SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:
* Bố cục của SKKN:

A. Đặt vấn đề:
B. Giải quyết vấn đề:
I. Cơ sở lí luận và thực tiễn:
1. Ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động âm nhạc ngoại khóa đối với việc
giáo dục âm nhạc cho học sinh phổ thông.
2. Đặc điểm khả năng âm nhạc của học sinh trường THCS .
3. Thực trạng hoạt động âm nhạc ngoại khóa tại trường THCS .
II. Các biện pháp triển khai chương trình xây dựng mơ hình hoạt động
âm nhạc ngoại khóa tại trường THCS .
1. Nội dung mơ hình hoạt động
2. Các biện pháp triển khai
III. Kiểm nghiệm
C. Kết luận và đề xuất.

- Bìa chính
- Mục lục
1. Mở đầu
- Lí do chọn đề tài1.
- Mục đích nghiên cứu2.
- Đối tượng nghiên cứu3.
- Phương pháp nghiên cứu4.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
1

Tác giả cần trình bày các ý sau đây:
+ Nêu rõ các hiện tượng và mâu thuẫn đang tồn tại trong thực tiễn giáo dục, gây cản trở hoạt động của bản thân

hoặc của nhà trường, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng giáo dục học sinh.
+ Mục tiêu giáo dục xã hội đang đặt ra những yêu cầu cấp thiết cần phải giải quyết.
+ Hiện tại chưa có các tài liệu nghiên cứu nào bàn sâu vào vấn đề này, đồng nghiệp, nhà trường chưa có kinh
nghiệm để giải quyết, khắc phục.
+ Từ đó, tác giả khẳng định các lí do mình lựa chọn vấn đề để viết sáng kiến kinh nghiệm là cấp thiết.
2
Tác giả cần trả lời cầu hỏi: Nghiên cứu đề tài để làm gì?
3
Tác giả cần trả lời câu hỏi: Đề tài này sẽ nghiên cứu, tổng kết về vấn đề gì?
4
Mơ tả cụ thể các phương pháp nghiên cứu mà tác giả đã sử dụng trong đề tài: PP nghiên cứu xây dựng cơ sở
lý thuyết; PP điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin; PP thống kê, xử lý số liệu.

1


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm5.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm6.
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn
đề7.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường8.
3. Kết luận, kiến nghị
- Kết luận9.
- Kiến nghị10.
Tài liệu tham khảo

Phụ lục.

5

Trình bày căn cứ lý thuyết mà tác giả đưa ra SKKN, có lập luận chắc chắn và có trích dẫn nguồn tài liệu.
Trình bày kết quả khảo sát thực trạng, phân tích các tài liệu, số liệu, những mâu thuẫn, khó khăn mà tác giả
gặp phải cần tìm cách giải quyết, khắc phục.
7
Trình bày những biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề, có phân tích, nhận xét về vai trị, tác dụng, hiệu
quả của từng biện pháp đó; trình bày các sáng kiến kinh nghiệm cụ thể đã được rút ra.
8
Phân tích theo các ý: Tác dụng của SKKN đến chất lượng giảng dạy và giáo dục của bản thân, của đồng
nghiệp, trong đó đặc biệt cần phân tích đến những tiến bộ của học sinh; ảnh hưởng của SKKN đến phong trào giáo
dục trong nhà trường và ở địa phương.
9
Trình bày ngắn gọn những bài học kinh nghiệm đã tổng kết được; nhận định khả năng ứng dụng SKKN vào
thực tế nhà trường và địa phương; nhận định khả năng phát triển mở rộng phạm vi nghiên cứu của SKKN.
10
Nêu kiến nghị với Sở, phòng GD&ĐT, nhà trường và đồng nghiệp về việc ứng dụng của sáng kiến và hướng
tiếp tục nghiên cứu phát triển mở rộng của sáng kiến; kiến nghị với các cơ quan quản lý giáo dục về các điều kiện vật
chất và tinh thần để thực hiện SKKN.
6

2


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:


A. ĐẶT VẤN ĐỀ :
Thế kỉ 21 với những bước tiến nhảy vọt của nhân loại về khoa học – kĩ thụât
đã và đang đặt ra những yêu cầu to lớn về chất lượng cuộc sống, nguồn nhân lực và
con người. Cùng với sự phát triển đó, Việt Nam cũng đang trong thời kì đổi mới,
đẩy mạnh phát triển cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước với mục tiêu: “Dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Nhận thức đúng đắn tầm
quan trọng của yếu tố con người, Đảng ta xác định : “con người vừa là mục tiêu,
vừa là động lực của sự phát triển xã hội” và “Phát triển giáo dục và khoa học công
nghệ là quốc sách hàng đầu để xây dựng chiến lược con người trong sự nghiệp
CNH – HĐH đất nước, xây dựng xã hội công bằng văn minh”. Ta thường gặp
những câu “ Tiên học lễ, hậu học văn” ở hầu hết các cơ sở giáo dục, điều đó cho
thấy mục tiêu giáo dục đào tạo mà Đảng và Nhà nước ta đề ra ngày càng có chiều
sâu, có ý nghĩa nhân văn, ý nghĩa xã hội sâu sắc.
Khuynh hướng chung của ngành giáo dục đào tạo hiện nay không chỉ dừng
lại ở việc giáo dục những kiến thức văn hố, phát triển trí thức mà còn hướng tới
việc giáo dục để phát triển con người toàn diện trong mọi lĩnh vực: khoa học tự
nhiên, khoa học xã hội và nghệ thuật.
Nghệ thuật nói chung và âm nhạc nói riêng có một ý nghĩa vơ cùng quan
trọng, đó là nhu cầu khơng thể thiếu trong đời sống tinh thần và gắn bó mật thiết
với đời sống xã hội của con người. Bản chất cơ bản của âm nhạc là thể hiện niềm
vui, lạc quan, yêu đời, cả những nỗi buồn cũng như khát vọng và nâng con người
đến những tình cảm cao thượng. Âm nhạc cũng đã mang lại những hiệu quả nhất
định đối với sự phát triển về thể chất, nhân cách của trẻ. Giáo dục âm nhạc trong
trường phổ thông – nơi được coi là có mơi trường giáo dục quan trọng nhất so với
giáo dục gia đình và giáo dục xã hội - đã và đang có tác động tích cực tới sự phát
triển toàn diện, “tạo dựng cho học sinh đại trà có một trình độ văn hố âm nhạc
nhất định phù hợp với lứa tuổi, góp phần xây dựng một học vấn tồn diện theo cấp
học để hình thành nhân cách của người lao động mới được giáo dục đầy đủ các
mặt: Đức-Trí-Thể-Mĩ” (Hồng Long).
Tuy nhiên thực tế cho thấy, vị trí bộ mơn âm nhạc tại các trường THCS nói

chung còn chưa thực sự được phát huy hết chức năng giáo dục của nó. Việc giáo
dục âm nhạc mới chỉ tập trung vào việc truyền thụ cho học sinh những kiến thức
âm nhạc nằm trong chương trình sách giáo khoa Âm nhạc do Bộ giáo dục và đào
tạo ban hành với thời lượng đã được ấn định sẵn mang tính “bắt buộc” phải thực
hiện, và được áp dụng cho mọi đối tượng học sinh ở mọi vùng miền. Nên giờ học
âm nhạc chính khóa thường hay “cứng nhắc”, khơng mang tính đặc thù của bộ mơn
nghệ thuật. Khi đó người dạy chỉ lo đảm bảo về phương pháp dạy học và truyền thụ
kiến thức cơ bản cho học sinh. Còn khía cạnh “hình thành nhân cách của người lao
động mới được giáo dục đầy đủ các mặt: Đức-Trí-Thể-Mĩ” cho học sinh qua các
3


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

giờ âm nhạc chính khóa và đặc biệt là qua việc tổ chức hoạt động âm nhạc ngoại
khố thì vẫn chưa được quan tâm và đầu tư đúng mức tại các trường phổ thơng nói
chung và trường THCS nói riêng. Trong thực tiễn, hoạt động âm nhạc ngoại khoá
cũng đã được đưa một phần vào bộ mơn “Hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp”,
song chức năng giáo dục thẩm mĩ của mơn Âm nhạc cịn rất hạn chế. Do vậy, việc
tổ chức hoạt động ngoại khoá âm nhạc riêng biệt trong nhà trường là hết sức cần
thiết vì:
- Hoạt động âm nhạc ngoại khố có vai trị quan trọng trong việc giáo dục
chính trị, tư tưởng, đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và năng lực sáng tạo cho học
sinh.
- Tạo ra một sân chơi, một môi trường để các em học sinh được thể hiện
mình, được thể hiện khả năng sáng tạo của bản thân.
- Tạo điều kiện để các em học sinh rèn luyện kĩ năng giao tiếp, học hỏi lẫn
nhau.

- Thông qua hoạt động ngoại khố âm nhạc, học sinh có thể vận dụng những
lí thuyết, những kiến thức đã học vào trong thực tiễn. Từ đó, hình thành nên những
kỹ năng, kỹ xảo về hoạt động âm nhạc.
- Việc tham gia hoạt động ngoại khố của học sinh là hồn toàn dựa trên tinh
thần tự nguyện, do vậy, hoạt động ngoại khố âm nhạc là mơi trường thuận lợi cho
học sinh phát huy khả năng âm nhạc. Qua đó, giáo viên có điều kiện đánh giá khả
năng âm nhạc, phát hiện năng khiếu âm nhạc và có phương pháp bồi dưỡng âm
nhạc cho các em.
- Bên cạnh đó, trong nhà trường, hoạt động âm nhạc ngoại khoá là cơ sở duy
trì phong trào văn nghệ, xây dựng những hình thức sinh hoạt tập thể vui, lành
mạnh, tạo khơng khí vui tươi, phấn khởi. Chính ở đó, âm nhạc đã khơi dậy ở học
sinh những suy nghĩ, những hành vi tốt đẹp, chân thành, thắt chặt tình đồn kết, sự
cảm thơng và giúp đỡ lẫn nhau.
Trường THCS – thị xã Bỉm Sơn – tỉnh Thanh Hố là trường có truyền thống
dạy tốt – học tốt. Đội ngũ giáo viên trẻ, tâm huyết với nghề (2 giáo viên dạy âm
nhạc). Trường đặc biệt nổi bật về các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao.
Các năm học ln có học sinh đạt giải trong các kì thi học sinh giỏi các mơn văn
hố, văn nghệ, thể dục thể thao cấp thị, cấp tỉnh. Hoạt động Đội và văn nghệ sôi nổi
luôn thu hút đông đảo học sinh tham gia. Do vậy, hoạt động âm nhạc ngoại khoá đã
trở thành hoạt động không thể thiếu trong các ngày lễ, chủ điểm trong năm của nhà
trường.
Mặc dù vậy, việc tổ chức hoạt động âm nhạc ngoại khoá tại trường THCS –
Bỉm Sơn vẫn còn những vấn đề cần khắc phục, cụ thể là:
- Nhà trường khơng có khung chương trình ngoại khóa một cách quy mô, bài
bản mà chỉ là sự ngẫu hứng của các giáo viên.

4


SKKN 2019 – 2020


Giáo viên:

- Số lượng các cuộc biểu diễn văn nghệ cịn ít, chất lượng chưa cao vì điều
kiện kinh phí hạn hẹp.
- Hình thức tổ chức âm nhạc ngoại khố cịn đơn điệu, chưa phong phú.
- Trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ âm nhạc giờ ngoại khố cịn thiếu.
Với tư cách là một giáo viên âm nhạc trường THCS , được đào tạo chính quy
chuyên ngành Sư phạm âm nhạc, tôi muốn nghiên cứu thực tiễn và vận dụng những
kiến thức được học và những kinh nghiệm có được trong 5 năm giảng dạy mơn âm
nhạc tại trường nhằm tìm một số mơ hình tổ chức hoạt động ngoại khố âm nhạc ở
trường tơi.
Từ những lí do trên, tơi quyết định chọn đề tài “Xây dựng mơ hình hoạt
động âm nhạc ngoại khóa tại trường THCS ”
Trên cơ sở rút ra từ kinh nghiệm của thực tiễn và việc tìm hiểu những thực
trạng của hoạt động Âm nhạc ngoại khóa của trường THCS , sáng kiến khơng
ngồi mục đích nhằm xây dựng nên mơ hình hoạt động âm nhạc ngoại khóa tại
trường THCS cho phù hợp. Việc xây dựng chương trình sao cho phong phú hơn,
chặt chẽ hơn để trở thành một chương trình có hệ thống sẽ góp phần nâng cao chất
lượng và hiệu quả chương trình giáo dục âm nhạc tại đây, đồng thời góp phần tích
cực đổi mới giáo dục âm nhạc, đáp ứng xu thế phát triển giáo dục trong các trường
phổ thông hiện nay. Ở đây, sáng kiến đề cập đến việc xây dựng mơ hình hoạt động
âm nhạc ngoại khóa mang tính chất tổng hợp như: Câu lạc bộ âm nhạc, hội diễn
văn nghệ, giao lưu, đi xem biểu diễn…..

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
I. Cơ sở lí luận và thực tiễn:
1. Ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động âm nhạc ngoại khóa đối với việc
giáo dục âm nhạc cho học sinh phổ thông.
Trong hoạt động dạy học, ngoài việc hoạt động trên lớp (trong giờ dạy) cịn

có hoạt động ngồi giờ lên lớp, cũng thường gọi là các hoạt động ngoại khóa. Vậy
hoạt động ngoại khóa có ích lợi gì và cần thiết như thế nào? Như chúng ta đã biết,
âm nhạc có tác động đến việc giáo dục tình cảm, đạo đức, phát triển các phẩm chất
trí tuệ và ảnh hưởng đến cả việc phát triển thể lực.
Giáo viên âm nhạc không chỉ chú ý giảng dạy nội khóa mà cịn phải đặc biệt
quan tâm đến các hình thức hoạt động ngoại khóa. Sống trong cộng đồng xã hội,
5


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

mỗi con người cần được rèn luyện ý thức tập thể, tôn trọng các quy tắc chung.
Thông qua ca hát tập thể (đồng ca, hợp xướng) giúp các em nâng cao tính tập thể,
tính kỉ luật trong đời sống, tạo khơng khí vui tươi, phấn khởi, yêu đời, thúc đẩy các
nhiệm vụ học tập khác, góp phần giáo dục thẩm mỹ cho học sinh.
Hoạt động không chỉ có tác dụng với học sinh trực tiếp tham gia mà còn ảnh
hưởng tới các bạn trong lớp, trong trường, tạo nên sự gần gũi chan hịa, góp phần
xây dựng tình bạn, tình thầy trị thêm mật thiết, tin yêu.
Ngoại khóa giúp cho việc củng cố một số kiến thức, kĩ năng đã học trong nội
khóa, đơng thời tạo mơi trường âm nhạc tốt để các học sinh có khả năng đặc biệt có
mơi trường để phát huy, khả năng tiềm ẩn có dịp được bộc lộ đầy đủ.
Trong thực tế, nhiều trường, nhiều nơi đã chứng minh rằng, trường nào thực
hiện tốt hoạt động ngoại khóa, trường nào có phong trào văn nghệ lành mạnh, nơi
đó nảy nở nhiều hạt nhân tốt. Với các tiết mục đặc sắc, các em còn được lựa chọn
để biểu diễn ở các hội nghị, các dịp lễ hội của địa phương, càng làm cho các em
thêm tự tin và năng động trong quá trình tiếp cận với cộng đồng và xã hội. Các học
sinh sau này trưởng thành trên lĩnh vực văn hóa – văn nghệ thường nhắc đến nhà
trường như một cái nôi giúp cho đôi cánh nghệ thuật của các em bay lên từ thưở đi

học phổ thơng.
Ngồi ra, làm cơng tác ngoại khóa âm nhạc tốt cũng tạo điều kiện nâng cao
uy tín người giáo viên âm nhạc trong tập thể nhà trường.
2. Đặc điểm khả năng âm nhạc của học sinh trường THCS .
Trường THCS nằm trên địa bàn dân cư đa dạng. Phần lớn là làm ruộng, số
khác kinh doanh, buôn bán nhỏ, một bộ phận dân đi xuất khẩu lao động ở nước
ngoài, thành phần gia đình cơng nhân viên chức chiếm số ít. Đời sống cịn nhiều
khó khăn. Điều này cũng ảnh hưởng khơng nhỏ tới trình độ dân trí nơi đây. Sự quan
tâm của phụ huynh dành cho việc học tập của con em mình cịn nhiều hạn chế .Học
sinh của trường đa số là các em ngoan, hiền, trầm vì ít được giao lưu rộng rãi, ngồi
giờ đi học cịn phải lo giúp đỡ bố mẹ cơng việc nhà, thậm chí cả lao động kiếm
sống cùng gia đình nên thời gian dành cho học tập của các em không được đầu tư
như con em những gia đình có điều kiện.
Giảng dạy âm nhạc tại trường THCS 6 năm, hiểu được đặc điểm hoàn cảnh
của các em học sinh, tôi nhận thấy khả năng tiếp thu của đại đa số các em đối với
các mơn học nói chung và mơn âm nhạc nói riêng cịn chậm và máy móc. Đối với
mục đích u cầu cần đạt theo Kiến thức chuẩn của Bộ GD & ĐT cho môn âm
nhạc, các em gần như chỉ đạt đối với học sinh vùng khó khăn, mặc dù trường
THCS không thuộc địa bàn này.
Tuy vậy, trong 7,8 năm trở lại đây, trường cũng đã có học sinh có mặt trong
đội tuyển “ Giai điệu tuổi hồng” thi Tỉnh của Phòng GD & ĐT Bỉm Sơn. Đây cũng
là những thành tích đáng mừng đối với nhà trường trong cơng tác bồi dưỡng, phát

6


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:


triển học sinh có năng khiếu âm nhạc. Từ đó, có đội ngũ nịng cốt cho các hoạt
động ngoại khóa âm nhạc của nhà trường.
Với phân môn học hát, số học sinh đạt yêu cầu chiếm hơn 70% tổng số học
sinh. Đây là phân môn cũng tương đối dễ thực hiện và thu hút phần lớn sự chú ý
của các em. Các bài hát trong chương trình cũng đã được chọn lọc phù hợp với tầm
cữ giọng, tình cảm của các em nên đạt yêu cầu trong phân môn này là điều đáng
mừng. Tuy nhiên, các em chưa mạnh dạn trong việc thực hiện các động tác múa,
dàn dựng bài hát thành tiết mục biểu diễn.
Với phân môn Nhạc lý, số học sinh đạt yêu cầu chỉ chiểm dưới 50%. Kiến
thức nhạc lý phần lớn đều khá trừu tượng với các em, chỉ những kiến thức về cao
độ, trường độ, kí hiệu âm nhạc, nhịp, gam đô trưởng thường xuyên gắn liền trong
các bài hát, bài luyện thanh hay phần đọc gam trước khi đọc bài TĐN thì học sinh
hiểu và nhớ. Cịn các kiến thức khác, như quãng, giọng trưởng, thứ, cung, nửa
cung, dấu hóa …thì chỉ là giới thiệu cho các em biết, ít vận dụng nên số học sinh
chú ý để biết kiến thức mới khơng nhiều. Thường thì kiến thức nhạc lý ở khối 7,8,9
không gây hứng thú cho học sinh.
Với phân mơn Tập đọc nhạc, các em gặp khó khăn trong việc đọc cao độ.
Khơng chỉ có học sinh trường THCS , mà phần lớn học sinh THCS đều gặp phải
khó khăn này. Giáo viên âm nhạc phải đánh giai điệu cho các em đọc theo đàn, đọc
nhiều lần, các em “ học thuộc lịng” giai điệu đó và đọc nhạc. Hiện nay đây vẫn là
phương pháp tối ưu trong phân mơn dạy Tập đọc nhạc. Học sinh trường THCS cịn
gặp khó khăn trong việc xác định tên nốt. Lí do là hầu hết các em còn lười trong
việc ghi nhớ nốt nhạc. Chỉ chờ đến lớp các bạn học tốt đọc, rồi ngồi chép lại tên nốt
nhạc và đọc theo. Mặc dù, giáo viên đã yêu cầu các em về chép trước bài TĐN ở
nhà để các em có thời gian ghi nhớ tên nốt hoặc “lần mò” theo gam đô trưởng mà
các em thường xuyên được đọc trên lớp để đọc tên nốt. Thậm chí, giáo viên đã cho
các em học theo “ thơ” trên ngón tay để nhớ nốt, nhưng đại đa số các em vẫn ỉ lại
và lười học nốt. Điều này khiến giáo viên âm nhạc buộc phải yêu cầu các em học
thuộc lòng giai điệu bài TĐN để đảm bảo hồn thành chương trình. Ngồi ra, đọc
nhiều lần như vậy các em buộc phải nhớ vị trí nốt đó.

Với phân mơn Âm nhạc thường thức, hầu hết các em đều rất hứng thú vì các
em được nghe các bài hát, câu chuyện âm nhạc, biết về nhạc sĩ trong nước và nước
ngoài. Đây là một gợi ý hay cho một hoạt động ngoại khóa để thu hút các em .
3. Thực trạng của hoạt động âm nhạc ngoại khóa tại trường THCS .
Các hoạt động âm nhạc ngoại khóa của trường THCS trong 6 năm trở lại
đây thường gắn liền với các ngày lễ, ngày kỉ niệm hay nội dung sinh hoạt theo chủ
điểm của Đội thiếu niên theo kế hoạch của Hội đồng đội thị xã, như lễ khai giảng,
lễ tổng kết, kỉ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, ngày thành lập Đoàn 26/3,
ngày thành lập Đội 15/5….

7


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

Bên cạnh những hoạt động ngoại khóa của các mơn học, các lĩnh vực, thì
có một số hình thức ngoại khóa liên quan đến mơn âm nhạc thường được tổ chức
đó là :
- Biểu diễn văn nghệ (hàng năm )
- Cuộc thi trò chơi âm nhạc ( lớp 7C năm học 2008 – 2009)
- Biểu diễn kịch về phòng chống Ma túy của đội kịch Măng non (2009 - 2010)
Mặc dù, kinh phí tổ chức cịn hạn chế, nhưng với sự chỉ đạo của Ban
giám hiệu nhà trường, sự phối hợp chặt chẽ của giáo viên âm nhạc với các tổ bộ
mơn, tổ chức Đồn, Đội, Giáo viên chủ nhiệm nên các hoạt động ngoại khóa của
nhà trường cũng được Hội đồng đội thị xã, Phòng GD & ĐT thị xã đánh giá cao về
chất lượng nội dung.
Các hoạt động ngoại khóa âm nhạc được tổ chức kết hợp với hoạt
động của Đoàn, Đội, các hoạt động chung của nhà trường, chưa phải là hoạt động

ngoại khóa của mơn âm nhạc nói riêng. Nên chưa có một chương trình cụ thể nào
cho hoạt động ngoại khóa âm nhạc tại trường nhằm phát huy tầm quan trọng của
hoạt động ngoại khóa âm nhạc đối với việc giáo dục âm nhạc cho học sinh phổ
thông. Nhà trường không có khung chương trình ngoại khóa một cách quy mơ, bài
bản mà chỉ là sự ngẫu hứng của các giáo viên. Số lượng các cuộc biểu diễn văn
nghệ cịn ít, chất lượng chưa cao vì điều kiện kinh phí hạn hẹp.
II. Các biện pháp triển khai chương trình xây dựng mơ hình hoạt động âm
nhạc ngoại khóa tại trường THCS .
1. Nội dung mơ hình hoạt động
Ở các trường phổ thơng, thường có những hoạt động ngoại khóa trên nhiều
lĩnh vực của các mơn học. Ví dụ: đi tham quan, cắm trại, tổ chức nghe nói chuyện,
xem biểu diễn, giao lưu văn hóa – văn nghệ, các cuộc thi thanh lịch, ứng xử, tổ
chức các ngày kỉ niệm, lễ hội…
Đối với bộ mơn âm nhạc, có một số hình thức ngoại khóa phổ biến như sau:
- Hát – múa tập thể
- Các tổ, đội ca múa
- Câu lạc bộ văn hóa – nghệ thuật
- Xem biểu diễn, giao lưu
- Thi giọng hát hay, trị chơi âm nhạc
- Nghe nói chuyện âm nhạc, gặp gỡ nhạc sĩ, ca sĩ nổi tiếng
- Tham quan viện bảo tàng âm nhạc Việt Nam.
Với điều kiện và đặc điểm của nhà trường, tôi xây dựng 2 mơ hình hoạt động âm
nhạc ngoại khóa sau đây để vừa phù hợp với hình thức ngoại khóa phổ biến của
môn âm nhạc, vừa phù hợp với đặc điểm học sinh và điều kiện thực tế của trường
THCS . Đó là mơ hình mơ hình hát – múa tập thể và mơ hình trị chơi âm nhạc.
2. Các biện pháp triển khai

8



SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

Trước hết, để xây dựng mô hình hoạt động ngoại khóa âm nhạc nêu trên có
kết quả, về mặt tổ chức phải đảm bảo các bước sau:
- Xin ý kiến và quyết định của Ban giám hiệu.
- Chọn học sinh ở các khối lớp và từng lớp có năng khiếu âm nhạc.
- Tổ chức biên chế một đội hát, một đội múa.
- Thời gian hoạt động: hàng tuần chọn một buổi cho các đội tập luyện
- Kinh phí bồi dưỡng giáo viên
- Chọn một số bài hát và điệu múa phù hợp cho học sinh luyện tập.
- Phân công trách nhiệm:
+ Giáo viên âm nhạc tham gia tổ chức và huấn luyện
+ Tổng phụ trách Đội tham gia tổ chức, theo dõi hoạt động chung
- Thời gian triển khai và kết thúc:
+ Bắt đầu hoạt động từ tháng 8 và kết thúc vào tháng 4 của năm học.
+ Hàng tuần, hàng tháng cần rút kinh nghiệm và báo cáo Ban giám hiệu để
được hỗ trợ, giúp đỡ thêm.
+ Định kì tổ chức biểu diễn báo cáo.
2.1. Mơ hình hát – múa tập thể
Tổ chức hát – múa tập thể nhằm phục vụ đại trà trên bình diện rộng, càng
đông học sinh tham gia càng tốt (mang tính quần chúng – phong trào).
Trước hết, giáo viên sẽ huấn luyện trước cho đội múa nòng cốt (đã được
chọn) để các em có thể giúp cơ giáo minh họa động tác khi hướng dẫn cho toàn
trường.
Thường xuyên mở bài hát hoặc đoạn nhạc để múa – hát tập thể cho học sinh
tồn trường nghe trong giờ ra chơi, vì trường có trang bị hệ thống âm thanh, loa đài
tương đối hiện đại và đủ âm lượng phát trong toàn trường.
Việc tập luyện có thể chia theo từng khối lớp, giáo viên âm nhạc cùng đội

múa, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp để triển khai mơ hình này theo lớp, khối
lớp. Giáo viên âm nhạc lên lịch tập cho các khối lớp sao cho đảm bảo chất lượng
chuyên mơn và thời gian học chính khóa và học thêm.
Cụ thể :
Khối 6 tập luyện 2 buổi/ tuần vào chiều thứ 2,3.
khối 7 tập luyện 2 buổi/ tuần vào chiều thứ 4,5.
Khối 8 tập luyện 1 buổi/ tuần vào thứ 6
Khối 9 tập luyện 1 buổi/ tuần vào thứ 7
Mỗi buổi 1 tiếng. Tập liên tục trong 1 tháng. Mô hình này có thể thực hiện từ tháng
9 đến hết học kì I.
Triển khai thực hiện mơ hình này trong tồn trường vào các buổi tập thể dục
giữa giờ, có thể 1 đến 2 buổi trong tuần.
Tổng phụ trách Đội và đội cờ đỏ sẽ theo dõi ý thức tham gia của các lớp,
đánh giá, đưa vào thi đua hàng tuần, hàng tháng.
9


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

Giáo viên âm nhạc theo dõi chất lượng tập luyện và kết quả thực hiện của
các lớp, lựa chọn và trao phần thưởng cho những tập thể lớp hoặc cá nhân nổi bật
nhất theo từng tháng nhằm khuyến khích và phát huy phong trào.
* Hoạt động này cần lưu ý:
- Luyện tập biểu diễn cho đồng đều
- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa các động tác múa đơn giản với nhịp điệu âm nhạc.
- Chú trọng cả trang phục, đạo cụ đồng bộ của học sinh với các sắc màu hài hòa,
đẹp mắt (nếu biểu diễn chúc mừng)
- Nên sử dụng âm nhạc qua băng đĩa cho học sinh nghe để thể hiện bài hát – múa

tốt hơn.
2.2. Mơ hình trị chơi âm nhạc
Trên các phương tiện thông tin đại chúng thường vẫn diễn ra các hoạt động
này, nhưng nếu nhà trường tự đứng ra tổ chức cho chính các em tham gia sẽ sơi nổi
và hào hứng hơn nhiều.
Mơ hình trị chơi âm nhạc đó có thể là thi đơn ca, thi tốp ca, đồng ca trên
nhiều chủ đề khác nhau. Qua đó, có các câu hỏi để học sinh tìm hiểu thêm xung
quanh bài hát mà mình trình bày.
Ví dụ: Thi hát dân ca, hát về Bác Hồ và Đảng, hát về các miền quê hương đất
nước, hát về thầy cô giáo v.v….
Mỗi cuộc thi mang chủ đề riêng sẽ khai thác các em tìm kiếm, sưu tầm bài
hát và đó là dịp các em tìm hiểu về tác giả, tác phẩm, xuất xứ bài hát và nhiều điều
thú vị khác. Giáo viên cần phải có kiến thức, có nhiều tư liệu, chuẩn bị nhiều loại
câu hỏi khác nhau để có thể vững vàng tư vấn, tham gia tốt trong vai trò Ban giám
khảo của các sân chơi âm nhạc. Đặc biệt ứng dụng công nghệ thơng tin trong các
trị chơi âm nhạc sẽ thu hút được nhiều sự chú ý và đem lại hiệu quả cao hơn. Sự
tham gia sôi nổi, hào hứng của đơng đảo học sinh và trình độ nghệ thuật trong các
chương trình, tiết mục biểu diễn của học sinh được coi là chất lượng, hiệu quả của
hoạt động này.
Mỗi học kì có thể tổ chức từ 1 đến 2 cuộc thi trị chơi âm nhạc, có thể gắn
liền với các ngày lễ để tổ chức thi theo chủ đề. Ví dụ: Hát về mẹ nhân ngày 8/3, hát
về truyền thống Đội TNTP Hồ Chí Minh nhân ngày thành lập Đội 15/5….
* Khi tiến hành tổ chức mơ hình này cần chú ý:
- Sắp xếp chương trình biểu diễn cho hợp lý ngay từ lời giới thiệu đến chọn người
giới thiệu cũng phải chuẩn bị, tập dượt kĩ càng.
- Chuẩn bị địa điểm, âm thanh chu đáo. Âm thanh trong biểu diễn là thành phần
“sáng tạo thứ tư của nghệ thuật” .
- Nhất thiết phải sơ duyệt hoặc tổng duyệt trước khi biểu diễn chính thức để tránh
những sơ xuất có thể diễn ra. Ghép nhạc kĩ trước khi biểu diễn để học sinh làm
quen với những câu dạo, vào bài và kết thúc ở mỗi bài.


10


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

- Chuẩn bị câu hỏi và những thơng tin chính xác để có thể tư vấn và giới thiệu thêm
kiến thức ngồi chương trình cho các em ham tìm hiểu.
- Phối kết hợp và phân cơng nhiệm vụ rõ ràng cho những người trong ban tổ chức
để hỗ trợ cho công tác tổ chức khi giáo viên âm nhạc thực hiện.
III. Kiểm nghiệm
Điều tra sự hứng thú của học sinh khi tham gia mơ hình hoạt động ngoại
khóa âm nhạc hát – múa tập thể trong học kì I năm học 2012 – 2013 qua phiếu điều
tra, cho thấy:
Khối
Thích
Khơng thích
6
90%
10%
7
90%
10%
8
60%
40%
9
55%

45%
Học sinh khối 8, 9 lớn hơn nên có phần “ngại” khi tham gia mơ hình này. Đây cũng
là tâm lý lứa tuổi của các em, tuy nhiên sơ lượng học sinh u thích vẫn đêm lại
một hi vọng tốt về việc nhân rộng mơ hình này.
Tiếp tục điều tra sự hứng thú của học sinh khi tham gia mơ hình hoạt động
ngoại khóa âm nhạc : trị chơi âm nhạc trong học kì I năm học 2012 – 2013 qua
phiếu điều tra, cho thấy: 100% học sinh các khối lớp đều rất yêu thích và muốn
tham gia.

C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT:
Các mơ hình hoạt động ngoại khóa âm nhạc có thể tổ chức ở trường, lớp,
từng khối hoặc tồn trường mang tính chất phong trào “đại trà”. Giáo viên tiến
hành thường xuyên định kì hoặc đột xuất trong từng thời gian quy định, sao cho
phù hợp với hồn cảnh, điều kiện, khơng gian, đặc điểm, mơi trường, có sự phối
hợp chặt chẽ với các bộ phận khác trong trường như với Tổng phụ trách Đội, Bí thư
Đồn, giáo viên mĩ thuật, các tổ bộ mơn, giáo viên chủ nhiệm...chắc chắn sẽ đạt
được kết quả tốt.
11


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:

Hoạt động ngoại khóa âm nhạc là tạo môi trường tốt cho học sinh phát triển
nhiều mặt. Cơng việc này địi hỏi người giáo viên phải có năng lực tồn diện, từ
cơng tác tổ chức đến công tác chuyên môn, từ khả năng bao quát chung đến các
việc cụ thể chi tiết đểu phải quan tâm tới, khơng thể bỏ sót. Người giáo viên lúc này
như một “ Tổng đạo diễn”, nếu giáo viên nào chỉ biết riêng phần việc “ âm nhạc
đơn thuần” sẽ khó hoàn thành được trách nhiệm nặng nề mà nhà trường trông cậy.

Xây dựng được kế hoạch hoạt động cho các mơ hình âm nhạc ngoại khóa
hàng năm và tổ chức thực hiện có hiệu quả, địi hỏi giáo viên phải có sự quyết tâm,
nhiệt tình, đồng thời khơng thể thiếu những năng lực chun mơn như đàn, hát, dàn
dựng...Vị trí môn âm nhạc ở trường phổ thông cũng như vai trò của người giáo viên
âm nhạc sẽ được nâng cao nếu ở các trường THCS có những thầy cơ giáo âm nhạc
tích cực đề xuất và tổ chức được nhiều mơ hình hoạt động ngoại khóa âm nhạc
phong phú và có chất lượng.
Là giáo viên đang dạy âm nhạc tại trường THCS , tơi mạnh dạn áp dụng 2
mơ hình hoạt động âm nhạc ngoại khóa : Hát – múa tập thể và trị chơi âm nhạc
trong cơng tác ngoại khóa âm nhạc. Đây khơng phải là hai mơ hình mới mẻ nhưng
để áp dụng tại trường thì lại là vấn đề đáng quan tâm và cần có sự phối hợp của
chun mơn để lên một khung chương trình bài bản hơn, đem lại hiệu quả thật sự
cho hoạt động âm nhạc ngoại khóa tại trường tơi.
Tơi mong nhận được sự đánh giá, đóng góp của các các cấp quản lý, đồng
ghiệp để bổ sung, hoàn thiện sáng kiến, để việc ứng dụng sáng kiến không chỉ dừng
lại ở những trang giấy./.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày15 tháng 4 năm 2013
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)

12


SKKN 2019 – 2020

Giáo viên:


13