De dap an thi HSG Ngu van tinh Thanh Hoa 20152016

<span class='text_page_counter'>(1)</span>SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ. KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH Năm học 2015 – 2016. ĐỀ THI CHÍNH THỨC. Môn thi: NGỮ VĂN Lớp 9 – THCS Ngày thi: 11/3/2016 Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề). Số báo danh …………………….. (Đề thi có 03 câu, gồm 01 trang). Câu 1 (2.0 điểm): Xác định và phân tích hiệu quả thẩm mĩ của biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau: Trở về với mẹ ta thôi Giữa bao la một khoảng trời đắng cay Mẹ không còn nữa để gầy Gió không còn nữa để lay tóc buồn Người không còn dại để khôn Nhớ nhung rồi cũng vùi chôn đất mềm. (Trở về với mẹ ta thôi – Đồng Đức Bốn) Câu 2 (6.0 điểm): Sự tích hoa cúc Ngày xưa có một em bé gái đi tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ. Em được Phật trao cho một bông cúc. Sau khi dặn em cách làm thuốc cho mẹ, Phật nói thêm: “Hoa cúc có bao nhiêu cánh, người mẹ sẽ sống thêm bấy nhiêu năm”. Vì muốn mẹ sống thật lâu, cô bé dừng lại bên đường, tước cánh hoa thành nhiều cánh nhỏ. Từ đó hoa cúc có rất nhiều cánh... (Theo Người mẹ và phái đẹp, NXB Văn hóa, Hà Nội, 1990) Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em từ ý nghĩa câu chuyện. Câu 3 (12.0 điểm): Nhận xét về nét đặc sắc làm nên giá trị của bài thơ Sang thu (Hữu Thỉnh), có người cho rằng “đó là sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ”; người khác thì khẳng định “đó là cái đối ngẫu, hàm súc rất Đường thi”. Qua bài thơ Sang thu, em hãy bàn về hai ý kiến trên. ===== Hết =====.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Câu 1. 2. Nội dung cần đạt Điểm Xác định và phân tích hiệu quả thẩm mĩ của biện pháp tu từ trong 2.0 đoạn thơ - Các biện pháp tu từ được sử dụng: + Ẩn dụ: khoảng trời đắng cay; vùi chôn đất mềm + Điệp: không còn + Nhân hóa: tóc buồn - Hiệu quả thẩm mĩ: + Nhấn mạnh nội dung ý nghĩa trong đoạn thơ, gợi lên hình ảnh người mẹ với biết bao khổ cực gian lao, hình ảnh mẹ hòa lẫn vào thiên nhiên, cảnh vật; người mẹ hiện lên thiêng liêng, gắn bó. + Tác giả cũng thể hiện tình cảm sâu nặng với mẹ: dù mẹ không còn nữa nhưng trong trái tim con vẫn sống mãi hình ảnh của mẹ. Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của câu chuyện Yêu cầu chung - Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận xã hội của thí sinh; đòi hỏi thí sinh phải huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo lập văn bản và khả năng bày tỏ thái độ, chủ kiến của mình để làm bài. - Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng, được tự do bày tỏ quan điểm riêng của mình, nhưng phải có thái độ chân thành nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội. Yêu cầu cụ thể * Ý nghĩa câu chuyện - Vì yêu thương mẹ, em bé đi tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ và muốn mẹ sống lâu nên em đã tước cánh hoa thành nhiều cánh nhỏ. - Yêu thương thể hiện thành hành động. Chuyện ca ngợi lòng hiếu thảo của em bé. Từ đó khẳng định tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt. * Bàn luận - Trong cuộc sống có rất nhiều tình cảm thiêng liêng, đáng trân trọng, nhưng có lẽ cao cả nhất là tình mẫu tử. - Hành động của em bé trong câu chuyện thật là cao quý, đáng trân trọng, đáng được ca ngợi và học tập. - Tình yêu thương mẹ mãnh liệt, sâu sắc đã trở thành động lực, sức mạnh tinh thần để con cái có hành động, việc làm tốt nhất cho cha mẹ, đặc biệt là khi cha mẹ ốm đau, bệnh tật…; trong cuộc đời đã có biết bao người con đã sống có trách nhiệm, chăm lo, hiếu thuận với cha mẹ. - Hiện nay, còn có nhiều người con bất hiếu, vô lễ, thiếu trách nhiệm với cha mẹ. Không những thế còn có hành động đối với cha mẹ đáng. 1.0. 1.0. 6.0. 1.0 0.5 0.5 4.0 0.5 0.5 2.0. 1.0.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 3. lên án, phê phán. * Bài học nhận thức, hành động - Từ câu chuyện, bồi đắp thêm cho chúng ta tình cảm gia đình, tình mẫu tử thiêng liêng. Mỗi người nhận thức được trách nhiệm và có những hành động việc làm chuẩn mực, phù hợp với đạo lí con người. - Tình mẫu tử là một tình cảm bất diệt, vì thế mỗi người con phải có những hành động thể hiện sự hiếu thuận, đừng bao giờ làm đau lòng cha mẹ từ những việc làm nhỏ nhất, đó cũng là cách trả ơn công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ. Bàn về nét đặc sắc làm nên giá trị của bài thơ Sang thu Yêu cầu chung: - Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học của thí sinh; đòi hỏi thí sinh phải huy động kiến thức về lí luận văn học, tác phẩm văn học, kĩ năng tạo lập văn bản, khả năng cảm nhận văn chương của mình để làm bài. - Thí sinh có thể cảm nhận và kiến giải theo những cách khác nhau, nhưng phải có lí lẽ, căn cứ xác đáng Yêu cầu cụ thể: * Giải thích hai ý kiến - Ý kiến thứ nhất khẳng định: + Cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh trước khoảnh khắc giao mùa. + Sự cảm nhận ấy được khởi phát từ tâm hồn nhạy cảm, từ rung động sâu xa tinh tế trước vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống, từ trạng thái thấm thía của một người lính trải qua chiến tranh lần đầu tiên được hưởng một mùa thu hòa bình. - Ý kiến thứ hai khẳng định: + Nét đặc sắc đọng lại trong lòng người đọc là cái đối ngẫu, hàm súc rất Đường thi của bài thơ: “đối ngẫu” là đối nhau về lời và ý trong từng cặp câu thơ; “hàm súc” bởi bài thơ ngắn nhưng mang nhiều tầng nghĩa. + Bài thơ không chỉ đem lại cho người đọc những rung cảm trước vẻ đẹp của bước đi thời gian mà còn gợi ra nhiều suy ngẫm về quy luật đời người. * Qua vào bài thơ Sang thu, bàn về hai ý kiến trên - Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Hữu Thỉnh (Nguyễn Hữu Thỉnh) là nhà thơ trưởng thành trong quân đội; có nhiều tác phẩm đặc sắc. Bài thơ Sang thu được sáng tác vào gần cuối năm 1977, in lần đầu trên báo Văn nghệ, sau in lại nhiều lần trong các tập thơ. -“Sang thu” là sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ: + Sang thu là bức thông điệp giao mùa khi đất trời vào thu. Nhà thơ cảm nhận thiên nhiên và phút giao mùa thật tinh tế, sâu sắc. + Bức tranh thu được cảm nhận từ không gian hẹp (vườn, ngõ), từ những gì vô hình (hương, gió) chuyển sang không gian rộng lớn, nhiều tầng bậc, cụ thể hơn (sông, chim, mây). Đặc biệt hình ảnh đám mây hư. 1.0 0.5. 0.5. 12.0. 2.0 1.0. 1.0. 9.0 0.5. 0.5 2.0.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> thực “vắt nửa mình sang thu” là nét cảm nhận tinh tế, khác biệt của Hữu Thỉnh so với các nhà thơ khác. + Bài thơ khép lại bằng một vẻ đẹp mới, làm trọn vẹn thêm ý sang thu của thiên nhiên tạo vật. Mùa thu dường như đã sang nhưng vẫn còn bao nhiêu nắng, chỉ có cơn mưa đã vơi dần, sấm cũng thưa đi, bớt đi sự bất ngờ, sợ hãi trên “hàng cây đứng tuổi”. => Sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ khiến bức tranh thiên nhiên như có hình, có hồn, sống động và hấp dẫn. - “Sang thu” là cái đối ngẫu, hàm súc rất Đường thi : Chất “Đường thi” của “Sang thu” chính là màu sắc cổ điển thể hiện qua cái đối ngẫu và sự hàm súc của bài thơ + Nét “Đường thi” trong Sang thu thể hiện ở cái đối ngẫu: Khổ đầu: Mỗi cặp câu tạo ra một vế, đối nhau về ý. Nếu từ “phả” gợi sự ngào ngạt, náo nức của “hương ổi” thì từ “chùng chình” lại gợi ra trạng thái dùng dằng, ngưng đọng của sương thu, diễn tả phút giao mùa thật nhẹ nhàng, tinh tế. Khổ hai: cấu trúc đối ngẫu rất tự nhiên, chặt chẽ, cô đúc và tuyệt đẹp như bức tranh thơ cổ điển. Cảm nhận thiên nhiên bằng vài nét chấm phá mà gợi ra cả bầu trời, mặt đất. Song bức tranh thiên nhiên của Hữu Thỉnh không tĩnh tại mà sống động (sông “dềnh dàng” >< chim “vội vã”, chim “vội vã” >< mây thảnh thơi, duyên dáng,…). Hình ảnh đám mây mềm mại “vắt nửa mình sang thu” là cái hiện đại được nối tiếp từ cái truyền thống mà không hề xưa cũ. Khổ cuối: mỗi cặp cũng tạo ra hai vế, hai ý: cái thì “vẫn còn”, cái thì “đã vơi, đã bớt”: Thiên nhiên có biến chuyển theo mùa và đi vào ổn định. - Nét “Đường thi” trong Sang thu thể hiện ở sự hàm súc, mang nhiều tầng nghĩa: + Tầng nghĩa thứ nhất là bức tranh thu ở độ giao mùa (cảnh). Đó là quy luật của tự nhiên. + Tầng nghĩa thứ hai là tình trong cảnh. Bài thơ khép lại bằng hình ảnh “hàng cây đứng tuổi” nên cái “sang thu” của đất trời gợi nhắc đến cái “sang thu” của đời người, nó mở ra cho người đọc suy ngẫm về một thế giới khác – thế giới của con người. Mỗi cảnh thiên nhiên sang thu đều thấm đẫm hồn người sang thu, vừa lưu luyến, bồi hồi, tiếc nuối, vừa vội vã, chững chạc; vừa sâu lắng, khiêm nhường lại vừa tự hào, kiêu hãnh. * Đánh giá, nâng cao - Hai ý kiến tưởng như đối lập mà bổ sung cho nhau làm nên đánh giá xác đáng về những nét đặc sắc làm nên sự hấp dẫn cho bài Sang thu. - Hai ý kiến cũng góp phần khẳng định tài năng nghệ thuật Hữu Thỉnh và định hướng cho người đọc khi đến với bài Sang thu.. 2.0. 2.0. 2.0. 1.0 0.5 0.5.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> --- Hết Violet:

<span class='text_page_counter'>(6)</span>