VV

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Bµi 12 V¡N häc. «n dÞch, thuèc l¸ I. Mục tiêu cần đạt 1. VÒ kiÕn thøc - Xác định đợc quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức đợc tác hại to lớn, nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. - Thấy đợc sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phơng thức lập luận và thuyết minh trong v¨n b¶n. Con ngêi cßn cã l¬ng tri, cßn cã tr¸ch nhiÖm víi mình, với cộng đồng thì phải bỏ thuốc lá. 2. VÒ kü n¨ng §©y kh«ng ph¶i lµ mét lo¹i v¨n b¶n nghÖ thuËt v¨n ch¬ng b×nh thêng mà thực ra nó là một loại trữ tình chính luận. Vì vậy phải đọc với giọng thèng thiÕt, nhÊn m¹nh nh÷ng luËn ®iÓm cã søc thuyÕt phôc cao. 3. Về thái độ tiếp cận - Tuy t¸c phÈm mang mét néi dung kh¸c nhng tÝnh chÊt thiÕt thùc cña nã cho gièng nßi, cho nh©n lo¹i lµ rÊt lín . V× vËy viÖc nhí nh÷ng t¸c h¹i cña thuèc l¸ mµ t¸c gi¶ cßn coi sù nguy h¹i cña nã h¬n c¶ AIDS. Mét sè thuËt ng÷ cÇn t×m hiÓu kü. D¹y häc bµi nµy trong nhµ trêng l¹i kh«ng xÕp ë phÇn “vÖ sinh dÞch tÔ” mà lại xếp ở “Ngữ văn”. Ta hiểu nh phổ biến vệ sinh nhân đạo dới góc độ ngữ văn. Quả thật nó ích nớc lợi nhà thì ta làm lúc nào, nơi nào cũng đúng. Cả hai chủ đề thuốc lá và ma tuý đều cần học trong nhà trờng dới nhiều hình thức dẫn tới ngời ngời, nhà nhà đặc biệt là lớp trẻ quyết tâm đẩy lùi hai tệ n¹n nµy. II. KiÕn thøc c¬ b¶n cÇn n¾m v÷ng - Tầm quan trọng và tính chất nghiêm trọng của vấn đề “Ôn dịch thuèc l¸ ®ang ®e do¹ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng loµi ngêi nÆng h¬n c¶ AIDS. T¸c gi¶ dùa vµo kÕt qu¶ cña h¬n 50000 c«ng tr×nh khoa häc nghiªn cøu định đề về tác hại của thuốc lá không cần phải chứng minh. - “Nếu giặc đánh nh vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhÊm nh t»m ¨n d©u”. §©y chØ lµ c¸ch nãi vÒ 4000 chÊt ho¸ häc huû diÖt.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> dÇn sinh lùc con ngêi kh«ng g©y t¸c h¹i ngay nh “rîu say bÐt nhÌ” mµ l¹i cßn thÊy s¶ng kho¸i khi nh¶ khãi ph× phÌo nh “mét biÓu tîng quý träng”. - VÒ t¸c h¹i cña khãi thuèc «xit c¸c bon vµ nic«tin lµm c¶n trë viÖc vËn hµnh « xi trong m¸u … cuèi cïng ®i tíi mäi ng êi ph¶i ng¨n ngõa n¹n «n dÞch nµy - C¸c níc giÇu h¬n ta nhiÒu lÇn mµ sè ngêi hót chØ ngang víi ta vµ hä chèng quyÕt liÖt h¬n ta nhiÒu. III. Hoạt động dạy học 1. Lu ý a) Gi¸o viªn Su tÇm nhiÒu vÝ dô vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸, vÒ t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu cña d©n téc, vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ chiÒu cao cña gièng nßi. Víi hình thức đàm thoại, tạo không khí cởi mở mà giờ dạy học có hiệu quả. Còng tÕ nhÞ thËn träng nÕu trong tËp thÓ cña trêng vÉn cßn thÇy c« hót thuèc vµ ngêi th©n cña c¸c em còng cã ngêi hót th× cÇn khÐo lÐo vµ tr¸nh qu¸ cùc ®oan trong ng«n tõ v× nhµ níc vÉn cha cÊm mµ chØ khuyªn nªn bá hoặc hạn chế. Đây là một tệ nạn đã chung sống hàng ngàn hàng vạn năm với dân tộc. Đoạn tuyệt với nó gần nh một cuộc cách mạng. Nhất là đời sống văn hoá mới không phải đã tìm ngay đợc những sự hấp dẫn thay thế. Nếu ta không tăng cờng những hoạt động văn hoá thể thao để góp phần giải toả những ẩn ức trong hoạt động của con ngời thì khi cỡng chế, cũng chỉ còn là những biện pháp cuối cùng cha hẳn đã tích cực. b) Häc sinh Häc sinh líp t¸m ®a sè 14 tuæi, tuæi nµy ch¬i b¾t ®Çu chän b¹n, c¸ tính rõ dần, luôn muốn thể hiện mình trớc tập thể. Vì vậy giác ngộ đợc những tác hại của tệ nạn này là vô cùng quan trọng. Có thể hoạt động dới h×nh thøc tËp thÓ nhãm tuyªn truyÒn vÒ t¸c h¹i thuèc l¸, dïng bµi nµy ph¸t thanh ë lµng quª … mµ c¸c em lµ nh÷ng h¹t nh©n cña h×nh thøc ngo¹i kho¸ nµy. 2. TiÕn tr×nh d¹y häc Hoạt động 1: Vào bài Gi¸o viªn Ngày nay mấy động từ “tiêm”,. Häc sinh - Më bµi häc míi. KiÕn thøc Thuèc l¸ lµ mét.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> “chích”, “hút”, “hít” nghe đến trong sách giáo trong những loại mµ gai c¶ ngêi. ThÇy c« kÓ khoa. g©y bÖnh dÞch chuyện: Tôi đã đi dự một vài đám nguy hiÓm. tang cña thanh niªn chÕt v× nghiÖn - Chó ý nghe lêi hút. Hầu hết đều vòng hoa trắng. giáo viên vào bài. Có hai đám ở trên vòng hoa lại ghi dßng ch÷: “T¬ng tiÕc ch¸u chia vui với gia đình”. Tôi về cứ nghĩ mãi vÒ lêi chia vui Êy. §· d©y vµo nghiÖn hót lµ mét tai ho¹ lín cho c¶ nhà, cho cộng đồng. Cái cầu nối để đến với sự tan rã kia ban đầu chỉ từ điếu thuốc rồi sau đến ma tuý lóc nµo kh«ng biÕt. Thôi cuộc đời còn dài, mà kh«ng dµi n÷a th× “mét ngµy d¬ng gian ngµn ngµy ©m phñ”. Téi g× mà đốt cuộc đời bằng những que diªm, “kiÒng canh nãng mµ thæi rau nguéi” tranh xa lµ h¬n. Bµi “¤n dÞch, thuèc l¸” cña NguyÔn Kh¾c ViÖn sÏ gióp c¸c em hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng ®iÒu nµy.. Hoạt động 2: Đọc văn bản Gi¸o viªn Häc sinh KiÕn thøc - Cho HS đọc, khi cần có thể - §äc Đọc kĩ để gây dõng l¹i gi¶ng. - Suy nghÜ Ên tîng: - §Æt c©u hái: §äc xong em cã vÒ tÖ n¹n “lÞch -Thuèc lµ thø «n thÊy cã g× míi mÎ l¹ lïng kh«ng? l·m” nµy? dÞch hiÓm ho¹ - Yêu cầu HS đọc hiểu các chú nÆng h¬n c¶.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> thÝch 1, 2,3,5,6,9. Chó ý nhÊt lµ 1 vµ 9. - Gîi ý: “DÞch h¹ch”, “thæ t¶” g©y hµng triÖu ngêi chÕt, y häc diÖt trõ đợc mà thuốc lá thì cha? Vì sao?. AIDS. -Thæ t¶, dÞch hạch thì diệt đợc mµ thuèc l¸ th× cha.. Hoạt động 3: Phân tích tên của văn bản: Ôn dịch, thuốc lá Gi¸o viªn - Thuèc l¸ thùc chÊt ®©y lµ tÖ nghiÖn thuèc l¸. - So s¸nh víi «n dÞch lµ tho¶ đáng dễ lây lan, cũng bệ rạc, nhÕch nh¸c vµ dÔ l©y lan. - Từ “ôn dịch” trong đời sống nã nh tÝnh rña x¶: §å chÕt «n chÕt dÞch! DÊu ph¶y gi÷a hai tõ «n dÞch vµ thuèc l¸ lµ nhÊn m¹nh s¾c th¸i biÓu c¶m: C¨m tøc võa ghª tëm. “Thuốc lá ! Màu là đồ ôn dÞch!”. Häc sinh Cã thÓ nghe GV hái: + T¹i sao t¸c gi¶ NguyÔn Kh¾c ViÖn l¹i gäi thuèc l¸ lµ «n dÞch? - Lµm ®au khæ cho bao con ngêi, l¹i dÔ mêi khã ®i. - Èn hiÖn nh ma xã nh phï thuû kh«ng dÔ tiªu diÖt.. KiÕn thøc Gäi thuèc l¸ lµ «n dÞch lµ hoµn toàn đúng về nghÜa ®en vµ nghÜa bãng.. Hoạt động 4: Tìm hiểu bố cục và phân tích văn bản Gi¸o viªn Giíi thiÖu qua vÒ c¶ bµi viÕt nµy dµi nhng nh÷ng ®o¹n trÝch phÇn ®Çu nµy còng hîp lý. Hái: Theo em nªn chia lµm mÊy phần để thể hiện rõ ý tức lập luËn? Gîi ý: PhÇn 1: “Tõ ®Çu… h¬n. Häc sinh Võa nghe thÇy diÔn gi¶ng võa t×m tßi trong s¸ch để nhớ đợc 4 vấn đề nguy hại trong 4 phÇn cña bµi viÕt.. KiÕn thøc PhÇn 1: ¤n dÞch thuèc l¸ ®e do¹ søc khoÎ vµ t×nh tr¹ng cña bao ngêi h¬n c¶ AIDS. (n¨m v¹n…) PhÇn 1: TÇm quan träng vµ tÝnh.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> c¶ AIDS” nªu tÇm quan träng vµ tÝnh chÊt nghiªm träng cña vÊn đề (50000 công trình nghiên cứu). - PhÇn thø hai “Ngµy tríc… cộng đồng” nó giết con ngời ta dÇn mßn. T¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh “t»m ¨n d©u” rÊthay. Nhng t»m ¨n cßn nh×n thÊy chø 4000 chÊt trong khãi thuèc nã huû diÖt trong mét sù “s¶ng kho¸i”. GV cã thÓ nãi thªm vÒ “bå hãng”, “h¾c Ýn” cña khãi thuèc lµm háng c¸c èng dÉn. oxit c¸c bon vµ nicotin lµm h¹i sù vËn chuyển ôxi trong máu dẫn đến nhåi m¸u c¬ tim. Viªm phÕ qu¶n loại nhẹ nhất mà còn tác hại đến kinh tÕ … - PhÇn thø ba: t¸c h¹i víi ngêi không hút (hút bị động). “Có ngời b¶o… ph¹m ph¸p”. - PhÇn thø t: (cßn l¹i) + Ta nghÌo hót b»ng níc giÇu + Hä chèng thuèc l¸ quyÕt liÖt h¬n nhiÒu!. chÊt nghiªm träng. PhÇn 2: “T»m ¨n d©u” cßn nh×n thÊy chø 4000 chÊt độc ph¸ ©m thÇm…. PhÇn 3: H¹i c¶ ngêi kh«ng hót (hót thụ động) PhÇn 4: Ta hót ngang nh÷ng níc giÇu mµ hä chèng quyÕt liÖt h¬n!. Hoạt động 5: Học sinh đọc kỹ, tóm tắt văn bản và nói rõ thái độ tiÕp nhËn cña m×nh Gi¸o viªn Häc sinh - §äc kü v¨n b¶n, gîi ý cho HS - Nghe đọc. gạch chân những ý quan trọng để - Bªn c¹nh viÖc c¸c em ghi nhí. rót ra nh÷ng kÕt - Có thể đọc thêm đoạn trích: luËn nh÷ng th¸i “Ô xit các bon và nicôtin của khói độ của mình cần. KiÕn thøc Thuèc l¸ lµ mét thứ ôn dịch đáng sî ai hót råi th× g¾ng bá. Ai cha hót th× tr¸nh xa..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> thuốc làm hại đến sự vận chuyển cña «xi trong toµn bé c¬ thÓ. Chóng ®i kh¾p n¬i cïng víi m¸u. Chúng có thể làm cho máu đặc thªm rÊt nhiÒu. §«i khi m¸u trë nªn quá đặc khiến cho sự vận chuyển m¸u nghÏn t¾c hoµn toµn. §ã lµ nguyªn nh©n t¹o nªn mét c¬n nhåi m¸u c¬ tim”. (C.Luy xác đô và H.Pôtơ lê, Tiếng Pháp lớp đệ ngũ. NXB Ha chi ª Pari 1998, tr 55).. n¾m chÝnh x¸c những số liệu: để gãp phÇn ng¨n chÆn n¹n thuèc l¸. - ViÕt 5 dßng c¶m nghÜ sau khi häc.. Ghi nhí: Gièng nh «n dÞch, n¹n nghiÖn thuèc l¸ rÊt dÔ l©y lan vµ g©y nh÷ng tæn thÊt to lín cho søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng con ngêi. Song n¹n nghiÖn thuèc l¸ cßn nguy hiÓm h¬n c¶ «n dÞch: nã gËm nhÊm søc khoÎ con ngêi nªn không dễ kịp thời nhận biết, nó gây tác hại nhiều mặt đối với cuộc sống gia đình và xã hội. Bởi vậy, muốn chống lại nó, cần phải có quyết tâm cao hơn và biện pháp triệt để hơn là phòng chống ôn dịch..

<span class='text_page_counter'>(7)</span>