BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Ths. Phan Thị Thu Trang
Bộ mơn Sức khỏe Môi trường
Trường ĐH Y tế công cộng
Email:
MỤC TIÊU
Trình bày được các nguyên nhân dẫn tới biến đổi
khí hậu
Trình bày được các tác động của biến đổi khí hậu
dưới góc độ y tế cơng cộng
Đề xuất được một số giải pháp nhằm hạn chế tác
động có hại của biến đổi khí hậu trong một bối cảnh
địa phương nhất định
KHÁI NIỆM VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ
HẬU
“Biến đổi khí hậu là sự biến động trạng thái trung
bình của khí quyển tồn cầu hay khu vực theo thời
gian từ vài thập kỷ đến hàng triệu năm” (IPCC)
“Biến đổi khí hậu là sự biến đổi trạng thái của khí
hậu so với trung bình và/hoặc dao động của khí
hậu duy trì trong một khoảng thời gian dài, thường
là vài thập kỷ hoặc dài hơn. Biến đổi khí hậu có thể
là do các q trình tự nhiên bên trong hoặc các
tác động bên ngồi, hoặc do hoạt động của con
người làm thay đổi thành phần của khí quyển hay
trong khai thác sử dụng đất” (Bộ Tài Nguyên Môi
trường, 2008).
Suy thối lớp ơ zơn
ở tầng bình lưu
Ơzơn tích tụ trong tầng bình lưu,
hấp thụ tia phóng xạ UV, bảo vệ Trái
đất khỏi các mức phơi nhiễm cao hơn.
→ Sự suy giảm nồng độ Ozon
trong tầng bình lưu làm giảm
khả năng hấp thụ và cho phép tia
UV xâm nhập vào Trái đất
Nguyên nhân: Thải các chất gây phá
huỷ tầng Ơzơn, đặc biệt là chất CFC
Hiệu ứng nhà kính (Green-house effect)
Năng lượng mặt trời
qua lớp kính xe ơ tơ
Năng lượng bức xạ tỏa ra bên
trọng xe khơng thể thốt ra
ngồi và làm bên trong xe
nóng lên
8
Mặt trờirời
Một số tia bức xạ mặt trời bị phản xạ lại từ trái
đất và khí quyển
KHÍ QUYỂN
Các tia bức xạ
mặt trời xuyên
qua khí quyển
Hầu hết các bức xạ
nhiệt bị hấp thụ bởi mặt
đất
TRÁI
ĐẤT
Một số tia bức xạ
nhiệt bị hấp thụ
và phản xạ lại
bởi khí nhà kính,
làm cho khí
quyển ấm lên
Các tía bức xạ nhiệt được
phản xạ từ bề mặt trái đất
9
NĨNG LÊN TỒN
CO2 được thải ngày một nhiều vào khí quyển Hiệu
ứng kép?
Câu hỏi thảo luận:
CO2 được sản sinh từ đâu/ từ những nguồn nào?
Nguồn sản sinh CO2:
Tự nhiên:
Hô hấp, núi lửa, v.v…
Các hoạt động của con người:
CẦU
Đốt nhiên liệu hóa thạch: dầu, than đá, v.v.
Xử lý chất thải bằng phương pháp đốt
Đốt cây, rừng và các sản phẩm từ gỗ
Trong một số nhà máy
Nguồn sản sinh một số chất khí khác: chủ yếu từ hoạt
động của con người
Mê tan (CH4), N2O
Một số khí nhà kính
Loại khí
Cơng thức hóa Tỷ trọng hiệu Nguồn phát sinh chính
học
ứng %
Cacbon dioxit
CO2
55 %
Đốt nhiên liệu hóa thạch
Metan
CH4
15 %
Nitơ oxit
N 2O
6%
Đất ngập nước, sinh hoạt của
con người, nhiên liệu hóa
thạch
Nhiên liệu hóa thạch, sản xuất
phân bón
CFC 11 – 12
CFC khác
17%
7%
Dung môi, làm lạnh
Nhiệt độ khơng khí gần bề mặt Trái đất
Độ ẩm
Băng tan
Nhiệt độ trên khu vực đại dương
Nhiệt độ bề mặt biển
Nước biển dâng
Tảng băng trôi
Nhiệt độ đại dương
Nhiệt độ trên khu vực đất
liền
LỊCH SỬ CỦA Q TRÌNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
ẢNH HưỞNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TỚI SỨC
KHỎE CON NGưỜI
Các điều kiện xã hội
Các điều
kiện
mơi
trường
Biến đổi
khí hậu
Các điều kiện
về hệ thống
ytế
Phơi nhiễm trực tiếp
Phơi nhiễm gián tiếp
Những ảnh
hưởng đối với
kinh tế, xã
hội
Các hậu quả trên
sức khỏe
CÁC ĐIỀU KIỆN NHIỆT ĐỘ CỰC
ĐOAN
“Heat waves” – Sóng nhiệt/ Các đợt nóng khắc
nghiệt
Mùa hè 2010
Hà Nội: Nóng nhất trong vòng 50 năm qua
13/6-20/6/2010:
Ngày 16/6: nhiệt độ trung bình ngày 34,4oC
Mùa hè 2012:
Nắng nóng đến sớm bất thường: 30/4 – 5/5/2012
Sớm hơn so với trung bình nhiều năm
Diện ảnh hưởng rộng hơn
NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA “HEAT WAVES”
Những đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất?
Người già
Trẻ em
Người bị mắc các bệnh tim mạch, mạn
tính Những người làm việc ngồi trời
v.v.
COLD WAVES – CÁC ĐỢT LẠNH KHẮC
NGHIỆT
Tháng 1-2/2008:
Lạnh kỷ lục, kéo dài 37 ngày (dài nhất trong lịch sử 60
năm trở về trước
Mùa đông 2012: Lạnh kỷ lục ở một số nước châu Âu,
nhiệt độ xuống tới -30oC
Ukraina
Ba Lan
NHIỆT ĐỘ THẤP NHẤT ĐO VÀO SÁNG NGÀY
2.2.2008
TT
Địa điểm
Nhiệt độ
TT
Địa điểm
Nhiệt độ
1 Mẫu Sơn
-5oC
5
Hải Phòng
6oC
2 Tp. Lạng Sơn
4oC
6
Hà Nội
8oC
3 Thị trấn Sapa
1oC
7
Việt Trì
8oC
4 Sơn La
6oC
Nguồn: Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương
ĐỐI TƯỢNG BỊ ẢNH
HưỞNG
Người vô gia cư
Công nhân làm việc ngoài trời
Người già
Người mắc các bệnh tim mạch, mãn tính
CÁC ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT CỰC ĐOAN
Kể tên các dạng thời tiết cực đoan thường gặp ở
Việt Nam?
Bão
Lụt
Hạn hán
Cháy rừng
Lốc xoáy
Động đất
V.v…
MưA ĐÁ TẠI LÀO CAI (26 VÀ 29/3/2013)
CÁC ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT CỰC ĐOAN (TIẾP)
BĐKH:
tăng tần suất xuất hiện và cường độ của các dạng thảm
họa thiên nhiên
Thiệt hại do các thảm họa thiên nhiên gây ra trong
9 tháng đầu năm 2011:
310 tỷ USD
80% thiệt hại kinh tế xảy ra trong khu vực châu Á-Thái Bình
Dương
(Nguồn: www.monre.gov.vn)