú ý về sự an toàn trong thí nghiệm. - Kiểm tra mạch điện và các thang đo của đồng - Theo dõi Hs. hồ. - Hướng dẫn từng nhóm. - Tiến hành đóng mạch và đo các giá trị cần - Báo cáo GV hướng dẫn thiết. - Ghi chép số liệu.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số Ngày soạn: 11-10-2013. TIẾT 23 THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH SUẤT ĐIỆN ĐỘNG VÀ ĐIỆN TRỞ TRONG CỦA NGUỒN ĐIỆN I. Mục tiêu 1. Kiến thức: Áp dụng định luật ôm cho đoạn mạch chứa nguồn điện để xác định suất điện động và điện trở trong của một pin điện hoá. 2. Kĩ năng: - Sử dụng thành thạo thí nghiệm. - Tiến hành thí nghiệm thật chính xác, để từ đó đưa ra kết quả chính xác. II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: 6 bộ thí nghiệm xác định suất điện động và điện trở trong của một pin điện hoá 2. Học sinh: Chuẩn bị mẫu báo cáo thí nghiệm. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(49)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. III. Hoạt động giảng dạy 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: TIẾT 25 THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH SUẤT ĐIỆN ĐỘNG VÀ ĐIỆN TRỞ TRONG CỦA NGUỒN ĐIỆN 1. Các nhóm làm thí nghiệm 2. Các nhóm nộp báo cáo thí nghiệm. 3. Giảng bài mới: Hoạt động 1: Kiểm tra lí thuyết đề xuất phương án thí nghiệm. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Trả lời các câu hỏi của giáo viên. - Đọc câu hỏi. - Các học sinh khác nhận xét câu trả lời của + Viết biểu thức định luật Ôm cho đoạn mạch chứa nguồn điện. bạn, bổ sung. + Có thể dựa vào biểu thức của định luật Ôm đối với đoạn mạch chứa nguồn điện để tìm suất điện động và điện trở trong được không. - Theo hướng dẫn của giáo viên học sinh lần + Có thể dùng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của U vào I để xác định suất điện động và điện trở trong lượt đề suất hai phương án thí nghiệm. được không. + Dự đoán dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của U vào I. - Để thực hiện phương án 2 ta cần phải thiết kế một phương án thí nghiệm như thế nào? Hoạt động 6 Tiến hành thí nghiệm theo phương án 2. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Lắp mạch điện theo sơ đồ. - Chú ý về sự an toàn trong thí nghiệm. - Kiểm tra mạch điện và các thang đo của - Theo dõi Hs. đồng hồ. - Hướng dẫn từng nhóm. - Báo cáo GV hướng dẫn. - Tiến hành đóng mạch và đo các giá trị cần thiết. - Ghi chép số liệu. - Hoàn thành tn, thu dọn thiết bị. Hoạt động 7:Xử lí kết quả, báo cáo thí nghiệm. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Tính toán, nhận xét… để hoàn thành báo cáo. - Hướng dẫn Hs hoàn thành báo cáo. - Nộp báo cáo. - Yêu cầu học sinh hoàn thành báo cáo ngay trên phòng thí nghiệm. Hoạt động 8: Củng cố. Giao nhiệm vụ về nhà Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Thảo luận nhóm. Cho HS thảo luận. Nêu câu hỏi và yêu câu Hs trả lời. - Nhận xét câu trả lời của bạn. - Đánh giá kết quả giờ học. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 4.

<span class='text_page_counter'>(50)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Sĩ số Ngày soạn: 12-10-2013. Tiết 26: KIỂM TRA I.Mục tiêu: - Củng cố, khắc sâu kiến thức chương I, II. - Đánh giá sự tiếp nhận kiến thức của HS. II.Chuẩn bị: GV: Đề bài kiểm tra. HS: Ôn tập hai chương I và II. III. Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS -Kiểm tra sỉ số và nêu yêu cầu về kỉ luật đối với HĐ 1. Ổn định lớp. giờ kiểm tra. HĐ 2. làm bài kiểm tra. -Phát đề kiểm tra cho HS. Quản lí HS làm bài, HĐ 3. Nộp bài kiểm tra và ghi nhận kiến thức của đảm bảo trung thực ở HS. bài kiểm tra. -Thu bài và nhận xét về kỉ luật giờ kiểm tra. Ma trận kiểm tra. Stt. Bài. 1 2. Mức độ nhận biết. Mức độ Thông hiểu. Vận dụng Mức độ Mức độ thấp cao 1 1 1 0 2 1 2,0 2,0 20 20. Tổng số. Điện trường 1 1 4 Định luật Ôm 1 1 3 Tổng số câu 2 2 7 Tổng điểm 3,0 3,0 10,0 Tỉ lệ điểm (%) 30 30 100 Đề kiểm tra: Bài 1: Hai quả cầu nhỏ giống nhau bằng kim loại A và B đặt trong không khí, có điện tích lần lượt là q1 = - 3,2.10-7 C và q2 = 2,4.10-7 C, cách nhau một khoảng 12 cm. a) Xác định số electron thừa, thiếu ở mỗi quả cầu và lực tương tác điện giữa chúng. b) Cho hai quả cầu tiếp xúc điện với nhau rồi đặt về chỗ cũ. Xác định lực tương tác điện giữa hai quả cầu sau đó. c) Xác định cường độ điện trường do hai điện tích này gây ra tại điểm C. Biết AC = 20 cm, BC = 5 cm. d) Xác định vị trí điểm M mà tại đó cường độ điện trường tổng hợp do hai điện tích này gây ra bằng 0. Bài 2: Cho mạch điện như hình vẽ. Trong đó E = 6 V; r = 0,5 W; R1 = 1 W; R2 = R3 = 4 W; R4 = 6 W. Tính: a) Cường độ dòng điện trong mạch chính. b) Hiệu điện thế giữa hai đầu R4, R3. c) Công suất và hiệu suất của nguồn điện. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(51)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Đáp án: 3,2.10  7  19 1. a) Số electron thừa ở quả cầu A: N1 = 1,6.10 = 2.1012 electron. 2,4.10  7  19 Số electron thiếu ở quả cầu B: N2 = 1,6.10 = 1,5.1012 electron.. Lực tương tác điện giữa chúng là lực hút và có độ lớn: | q1q2 | 2 F = 9.10 r = 48.10-3 N. 9. b) Khi cho hai quả cầu tiếp xúc với nhau rồi tách ra, điện tích của mỗi quả cầu là: q’ 1 = q’2 = q’ = q1  q2 | q1' q2' | 2 = - 0,4.10-7 C; lực tương tác điện giữa chúng bây giờ là lực hút và có độ lớn: F’ = 9.10 9 r 2. = 10-3 N. . . c) Các điện tích q1 và q2 gây ra tại C các véc tơ cường độ điện trường E1 và E2 có phương chiều như hình vẽ; có độ lớn: | q1 | | q2 | 2 2 E1 = 9.109 AC = 27.105 V/m; E2 = 9.109 BC = 108.105 V/m. . . . Cường độ điện trường tổng hợp tại C do các điện tích q 1 và q2 gây ra là: E = E1 + E2 ; có phương chiều như hình vẽ; có độ lớn: . E = E2 – E1 = 81.105 V/m.. . ' ' d) Gọi E1 và E2 là cường độ điện trường do q 1 và q2 gây ra tại M thì cường độ điện trường tổng. hợp do q1 và q2 gây ra tại M là: . . . . . . . . ' ' ' ' ' ' E = E1 + E2 = 0  E1 = - E2  E1 và E2 phải cùng phương, ngược chiều và bằng nhau về độ lớn. Để. thỏa mãn các điều kiện đó thì M phải nằm trên thẳng nối A, B; nằm ngoài đoạn thẳng AB và gần q2. đường hơn.. | q2 | | q1 | 2 2 Với E’1 = E’2 thì 9.109 AM = 9.109 ( AM  AB) AM | q1 |  AM  AB | q2 |. = 2  AM = 2AB = 30 cm. Vậy M nằm cách A 30 cm và cách B 15 cm; ngoài ra còn có các điểm ở cách rất xa điểm đặt các điện tích q1 và q2 cũng có cường độ điện trường bằng 0 vì ở đó cường độ điện trường do các điện tích q1 và q2 gây ra đều xấp xĩ bằng 0. . R2 R3 a) Chập N với A ta thấy mạch ngoài có ((R 2 // R3) nt R1) // R4. Do đó: R23 = R2  R3 = 2 W; R123 = R1 R123 R4 E R  R R+ r = 2,4 A. + R23 = 3 W; R = 123 4 = 2 W; I = U 123 b) U4 = U123 = UAB = IR = 4,8 A; I123 = I1 = I23 = R123 = 1,6 A;. U23 = U2 = U3 = I23R23 = 3,2 V. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(52)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. c) Công suất của nguồn: P = EI = 14,4 W; Hiệu suất của nguồn: H=. Lớp. U AB = 0,8 = 80%. E. Ngày dạy. Ngày soạn: 19-10-2013. Sĩ số. Tieát: 25 I. MUÏC TIEÂU. DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI. 1. Kiến thức + Nêu được tính chất điện chung của các kim loại, sự phụ thuộc của điện trở suất của kim loại theo nhiệt độ. + Nêu được nội dung chính của thuyết electron về tính dẫn điện của kim loại và công thức tính điện trở suất của kim loại. Nêu được cấp độ lớn của các đại lượng đã nói đến trong thuyết này. 2. Kỹ năng: + Giải thích được một cách định tính các tính chất điện chung của kim loại dựa trên thuyết electron về tính dẫn điện của kim loại. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân + Chuaãn bò thí nghieäm veà caëp nhieät ñieän. 2. Học sinh Ôn lại : + Phần nói về tính dẫn điện của kim loại trong sgk lớp 9. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Tạo tình huống có vấn đề: Ta biết dòng điện trong kim loại là dòng các electron chuyển động có hướng. Vậy các electron trong kim loại có đặc điểm gì và nó chi phối tính chất của dòng điện trong kim loại ra sao? Đó là nội dung bài học hôm nay. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 25 DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI I. Bản chất của dòng điện trong kim loại GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(53)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Sự mất trật tự của mạng tinh thể cản trở chuyển động của electron tự do, là nguyên nhân gây ra điện trở của kim loại + Hạt tải điện trong kim loại là các (e) tự do. Mật độ của chúng rất cao nên chúng dẫn điện rất toát + Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển dời có hướng của các electron tự do dưới tác dụng của điện trường . II. Sự phụ thuộc của điện trở suất của kim loại theo nhiệt độ Điện trở suất  của kim loại tăng theo nhiệt độ gần đúng theo hàm bậc nhất : ρ= ρ0 [ 1+ α ( t − t 0 ) ]. Hệ số nhiệt điện trở không những phụ thuộc vào nhiệt độ, mà vào cả độ sạch và chế độ gia công vật liệu đó. III. Điện trở của kim loại ở nhiệt độ thấp và hiện tượng siêu dẫn Khi nhiệt độ giảm, điện trở suất của kim loại giảm liên tục. Đến gần 0 0K, điện trở của kim loại sạch đều rất bé. Một số kim loại và hợp kim, khi nhiệt độ thấp hơn một nhiệt độ tới hạn T c thì điện trở suất đột ngột giảm xuống bằng 0. Ta nói rằng các vật liệu ấy đã chuyển sang trạng thái siêu dẫn. IV. Hiện tượng nhiệt điện - Cặp nhiệt điện: hai dây kim loại khác bản chất, hai đầu hàn vào nhau. - Khi nhiệt độ hai mối hàn T1, T2 khác nhau, trong mạch cĩ suất điện động nhiệt điện : E=T(T1– T2) Với T: hệ số nhiệt điện động. 2. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu bản chất của dòng điện trong kim loại. Trợ giúp cuûa GV Hoạt động của HS Yêu cầu học sinh nhắc lại mạng tinh thể kim Nêu mạng tinh thể kim loại và chuyển động loại và chuyển động nhiệt của nó. nhiệt của các ion ở nút mạng. Giới thiệu các electron tự do trong kim loại và Ghi nhận hạt mang diện tự do trong kim loại chuyển động nhiệt của chúng. và chuyển động của chúng khi chưa có điện Giới thiệu sự chuyển động của các electron tự trường. do dưới tác dụng của lực điện trường. Ghi nhận sự chuyển động của các electron Yêu cầu học sinh nêu nguyên nhân gây ra điện khi chịu tác dụng của lực điện trường. trở của kim loại. Nêu nguyên nhân gây ra điện trở của kim Yêu cầu học sinh nêu loại hạt tải điện trong loại. kim loại. Nêu loại hạt tải điện trong kim loại. Yêu cầu học sinh nêu bản chất dòng điện trong Nêu bản chất dòng điện trong kim loại. kim loại. Hoạt động 2 : Tìm hiểu sự phụ thuộc của điện trở suất của kim loại theo nhiệt độ. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS + Vì sao điện trở của kim loại tăng theo nhiệt độ? + Do nhiệt độ càng cao thì sự mất trật tự của Giới thiệu điện trở suất của kim loại và sự phụ mạng tinh thể càng tăng dẫn đến sự va chạm của thuộc của nó vào nhiệt độ. electron với nút mạng càng tăng. Giới thiệu khái niệm hệ số nhiệt điện trở. Ghi nhận sự phụ thuộc của điện trở suất Yêu cầu học sinh thực hiện C1. của kim loại vào nhiệt độ. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(54)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Thực hiện C1. Hoạt động 3 : Tìm hiểu điện trở của kim loại ở nhiệt độ thấp và hiện tượng siêu dẫn. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Yêu cầu học sinh giải thích tại sao khi nhiệt độ Giải thích. giảm thì điện trở kim loại giảm. Giới thiệu hiện tượng siêu dẫn. Giới thiệu các ứng dụng của hiện tượng siêu Ghi nhận hiện tượng. daãn. Ghi nhận các ứng dụng của dây siêu dẫn. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C2. Hoạt động 4 : Tìm hiểu hiện tượng nhiệt điện. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Giới thiệu hiện tượng nhiệt điện. Ghi nhận hiện tượng. Giới thiệu suất điện động nhiệt điện. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh nêu các ứng dụng của cặp Nêu các ứng dụng của cặp nhiệt điện. nhieät ñieän.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 19-10-2013. Tieát: 26 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT ÑIEÄN PHAÂN (T1) I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức + Thực hiện được câu hỏi thế nào là chất điện phân, hiện tượng điện phân, nêu được bản chất dòng điện trong chất điện phân và trình bày được thuyết điện li. + Phát biểu được định luật Faraday về điện phân. + Vận dụng được kiến thức về điện phân ứng dụng trong kỹ thuật. 2. Kỹ năng: + Vận dụng được kiến thức để giải thích các ứng dụng cơ bản của hiện tượng điện phân và giải được các bài tập có vận dụng định luật Faraday. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên:+ Chuẩn bị thí nghiệm biểu diễn cho học sinh về dẫn điện của nước tinh khiết (nước cất hoặc nước mưa), nước pha muối ; về điện phân. 2. Học sinh: + Kiến thức về hoá học, cấu tạo các axit, bazơ, và liên kết ion. Khái niệm về hoá trò. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ - Bản chất của dòng điện trong kim loại là gì? Sự phụ thuộc của điện trở suất của kim loại theo nhiệt độ?. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(55)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để sản xuất nhôm cần có nguồn điện năng dồi dào. Quy trình luyện nhôm dựa trên hiện tượng nào mà đòi hỏi nhiều điện như vậy? Để trả lời được câu hỏi đó ta học bài mới “Dòng điện trong chất điện phân” B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 26 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT ÑIEÄN PHAÂN (T1) I. Thuyeát ñieän li II. Baûn chaát doøng ñieän trong chaát ñieän phaân Dòng điện trong chất điện phân là dòng chuyển dời có hướng của các ion trong điện trường. Chất điện phân không dẫn điện tốt bằng kim loại. Dòng điện trong chất điện phân không chỉ tải điện lượng mà còn tải cả vật chất đi theo. Tới điện cực chỉ có các electron có thể đi tiếp, còn lượng vật chất đọng lại ở điện cực, gây ra hiện tượng điện phân. III. Các hiện tượng diễn ra ở điện cực. Hiện tượng dương cực tan 1. Thí nghiệm: Dung dịch điện phân là CuSO4, anot bằng Cu. 2. Kết luận: Dương cực tan, đồng bám vào anot. - Hiện tượng dương cực tan xảy ra khi điện phân một dung dịch muối kim loại mà anot làm bằng chính kim loại ấy. 2. Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu bản chất dòng điện trong chất điện phân. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Yêu cầu HS nêu hiện tượng xảy ra khi nhúng hai Nêu hiện tượng. điện cực vào một bình điện phân. +Khi chưa có điện trường ngoài các ion Chuyển động của các ion sau khi phân li khi chưa chuyển động hỗn loạn nên không có dòng có điện trường ngoài và khi đặt vào điện trường điện. Khi có điện trường ngoài các ion dương ngoài? chuyển động về phía cực âm và các ion âm về Yeâu caàu hoïc sinh neâu baûn chaát doøng ñieän trong phía cực dương. chaát ñieän phaân. Neâu baûn chaát doøng ñieän trong chaát ñieän Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích taïi sao chaát ñieän phaân. phân không dẫn điện tốt bằng kim loại. Giaûi thích. Giới thiệu hiện tượng điện phân. Ghi nhận hiện tượng. Yêu cầu HS thực hiện C1. Thực hiện C1. Hoạt động 3 : Tìm hiểu các hiện tượng diễn ra ở điện cực và hiện tượng dương cực tan. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Giới thiệu phản ứng phụ trong hiện tượng điện Ghi nhận khái niệm. phaân. Theo dõi để hiểu được các hiện tượng xảy Trình bày hiện tượng xảy ra khi điện phân dung ra. dịch muối đồng với anôt bằng đồng Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu hiện tượng dương cực tan. ?Nếu kim loại trong muối khác với chất làm điện Phân tích các phản ứng xảy ra tại các điện cực. Bình điện phân đóng vai trò như máy thu cực thì sao? Hướng dẫn HS phân tích các phản ứng xảy ra ở các có suất phản điện. điện cực. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(56)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC TIẾT HỌC 1. Củng cố kiến thức - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Trả lời các câu hỏi SGK và xem trước phần tiếp theo của bài.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 19-10-2013. Tieát: 27 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT ÑIEÄN PHAÂN (T2) I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức + Phát biểu được định luật Faraday về điện phân. + Vận dụng được kiến thức về điện phân ứng dụng trong kỹ thuật. 2. Kỹ năng: + Vận dụng được kiến thức để giải thích các ứng dụng cơ bản của hiện tượng điện phân và giải được các bài tập có vận dụng định luật Faraday. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên:+ Chuẩn bị thí nghiệm biểu diễn cho học sinh về dẫn điện của nước tinh khiết (nước cất hoặc nước mưa), nước pha muối ; về điện phân. 2. Học sinh: + Kiến thức về hoá học, cấu tạo các axit, bazơ, và liên kết ion. Khái niệm về hoá trò. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra bài cũ: Bản chất dòng điện trong chất điện phân là gì? Hiện tượng dương cực tan xảy ra khi nào 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ở tiết trước ta đã biết dòng điện trong chất điện phân không chỉ tải điện lượng mà còn tải vật chất đến điện cực gây ra hiện tượng điện phân. Vậy khối lượng chất giải phóng ở điện cực được xác định như thế nào? GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(57)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 27 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT ÑIEÄN PHAÂN (T2) IV. Caùc ñònh luaät Fa-ra-ñaây * Định luật Fa-ra-đây thứ nhất Khối lượng vật chất được giải phóng ở điện cực của bình điện phân tỉ lệ thuận với điện lượng chạy qua bình đó. m = kq k gọi là đương lượng điện hoá của chất được giải phóng ở điện cực. * Định luật Fa-ra-đây thứ hai Đương lượng điện hoá k của một nguyên tố tỉ lệ với đương lượng gam A/n của nguyên tố đó. Hệ số tỉ lệ 1/F, trong đó F gọi là hằng số Fa-ra-đây k=A/nF Thường lấy F = 96500 C/mol. * Kết hợp hai định luật Fa-ra-đây, ta được công thức Fa-ra-đây : m=AIt/nF m là chất được giải phóng ở điện cực, tính bằng gam. V. Ứùng dụng của hiện tượng điện phân: Hiện tượng điện phân có nhiều ứng dụng trong thực tế sản xuất và đời sống như luyên nhôm, tinh luyện đồng, điều chế clo, xút, mạ điện, đúc điện, … 1. Luyện nhôm Dựa vào hiện tượng điện phân quặng nhôm nóng chảy. Bể điện phân có cực dương là quặng nhôm nóng chảy, cực âm bằng than, chất điện phân là muối nhôm nóng chảy, dòng điện chạy qua khoảng 104A. 2. Mạ điện: Bể điện phân có anôt là một tấm kim loại để mạ, catôt là vật cần mạ. Chất điện phân thường là dung dịch muối kim loại để mạ. Dòng điện qua bể mạ được chọn một cách thích hợp để đảm bảo chất lượng của lớp mạ. 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu các định luật Fa-ra-đây. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Lập luận để đưa ra nội dung các định luật. Nghe, kết hợp với sgk để hiểu. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Vì lượng chất do phản ứng phụ sinh ra và Giới thiệu định luật Fa-ra-đây thứ nhất. lượng chất ban đầu sinh ra ở điện cực tỉ lệ với Giới thiệu định luật Fa-ra-đây thứ hai. nhau. Giới thiệu số Fa-ra-đây. Ghi nhaän ñònh luaät. Yêu cầu HS thực hiện C3. Ghi nhaän ñònh luaät. Yêu cầu học sinh kết hợp hai định luật để đưa ra Ghi nhận số liệu. Thực hiện C3. công thức Fa-ra-đây. Kết hợp hai định luật để đưa ra công thức Giới thiệu đơn vị của m khi tính theo công thức Fa-ra-ñaây. treân. Ghi nhận đơn vị của m để sử dụng khi giải caùc baøi taäp. Hoạt động 2: Tìm hiểu các ứng dụng của hiện tượng điện phân. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Giới thệu các ứng dụng của các hiện tượng điện Ghi nhận các ứng dụng của hiện tượng điện phaân. phaân. Giới thiệu cách luyện nhôm. Ghi nhaän caùch luyeän nhoâm. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch laáy baïc (Ag) ra khoûi Neâu caùch laáy baïc (Ag) ra khoûi moät chieác moät chieác coác maï baïc bò hoûng. coác maï baïc bò hoûng. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(58)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Giới thiệu cách mạ điện Hoàn thành câu C4 Hoàn thành câu C4 Nêu cách mạ vàng một chiếc nhẫn đồng. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch maï vaøng moät chieác nhẫn đồng. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC TIẾT HỌC 1. Củng cố kiến thức - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. - Yêu cầu HS làm bài 11 SGK. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 8 đến 11 trang 85 sgk và 14.4, 14.6, 14.8 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 29-10-2013. Tieát: 28. BAØI TAÄP. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Nắm được bản chất dòng điện trong kim loại, nguyên nhân gây ra điện trở của kim loại, sự phụ thuộc của điện trở của kim loại vào nhiệt độ, hiện tượng siêu dẫn và hiện tượng nhiệt ñieän. + Nắm được hiện tượng điện li, bản chất dòng điện trong chất điện phân, hiện tượng dương cực tan, các định luật Fa-ra-đay và các ứng dụng của hiện tượng điện phân. 2. Kyõ naêng + Thực hiện được các câu hỏi liên quan đến dòng điện trong kim loại và dòng điện trong chaát ñieän phaân. + Giải được các bài toán liên quan đến dòng điện trong kim loại. + Giải được các bài toán liên quan đến định luật Fa-ra-đây. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: + Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. 2. Học sinh: + Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. + Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong quá trình giải bài tập. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(59)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Hiện tượng điện phân có nhiều ứng dụng trong thực tế. Để giúp các em có thể vận dụng thành thạo định luật Fa-ra-đây hôm nay ta tiến hành giải một số bài toán liên quan B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 28 BAØI TAÄP I. LÝ THUYẾT: 1. Công thức Fa-ra-đây : m =. 1 A . F n It. m là chất được giải phóng ở điện cực, tính bằng. gam. 2. Sự phụ thuộc của điện trở suất của kim loại theo nhiệt độ 3. Công thức điện trở dây dẫn: II. BÀI TẬP: 1. Bài tập trắc nghiệm: Caâu 5 trang 78 : B Caâu 9 trang 85 : D 2. Bài tập tự luận:. R= ρ. l S. Caâu 6 trang 78 : D Caâu 14.4 : D. Bài 7 trang 78 Điện trở của dèn khi thắp sáng Điện trở của đèn khi không thắp sáng =. ρ= ρ0 [ 1+ α ( t − t 0 ) ]. R=. Caâu 8 trang 85 : C Caâu 14.6 : C 2. U 220 = P 100. 2. = 484(W) R. Ta coù : R = R0(1 + (t – t0)) Suy ra R0 = 1+ α (t −t ) 0. 484 = 49(W) −3 1+ 4,5 .10 (2000 −20). Baøi 8 trang 78 A 64 .10− 3 a) Thể tích của 1 mol đồng V = D = = 7,2.10-6(m3/mol) 8,9 .10 3 N A 6 ,023 . 1023 Mật độ electron tự do trong đồng n = V = = 8,4.1028(m-3) −6 7,2 .10. b) Số electron tự do qua tiết diện thẳng của dây dẫn trong 1 giây: N = vSn I. 10. Cường độ dòng điện qua dây dẫn: I=eN=evSn=> v= eSn = − 19 −5 28 = 7,46.10 1,6. 10 . 10 .8,4 . 10 5 (m/s) Bài 14.6 SBT Cường độ dòng điện qua bình điện phân:I = U/R. 1 A. Khối lượng Ag: m= F n It = 4,32g Chiều dày lớp bạc:. d=. m ρS. 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt những kiến thức liên quan đến các bài tập cần giải. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS GV đặt câu hỏi để kiểm tra kiến thức của HS. Nhớ lại kiên thức cũ trả lời theo yêu cầu Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giải thích lựa chọn. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 5.

<span class='text_page_counter'>(60)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Hoạt động: Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp của GV Yêu cầu học sinh tính điện trở của bóng đèn khi thaép saùng. Yêu cầu học sinh tính điện trở của bóng đèn khi khoâng thaép saùng. Yêu cầu học sinh tính thể tích của 1mol đồng. Yêu cầu học sinh tính mật độ electron trong đồng. Yeâu caàu hoïc sinh tính soá electron qua tieát dieän thẳng của dây dẫn trong 1 giây và viết công thức tính cường độ dòng điện theo nó. Cho hoïc sinh suy ra vaø tính v. Gợi ý: Bình điện phân xảy ra hiện tượng dương cực tan giống như điện trở thuần. Yêu cầu học sinh tính khối lượng bạc. Yêu cầu học sinh viết công thức Fa-ra-đây. Cho hoïc sinh suy ra vaø tính d. Gọi 1 HS lên bảng trình bày. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Làm bài tập SBT - Xem trước bài dòng điện trong chất khí.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Hoạt động của HS Tính điện trở của bóng đèn khi thắp sáng. Tính điện trở của bóng đèn khi không thắp saùng. Tính thể tích của 1mol đồng. Tính mật độ electron trong đồng. Tính soá electron qua tieát dieän thaúng cuûa dây dẫn trong 1 giây và viết công thức tính cường độ dòng điện theo nó. Tính vaän toác troâi cuûa electron.. Tính khối lượng bạc. Viết công thức Fa-ra-đây. Tính chiều dày lớp bạc.. Ngày soạn: 29-10-2013. Tieát: 29 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT KHÍ (T1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Hiểu được bản chất của dòng điện trong chất khí. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(61)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Phân biệt được sự dẫn điện không tự lực và sự dẫn điện tự lực trong chất khí. 2. Kỹ năng:- Rèn luyện cách suy luận cho HS. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Chuẩn bị các thiết bị thí nghiệm để làm các thí nghiệm. 2. Học sinh: Ôn lại khái niệm dòng điện trong các môi trường, là dòng các điện tích chuyển động có hướng. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu loại hạt tải điện trong chất điện phân, nguyên nhân tạo ra chúng và bản chaát cuûa doøng ñieän trong chaát ñieän phaân? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để tiết kiệm năng lượng hiện nay người ta khuyến khích không dùng đèn có dây tóc mà nên dùng đèn ống. Các loại đền này hoạt động dựa trên nguyên lí nào? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 29 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT KHÍ (T1) I. Chất khí là môi trường cách điện Chất khí không dẫn điện vì các phân tử khí đều ở trạng thái trung hoà điện, do đó trong chất khí khoâng coù caùc haït taûi ñieän. II. Sự dẫn điện trong chất khí trong điều kiện thường Thí nghieäm cho thaáy: + Trong chaát khí cuõng coù nhöng raát ít caùc haït taûi ñieän. + Khi dùng ngọn đèn ga để đốt nóng chất khí hoặc chiếu vào chất khí chùm bức xạ tử ngoại thì trong chất khí xuất hiện các hạt tải điện. Khi đó chất khí có khả năng dẫn điện. III. Baûn chaát doøng ñieän trong chaát khí 1. Sự ion hoá chất khí và tác nhân ion hoá Ngọn lửa ga, tia tử ngoại của đèn thuỷ ngân trong thí nghiệm trên được gọi là tác nhân ion hoá. Tác nhân ion hoá đã ion hoá các phân tử khí thành các ion dương, ion âm và các electron tự do. Dòng điện trong chất khí là dòng chuyển dời có hướng của các ion dương theo chiều điện trường và các ion âm và electron ngược chiều điện trường. Khi mất tác nhân ion hóa, các ion dương, ion âm, và electron trao đổi điện tích với nhau hoặc với điện cực để trở thành các phân tử khí trung hoà, nên chất khí trở thành không dẫn điện, 2. Quá trình dẫn điện không tự lực của chất khí Quá trình dẫn điện của chất khí nhờ có tác nhân ion hoá gọi là quá trình dẫn điện không tự lực. Nó chỉ tồn tại khi ta tạo ra hạt tải điện trong khối khí giữa hai bản cực và biến mất khi ta ngừng vieäc taïo ra haït taûi ñieän. Quá trình dẫn diện không tự lực không tuân theo định luật Ôm. IV. Quá trình dẫn điện tự lực trong chất khí và điều kiện để tạo ra quá trình dẫn điện tự lực Quá trình phóng điện tự lực trong chất khí là quá trình phóng điện vẫn tiếp tục giữ được khi không còn tác nhân ion hoá tác động từ bên ngoài. Có bốn cách chính để dòng điện có thể tạo ra hạt tải điện mới trong chất khí: 1. Dòng điện qua chất khí làm nhiệt độ khí tăng rất cao, khiến phân tử khí bị ion hoá. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(62)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 2. Điện trường trong chất khí rất lớn, khiến phân tử khí bị ion hoá ngay khi nhiệt độ thấp. 3. Catôt bị dòng điện nung nóng đỏ, làm cho nó có khả năng phát ra electron. Hiện tượng này gọi là hiện tượng phát xạ nhiệt electron. 4. Catôt không nóng đỏ nhưng bị các ion dương có năng lượng lớn đập vào làm bật electron khỏi catôt trở thành hạt tải điện. 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu tính cách điện của chất khí. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu cơ sở để khẵng định chất khí là môi trường cách điện. Giải thích tại sao chất khí là môi trường Yêu cầu học sinh thực hiện C1. caùch ñieän. Thực hiện C1. Hoạt động2 (10 phút) : Tìm hiểu sự dẫn điện trong chất khí trong điều kiện thường. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh - GV giới thiệu thí nghiệm 15.1 SGK. - Theo dõi và đọc kĩ SGk trả lời yêu cầu của GV. - GV phân tích rõ: điện tích được truyền chủ yếu Ghi nhaän caùc keát quaû thí nghieäm. từ cần và quả cầu của điện nghiệm qua không khí đến các vật khác chứ không phải từ lá nọ sang lá +Bình thường chất khí chứa rất ít hạt tải điện. kia của điện nghiệm (vì hai lá tích điện cùng dấu). ?Ban đầu chất khí có chứa hạt tải điện tự do không? +Ngọn lửa làm tăng các hạt tải vì chất khí bị tác nhân ion hóa: tia tử ngoại, tia vũ trụ trong ?Khi có ngọn lửa đèn ga dòng điện trong chát khí bức xạ của Mặt Trời chiếu vào. tăng lên chứng tỏ điều gì? Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì chaát khí Thực hiện C2. daãn ñieän. Hoạt động 3 : Tìm hiểu bản chất dòng điện trong chất khí. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu tác nhân ion hoá và sự ion hoá chất khí. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh nêu hiện tượng xảy ra đối với Nêu hiện tượng xảy ra đối với khối khí đã khối khí đã bị ion hoá khi chưa có và khi có điện bị ion hoá khi chưa có và khi có điện trường. trường. Neâu baûn chaát doøng ñieän trong chaát khí. Yeâu caàu hoïc sinh neâu baûn chaát doøng ñieän trong Nêu hiện tượng xảy ra trong khối khí khi chaát khí. mất tác nhân ion hoá. Yêu cầu học sinh nêu hiện tượng xảy ra trong Ghi nhaän khaùi nieäm. khối khí khi mất tác nhân ion hoá. Thực hiện C3. Giới thiệu đường đặc trưg V – A của dòng điện Nêu khái niệm sự dẫn điện không tự lực. trong chaát khí. Giaûi thích taïi sao doøng ñieän trong chaát khí Yêu cầu học sinh thực hiện C3. khoâng tuaân theo ñònh luaät OÂm. Yêu cầu học sinh nêu khái niệm sự dẫn điện Ghi nhận hiện tượng không tự lực. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích taïi sao doøng ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(63)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. trong chaát khí khoâng tuaân theo ñònh luaät OÂm. Giới thiệu hiện tượng nhân số hạt tải điện trong chaát khí. Ghi nhận các cách để dòng điện có thể tạo Giới thiệu quá trình phóng điện tự lực. ra hạt tải điện mới trong chất khí. Giới thiệu các cách chính để dòng điện có thể tạo ra hạt tải điện mới trong chất khí. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức trọng tâm của bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu Trả lời các câu hỏi SGK và xem trước phần còn lại của bài học.. Lớp. Ngày dạy. Ngày soạn: 29-10-2013. Sĩ số. Tieát: 30 I. MUÏC TIEÂU. DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT KHÍ (T2). 1. Kiến thức + Phân biệt được hai quá trình dẫn điện tự lực quan trọng trong không khí là hồ quang điện và tia lửa điện. + Trình bày được các ứng dụng chính của quá trình phóng điện trong chất khí. 2. Kỹ năng Rèn luyện cách suy luận cho HS. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: Chuaån bò caùc thieát bò: máy phát tĩnh điện Uyn-sơt, bugi 2. Hoïc sinh: OÂn laïi khaùi nieäm doøng ñieän trong chất khí, quá trình phóng điện tự lực trong chất khí. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ :- Phân biệt sự dẫn điện tự lực và sự dẫn điện không tự lực trong chất khí? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ở tiết trước, các em đã tìm hiểu về hai loại quá trình dẫn điện trong chất khí. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về hai quá trình phóng điện tự lực trong chất khí mà chúng ta thường gặp, đó là tia lửa điện và hồ quang điện. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(64)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Tieát: 30 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT KHÍ (T2) V. Tia lửa ñieän vaø ñieàu kieän taïo ra tia lửa ñieän 1. Ñònh nghóa Hieäu Tia lửa điện là quá trình phóng điện tự lực trong chất khí đặt ñieän theá giữa hai điện cực khi điện trường đủ mạnh để biến phân tử khí U(V) trung hoà thành ion dương và electron tự do.. Khoảng cách giữa 2 cực (mm) Cực Muõi phaüng nhoïn 6,1 15,5 13,7 45,5 36,7 220 75,3 410 114 600. 2. Điều kiện để tạo ra tia lửa điện (Xem Bảng) 20 000 3. Ứng dụng: Dùng để đốt hỗn hợp xăng không khí trong động cơ 40 000 xăng Giải thích hiện tượng sét trong tự nhiên. 100 000 VI. Hoà quang ñieän vaø ñieàu kieän taïo ra hoà quang ñieän 200 000 1. Định nghĩa: Hồ quang điện là quá trình phóng điện tự lực xảy 300 000 ra trong chất khí ở áp suất thường hoặc áp suất thấp đặt giữa hai điện cực có hiệu điện thế không lớn. Hồ quang điện có thể kèn theo toả nhiện và toả sáng rất mạnh. 2. Điều kiện tạo ra hồ quang điện: Dòng điện qua chất khí giữ được nhiệt độ cao của catôt để catôt phát được electron bằng hiện tượng phát xạ nhiệt electron. 3. Ứng dụng: Hồ quang diện có nhiều ứng dụng như hàn điện, làm đèn chiếu sáng, đun chảy vật lieäu, … 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu tia lửa điện và điều kiện tạo ra tia lửa điện. Trợ giúp cuûa GV Hoạt động của HS ?Khi điện trường trong không khí rất mạnh có hiện -Khi điện trường lớn có thể xuất hiện sự tượng gì xảy ra? phóng điện hình tia. - GV làm thí nghiệm với may phát tĩnh điện Uyn-Tia lửa điện có dạng ngoằn ngoèo, kèm theo sơt. tiếng nổ. ?Tia lửa điện có dạng hình gì? Nguyên nhân chủ -Nguyên nhân là do ion hóa do va chạm, yếu của sự phóng điện hình tia? ngoài ra còn có sự ion hóa do tác dụng của - Giới thiệu tia lửa điện. bức xạ phát ra trong tia lửa điện. - Giới thiệu điều kiện để tạo ra tia lửa điện. - Ghi nhaän khaùi nieäm. - Ghi nhận điều kiện để tạo ra tia lửa điện. - Giới thiệu ứng dụng phổ biến trong động cơ (bugi HS quan sát bugi và lời hướng dẫn của GV để tìm hiểu cấu tạo dụng cụ. đánh lửa). -Sét là tia lửa điện khổng lồ phát sinh do sự ?Hiện tượng sét thực tế xảy ra lúc nào? Nguyên phóng điện giữa các đám mây tích điện trái nhân gây ra sét? dấu hoặc giữa đám mây tích điện với mặt đất -Do áp suất tăng đột ngột gây ra tiếng nổ gọi là sấm. -HS trả lời câu C5. -Yêu cầu HS trả lời câu C5. Hoạt động 2 : Tìm hiểu hồ quang điện và điều kiện tạo ra hồ quang điện. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Cho hoïc sinh moâ taû vieäc haøn ñieän. Moâ taû vieäc haøn ñieän. Giới thiệu hồ quang điện. Ghi nhaän khaùi nieäm. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(65)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Gợi ý: HS thảo luận theo bàn trả lời: +Để tạo ra hồ quang điện cần có hiệu điện thế lớn +Hiệu điện thế tạo ra hồ quang nhỏ (40-50V). không? +Khi nhập hai cực vào nhau tạo ra đoản +Tại sao ban đầu phải cho hai đầu cực âm và mạch, dòng điện tăng vọt làm tỏa nhiệt trên dương tiếp xúc nhau nếu muốn tạo ra hồ quang? hai đầu cực rất lớn và khi không khí bị đốt +Tại sao K và A lại phát ra ánh sáng chói lòa hơn? nóng sẽ bị ion hóa tạo ra hạt tải điện làm chất +Tại sao dương cực bị ăn mòn và lõm vào? khí dẫn điện. +Hồ quang điện có thể xuất hiện trong trường hợp +Hai điện cực là kim loại. điện cực là gì? +Quan sát cần đeo kính đen vì cường độ sáng +Quan sát hồ quang điện ta phải làm gì? Tại sao? mạnh và giàu tia tử ngoại có hại cho mắt. -Yêu cầu HS nêu các hiện tượng kèm theo khi -Nêu các hiện tượng kèm theo khi có hồ coù hoà quang.ñieän. quang.ñieän. Giới thiệu điều kiện để có hồ quang điện. Ghi nhận điều kiện để có hồ quang điện. Yêu cầu học sinh nêu các ứng dụng của hồ Nêu các ứng dụng của hồ quang điện: hàn kim loại,luyện kim, đèn chiếu sáng…. quang ñieän. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức trọng tâm của bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 6 đến 9 trang 93 sgk. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 29-11-2013. Tieát:31 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT BAÙN DAÃN (T1) I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức Thực hiện được các câu hỏi: + Chất bán dẫn là gì ? Nêu những đặc điểm của chất bán dẫn. + Hai loại hạt tải điện trong chất bán dẫn là gì ? Lỗ trống là gì ? + Chất bán dẫn loại n và loại p là gì ? 2.Kó naêng- Rèn luyện kĩ năng nhận biết và có thể thay thế lắp đặt một số mạch bán dẫn đơn giản trong đó có sử dụng bán dẫn. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: + Chuaån bò hình 17.1 vaø baûng 17.1 sgk ra giaáy to. + Chuẩn bị một số linh kiện bán dẫn thường dùng như điôt bán dẫn, tranzito, LED, … Nếu có linh kiện hỏng thì bóc vỏ ra để chỉ cho học sinh xem miếng bán dẫn ở linh kiện ấy. 2. Học sinh: Ơn tập các kiến thức quan trọng chính: + Thuyết electron về tính dẫn điện của kim loại. + Vài thông số quan trọng của kim loại như điện trở suất, hệ số nhiệt điện trở, mật độ electron tự do. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(66)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu các đại lượng đặc trưng cho tính dẫn diện của chân không. Bản chất doøng ñieän trong chaân khoâng. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Trong công nghiệp cũng như trong đời sống, các linh kiện bán dẫn có mặt khắp nơi vì vậy việc tìm hiểu bán dẫn là rất cần thiết. Bài học hôm nay giúp ta có những kiến thức cơ bản về loại chất này. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát:31 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT BAÙN DAÃN (T1) I. Chất bán dẫn và tính chất: Chất bán dẫn là chất có điện trở suất nằm trong khoảng trung gian giữa kim loại và chất điện môi. Nhoùm vaät lieäu baùn daãn tieâu bieåu laø gecmani vaø silic. + Ở nhiệt độ thấp, điện trở suất của chất bán dẫn siêu tinh khiết rất lớn. Khi nhiệt độ tăng, điện trở suất giảm nhanh, hệ số nhiệt điện trở có giá trị âm. + Điện trở suất của chất bán dẫn giảm rất mạnh khi pha một ít tạp chất. + Điện trở của bán dẫn giảm đáng kể khi bị chiếu sáng hoặc bị tác dụng của các tác nhân ion hóa khác II. Hạt tải điện trong chất bán dẫn, bán dẫn loại n và bán dẫn loại p 1. Bán dẫn loại n và bán dẫn loại p Bán dẫn có hạt tải điện âm gọi là bán dẫn loại n.Bán dẫn có hạt tải điện dương gọi là bán dẫn loại p 2. Electron và lỗ trống: Chất bán dẫn có hai loại hạt tải điện là electron và lỗ trống. Dòng điện trong bán dẫn là dòng các electron dẫn chuyển động ngược chiều điện trường và dòng các lỗ trống chuyển động cùng chiều điện trường. 3. Taïp chaát cho (ñoâno) vaø taïp chaát nhaän (axepto) + Khi pha tạp chất là những nguyên tố có năm electron hóa trị vào trong tinh thể silic thì mỗi nguyên tử tạp chất này cho tinh thể một electron dẫn. Ta gọi chúng là tạp chất cho hay đôno. Bán dẫn có pha đôno là bán dẫn loại n, hạt tải điện chủ yếu là electron. + Khi pha tạp chất là những nguyên tố có ba electron hóa trị vào trong tinh thể silic thì mỗi nguyên tử tạp chất này nhận 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu chất bán dẫn và tính chất. Trợ giúp cuûa GV Hoạt động của HS Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao goïi laø chaát Cho biết tại sao có những chất được gọi là baùn daãn. baùn daãn. Giới thiệu một số bán dẫn thông dụng. Ghi nhaän caùc vaät lieäu baùn daãn thoâng duïng, Giới thiệu các đặc điểm của bán dẫn tinh khiết điển hình. vaø baùn daãn coù pha taïp chaát.. Ghi nhaän caùc ñaëc ñieåm cuûa baùn daãn tinh khieát vaø baùn daãn coù pha taïp chaát. Hoạt động2 : Tìm hiểu hạt tải điện trong chất bán dẫn, bán dẫn loại n và bán dẫn loại p. Trợ giúp cuûa GV Hoạt động của HS Giới thiệu bán dẫn loại n và bán dẫn loại p. Ghi nhận hai loại bán dẫn. Yêu cầu học sinh thử nêu cách nhận biết loại baùn daãn. Nêu cách nhận biết loại bán dẫn. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(67)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Giới thiệu sự hình thành electron dẫn và lỗ Ghi nhận sự hình thành electron dẫn và lỗ troáng trong baùn daãn tinh khieát. troáng trong baùn daãn tinh khieát. Yeâu caàu hoïc sinh neâu baûn chaát doøng ñieän trong Neâu baûn chaát doøng ñieän trong baùn daãn tinh baùn daãn tinh khieát. khieát. Giới thiệu tạp chất cho và sự hình thành bán dẫn loại n. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh giải thích sự tạo nên electron dẫn của bán dẫn loại n. Giải thích sự tạo nên electron dẫn của bán Giới thiệu tạp chất nhận và sự hình thành bán dẫn loại n. dẫn loại p. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu HS thực hiện C1. Thực hiện C1. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thứ:- Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức trọng tâm của bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø học bài và trả lời câu hỏi SGK.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 29-11-2013. Tiết 32 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT BAÙN DAÃN (T2) I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức: Thực hiện được các câu hỏi:+ Lớp chuyển tiếp p-n là gì ? 2.Kó naêng- Rèn luyện kĩ năng nhận biết và có thể thay thế lắp đặt một số mạch bán dẫn đơn giản trong đó có sử dụng bán dẫn. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: + Chuaån bò hình 17.1 vaø baûng 17.1 sgk ra giaáy to. + Chuẩn bị một số linh kiện bán dẫn thường dùng như điôt bán dẫn, tranzito, LED, … Nếu có linh kiện hỏng thì bóc vỏ ra để chỉ cho học sinh xem miếng bán dẫn ở linh kiện ấy. 2. Học sinh: Ơn tập các kiến thức quan trọng chính: + Thuyết electron về tính dẫn điện của kim loại. + Vài thông số quan trọng của kim loại như điện trở suất, hệ số nhiệt điện trở, mật độ electron tự do. A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Chất bán dẫn là gì? Nêu các tính chất của chất bán dẫn? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Trong các vi mạch điện tử ta thường gặp hai linh kiện bán dẫn là điôt và tran-zi-to. Bài học hôm nay ta sẽ tìm hiểu về cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của hai linh kiện này B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tiết 33 DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÁT BAÙN DAÃN (T2) GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 6.

<span class='text_page_counter'>(68)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. III. Lớp chuyển tiếp p-n: Lớp chuyển tiếp p-n là chổ tiếp xúc của miền mang tính dẫn p và miền mang tính dẫn n được tạo ra trên 1 tinh thể bán dẫn. 1. Lớp nghèo: Ở lớp chuyển tiếp p-n không có hoặc có rất ít các hạt tải điện, gọi là lớp nghèo. Ở lớp nghèo, về phía bán dẫn n có các ion đôno tích điện dương và về phía bán dẫn p có các ion axepto tích điện âm. Điện trở của lớp nghèo rất lớn. 2. Dòng điện chạy qua lớp nghèo: Dòng diện chạy qua lớp nghèo chủ yếu từ p sang n. Ta gọi dòng điện qua lớp nghèo từ p sang n là chiều thuận, chiều từ n sang p là chiều ngược. 3. Hiện tượng phun hạt tải điện: Khi dòng điện đi qua lớp chuyển tiếp p-n theo chiều thuận, các hạt tải điện đi vào lớp nghèo có thể đi tiếp sang miền đối diện. Đó là sự phun hạt tải điện IV. Điôt bán dẫn và mạch chỉnh lưu dùng điôt bán dẫn: Điôt bán dẫn thực chất là một lớp chuyển tiếp p-n. Nó chỉ cho dòng điện đi qua theo chiều từ p sang n. Ta nói điôt bán dẫn có tính chỉnh lưu. Nó được dùng để lắp mạch chỉnh lưu, biến điện xoay chiều thành điện một chiều. 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu lớp chuyển tiếp p-n. Trợ giúp cuûa GV Hoạt động của HS Giới thiệu lớp chuyển tiếp p-n. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu lớp nghèo. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh giải tích tại sao ở lớp chuyển Giải tích tại sao ở lớp chuyển tiếp p-có rất ít tieáp p-coù raát ít caùc haït taûi ñieän. caùc haït taûi ñieän. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C2. Giới thiệu sự dẫn điện chủ yếu theo một chiều của lớp chuyển tiếp p-n. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu hiện tượng phun hạt tải điện. Ghi nhận hiện tượng. Hoạt động 2 : Tìm hiểu điôt bán dẫn và mạch chỉnh lưu dùng điôt bán dẫn. Trợ giúp cuûa GV Hoạt động của HS Giới thiệu điôt bán dẫn. Ghi nhaän linh kieän. Yeâu caàu hoïc sinh neâu coâng duïng cuûa ñioât baùn Neâu coâng duïng cuûa ñioât baùn daãn. daãn. Xem hình 17.7. Ghi nhận hoạt động chỉnh Vẽ mạch chỉnh lưu 17.7. Giới thiệu hoạt động löu cuûa maïch. của mạch đó. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. - Yêu cầu học sinh về nha øthực hiện các câu hỏi làm các bài tập trang 6, 7 sgk. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø học bài và trả lời câu hỏi SGK.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Tieát: 33. BAØI TAÄP. Ngày soạn: 29-11-2013 6.

<span class='text_page_counter'>(69)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Nắm được bản chất dòng điện trong chất khí, sự dẫn điện khong tự lực và tự lực, các hiện tượng phóng điện trong chất khí. + Nắm được bản chất của dòng điện trong chất bán dẫn, hai loại bán dẫn n và p, công dụng của ñioât baùn daãn vaø tranzio. 2. Kỹ năng : Giải được các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập liên quan đến dòng điện trong chất khí, trong chaân khoâng vaø trong chaát baùn daãn. II. CHUAÅN BÒ 1.Giaùo vieân- Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh: - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Lập bảng so sánh dòng điện trong các môi trường về: hạt tải điện, nguyên nhaân taïo ra haït taûi ñieän, baûn chaát doøng ñieän. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để giúp các em hệ thống được các kiến thức về dòng điện trong các môi trường, hôm nay ta tiến hành tiết bài tập củng cố chương III. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát: 33. BAØI TAÄP. A. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Caâu 6 trang 93 : D Caâu 7 trang 93 : B Caâu 9 trang 99 : B Caâu 6 trang 106 : D B. BÀI TẬP TỰ LUẬN Bài 10 trang 99 Số electron phát ra từ catôt trong 1 giây: Ta coù: Ibh = |qe|.N N =. Caâu 8 trang 99 : A Caâu 7 trang 106 : D. I bh 10−2 17 = |q e| 1,6 . 10−19 = 0,625.10 (haït). Số electron phát ra từ một đơn vị diện tích của catôt trong 1 giây: n=. N 0 , 625 .1017 = = 6,25.1021(haït) S 10 −5. Baøi 11 trang 99 Năng lượng mà electron nhận được khi đi từ catôt sang anôt:  = eU = 1,6.10-19.2500 = 4.10-16(J) 1. Năng lượng ấy chuyển thành động năng của electron nên:  = 2 mv2 => v =. 2ε 2. 4 .10− 16 = − 31 m 9,1 .10. √ √. = 3.107(m/s). 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa GV Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn phương án đó. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Hoạt động của HS Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. 6.

<span class='text_page_counter'>(70)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Hoạt động 2 : Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa GV Hoạt động của HS Yêu cầu HS viết biểu thức tính cường độ dòng Viết biểu thức tính cường độ dòng điện điện bảo hòa từ đó suy ra số hạt tải điện phát ra bảo hòa từ đó suy ra số hạt tải điện phát ra từ catôt trong 1 giây. từ catôt trong 1 giây. Yêu cầu học sinh tính số electron phát ra từ Tính số electron phát ra từ một đơn vị diện moät ñôn vò dieän tích cuûa catoât trong 1 giaây. tích cuûa catoât trong 1 giaây Yêu cầu học sinh tính năng lượng mà electron Tính năng lượng mà electron nhận được nhận được khi đi từ catôt sang anôt. khi đi từ catôt sang anôt. Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác cuûa electron maø Tính vaän toác cuûa electron maø suùng phaùt ra. suùng phaùt ra. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức:- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. - Yêu cầu học sinh về nhàthực hiện các câu hỏi làm các bài tập sgk. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø học bài và trả lời câu hỏi SGK. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 29-11-2013. Tiết 34: THỰC HAØNH: KHẢO SÁT ĐẶC TÍNH CHỈNH LƯU CỦA ĐIÔT BÁN DẪN VAØ ĐẶC TÍNH KHUẾCH ĐẠI CỦA TRANZITO (T1). I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Biết được cấu tạo của điôt bán dẫn và giải thích được tác dụng chỉnh lưu dòng điện của nó. + Biết cách khảo sát đặc tính chỉnh lưu dòng điện của điôt bán dẫn. Từ đó đánh giá được tác duïng chænh löu cuûa ñioât baùn daãn. + Biết được cấu tạo của tranzito và giải thích được tác dụng khuếch đại dòng điện của nó. + Biết cách khảo sát tính khuếch đại dòng của tranzito. Từ đó đánh giá được tác dụng khuếch đại doøng cuûa tranzito. 2. Kĩ năng: + Biết cách lựa chọn, sử dụng các dụng cụ điện, các linh kiện điện thích hợp và mắc chúng thành một mạch điện để tiến hành khảo sát đặc tính chỉnh lưu dòng điện của điôt bán dẫn và đặc tính khuếch đại dòng của tranzito. + Biết cách đo và ghi kết quả đo để lập bảng số liệu hoặc vẽ đồ thị biểu diễn đặc tính chỉnh lưu dòng điện của điôt bán dẫn và đặc tính khuếch đại dòng của tranzito. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên + Phổ biến cho học sinh những nội dung cần phải chuẩn bị trước buổi thực hành. + Kiểm tra các dụng cụ thí nghiệm cần thiết cho bài thực hành. Làm thử trước các nội dung thực haønh 2. Hoïc sinh + Đọc kĩ nội dung bài thực hành. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(71)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu cấu tạo và công dụng của điốt bán dẫn. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để giúp các em hiểu rõ hơn về cấc linh kiện bán dẫn. Tiết hôm nay ta sẽ tìm hiểu về công dụng của điốt trong việc chỉnh lưu dòng điện. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. KHAÛO SAÙT ÑAËC TÍNH CHÆNH LÖU CUÛA ÑIOÂT BAÙN DAÃN Hoạt động 1 : Tìm hiểu cơ sở lí thuyết. + Giáo viên gọi học sinh nêu tính chất đặc biệt của lớp tiếp xúc n-p của chất bán dẫn và neâu nhaän xeùt. + Một học sinh khác nhận xét mối quan hệ giữa U và I khi sử dụng điôt thuận vá điôt ngược và dự đoán đồ thị U(I) trong hai trường hợp. Hoạt động 2 : Giới thiệu dụng cụ đo. + Giới thiệu cách sử dụng đồng hồ đa năng hiện số. + Giới thiệu các dụng cụ thí nghiệm trên hình vẽ 18.3; 18.4 sgk. Hoạt động 3 : Tiến hành thí nghiệm. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hướng dẫn cách mắc mạch điện như hình 18.3 Theo giỏi các động tác, phương pháp lắp sgk (chuù yù caùch ñaët thang ño cuûa ampe keá vaø voân raùp thí nghieäm cuûa thaáy coâ. keá) Laép raùp thí nghieäm theo nhoùm. Theo giỏi, hướng dẫn, kiểm tra việc lắp ráp của hs. Cho mạch hoạt động, đọc và ghi số liệu vào Yêu cầu học sinh cho mạch hoạt động, đọc và ghi bảng số liệu 18.1 sgk đã chuẩn bị sẵn. số liệu vào bảng số liệu 18.1 đã chuẩn bị. Theo giỏi các động tác, phương pháp lắp Hướng dẫn cách mắc mạch điện như hình 18.4 sgk ráp thí nghiệm của thấy cô. (chuù yù caùch ñaët thang ño cuûa ampe keá vaø voân keá). Laép raùp thí nghieäm theo nhoùm. Theo giỏi, hướng dẫn, kiểm tra việc lắp ráp của hs. Cho mạch hoạt động, đọc và ghi số liệu vào Yêu cầu học sinh cho mạch hoạt động, đọc và ghi bảng số liệu 18.1 sgk đã chuẩn bị sẵn. số liệu vào bảng số liệu 18.1 đã chuẩn bị. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức:- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu:- Chuẩn bị bài thực hành về trazito.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Ngày soạn: 29-11-2013 7.

<span class='text_page_counter'>(72)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Tiết 35 THỰC HAØNH: KHẢO SÁT ĐẶC TÍNH CHỈNH LƯU CỦA ĐIÔT BÁN DẪN VAØ ĐẶC TÍNH KHUẾCH ĐẠI CỦA TRANZITO (T2) A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:Nêu cấu tạo và công dụng của tranzito. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Để giúp các em hiểu rõ hơn về cấc linh kiện bán dẫn. Tiết hôm nay ta sẽ tìm hiểu về công dụng của tranzito trong mạch khuếch đại. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC B. KHẢO SÁT TÍNH KHUẾCH ĐẠI CỦA TRANZITO Hoạt động 1 : Tìm hiểu cơ sở lí thuyết. + Giáo viên gọi học sinh nêu tính chất đặc biệt của lớp tiếp xúc n-p-N của chất bán dẫn và neâu nhaän xeùt. + Một học sinh khác nhận xét về cách phân cực cho tranzito (hình 18.7). + Giới thiệu các dụng cụ thí nghiệm trên hình vẽ 18.8 sgk. Hoạt động 2: Tiến hành thí nghiệm. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hướng dẫn cho học sinh cách mắc tranzito và Mắc sơ đồ 18.8 theo sự hướng dẫn của thầy các thiết bị khác theo sơ đồ hình 18.8 sgk. coâ. Chuù yù: Lưu ý học sinh cách mắc nguồn, điện trở, biến Vị trí của bộ nguồn 6V một chiều, mắc biến trở. trở theo kiểu phân áp, mắc đúng các vị trí Theo doõi, kieåm tra caùch maéc cuûa caùc nhoùm. cuûa caùc microampe keá A1, A2. Hướng dẫn học sinh thực hiện C5. Thực hiện C5 Hướng dẫn học sinh tiến hành bốn bước thí Thực hiện các bước thí nghiệm theo sgk và nghieäm nhö saùch giaùo khoa. hướng dẫn của thầy cô. Yêu cầu học sinh đọc và ghi số liệu vào bảng. Đọc và ghi các số liệu vào bảng số liệu 18.2. Hoạt động 3: Báo cáo thí nghiệm. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hướng dẫn mỗi học sinh làm một bảng báo cáo Làm bảng báo cáo đầy đủ các mục theo ghi đầy đủ các mục: hướng dẫn của thầy cô. + Họ, tên, lớp Phần kết quả ghi đầy đủ số kiệu và tính + Muïc tieâu thí nghieäm toán vào các bảng như ở các trang 113, 114. + Cơ sở lí thuyết Nhận xét về: Độ chính xác, nguyên nhân, + Caùch tieán haønh caùch khaùc phuïc. + Keát quaû Thực hiện phần nhận xét và kết luận. + Nhaän xeùt C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức:- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu- Chuẩn bị chương từ trường.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(73)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 29-11-2013. Sĩ số. E,r. R1. R2. TIẾT 35: BÀI TẬP I Mục tiêu - Kiến thức: ôn tập chương I, II - Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng giải bài tập II. Chuẩn bị - GV: hệ thống bài tập - HS: ôn tập chương I, II III. Tiến trình giảng dạy 1, Kiểm tra bài cũ: không 2, Giới thiệu bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung - Biểu thức điện tích của tụ điện? Bài 1 Học sinh lên bảng viết và tính C = 2000pF , U = 5000V , d = 10cm - Biểu thức liên hệ giữa cường độ điện trường và a, Tính Q, W, E ? hiệu điện thế ? b, d tăng thì Q, W, E thay đổi như thế nào? Học sinh lên bảng viết và tính Lời giải - Biểu thức năng lượng của tụ điện ? áp dụng công thức Học sinh lên bảng viết và tính Q = CU - Khi ngắt tụ điện khỏi nguồn thì sao ? Thay số vào ta được Học sinh thảo luận và trả lời Q = 2.10-9C - Biểu thức điện dung của tụ điện phẳng ? áp dụng công thức: Học sinh lên bảng viết E = U/d - Khi d tăng thì C thay đổi như thế nào ? Thay số vào ta được: Học sinh thảo luận và trả lời E = 50000V/m - Khi đó HĐT thay đổi như thế nào ? áp dụng công thức: 1 Học sinh thảo luận và trả lời w= QU 2 - Năng lượng của tụ điện thay đổi như thế nào? Thay số vào ta được: W = 5.10-6J Học sinh thảo luận và trả lời b, Khi ngắt tụ điện khỏi nguồn thì Q = h/s áp dụng công thức: C=. εS 4 kπd. với. C=. Q U. Khi d tăng thì C giảm nên U tăng( vì Q=hs) - giáo viên đọc bài cho học sinh ghi - Học sinh ghi bài và tóm tắt bài - Biểu thức tính tổng trở của mạch ngoài ? Học sinh lên bảng viết và tính - Biểu thức định luật ôm cho toàn mạch ? Học sinh lên bảng viết và tính - Biểu thức HĐT mạch ngoài ? GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. U d. Ta có E= =. Q Q = 4 kπ =hs Cd εS. áp dụng công thức: 1 w= QU 2. vì Q= hs mà U tăng nên W tăng. Bài 2E = 1,5V ; r = 1/3 R1= 4 Ù R2 = 8 Ù I1, I2=? UN=?. 7.

<span class='text_page_counter'>(74)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Học sinh lên bảng viết và tính - Biểu thức tính I1 , I2 ? Học sinh lên bảng viết và tính. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản R R R12= 1 2 R 1+ R 2. Lời giải Ta có. Thay số vào ta có R12= 8/3 Ù áp dụng công thức: IC =. ξ R 12+r. thay số vào ta được I = 0,5A. Ta có UN = I.R thay số vào ta được UN = 4/3 V U. 1. U. 1. Ta có I 1 = R = 5 1. A. Ta có I 2 = R = 6 A 2 3. Củng cố và dặn dò - Biểu thức tính điện dung của tụ điện ? - Biểu thức định luật ôm cho toàn mạch ?- Về nhà ôn tập giờ sau kiểm tra học kỳ. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Tieát 38. TỪ TRƯỜNG. Ngày soạn: 19-12-2013. I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức + Biết được từ trường là gì và nêu lên được những vật nào gây ra từ trường. + Biết cách phát hiện sự tồn tại của từ trường trong những trường hợp thông thường. + Nêu được cách xác định phương và chiều của từ trường tại một điểm. + Phát biểu được định nghĩa và nêu được bốn tính chất cơ bản của đường sức từ. 2. Kỹ năng + Biết cách xác định chiều các đường sức từ của: dòng điện chạy trong dây dẫn thẳng dài, doøng ñieän chaïy trong daây daãn uoán thaønh voøng troøn. + Bieát caùch xaùc ñònh maët Nam hay maït Baéc cuûa moät doøng ñieän chaïy trong maïch kín. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: Chuẩn bị các thí nghiệm chứng minh về: tương tác từ, từ phổ. 2. Học sinh: Ôn lại phần từ trường ở Vật lí lớp 9. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Giới thiệu chương trình học kỳ II và những nội dung sẽ nghiên cứu trong chương Từ trường. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Các em đã biết hai dạng trường lực: trọng trường gây ra tương tác giữa các vật có khối lượng, điện trường gây ra tương tác giữa các vật tích điện. Hôm nay ta tiếp cận với một trường lực mới: từ trường gây ra tương tác giữa các vật có từ tính. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(75)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 38. TỪ TRƯỜNG. I. Nam chaâm + Loại vật liệu có thể hút được sắt vụn gọi là nam châm. + Mỗi nam châm có hai cực: bắc và nam. + Các cực cùng tên của nam châm đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau. Lực tương tác giữa các nam châm gọi là lực từ và các nam châm có từ tính. II. Từ tính của dây dẫn có dòng điện Giữa nam châm với nam châm, giữa nam châm với dòng điện, giữa dòng điện với dòng điện có sự tương tác từ. Dòng điện và nam châm có từ tính. III. Từ trường 1. Định nghĩa: Từ trường là một dạng vật chất tồn tại trong không gian mà biểu hiện cụ thể là sự xuất hiện của của lực từ tác dụng lên một dòng điện hay một nam châm đặt trong nó. 2. Hướng của từ trường: Từ trường định hướng cho cho các nam châm nhỏ. Qui ước: Hướng của từ trường tại một điểm là hướng Nam – Bắc của kim nam châm nhỏ nằm cân bằng tại điểm đó. IV. Đường sức từ 1. Ñònh nghóa (SGK) Qui ước chiều của đường sức từ tại mỗi điểm là chiều của từ trường tại điểm đó. 2. Các ví dụ về đường sức từ + Dòng điện thẳng rất dài:- Có đường sức từ là những đường tròn nằm trong những mặt phẵng vuông góc với dòng điện và có tâm nằm trên dòng điện. - Chiều đường sức từ được xác định theo qui tắc nắm tay phải. + Dòng điện tròn: - Qui ước: Mặt nam của dòng điện tròn là mặt khi nhìn vào đó ta thấy dòng điện chạy theo chiều kim đồng hồ, còn mặt bắc thì ngược lại. - Các đường sức từ của dòng điện tròn có chiều đi vào mặt Nam và đi ra mặt Bắc của dòng điện troøn aáy. 3. Các tính chất của đường sức từ(SGK) 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu nam châm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu nam châm. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Thực hiện C1. Cho hoïc sinh neâu ñaëc ñieåm cuûa nam chaâm (noùi Neâu ñaëc ñieåm cuûa nam chaâm. về các cực của nó) Giới thiệu lực từ, từ tính. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C2. Hoạt động 2 : Tìm hiểu từ tính của dây dẫn có dòng điện. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu qua các thí nghiệm về sự tương tác Kết luận về từ tính của dòng điện. giữa dòng điện với nam châm và dòng điện với doøng ñieän. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(76)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động 3 : Tìm hiểu từ trường. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm ñieän Nhắc lại khái niệm điện trường và nêu trường. Tương tự như vậy nêu ra khái niệm từ khái niệm từ trường. trường. Ghi nhận sự định hướng của từ trường đối Giới thiệu nam châm nhỏ và sự định hướng của với nam châm nhỏ. từ trường đối với nam châm thử. Giới thiệu qui ước hướng của từ trường. Ghi nhận qui ước. Hoạt động 4 : Tìm hiểu đường sức từ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Cho học sinh nhắc lại khái niệm đường sức điện Nhác lại khái niệm đường sức điện trường. trường. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu khái niệm. Ghi nhận qui ước. Giới thiệu qui ước. Ghi nhận dạng đường sức từ. Giới thiệu dạng đường sức từ của dòng điện Ghi nhaän qui taéc naém tay phaûi. thaúng daøi. Aùp dụng qui tắc để xác định chiều đường Giới thiệu qui tắc xác định chiều đưòng sức từ sức từ. của dòng điện thẳng dài.Đưa ra ví dụ cụ thể để Naém caùch xaùc ñònh maët Nam, maët Baéc cuûa hoïc sinh aùp duïng qui taéc. doøng ñieän troøn. Giới thiệu mặt Nam, mặt Bắc của dòng điện Ghi nhận cách xác định chiều của đường troøn. sức từ. Giới thiệu cách xác định chiều của đường sức từ Thực hiện C3. cuûa doøng ñieän chaïy trong daây daãn troøn. Ghi nhận các tính chất của đường sức từ. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Giới thiệu các tính chất của đường sức từ. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập 5 đến 8 trang 124 sgk. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 19-12-2013. Tieát 39 LỰC TỪ. CẢM ỨNG TỪ I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Phát biểu được định nghĩa véc tơ cảm ứng từ, đơn vị của cảm ứng từ. + Mô tả được một thí nghiệm xác định véc tơ cảm ứng từ. + Phát biểu đượng định nghĩa phần tử dòng điện. + Nắm được quy tắc xác định lực tác dụng lên phần tử dòng điện. 2. Kỹ năng: Phân tích hiện tượng và xác định phương chiều của B, vận dụng giải bài tập thực tế. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(77)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Chuẩn bị các thí nghiệm về lực từ. 2. Hoïc sinh: OÂn laïi veà tích veùc tô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu định nghĩa và tính chất của đường sức từ. 3. Tạo tình huống có vấn đề:Để đặc trưng cho điện trường tại một điểm ta đưa ra khái niệm vectơ cường độ điện trường. Vậy để dặc trưng cho tác dụng của từ trường ta dung đại lượng gì? Để biết được điều đó ta học bài mới. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 39 LỰC TỪ. CẢM ỨNG TỪ I. Lực từ 1. Từ trường đều: Từ trường đều là từ trường mà đặc tính của nó giống nhau tại mọi điểm; các đường sức từ là những đường thẳng song song, cùng chiều và cách đều nhau. 2. Lực từ do từ trường đều tác dụng lên một đoạn dây dẫn mang dòng điện Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn mang dòng điện đặt trong từ trường đều có phương vuông góc với các đường sức từ và vuông góc với đoạn dây dẫn, có độ lớn phụ thuộc vào từ trường và cường độ dòng điện chay qua dây dẫn. II. Cảm ứng từ 1. Cảm ứng từ : Cảm ứng từ tại một điểm trong từ trường là đại lượng đặc trưng cho độ mạnh yếu của từ trường và được đo bằng thương số giữa lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn mang dòng diện đặt vuông góc với đường cảm ứng từ tại điểm đó và tích của cường độ dòng điện và F. chiều dài đoạn dây dẫn đó. B = Il. 1N. 2. Đơn vị cảm ứng từ : Trong hệ SI đơn vị cảm ứng từ là tesla (T). 1T = 1 A .1 m → 3. Véc tơ cảm ứng từ : Véc tơ cảm ứng từ B tại một điểm: F. + Có hướng trùng với hướng của từ trường tại điểm đó.+ Có độ lớn là: B = Il 4. Biểu thức tổng quát của lực từ → → Lực từ F tác dụng lên phần tử dòng điện I l đặt trong từ trường đều, tại đó có cảm ứng từ →. laø B : → → + Coù ñieåm ñaët taïi trung ñieåm cuûa l; + Có phương vuông góc với l và B ; + Có chiều tuân theo qui tác bàn tay trái; + Có độ lớn F = IlBsinα 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu lực từ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Cho học sinh nhắc lại khái niệm điện tường đều Nêu khái niệm điện trường đều. từ đó nêu khái niệm từ trường đều. Nêu khái niệm từ trường đều. Trình baøy thí nghieäm hình 20.2a. Theo dõi thí nghieäm. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(78)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Nêu đặc điểm của lực từ. Ghi nhận đặc điểm của lực từ. Hoạt động 2 : Tìm hiểu cảm ứng từ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Nhận xét về kết quả thí nghiệm ở mục I và đặt Trên cơ sở cách đặt vấn đề của thầy cô, rút vấn đề thay đổi I và l trong các trường hợp sau ra nhận xét và thực hiện theo yêu cầu của đó, từ đó dẫn đến khái niệm cảm ứng từ. thaày coâ. Giới thiệu đơn vị cảm ứng từ. Định nghĩa cảm ứng từ. Cho học sinh tìm mối liên hệ của đơn vị cảm Ghi nhận đơn vị cảm ứng từ. ứng từ với đơn vị của các đại lượng liên quan. Nêu mối liên hệ của đơn vị cảm ứng từ với Cho học sinh tự rút ra kết luận về véc tơ cảm đơn vị của các đại lượng liên quan. → ứng từ. Ruùt ra keát luaän veà B . Giới thiệu hình vẽ 20.4, phân tích cho học sinh Ghi nhân mối liên hệ giữa → và → . B F → → thấy được mối liên hệ giữa B và F . Phaùt bieåu qui taéc baøn tay traùi. Cho hoïc sinh phaùt bieåu qui taéc baøn tay traùi. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức :- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu :- Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 4 đến7 trang 128 sgk Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 19-12-2013. Tiết 40. TỪ TRƯỜNG DÒNG ĐIỆN TRONG DÂY DẪN CÓ HÌNH DAÏNG ÑAËC BIEÄT. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức : Phát biểu được cách xác định phương chiều và viết được công thức tính cảm ứng từ B cuûa doøng ñieän chaïy trong daây daãn thaúng daøi, doøng ñieän chaïy trong daây daãn troøn vaø doøng ñieän chaïy trong oáng daây. 2. Kỹ năng : Vận dụng được nguyên lí chồng chất từ trường để giải các bài tập. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên : Chuẩn bị các thí nghiệm về từ phổ và kim nam châm nhỏ để xác định hướng của cảm ứng từ. 2. Hoïc sinh :Ôn laïi caùc baøi 19, 20. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: - Nêu định nghĩa và đơn vị của cảm ứng từ. - Nêu đặc điểm của lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện. 3. Tạo tình huống cĩ vấn đề : Giới thiệu cảm ứng từ tại một điểm cho trước trong từ trường của → một dòng điện chạy trong dây dẫn có hình dạng nhất định. Cảm ứng từ B tại một điểm M: + Tỉ lệ với cường độ dòng điện I gây ra từ trường; + Phụ thuộc vào dạng hình học của dây dẫn; + Phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa ñieåm M; + Phụ thuộc vào môi trường xung quanh. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tiết 40 TỪ TRƯỜNG DÒNG ĐIỆN TRONG DÂY DẪN CÓ HÌNH DẠNG ĐẶC BIỆT GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(79)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. I. Từ trường của dòng diện chạy trong dây dẫn thẳng dài Cảm ứng từ tại điểm M có: + phương: vuông góc với mặt phẳng tạo bởi dây dẫn và điểm M. + Chieàu xaùc ñònh theo qui taéc naém tay phaûi.. .I. B = 2.10 -7 r . II. Từ trường của dòng điện chạy trong dây dẫn uốn thành vòng tròn Cảm ứng từ tại tâm của khung dây điện tròn: + phương: vuông góc với mặt phẳng chứa dòng điện. + Chiều: đi vào mặt Nam đi ra mặt Bắc của dòng điện tròn đó. + Độ lớn cảm ứng từ tại điểm cách dây dẫn một khoảng r:. + Độ lớn cảm ứng từ tại tâm O của vòng dây: B = 2.10-7. N.I R. N: số vòng dây. III. Từ trường của dòng điện chạy trong ống dây dẫn hình trụ - Trong ống dây các đường sức từ là những đường thẳng song song cùng chiều và cách đều nhau. - Cảm ứng từ trong lòng ống dây: +Chiều: quy tắc nắm tay phải N. B = 4.10-7 l I = 4.10-7nI N: tổng số vòng dây l: chiều dài hình trụ n: số vòng dây quấn trên một đơn vị dài của lõi. IV. Từ trường của nhiều dòng điện: Véc tơ cảm ứng từ tại một điểm do nhiều dòng điện gây + Độ lớn:. →. →. →. →. ra bằng tổng các véc tơ cảm ứng từ do từng dòng điện gây ra tại điểm ấy B =B1 +B 2+. . .+ B n 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu từ trường của dòng diện chạy trong dây dẫn thẳng dài. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 21.1. Veõ hình. Giới thiệu dạng đường sức từ và chiều đường Ghi nhận dạng đường sức từ và chiều sức từ của dòng điện thẳng dài. đường sức từ của dòng điện thẳng dài. Veõ hình 21.2. Thực hiện C1. → Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Ghi nhận công thức tính độ lớn của B . → Giới thiệu độ lớn của B Hoạt động 2 : Tìm hiểu từ trường của dòng điện chạy trong dây dẫn uốn thành vòng tròn. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 21.3. Veõ hình. Giới thiệu dạng đường cảm ứng từ của dòng Ghi nhận dạng đường cảm ứng từ của dòng dieän troøn. dieän troøn. Yêu cầu học sinh xác định chiều của đường cảm Xác định chiều của đường cảm ứng từ. → ứng từ trong một số trường hợp. Ghi nhận độ lớn của B . → Giới thiệu độ lớn của B tại tâm vòng tròn. Hoạt động 3 : Tìm hiểu từ trường của dòng điện chạy trong ống dây dẫn hình trụ. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Veõ hình 21.4. Veõ hình. Giới thiệu dạng đường cảm ứng từ trong lòng Ghi nhận dạng đường cảm ứng từ trong GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 7.

<span class='text_page_counter'>(80)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. oáng daây. loøng oáng daây. Yêu cầu học sinh xác định chiều đường cảm ứng từ Thực hiện C2. → → Giới thiệu dộ lớn của B trong lòng ống day. Ghi nhận độ lớn của B trong lòng ống daây. Hoạt động 4: Tìm hiểu từ trường của nhiều dòng điện. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi nguyeân lí choàng chaát điện trường. Nhắc lại nguyên lí chồng chất điện trường. Giới thiệu nguyên lí chồng chất từ trường. Ghi nhận nguyên lí chồng chất từ trường. Gọi hS giải bài tập thí dụ SGK. Giải bài tập thí dụ. Trả lời câu C3 C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức:- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản đã học trong bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: - Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 3 đến7 trang 133 sgk. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 19-12-2013. Tieát 41. BAØI TAÄP. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức :+ Nắm vững các khái niệm về từ trường, cảm ứng từ, đường sức từ. + Nắm được dạng đường cảm ứng từ, chiều đường cảm ứng từ véc tơ cảm ứng từ của từ trường của dòng điện chạy trong dây dẫn có dạng dặc biệt. 2. Kỹ năng + Thực hiện được các câu hỏi trắc nghiệm có liên quan đến từ trường, đường sức từ, cảm ứng từ và lực từ. + Giải được các bài toán về xác định cảm ứng từ tổng hợp do nhiều dòng diện gây ra. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu dạng đường cảm ứng từ và véc tơ cảm ứng từ tại một điểm do dòng ñieän chaïy trong daây daãn thaúng daøi gaây ra. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Chúng ta vừa tìm hiểu từ trường của dòng điện chạy trong các dây dẫn có hình dạng đặc biệt. Hôm nay ta sẽ vận dụng để giải một số bài tập liên quan. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(81)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Nội dung ghi bảng:. BAØI TAÄP. Tieát 41. A. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Caâu 5 trang 124 : B Caâu 6 trang 124 : B Caâu 4 trang 128 : B Caâu 5 trang 128 : B Caâu 3 trang 133 : A Caâu 4 trang 133 : C B. BÀI TẬP TỰ LUẬN Baøi 6 trang 133 Giả sử các dòng điện được đặt trong mặt phẵng như hình vẽ. →. Cảm ứng từ B 1 do dòng I1 gây ra tại O2 có phương vuông góc với mặt phẵng hình vẽ, có chiều hướng từ ngoài vào và có độ lớn B1 = 2.10-7.. .I1 r. 2. = 2.10-7. 0,4 = 10-6T. →. Cảm ứng từ B 2 do dòng I2 gây ra tại O2 có phương vuông góc với mặt phẵng hình vẽ, có chiều hướng từ ngoài vào và có độ lớn Cảm ứng từ tổng hợp tại O2 →. μI 1. B1 = 2.10-7 R 2 →. →. 2. = 2.10-7 0,2 = 6,28.10-6T. →. B = B1 + B2. →. Vì B 1 vaø B 2 cuøng phöông cuøng chieàu neân: B = B1+ B2 = 10-6+ 6,28.10-6 = 7,28.10-6T Bài 7 trang 133 Giả sử hai dây dẫn được đặt vuông góc với mặt phẳng hình vẽ, dòng I1 đi vào taïi A, doøng I2 ñi vaøo taïi B. →. →. →. →. Xét điểm M tại đó cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng I1 và I2 gây ra là: B = B 1 + B 2 = 0 => →. →. B 1 =- B 2 →. →. →. →. Để B 1 và B 2 cùng phương thì M phải nằm trên đường thẳng nối A và B, để B 1 va B 2 →. →. ngược chiều thì M phải nằm trong đoạn thẳng nối A và B. Để B 1 và B 2 bằng nhau về độ lớn thì 2.10-7. μ. I2 μ . I1 = 2.10-7 ( AB− AM) AM. => AM = 30cm; BM = 20cm.. Quỹ tích những điểm M nằm trên đường thẳng song song với hai dòng điện, cách dòng điện thứ nhất 30cm và cách dòng thứ hai 20cm 2 Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Cho các nhóm HS thảo luận và chọn câu trả lời Giải thích lựa chọn. đúng ở các câu hỏi. Các HS còn lại theo dõi bổ sung. Yeâu caàu hs giaûi thích phương án lựa chọn. Gv hướng dẫn HS áp dụng công thức để so sánh. Hoạt động 2 : Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình. Veõ hình.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(82)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. →. Xác định phương chiều và độ lớn của B 1 →. Yêu cầu học sinh xác định phương chiều và độ →. →. lớn của B 1 và B 2 tại O2. Yêu cầu học sinh xác định phương chiều và độ → lớn của véc tơ cảm ứng từ tổng hợp B tại O2. Veõ hình.. vaø B 2 taïi O2. Xác định phương chiều và độ lớn của véc → tơ cảm ứng từ tổng hợp B tại O2. Veõ hình.. Lập luận để tìm ra vị trí điểm M. Lập luận để tìm ra quỹ tích các điểm M. Yêu cầu học sinh lập luận để tìm ra vị trí điểm M Yêu cầu học sinh lập luận để tìm ra quỹ tích caùc ñieåm M. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức :- Nhắc lại phương pháp giải bài tập. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp SGK và SBT có liên quan.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 17-01-2014. Tieát 42 I. MUÏC TIEÂU. LỰC LO-REN-XƠ. 1. Kiến thức + Phát biểu được lực Lo-ren-xơ là gì và nêu được các đặc trưng về phương, chiều và viết được công thức tính lực Lo-ren-xơ. + Nêu được các đặc trưng cơ bản của chuyển động của hạt mang điện tích trong từ trường đều 2. Kỹ năng : Rèn luyện kỹ năng phân tích lực, vận dụng kiến thức giải bài tập. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Chuẩn bị các đồ dùng dạy học về chuyển động của hạt tích điện trong từ trường đều. 2. Học sinh: Ôn lại về chuyển động tròn đều, lực hướng tâm và định lí động năng, cùng với thuyết electron về dòng điện trong kim loại. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn mang dòng điện đặt trong từ trường. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(83)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 3. Tạo tình huống có vấn đề : Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt tích điện. Vậy khi hạt tích điện chuyển động trong từ trường thì hạt ấy có chịu tác dụng của lực từ không? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát 42 LỰC LO-REN-XƠ I. Lực Lo-ren-xơ 1. Định nghĩa lực Lo-ren-xơ: Mọi hạt mang điện tích chuyển động trong một từ trường, đều chịu tác dụng của lực từ. Lực này được gọi là lực Lo-ren-xơ. → 2. Xác định lực Lo-ren-xơ: Lực Lo-ren-xơ do từ trường có cảm ứng từ B tác dụng lên một hạt →. điện tích q0 chuyển động với vận tốc v : → → + Có phương vuông góc với v và B ; + Có chiều theo qui tắc bàn tay trái khi q0 > 0 và ngược lại khi q0 < 0. + Có độ lớn: f = |q0|vBsinα Với α =( ⃗v , ⃗B ) II. Chuyển động của hạt điện tích trong từ trường đều (Đọc thêm) 3. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu lực Lo-ren-xơ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm doøng dieän. Nhaéc laïi khaùi nieäm doøng ñieän. Lập luận để đưa ra định nghĩa lực Lo-ren-xơ. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu hình vẽ 22.1. Hướng dẫn học sinh tự tìm ra kết quả. Tiến hành các biến đổi toán học để tìm ra Giới thiệu hình 22.2. lực Lo-ren-xơ tác dụng lên mỗi hạt mang Hướng dẫn học sinh rút ra kết luận về hướng điện. của lực Lo-ren-xơ. Đưa ra kết luận đầy đủ về đặc điểm của lực LoLập luận để xác định hướng của lực Loren-xơ. ren-xô. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Ghi nhận các đặc điểm của lực Lo-ren-xơ. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C1. Thực hiện C2. Hoạt động 2 : Tìm hiểu chuyển động của hạt điện tích trong từ trường đều. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nhắc lại phương của lực Lo- Nêu phương của lực Lo-ren-xơ. ren-xô. Phát biểu và viết biểu thức định lí động Yêu cầu học sinh nhắc lại định lí động năng. naêng. Nêu công của lực Lo-ren-xơ và rút ra kết luận Hạt chỉ chịu tác dụng của lực Lo-ren-xơ → → → về động năng và vận tốc của hạt. f thì f luôn luôn vuông góc với v →. nên f không sinh công, động năng của Yêu cầu học sinh viết biểu thức định luật II hạt được bảo toàn nghĩa là độ lớn vận tốc Newton cho trường hợp hạt chuyển động dưới tác của hạt không đổi, chuyển động của hạt là dụng của từ trường. chuyển động đều. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(84)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hướng dẫn học sinh lập luận để dẫn đến kết Viết biểu thức định luật II Newton. luận về chuyển động của hạt điện tích. Lập luận để rút ra được kết luận. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Thực hiện C3. Tổng kết lại các ý kiến của học sinh để rút ra Ghi nhận kết luận chung. keát luaän chung. Thực hiện C4. Yêu cầu học sinh thực hiện C4. Ghi nhận các ứng dụng của lực Lo-ren-xơ Giới thiệu một số ứng dụng của lực Lo-ren-xơ trong công nghệ. trong coâng ngheä. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức: Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản, trả lời câu 1,2. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 3 đến 8 trang 138sgk vaø 21.1, 21.2, 21.3, 21.8 vaø 21.11 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 17-01-2014. Tieát 43 I. MUÏC TIEÂU. BAØI TAÄP. 1. Kiến thức + Nắm được đặc trưng về phương chiều và biểu thức của lực Lo-ren-xơ. + Nắm được các đặc trưng cơ bản của chuyển động của hạt điện tích trong từ trường đều, biểu thức bán kính của vòng tròn quỹ đạo. 2. Kỹ năng: Vận dụng để giải các bài tập liên quan II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh: - Ôn lại chuyển động đều, lực hướng tâm, định lí động năng, thuyết electron về dòng điện trong kim loại, lực Lo-ren-xơ. - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ Nêu định nghĩa và các đặc điểm của lực Lo-ren-xơ. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Chúng ta vừa học các đặc điểm của lực Lo-Ren-Xơ. Hôm nay ta sẽ vận dụng các kiến thức này để giải một số bài tập liên quan. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(85)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. BAØI TAÄP. Tieát 43 I. BÀI TẬP TỰ LUẬN: Caâu 3 trang 138 : C Caâu 22.1 : A II. BÀI TẬP TỰ LUẬN Baøi7 trang138 sgk. Caâu 4 trang 138 : D Caâu 22.2 : B. a) Tốc độ của prôtôn: Ta có R = v=. ¿ q∨. B. R 1,6 .10− 19 . 10−2 .5 = m 9,1. 10−31. Caâu 5 trang 138 : C Caâu 22.3 : B. mv ¿ q∨B. = 4,784.106(m/s) .. b) Chu kì chuyển động của prôtôn: T = →. 2 πR 2. 3 , 14 . 5 -6 = 6 = 6,6.10 (s) v 4 , 784 . 10. Bài 22.11 Cảm ứng từ B do dòng điện chạy trong dây dẫn thẳng gây ra trên đường thẳng hạt điện tích chuyển động có phương vuông góc với mặt phẵng chứa dây dẫn và đường thẳng điện tích chuyển động, có độ lớn: B = 2.10-7. μ. I 2 -7 -6 r = 2.10 0,1 = 4.10 (T) →. →. Lực Lo-ren-xơ tác dụng lên hạt có phương vuông góc với v và B và có độ lớn: f = |q|.v.B = 10-6.500.4.10-6 = 2.10-9(N) 3. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Cho các nhóm HS thảo luận và chọn câu trả lời đúng ở các câu hỏi. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích phương án lựa chọn. Gv hướng dẫn HS áp dụng công thức để so sánh. Hoạt động 2 : Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh viết biểu thức tính bán kính Viết biểu thức tính bán kính quỹ đạo quỹ đạo chuyển động của hạt từ đó suy ra tốc độ chuyển động của hạt từ đó suy ra tốc độ của cuûa haït. haït. Yêu cầu học sinh viết biểu thức tính chu kì Viết biểu thức tính chu kì chuyển động của chuyển động của hạt và thay số để tính T. hạt và thay số để tính T. → Yêu cầu học sinh xác định hướng và độ lớn của Xác định hướng và độ lớn của B gây ra → trên đường thẳng hạt điện tích chuyển động. B gây ra trên đường thẳng hạt điện tích chuyển động. Xác định phương chiều và độ lớn của lực Yêu cầu học sinh xác định phương chiều và độ Lo-ren-xơ tác dụng lên hạt điện tích. lớn của lực Lo-ren-xơ tác dụng lên hạt điện tích. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức: Kiểm tra 15’ 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(86)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 19-02-2014. Tiết 44 TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ (T1) I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức + Viết được công thức và hiểu được ý nghĩa vật lý của từ thông. + Phát biểu được định nghĩa và hiểu được khi nào thì có hiện tượng cảm ứng điện từ. 2. Kỹ năng- Vận dụng xác định chiều dòng điện cảm ứng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: + Chuẩn bị các hình vẽ về các đường sức từ trong nhiều ví dụ khác nhau. + Chuẩn bị các thí nghiệm về cảm ứng từ. 2. Học sinh: + Ôn lại về đường sức từ. + So sánh đường sức điện và đường sức từ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Giới thiệu chương. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Dòng điện gây ra từ trường. Vậy từ từ trường ta có thể tạ ra dòng điện được không? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tiết 44 TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ (T1) I. Từ thông 1. Định nghĩa Từ thông qua một diện tích S đặt trong từ trường đều: = BScos → → Với  là góc giữa pháp tuyến n và B . 2. Đơn vị từ thông Trong hệ SI đơn vị từ thông là vêbe (Wb). 1Wb = 1T.1m2. II. Hiện tượng cảm ứng điện từ 1. Thí nghieäm a) Thí nghieäm 1” Cho nam chaâm dòch chuyeån laïi gaàn voøng daây kín (C) ta thaáy trong maïch kín (C) xuaát hieän doøng ñieän. b) Thí nghieäm 2: Cho nam chaâm dòch chuyeån ra xa maïch kín (C) ta thaáy trong maïch kín (C) xuaát hiện dòng điện ngược chiều với thí nghiệm 1. c) Thí nghiệm 3: Giữ cho nam châm đứng yên và dịch chuyển mạch kín (C) ta cũng thu được kết quả tương tự. d) Thí nghiệm 4: Thay nam châm vĩnh cửu bằng nam châm điện. Khi thay đổi cường độ dòng ñieän trong nam chaâm ñieän thì trong maïch kín (C) cuõng xuaát hieän doøng ñieän. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(87)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 2. Keát luaän a) Tất cả các thí nghiệm trên đều có một đạc điểm chung là từ thông qua mạch kín (C) biến thiên. Dựa vào công thức định nghĩa từ thông, ta nhận thấy, khi một trong các đại lượng B, S hoặc  thay đổi thì từ thông  biến thiên. b) Kết quả của thí nghiệm chứng tỏ rằng: + Mỗi khi từ thông qua mạch kín (C) biến thiên thì trong mạch kín (C) xuất hiện một dòng điện gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ. + Hiện tượng cảm ứng điện từ chỉ tồn tại trong khoảng thời gian từ thông qua mạch kín biến thieân. 3. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu từ thông. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 23.1. Giới thiệu khái niệm từ thông.. Giới thiệu đơn vị từ thông.. Veõ hình. Ghi nhaän khaùi nieäm. Cho biết khi nào thì từ thông có giá trị dương, âm hoặc bằng 0.. Ghi nhaïân khaùi nieäm.. Hoạt động 2 : Tìm hiểu hiện tượng cảm ứng điện từ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 22.3. Veõ hình. Giới thiệu các thí nghiệm. Quan saùt thí nghieäm. Giải thích sự biến thiên của từ thông trong thí nghieäm 1. Giải thích sự biến thiên của từ thông trong thí nghieäm 2. Giải thích sự biến thiên của từ thông trong thí nghieäm 3. Thực hiện C2. Nhaän xeùt chung cho taát caû caùc thí nghieäm. Cho học sinh nhận xét qua từng thí nghiệm. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Ruùt ra keát luaän. Yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra nhaän xeùt chung. Yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra keát luaän. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức:- Yêu cầu HS làm bài tập 3,4 SGK. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(88)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 27-02-2014. Tiết 45 TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ (T2) I. MỤC TIÊU. 1. Kiến thức + Viết được công thức và hiểu được ý nghĩa vật lý của từ thông. + Phát biểu được định nghĩa và hiểu được khi nào thì có hiện tượng cảm ứng điện từ. 2. Kỹ năng- Vận dụng xác định chiều dòng điện cảm ứng. II. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:- Định nghĩa và viết biểu thức từ thông gửi qua một vòng dây kín? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Khi từ thông gửi qua một mạch điện kín biến thiên thì trong dây có dòng điện cảm ứng. Vậy chiều dòng điện cảm ứng này xác định như thế nào? III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tiết 45 TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ (T2) III. Định luật Len-xơ về chiều dòng điện cảm ứng Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ thông ban đầu qua mạch kín. Khi từ thông qua mạch kín (C) biến thiên do kết quả của một chuyển động nào đó thì từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại chuyển động nói trên. IV. Doøng ñieän Fu-coâ 1. Thí nghieäm 1 2. Thí nghiệm 2 Nếu có dòng điện đi vào nam châm điện, khi thả ra khối kim loại quay chậm và bị hãm dừng lại. 3. Giải thích Ở các thí nghiệm trên, khi bánh xe và khối kim loại chuyển động trong từ trường thì trong thể tích của chúng cuất hiện dòng điện cảm ứng – những dòng điện Fu-cô. Theo định luật Len-xơ, những dòng điện cảm ứng này luôn có tác dụng chống lại sự chuyển dơiø, vì vậy khi chuyển động trong từ trường, trên bánh xe và trên khối kim loại xuất hiện những lực từ có tác dụng cản trở chuyển động của chúng, những lực ấy gọi là lực hãm điện từ. 4. Tính chaát vaø coâng duïng cuûa doøng Fu-coâ + Mọi khối kim loại chuyển động trong từ trường đều chịu tác dụng của những lực hãm điện từ. Tính chất này được ứng dụng trong các bộ phanh điện từ của những ôtô hạng nặng. + Dòng điện Fu-cô gây ra hiệu ứng tỏa nhiệt Jun – Len-xơ trong khối kim loại đặt trong từ trường biến thiên. Tính chất này được ứng dụng trong các lò cảm ứng để nung nóng kim loại. + Trong nhiều trường hợp dòng điện Fu-cô gây nên những tổn hao năng lượng vô ích. Để giảm tác dụng của dòng Fu-cô, người ta có thể tăng điện trở của khối kim loại. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(89)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Dòng Fu-cô cũng được ứng dụng trong một số lò tôi kim loại. 3. Giảng bài mới Hoạt động1 : Tìm hiểu định luật Len-xơ về chiều dòng điện cảm ứng. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Trình baøy phöông phaùp khaûo saùt qui luaät xaùc Nghe và liên hệ với trường hợp các thí định chiều dòng điện cảm ứng xuất hiện trong nghiệm vừa tiến hành. maïch kín Giới thiệu định luật. Ghi nhaän ñònh luaät. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Thực hiện C3. Giới thiệu trường hợp từ thông qua (C) biến Ghi nhaän caùch phaùt bieåu ñònh luaät trong thiên do kết quả của chuyển động. trường hợp từ thông qua (C) biến thiên do Giới thiệu định luật. kết quả của chuyển động. Hoạt động 2 : Tìm hiểu dòng điện Fu-cô. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu hình vẽ 23.6 và thí nghiệm 1. Một bánh xe kim loại có dạng một đĩa tròn quay xung quanh trục O của nó trước một nam châm Quan sát thí nghiệm, rút ra nhận xét. ñieän. Khi chöa cho doøng ñieän chaïy vaøo nam châm, bánh xe quay bình thường. Khi cho dòng ñieän chaïy vaøo nam chaâm baùnh xe quay chaäm vaø bị hãm dừng lại. Giới thiệu hình vẽ 23.6 và thí nghiệm 2. Một khối kim loại hình lập phương được đặt giữa hai cực của một nam châm điện. Khối ấy được Quan sát thí nghiệm, rút ra nhận xét. treo bằng một sợi dây một đầu cố dịnh; trước khi đưa khối vào trong nam châm điện, sợi dây treo được xoắn nhiều vòng. Nếu chưa có dòng điện vào nam châm điện, khi thả ra khối kim loại quay nhanh xung quanh mình noù. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích keát quaû caùc thí nghieäm. Giaûi thích keát quaû caùc thí nghieäm. Nhận xét các câu thực hiện của học sinh. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giải thích đầy đủ hiện tượng và giới thiệu dòng Ghi nhận tính chất. Fu-coâ. Giới thiệu tính chất của dòng Fu-cô gây ra lực Nêu ứng dụng. hãm điện từ. Ghi nhaän tính chaát. Yêu cầu học sinh nêu ứng dụng. Giới thiệu tính chất của dòng Fu-cô gây ra hiệu Nêu ứng dụng. ứng tỏa nhiệt. Yêu cầu học sinh nêu các ứng dụng của tính Ghi nhaän taùc duïng coù haïi cuûa doøng ñieän chaát naøy. Fu-coâ. Giới thiệu tác dụng có hại của dòng điện Fu-cô. Nêu các cách làm giảm điện trở của khối GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 8.

<span class='text_page_counter'>(90)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Yêu cầu học sinh nêu các cách làm giảm điện kim loại. trở của khối kim loại. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức: Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yêu cầu học sinh về nhà thực hiện các câu hỏi và làm các bài tập trang 147, 148 sgk caùc baøi taäp 23.1, 23.6 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-02-2014. Tieát 46. BAØI TAÄP. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Tính được từ thơng gửi qua mạch kín. + Nắm được định nghĩa và phát hiện được khi nào có hiện tượng cảm ứng điện từ. + Phát biểu được định luật Len-xơ theo các cách và vận dụng để xác định chiều dòng điện cảm ứng trong các trường hợp khác nhau. 2. Kỹ năng + Vận dụng thành thạo định luật Len-xơ để xác định chiều dòng điện cảm ứng. + Giaûi caùc baøi taäp lieân quan. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Phát biểu định nghĩa dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ, từ trường cảm ứng? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Ta vừa tìm hiểu về hiện tượng cảm ứng điện từ và định luật Len-xơ xác định chiều dòng điện cảm ứng. Để giúp các em có thể vận dụng một cách thành thạo hôm nay ta tiến hành giải một số bài tập liên quan. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát 46 BAØI TAÄP I> BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Caâu 3 trang 147 : D Caâu 4 trang 148 : A Caâu 23.1 : D II>BÀI TẬP TỰ LUẬN: Baøi 5 trang 148 a) Dòng điện trong (C) ngược chiều kim đồng hồ. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(91)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. b) Dòng điện trong (C) cùng chiều kim đồng hồ. c) Trong (C) khoâng coù doøng ñieän. d) Trong (C) coù doøng ñieän xoay chieàu. Baøi 23.6 a)  = BScos1800 = - 0,02.0,12 = - 2.10-4(Wb). b)  = BScos00 = 0,02.0,12 = 2.10-4(Wb). c)  = 0. √2 = 2 .10-4(Wb). √ 2 √2 = - 2 .10-4(Wb). e)  = Bscos1350 = - 0,02.0,12. √ 2 d)  = Bscos450 = 0,02.0,12.. 3. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Nêu các lưu ý khi giải bài tập về hiện tượng cảm ứng điện từ: → + Trong một từ trường đều B , từ thông qua một diện tích S giới hạn bởi một vòng dây kín phẳng được xác định bởi biểu thức:  = BScos → → + Khi giải bài tập cần xác định được góc  hợp bởi véc tơ cảm ứng từ B và pháp tuyến n của mặt phẵng vòng dây. Lưu ý, số đường sức từ xuyên qua diện tích S càng nhiều thì từ thông  càng lớn. Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn . Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn . Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn . Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3 : Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Vẽ hình trong từng trường hợp và cho học sinh Xác định chiều dòng điện cảm ứng trong xác định chiều của dòng điện cảm ứng. từng trường hợp. Yêu cầu học sinh viết công thức xác định từ Viết công thức xác định từ thông . thoâng . → → → Yêu cầu học sinh xác định góc giữa B và Xác định góc giữa B và n trong từng → trường hợp và thay số để tính  trong từng n trong từng trường hợp và thay số để tính  trường hợp đó. trong từng trường hợp đó. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức: Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu:- Laøm caùc baøi taäp trang 147, 148 sgk caùc baøi taäp sbt.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(92)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản Ngày soạn: 27-02-2014. Tieát 47 SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức + Nêu được khái niệm và viết được công thức tính suất điện động cảm ứng. + Chỉ ra được sự chuyển hóa năng lượng trong hiện tượng cảm ứng điện từ. 2. Kỹ năng: Vận dụng các công thức đã học để tính được suất điện động cảm ứng trong một số trường hợp đơn giản. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Chuẩn bị một số thí nghiệm về suất điện động cảm ứng. 2. Học sinh: Ôn lại khái niệm về suất điện động của một nguồn điện. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:- Phát biểu định nghĩa suất điện động của nguồn điện? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Bài trước ta khảo sát định tính về hiện tượng cảm ứng điện từ. Về mặt định lượng dòng điện cảm ứng có độ lớn bằng bao nhiêu? 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát 47 SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG I. Suất điện động cảm ứng trong mạch kín 1. Định nghĩa : Suất điện động cảm ứng là sđđ sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch kín 2. Định luật Fa-ra-đây: Suất điện động cảm ứng: eC = Nếu chỉ xét về độ lớn của eC thì: |eC| = |. ΔΦ Δt. ΔΦ Δt |. Độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong mạch kín tỉ lệ với tốc độ biến thiên từ thông qua mạch kín đó. II. Quan hệ giữa suất điện động cảm ứng và định luật Len-xơ Sự xuất hiện dấu (-) trong biểu thức của eC là phù hợp với định luật Len-xơ. Trước hết mạch kín (C) phải được định hướng. Dựa vào chiều đã chọn trên (C), ta chọn chiều pháp tuyến dương để tính từ thông qua mạch kín. Nếu  tăng thì eC < 0: chiều của suất điện động cảm ứng (chiều của dòng điện cảm ứng) ngược chiều với chiều của mạch. Nếu  giảm thì eC > 0: chiều của suất điện động cảm ứng (chiều của dòng điện cảm ứng) cùng chiều với chiều của mạch. III. Chuyển hóa năng lượng trong hiện tượng cảm ứng điện từ: Xét mạch kín (C) đặt trong từ trường không đổi, để tạo ra sự biến thiên của từ thông qua mạch (C), phải có một ngoại lực tác dụng vào (C) để thực hiện một dịch chuyển nào đó của (C) và ngoại lực này đã sinh một công cơ học. Công cơ học này làm xuất hiện sđđ cảm ứng trong mạch, nghĩa là tạo ra điện năng. Vậy bản chất của hiện tượng cảm ứng điện từ đã nêu ở trên là quá trình chuyển hóa cơ năng thành điện naêng 3. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu suất điện động cảm ứng trong mạch kín. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(93)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Thực hiện C1. Nêu khái niệm suất điện động cảm ứng, Ghi nhaän khaùi nieäm. Căn cứ hình 24.2 lập luận để lập công thức xác Nghe cách đặt vấn đề của GV để thực định suất điện động cảm ứng. hiện một số biến đổi. Yêu cầu học sinh viết biểu thức xác định độ lớn Viết biểu thức xác định độ lớn của e C và cuûa eC vaø phaùt bieåu ñònh luaät. phaùt bieåu ñònh luaät. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C2. Hoạt động 2 : Tìm hiểu quan hệ giữa suất điện động cảm ứng và định luật Len-xơ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Nhận xét và tìm mối quan hệ giữa suất điện Nắn được cách định hướng cho (C) và động cảm ứng và định luật Len-xơ. choïn chieàu döông cuûa phaùp tuyeán. Hướng dẫn cho học sinh định hướng cho (C) và Xác định chiều của dòng điện cảm ứng chọn chiều pháp tuyến dương để tính từ thông. xuaát hieän trong (C) khi  taêng vaø khi  Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh chieàu cuûa doøng ñieän giaûm. cảm ứng xuất hiện trong (C) khi  tăng và khi  Thực hiện C3. giảm. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Hoạt động 3 : Tìm hiểu sự chuyển hóa năng lượng trong hiện tượng cảm ứng điện từ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Phaân tích cho hoïc sinh thaáy baûn chaát cuûa hieän Nắm được bản chất của hiện tượng cảm tượng cảm ứng điện từ và sự chuyển hóa năng ứng điện từ. lượng trong hiện tượng cảm ứng điện từ. Biết cách lí giải các định luật cảm ứng Nêu ý nghĩa to lớn của định luật Fa-ra-đây. điện từ bằng định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng. Hoạt động4. Củng cố kiến thức Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 152sgk vaø 24.3,24.4sbt Lớp. Ngày dạy. Ngày soạn: 27-02-2014. Sĩ số. I. MUÏC TIEÂU. Tieát 48. TỰ CẢM. 1. Kiến thức + Phát biểu được định nghĩa từ thông riêng và viết được công thức độ tự cảm của ống dây hình truï. + Phát biểu được định nghĩa hiện tượng tự cảm và giải thích được hiện tượng tự cảm khi đóng và ngắt mạch điện. Viết được công thức tính suất điện động tự cảm. 2. Kỹ năng+ Biết vận dụng để xác định chiều dòng điện tự cảm trong mạch. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Các thí nghiệm về tự cảm. 2. Học sinh: Ôn lại phần cảm ứng điện từ và suất điện động tự cảm. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(94)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:- Nêu công thức xác định từ thông qua diện tích S đặt trong từ trường đều. - Phát biểu và viết biểu thức của định luật Fa-ra-đây về xuất điện động cảm ứng. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Chúng ta xét một loại hiện tượng cảm ứng điện từ đặc biệt là hiện tượng tự cảm. Đó là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong mạch có dòng điện biến thiên theo thời gian. Trước hết ta xét từ thông của một mạch kín đã có sẵn dòng điện. 4. Nội dung ghi bảng: Tieát 48 TỰ CẢM I. Từ thông riêng qua một mạch kín Từ thông riêng của một mạch kín là từ thơng gây bởi từ trường do bản thân dịng điện chạy trong mạch đó sinh ra. Từ thông riêng của một mạch kín có dòng điện chạy qua:  = Li N Độ tự cảm của một ống dây cĩ lõi sắt: L = 4.10 .. l 1Wb Đơn vị của độ tự cảm là henri (H) 1H = 1A -7. 2. .S. II. Hiện tượng tự cảm 1. Định nghĩa : Hiện tượng tự cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong một mạch có dòng điện mà sự biến thiên của từ thông qua mạch được gây ra bởi sự biến thiên của cường độ dòng ñieän trong maïch. 2. Một số ví dụ về hiện tượng tự cảm a) Ví dụ 1 Khi đóng khóa K, đèn 1 sáng lên ngay còn đèn 2 sáng lên từ từ. b) Ví dụ 2 Khi đột ngột ngắt khóa K, ta thấy đèn sáng bừng lên trước khi tắt. III. Suất điện động tự cảm 1. Suất điện động tự cảm Suất điện động cảm ứng trong mạch xuát hiện do hiện tượng tự cảm gọi là suất điện động tự cảm. Δi. Biểu thức suất điện động tự cảm: etc = - L Δt Suất điện động tự cảm có độ lớn tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường độ dòng điện trong mạch. 5. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu từ thông riêng qua một mạch kín. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Lập luận để đưa ra biểu thức tính từ thông riêng Ghi nhaän khaùi nieäm. Lập luận để đưa ra biểu thức tính độ tự cảm của Ghi nhận biểu thức tính độ tự cảm của oáng daây. oáng daây. Giới thiệu đơn vị độ tự cảm. Ghi nhận đơn vị của độ tự cảm. Yêu cầu học sinh tìm mối liên hệ giữa đơn vị của Tìm mối liên hệ giữa đơn vị của độ tự độ tự cảm cà các đơn vị khác. caûm caø caùc ñôn vò khaùc. Hoạt động 2 : Tìm hiểu hiện tượng tự cảm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu hiện tượng tự cảm. Ghi nhaän khaùi nieäm. Trình baøy thí nghieäm 1. Quan sát thí nghiệm. Mô tả hiện tượng. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(95)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Giải thích: Khi đóng khóa K, dòng điện qua ống dây và đèn 2 tăng lên đột ngột, khi đó trong ống dây xuất hiện suất điện động tự cảm có tác dụng cản trở sự tăng của dòng điện qua L. Do đó dòng điện qua L và đèn 2 tăng lên từ từ. Quan sát thí nghiệm. Mô tả hiện tượng. Giaûi thích: Khi ngaét K, doøng ñieän i L giaûm đột ngột xuống 0. Trong ống dây xuất hiện dòng điện cảm ứng cùng chiều với i L ban đầu, dòng điện này chạy qua đèn và vì K ngắt đột ngột nên cường độ dòng cảm ứng khá lớn, làm cho đén sáng bừng lên trước khi tắt. Thực hiện C2.. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích. Trình baøy thí nghieäm 2.. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích.. Yêu cầu HS thực hiện C2. Hoạt động 3: Tìm hiểu suất điện động tự cảm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Giới thiệu suất điện động tự cảm. Giới thiệu biểu thức tính suất điện động tự cảm. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích daáu (-) trong bieåu thức). Giới thiệu năng lượng từ trường Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Yêu cầu học sinh nêu một số ứng dụng của hiện tượng tự cảm. Giới thiệu các ứng dụng của hiện tượng tự cảm.. Hoạt động của học sinh Ghi nhaän khaùi nieäm. Ghi nhận biểu thức tính suất điện động tự cảm. giải thích dấu (-) trong biểu thức). Ghi nhaän khaùi nieäm. Thực hiện C3. Nêu một số ứng dụng của hiện tượng tự caûm maø em bieát. Ghi nhận các ứng dụng của hiện tượng tự caûm. Hoạt động 4. Củng cố kiến thức:- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. - Bài tập về nhà – Tìm hiểu: yêu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 157 sgk vaø 25.5, 25.7 sbt. Lớp. Ngày dạy. Ngày soạn: 27-02-2014. Sĩ số. Tieát 49. BAØI TAÄP. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức Nắm được định nghĩa và biểu thức tính suất điện động cảm ứng, nắm được quan hệ giưa suất điện động cảm ứng và định luật Len-xơ, nắm được hiện tượng tự cảm và biểu thức tính suất điện động tự cảm. 2. Kỹ năng Biết cách tính suất điện động cảm ứng và suất điện động tự cảm, tính năng lượng điện trường của ống dây có dòng điện chạy qua. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(96)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong quá trình học. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Chúng ta đã tìm hiểu về hiện tượng tự cảm, hôm nay ta sẽ vận dụng các kiến thức đã học để giải một số bài toán liên quan. 4. Nội dung ghi bảng: Tieát 49 BAØI TAÄP I.BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM: Caâu 3 trang 152 : C Caâu 4 trang 157 : B Caâu 5 trang 157 : C Caâu 25.1 : B Caâu 25.2 : B Caâu 25.3 : B Caâu 25.4 : B II. BÀI TẬP TỰ LUẬN: Baøi 5 trang 152 Suất điện động cảm trong khung: eC = 2. 2. B.a 0,5 .0,1 =− Δt 0 , 05. ΔΦ Δt. =-. Φ 2 − Φ1 B2 . S − B1 S ==Δt Δt. =-0,1(V). Dấu (-) cho biết từ trường cảm ứng ngược chiều từ trường ngoài. Bài 6 trang 157 Độ tự cảm của ống dây: L=4.10-7.. 0,079(H).. Δi. N l. L . Δi. 2. 3 2. 10 ¿ -7 .S = 4.10 . ¿¿ ¿ L .i. ..0,12 =. 3.5. Baøi 25.6 Ta coù: e - L Δt = (R + r).i = 0 => Dt = = e = 6 = 2,5(s) e 5. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt những kiến thức liên quan đến các bài tập cần giải: 2 ΔΦ N -7 . Độ tự caû m cuû a oá n g daâ y : L = 4.10 .. .S. Từ thông Δt l Δi riêng của một mạch kín:  = Li. Suất điện động tự cảm: etc = - L Δt . Năng lượng từ trường của 1 ống dây tự cảm: W = 2 Li2.. Suất điện động cảm ứng: eC = -. Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Hoạt động 3 : Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Hoạt động của học sinh Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Hoạt động của học sinh 9.

<span class='text_page_counter'>(97)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Yêu cầu học sinh viết biểu thức tính suất điện Tính suất điện động cảm ứng xuất hiện động cảm ứng và thay các giá trị để tính. trong khung. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích daáu (-) trong keát Giaûi thích daáu (-) trong keát quaû. quaû. Tính độ tự cảm của ống dây. Hướng dẫn để học sinh tính độ tự cảm của ống Viết biểu thức định luật Ôm cho toàn daây. maïch. Yêu cầu học sinh viết biểu thức định luật Ôm cho toàn mạch. Tính Dt . Hướng dẫn học sinh tính Dt . Hoạt động 4. Củng cố kiến thức:- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. - Làm bài tập 25.5 SBT - Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 157sgk vaø 25.7 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-02-2014. Tiết 50: KIỂM TRA. I.Mục tiêu: - Củng cố, khắc sâu kiến thức chương IV, V. - Đánh giá sự tiếp nhận kiến thức của HS. II.Chuẩn bị: GV: Đề bài kiểm tra. HS: Ôn tập hai chương IV, V. III. Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS -Kiểm tra sỉ số và nêu yêu cầu về kỉ luật đối HĐ 1. Ổn định lớp. với giờ kiểm tra. HĐ 2. làm bài kiểm tra. -Phát đề kiểm tra cho HS. Quản lí HS làm HĐ 3. Nộp bài kiểm tra và ghi nhận kiến GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(98)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. bài, đảm bảo trung thực ở HS. -Thu bài và nhận xét về kỉ luật giờ kiểm tra.. thức của bài kiểm tra.. Ma trận kiểm tra. Stt. Mức độ nhận biết. Bài. 1 2. Mức độ Thông hiểu 1 1 2 3,0 30. Vận dụng Mức độ Mức độ thấp cao 1 1 1 0 2 1 2,0 2,0 20 20. Tổng số. Từ trường 1 4 Tự cảm 1 3 Tổng số câu 2 7 Tổng điểm 3,0 10,0 Tỉ lệ điểm (%) 30 100 Đề kiểm tra: Bài 1: Hai dây dẫn thẳng dài vô hạn d1 ; d2 đặt song song trong không khí cách nhau khoảng 10 cm, có dòng điện cùng chiều I1 = I2 = I = 2,4A đi qua. Tính cảm ứng từ tại: a. M cách d1 và d2 khoảng r = 5cm. b. N cách d1 20cm và cách d2 10cm. c. P cách d1 8cm và cách d2 6cm. d. Q cách d1 10cm và cách d2 10cm Bài 2: Trong ống dây điện dài l=20cm gồm N=1000vòng, đường kính mỗi vòng 10cm, có I=2A chạy qua. a. Tính từ thông qua mỗi vòng dây? b. Tính suất điện động trong ống dây khi ngắt dòng điện với thời gian ngắt là 0,1s? c. Suy ra hệ số tự cảm của ống dây?. HƯỚNG DẪN Bài 1: a. Áp dụng nguyên lí chồng chất từ trường tại M với BM=B1M - B2M do B1M ↑↓ B2M. BM = 0 b. Áp dụng nguyên lí chồng chất từ trường tại N với BN=B1N + B2N do B1N ↑↑ B2N. BN = 0,72.10 – 5 T. c. Áp dụng nguyên lí chồng chất từ trường tại P với BP=B1P + B2P do B1P ┴ B2P. BP = 10 – 5 T. d. Áp dụng nguyên lí chồng chất từ trường tại Q với (BQ)2=(B1Q)2+(B2Q)2+2B1QB2Q.cos600 BQ = 0,48.10 – 5 T. Bài 2: a. Từ thông qua mỗi vòng dây: Φ=BS với S=ΠR2. và B=4Π.10-7I/R Thay số vào suy ra kết quả. b. Áp dụng địnhluật Faraday ta có: etc=∆(NΦ)/∆t=NS∆B/∆t. Thay số vào suy ra kết quả. c. Ta có etc=L∆i→L= etc/∆i Thay số vào suy ra kết quả. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Tieát 51. Ngày soạn: 27-02-2014. KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG. I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức + Thực hiện được câu hỏi: Hiện tượng khúc xạ là gì ? Nhận ra trường hợp giới hạn i = 0 0. + Phát biểu được định luật khúc xạ ánh sáng. + Trình bày được các khái niệm chiết suất tuyệt đối và chiết suất tỉ đối. Viết được hệ thức giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối. + Viết và vận dụng các công thức của định luật khúc xạ ánh sáng. 2.Kỹ năng + Giải thích được các hiện tượng thực tế, làm được bài toán về khúc xạ. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(99)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Chuẩn bị dụng cụ để thực hiện một thí nghiệm đơn giản về khúc xạ ánh sáng. 2. Học sinh: Ôn lại nội dung liên quan đến sự khúc xạ ánh sáng đã học ở lớp 9. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: GV giới thiệu chương mới: Aùnh sáng là đối tượng nghiên cứu của quang học. Quang hình học nghiên cứu sự truyền ánh sáng qua các môi trường trong suốt và nghiên cứu sự tạo ảnh bằng phương pháp hình học. Nhờ các nghiên cứu về quang hình học, người ta đã chế tạo ra nhiều dụng cụ quang cần thiết cho khoa học và đời sống. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Cho HS quan sát một số hiện tượng liên quan đến khúc xạ ánh sáng như hình 26.1 SGK, hãy giải thích?. - Thông báo thêm một số hiện tượng liên quan đến khúc xạ và sơ bộ giải thích một cách định tính từ đó đặt vấn đề yêu cầu khảo sát định lượng các hiện tượng đó để vào bài mới. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát 51 KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG I. Sự khúc xạ ánh sáng 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương (gãy) của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau. 2. Ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng + Tia khúc xạ nằm trong mặt phẵng tới (tạo bởi tia tới và pháp tuyến) và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới. + Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin góc tới (sini) và sin góc khúc xạ (sinr) sin i. luôn luôn không đổi: sin r = hằng số II. Chiết suất của môi trường. sin i. 1. Chiết suất tỉ đối Tỉ số không đổi sin r trong hiện tượng khúc xạ được gọi là chiết suất tỉ đối n21 của môi trường 2 (chứa tia khúc xạ) đối với môi trường 1 (chứa tia tới): sin i sin r. = n21. + Nếu n21 > 1 thì r < I : Tia khúc xạ lệch lại gần pháp tuyến hơn. Ta nói môi trường 2 chiết quang hơn môi trường 1. + Nếu n21 < 1 thì r > I : Tia khúc xạ lệch xa pháp tuyến hơn. Ta nói môi trường 2 chiết quang kém môi trường 1. 2. Chiết suất tuyệt đối Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân không. Mối liên hệ giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối: n21 =. n2 . n1. Liên hệ giữa chiết suất và vận tốc truyền của ánh sáng trong các môi trường:. n2 n1. =. v1 ;n= v2. c v . GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 9.

<span class='text_page_counter'>(100)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Công thức của định luật khúc xạ có thể viết dưới dạng đối xứng: n1sini = n2sinr. III. Tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng Aùnh sáng truyền đi theo đường nào thì cũng truyền ngược lại theo đường đó. Từ tính thuận nghịch ta suy ra:n12 =. 1 n21. 3. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu sự khúc xạ ánh sáng. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Tieán haønh thí nghieäm hình 26.2. Quan saùt thí nghieäm Giới thiệu các k/n: Tia tới, điểm tới, pháp tuyến Ghi nhận các khái niệm. tại điểm tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc xạ. Định nghĩa hiện tượng khúc xạ. Yêu cầu học sinh định nghĩa hiện tượng khúc Quan sát thí nghiệm. xaï. Nhận xét về mối kiên hệ giữa góc tới và Tieán haønh thí nghieäm hình 26.3. goùc khuùc xaï. Cho học sinh nhận xét về sự thay đổi của góc khúc xạ r khi tăng góc tới i. Cùng tính toán và nhận xét kết quả. Tính tỉ số giữa sin góc tới và sin góc khúc xạ trong một số trường hợp. Ghi nhaän ñònh luaät. Giới thiệu định luật khúc xạ. Hoạt động 2 : Tìm hiểu chiết suất của môi trường. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu chiết suất tỉ đối. Ghi nhaän khaùi nieäm. Hướng dẫn để học sinh phân tích các trường hợp n21 và đưa ra các định nghĩa môi trường chiết Phân tích các trường hợp n 21 và đưa ra các quang hôn vaø chieát quang keùm. định nghĩa môi trường chiết quang hơn và Giới thiệu khái niệm chiết suất tuyệt đối. chieát quang keùm. Nêu biểu thức liên hệ giữa chiết suất tuyệt đối Ghi nhận khái niệm. và chiết suất tỉ đối. Ghi nhận mối liên hệ giữa chiết suất tuyệt Nêu biểu thức liên hệ giữa chiết suất môi trường đối và chiết suất tỉ đối. vaø vaän toác aùnh saùng. Ghi nhận mối liên hệ giữa chiết suất môi Yêu cầu học sinh nêu ý nghĩa của chiết suất trường và vận tốc ánh sáng. tuyệt đối. Nêu ý nghĩa của chiết suất tuyệt đối. Yêu cầu học sinh viết biểu thức định luật khúc Viết biểu thức định luật khúc xạ dưới dạng xạ dưới dạng khác. khaùc. Yêu cầu học sinh thực hiện C1, C2 và C3. Thức hiện C1, C2 và C3. Hoạt động 3 : Tìm hiểu tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Laøm thí nghieäm minh hoïa nguyeân lí thuaän Quan saùt thí nghieäm. nghòch. Yeâu caàu hoïc sinh phaùt bieåu nguyeân lí thuaän Phaùt bieåu nguyeân lí thuaän nghòch. nghòch. Chứng minh công thức: Yêu cầu học sinh chứng minh công thức: n12 = GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(101)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch 1 n21. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. n12 =. 1 n21. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu -Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 166, 167 sgk, 26.8, 26.9 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Ngày soạn: 27-02-2014. Sĩ số. Tieát 52. BÀI TẬP. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức : Hệ thống kiến thức về phương pháp giải bài tập về khúc xạ ánh sáng. 2. Kỹ năng : Rèn luyện kỹ năng vẽ hình và giải các bài tập dựa vào phép toán hình học. II. CHUAÅN BÒ 1.Giaùo vieân: - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2.Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:- Kiểm tra trong quá trình học. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Chúng ta vừa tìm hiểu đầy đủ định luật khúc xạ ánh sáng. Hôm nay ta vận dụng định luật này để giải một số bài tập cơ bản. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: I. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM: Caâu 6 trang 166 : B Caâu 7 trang 166 : A Caâu 8 trang 166 : D Caâu 26.2 : A Caâu 26.3 : B Caâu 26.4 : A Caâu 26.5 : B Caâu 26.6 : D Caâu 26.7 : B II. BÀI TẬP TỰ LUẬN : BI. 4. Baøi 9 trang 167 Ta coù: tani = AB = 4. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. = 1 => i = 450.. sin i sin r. =. n 1 =n. 1.

<span class='text_page_counter'>(102)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch √2 HA ' sin i 2 = sinr = = 0,53 = sin320 r = 320 Ta laïi coù: tanr = IH n 4 3. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản HA '. 4. => IH = tan r = 0 , 626. . 6,4cm Bài 10 trang 167 Góc khúc xạ lớn nhất khi tia khúc xạ qua đỉnh của mặt đáy, do đó ta có: Sinrm =. a √2. √. 2. a+. 2. a 2. =. sinim = nsinrm = 1,5.. 1 √3. sin i m sin r m. Maët khaùc:. 1 = √3. =. √3 = sin600 2. n 1 =n. im = 600.. 2. Giảng bài mới Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và hệ thống lại những kiến thức liên quan: sin i. + Ñònh luaät khuùc xaï: sin r + Chiết suất tỉ đối: n21 = + Chiết suất tuyệt đối: n =. n2 n1. = n21 = =. n2 n1. = haèng soá hay n1sini = n2sinr.. v1 . v2. c v .. + Tính chất thuận nghịch của sự truyền ánh sáng: Aùnh sáng truyền đi theo đường nào thì cũng truyền ngược lại theo đường đó. Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3: Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình Veõ hình. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh goùc i. Yêu cầu học sinh viết biểu thức định luật khúc xạ và suy ra để tính r. Yeâu caàu hoïc sinh tính IH (chieàu saâu cuûa bình Xaùc ñònh goùc i. nước). Veõ hình. Viết biểu thức định luật khúc xạ. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo goùc khuùc xaï Tính r. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(103)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. lớn nhất. Yeâu caàu hoïc sinh tính sinrm. Yêu cầu học sinh viết biểu thức định luật khúc xạ và suy ra để tính im.. Tính chiều sâu của bể nước. Veõ hình. Xác định điều kiện để có r = rm. Tính sinrm. Viết biểu thức định luật khúc xạ. Tính im.. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức Một thợ lặn ở dưới nước nhìn thấy Mặt Trời ở độ cao 600 so với đường chân trời. Tính độ cao thực của Mặt Trời so với đường chân trời. Biết chiết suất của nước là 4/3. ĐA: 480. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu:- Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-02-2014. Tieát 53. PHẢN XẠ TOAØN PHẦN. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Nêu được nhận xét về hiện tượng phản xạ toàn phần qua việc quan sát các thực nghiệm thực hiện ở lớp. + Thực hiện được câu hỏi thế nào là hiện tượng phản xạ toàn phần. Tính được góc giới hạn phản xạ toàn phần và nêu được điều kiện để có phản xạ toàn phần. + Trình bày được cấu tạo và tác dụng dẫn sáng của sợi quang, cáp quang. 2. Kỹ năng + Giải được các bài tập đơn giản về phản xạ toàn phần. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: + Chuẩn bị các dụng cụ để làm thí nghiệm hình 27.1 và 27.2. + Đèn trang trí có nhiều sợi nhựa dẫn sáng để làm thí dụ cáp quang. 2. Hoïc sinh: OÂn laïi ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:Phát biểu và viết biểu thức định luật khúc xạ ánh sáng. AD: Cho tia sáng truyền từ môi trường có chiết suất bằng 3/2 ra ngoài không khí với góc tới i = 300. Tính góc khúc xạ.Nếu tăng góc tới bằng 600 thì góc khúc xạ bằng bao nhiêu? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Tại sao khi tăng góc tới lên bằng 600 thì ta không có góc khúc xạ? Liệu rằng có hiện tượng mới nào xảy ra? Bài học hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu điều đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(104)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Nội dung ghi bảng:. Tiết 53 PHẢN XẠ TOAØN PHẦN I. Sự truyền ánh sáng vào môi trường chiết quang kém hơn 1. Thí nghieäm Góc tới Chuøm tia khuùc xaï Chuøm tia phaûn xaï i nhoû r > i Raát saùng Rất mờ 0 i = igh r  90 Rất mờ Raát saùng i > igh Khoâng coøn Raát saùng 2. Góc giới hạn phản xạ toàn phần + Vì n1 > n2 => r > i. + Khi i tăng thì r cũng tăng (r > i). Khi r đạt giá trị cực đại 90 0 thì i đạt giá trị igh gọi là góc giới hạn phản xạ toàn phần. + Ta có: sinigh =. n2 . n1. + Với i > igh thì không tìm thấy r, nghĩa là không có tia khúc xạ, toàn bộ tia sáng bị phản xạ ở mặt phân cách. Đó là hiện tượng phản xạ toàn phần. II. Hiện tượng phản xạ toàn phần 1. Định nghĩa Phản xạ toàn phần là hiện tượng phản xạ toàn bộ ánh sáng tới, xảy ra ở mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt. 2. Điều kiện để có phản xạ toàn phần + Aùnh sáng truyền từ một môi trường tới một môi trường chiết quang kém hơn. + i  igh. III. Caùp quang 1. Cấu tạo Cáp quang là bó sợi quang. Mỗi sợi quang là một sợi dây trong suốt có tính dẫn sáng nhờ phản xạ toàn phần. Sợi quang gồm hai phần chính: + Phần lõi trong suốt bằng thủy tinh siêu sạch có chiết suất lớn (n1). + Phaàn voû boïc cuõng trong suoát, baèng thuûy tinh coù chieát suaát n 2 < n1. Ngoài cùng là một lớp vỏ bọc bằng nhựa dẻo để tạo cho cáp có độ bền và độ dai cơ học. 2. Công dụng Cáp quang được ứng dụng vào việc truyền thông tin,nội soi trong y học. 2. Giảng bài mới Hoạt động 1: Tìm hiểu sự truyền ánh sáng từ môi trường chiết quang hơn sang môi trường chiết quang keùm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Boá trí thí nghieäm hình 27.1. Quan saùt caùch boá trí thí nghieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Thực hiện C1. Thay đổi độ nghiêng chùm tia tới. Quan saùt thí nghieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Thực hiện C2. Yeâu caàu hoïc sinh neâu keát quaû. Neâu keát quaû thí nghieäm. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh i vaø r. So saùnh i vaø r. Tiếp tục thí nghiệm với i = igh. Quan saùt thí nghieäm, nhaän xeùt. Yêu cầu học sinh rút ra công thức tính igh. Rút ra công thức tính igh. Thí nghiệm cho học sinh quan sát hiện tượng xảy Quan sát và rút ra nhận xét. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(105)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. ra khi i > igh. Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt. Hoạt động 2 : Tìm hiểu hiện tượng phản xạ toàn phần. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu định nghĩa hiện tượng phản Nêu định nghĩa hiện tượng phản xạ toàn xạ toàn phần. phaàn. Yêu cầu học sinh nêu điều kiện để có phản xạ Nêu điều kiện để có phản xạ toàn phần. toàn phần. Hoạt động 3 : Tìm hiểu ứng dụng của hiện tượng phản xạ toàn phần: Cáp quang. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh thử nêu một vài ứng dụng của Nếu vài nêu điều kiện để có phản xạ toàn hiện tượng phản xạ toàn phần. phaàn. Giới thiệu đèn trang trí có nhiều sợi nhựa dẫn Quan sát Đèn trang trí có nhiều sợi nhựa saùng. daãn saùng. Giới thiệu cấu tạo cáp quang. Ghi nhaän caáu taïo caùp quang. Giới thiệu công dụng của cáp quang trong việc Ghi nhaän coâng duïng cuûa caùp quang trong truyeàn taûi thoâng tin. vieäc truyeàn taûi thoâng tin. Giới thiệu công dụng của cáp quang trong việc Ghi nhaän coâng duïng cuûa caùp quang trong noïi soi. vieäc noäi soi. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức: Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản và làm bài tập 8 SGK. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 172, 173 sgk vaø 25.7, 25.8 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-02-2014. Tieát 54 BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về phản xạ toàn phần ánh sáng. 2. Kỹ năng Rền luyện kĩ năng vẽ hình và giải các bài tập dựa vào các phép toán hình học. II. CHUAÅN BÒ GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(106)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Giaùo vieân:. - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong quá trình giải bài tập. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Tại sao khi tăng góc tới lên bằng 600 thì ta không có góc khúc xạ? Liệu rằng có hiện tượng mới nào xảy ra? Bài học hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu điều đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 54 BAØI TAÄP I>BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM: Caâu 5 trang 172 : D Caâu 6 trang 172 : A Caâu 7 trang 173 : C Caâu 27.2 : D Caâu 27.3 : D Caâu 27.4 : D Caâu 27.5 : D Caâu 27.6 : D II> BÀI TẬP TỰ LUẬN: Baøi 8 trang 173 Ta coù sinigh =. n2 n1. 1 1 = n1 √ 2. =. = sin450. => igh = 450.. a) Khi i = 900 -  = 300 < igh: Tia tới bị một phần bị phản xạ, một phần khúc xạ ra ngoài không khí. b) Khi i = 900 -  = 450 = igh: Tia tới bị một phần bị phản xạ, một phần khúc xạ đi la là sát mặt phaân caùch (r = 900). c) Khi i = 900 -  = 600 > igh: Tia tới bị bị phản xạ phản xạ toàn phần. n2 . Vì i = 900 – r => sini = cosr > n1 2 n2 sin 2 α Do đó: 1 > 2 n21 n1. Baøi 8 trang 173 Ta phaûi coù i > igh => sini > sinigh = Nhöng cosr = => Sin<. √ 1− sin2 r =. 2 1. 2 2. 2. √ 2. √ n − n = √1,5 −1 , 41. Baøi 27.7 a) Ta coù (3). b) Ta coù sinigh =. n2 n3. n2 n1. =. 1−. sin2 α 2 n. n2 . n1. = 0,5 = sin300 =>  < 300.. sin 450 sin 300. > 1 => n2 > n3: Môi trường (2) chiết quang hơn môi trường. sin 300 1 = = 0 sin 45 √2. = sin450 => igh = 450.. 2. Giảng bài mới Hoạt động 1 : Hệ thống kiến thức. + Hiện tượng phản xạ toàn phần. + Điều kiện để có phản xạ toàn phần: Aùnh sáng truyền từ một môi trường tới một môi trường chiết quang kém hơn ; góc tới phải bằng hoặc lớn hơn góc giới hạn phản xạ toàn phần: i  igh. + Công thức tính góc giới hạn phản xạ toàn phần: sinigh = GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. n2 ; với n2 < n1. n1. 1.

<span class='text_page_counter'>(107)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp của GV Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Hoạt động 3: Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp của GV Yêu cầu học sinh tính góc giới hạn phản xạ toàn phaàn. Yêu cầu học sinh xác định góc tới khi  = 600 từ đó xác định đường đi của tia sáng. Yêu cầu học sinh xác định góc tới khi  = 450 từ đó xác định đường đi của tia sáng. Yêu cầu học sinh xác định góc tới khi  = 300 từ đó xác định đường đi của tia sáng. Vẽ hình, chỉ ra góc tới i. Yêu cầu học sinh nêu đk để tia sáng truyền đi doïc oáng. Hướng dẫn học sinh biến đổi để xác định điều kiện của  để có i > igh. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh. n2 n3. từ đó kết luận. Hoạt động của học sinh Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Giải thích lựa chọn. Hoạt động của học sinh Tính igh. Xác định góc tới khi  = 600. Xác định đường đi của tia sáng. Xác định góc tới khi  = 450. Xác định đường đi của tia sáng. Xác định góc tới khi  = 300. Xác định đường đi của tia sáng. Nêu điều kiện để tia sáng truyền đi dọc oáng. Thực hiện các biến đổi biến đổi để xác định điều kiện của  để có i > igh. Tính. n2 n3. . Rút ra kết luận môi trường. được môi trường nào chiết quang hơn. naøo chieát quang hôn. Yeâu caàu hoïc sinh tính igh. Tính igh. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu:- Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Tiết 55:. LAÊNG KÍNH. Ngày soạn: 27-02-2014. I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức + Nêu được cấu tạo của lăng kính. + Trình bày được hai tác dụng của lăng kính: - Tán sắc chùm ánh sáng trắng. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(108)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Làm lệch về phía đáy một chùm sáng đơn sắc.. 2. Kyõ naêng + Viết được các công thức về lăng kính và vận dụng được. + Nêu được công dụng của lăng kính. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: + Các dụng cụ để làm thí nghiệm tại lớp. + Caùc tranh, aûnh veà quang phoå, maùy quang phoå, maùy aûnh. 2. Học sinh: Ôn lại sự khúc xạ và phản xạ toàn phần. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ Nêu điều kiện để có phản xạ toàn phần, viết công thức tính góc giới hạn phản xạ toàn phần. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Trong các máy quang phổ, máy ảnh ta thấy có một bộ phận chính là lăng kính. Vậy lăng kính có tác dụng gì? Đặc điểm của tia sáng truyền qua nó? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tiết 55: LAÊNG KÍNH I. Caáu taïo laêng kính + Lăng kính là một khối chất trong suốt, đồng chất, thường có dạng lăng trụ tam giác. Một lăng kính được đặc trưng bởi: + Goùc chieát quang A, Chieát suaát n. II. Đường đi của tia sáng qua lăng kính 1. Taùc duïng taùn saéc aùnh saùng traéng: Chuøm aùnh saùng traéng khi ñi qua laêng kính seõ bò phaân tích thành nhiều chùm sáng đơn sắc khác nhau. Đó là sự tán sắc ánh sáng. 2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính Chiếu đến mặt bên của lăng kính một chùm sáng hẹp đơn sắc SI. + Tại I: tia khúc xạ lệch gần pháp tuyến, nghĩa là lệch về phía đáy của lăng kính. + Tại J: tia khúc xạ lệch xa pháp tuyến, tức là cũng lệch về phía đáy của lăng kính. Vậy, khi có tia ló ra khỏi lăng kính thì tia ló bao giờ cũng lệch về phía đáy của lăng kính so với tia tới. Góc tạo bởi tia ló và tia tới gọi là góc lệch D của tia sáng khi truyền qua lăng kính. IV. Coâng duïng cuûa laêng kính Lăng kính có nhiều ứng dụng trong khoa học và kỉ thuật. 1. Maùy quang phoå: Laêng kính laø boä phaän chính cuûa maùy quang phoå. Máy quang phổ phân tích ánh sáng từ nguồn phát ra thành các thành phần đơn sắc, nhờ đó xác định được cấu tạo của nguồn sáng. 2. Lăng kính phản xạ toàn phần Lăng kính phản xạ toàn phần là lăng kính thủy tinh có tiết diện thẳng là một tam giác vuông caân. Lăng kính phản xạ toàn phần được sử dụng để tạo ảnh thuận chiều (ống nhòm, máy ảnh, …) 3. Bài mới: GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(109)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động1 : Tìm hiểu cấu tạo lăng kính. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 28.2. Veõ hình. Giới thiệu lăng kính. Giới thiệu các đặc trưng của lăng kính. Ghi nhaän caùc ñaëc tröng cuûa laêng kính. Hoạt động 2 : Tìm hiểu đường đi của tia sáng qua lăng kính. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 28.3. Veõ hình. Giới thiệu tác dụng tán sắc của lăng kính. Ghi nhaän taùc duïng taùn saéc cuûa laêng kính. Veõ hình 28.4. Veõ hình. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Thực hiện C1. Keát luaän veà tia IJ. Ghi nhận sự lệch về phía đáy của tia khúc Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà tia khuùc xaï JR. xaï IJ. Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà tia loù ra khoûi laêng Nhaän xeùt veà tia khuùc xaï JR. kính. Nhaän xeùt veà tia loù ra khoûi laêng kính. Giới thiệu góc lệch. Ghi nhaän khaùi nieäm goùc leäc. Hoạt động 3: Tìm hiểu công dụng của lăng kính. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu các ứng dụng của lăng kính. Ghi nhaän caùc coâng duïng cuûa laêng kính. Giới thiệu máy quang phổ. Ghi nhận cấu tạo và hoạt động của máy Giới thiệu cấu tạo và hoạt động củalăng kính quang phoå. phản xạ toàn phần. Ghi nhận cấu tạo và hoạt động của lăng kính phản xạ toàn phần. Giới thiệu các công dụng của lăng kính phản xạ Ghi nhaän caùc coâng duïng cuûa laêng kính toàn phần. phản xạ toàn phần. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức: Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản và làm bài tập 5 SGK. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang sgk.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-02-2014. Tieát 56 I. MUÏC TIEÂU. THAÁU KÍNH MOÛNG (t1). 1. Kiến thức + Nêu được cấu tạo và phân loại của thấu kính. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(110)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Trình bày được các khái niệm về: quang tâm, trục, tiêu điểm, tiêu cự, độ tụ của thấu kính moûng. 2. Kyõ naêng + Vẽ được ảnh tạo bởi thấu kính và nêu được đặc điểm của ảnh. + Viết và vận dụng được các công thức của thấu kính. + Nêu được một số công dụng quan trọng của thấu kính. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: + Các loại thấu kính hay mô hình thấu kính để giới thiệu với học sinh. + Các sơ đồ, tranh ảnh về đường truyền tia sáng qua thấu kính và một số quang cụ có thấu kính. 2. Hoïc sinh: + Ôn lại kiến thức về thấu kính đã học ở lớp 9. + Ôn lại các kết quả đã học về khúc xạ ánh sáng và lăng kính. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Viết các công thức của lăng kính. 3. Tạo tình huống có vấn đề: Cho học sinh quan sát một số loại thấu kính mỏng, nêu một số ứng dụng của nó để từ đó đặt ra yêu cầu phải tìm hiểu. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát 56 THAÁU KÍNH MOÛNG (t1) I. Thấu kính. Phân loại thấu kính + Thấu kính là một khối chất trong suốt giới hạn bởi hai mặt cong hoặc bởi một mặt cong và một maët phaüng. + Phân loại:- Thấu kính lồi (rìa mỏng) là thấu kính hội tụ. - Thaáu kính loûm (rìa daøy) laø thaáu kính phaân kì. II. Khaûo saùt thaáu kính hoäi tuï 1. Quang taâm. Tieâu ñieåm. Tieâu dieän a) Quang taâm + Điểm O chính giữa của thấu kính mà mọi tia sáng tới truyền qua O đều truyền thẳng gọi là quang taâm cuûa thaáu kính. + Đường thẳng đi qua quang tâm O và vuông góc với mặt thấu kính là trục chính của thấu kính. + Các đường thẳng qua quang tâm O là trục phụ của thấu kính. b) Tieâu ñieåm. Tieâu dieän + Chùm tia sáng song song với trục chính sau khi qua thấu kính sẽ hội tụ tại một điểm trên trục chính. Điểm đó là tiêu điểm chính của thấu kính. Mỗi thấu kính có hai tiêu điểm chính F (tiêu điểm vật) và F’ (tiêu điểm ảnh) đối xứng với nhau qua quang taâm. + Chùm tia sáng song song với một trục phụ sau khi qua thấu kính sẽ hội tụ tại một điểm trên trục phụ đó. Điểm đó là tiêu điểm phụ của thấu kính. Moãi thaáu kính coù voâ soá caùc tieâu ñieåm phuï vaät Fn vaø caùc tieâu ñieåm phuï aûnh Fn’. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(111)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Tập hợp tất cả các tiêu điểm tạo thành tiêu diện. Mỗi thấu kính có hai tiêu diện: tiêu diện vật vaø tieâu dieän aûnh. Có thể coi tiêu diện là mặt phẵng vuông góc với trục chính qua tiêu điểm chính. 2. Tiêu cự. Độ tụTiêu cự: f = OF ' . Độ tụ: D =. 1 f .. 1. Đơn vị của độ tụ là điôp (dp): 1dp = 1 m Qui ước: Thấu kính hội tụ: f > 0 ; D > 0. II. Khaûo saùt thaáu kính phaân kì + Quang taâm cuûa thaáu kính phaân kì cuûng coù tính chaát nhö quang taâm cuûa thaáu kính hoäi tuï. + Các tiêu điểm và tiêu diện của thấu kính phân kì cũng được xác định tương tự như đối với thấu kính hội tụ. Điểm khác biệt là chúng đều ảo, được xác định bởi đường kéo dài của các tia sáng. Qui ước: Thấu kính phân kìï: f < 0 ; D < 0. 3. Bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu thấu kính và phân loại thấu kính. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu định nghĩa thấu kính. Ghi nhaän khaùi nieäm. Nêu cách phân loại thấu kính. Ghi nhận cách phân loại thấu kính. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Thực hiện C1. Hoạt động 2 : Tìm hiểu thấu kính hội tụ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 29.3. Veõ hình. Giới thiệu quang tâm, trục chính, trục phụ của Ghi nhaän caùc khaùi nieäm. thaáu kính. Cho bieát coù bao nhieâu truïc chính vaø bao Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát coù bao nhieâu truïc nhieâu truïc phuï. chính vaø bao nhieâu truïc phuï. Veõ hình. Veõ hinh 29.4. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm. Giới thiệu các tiêu điểm chính của thấu kính. Thực hiện C2. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. Veõ hình. Veõ hình 29.5. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu các tiêu điểm phụ. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu khái niệm tiêu diện của thấu kính. Veõ hình. Veõ hình 29.6. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm. Giới thiệu các khái niệm tiêu cự và độ tụ của thaáu kính. Ghi nhận đơn vị của độ tụ. Giới thiêu đơn vị của độ tụ. Nêu qui ước dấu cho f và D. Ghi nhận qui ước dấu. Hoạt động 3 : Tìm hiểu thấu kính phân kì. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Veõ hình 29.7. Veõ hình. Giới thiệu thấu kính phân kì. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm. Nêu sự khác biệt giữa thấu kính hội tụ và thấu Phân biệt được sự khác nhau giữa thấu kính phaân kì. kính hoäi tuï phaân kì. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(112)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Yêu cầu học sinh thực hiện C3. Thực hiện C3. Giới thiệu qui ước dấu cho f và D Ghi nhân qui ước dấu. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản và so sánh điểm và khác nhau giữa hai loại thấu kính. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu- Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5sgk.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-03-2014. Tieát 57 I. MUÏC TIEÂU. THAÁU KÍNH MOÛNG (t2). 1. Kiến thức + Nêu được cấu tạo và phân loại của thấu kính. + Trình bày được các khái niệm về: quang tâm, trục, tiêu điểm, tiêu cự, độ tụ của thấu kính moûng. 2. Kyõ naêng + Vẽ được ảnh tạo bởi thấu kính và nêu được đặc điểm của ảnh. + Viết và vận dụng được các công thức của thấu kính. + Nêu được một số công dụng quan trọng của thấu kính. A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Có mấy loại thấu kính? Nêu điểm khác nhau giữa chúng? 3. Tạo tình huống có vấn đề: Cho học sinh quan sát kính lúp, kính hiển vi, ống nhòm. Nêu một số ứng dụng của nó để từ đó đặt ra yêu cầu phải tìm hiểu. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng: Tieát 57 THAÁU KÍNH MOÛNG (t2) IV. Sự tạo ảnh bởi thấu kính 1. Khaùi nieäm aûnh vaø vaät trong quang hoïc + Aûnh điểm là điểm đồng qui của chùm tia ló hay đường kéo dài của chúng, + Aûnh ñieåm laø thaät neáu chuøm tia loù laø chuøm hoäi tuï, laø aûo neáu chuøm tia loù laø chuøm phaân kì. + Vật điểm là điểm đồng qui của chùm tia tới hoặc đường kéo dài của chúng. + Vật điểm là thật nếu chùm tia tới là chùm phân kì, là ảo nếu chùm tia tới là chùm hội tụ. 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(113)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Sử dụng hai trong 4 tia sau: - Tia tới qua quang tâm -Tia ló đi thẳng. - Tia tới song song trục chính -Tia ló qua tiêu điểm ảnh chính F’. - Tia tới qua tiêu điểm vật chính F -Tia ló song song trục chính. - Tia tới song song trục phụ -Tia ló qua tiêu điểm ảnh phụ F’n. 3. Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính Xét vật thật với d là khoảng cách từ vật đến thấu kính: a) Thaáu kính hoäi tuï + d > 2f: aûnh thaät, nhoû hôn vaät. + d = 2f: aûnh thaät, baèng vaät. + 2f > d > f: ảnh thật lớn hơn vật. + d = f: ảnh rất lớn, ở vô cực. + f > d: ảnh ảo, lớn hơn vật. b) Thaáu kính phaân kì Vật thật qua thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo cùng chiều với vật và nhỏ hơn vật. V. Các công thức của thấu kính 1. 1 1 + d d' A' B' d' + Công thức xác định số phóng đại:k = AB = - d. + Công thức xác định vị trí ảnh: f =. + Qui ước dấu: Vaät thaät: d > 0. Vaät aûo: d < 0. AÛnh thaät: d’ > 0. AÛnh aûo: d’ < 0. k > 0: ảnh và vật cùng chiều ; k < 0: ảnh và vật ngược chiều. VI. Coâng duïng cuûa thaáu kính Thấu kính có nhiều công dụng hữu ích trong đời sống và trong khoa học. Thấu kính được dùng làm: + Kính khaéc phuïc taät cuûa maét, Kính luùp, Maùy aûnh, maùy ghi hình, Kính hieãn vi, Kính thieân vaên, ống dòm. Đèn chiếu, Máy quang phổ. 3. Bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu sự tạo ảnh bởi thấu kính. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 29.10 vaø 29.11. Veõ hình. Giới thiệu ảnh điểm, ảnh điểm thật và ảnh điểm Ghi nhaän caùc khaùi nieäm veà aûnh ñieåm. aûo Ghi nhaän caùc khaùi nieäm veà vaät ñieåm. Giới thiệu vật điểm, vật điểm thất và vật điểm Ghi nhaän caùch veõ caùc tia ñaëc bieät qua aûo. thaáu kính. Giới thiệu cách sử dụng các tia đặc biệt để vẽ Veõ hình. aûnh qua thaáu kính. Thực hiện C4. Veõ hình minh hoïa. Yêu cầu học sinh thực hiện C4. Quan saùt, ruùt ra caùc keát luaän. Giới thiệu tranh vẽ ảnh của vật trong từng trường hợp cho học sinh quan sát và rút ra các kết luận. Hoạt động 2 : Tìm hiểu các công thức của thấu kính. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(114)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Trợ giúp của giaùo vieân Gới thiệu các công thức của thấu kính. Giải thích các đại lượng trong các công thức. Giới thiệu qui ước dấu cho các trường hợp. Hoạt động 3 : Tìm hiểu công dụng của thấu kính. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Cho học sinh thử kể và công dụng của thấu kính đã thấy trong thực tế. Giới thiệu các công dụng của thấu kính.. Hoạt động của học sinh Ghi nhận các công thức của thấu kính. Nắm vững các đại lượng trong các công thức. Ghi nhận các qui ước dấu. Hoạt động của học sinh Kể và công dụng của thấu kính đã biết trong thực tế. Ghi nhaän caùc coâng duïng cuûa thaáu kính.. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 189, 190 sgk vaø 29.15; 29.17 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-03-2014. Tieát 58. BAØI TAÄP. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức : Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về lăng kính, thấu kính. 2. Kỹ năng: Rèn luyên kỉ năng vẽ hình và giải bài tập dựa vào các phép toán và các định lí trong hình hoïc. Rèn luyên kỉ năng giải các bài tập định lượng về lăng kính, thấu kính. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Phương pháp vẽ ảnh của một vật qua thấu kính. Viết công thức về thấu kính? 3. Tạo tình huống có vấn đề Chúng ta vừa tìm hiểu về cách tạo ảnh qua hai dụng cụ quang đơn giản là lăng kính và thấu kính. Để giúp các em có kỹ năng giải các bài tập loại này hôm nay ta tiến hành tiết bài tập. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(115)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Nội dung ghi bảng:. BAØI TAÄP. Tieát 58. I. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Caâu 4 trang 179 : D Caâu 5 trang 179 : C Caâu 6 trang 179 : A Caâu 4 trang 189 : B Caâu 5 trang 189 : A Caâu 6 trang 189 : B II> BÀI TẬP TỰ LUẬN Baøi 28.7 a) Taïi I ta coù i1 = 0 => r1 = 0. Taïi J ta coù r1 = A = 300 sini2 = nsinr2 = 1,5sin300 = 0,75 = sin490 => i2 = 490. Goùc leäch: D = i1 + i2 – A = 00 + 480 – 300 = 190. '. b) Ta coù sini2’ = n’sinr2 Baøi 11 trang 190. sin i 2 sin 900 1 = = => n’ = =2 0 sin r 2 sin30 0,5. a) Tiêu cự của thấu kính:Ta có: D =. 1 1 + d d ' . => d’ = d' − 12 Số phóng đại:k = - d =− 30 = 0,4. Aûnh cho bởi thấu kính là ảnh ảo, cùng chiều với vật và. b) Ta coù:. 1 f =. 1 1 1 = f = f D −5 = - 0,2(m) = 20(cm). d . f 30 .(− 20) = = - 12(cm). d − f 30 −(−20). nhoû hôn vaät 3. Bài mới: Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ và hệ thống hóa kiến thức: + Các công thức của lăng kính: sini1 = nsinr1; sini2 = nsinr2; + Đường đi của tia sáng qua thấu kính: Tia qua quang taâm ñi thaúng. Tia tới song song với trục chính, tia ló đi qua (kéo dài đi qua) tiêu điểm ảnh chính F’. Tia tới qua tiêu điểm vật (kéo dài đi qua) F, tia ló song song với trục chính. Tia tới song song với trục phụ, tia ló đi qua (kéo dài đi qua) tiêu điểm ảnh phụ F’ n. + Các công thức của thấu kính: D =. 1 1 ; f f =. 1 1 + d d' ; k =. A' B' d' = AB d. + Qui ước dấu: Thấu kính hội tụ: f > 0; D > 0. Thấu kính phân kì: f < 0; D < 0. Vật thật: d > 0; vaät aûo: d < 0; aûnh thaät: d’ > 0; aûnh aûo: d’ < 0. k > 0: aûnh vaø vaät cuøng chieàu ; k < 0: aûnh vaø vaät ngược chiều. Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(116)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Hoạt động 2 : Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Veõ hình. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh i1, r1, r2 vaø tính i2. Yeâu caàu hoïc sinh tính goùc leäc D.. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động của học sinh Veõ hình. Xaùc ñònh i1, r1, r2 vaø tính i2. Tính goùc leäch D. Tính n’. Tính tiêu cự của thấu kính. Viết công thức xác định vị trí ảnh và suy ra để xác định vị trí ảnh. Tính số phóng đại ảnh.. Yêu cầu học sinh tính n’ để i2 = 900. Yêu cầu học sinh tính tiêu cự của thấu kính. Yêu cầu học sinh viết công thức xác định vị trí ảnh và suy ra để xác định vị trí ảnh. Neâu tính chaát aûnh. Yêu cầu học sinh xác định số phóng đại ảnh. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh tính chaát aûnh. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Nắm, hiểu và vẽ được ảnh của vật sáng qua hai loại thấu kính, nhận xét tính chất ảnh. - Ghi nhớ các công thức của thấu kính. - So sánh điểm giống và khác nhau về sự tạo ảnh của vật thật, vật ảo qua hai loại thấu kính. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yeâu caàu hoïc sinh sửa các bài tập vào vở. - Xem trước bài tiếp theo.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-03-2014. Tieát 59 GIẢI BAØI TOÁN VỀ HỆ THẤU KÍNH I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức Phân tích và trình bày được quá trình tạo ảnh qua một hệ thấu kính. Viết được sơ đồ taïo aûnh. 2. Kỹ năng Giải được các bài tập đơn giản về hệ hai thấu kính. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân Choïn loïc hai baøi veà veà heä hai thaáu kính gheùp thuoäc daïng coù noäi dung thuaän vaø noäi dung nghịch: Hệ thấu kính đồng trục ghép cách nhau,Hệ thấu kính đồng trục ghép sát nhau. Giải từng bài toán và nêu rỏ phương pháp giải. Nhấn mạnh (có lí giải) các hệ thức lieân heä: d2 = O1O2 – d1’ ; k = k1k2. 2. Hoïc sinh OÂn laïi noäi dung baøi hoïc veà thaáu kính. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(117)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Viết các công thức về thấu kính. Nêu các ứng dụng của thấu kính. 3. Tạo tình huống có vấn đề Cho học sinh quan sát cấu tạo một số dụng cụ quang học, nêu một số ứng dụng của nó để từ đó đặt ra yêu cầu phải giải bài toán về hệ quan học. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 59 GIẢI BAØI TOÁN VỀ HỆ THẤU KÍNH I. Lập sơ đồ tạo ảnh 1. Hệ hai thấu kính đồng trục ghép cách nhau Sơ đồ tạo ảnh: L1 L2 AB  A1B1  A2B2 d1 d1’ d2 d2 ’ Với: d2 = O1O2 – d1’; k = k1k2 =. d '1 d '2 d1d2. 2. Hệ hai thấu kính đồng trục ghép sát nhau Sơ đồ tạo ảnh: L1 L2 AB  A1B1  A2B2 d1 d1’ d2 d2 ’ '. Với: d2 = – d1’; k = k1k2 =. '. d1 d2 =d1 d2. '. d2 d1. 1 1 1 1 + = + d 1 d '2 f 1 f 2. Hệ thấu kính tương đương với một thấu kính có độ tụ D = D1 + D2. Độ tụ của hệ hai thấu kính mỏng đồng trục ghép sát nhau bằng tổng đại số các độ tụ của từng thaáu kính gheùp thaønh hệ II. Caùc baøi taäp thí duï Baøi taäp 1 Sơ đồ tạo ảnh: L1 L2 AB  A1B1  A2B2 d1 d1’ d2 d2 ’ d 1 f 1 10 .(−15) = = - 6(cm) d2 = l – d’1 = 34 – (-6) = 40(cm) d 1 − f 1 10+15 d 2 f 2 40 . 24 d '1 d '2 − 6 .60 = = 60(cm) k = = 10 . 40 = - 0,9 d 2 − f 2 40 − 24 d1d2. Ta coù d’1 = d’2 =. Aûnh cuối cùng là ảnh thật, ngược chiều với vật và cao bằng 0,9 lần vật. Baøi taäp 2 − 12.(− 20) d' f a) Tính d :Ta coù: d = ' = − 12+ 20 = 30(cm) d −f. b) Tiêu cự f2 : Coi là hệ thấu kính ghép sát nhau ta có : f=. d . d ' 30 .(− 20) = = - 60(cm) Với d+ d ' 30 − 20. 1 1 1 = + f f1 f2. suy ra : f2 =. f1f − 20.(− 60) = = 30(cm) f 1− f −20+ 60. 2. Bài mới GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(118)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Hoạt động 1: Lập sơ đồ tạo ảnh. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Veõ hình 30.1.. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động của học sinh Veõ hình. Thực hiện C2. Theo dõi tính toán để xác định d2 và k.. Thực hiện tính toán. Veõ hình 30.2.. Veõ hình.. Thực hiện C1. Thực hiện tính toán. Yêu cầu học sinh rút ra kết luận về độ tụ của hệ Ruùt ra keát luaän. thaáu kính gheùp saùt nhau. Hoạt động 2 : Giải các bài tập ví dụ. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu sơ đồ tạo ảnh. Nêu sơ đồ tạo ảnh. Yeâu caàu hoïc sinh tính d1’. Tính d1’. Yeâu caàu hoïc sinh tính d2. Tính d2. Yeâu caàu hoïc sinh tính d2’. Tính d2’. Yeâu caàu hoïc sinh tính k. Tính k. Yeâu caàu hoïc sinh neâu tính chaát cuûa aûnh cuoái Neâu tính chaát cuûa aûnh cuoái cuøng. cuøng. Tính d. Yeâu caàu hoïc sinh tính d. Tính f. Yêu cầu học sinh tính tiêu cự của hệ thấu kính Tính f2. gheùp. Yêu cầu học sinh tính tiêu cự của thấu kính L2. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 195 sgk vaø 30.8, 30.9 sbt.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Ngày soạn: 27-03-2014. Tieát 60. MAÉT (T1) 1.

<span class='text_page_counter'>(119)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Trình bày dược cấu tạo của mắt, các đặc điểm và chức năng của mỗi bộ phận của mắt. + Trình bày được khái niệm về sự điều tiết và các đặc điểm liên quan như : Điểm cực viễn, điểm cực cận, khoảng nhìn rỏ. 2. Kyõ naêng : Vẽ sơ đồ cấu tạo của mắt, xác định các điểm đặc biệt trong quá trình điều tiết của mắt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Mô hình cấu tạo của mắt để minh họa. Các sơ đồ về các tật của mắt. 2.Học sinh: Nắm vững kiến thức về thấu kính và về sự tạo ảnh của hệ quang học. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Viết sơ đồ tạo ảnh qua quang hệ, có giải thích các đại lượng. 3. Tạo tình huống có vấn đề : Cho học sinh quan sát hình ảnh của mắt và tầm quan trọng của nó về phương diện quang học để từ đó đặt ra yêu cầu phải tìm hiểu cấu tạo của nó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 60 MAÉT (T1) I. Caáu taïo quang hoïc cuûa maét Mắt là một hệ gồm nhiều môi trường trong suốt tiếp giáp nhau bằng các mặt cầu. Từ ngoài vào trong, mắt có các bộ phận sau: + Giác mạc: Màng cứng, trong suốt. Bảo vệ các phần tử bên trong và làm khúc xạ các tia sáng truyeàn vaøo maét. + Thủy dịch: Chất lỏng trong suốt có chiết suất xấp xỉ bằng chiết suất của nước. + Lòng đen: Màn chắn, ở giữa có lỗ trống gọi là con ngươi. Con ngươi có đường kính thay đổi tự động tùy theo cường độ sáng. + Theå thuûy tinh: Khoái chaát ñaëc trong suoát coù hình daïng thaáu kính hai maët loài. + Dịch thủy tinh: Chất lỏng giống chất keo loãng, lấp đầy nhãn cầu sau thể thủy tinh. + Màng lưới (võng mạc): Lớp mỏng tại đó tập trung đầu các sợi dây thần kinh thị giác. Ở màng lưới có điểm vàng V là nơi cảm nhận ánh sáng nhạy nhất và điểm mù (tại đó, các sợi dây thần kinh đi vào nhãn cầu) không nhạy cảm với ánh sáng. Hệ quang học của mắt được coi tương đương một thấu kính hội tụ gọi là thấu kính mắt. Mắt hoạt động như một máy ảnh, trong đó: - Thaáu kính maét coù vai troø nhö vaät kính. - Màng lưới có vai trò như phim. II. Sự điều tiết của mắt. Điểm cực viễn. Điểm cực cận. Ta coù:. 1 f =. 1 1 + d d'. Với mắt thì d’ = OV không đổi. Khi nhìn các vật ở các khoảng cách khác nhau (d thay đổi) thì f của thấu kính mắt phải thay đổi để ảnh hiện đúng trên màng lưới. 1. Sự điều tiết GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(120)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Điều tiết là hoạt động của mắt làm thay đổi tiêu cự của mắt để cho ảnh của các vật ở cách mắt những khoảng khác nhau vẫn được tạo ra ở màng lưới. + Khi mắt ở trạng thái không điều tiết, tiêu cự của mắt lớn nhất (f max, Dmin). + Khi mắt điều tiết tối đa, tiêu cự của mắt nhỏ nhất (fmin, Dmax). 2. Điểm cực viễn. Điểm cực cận + Khi mắt không điều tiết, điểm trên trục của mắt mà ảnh tạo ra ngay tại màng lưới gọi là điểm cực viễn CV. Đó cũng là điểm xa nhất mà mắt có thể nhìn rỏ. Mắt không có tật CV ở xa vô cùng (OCV = ). + Khi mắt điều tiết tối đa, điểm trên trục của mắt mà ảnh còn được tạo ra ngay tại màng lưới gọi là điểm cực cận CC. Đó cũng là điểm gần nhất mà mắt còn nhìn rỏ. Càng lớn tuổi điểm cực câïn caøng luøi xa maét. + Khoảng cách giữa CV và CC gọi là khoảng nhìn rỏ của mắt. OCV gọi là khoảng cực viễn, Đ = OCC gọi là khoảng cực cận. 2. Bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu cấu tạo quang học của mắt. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu hình vẽ 31.2 Quan saùt hình veõ 31.2. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñaëc Neâu ñaëc ñieåm vaø taùc duïng cuûa giaùc maïc. ñieåm caùc boä phaän cuûa Neâu ñaëc ñieåm cuûa thuûy dòch. maét. Neâu ñaëc ñieåm cuûa loøng ñen vaø con con ngöôi. Neâu ñaëc ñieåm cuûa theå thuûy tinh. Neâu ñaëc ñieåm cuûa dòch thuûy tinh. Nêu đặc điểm của màng lưới. Veõ hình maét thu goïn (hình 31.3). Veõ hình 31.3. Giới thiệu hệ quang học của mắt và hoạt động Ghi nhận hệ quang học của mắt và hoạt cuûa noù. động của mắt. Hoạt động 2 : Tìm hiểu sự điều tiết của mắt. Điểm cực viễn. Điểm cực cận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu công thức xác định vị trí Nêu công thức xác định vị trí ảnh qua aûnh qua thaáu kính. thaáu kính. Giới thiệu hoạt động của mắt khi quan sát các vật Ghi nhận hoạt động của mắt khi quan sát ở các khoảng cách khác nhau. các vật ở các khoảng cách khác nhau. Giới thiệu sự điều tiết của mắt. Ghi nhận sự điều tiết của mắt. Giới thiệu tiêu cự và độ tụ của thấu kính mắt khi Ghi nhận tiêu cự và độ tụ của thấu kính khoâng ñieàu tieát vaø khi ñieàu tieát toái ña. maét khi khoâng ñieàu tieát vaø khi ñieàu tieát toái Giới thiệu điểm cực viễn của mắt. ña. Tương tự điểm cực viẽân, yêu cầu học sinh trình Ghi nhận điểm cực viễn của mắt. bày về điểm cực cận của mắt. Yeâu caàu hoïc sinh xem baûng 31.1 vaø ruùt ra nhaän Trình bày về điểm cực cận của mắt. xeùt. Nhận xét về khoảng cực cận của mắt. Giới thiệu khoảng nhìn rỏ, khoảng cực viễn, Ghi nhận khoảng nhìn rỏ, khoảng cực GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(121)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. khoảng cực cận của mắt. viễn, khoảng cực cận của mắt. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức: - Nắm được cấu tạo của mắt về phương diện quang học - Nhấn mạnh đặc điểm của thủy tinh thể trong sự điều tiết. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu : Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 6, 7, 8 SGK vào vở và xem trước phần còn lại của bài.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 27-03-2014. Tieát 61 MAÉT (T2) I. MUC TIÊU 1. Kiến thức + Nêu được 3 tật cơ bản của mắt và cách khắc phục, nhờ đó giúp học sinh có ý thức giữ vệ sinh về mắt + Trình bày được các khái niệm: Năng suất phân li, sự lưu ảnh. Nêu được ứng dụng của hiện tượng này 2. Kyõ naêng : Vẽ sơ đồ cấu tạo của mắt, xác định các điểm đặc biệt trong quá trình điều tiết của mắt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Mô hình cấu tạo của mắt để minh họa. Các sơ đồ về các tật của mắt. 2.Học sinh: Nắm vững kiến thức về thấu kính và về sự tạo ảnh của hệ quang học. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Viết sơ đồ tạo ảnh qua quang hệ, có giải thích các đại lượng. 3. Tạo tình huống có vấn đề : Tiết trước ta đã tìm hiểu cấu tạo của mắt và tầm quan trọng của nó về phương diện quang học. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu các tật thường gặp của mắt và cách sửa các tật đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: Tieát 61 MAÉT (T2) III. Naêng suaát phaân li cuûa maét + Góc trông vật AB là góc tưởng tượng nối quang tâm của mắt tới hai điểm đầu và cuối của vật. + Góc trông nhỏ nhất  = min giữa hai điểm để mắt còn có thể phân biệt được hai điểm đó gọi là năng suất phân li của mắt. Khi đó, ảnh của 2 điểm đầu và cuối của vật được tạo ra ở hai tế bào thaàn kinh thò giaùc keá caän nhau. Mắt bình thường  = min = 1’ GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(122)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. IV. Caùc taät cuûa maét vaø caùch khaéc phuïc 1. Maét caän vaø caùch khaéc phuïc a) Đặc điểm- Độ tụ lớn hơn độ tụ mắt bình thường, chùm tia sáng song song truyền đến mắt cho chùm tia ló hội tụ ở một điểm trước màng lưới. - fmax < OV. - OCv hữu hạn. - Không nhìn rỏ các vật ở xa. - Cc ở rất gần mắt hơn bình thường. b) Cách khắc phục Đeo thấu kính phân kì có độ tụ thích hợp để có thể nhìn rỏ vật ở vô cực mà maét khoâng phaûi ñieàu tieát. Tiêu cự của thấu kính cần đeo (nếu coi kính đeo sát mắt) là : fk = - OCV. 2. Maét vieãn thò vaø caùch khaéc phuïc a) Đặc điểm- Độ tụ nhỏ hơn độ tụ của mắt bình thường, chùm tia sáng song song truyền đến mắt cho chùm tia ló hội tụ ở một điểm sau màng lưới. - fmax > OV. - Nhìn vật ở vô cực phải điều tiết. - Cc ở rất xa mắt hơn bình thường. b) Cách khắc phục Đeo một thấu kính hội tụ có tụ số thích hợp để: - Hoặc nhìn rỏ các vật ở xa mà không phải điều tiết mắt. - Hoặc nhìn rỏ được vật ở gần như mắt bình thường (ảnh ảo của điểm gần nhất muốn quan sát qua thấu kính hiện ra ở điểm cực cận của mắt). 3. Maét laõo vaø caùch khaéc phuïc + Khi tuổi cao khả năng điều tiết giảm vì cơ mắt yếu đi và thể thủy tinh cứng hơn nên điểm cực cận CC dời xa mắt. + Để khắc phục tật lão thị, phải đeo kính hội tụ để nhìn rỏ vật ở gần như mắt bình thường. V. Hiện tượng lưu ảnh của mắt Cảm nhận do tác động của ánh sáng lên tế bào màng lưới tiếp tục tồn khoảng 0,1s sau khi ánh sáng kích thích đã tắt, nên người quan sát vẫn còn “thấy” vật trong khoảng thời gian này. Đó là hiện tượng lưu ảnh của mắt. 2. Bài mới Hoạt động 1 : Tìm hiểu năng suất phân li của mắt. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Vẽ hình, giới thiệu góc trông vật của mắt. Veõ hình. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giới thiệu năng suất phân li. Ghi nhaän khaùi nieäm. Hoạt động 2 : Tìm hiểu các tật của mắt và cách khắc phục. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Veõ hình 31.5. Veõ hình. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(123)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa maét caän thò.. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa maét caän thò. Veõ hình 31.6. Veõ hình. Neâu caùch khaéc phuïc taät caän thò.. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch khaéc phuïc taät caän thò. Veõ hình 31.7. Veõ hình. Neâu ñaëc ñieåm maét vieãn thò. Neâu caùch khaéc phuïc taät vieãn thò. Ghi nhaän ñaëc ñieåm vaø caùch khaéc phuïc maét bò taät laõo thò.. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñaëc ñieåm cuûa maét vieãn thò. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch khaéc phuïc taät vieãn thò. Giới thiệu đặc điểm và cách khắc phục mắt bị tật laõo thò. Hoạt động 3 : Tìm hiểu hiện tượng lưu ảnh của mắt. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu sự lưu ảnh của mắt. Ghi nhận sự lưu ảnh của mắt. Yêu cầu học sinh nêu ứng dụng sự lưu ảnh của Nêu ứng dụng về sự lưu ảnh của mắt trong maét. dieän aûnh, truyeàn hình. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức- Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 203 sgk. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Tieát 62 I. MUÏC TIEÂU. BAØI TAÄP. Ngày soạn: 02-04-2014. 1.

<span class='text_page_counter'>(124)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. 1. Kiến thức : Hệ thống kiến thức vaø phöông phaùp giaûi baøi taäp veà maét. 2. Kyõ naêng: + Reøn luyeän kó naêng tö duy veà giaûi baøi taäp veà heä quang hoïc maét. + Reøn luyeän kó naêng giaûi caùc baøi taäp ñònh tính veà maét. II. CHUAÅN BÒ 1.Giaùo vieân: - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2.Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong quá trình giải bài tập. 3. Tạo tình huống có vấn đề : Chúng ta đã tìm hiểu các tật thường gặp của mắt, hôm nay ta sẽ vận dụng kiến thức đó để giải một số bài tập liên quan. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: 2. Bài mới Tieát 62 BAØI TAÄP I. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM : Caâu 6 trang 203 : A Caâu 7 trang 203 : C Caâu 8 trang 203 : D Caâu 31.3 : C Caâu 31.4 : B Caâu 31.10 : A Caâu 31.11 : C II. BÀI TẬP TỰ LUẬN : Bài 9 trang 203a) Điểm cực viễn CV cách mắt một khoảng hữu hạn nên người này bị cận thị. 1 1 = f K − 0,5 = - 2(dp). d'f k −10 .(−50) = = 12,5(cm). d'−f K − 10+50. b) fK = - OCV = - 50cm = - 0,5m. => DK = c) d’ = - OCC = - 10cm. d = Baøi 31.15. 1. 1. a) Điểm cực viễn CV ở vô cực. Ta có fK = D = 2,5 K Khi ñeo kính ta coù d = OCCK – l = 25cm. d’ = Maø d’ = - OCC + l OCC = - d’ + l = 68,7cm.. = 0,4(m) = 40(cm).. df k 25 . 40 = = - 66,7(cm). d ' − f k 25 − 40 − OCC . f k. b) Ñeo kính saùt maét : OCVK = fK = 40cm. OCCK = − OC − f = 25,3cm C K Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và hệ thống kiến thức + Cấu tạo của mắt gồm những bộ phận nào ? + Điều tiết mắt là gì ? Khi nào thì thấu kính mắt có tiêu cự cực đại, cực tiểu ? + Nêu các khái niệm cực cận, cực viễn, khoảng nhìn rỏ, khoảng cực cận, cực viễn. + Neâu caùc taät cuûa maét vaø caùch khaéc phuïc. Hoạt động 2 : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giải thích lựa chọn. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(125)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Giải thích lựa chọn. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C. Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3 : Giải các bài tập tự luận. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Yêu cầu hs lập luận để kết luận về tật của mắt Lập luận để kết luận về tật của mắt. người này. Tính tiêu cự và độ tụ của thấu kính cần Yêu cầu học sinh tính tiêu cự và độ tụ của thấu đeo để khắc phục tật của mắt. kính cần đeo để khắc phục tật của mắt. Xác định khoảng cực cận mới (d = OCCK) Hướng dẫn học sinh xác định khoảng cực cận mới khi đeo kính. khi ñeo kính. Xaùc ñònh CV. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh CV. Tính tiêu cự của kính. Yêu cầu học sinh tính tiêu cự của kính. Xác định khoảng cực cận của mắt khi Hướng dẫn học sinh xác định khoảng cực cận của không đeo kính. maét khi khoâng ñeo kính. Xác định khoảng cực cận khi đeo kính Hướng dẫn học sinh xác định khoảng cực cận khi sát mắt. ñeo kính saùt maét. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức - Cho hoïc sinh toùm taét phương pháp giải. Gải bài tập trắc nghiệm SBT. 2. Bài tập về nhà Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt và chuẩn bị bài Kính lúp.. Lớp. Ngày dạy. Sĩ số. Ngày soạn: 02-04-2014. Tieát 63 KÍNH LUÙP I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức Trình bày được các khái niệm chung về tác dụng và số bội giác của các dụng cụ quang bổ trợ cho mắt. + Nêu được công dụng và cấu tạo của kính lúp. + Trình bày được sự tạo ảnh qua kính lúp. 2. Kỹ năng + Vẽ dược đường truyền của chùm tia sáng từ một điểm của vật qua kính lúp. + Viết và vận dụng được công thức số bội giác của kính lúp khi ngắm chừng ở vô cực II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên : Chuẫn bị một số kính lúp để hs quan sát. 2. Học sinh : Ôn lại kiến thức về thấu kính và mắt. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(126)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Viết các công thức về thấu kính. 3. Tạo tình huống có vấn đề : Chúng ta đã tìm hiểu các dụng cụ quang. Hôm nay ta tiếp tục tìm hiểu một dụng cụ quang bổ trợ cho mắt, đó là kính lúp. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Nội dung ghi bảng: 2. Bài mới Tieát 63 KÍNH LUÙP I. Tổng quát về các dụng cụ quang học bỗ trợ cho mắt + Các dụng cụ quang bỗ trợ cho mắt đều có tác dụng tạo ảnh với góc trông lớn hơn góc trông vật nhieàu laàn. + Soá boäi giaùc: G =. α tan α = α0 tan α 0. II. Coâng duïng vaø caáu taïo cuûa kính luùp + Kính lúp là dụng cụ quang bỗ trợ cho mắt để quan sát các vật nhỏ. + Kính lúp được cấu tạo bởi một thấu kính hội tụ (hoặc hệ ghép tương đương với thấu kính hội tụ) có tiêu cự nhỏ (cm). III. Sự tạo ảnh qua kính lúp + Đặt vật trong khoảng từ quang tâm đến tiêu điểm vật của kính lúp. Khi đó kính sẽ cho một ảnh ảo cùng chiều và lớn hơn vật. + Để nhìn thấy ảnh thì phải điều chỉnh khoảng cách từ vật đến thấu kính để ảnh hiện ra trong giới hạn nhìn rỏ của mắt. Động tác quan sát ảnh ở một vị trí xác định gọi là ngắm chừng ở vị trí đó. + Khi cần quan sát trong một thời gian dài, ta nên thực hiện cách ngắm chừng ở cực viễn để mắt khoâng bò moûi. III. Soá boäi giaùc cuûa kính luùp + Xét trường hợp ngắm chừng ở vô cực. Khi đó vật AB phải đặt ở tiêu diện vật của kính lúp. Ta coù: tan =. AB f. AB. tan α. OCC. vaø tan 0 = OC Do đó G = tan α = f C o Người ta thường lấy khoảng cực cận OCC = 25cm. Khi sản xuất kính lúp người ta thường ghi giá trị G ứng với khoảng cực cận này trên kính (5x, 8x, 10x, …). d'C. + Khi ngắm chừng ở cực cận: Gc = |k| = | d | C Hoạt động 1 : Tìm hiểu tổng quát về các dụng cụ quang học bỗ trợ cho mắt. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Giới thiệu tác dụng của các dụng cụ quang bỗ trợ Ghi nhaän taùc duïng cuûa caùc duïng cuï cho maét. quang bỗ trợ cho mắt. Giới thiệu số bội giác. Ghi nhaän khaùi nieäm. Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Thực hiện C1. Hoạt động 2 : Tìm hiểu công dụng và cấu tạo của kính lúp. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(127)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Cho hoïc sinh quan saùt moät soá kính luùp. Yeâu caàu hoïc sinh neâu coâng duïng cuûa kính luùp. Giới thiệu cấu tạo của kính lúp. Hoạt động 3 : Tìm hiểu sự tạo ảnh qua kính lúp. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi ñaëc ñieåm aûnh cuûa moät vaät qua thaáu kính hoäi tuï. Giới thiệu cách đặt vật trước kính lúp để có thể quan sát được ảnh của vật qua kính lúp.. Yêu cầu học sinh cho biết tại sao khi ngắm chừng ở cực viễn thì mắt không bị mỏi. Hoạt động 4 : Tìm hiểu số bội giác của kính lúp. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Veõ hình 32.5. Hướng dẫn học sinh tìm G.. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Quan saùt kính luùp. Neâu coâng duïng cuûa kính luùp. Ghi nhaän caáu taïo cuûa kính luùp. Hoạt động của học sinh Neâu ñaëc ñieåm aûnh cuûa moät vaät qua thaáu kính hoäi tuï. Ghi nhận cách đặt vật trước kính lúp để có thể quan sát được ảnh của vật qua kính luùp.. Cho biết tại sao khi ngắm chừng ở cực vieãn thì maét khoâng bò moûi. Hoạt động của học sinh Veõ hình. Tìm G.. Giới thiệu 0 và tan0.. Giới thiệu G trong thương mại.. Ghi nhaän giaù trò cuûa G ghi treân kính lúp và tính được tiêu cự của kính lúp theo số liệu đó. Thực hiện C2.. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức (2’) - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 208 sgk vaø 32.7, 32.8 sbt. 2. Bài tập về nhà: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt và chuẩn bị bài Kính lúp.. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(128)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 19/04/10 Ngày dạy: 21/04/10 Tieát 65 Baøi 33: KÍNH HIEÅN VI I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Nêu được công dụng và cấu tạo của kính hiễn vi. Nêu được đặc điểm của vật kính và thò kính cuûa kính hieãn vi. + Trình bày được sự tạo ảnh qua kính hiễn vi và vẽ được đường truyền của chùm tia sáng từ một điểm của vật qua kính trong trường hợp ngắm chừng ở vô cực. + Nêu được các đặc điểm của việc điều chỉnh kính hiển vi. 2. Kyõ naêng + Viết và áp dụng được công thức số bội giác của kính hiển vi khi ngắm chừng ở vô cực để giaûi baøi taäp. 3. Thái độ : Say mê học tập, có ý thức tìm hiểu khoa học và đời sống. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Kính hiển vi, các tiêu bản để quan sát. Tranh vẽ sơ đồ tia sáng qua kính hiễn vi để giới thiệu, giải thích. 2. Học sinh: Ôn lại để nắm được nội dung về thấu kính và mắt. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’): Nêu cấu tạo và viết các công thức về số bội giác của kính lúp. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Để quan sát các vật nhỏ thì ta dùng kính lúp nhưng kính lúp chỉ có độ bội giác khoảng vài chục lần. Vậy nếu vật có kích thước quá nhỏ như tế bào, vi khuẩn thì ta cần đến dụng cụ gọi là kính hiển vi. Vậy cấu tạo và hoạt động của kính này như thế nào? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (15 phút) : Tìm hiểu công dụng và cấu tạo của kính hiển vi. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Noäi dung kiến thức I. Coâng duïng vaø caáu taïo cuûa kính Cho hoïc sinh quan saùt caùc Quan saùt maãu vaät qua kính hieãn vi maãu vaät raát nhoû treân tieâu hieãn vi. + Kính hiển vi laø duïng cuï quang baûn qua kính hiển vi. học bỗ trợ cho mắt để nhìn các vật GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(129)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Yeâu caàu hoïc sinh neâu coâng duïng cuûa kính hiểnn vi. Cho hoïc sinh xem tranh veõ caáu taïo kính hiển vi. Giới thiệu cấu tạo kính hieãn vi.. Neâu coâng duïng cuûa kính hieãn vi.. raát nhoû, baèng caùch taïo ra aûnh coù góc trông lớn. Số bội giác của kính hiển vi lớn hơn nhiều so với số bội Xem tranh veõ. giaùc cuûa kính luùp. + Kính hiển vi goàm vaät kính laø Ghi nhaän caáu taïo kính hieãn thaáu kính hoäi tuï coù tieâu raát nhoû vi. (vaøi mm) vaø thò kính laø thaáu kính hội tụ có tiêu cự nhỏ (vài cm). Vật kính và thị kính đặt đồng truc, khoảng cách giữa chúng O1O2 = l Giới thiệu bộ phận tụ sáng không đổi. Khoảng cách F1’F2 =  treân kính hiển vi. Quan saùt boä phaän tuï saùng gọi là độ dài quang học của kính. treân kính hiển vi. Ngoài ra còn có bộ phận tụ sáng để chiếu sáng vật cần quan sát. Đó thường là một gương cầu lõm. Hoạt động 2 (10 phút) : Tìm hiểu sự tạo ảnh bởi kính hiển vi. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Noäi dung kiến thức II. Sự tạo ảnh bởi kính hiễn vi Yêu cầu học sinh ghi sơ đồ Ghi sơ đồ tạo ảnh qua hệ Sơ đồ tạo ảnh : taïo aûnh qua heä thaáu kính. thaáu kính. Giới thiệu đặc điểm của aûnh trung gian vaø aûnh cuoái cuøng. Yeâu caàu hoïc sinh neâu vò trí ñaët vaät vaø vò trí hieän aûnh trung gian để có được ảnh cuoái cuøng theo yeâu caàu. Giới thiệu cách ngắm chừng.. Ghi nhận đặc diểm của ảnh A1B1 là ảnh thật lớn hơn nhiều so trung gian và ảnh cuối cùng. với vật AB. A2B2 là ảnh ảo lớn hơn nhiều so với ảnh trung gian A1B1. Neâu vò trí ñaët vaät vaø vò trí Mắt đặt sau thị kính để quan sát hiện ảnh trung gian để có được ảnh cuối cùng theo yêu ảnh ảo A2B2. Điều chỉnh khoảng cách từ vật caàu. đến vật kính (d1) sao cho ảnh cuối cùng (A2B2) hiện ra trong giới hạn Ghi nhaän caùch ngaém nhìn roû cuûa maét vaø goùc troâng aûnh chừng. phải lớn hơn hoặc bằng năng suất phaân li cuûa maét. Thực hiện C1. Neáu aûnh sau cuøng A2B2 cuûa vaät Cho biết khi ngắm chừng ở quan sát được tạo ra ở vô cực thì ta có sự ngắm chừng ở vô cực. vô cực thì ảnh trung gian nằm ở vị trí nào.. Yêu cầu học sinh thực hiện C1.. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi ngắm chừng ở vô cực thì ảnh trung gian nằm ở vị trí naøo. Hoạt động 3 (10 phút) : Tìm hiểu số bội giác của kính hiễn vi. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Noäi dung kiến thức III. Soá boäi giaùc cuûa kính hieãn vi Giới thiệu công thức tính Ghi nhaän soá boäi giaùc khi + Khi ngắm chừng ở cực cận: GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(130)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. số bội giác khi ngắm chừng ở cực cận. Giới thiệu hình vẽ 35.5.. ngắm chừng ở cực cận. Quan saùt hình veõ.. GC =. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản d ' 1 d '2 d1 d2. | |. + Khi ngắm chừng ở vô cực: Thực hiện C2.. G = |k1|G2 =. δ . OCC f1f 2. Với  = O1O2 – f1 – f2.. Yêu cầu học sinh thực hiện C2. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức (3’) - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 212 sgk vaø 3.7, 3.8 sbt. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu (1’) - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt và chuẩn bị bài Kính thiên văn. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(131)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 20/04/10 Ngày dạy: 22/04/10 Tieát 66 Baøi 34: KÍNH THIEÂN VAÊN I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Nêu được công dụng của kính thiên văn và cấu tạo của kính thiên văn khúc xạ. + Vẽ được đường truyền của chùm tia sáng qua kính thiên văn khi ngắm chừng ở vô cực. 2. Kyõ naêng + Thiết lập và vận dụng được công thức tính số bội giác của kính thiên văn khi ngắm chừng ở vô cực. 3. Thái độ : Say mê học tập, có ý thức tìm hiểu khoa học và đời sống. II. CHUAÅN BÒ 1. Giáo viên: Kính thiên văn loại nhỏ dùng trong phòng thí nghiệm. Tranh vẽ cấu tạo kính thiên văn và đường truyền của chùm tia sáng qua kính thiên văn. 2. Học sinh: Mượn, mang đến lớp các ống nhòm đồ chơi hoặc ống nhòm quân sự để sử dụng trong giờ học. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’): Nêu cấu tạo, viết công thức về dộ bội giác của kính hiển vi. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Để quan sát các vật nhỏ ở gần thì ta dùng kính lúp và kính hiển vi. Nếu vật ở xa như các thiên thể thì ta phải dung đến dụng cụ gọi là kính thiên văn. Vậy cấu tạo và hoạt động của kính này như thế nào? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (15 phút) : Tìm hiểu công dụng và cấu tạo của kính thiên văn. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Noäi dung kiến thức I. Coâng duïng vaø caáu taïo cuûa kính Cho hoïc sinh quan saùt caùc Quan sát các vật ở rất xa thieân vaên vật ở rất xa bằng mắt bằng mắt thường và bằng + Kính thieân vaên laø duïng cuï quang thường và bằng ống nhòm. ống nhòm. bổ trợ cho mắt, có tác dụng tạo ảnh Yeâu caàu hoïc sinh neâu có góc trông lớn đối với các vật ở coâng duïng cuûa kính thieân Neâu coâng duïng cuûa kính xa. vaên. thieân vaên. + Kính thieân vaên goàm: Giới thiệu tranh vẽ cấu tạo Quan sát tranh vẽ cấu tạo Vaät kính laø thaáu kính hoäi tuï coù tieâu kính thieân vaên. kính thieân vaên. cự dài (và dm đến vài m). Giới thiệu cấu tạo kính Ghi nhaän caáu taïo kính Thò kính laø thaáu kính hoäi tuï coù tieâu thieân vaên. thieân vaên. cự ngắn (vài cm). Vật kính và thị kính đặt đồng trục, khoảng cách giữa chúng thay đổi được. Hoạt động 2 (10 phút) : Tìm hiểu sự tạo ảnh bởi kính thiên văn. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(132)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Trợ giúp cuûa giaùo vieân. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Hoạt động của học sinh. Noäi dung kiến thức II. Sự tạo ảnh bởi kính thiên văn Giới thiệu tranh vẽ sự tạo Quan sát tranh vẽ sự tạo Hướng trục của kính thiên văn đến aûnh qua kính thieân vaên. aûnh qua kính thieân vaên. vật AB ở rất xa cần quan sát để thu aûnh thaät A1B1 treân tieâu dieän aûnh cuûa Yêu cầu học sinh trình bày Trình bày sự tạo ảnh qua vật kính. Sau đó thay đổi khoảng sự tạo ảnh qua kính thiên kính thieân vaên. cách giữa vật kính và thị kính để ảnh vaên. cuoái cuøng A2B2 qua thò kính laø aûnh ảo, nằm trong giới hạn nhìn rỏ của mắt và góc trông ảnh phải lớn hơn Thực hiện C1. naêng suaát phaân li cuûa maét. Yêu cầu học sinh thực Mắt đặt sau thị kính để quan sát hieän C1. Cho biết khi ngắm chừng ở ảnh ảo này. vô cực thì ảnh trung gian ở Để có thể quan sát trong một thời Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát vò trí naøo. gian daøi maø khoâng bò moûi maét, ta khi ngắm chừng ở vô cực phải đưa ảnh cuối cùng ra vô cực: thì ảnh trung gian ở vị trí ngắm chừng ở vô cực. naøo. Hoạt động 4 (10 phút) : Tìm hiểu số bội giác của kính thiên văn. Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoạt động của học sinh Noäi dung kiến thức III. Soá boäi giaùc cuûa kính thieân vaên Quan saùt tranh veõ. Giới thiệu tranh vẽ hình Khi ngắm chừng ở vô cực: A 1 B1 Laäp soá boäi giaùc cuûa kính 34.4. Ta coù: tan0 = ; tan = f1 thiên văn khi ngắm chừng ở Hướng dẫn hs lập số bội A 1 B1 vô cực. giaùc. f2. tan α. Nhaän xeùt veà soá boäi giaùc.. f1. Do doù: G = tan α = f . 0 2 Soá boäi giaùc cuûa kính thieân vaên trong ñieàu kieän naøy khoâng phuï thuoäc vò trí ñaët maét sau thò kính.. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức (3’) - Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp trang 216 sgk vaø 34.7, sbt. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu (1’) - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt và chuẩn bị tiết Bài tập. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(133)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 24/04/10 Ngày dạy: 26/04/10 Tieát 66 Baøi: BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về các loại quang cụ bổ trợ cho mắt. 2. Kyõ naêng + Rèn luyện kĩ năng giải các bài tập định tính về hệ quang cụ bổ trợ cho mắt. 3. Thái độ : Say mê học tập, có ý thức tìm hiểu các bài tập liên quan. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Phöông phaùp giaûi baøi taäp. - Lựa chọn các bài tập đặc trưng. 2. Học sinh: - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (2’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (0’) 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Để giải một cách thành thạo các dạng toán về các dụng cụ quang học, hôm nay ta tiến hành giải một số bài tập liên quan. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (10 phút) : Một số lưu ý khi giải bài tập Để giải tốt các bài tập về kính lúp, kính hiễn vi và kính thiên văn, phải nắm chắc tính chất ảnh của vật qua từng thấu kính và các công thức về thấu kính từ đó xác định nhanh chống các đại lượng theo yêu cầu của bài toán. Các bước giải bài tâp: + Phân tích các điều kiện của đề ra. + Viết sơ đồ tạo ảnh qua quang cụ. + Aùp dụng các công thức của thấu kính để xác định các đại lượng theo yêu cầu bài toán. + Biện luận kết quả (nếu có) và chọn đáp án đúng. Hoạt động 2 (30 phút) : Các dạng bài tập cụ thể. Trợ gúp của giáo viên Baøi taäp 6 trang 208 Gọi học sinh lên bảng và hướng daãn giaûi baøi taäp 6 trang 208 saùch giaùo khoa. Hướng dẫn học sinh vẽ sơ đồ tạo aûnh. Hướng dẫn học sinh xác định GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Hoạt động của học sinh Noäi dung kiến thức Làm bài tập 6 trang 208 theo Bài toán về kính lúp + Ngắm chừng sự hướng dẫn của thầy cô ở cực cận: d’ = - OCC + l ; d'C Vẽ sơ đồ tạo ảnh cho từng Gc = |k| = | d |. C trường hợp. + Ngắm chừng Xaùc ñònh caùc thoâng soá maø bài toán cho trong từng trường ở vô cực: d’ = -  ; G = 1.

<span class='text_page_counter'>(134)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. các thông số mà bài toán cho, chú yù daáu. Hướng dẫn học sinh dựa vào yêu cầu của bài toán để xác định công thức tìm các đại lượng chưa bieát. Baøi taäp 9 trang 212 Gọi học sinh lên bảng và hướng daãn giaûi baøi taäp 9 trang 212 saùch giaùo khoa. Hướng dẫn học sinh vẽ sơ đồ tạo aûnh. Hướng dẫn học sinh xác định các thông số mà bài toán cho, chú yù daáu. Hướng dẫn học sinh xác định công thức tìm các đại lượng chưa bieát. Hướng dẫn học sinh tìm số bội giaùc. Hướng dẫn học sinh tính khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm của vật mà mắt người quan sát còn phân biệt được. Baøi taäp 7 trang 216. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản OCC . f. hợp. Tìm các đại lượng theo yêu Bài toán về kính hiển vi cầu bài toán. + Ngắm chừng Laøm baøi taäp 9 trang 212 theo ở cực cận: d2’ = - OCC + l2 ; sự hướng dẫn của thầy cô Vẽ sơ đồ tạo ảnh. Xaùc ñònh caùc thoâng soá maø bài toán cho. Tìm các đại lượng.. GC =. d ' 1 d '2 d1d2. | |. .. + Ngắm chừng ở vô cực: d2’ = -  ; G = δ . OCC f1f 2. ; với  = O1O2 –. f1 – f 2 .. Tìm soá boäi giaùc. Tính khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm của vật mà mắt Bài toán về kính thiên văn Ngắm chừng ở người quan sát còn phân biệt vô cực: O1O2 = f1 + f2 ; G = được. f1 Laøm baøi taäp 7 trang 216 theo f2 sự hướng dẫn của thầy cô Vẽ sơ đồ tạo ảnh. Xaùc ñònh caùc thoâng soá maø bài toán cho. Tìm các đại lượng.. Tìm soá boäi giaùc. Gọi học sinh lên bảng và hướng daãn giaûi baøi taäp 7 trang 216 saùch giaùo khoa. Hướng dẫn học sinh vẽ sơ đồ tạo aûnh. Hướng dẫn học sinh xác định các thông số mà bài toán cho, chú yù daáu. Hướng dẫn học sinh xác định công thức tìm các đại lượng chưa bieát. Hướng dẫn học sinh tìm số bội giaùc. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức (3’) + Nắm, hiểu và vẽ được ảnh của một vật sáng qua các quang cụ bổ trợ cho mắt. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(135)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. + Ghi nhớ các công thức tính số bội giác của mỗi loại kính. Phương pháp giải các loại bài taäp. + So sánh điểm giống nhau và khác nhau về cấu tạo, sự tạo ảnh, cách quan sát của các loại quang cụ. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu (1’) - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp sbt và chuẩn bị Bài Thực hành. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ngày soạn: 05/09/10 Ngày dạy: 07/09/10 Tieát 3. Baøi : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức : - Lực tương tác giữa các điện tích điểm. - Thuyết electron. Định luật bảo toàn điện tích. 2. Kyõ naêng : - Giải được các bài toán liên quan đến lực tương tác giữa các điện tích điểm. - Giải thích đước các hiện tượng liên quan đến thuyết electron và định luật bảo toàn điện tích. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh - Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà. - Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoạt động 1 (10 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt những kiến thức liên quan đến các bài tập cần giaûi. - Caùc caùch laøm cho vaät nhieãm ñieän. - Hai loại điện tích và sự tương tác giữa chúng. - Đặc điểm lực tương tác giữa các điện tích điểm, - Lực tương tác giữa nhiều điện tích điểm lên một điện tích điểm. - Thuyeát electron. - Định luật bảo toàn điện tích. Hoạt động 2 (20 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao Giải thích lựa chọn. Caâu 5 trang 10 : D choïn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 6 trang 10 : C Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao Giải thích lựa chọn. Caâu 5 trang 14 : D choïn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 6 trang 14 : A GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(136)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao Giải thích lựa chọn. Caâu 1.1 : B choïn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 1.2 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao Giải thích lựa chọn. Caâu 1.3 : D choïn A. Giải thích lựa chọn. Caâu 2.1 : D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao Giải thích lựa chọn. Caâu 2.5 : D choïn B. Giải thích lựa chọn. Caâu 2.6 : A Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A. Hoạt động 3 (15 phút) : Giải các bài tập tự luận. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Baøi 8 trang 10 Vieát bieåu theùc ñònh luaät. Theo ñònh luaät Cu-loâng ta coù Yeâu caàu hoïc sinh vieát 2 ¿ q1 q 2∨ ¿ 2 biểu thức định luật Cuq F=k εr = k 2 loâng. εr ¿ Suy ra và thay số để tính 10−1 ¿2 ¿ Yeâu caàu hoïc sinh suy ra |q| −3 => |q| = 9 .10 2 . 1 .¿ = 10-7(C) để tính |q|. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát ñieän tích cuûa moãi quaû caàu. Veõ hình. Giaûi thích taïi sao quaû caàu có điện tích đó. Xác định các lực tác duïng leân moãi quaû caàu. Neâu ñieàu kieän caân baèng. Tìm biểu thức để tính q. Suy ra, thay soá tính q.. Fεr =¿ k. Baøi 1.7 Moãi quaû caàu seõ mang moät ñieän tích q 2 .. 2. q Lực đẩy giữa chúng là F = k 2 4r →. →. →. Ñieàu kieän caân baèng : F + P +T α. Ta coù : tan 2 => q = 2l -7. 3,58.10 C. F kq = P 4 l 2 mg mg α tan = k 2. =. √. =0. 2. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC TIẾT HỌC 1. Củng cố kiến thức (2’) - Bài tập 5 SGK. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu (1’) GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(137)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. - Làm bài tập SBT - Xem trước bài mới IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………….. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(138)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. Ngày soạn: 02/12/09 Ngày dạy: 04/12/09 Tieát: 31 Baøi 16: DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÂN KHOÂNG I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Nêu được bản chất của dòng điện trong chân không. + Nêu được bản chất và ứng dụng của tia catôt. 2. Kó naêng + Giải thích một số hiện tượng vật lí liên quan đến dòng điện trong chân không. 3. Thái độ - Niềm yêu thích khoa học. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân + Tìm hiểu lại các kiến thức về khí thực, quãng đường tự do của phân tử, quan hệ giữa áp suất và mật độ phân tử và quãng đường tự do trung bình, … + Chuẩn bị các hình vẽ trong sgk trên khổ giấy to để trình bày cho học sinh. + Sưu tầm đèn hình cũ để làm giáo cụ trực quan. 2. Hoïc sinh - Ơn tập lại khái niệm dòng điện, là dòng chuyển dời có hướng của các hạt tải điện.. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A.HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’) - Neâu quaù trình ion hoùa khoâng khí, baûn chaát cuûa doøng ñieän trong chaát khí. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Môi trường chân không có dẫn điện hay không? Muốn biết được điều đó ta tìm hiểu bài mới “Dòng điện trong chân không” B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (15 phút) : Tìm hiểu cách tạo ra dòng điện trong chân không. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Noäi dung kiến thức Dẫn dắt để đưa ra. I. Caùch taïo ra doøng ñieän trong chaân Khaùi nieäm chaân khoâng. khoâng + Nêu điều kiện để có Điều kiện để có dòng 1. Baûn chaát cuûa doøng ñieän trong chaân doøng ñieän. ñieän. khoâng Neâu caùch laøm cho chaân Yeâu caàu hoïc sinh neâu + Chân không là môi trường đã được khoâ n g daã n ñieä n . caùch laøm cho chaân khoâng lấy đi các phân tử khí. Nó không chứa +là dòng chuyển dời có daãn ñieän. caùc haït taûi ñieän neân khoâng daãn ñieän. hướng của các electron được + Để chân không dẫn điện ta phải đưa + Baûn chaát doøng ñieän đưa vào khoảng chân không trong chaân khoâng là gì? các electron vào trong đó. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(139)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. đó. Xem sơ đồ 16.1 sgk. Giới thiệu sơ đồ thí nghieäm hình 16.1. Moâ taû thí nghieäm vaø neâu caùc keát quaû thí nghieäm.. Ghi nhaän caùc keát quaû thí nghieäm. Thực hiện C1.. Yêu cầu HS thực hiện C1.. + Doøng ñieän trong chaân khoâng laø doøng chuyển dời có hướng của các electron được đưa vào trong khoảng chân không đó. 2. Thí nghieäm Thí nghiệm cho thấy đường đặc tuyeán V – A cuûa doøng ñieän trong chaân khoâng. Hoạt động 2 (20 phút) : Tìm hiểu tia catôt. Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Giới thiệu thí nghiệm hình Xem hình minh hoïa thí 16.3. nghieäm 16.3. Ghi nhaän caùc keát quaû thí Neâu caùc keát quaû thí nghieäm. nghieäm. + Khi aùp suaát trong oáng baèng aùp suaát khí quyeån ta khoâng thaáy quaù trình phoùng ñieän + Khi áp suất trong ống đã đủ nhỏ, trong ống có quá trình phóng điện tự lực, trong oáng coù coät saùng anoât và khoảng tối catôt. + Khi aùp suaát trong oáng haï xuống còn khoảng 103 mmHg, khoảng tối catôt chiếm toàn bộ ống. Quá Thực hiện C2. trình phoùng ñieän vaãn duy trì Ghi nhaän tia catoât. và ở phía đối diện với catôt, Thực hiện C3. thành ống thủy tinh phát ánh Theo các gợi ý của gv lần saùng maøu vaøng luïc. lượt nêu các tính chất của tia Yêu cầu học sinh thực hiện catôt. C2. Neâu baûn chaát cuûa tia catoât. Giới thiệu tia catôt. Yêu cầu học sinh thực hiện Ghi nhận ứng dụng của tia GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. Noäi dung kiến thức II. Tia catoât 1. Thí nghieäm Ta gọi tia phát ra từ catôt làm huyønh quang thuûy tinh laø tia catoât. + Tiếp tục hút khí để đạt chân không tốt hơn nữa thì quá trình phoùng ñieän bieán maát. 2. Tính chaát cuûa tia catoât + Tia catôt phát ra từ catôt theo phương vuông góc với bề mặt catoât. Gaëp moät vaät caûn, noù bò chaën lại làm vật đó tích điện âm. + Tia catôt nmang năng lượng: nó coù theå laøm ñen phim aûnh, laøm huyønh quang moät soá tinh theå, laøm kim loại phát ra tia X, làm nóng caùc vaät maø noù roïi vaøo vaø taùc duïng lực lên các vật đó + Tia catoât bò leäch trong ñieän tường và từ trường. 3. Baûn chaát cuûa tia catoât Tia catôt thực chất là dòng electron phát ra từ catôt, có năng lượng lớn và bay tự do trong không gian. 4. Ứng dụng 1.

<span class='text_page_counter'>(140)</span> Trường THPT Số II Quảng Trạch. Giáo án Vật Lý 11 Cơ bản. C3. catoât. Ứng dụng phổ biến nhất của tia Dẫn dắt để giới thiệu các catôt là để làm ống phóng điện tử tính chaát cuûa tia catoât. và đèn hình. Yeâu caàu hoïc sinh neâu baûn chaát cuûa tia catoât. Giới thiệu ứng dụng của tia catoât. C. HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC 1. Củng cố kiến thức (3’) - Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức trọng tâm của bài. 2. Bài tập về nhà – Tìm hiểu (1’) Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 8 đến 11 trang 99 sgk và 13.11, 16.12, 16.14 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………. GV: PHẠM HỒNG ĐĂNG. 1.

<span class='text_page_counter'>(141)</span>