Bai 11 Doan thuyen danh ca

<span class='text_page_counter'>(1)</span>SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO THẠCH HÀ ......................&..................... THÔNG TIN HỒ SƠ CÁ NHÂN DỰ THI. - Họ và tên: Lê Phạm Minh Hà. - Ngày sinh: 20/ 10 /1982. - Trình độ chuyên môn : Đại học Sư phạm Ngữ văn. - Số năm công tác: 12 năm - Tổ : Văn – Sử - Đơn vị công tác: Trường THCS Long Sơn. ............................................................................ I. BÀI DỰ THI :Cuộc thi dạy học theo chủ đề tích hợp môn Ngữ Văn 9, tiết 52-53: Bài “ Đoàn thuyềnđánh cá ” Huy Cận. II. ĐỐI TƯỢNG CỦA BÀI DẠY: Dạy học theo chủ đề tích hợp được xây dựng và thiết kế theo phương pháp và kiến thức dạy học tích cực được áp dụng rộng rãi cho nhiều môn học và ở nhiều cấp học khác nhau.Trong quá trình áp dụng phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn trong môn ngữ văn tôi xác định đối tượng dạy của mình là các học sinh ở bậc THCS nói chung và trường THCS Long Sơn nói riêng và cụ thể là các em học sinh khối lớp 9 ở hai lớp 9B, 9C . Các em là những học sinh ở vùng nông thôn thuần túy điều kiện học tập có nhiều khó khăn do đó việc tiếp cận với công nghệ thông tin trong việc học và nghiên cứu còn hạn chế . Mặt khác sự phối hợp giữa phụ huynh với nhà trường còn có nhiều khó khăn do hầu hết bố mẹ các em đi làm ăn xa vì vậy việc tạo điều kiện tốt nhất cho các em học tập còn hạn chế. Song bên cạnh đó cũng có một số thuận lợi cho giáo viên trong quá trình dạy thể nghiệm :.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Các em gần gũi với cuộc sống thôn dã, yên tĩnh nên các em có điều kiện tiếp xúc nhiều với môi trường tự nhiên vì vậy sẽ giúp các em có điều kiện cọ xát nhiều với thực tế sẽ giúp các dễ dàng giải quyết các tình huống nảy sinh từ thực tế cùng với những kiến thức về lí thuyết các em được học ở nhà trường.. - Các em đã có quá trình tiếp cận 4 năm với kiến thức ở bậc THCS nên không còn bỡ ngỡ với những hình thức kiểm tra đánh giá mà giáo viên đưa ra.. - Các em đã được học nhiều kiến thức về môn Lịch sử, Địa lí , Giáo dục công dân, Sinh học và các tình huống mang tính thực tế và phần nào thấy được mối quan hệ của các bộ môn trên với các tác phẩm văn học III. Ý NGHĨA VẬN DỤNG TÍCH HỢP LIÊN MÔN VÀO BÀI DẠY: Như đã trình bày ở trên Ngữ Văn là một môn học có vị trí đặc biệt trong việc thực hiện mục tiêu chung của nhà trường THCS. Mục tiêu của môn Ngữ Văn được xác định rất rõ ràng “ góp phần hình thành những con người mới có trình độ học vấn phổ thông cơ sở, chuẩn bị cho họ ra đời hoặc tiếp tục lên bậc cao hơn”.Vì vậy muốn có những “sản phẩm giáo dục” đạt chất lượng cao đòi hỏi phải có sự nỗ lực không ngừng của người dạy và người học.Trong khi đòi hỏi của xã hội và thực tiễn giáo dục ngày càng cao.Những giáo viên trực tiếp giảng dạy và học sinh phải có sự đổi mới phương pháp dạy và học.Đặc biệt là khi ngành giáo dục đang tiến hành dạy thí điểm mô hình trường học mới Việt Nam ( chương trình V-NEN ) mà trong đó học sinh là trung tâm của mọi hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học của học sinh và giáo viên chỉ hướng dẫn các em con đường để chiếm lĩnh kiến thức thì việc đổi mới phương pháp dạy và học quá cũ là rất cần thiết. Có thể nói qua nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy các giáo viên đứng lớp đã thay đổi ít nhiều trong tư duy và phương pháp truyền thụ kiến thức nhưng trong bài dạy các giáo viên chưa có sự liên kết chặt chẽ trong từng phương diện kiến thức, học sinh hoạt động chưa tích cực, hiệu quả đem lại chưa cao. Chúng ta đang chỉ đổi mới ở hình thức bên ngoài mà chưa thực sự làm thay đổi bản chất bên trong. Vì vậy dạy học theo hướng tích hợp liên môn là một xu hướng tất yếu của dạy học hiện đại và cũng là biện pháp tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh để tạo tiền đề vững chắc cho việc ứng dụng mô hình trường học mới ở Việt Nam. Với cách học mới giáo viên phải giúp.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> học sinh thấy được mối quan hệ biện chứng giữa các kiến thức được học trong chương trình với các bộ môn, vận dụng các kiến thức lý thuyết và các kỹ năng thực hành. Xuất phát từ thực tiễn trực tiếp giảng dạy Ngữ văn 9 tôi nhận thấy tác phẩm "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận là một tác phẩm hay trong phần văn học hiện đại. Đặc biệt tác phẩm mang giá trị giáo dục ý thức và lý tưởng rất tốt cho thế hệ trẻ nói chung và học sinh nói riêng từ những nét đẹp bình dị, trong sáng đầy nhiệt huyết của những con người lao động mới yêu nghề,ngày đêm bám biển làm giàu cho quê hương , đất nước. Qua đó thu hút được sự chú ý của học sinh và giúp các em có cái nhìn toàn diện về một giai đoạn lịch sử của miền Bắc khi tiến hành xây dựng XHCN, một lớp người hăng say lao động, kiến thiết đất nước để hình thành cho các em tình yêu lao động ,lòng tự hào về sự giàu có của tài nguyên thiên nhiên nước ta từ đó có ý thức bảo vệ môi trường biển. Đồng thời giúp các em thấy được mối quan hệ mật thiết giữa bộ môn văn học với Lịch sử , Địa lí, Sinh học...cũng như các bộ môn nghệ thuật khác.. A . MỤC TIÊU DẠY HỌC 1. Mục tiêu chung: Về nội dung: Tác phẩm văn học bao giờ cũng là một bức tranh sinh động về cuộc sống và con người. Qua bức tranh đó người viết luôn gửi gắm những tình cảm, tư tưởng và thái độ của mình trước cuộc sống. Nhưng để tiếp cận giá trị tư tưởng chứa đựng trong mỗi tác phẩm văn học thì người học cần phải có hiểu biết nhất định về bối cảnh lịch sử, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm .... để học sinh tiếp cận tác phẩm một cách có hệ thống và có cái nhìn, đánh giá đúng về tác phẩm. Chính vì vậy mà trong một tiết học Ngữ văn việc tích hợp một cách linh hoạt, sáng tạo kiến thức liên môn sẽ giúp cho học sinh dễ dàng tiếp cận văn bản , hứng thú trong học tập và hiểu sâu sắc hơn những chi tiết nghệ thuật cũng như những bức thông điệp mà tác giả gửi gắm đằng sau mỗi tác phẩm để làm phong phú đời sống tâm hồn và từ đó thay đổi nhận thức của cá nhân về cuộc sống. Qua tiết học tích hợp liên môn này giúp học sinh vận dung linh hoạt kiến thức và hiểu biết ở nhiều môn học khác nhau để giải quyết các câu hỏi gắn liền với thực tế qua đó các em có thể khắc sâu kiến thức, biết vận dụng những hiểu biết qua quá trình.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> tiếp cận tác phẩm để giải quyết các tình huống trong thực tiễn và tăng kĩ năng sống cho học sinh. 2. Mục tiêu cụ thể: - Về kiến thức: Giúp HS: + Cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên trên biển và khí thế lao động hăng say. + Nắm được chủ đề của truyện: Ca ngợi con người lao động trong giai đoạn Xây dựng XHCN ở miền Bắc . + Nắm được kiến thức về địa lý và vận dụng vào bài học để thấy được tiềm năng kinh tế của vùng biển Quảng Ninh vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên trên biển thơ mộng. + Nắm được kiến thức môn Lịch sử về bối cảnh của đất nước những năm 19541958 của nước ta khi miền Bắc đang xây dựng CNXH ( Kiến thức môn Lịch sử 9 – Bài 28 : Xây dựng CNXH ở miền Bắc). + Thấy được nguồn cảm hứng dào dạt của tác giả trong bài thơ viết về cuộc sống của người lao động trên biển những năm đầu xây dựng CNXH ở miền Bắc. + Nắm được kiến thức môn GDCD: Giáo dục tinh thần yêu lao động, ý thức bảo vệ môi trường từ đó có những suy nghĩ và hành động tích cực về vấn đề xử lí rác thải sinh hoạt - Về kĩ năng: Rèn kỹ năng đọc, tóm tắt tác phẩm, phân tích nhân vật và cảm thụ các chi tiết nghệ thuật. - Về thái độ: Biết yêu quý và trân trọng vẻ đẹp của những người lao động, giáo dục lòng yêu thiên nhiên, yêu lao động. Biết sống có lý tưởng, có mục đích.. B. PHẦN CHUẨN BỊ 1. Chuẩn bị của giáo viên: a, Về kiến thức liên môn: Qua thực tế dạy học nhiều năm tôi nhận thấy việc kết hợp phương pháp dạy học tích hợp liên môn là rất cần thiết nhưng điều đó đòi hỏi người giáo viên ngoài kiến thức bộ môn phải nắm chắc thì cần trau dồi kiến thức những môn học khác để hướng dẫn HS khai thác và vận dụng giải quyết các vấn đề đặt ra trong bài học. Vì vậy theo tôi trong tiết học này giáo viên cần chuẩn bị các kiến thức về liên môn sau:.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> + Địa lý: Sẽ tích hợp với việc dạy văn bản ở vị trí địa lý, đặc điểm địa hình(Quảng Ninh là một tỉnh nằm ở cực Bắc của tổ quốc thuộc vùng kinh tế Trung du và miền núi Bắc Bộ - Bài 17: Vùng trung du miền núi Bắc Bộ- Địa lí 9) với đường bờ biển dài 150 km , với nhiều tài nguyên thiên nhiên khoáng sản, các nghành công nghiệp trọng điểm của vùng và của cả nước ngay phần đầu giới thiệu về hoàn cảnh viết bài thơ. + Lịch sử: Năm 1954 với thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ đã đánh đuổi thực dân Pháp ra khỏi đất nước, miền Bắc hoàn toàn giải phóng và bắt tay vào xây dựng CNXH ( Bài 28: Xây dựng CNXH ở miền Bắc ) + GDCD: Vì sao cần phải bảo vệ môi trường và tài ngyên thiên nhiên ? Cần làm gì để bảo vệ môi trường nói chung và môi trường biển nói riêng ? ( GDCD 7 : Bài 17: Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên . GDCD 6: Bài 7: Yêu thiên nhiên , sống hòa hợp với thiên nhiên) + Mĩ thuật: vẽ phác họa bức tranh: thiên nhiên và con người lao động ở vùng biển Quảng Ninh qua cảm nhận của em. + Âm nhạc: bài hát “ Tình ta biển bạc đồng xanh” của nhạc sĩ Hoàng Sông Hương b, Về kĩ năng: HS biết phân tích, viết đoạn cảm thụ về các chi tiết nghệ thuật. 2 .Thiết bị dạy học:. - Một số hình ảnh cảnh biển và Vịnh Hạ Long ở Quảng Ninh . - Máy chiếu - Bản đồ vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ . - Bảng phụ . - Hệ thống kiến thức có liên quan đến bài học ở nguồn học liệu ngôn ngữ. - Tư liệu lịch sử giai đoạn (1954 – 1958 ) - Bài hát : “Tình ta biển bạc đồng xanh” của nhạc sĩ Hoàng Sông Hương . 3. Chuẩn bị của HS:.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Đọc kĩ văn bản, chuẩn bị nội dung các câu hỏi đồng thời nắm lại kiến thức về đặc điểm vị trí, địa hình, tiềm năng kinh tế và du lịch của vùng kinh tế du và miền núi Bắc Bộ. - Sưu tầm một số tranh ảnh về thiên nhiên và con người Quảng Ninh. - Giấy A4 4. Mô tả các ứng dụng công nghệ thông tin trong bài dạy : - Công nghệ thông tin sử dụng trong bài chủ yếu là phần mềm Powerpoint nhằm tạo ra các hình ảnh sinh động trực quan tạo cho học sinh hứng thú trong việc tiếp thu bài. 5. Dự kiến một số hoạt động khi lên lớp: + Làm việc tập thể : Phần khởi động: Giáo viên trình chiếu 1 số hình ảnh về cảnh đẹp của vùng biển Quảng Ninh ( cho học sinh du lịch qua màn ảnh nhỏ) và hoạt động xác định vị trí địa lí của Cẩm Phả - Quảng Ninh. + Hoạt động nhóm : Thể hiện ở việc tìm hiểu và cảm thụ các kiến thức cơ bản mà bài học đã đề cập ( thể hiện ở phần hoạt động hình thành kiến thức ). + Hoạt động cá nhân : Thể hiện ở hoạt động chiếm lĩnh kiến thức và hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng. 6. Thực hiện trên lớp : - Giáo viên thực hiện đúng ý tưởng đã chuẩn bị : + Phương pháp và hình thức chuyển giao nhiệm vụ cho học sinh trong học tập và trong kĩ năng quan sát phát hiện vấn đề ( bằng hệ thống câu hỏi gợi mở phù hợp kết hợp với trình chiếu hệ thống hình ảnh minh họa ),nhận biết và cảm thụ . + Học sinh vận dụng linh hoạt kiến thức nhiều môn học như : Lịch sử, Địa lí, Sinh học, Giáo dục công dân... và các môn học mang tính nghệ thuật .. C. THỂ NGHIỆM QUA BÀI DẠY. Tiết 52,53:. - Văn bản:. Đoàn thuyền đánh cá ( Huy Cận). I. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: 1. Kiến thức: Thấy được nguồn cảm hứng dạt dào của tác giả trong bài viết về cuộc sống của những người lao động trên biển cả những năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội. -.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Học sinh nắm được về giai đoạn miền Bắc xây dựng CNXH sau khi kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp. - Học sinh hiểu biết thêm về vùng biển Quảng Ninh, vùng biển Hạ Long và con người nơi đây. - Thấy được những nét nghệ thuật nổi bật về hình ảnh, bút pháp nghệ thuật,ngôn ngữ trong một sáng tác của nhà thơ thuộc thế hệ trưởng thành trong phong trào thơ mới. 2. Kü n¨ng: - Rèn kĩ năng đọc hiểu một tác phẩm thơ hiện đại. - Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong bài thơ. - Làm việc nhóm, tham gia các hoạt động trên lớp đặc biệt là thực hành , ứng dụng để phát huy năng lực bản thân. 3. Thái độ: - Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên , yêu lao động và con người lao động. - Gi¸o dôc tù hµo vÒ biÓn, gi¸o dôc thøc b¶o vÖ m«i trêng biÓn. * Tích hợp môi trường, tích hợp Lịch sử, môn Địa lí, môn Âm nhạc, Sinh học.. II. Chuẩn bị: - Giáo viên: - Sách chuẩn kiến thức kĩ năng và một số tài liệu liên quan đến văn bản. -Ảnh chân dung của tác giả Huy Cận . - Hình ảnh về vùng biển Quảng Ninh qua bản đồ Hành chính. - Kiến thức về tiềm năng kinh tế của vùng Quảng Ninh. - Học sinh: - Chuẩn bị bài mới theo các câu hỏi ở SGK và phần yêu cầu của giáo viên về hoàn cảnh lịch sử giai đoạn 1954-1958. - Nắm được vị trí địa lí của Quảng Ninh trên bản đồ và các tiềm năng kinh tế của vùng. III. Hoạt động trên lớp: 1.Ổn định: 2.Kiểm tra bài cũ: GV: Trình chiếu hình ảnh về thành phố Quảng Ninh và vùng biển Cẩm Phả cho học sinh quan sát đồng thời trình chiếu Bản đồ hành chính yêu cầu học sinh chỉ vùng Quảng Ninh trên bản đồ. ? Em có nhận xét gì về tiềm năng kinh tế của Quảng Ninh ? Em đánh giá như thế nào về hình ảnh Quảng Ninh ngày nay ? => GV trình chiếu các hình ảnh về tiềm năng kinh tế của Quảng Ninh và dựa vào câu trả lời của học sinh để dẫn vào bài. 3. Giới thiệu bài mới:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Khi đất nước ta kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, miền Bắc được giải phóng và đi vào xây dựng cuộc sống mới . Không khí hào hứng , phấn chấn , tin tưởng bao trùm trong đời sống xã hội và ở khắp nơi dấy lên phong trào phát triển sản xuất xây dựng đất nước. Chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Quảng Ninh vào nửa cuối năm 1958 đã giúp nhà thơ Huy Cận thấy rõ và sống trong không khí lao động ấy của nhân dân ta, góp phần quan trọng mở ra một chặng đường mới trong thơ Huy Cận. Hoạt động của Giáo viên và học sinh - Giỏo viờn yêu cầu học sinh đọc phần chó thÝch. Giáo viên: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Huy CËn vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña «ng? -Học sinh trình bày theo sách giáo khoa - GV: Trình chiếu chân dung nhà thơ Huy Cận và một số tập thơ tiêu biểu của ông và chốt kiến thức về tác giả.. ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, em hiểu gì về hoàn cảnh ra đời ấy? -> GV trình chiếu một số hình ảnh về người lao động và nhấn mạnh: ->Sau chiến thắng năm 1954 miền Bắc hoàn toàn giải phóng và tiến lên xây dựng XHCN.Lần đầu tiên người dân miền Bắc được làm chủ đất nước và hăng say lao động xây dựng , kiến thiết đất nước là hậu phương vững chắc cho miền Nam.. Kiến thức cần nắm I. §äc- hiÓu chó thÝch. 1. T¸c gi¶: - Huy CËn (1919- 2005), quª ë lµng ¢n Phó- huyÖn Vò Quang. - Lµ nhµ th¬ lín cña phong trµo th¬ míi, vµ lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam. - Thơ ông được chia làm hai giai đoạn trước và sau cách mạng: + Trước cách mạng thơ ông có sự đối lập giữa con người và thiên nhiên. Thiên nhiên rộng lớn , hoang vu còn con người thì nhỏ bé, lẻ loi và buồn. + Sau cách mạng thơ Huy Cận đi từ “thung lũng đau thương” ra “ cánh đồng vui” thiên nhiên và con người đã có sự hòa hợp kì diệu. - C¶m høng chÝnh trong th¬ «ng lµ c¶m høng vÒ thiªn nhiªn, vò trô vµ cảm hứng về con ngời lao động. - T¸c phÈm chÝnh: TËp th¬ Löa thiªng (1940), Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng (1958), Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng (1958), “§Êt në hoa”(1960), “Hai bµn tay em”(1967), Bài ca cuộc đời(1963)... - Ông đã đợc nhà nớc trao tặng Giải thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt (1996). 3.Tác phẩm: - Bài thơ được sáng tác năm 1958, sau chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh của tác giả. - Bài thơ được đưa vào tập Trời mỗi ngày lại sáng (1958). 4. Từ khó:.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Cá Nhụ , cá Chim, cá Đé, cá Song... - Giáo viên yêu cầu học sinh giải nghĩa một số từ khó theo yêu cầu : cá Nhụ , cá Chim, cá Đé , cá Song.. ? Trong bài thơ có kể tên nhiều loài cá dựa vào hiểu biết của mình em hãy nêu đặc điểm của môi trường sống và đặc điểm cơ thể của chúng? GV: trình chiếu các hình ảnh về các loại cá trên. - Giáo viên đọc mẫu và hướng dẫn đọc: đọc với giọng vui , phấn chấn ,nhịp vừa phải , chú ý khổ 2,3,7 nhịp nhanh hơn ? Bài thơ được viết theo phương thức biểu đạt nào? ? Trong th¬ tr÷ t×nh, sù kÕt hîp miªu t¶ với biểu cảm cần đợc hiểu nh thế nào? - Học sinh suy nghĩ trả lời : Miêu tả để biÓu c¶m, biÓu c¶m qua miªu t¶. ? Bài thơ được viết theo thể loại nào ? ? Theo trình tự ra khơi của đoàn thuyền đánh cá, hãy liệt kê chuỗi sự việc có trong bài thơ ( về thiên nhiên và con người ) ? +Thiên nhiên : hoàng hôn, đêm trăng, bình minh -> theo thời gian. + Con người : ra khơi, đánh cá, trở về -> hành trình chuyến đi biển. - Giáo viên: Bµi th¬ theo s¸t cuéc hµnh tr×nh mét chuyÕn ra kh¬i cña ®oµn thuyền đánh cá. Em hãy tìm kết cấu phù hợp với hành trình đó? - Học sinh t×m hiÓu kÕt cÊu vµ tr¶ lêi. ? Từ đó em thấy nguồn c¶m høng chñ đạo của bài thơ là gì? - > Hai nguồn cảm hứng thống nhất chặt chẽ với nhau. ? Nh©n vËt tr÷ t×nh lµ ta hay t¸c gi¶? - Học sinh : Là “ta” đồng thời là tác. II. Đọc - hiểu văn bản: 1. Đọc 2 Tìm hiểu chung. * Phương thức biểu đạt - Biểu cảm và miêu tả. * Thể thơ: Thơ tự do * Bố cục: 3 phÇn. - Hai khæ ®Çu: C¶nh đoàn thuyền ra khơi vµ tiếng hát mê say - Bốn khổ tiếp: Cảnh hoạt động của đoàn thuyền đánh cá giữa khung cảnh biển trời ban đêm. - Khæ cuèi: C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ trong buæi b×nh minh lªn. * Mạch cảm xúc của bài thơ: - Sù kÕt hîp hµi hoµ vµ thèng nhÊt gi÷a c¶m høng thiªn nhiªn vò trô vµ c¶m hứng về con ngời lao động..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> giả; ông hóa thân vào người lao động để cảm nhận cuộc sống trên biển. - GV yêu cầu HS đọc khổ 1,2. ? Mở đầu bài thơ tác giả đã mở ra không gian và thời gian ra khơi của đoàn thuyền qua những từ ngữ và hình ảnh nào? ? Đó là một thời gian và không gian như thế nào? ? Em có nhận xét gì về thời điểm ra khơi? Theo em tại sao tác giả lại chọn thời điểm này để miêu tả ? ->Đây là thời điểm hoàng hôn đang buông xuống sắp hết một ngày. ? Trong hai câu thơ đầu tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? ? Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó? - GV: TrÝ tëng tîng, liªn tëng vµ so sánh thật sinh động, thú vị. ? Từ đó em có thể hình dung ra 1 cảnh tượng thiên nhiên như thế nào? Hãy tả lại cảnh thiên nhiên trong thời điểm ấy? ? Hãy quan sát và nêu nhận xét của em : Hình ảnh con người có gì đối lập với trạng thái của thiên nhiên ? => Hai câu thơ đầu của bài thơ cho ta thấy hoạt động của thiên nhiên đang khép lại còn hoạt động của con người bắt đầu diễn ra vậy hoạt động của con người được diễn ra như thế nào? ? Từ “ lại ” trong câu thơ cho em hiểu thêm điều gì? ? Gi÷a khung c¶nh Êy, con ngêi ra ®i víi khÝ thÕ nh thÕ nµo? ? Theo em có thể thay hình ảnh “đoàn thuyền” bằng hình ảnh “con thuyền” được không ? ? Niềm vui của ngư dân thể hiện qua hình ảnh thơ nào? ? Có mấy hình ảnh gắn kết nhau trong câu thơ này ? Ý nghĩa của câu thơ ấy ?. 3. Tìm hiểu chi tiết. *Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi MÆt trêi xuèng biÓn nh hßn löa So s¸nh Sóng đã cài then đêm sập cửa Nh©n ho¸ + Thời gian: mặt trời sắp lặn + Không gian: mênh mông , rộng lớn, kì vĩ -> Khung c¶nh hoµng h«n trªn biÓn võa tr¸ng lÖ, võa hïng vÜ ®Çy søc sèng.. - NghÖ thuËt so s¸nh, nh©n ho¸, liên tưởng: vò trô nh mét ng«i nhµ khæng lå bíc vµo tr¹ng th¸i nghØ ng¬i.. =>Thiên nhiên thật rộng lớn, ấm áp và gần gũi. - Vũ trụ nghỉ ngơi >< con người lao động. + Từ “lại”: đây là hoạt động thường xuyên, liên tục của những người dân chài. -> Khí thế khẩn trơng, yêu lao động. + Câu hát căng buồm : nghệ thuật ẩn dụ -> tác giả ngầm so sánh câu hát như gió khơi làm căng buồm đẩy thuyền ra khơi - Hình ảnh con thuyền – câu hát - cánh buồm -> Khát vọng chinh phục thiên nhiên và niềm vui yêu đời, yêu cuộc sống tự.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật xây dựng hình ảnh thơ đó? - GV: NiÒm vui Êy, sù phÊn chÊn Êy nh đã có một sức mạnh vật chất để cùng với ngọn gió làm căng buồm để cho con thuyÒn lít nhanh ra kh¬i. ? Tìm những câu thơ thể hiện tiếng hát ấy? ? C©u h¸t cña người dân chài nói lên điều gì?Từ đó em có cảm nhận gì về người lao động? - HS: Mong cho trêi yªn, biÓn lÆng; đánh bắt đợc nhiều hải sản. ? Có ý kiến cho rằng 2 câu thơ: “ Đêm ngày dệt lưới muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi !” có giá trị biểu cảm cao , ý kiến em như thế nào ? ? C¸i hay cña khæ th¬ nµy lµ g×? - HS: Liªn tëng k× diÖu: BiÓn nh mét tÊm lôa lín; c¸ lµ “®oµn thoi”. ? Hình ảnh đoàn thuyền ra khơi gợi cho em nhớ đến bài thơ nào có hình ảnh con thuyền mà em đã học? ? §äc thuéc lßng khæ th¬ 1? ViÕt lêi b×nh cho ®o¹n th¬. - Học sinh thực hiện. do, tiÕng h¸t cña nh÷ng con ngêi lµm chủ thiên nhiên, quê hơng, đất nớc.. - Giỏo viờn gọi học sinh đọc 4 khổ tiếp theo. - Học sinh đọc ? Cảnh biển đêm đợc miêu tả bằng nh÷ng chi tiÕt nµo? C¶m nhËn cña em về khung cảnh biển đêm? - Học sinh: Khung c¶nh: vÇng tr¨ng, m©y cao, biÓn b»ng...; c¸c lo¹i c¸: c¸ nhụ, cá chim, cá đé...-> đủ sắc màu: hång tr¾ng, vµng choÐ, b¹c... + §ªm thë: sao lïa níc H¹ Long -> nh©n ho¸ Giáo viên: Nhµ th¬ tëng tîng ngîc l¹i, bãng sao lïa níc H¹ Long, mét sù s¸ng t¹o nghÖ thuËt. ? Chú thích trong SGK đã diễn giải nh thÕ nµo sù s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ trong nh÷ng lêi th¬ nµy?. 3. Ph©n tÝch( tiÕp): Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển đêm.. + Hát rằng cá bạc biển đông lặng ... Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi. =>Sự giàu có của biển cả và khát vọng chinh phục của người dân chài họ cầu mong biển lặng , sóng êm, một ngày lao động đạt thành quả tốt.. - Khung cảnh biển đêm thoáng đãng, k× vÜ, lÊp l¸nh, lung linh, huyÒn ¶o.. - Sự gần gũi, vẻ đẹp của loài cá.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Học sinh dùa theo c¸c chó thÝch 4, 5, 6 để trả lời. - GV: NhËn xÐt cña em vÒ ph¬ng diÖn sử dụng ngôn ngữ ở đây? (đại từ, động tõ, tÝnh tõ) - HS: Đại từ “em” để gọi cá; động từ “loД;tÝnh tõ “vµng choД ”-> sù gÇn gũi, vẻ đẹp của loài cá ? Theo em, sự sáng tạo đó mang lại hiÖu qu¶ g× cho th¬ Huy CËn khi viÕt vÒ biÓn? - GV bổ sung: Tác giả tạo đợc những hình ảnh đặc biệt sinh động và mới lạ về cá: dựng đợc bức tranh thơ đầy màu s¾c k× ¶o vÒ biÓn. ? Để ca ngợi sự giàu có và vẻ đẹp của biển cả tác đã sử dụng biện pháp nghệ thuËt g×? - Học sinh: LiÖt kª c¸c loµi c¸: c¸ nhô, c¸ chim, c¸ ®Ð, c¸ song. ? Để viết đợc những câu thơ hấp dẫn nh thÕ, nhµ th¬ cÇn vËn dông nh÷ng n¨ng lùc nghÖ thuËt nµo? ThÓ hiÖn t×nh c¶m g× ? ? Nhµ th¬ hoµn chØnh bøc tranh biÓn cña m×nh b»ng nh÷ng lêi th¬ vÒ thuyÒn đánh cá, cũng là thơ nói về những con ngời lao động trên biển. Thể hiện ở nh÷ng c©u th¬ nµo? - Học sinh đọc. ? Trong khung c¶nh thiªn nhiªn Êy, t thế của con ngời lao động thể hiện nh thÕ nµo? - HS tr×nh bµy ý kiÕn. ? Em hãy hình dung hoạt động của đoàn thuyền đánh cá nh thế nào từ lời th¬: Ra ®Ëu dÆm xa dß bông biÓn; Dµn ®an thÕ trËn líi v©y gi¨ng; Sao mê kÐo líi kÞp trêi s¸ng; Ta kÐo xo¨n tay chïm c¸ nÆng? - HS th¶o luËn vµ tr×nh bµy. ? H·y nãi hé t©m t×nh cña ngêi lao đéng trªn biÓn qua lêi th¬ : Ta h¸t bµi ca...tù buæi nµo? - Học sinh trả lời ? Theo em, tõ bøc tranh th¬ nµy, nhµ thơ đã thể hiện cách nhìn nh thế nào về mèi quan hÖ gi÷a thiªn nhiªn vµ con ngêi trong cuéc sèng cña chóng ta? - Học sinh th¶o luËn nhãm vµ tr×nh bµy.. - LiÖt kª -> sù giµu cã cña biÓn kh¬i. - Trùc tiÕp quan s¸t; trÝ tëng tîng, liªn tëng dåi dµo; tÊm lßng tha thiÕt với vẻ đẹp và sự giàu có của biển cả, của đất nớc.. - Con ngời lao động trong t thế chủ động, làm chủ thiên nhiên, sánh cùng víi thiªn nhiªn. - Hoạt động đánh bắt cá của ng dân kì c«ng gian khã, t¸o b¹o mµ quyÕt liÖt cần đến sự dũng cảm và sự đồng lòng. Họ lao động khẩn trơng, miệt mài, nÆng nhäc nhng hiÖu qu¶. - Lạc quan trong lao động, ân tình với biÓn c¶, yªu biÓn vµ tin yªu cuéc sèng. - Thiªn nhiªn thèng nhÊt, hµi hoµ víi con ngời, con ngời lao động làm chủ thiªn nhiªn vµ lµm chñ cuéc sèng-> sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¶m høng thiªn nhiªn, vò trô vµ c¶m høng vÒ con ngêi lao động.. * Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - GV gọi HS đọc khổ thơ cuối. ? Khổ thơ cuối và khổ thơ đầu có những hình ảnh lặp lại nhưng vẫn có những điểm khác biệt . Em hãy chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa hai khổ thơ? Tác dụng của kết cấu đó? - Học sinh làm việc theo nhóm: + Nhóm 1: Tìm các biện pháp nghệ thuật ? + Nhóm 2: Nhận xét về hình ảnh thiên nhiên? + Nhóm 3: Nhận xét về hình ảnh con người ? Nhóm 4: Cảm nhận về cảnh đoàn thuyền về trong cảnh bình minh? ->Học sinh làm việc và trình bày kết quả theo nhóm. ? Ra đi trong câu hát, đoàn thuyền đánh còng c¸ trë vÒ trong c©u h¸t nhng c©u hát đó có sự khác nhau nh thế nào? Sự khác nhau đó có tác dụng gì? - HS: Tõ “ cïng” (khæ 1), tõ “víi’ (khæ 7); thanh ®iÖu: b»ng(khæ1), tr¾c (khæ7). ? H×nh ¶nh ®oµn thuyÒn ch¹y ®ua cïng mÆt trêi gîi lªn c¶nh tîng nh thÕ nµo? - Học sinh: §oµn thuyÒn chë nÆng, ®Çy c¸, gi¬ng buåm lao nhanh trªn biÓn c¶ vào lúc rạng đông. - GV: Sau một đêm lao động miệt mài, hä trë vÒ trong c¶nh b×nh minh, mÆt trêi bõng s¸ng nh« mµu míi, h×nh ¶nh mÆt trêi cuèi bµi th¬ lµ h×nh ¶nh mÆt trêi r¹ng rì víi mu«n triÖu mÆt trêi nhá lÊp l¸nh trªn thuyÒn: mét c¶nh tîng huy hoàng của thiên nhiên và lao động. ? §o¹n th¬ nghe thËt hµo hïng s¶ng khoái. Theo em, nhà thơ đã viết chúng b»ng c¶m xóc nh thÕ nµo? - HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi. ? Em cảm nhận những vẻ đẹp nào của cuộc sống đợc phản ánh trong bài thơ? - Học sinh: Thiªn nhiªn tr¸ng lÖ; con ngời lao động dũng cảm, giỏi giang làm chủ cuộc đời, lạc quan tin yêu cuộc sèng. - ? Từ đó, tình cảm nào trong em đợc bồi đắp? - Học sinh: Yêu biển, yêu đất nớc và. trong buæi b×nh minh: - Kết cấu đầu cuối tương ứng nhằm khắc họa đậm nét vẻ đẹp khỏe khoắn của người dân chài và vẻ đẹp giàu có của biển khơi. - Khæ 7 cã ©m ®iÖu khoÎ h¬n, ©m vang h¬n -> ¢m hëng hµo hïng. - Nghệ thuật : Nhân hóa , ẩn dụ bút pháp khoa trương.. - NhÞp sèng hèi h¶, m·nh liÖt, thµnh quả lao động lớn.. - C¶m xóc m·nh liÖt, phãng kho¸ng. Niềm phấn chấn, tự hào cao độ trớc vẻ đẹp của cuộc sống nơi biển cả..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> con ngời lao động, tin yêu cuộc sống. - GV tÝch hîp: Yªu biÓn chóng ta cÇn phải có ý thức giữ gìn và bảo vệ, đặc biÖt lµ m«i trêng biÓn (kh«ng vøt r¸c bõa b·i trªn b·i biÓn) ? Những kinh nghiệm nào cần đợc rút ra để viết văn miêu tả và biểu cảm? - Học sinh: Khi miªu t¶, ngoµi quan s¸t, còn cần đến trí tởng tợng, liên tởng. - Muèn biÓu c¶m s©u s¾c ph¶i cã c¶m xóc m·nh liÖt, dåi dµo... - Giáo viên: gọi học sinh đọc ghi nhớ (SGK) - Giáo viên trình chiếu nội dung và nghệ thuật. ? Viết lời bình cho khổ đầu và khổ cuối theo cảm nhận của em? - Học sinh viết sau đó trình bày trước lớp - Giáo viên nhận xét ,đánh giá.. III. Tæng kÕt: - Nghệ thuật: hình ảnh đẹp tráng lệ; trí tởng tợng, liên tởng phong phú, độc đáo; âm hởng thơ khoẻ khoắn, hào hïng, l¹c quan. - Néi dung: ThÓ hiÖn sù hµi hoµ gi÷a thiên nhiên và con ngời lao động, bộc lé niÒm vui vµ niÒm tù hµo cña nhµ thơ trớc đất nớc và cuộc sống. IV. LuyÖn tËp.. IV. Củng cố - hướng dẫn học ở nhà: - Giáo viên cho học sinh nhắc lại ghi nhớ. - Học sinh về nhà: Học thuộc lòng bài thơ - Nắm vững nội dung bài học - Hoàn thành bài luyện tập - Chuẩn bị bài : +Tập làm thơ 8 chữ. Học sinh chuẩn bị một số doạn thơ 8 chữ sưu tầm được. 5. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập : Giáo viên sử dụng các câu hỏi đánh giá năng lực cảm thụ của học sinh: - Từ nhân vật anh thanh niên em suy nghĩ gì về lí tưởng sống của thế hệ trẻ hôm nay? Bản thân em sẽ làm gì để thực hiện được lí tưởng của mình. - Vẽ phác họa 1 bức tranh thiên nhiên và con người ở Sa Pa. 6. Các sản phẩm của học sinh: - Sau khi học xong tác phẩm tôi nhận thấy học sinh nắm được nội dung bài học và ý nghĩa của tác phẩm. - Các em còn biết yêu lao động, biết tự hào về “ Rừng vàng biển bạc” của ta ,biết bảo vệ môi trường đặc biệt là môi trường biển..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Biết trình bày ý tưởng về cách xử lí tình huống trong thực tiễn bằng việc kết hợp kiến thứcliên môn đã học. Biết liên hệ bản thân trong cuộc sống hàng ngày và trong xã hội. Việc vận dụng phương pháp dạy học theo hướng tích hợp liên môn vào bộ môn Ngữ văn ở THCS nói chung và Ngữ văn 9 nói riêng thật sự có hiệu quả đã góp phần thay đổi nhận thức của người dạy và người học và bước đầu nâng cao chất lượng dạy và học môn Ngữ Văn ở trường THCS Long Sơn. Và những định hướng và giải pháp đề ra theo tôi là có tính khả thi và có hiệu quả. .. Trên đây là một vài ý kiến theo quan điểm cá nhân tôi. Có thể những nhận xét,. đánh giá còn hạn chế, chưa phù hợp với quan điểm, đối tượng dạy học ở một số trường khác. Vì vậy tôi rất mong có sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp và mong các đồng nghiệp có cùng quan điểm tích cực vận dụng sáng tạo không chỉ ở môn Ngữ Văn mà ở tất cả các môn học trong nhà trường. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Thạch Long , ngày 10 tháng 11 năm 2016. Giáo viên. Lê Phạm Minh Hà. Phụ lục II. Phiếu thông tin về giáo viên dự thi.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> -. Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh Phòng Giáo dục và Đào tạo Huyện Thạch Hà Trường THCS Long Sơn Địa chỉ :Xóm Hội Cát xã Thạch Long Huyện Thạch Hà ,Hà Tĩnh. Điện thoại :............................; Email : - Thông tin về giáo viên: Họ và tên : Lê Phạm Minh Hà Ngày sinh : 20 - 10 – 1982. Môn : Văn – Sử . Điện thoại : 0988829599 Email: Lê phạm Minh Hà

<span class='text_page_counter'>(17)</span>