Bai 19 Khi con tu hu

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Baøi 19 Tuaàn 21 Tieát 78. KHI CON TU HUÙ (Tố Hữu) 1. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: 1.1:Kiến thức : - Có những hiểu biết bước đầu về tác giả Tố Hữu. - Hiểu được nghệ thuật khắc họa hình ảnh (thiên nhiên, cái đẹp của cuộc đời tự do). - Biết được niềm khát khao cuộc sống tự do, lí tưởng cách mạng của tác giả. 1.2:Kó naêng: - Đọc diễn cảm một tác phẩm thơ thể hiện tâm tư người chiến sĩ cách mạng bị giam giữ trong ngục tù. - Nhận ra và phân tích được sự nhất quán về cảm xúc giữa hai phần của bài thơ; thấy được sự vận dụng tài tình thể thơ truyền thống của tác giả ở bài thơ này. 1.3:Thái độ: - Giáo dục học sinh lòng yêu mến cuộc sống tự do cao đẹp. - Tích hợp giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng suy nghĩ, sáng tạo và xác định giá trị bản thân: trách nhiệm đối với quê hương đất nước. 2. Troïng taâm : YÙ nghóa vaên baûn, ngheä thuaät. 3. Chuaån bò: 3.1: Giáo viên: Sưu tầm thêm thông tin về nhà thơ Tố Hữu, phân tích bài thơ Khi con tu huù. 3.2: Học sinh: Đọc kĩ bài thơ, tìm hiểu chú thích, tìm hiểu tình yêu quê hương đất nước trong bài thơ, niềm khát khao tự do. 4. Tieán trình: 4.1:Ổn định tổ chức và kiểm diện: 4.2:Kieåm tra mieäng:  Câu hỏi 1 : Đọc thuộc lòng một khổ thơ trong bài thơ Quê hương . Nêu nội dung chính cuûa khoå thô aáy ?  Đáp án: Đoạn 1: Lời giới thiệu về làng quê miền biển. Đoạn 2: Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi. Đoạn 3: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về. Đoạn 4: Nỗi nhớ quê hương.  Caâu hoûi 2: Neâu yù nghóa cuûa baøi thô Queâ höông?  Đáp án : Bài thơ là bày tỏ của tác giả về một tình yêu tha thiết đối với quê hương laøng bieån. Câu hỏi 3: Qua bài thơ, em cảm nhận được điều gì?  Đáp án : Lòng yêu quê hương tha thiết của tác giả, làm cho em càng thêm yêu quê höông cuûa em....

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Em đã chuẩn bị được những gì cho bài học hôm nay?  Đọc bài thơ, tìm hiểu chú thích, tìm hiểu tình yêu quê hương đất nước trong bài thơ, niềm khát khao tự do…  Hoïc sinh, giaùo vieân nhaän xeùt, chaám ñieåm. 4.3:Bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Noäi dung baøi hoïc  Hoạt động 1: Vào bài: Tiếng tu hú là âm thanh quen thuộc của làng quê Việt Nam. Từ những cánh đồng âm thanh ấy đã đi vào văn thơ. Trong “Lao xao” của Duy Khán, nó gợi ra moät muøa heø ngoït ngaøo, roän raõ. Vaø tieáng chim ấy còn gợi ra biết bao tâm trạng trong lòng nhà thơ Tố Hữu. Để hiểu hơn về điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ “Khi con tu huù”. I. Đọc- hiểu văn bản:  Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc – hiểu văn 1. Đọc: baûn.  Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc, đọc mẫu , gọi học sinh đọc.  Goïi hoïc sinh nhaän xeùt. 2. Chuù thích:  Giáo viên nhận xét, sửa chữa. a) Taùc giaû:  Giáo viên giới thiệu chân dung nhà thơ Tố Hữu, yêu cầu học sinh giới thiệu về nhà thơ Tố Hữu?  Tố Hữu (1920-2002) quê ở Thừa Thiên Huế. Được giác ngộ trong phong trào học sinh, sinh viên. Với nguồn cảm hứng lớn là lí tưởng cách mạng, thơ Tố Hữu trở thành là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam.  Nêu xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác bài thô?  Khi con tu hú ra đời khi tác giả đang bị giam cầm nhà lao Thừa Phủ, được in trong tập Từ ấy -tập thơ đầu tiên của Tố Hữu.  Hướng dẫn học sinh nắm một số chú thích SGK.. b) Taùc phaåm:. c) Giải nghĩa từ: 3. Boá cuïc:.  Tìm boá cuïc baøi thô? Neâu noäi dung chính cuûa moãi phaàn?  Boá cuïc goàm: hai phaàn II. Phaân tích vaên baûn:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>  Đoạn 1: Sáu câu đầu: Cảnh mùa hè.  Đoạn 2: Bốn câu cuối: Tâm trạng người tuø.  Phương thức biểu đạt chính của bài thơ là gì?  Miêu tả (đoạn 1) kết hợp với biểu cảm (đoạn 2).  Hoạt động 3: Hướng dẫn phân tích văn baûn.  Em coù nhaän xeùt gì veà teân baøi thô?  Chæ laø veá phuï cuûa moät caâu troïn yù.  Hãy viết một câu văn có bốn chữ đầu là “Khi con tu hú” để tóm tắt nội dung bài thơ.  Khi con tu hú gọi bầy là khi mùa hè đến, người tù cách mạng cảm thấy ngột ngạt trong phoøng giam chaät choäi, caøng theøm khaùt chaùy bỏng một cuộc sống tự do, tưng bừng ở bên ngoài.  Tên bài thơ đã gợi mạch cảm xúc của toàn baøi.  Giaùo vieân treo tranh.  Hoïc sinh quan saùt tranh vaø phaùt bieåu suy nghĩ về cảnh mùa hè được diễn đạt trong tranh.  Bức tranh làm em liên tưởng đến đoạn thơ naøo trong baøi thô Khi con tu huù?  Đoạn 1.  Cảnh mùa hè được gợi tả bằng những âm thanh naøo?  Tiếng tu hú, tiếng ve ve ran trong vườn raâm.  Khi vieát veà caûnh muøa heø maø taùc giaû laïi baét đầu bằng tiếng chim tu hú. Như vậy, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?  Biện pháp liên tưởng (tiếng chim tu hú gọi bầy là mùa hè đến), hoán dụ (tiếng chim tu hú tượng trưng cho mùa hè).  Hai biện pháp nghệ thuật đó có tác dụng gì trong vieäc mieâu taû caûnh muøa heø?  Laøm cho tieáng chim tu huù vaø muøa heø coù moái quan hệ mật thiết với nhau .  Những âm thanh đó gợi cho ta liên tưởng. 1. Caûnh muøa heø: - Aâm thanh: Tieáng tu huù, tieáng ve: - Nghệ thuật : hoán dụ, liên tưởng. -> Cuộc sống rộn ràng, tưng bừng.. - Hình aûnh :. Cuoäc soáng thanh bình, aám no... - Maøu saéc :.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> đến một cuộc sống như thế nào? Giáo viên liên hệ bài thơ Bếp lửa của nhà thô Baèêng Vieät .  Ngoài ra, cảnh mùa hè còn được tác giả miêu tả qua những hình ảnh nào?  Lúa chiêm chín vàng trên cánh đồng, bầu trời cao rộng với cánh diều chao lượn, trái cây đượm ngọt...  Những hình ảnh đó gợi lên một cuộc sống nhö theá naøo ?  Những màu sắc nào được tác giả miêu tả trong đoạn 1 ?  Vàng (bắp rây vàng hạt), hồng( đầy sân nắng đào), xanh (trời xanh càng rộng càng cao).  Những màu sắc ấy gợi lên điều gì ?  Tác giả đã miêu tả hương vị của mùa hè nhö theá naøo ?  Höông vò ngoït ngaøo cuûa traùi caây chín daàn.  Em coù nhaän xeùt gì veà khoâng gian trong baøi thô ?  Trời xanh, rộng, cao...  Em coù nhaän xeùt gì veà khung caûnh muøa heø?  Mùa hè rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, bầu trời khoáng đạt tự do.  Sự sống của tự nhiên trong bài còn có ý nghóa nhö theá naøo?  Ở đoạn 1, tác giả đã sử dụng biện pháp ngheä thuaät gì?  Việc liệt kê một loạt các hình ảnh, sự vật nhö vaäy coù taùc duïng gì?  Em có nhận xét gì về trí tưởng tượng và caûm nhaän cuûa taùc giaû?  Sức cảm nhận sâu sắc, tinh tế . Trí tưởng tượng của tác giả gọi về những hình ảnh, màu saéc, höông vò vaø caûm nhaän veà khoâng gian vaø cuộc sống tự do.  Giáo viên liên hệ thực tế giáo dục học sinh.  Giáo viên chuyển ý. Với cảnh trời đất, mọi vật vào hè như thế, tâm trạng người tù như thế nào ta đi vào tìm hiểu khổ thơ thứ 2.. Tươi thắm, rực rỡ. - Höông vò : ngoït ngaøo. - Không gian : sống động, khoáng đạt, tự do.. - Sự sống của tự nhiên là sự sống trong cuộc đời tự do. - Ngheä thuaät : lieät keâ...  Nhấn mạnh thời khắc của mùa hè tràn đầy sức sống. - Trí tưởng tượng và cảm nhận sâu saéc, tinh teá.. 2. Tâm trạng người tù: - Cách ngắt nhịp thay đổi . - Dùng động từ, tính từ mạnh; thán từ.. -> Tâm trạng bực bội, dồn nén, ngột ngạt, uất ức , muốn phá tung xieàng xích …. - Sử dụng biện pháp điệp ngữ.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>  Cách ngắt nhịp khổ thơ này có gì thay đổi?  6/2 (caâu 8). 3/3 (caâu 9).  Nhận xét về các động từ được sử dụng.  Đạp tan phòng, chết uất : động từ, tính từ maïnh.  Tìm các thán từ được sử dụng.  OÂi, laøm sao, thoâi.  Cách ngắt nhịp và sử dụng các từ ngữ như treân coù taùc duïng gì trong vieäc dieãn taû taâm trạng của người tù cách mạng?  Tâm trạng bực bội, dồn nén, ngột ngạt, uất ức , muốn phá tung xiềng xích và thể hiện niềm khao khát tự do của người chiến sĩ cách mạng trong hoàn cảnh bị tù đày đang hướng tới cuộc đời tự do.  Bài thơ mở đầu bằng tiếng chim tu hú và keát thuùc cuõng baèng tieáng chim tu huù. Nhö vaäy, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?  Tiếng chim tu hú tác động đến tâm hồn của người tùnhư thế nào?  Đầu: Tiếng tu hú gợi ra cảnh trời đất bao la, tưng bừng sự sống lúc vào hè.  Cuối: Tiếng tu hú khiến cho người chiến sĩ bị giam thấy đau khổ, bực bội, khắc khoải; nó nhö thoâi thuùc, giuïc giaõ nhaø thô phaûi haønh động, phá tung xiềng xích để đến với cuộc đời tự do…  Giống: Tiếng tu hú trở thành biểu tượng cho tiếng gọi tự do, niềm khao khát tự do.  Vậy việc sử dụng điệp ngữ có tác dụng gì?  Qua đó còn cho ta hiều thêm về hiện thực của người tù như thế nào?  Phaàn 1 laø caûnh muøa heø coøn phaàn 2 noùi veà tâm trạng người tù. Vậy em thấy hai cảnh này nhö theá naøo?  Đối lập: cảnh tự do ở bên ngoài và cảnh mất tự do trong nhà tù.  Ở đây, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuaät gì?  Bieän phaùp ngheä thuaät naøy coù taùc duïng gì trong vieäc theå hieän caûm nhaän cuûa nhaø thô ?. - Thể hiện niềm khát khao tự do chaùy boûng.  Là thời khắc của hiện thực phũ phaøng trong tuø nguïc bò giam caàm, xieàng xích.. - Sử dụng biện pháp đối lập.  Theå hieän caûm nhaän cuûa nhaø thô về hai thế giới đối lập: cái đẹp, tự do vaø caùi aùc, tuø nguïc.. 3. Ngheä thuaät baøi thô: - Vieát theo theå thô luïc baùt giaøu nhạc điệu, mượt mà, uyển chuyển. - Lựa chọn lời thơ đầy ấn tượng  Bieåu loä caûm xuùc khi thieát tha, khi laïi soâi noåi maïnh meõ. - Sử dụng các biện pháp tu từ: điệp ngữ liệt kê, …  Tạo nên tính thống nhất về chủ đề vaên baûn vaø theå hieän caûm nhaän veà sự đối lập giữa niềm khao khát sự sống đích thực, đầy ý nghĩa với hieän taïi buoàn chaùn cuûa taùc giaû vì bò giam hãm trong nhà tù thực dân. 4. YÙnghóa vaên baûn:.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>  Giáo dục học sinh lòng yêu mến cuộc sống Bài thơ thể hiện lòng yêu đời, yêu tự do cao đẹp. lí tưởng của người chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi trong hoàn cảnh ngục  Theo em, caùi hay cuûa baøi thô theå hieän noåi tuø. baät ở điểm nào? Có được nghệ thuật trên là nhờ ñaâu?  Bài thơ được viết theo thể thơ nào?  Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ của tác giả và tác dụng của cách sử dụng từ ngữ ấy?  Trong bài thơ, tác giả đả sử dụng các biện phaùp ngheä thuaät naøo? Noù coù taùc duïng gì?.  Tích hợp giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng suy nghó saùng taïo: phaân tích, bình luaän giaù trò nghệ thuật của bài thơ và vẻ đẹp của hình aûnh thô..  Baøi thô coù yù nghóa nhö theá naøo?  Giáo viên sử dụng kĩ thuật động não.  Cho học sinh học theo nhóm. Thời gian: 5 phuùt.  Lieät keâ yù kieán cuûa hoïc sinh leân baûng.  Phân loại ý kiến.  Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ ràng.  Tích hợp giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng xác định giá trị bản thân: trách nhiệm đối với quê hương, đất nước.  Giáo viên gọi học sinh đọc ghi nhớ.  Giáo dục học sinh lòng khâm phục những chieán só caùch maïng.. 4.4:Caâu hoûi vaø baøi taäp cuûng coá :  Giáo viên gọi học sinh đọc diễn cảm lại bài thơ.  Giáo viên sử dụng kĩ thuật “trình bày một phút”.  Điều quan trọng nhất em học được hôm nay là gì?  Học sinh trả lời, giáo viên nhận xét.  Hoặc có thể củng cố bằng hệ thống câu hỏi:.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>  Câu 1: Ý nào nói đúng nhất tâm trạng người tù ở bốn câu thơ cuối? A. Uất ức, bồn chồn, khao khát tự do đến cháy bỏng. B. Nung nấu ý chí hành động để thoát khỏi chốn ngục tù. C. Buồn bực vì tiếng tu hú ngoài trời cứ kêu.  Đáp án: A  Câu 2: Bài thơ Khi con tu hú thể hiện vẻ đẹp nào trong tâm hồn của người chiến só caùch maïng?  Đáp án: Bài thơ thể hiện lòng yêu đời, yêu lí tưởng của người chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi trong hoàn cảnh ngục tù.  Câu 3: Theo em, cái hay của bài thơ thể hiện nổi bật ở điểm nào?  Đáp án: - Viết theo thể thơ lục bát giàu nhạc điệu, mượt mà, uyển chuyển. - Lựa chọn lời thơ đầy ấn tượng để biểu lộ cảm xúc khi thiết tha, khi lại sôi nổi maïnh meõ. - Sử dụng các biện pháp tu từ: điệp ngữ liệt kê, … 4.5:Hướng dẫn học sinh tự học:  Đối với bài học tiết này: - Hoïc thuoäc loøng baøi thô, naém neùt ñaëc saéc veà ngheä thuaät vaø yù nghóa cuûa vaên baûn. - Liên hệ một số bài thơ trong ngục tù của các chiến sĩ cách mạng đã học trong chöông trình .  Đối với bài học tiết sau:  Soạn bài “Tức cảnh Pác Bó”: Đọc kĩ bài thơ. Tìm hiểu về Bác, về nghệ thuật vaø yù nghóa cuûa baøi thô. 5. Ruùt kinh nghieäm:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>