Contents


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đạo đức học đường ln là một vần đề nóng bỏng mà ngành giáo dục đã phải
lưu tâm suốt thời gian qua. Học đường là nơi sản sinh ra cái nhân tố tài năng, các chủ
nhân tương lai của đất nước sẽ quyết định sự đổi mới và phát triển của nước ta trong
tương lai. Vấn đề đạo đức trong học đường là một vấn đề rất quan trọng nó ảnh hướng
khơng chỉ tới từng cá nhân mà cả một tập thể rồi tới xã hội. Muốn đất nước chúng ta
ngày càng phát triển, thể hệ trẻ ngày càng hoàn thiện bản thân về mặt tư tưởng, đạo đức
chúng ta cần phải tìm hiểu kĩ về những vấn đề đang diễn ra trong học đường hiện nay.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, em đã chọn đề tài “Thực trạng đạo đức học đường
hiện nay – Nhìn từ góc độ nhân sinh quan duy vật biện chứng” làm tiểu luận môn triết
học của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích của đề tài
Trên cơ sở phân tích các góc độ nhân sinh quan duy vật biện chứng, mục đích đề
tài làm rõ thực trạng đạo đức học đường hiện nay. Từ đó đề xuất ra những giải pháp,
phương hướng giải quyết những vấn đề về thực trạng học đường hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ của đề tài
Tìm hiểu về thực trạng đạo đức học đường hiện nay.
Phân tích đánh giá thực trạng, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra đối với đạo
đức học đường hiện nay. Thông qua đề tài giúp người đọc có thể hiểu được thêm về
thực trạng đạo đức học đường hiện nay. Đề từ đó thay đổi cách nhìn cảm nhận của mỗi
người để có một nhận đức cách nhìn đúng.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Vấn đề về đạo đức học đường hiện nay nay là vấn đề lớn và bao gồm nhiều
phương diện khác nhau. Trong khuôn khổ đề tài này ta tập chung chủ yếu vào các tệ

nạn xã hội trong học đường
3.2. Phạm vi nghiên cứu

3


Hiện nay việc giáo dục đạo đức học đường là một việc rất quan trọng. Thông
qua bài luận này chúng ra sẽ nghiên cứu rõ về thực trạng đạo đức học đường hiện nay.
Về nội dung nghiên cứu: Gồm hai phần lý luận và thực tiễn.
- Về mặt lý luận: Dựa vào các quy luật nhân sinh quan duy vật biện chứng trong sách
giáo trình Nguyên lý Mac –Lê Nin.
- Về mặt thực tiễn: Vấn đề về mặt đạo đức đang trầm trọng trong học đường hiện nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Dựa trên phép duy vật biện chứng và nhân sinh quan duy vật của chủ nghĩa Mác
– Lênin.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu và trình bày tiểu luận, tác giả sử dụng phương pháp
luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; đồng thời vận dụng quan điểm khách quan,
quan điểm toàn diện, quan điểm phát triển, quan điểm lịch sử cụ thể, quan điểm thực
tiễn.
5. Những đóng góp mới của đề tài
- Tiểu luận góp các khái nhiệm về nhân sinh quan, các chủ nghĩa duy vật biện chứng
- Xác định rõ tầm quan trọng của các vấn đề đạo đức học đường hiện nay
- Đề xuất ra những phương án, giải pháp nhằm hạn chế những tình trạng xấu về mặt
đạo đức trong học đường hiện nay.

4



NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÂN SINH QUAN DUY VẬT BIỆN
CHỨNG
1.1. Khái niệm nhân sinh quan duy vật biện chứng
Nhân sinh quan là một bộ phận của thế giới quan (hiểu theo nghĩa rộng), gồm
những quan niệm về cuộc sống của con người: lẽ sống của con người là gì? mục đích, ý
nghĩa, giá trị của cuộc sống con người ra sao và sống như thế nào cho xứng đáng? trả
lời những câu hỏi đó là vấn đề nhân sinh quan. Khác với lồi cầm thú, bất kì người nào
cũng có quan niệm của mình về cuộc sống. Trong đời thường, đó là nhân sinh quan tự
phát, các nhà tư tưởng khái quát những quan điểm ấy, nâng lên thành lý luận, tạo ra
nhân sinh quan tự giác, mang tính nguyên lý triết học.
Nhân sinh quan phản ánh tồn tại xã hội của con người. Nội dung của nó biểu hiện
những nhu cầu, lợi ích, khát vọng và hoài bão của con người trong mỗi chế độ xã hội cụ
thể. Trong xã hội có giai cấp, nhân sinh quan có tính giai cấp. Giai cấp đang đi lên trong
lịch sử có nhân sinh quan lạc quan, tích cực, cách mạng; nhân sinh quan của giai cấp
đang đi xuống thường mang tính bi quan, yếm thế. nhân sinh quan có tác dụng lớn đến
hoạt động; những quan niệm về nhân sinh quan trở thành niềm tin, lối sống, tạo ra
phương hướng, mục tiêu cho hoạt động (lí tưởng sống). Nếu phản ánh đúng khuynh
hướng khách quan của lịch sử thì nó là nhân tố mạnh mẽ để cải tạo xã hội một cách hợp
lý, nếu phản ánh không đúng thì nó có tác dụng ngược lại, cản trở xã hội tiến lên.
Chủ nghĩa duy vật đã trải qua hàng nghìn năm phát triển, từ chủ nghĩa duy vật chất
phác thời cổ đại đến chủ nghĩa duy vật siêu hình thời cận đại (các nước Tây Âu thế kỷ
XVII - XVIII) và sự ra đời của chủ nghĩa duy vật biện chứng do C.Mác và Ph.Ăngghen
sáng lập. Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, mọi sự vật, hiện tượng
5


trong thế giới biểu hiện rất đa dạng, phong phú nhưng đều có chung bản chất vật chất.
Vậy, vật chất là gì? V.I. Lênin định nghĩa: "Vật chất là một phạm trù triết học, dùng để
chỉ thực tế khách quan, được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác

của chúng ta chép lại, chụp lại phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác".
Định nghĩa trên có hai nội dung cơ bản:
Thứ nhất, với tư cách là “phạm trù triết học” (phân biệt với các khái niệm hay
phạm trù “vật chất” được sử dụng trong các ngành khoa học cụ thể như vật lý học, hóa
học, sinh vật học,...) dùng để chỉ "thực tại khách quan". Tức là chỉ tất thảy mọi tồn tại
khách quan, độc lập, không phụ thuộc vào ý thức của con người. Thực tại đó biểu hiện
qua các hình thức cụ thể của nó - đó là các sự vật, hiện tượng tồn tại khách quan, độc
lập với ý thức của con người, không phụ thuộc vào ý thức của con người.
Thứ hai, các tồn tại cụ thể của vật chất khi tác động vào giác quan của con người
thì có thể tạo ra các cảm giác; chúng được cảm giác của con người chép lại, chụp lại,
phản ánh và thông qua sự phản ánh ấy con người có thể nhận thức được sự tồn tại của
vật chất. Như vậy, vật chất nhất định phải là cái có trước; cịn cảm giác, ý thức của con
người là cái có sau, là cái phụ thuộc vào vật chất, chỉ là sự phản ánh đối với vật chất, có
nguồn gốc từ vật chất.
1.2. Đạo đức học đường
Đạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc xử lý các mối quan hệ trong gia đình,
cộng đồng hay xã hội, được thừa nhận rộng rãi. Đạo đức quy định hành vi, quan hệ của
con người đối với nhau và đối với xã hội nói chung; là những nguyên tắc phải tuân theo
trong quan hệ giữa người với người, giữa cá nhân với xã hội, phù hợp yêu cầu của mỗi
chế độ chính trị và kinh tế xã hội nhất định. Nếu không tuân theo những "nguyên tắc"
ấy thì được gọi là người vơ đạo đức.
Đạo đức học đường thực chất là những chuẩn mực đạo đức của học sinh, sinh
viên khi học tập tại trường học mà học sinh, sinh viên phải tuyệt đối chấp hành. Đó là

6


những là quan điểm về đúng sai về giá trị của con người, về chuẩn mực ứng xử giữa
thầy và trị, trị và trị.
1.3. Ý nghĩa phương pháp luận

Từ tính khách quan và phổ biến của các mối liên hệ đã cho thấy trong hoạt động nhận
thức và thực tiễn cần phải có quan điểm tồn diện.
- Quan điểm tồn diện đòi hỏi trong nhận thức và xử lý các tình huống thực tiễn
cần phải xem xét sự vật trong mối quan hệ biện chứng qua lại giữa các bộ phận, giữa
các yếu tố, giữa các mặt của chính sự vật và trong sự tác động qua lại giữa sự vật đó với
các sự vật khác. Chỉ trên cơ sở đó mới có thể nhận thức đúng về sự vật và xử lý có hiệu
quả các vấn đề của đời sống thực tiễn, Như vậy, quan điểm toàn diện đối lập với quan
điểm phiến diện, siêu hình trong nhận thức và thực tiễn.
V.I.Lênin cho rằng: “ Muốn thực sự hiểu được sự vật, cần phải nhìn bao quát và nghiên
cứu tất cả các mặt, tất cả các mối quan hệ và “ quan hệ gián tiếp” của sự vật đó”.
- Từ tính chất đa dạng, phong phú của các mối liên hệ đã cho thấy trong hoạt động
nhận thức và thực tiễn khi thực hiện quan điểm tồn diện thì đồng thời cũng cần phải
kết hợp với quan điểm lịch sử - cụ thể. Quan điểm lịch sử - cụ thể yêu cầu trong việc
nhận thức và xử lý các tình huống trong hoạt động thực tiễn cần phải xét đến những
tính chất đặc thù của đối tượng nhận thức và xét đến những tính chất đặc thù của đối
tượng nhận thức và tình huống phải giải quyết khác nhau trong thực tiễn. Như vậy
trong nhận thức và thực tiễn không những cần phải tránh và khắc phục quan điểm phiến
diện siêu hình mà cịn phải tránh và khắc phục quan điểm chiết trung, nguy biện.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC HỌC ĐƯỜNG HIỆN NAY -NHÌN
TỪ GĨC ĐỘ NHÂN SINH QUAN DUY VẬT BIỆN CHỨNG.
2.1. Thực trạng đạo đức học đường

7


- Thực trạng đạo đức học đường hiện nay đang là một về khá nóng bỏng nó ảnh
hưởng tới tồn bộ thể hệ học sinh – chủ nhân tương lai của đất nước. Tình trạng bạo lực
học đường, các tệ nạn trong giảng đường, trong các mối quán hệ giữa người thầy và
học sinh, hay giữa học sinh và học sinh đang ngày một ra tăng nhanh chóng. Bên cạnh
đó là câu chuyện về đạo đức của các học sinh, sinh viên đang ngày một tụt dốc nghiêm

trọng. Từ khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, việc giữ
gìn và phát huy các giá trị đạo đức truyền thống cũng như việc xây dựng hệ giá trị đạo
đức mới ở nước ta đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải được giải quyết. Thực tế cho
thấy, trong đời sống xã hội đã có những biểu hiện xem nhẹ những giá trị văn hóa truyền
thống của dân tộc, chạy theo thị hiếu không lành mạnh. Cuộc đấu tranh giữa cái tiến bộ
và cái lạc hậu, giữa lối sống lành mạnh trung thực, có lý tưởng…với lối sống ích kỉ,
thực dụng…đang diễn ra hàng ngày. Bên cạnh những hệ giá trị mới được hình thành
trong quá trình hội nhập, những cái tiêu cực cũng đang xâm nhập vào đạo đức, lối sống
của nhiều tầng lớp nhân dân, đặc biệt là đội ngũ học sinh, sinh viên.
- Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội , là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc ,
chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan
hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi
truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội.
2.2. Những thành tựu và hạn chế của đạo đức học đường hiện nay
Thành Tựu:
Đã có rất nhiều tấm gương sáng trong học tập và làm việc. Thế hệ trẻ được dạy và
học tập đạo đức một cách đúng đắn ngay từ bậc tiểu học. Nhờ đó xã hội chúng ta hiện
nay ln ln thấy rất nhiều những hành động đẹp việc làm tốt. Trong trường lớp các
bạn học sinh cũng có ý thức đạo đức hơn về bản thân và xã hội.
Hạn chế:
Tình trạng bạo lực học đường:

8


Giới trẻ sống buông thả, không coi trọng giá trị đạo đức đã và đang diễn ra ở nhiều
nơi. Bằng chứng là các phương tiện truyền thông đã đăng tải các bài viết phản ánh về
thực trạng này. Chúng lôi bè kéo cánh để đánh nhau (cả trai lẫn gái), thậm chí hành
hung cả thâỳ cơ giáo, con giết cha, anh giết em, trẻ vị thành niên cũng gây ra nhiều vụ
án mạng. Những hành vi tàn bạo này được đăng trên mặt báo chỉ là những tảng băng

nổi, thực tế cịn nhiều hơn nữa. Cách đây khơng lâu có một đoạn video clip nữ sinh
đánh bạn đăng tải trên Internet. Trong clip này một cô bé đang bị nữ sinh tóc ngắn đánh
tới tấp vào mặt vừa chửi tục. Trong khi đó nhiều học sinh khác ngồi chễm chệ ở ghế đá
và thản nhiên nhìn vụ đánh hội đồng này. Một thái độ vô cảm không thể ngờ được! Sau
đó, dư luận lại đau lịng trước tình trạng gia tăng bạo lực học đường của học sinh Việt
Nam được phản ánh liên tục trên các phương tiện truyền thông. Đáng báo động hơn
nữa hiện tượng sinh viên, học sinh đánh giáo viên cũng gia tăng. Các vụ liên quá đến
xích mích giữa thầy và trị
Các tệ nạn xã hội:
Văn hóa phẩm khơng lành mạnh, những băng đĩa phim có nội dung đồi trụy được
trao cho nhau cách dễ dàng, những quán Karaoke buổi tối đến những vũ trường, quán
bar thâu đêm, rồi vào những ngôi nhà nghỉ đang dần làm tha hóa giới trẻ, lơi kéo nhau
đến với chúng. Tình trạng đua xe cũng là một trong những vấn đề nổi cộm đang được
diễn ra ở nhiều nơi. Không đâu xa ở ngay giữa lịng thủ đơ đã có rất nhiều vụ đua xe
hầu hết là các thanh niên từ độ tuổi 16 đến 20. Nguy hiểm hơn là các phim ảnh đồi trụy
có tác động tiêu cực đến nhân cách các bạn. Đau lịng hơn nữa số đơng trong những
bạn đó gia đình đâu có khá giả gì. Các bạn nữ thì bị ảnh hưởng quá nhiều của những bộ
phim lãng mạn Hàn Quốc và các thần tượng. Từ cách ăn mặc đến đầu tóc hay phong
cách thời trang các bạn đều thể hiện sao cho giống thần tượng của mình. Nghiêm trọng
hơn nữa, các bạn cịn chạy theo một kiểu tình cảm phương tây chớp nhống khơng giới
hạn. Bên cạnh đó, tình trạng sống thử và quan hệ tình dục trước hơn nhân ngày càng
tăng cao. Theo tiến sĩ Tâm lí Huỳnh Văn Sơn, Đại học Sư phạm TP HCM: “việc các
bạn trẻ quan hệ trước hôn nhân khơng chỉ ảnh hưởng của văn hóa phương tây mà còn

9


do lối sống quá dễ dãi, đánh mất truyền thống tốt đẹp của người Á Đơng, đó là: tơn
trọng lễ nghĩa gia phong, công dung ngôn hạnh, hiếu tiết lễ nghĩa,...”.
Các vấn đề giáo dục:

Rất nhiều sinh viên chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học tập hầu hết
đều đến từ ý thức của mỗi học sinh. Theo một cuộc khảo sát của Phó GS-Tiến sĩ Phạm
Cơng Khanh-Trường Sư phạm Hà Nội: “64% sinh viên chưa tìm được phương pháp
học tập phù hợp với đặc điểm nhận thức cá nhân. 36,1% sinh viên bộc lộ phong cách
thụ động, ngại nêu lên thắc mắc và ý kiến của mình để đóng góp vào việc học tập trên
lớp mà chỉ thích giảng viên cho nghe. Mặc dù trong các cuộc chơi nhậu nhẹt số đông
trong họ là người tiên phong, sơi nổi, chơi hết mình. 50% sinh viên khơng thực sự tự tin
vào năng lực, trình độ của mình. 40% sinh viên cho rằng mình khơng có khả năng tự
học. 70% sinh viên cho rằng mình khơng có khả năng nghiên cứu. 55% sinh viên
không thực sự hứng thú với việc học tập” (theo tuổi - trẻ online). Những con số đó thật
bất ngờ. Đáng buồn thay cho một thế hệ tương lai đang ngày càng xuống dốc.
2.3. Những vấn đề đặt ra của đạo đức học đường hiện nay
Thiếu kĩ năng sống
Thời gian qua, do sự tác động đa chiều của đời sống xã hội đã tạo nên những
“mảng tối” trong việc giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách học sinh. Do vậy, đạo
đức học đường đang là thách thức lớn đối với mỗi nhà trường và thầy cơ giáo trong q
trình giáo dục học sinh. Bên cạnh sự tác động tiêu cực từ môi trường xã hội thì
chương trình giáo dục, mơi trường sư phạm ở mỗi trường học cũng tác động khơng
nhỏ đến việc hình thành nhân cách, đạo đức của học sinh. Tuy nhiên, chương trình
giáo dục chưa thực sự chú trọng việc giáo dục đạo đức, hình thành những kỹ năng
mềm cho học sinh. Học sinh rất hạn chế trong việc ứng xử với những vấn đề xảy ra
trong cuộc sống.
Thiếu trình độ học thức

10


Học sinh hiện nay vẫn còn lười học tập, học sinh khơng có thời gian cho việc tự
học dẫn đến học vấn yếu kém. Kèm theo những tác động của gia đình, xã hội làm ảnh
hưởng lớn đến việc học hành của học sinh, sinh viên hiện nay. Dù dân trí phát triển

những ở các vùng nơng thơn vẫn cịn tình trạng bỏ học đi lấy vợ, bỏ học đi làm. Tỉ lệ đỗ
đại học dù tăng nhanh nhưng vẫn còn thấp.
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP VỀ VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC HỌC ĐƯỜNG HIỆN
NAY
3.1. Vài trị của gia đình nhà trường và xã hội.
Gia đình là nơi hình thành nhân cách trẻ từ rất sớm và là yếu tố tác động rất
lớn đến các em. Nhà trường cần hình thành cho các em những khái niệm về giá trị
cuộc sống, những kỹ năng mềm trong ứng xử với sự thay đổi của xã hội.
Cô giáo Trần Thị Thu Hà, Trường THPT chun Lê Khiết cho rằng: “Người
thầy có vai trị quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, hình thành những kỹ năng
mềm cho học sinh. Nếu người thầy thực sự có tâm sẽ hết lịng với học trị khơng
chỉ kiến thức, tri thức khoa học mà còn chứa đựng những tâm huyết dạy kỹ năng
cho học trò”.
Nhà nước cần hạn chế việc lan truyền phát tán các ấn phẩm độc hại. Cần có
thêm nhưng hình phạt cho các trường hợp vi phạm các đạo đức chung trong môi
trường học tập. Nên có thêm sự liên kết giữa nhà trường và gia đình từng học sinh
để
3.2. Vai trị của học sinh.
Bản thân học sinh phải luôn rèn luyện những kỹ năng giao tiếp trong môi
trường giáo dục thân thiện. Chúng ta phải nắm được kỹ năng giao tiếp với bạn bè,
thầy cô.
Tự cố gắng học tập rèn luyện bạn thân, phát huy tối đa khả năng của mình.
Cố gắng học tốt, làm tốt.

11


Tránh nén các tệ nạn xã hội gây ảnh hưởng đến bản thân, gia đình. Khơng
tiếp xúc giao du với những thành phần xấu.
Mỗi học sinh, sinh viên phải xác định rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân dân,

sống có lý tưởng, có hồi bão, khát khao vươn tới cái mới, cái tiến bộ. Bản thân mỗi
người tự giác rèn luyện, biết tự kiềm chế, biết vượt qua những cám dỗ và tiêu cực xã
hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, thực dụng, lợi mình hại người.
Học sinh, sinh viên cần phải tự tin vào chính mình, giữ vững niềm tin trong cuộc
sống, vào các giá trị chân, thiện, mỹ; vượt qua mọi khó khăn gian khổ như Bác Hồ đã
dạy: “gian nan rèn luyện mới thành công”. Thực hiện tốt một số giải pháp giáo dục rèn
luyện đạo đức cách mạng cho học sinh, sinh viên trong thời kỳ cơng nghiệp hóa hiện
đại hóa, hội nhập kinh tế thế giới là góp phần đào tạo, giáo dục thế hệ sinh viên vừa
"hồng", vừa "chuyên", chủ nhân tương lai đưa nước nhà vững bước tiến cùng các dân
tộc tiên tiến, xứng đáng với mong ước của Bác Hồ kính yêu.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Thực trạng đạo đức học đường của học sinh, sinh viên hiện nay trở nên yếu kém
trong những năm qua xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhưng hai nguyên nhân cơ bản
cần phải khắc phục ngay đó là trách nhiệm của gia đình và nhà trường. Giải quyết được
các nguyên nhân cơ bản, thì các ngun nhân khác khơng trở thành q khó khăn và
phức tạp. Cụ thể là nếu học sinh, sinh viên được gia đình và nhà trường giáo dục để đủ
khả năng làm chủ được mình thì đồng nghĩa với việc các em có khả năng “miễn
nhiễm” với những tác động bên ngồi.
Muốn làm được điều đó, nhà trường phải thể hiện vai trị là chủ xướng, gia đình
phải có trách nhiệm phối hợp; mỗi giáo viên phải nhận thức và thực hiện đúng vai trị,
trách nhiệm của mình.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

12


1.

Giáo trình những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-LeNin, NXB chính trị quốc gia


2014
2. Tạp chí tuổi trẻ
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chỉ thị 1737/CT-BGDĐT về việc tăng cường quản lý và
nâng cao đạo đức nhà giáo, Ban hành ngày 07/5/2018.
4. Dương Văn Duyên, Xây dựng đạo đức nhà giáo Việt Nam hiện nay, Tạp chí Khoa
học Xã hội và Nhân văn, số 27/2011, tr. 23-29.

13