<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>Ngày soạn: 24/9/2021</b></i>

<i><b>Tiết 4 </b></i>
<i><b> </b></i>

<b>Bài 3: QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHĨNG</b>
<b> DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA</b>
<b> I. Mục tiêu bài học</b>

<b> 1. Kiến thức</b>

- Hiểu, phân tích được q trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và sự tan
rã của hệ thống thuộc địa ở châu Á, châu Phi, Mĩ la tinh: Những diễn biến chủ yếu,
những thắng lợi to lớn và khó khăn trong cơng cuộc xây dựng đất nước của những
nước này.

<b> 2. Kĩ năng</b>

- Kĩ năng bài học: Tư duy, khái quát, tổng hợp phân tích sự kiện,
- Kỹ năng sống: Giao tiếp, tư duy, hợp tác, giao việc.

<i><b> 3. Thái độ</b></i>

- Thấy rõ cuộc đấu tranh anh dũng và gian khổ của nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ la
tinh và sự nghiệp giải phóng dân tộc của các nước đó.

- Tăng cường tình đồn kết hữu nghị với các nước Á, Phi, Mĩ la tinh

- Nâng cao lòng tự hào dân tộc mà nhân dân ta đã giành được những thắng lợi to lớn
trong cơng cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

<i><b> 4. Định hướng phát triển năng lực</b></i>

<b>- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề.</b>
<b>- Năng lực chuyên biệt</b>

+Tái hiện kiến thức lịch sử, xác định mqh giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử.

+ Biết xác định trên lược đồ ví trí của một số nước Á, Phi, Mĩ La-tinh giành được độc
lập. Lập bảng nên biểu về quá trình giành độc lập của một số nước Á, Phi, Mĩ La-tinh.
II. Chuẩn bị

- GV: SGK, SGV, giáo án, bản đồ thế giới, tư liệu tham khảo.

- HS: SGK, đọc nghiên cứu bài trước, yêu cầu trả lời các câu hỏi trong sgk và tìm đọc
thêm tài liệu tham khảo.

III. Phương pháp/KT

- PP: Gợi mở, phân tích, tổng hợp, nêu vấn đề, sử dụng đồ dùng trực quan, đàm
thoại...

- KTdạy học: đặt câu hỏi, động não, chia nhóm
<b>IV. Tiến trình dạy học – giáo dục</b>

<b> 1. Ổn định tổ chức: (1’) </b>
- Kiểm tra sĩ số học sinh
- Kiểm tra vệ sinh của lớp
<i><b> 2. Kiểm tra bài cũ:(4’)</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

1. Nguyên nhân (3đ):1973, khủng hoảng dầu mỏ, y/c Liên Xô phải cải cách kinh

tế, chính trị, xã hội.

2. Diễn biến (4đ)
- Nội dung cải tổ:

+ Kinh tế: Đưa ra nhiều phương án phát triển nhưng khơng thực hiện được.

+ Chính trị: Thực hiện chế độ tổng thống; đa nguyên về ctrị; xoá bỏ chế độ một Đảng
“dân chủ” và “công khai” mọi mặt.

=> Xa rời chủ nghĩa Mác, từ bỏ Đảng Cộng Sản, phá vỡ CNXH =>Đất nước rối loạn,
kinh tế khủng hoảng.

3. Kết quả (3đ).
3. Bài mới:

<i><b> 3.1. Hoạt động khởi động (2’)</b></i>

- Tổ chức hoạt động: GV trực quan bản đồ thế giới. Yêu cầu HS lên xác định vị trí các
nước Á, Phi, Mĩ La-tinh

- Dự kiến sản phẩm: HS xác định trên bản đồ.

Trên cơ sở đó GV dẫn dắt vào bài mới: Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, cao
trào giải phóng dân tộc diễn ra rất sôi nổi ở Châu Á, Phi, MĨ-La tinh làm cho hệ thống
thuộc địa của CNĐQ tan rã từng mảng lớn và đi tới sụp đổ hoàn toàn. Quá trình giành
độc lập ở các nước Á, Phi, Mĩ La-tinh từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến giữa
những năm 90 của thế kỉ XX diễn ra như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài
học hơm nay để lí giải những vấn đề trên.

<b> 3.2. Hoạt động hình thành kiến thức mới</b>

<b>Hoạt động của thầy và trò</b> <b>Nội dung</b>

<b>Hoạt động 1: (13’): cá nhân/ học theo tình huống</b>
<i>- Mục tiêu:HS nắm được một số nét chính về q trình</i>
<i>giành độc lập dân tộc ở các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh</i>
<i>từ năm 1945 đến giữa thập niên 60 của thế kỷ xx.</i>
<i>- PP: Nêu vấn đề, gợi mở, vấn đáp, phân tích</i>
<i>- KT: Động não, đặt câu hỏi</i>

- Y/c Hs chú ý mục I, Sgk và theo dõi bản đồ thế giới
? Bằng những kiến thức lịch sử đã học em hãy nhắc
<i><b>lại các nước Á, Phi, Mĩ la tinh có đặc điểm gì chung?</b></i>
- Đơng dân, lao động dồi dào, lãnh thổ rộng lớn, tài
nguyên thiên nhiên phong phú. Trước chiến tranh thế
giới thứ 2, hầu hết các nước khu vực này đều trở thành
thuộc địa hoặc nửa thuộc địa của các nước đế quốc
Anh, Pháp, Mĩ, Nhật, Hà Lan, Bồ Đào Nha… Sau
chiến tranh thế giới thứ 2 hầu hết các nước ở khu vực
này đều giành độc lập và bắt tay vào công cuộc xây
dựng đất nước.

? Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Á, Phi,
<i><b>Mĩ- la tinh từ 1945 -> giữa những năm 60 của thế kỉ </b></i>

<i><b>I. Giai đoạn từ năm </b></i>
<i><b>1945 đến giữa những </b></i>
<i><b>năm 60 của thế kỉ XX</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>XX diễn ra ntn?</b></i>

- Khẳng định: Như vậy nơi khởi đầu trong phong trào
giải phóng dân tộc là khu vực Đông Nam Á
(In-đô-nê-xi-a, Lào, Việt Nam)

<b>GV : Chiếu bản đồ thế giới, xác định những quốc gia </b>
có phong trào giải phóng dân tộc

? Từ khu vực Đơng Nam Á phong trào đấu tranh đã
<i><b>lan nhanh sang những khu vực nào?</b></i>

- Nam Á và Bắc Phi. Đó là những nước như Ấn Độ
(1946-1950); Ai Cập (1952); An-giê-ri(1954-1962)
Năm 1960, 17 nước châu Phi tuyên bố độc lập -> Năm
đó được gọi là “Năm châu Phi”

- GV : Tiếp tục xác định vị trí các quốc gia trên bản
<b>đồ. Nhấn mạnh: Như vậy …(sgk)</b>

Y/c Hs chú ý mục II

<b>Hoạt động 2: (5’): cá nhân</b>

<i>-Mục tiêu: HS nắm được giai đoạn từ giữa những năm</i>
<i>60 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX</i>

<i><b>- PP: Nêu vấn đề, thuyết trình, gợi mở</b></i>
<i>- KT: Động não, đặt câu hỏi</i>

<i><b> ? Nêu những nét nổi bật của phong trào giải phóng </b></i>
<i><b>dân tộc trong giai đoạn này?</b></i>

- Dựa sgk trả lời

- Nhấn mạnh: Sự tan rã …(sgk)

? Thắng lợi của nhân dân 3 nước trên có ý nghĩa ntn?
- Đã góp phần quan trọng trong việc cổ vũ tinh thần
nhân dân các nước thuộc địa, đặc biệt là nhân dân
Châu Phi trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc,
bảo vệ chủ quyền của mình

<b>HĐ 3 : (14’): cả lớp/ nhóm</b>

<i>-Mục tiêu: HS biết được những nét chính về phong</i>
<i>trào độc lập của các nước Á, Phi, Mĩ La Tinh từ giữa</i>
<i>những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX.</i>
<i>- PP: Nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, phân tích,</i>
<i>thảo luận</i>

<i>- KT: Động não, đặt câu hỏi, nhóm</i>

? Từ cuối những năm 70, Chủ nghĩa thực dân chỉ
<i><b>còn tồn tại dưới hình thức nào?</b></i>

- Chế độ phân biệt chủng tộc (A-pác-thai) tập trung ở 3
nước miền Nam châu Phi (Rơ-đê-di-a; Tây Nam Phi;
Cộng hồ nam Phi)

<i><b> ? Em hiểu chế độ A-pác-thai là chế độ ntn?</b></i>

- Bắc Phi và Nam Á:
Nhiều nước liên tiếp
giành được độc lập (Ấn
Độ; Ai Cập; An-giê-ri…)
- 1960, 17 nước Châu Phi
tuyên bố độc lập ->
“năm châu phi”
- Mĩ la tinh: 1/1/1959
cách mạng Cu-ba giành
thắng lợi.

=>Hệ thống thuộc địa cơ
bản bị sụp đổ

<i><b>II. Giai đoạn từ giữa </b></i>
<i><b>những năm 60 đến </b></i>
<i><b>giữa những năm 70 </b></i>
<i><b>của thế kỷ XX</b></i>

- Nét nổi bật: Phong trào
đấu tranh giành độc lập
của 3 nước:

+ Ăng- gơ-la
+ Mơ-dăm-bích
+ Ghi-nê-bít-xao
- Lật đổ ách thống trị
của Bồ Đào Nha

<i><b>III. Giai đoạn từ giữa </b></i>
<i><b>những năm 70 đến </b></i>
<i><b>giữa những năm 90 </b></i>
<i><b>của thế kỉ XX</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

-Hs : Thảo luận nhóm bàn ( 1 phút)

- Hs các nhóm phát biểu, nhận xét, bổ sung
- Gv : Nhận xét, chốt ý

+ Là một chính sách của Đảng Quốc dân (National Pa
rty) chính đảng của thiểu số người da trắng cầm quyền
ở Nam Phi từ năm 1948, chủ trương phân biệt chủng
tộc và đối xử rã man với người da đen ở Nam Phi và
các dân tộc châu Á đến định cư, đặc biệt là người Ấn
Độ. Nhà cầm quyền Nam Phi ban bố trên 70 đạo luật
phân biệt, đối sử và tước bỏ quyền làm người của dân
da đen và da màu, quyền bóc lột của người da trắng
đối với người da đen được ghi vào hiến pháp. Các
nước tiến bộ trên thế giới đã lên án gay gắt chính sách
pác-thai. Nhiều văn kiện của Liên hợp quốc coi
A-pác-thai là “một tội ác chống nhân loại” vi phạm luật
pháp quốc tế và hiến chương Liên hợp quốc

<i><b>? Bọn cầm quyền da trắng thi hành chế độ </b></i>
<i><b>A-pác-thai nhằm mục đích gì?</b></i>

- Củng cố sự thống trị lâu dài của thực dân da trắng ở
Nam Phi, đẩy nhân dân châu Phi vào cảnh tối tăm lạc

hậu, phục vụ quyền lợi và làm giàu cho người da trắng.
<i><b> ? Cuộc đấu tranh của nhân dân châu Phi chống chế</b></i>
<i><b>độ A-pác-thai diễn ra ntn?</b></i>

- Nêu trong Sgk (Sau nhiều năm..tồn tại)

<i><b> ? Sau khi chế độ A-pác-thai bị xoá bỏ, hệ thống </b></i>
<i><b>thuộc địa của Chủ nghĩa đế quốc bị sụp đổ hoàn </b></i>
<i><b>toàn, nhiệm vụ của nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ la </b></i>
<i><b>tinh là gì?</b></i>

- Dựa vào SGK trả lời

- Sơ kết: Từ những năm 90 của thế kỉ XX các nước Á,
Phi, Mĩ la tinh đã đập tan hệ thống thuộc địa của

CNĐQ, trở thành lập những nước độclập, làm thay đổi
bộ mặt của các nước Á Phi, Mĩ- la- tinh

- Từ 1980 -> 1993 nhân
dân các nước châu Phi
giành được chính quyền
- Xây dựng và phát triển
đất nước khắc phục đói
nghèo

Điều chỉnh, bổ sung: ……….
………
………..
3.3. Hoạt động củng cố, luyện tập: (2’)

- Bài tập trắc nghiệm

<b>Câu 1. Sự kiện phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh đã tạo thời cơ cho các dân tộc ở</b>
khu vực nào đứng lên đấu tranh giành độc lập?

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>Câu 2. Cho đến năm 1967, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân chỉ còn tập</b>
trung chủ yếu ở khu vực nào?

A. Đông Nam Á. B. Nam Mĩ. <b>B. Nam châu Phi.</b> D. Mĩ La tinh.
<b>Câu 3.Ngày 2 - 9 - 1945, quốc gia nào ở Đông Nam Á đã đứng lên đấu tranh giành</b>
độc lập?

A. In-đô-nê-xi-a. <b>B. Việt Nam.</b> C. Ma-lai-xi-a. D. Lào.

<b>Câu 4. Ngay sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc phong trào giải phóng </b>
<b>dân tộc đã nổ ra mạnh mẽ nhất ở các nước nào?</b>

<b>A. In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Lào.</b> B. Việt Nam, Mi-an-ma, Lào.

C. In-đô-nê-xi-a, Xin-ga-po, Thái Lan. D. Phi-lip-pin, Việt Nam, Ma-lai-xi-a.
<b>Câu 5. Năm 1960 đã đi vào lịch sử với tên gọi là "Năm châu Phi", vì sao?</b>
A. Có nhiều nước ở châu Phi được trao trả độc lập.

B. Có phong trào giải phóng dân tộc phát triển sớm nhất, mạnh nhất.
<b>C. Có 17 nước ở châu Phi tuyên bố độc lập.</b>

D. Châu Phi là "Lục địa mới trỗi dậy".
<b> 3.4. Hoạt động tìm tịi, sáng tạo: (3’)</b>

- Lập bảng niên biểu về quá trình giành độc lập của một số nước Á, Phi, Mĩ La-tinh?
<b> 3.5. Hướng dẫn về nhà (2’)</b>

- Học bài: - Yêu cầu học sinh làm bài tập trong vở bài tập.
- Học và trả lời các câu hỏi SGK .

- Bài mới: Bài 5 các nước Đông Nam Á. Đọc và trả lời câu hỏi sgk

+ Những nét nổi bật của châu Á từ sau năm 1945 đến nay: chính trị, kinh tế, xã hội.
+ Tìm hiểu sự ra đời của nước cộng hòa nhân dân Trung Hoa, ý nghĩa lịch sử.
+ Công cuộc cải cách mở cửa của Trung Quốc từ năm 1978 đến nay?

</div>

<!--links-->