ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TIẾN LỢI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ
TÍCH HỢP MƠN KHOA HỌC TỰ NHIÊN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TIẾN LỢI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ
TÍCH HỢP MƠN KHOA HỌC TỰ NHIÊN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN
Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Đào Tiên

THÁI NGUYÊN - 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu luận văn này là trung thực, khách quan không trùng
lặp với các đề tài khác đồng thời chưa từng được công bố ở bất cứ tài liệu nào.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2021
Học viên

Nguyễn Tiến Lợi

i


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Hội đồng
khoa học trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các thầy giáo, cô
giáo đã tham gia giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong
q trình học tập và nghiên cứu luận văn.
Tơi cũng xin trân trọng cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của các đồng chí
lãnh đạo, cán bộ quản lý và các đồng nghiệp các trường THCS huyện Mường
Ảng, tỉnh Điện Biên đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tơi hồn thành nhiệm vụ học
tập, nghiên cứu.
Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sỹ Phạm Đào Tiên người đã tận
tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, động viên tơi suốt thời gian nghiên cứu và
hồn thành luận văn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong học tập và nghiên cứu để hồn thành
luận văn, song luận văn khơng thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các
thầy cơ, bạn bè, đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm đến vấn đề nghiên

cứu đóng góp ý kiến để luận văn được hoàn thiện hơn.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2021
Tác giả

Nguyễn Tiến Lợi

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VIẾT TẮT TỪ/CỤM TỪ...................................iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................v
DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................vi
MỞ ĐẦU.............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3
4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4
8. Kết cấu của luận văn........................................................................................5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP MƠN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ ..........................................................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................6

1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu trên thế giới ....................................................6
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở Việt Nam.....................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................11
1.2.1. Dạy học theo chủ đề ................................................................................11
1.2.2. Dạy học theo chủ đề tích hợp ..................................................................14
1.2.3. Dạy học theo chủ đề tích hợp môn Khoa học tự nhiên ...........................16
1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự
nhiên..17
1.3. Những vấn đề cơ bản về hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở.....................................................17
1.3.1. Mục tiêu của dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ......17
iii


1.3.2. Nội dung dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ............19
1.3.3. Quy trình dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên............20
1.3.4. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
Khoa học tự nhiên..............................................................................................21
1.3.5. Đánh giá hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên
...25
1.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa
học tự nhiên ở trường trung học cơ sở...............................................................26
1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn về hoạt động dạy
học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở ....26
1.4.2. Lập kế hoạch dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở
trường trung học cơ sở.......................................................................................28
1.4.3. Tổ chức dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở
trường trung học cơ sở.......................................................................................29
1.4.4. Chỉ đạo dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở
trường trung học cơ sở.......................................................................................31

1.4.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở.....................................................32
1.5. Các yếu tố tác động đến quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích
hợp mơn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở .....................................34
1.5.1. Các yếu tố chủ quan.................................................................................34
1.5.2. Các yếu tố khách quan.............................................................................36
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ..................................................................................37
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO
CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP MƠN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN ...............................38

2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục của huyện Mường Ảng
và tổ chức khảo sát thực trạng ...........................................................................38
2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tê-xã hội huyện Mường Ảng ......................38
2.1.2. Khái quát về tình hình giáo dục tại các trường THCS của huyện Mường
Ảng...39
2.1.3. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................42

iv


2.2. Thực trạng hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự
nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng ..................................................44
2.2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về dạy học
theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện
Mường Ảng, tỉnh Điện Biên..............................................................................44
2.2.2. Thực trạng việc thực hiện mục tiêu dạy học theo chủ đề tích hợp môn
Khoa học tự nhiên đã thực hiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng,
tỉnh Điện Biên....................................................................................................45
2.2.3. Thực trạng việc thực hiện nội dung dạy học theo chủ đề tích hợp

môn Khoa học tự nhiên đã triển khai ở các trường THCS huyện Mường
Ảng, tỉnh Điện Biên...........................................................................................48
2.2.4. Thực trạng việc thực hiện quy trình dạy học học theo chủ đề tích hợp
mơn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện
Biên ....................................................................................................................49
2.2.5. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ..........
52
2.2.6. Thực trạng sử dụng hình thức tổ chức dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ..........
54
2.2.7. Thực trạng đánh giá kết quả dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa
học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên .............55
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa
học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên .............58
2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học
tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ....................58
2.3.2. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp môn Khoa
học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên
.................61
2.3.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa
học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện
Biên...................63
2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp
mơn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện
Biên...........................................................................................................66
v


2.3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học theo chủ đề tích hợp mơn

Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên
.........67
2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề
tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng,
tỉnh Điện Biên....................................................................................................69
2.4.1. Những điểm mạnh ...................................................................................69
2.4.2. Những điểm còn hạn chế .........................................................................70
2.4.3. Nguyên nhân của thực trạng....................................................................71
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..................................................................................72
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO
CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP MƠN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN.................73
3.1. Các nguyên tắc và đề xuất giải pháp ..........................................................73
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu và pháp lý...........................................................73
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................73
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa, phát triển .............................................................74
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi ...............................................................................74
3.1.5. Đảm bảo tính nhất quán...........................................................................75
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
Khoa học tự nhiên ở các trường Trung học cơ sở huyện Mường Ảng, tỉnh
Điện Biên ...........................................................................................................75
3.2.1. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học chủ đề tích hợp
mơn Khoa học tự nhiên theo định hướng phát triển năng lực học sinh ............75
3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học theo chủ đề tích hợp môn Khoa
học tự nhiên cho giáo viên và giáo viên cốt cán................................................79
3.2.3. Chỉ đạo tổ chuyên môn lựa chọn, vận dụng phương pháp, hình
thức tổ chức dạy học chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên theo hướng phát
triển năng lực học sinh .............................................................................86
3.2.4. Tổ chức huy động các nguồn lực đảm bảo điều kiện dạy học theo chủ
đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên...................................................................89


vi


3.2.5. Tổ chức giám sát hoạt động dạy học chủ đề tích hợp mơn Khoa học
tự nhiên theo định hướng phát triển năng lực học sinh .....................................92
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................................96
3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ..........................97
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................97
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ...........................................................................97
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................97
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm ......................................................................97
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................97
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ................................................................................102
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...............................................................103
1. Kết luận........................................................................................................103
2. Khuyến nghị.................................................................................................104
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................107
PHỤ LỤC

vii


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VIẾT TẮT TỪ/CỤM TỪ
Viết tắt

Từ/Cụm từ

BGH


Ban giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lý

DHTCĐ

Dạy học theo chủ đề

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

KHTN

Khoa học tự nhiên

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lý giáo dục


THCS

Trung học cơ sở

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô phát triển số lượng HS THCS huyện Mường Ảng trong
3 năm trở lại đây..............................................................................40
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại học tập của HS THCS huyện Mường Ảng năm
học 2019 - 2020...............................................................................40
Bảng 2.3. Thống kê về trình độ đào tạo của đội ngũ GV THCS ở huyện
Mường Ảng trong 3 năm trở lại đây ...............................................41
Bảng 2.4. Thống kê về thực trạng đội ngũ CBQL các trường THCS huyện
Mường Ảng năm học 2019-2020 ....................................................42
Bảng 2.5. Ý nghĩa của điểm số bình quân .......................................................43
Bảng 2.6. Mức độ nhận thức của CBQL, GV về dạy học theo chủ đề tích
hợp mơn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường
Ảng, tỉnh Điện Biên ........................................................................44
Bảng 2.7. Mức độ thực hiện mục tiêu dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng..............................46
Bảng 2.8. Mức độ thực hiện nội dung dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng..............................48
Bảng 2.9. Mức độ thực hiện quy trình dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng..............................50

Bảng 2.10. Mức độ sử dụng phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp
mơn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng......................52
Bảng 2.11. Mức độ sử dụng hình thức dạy học theo chủ đề tích hợp môn
KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng..............................54
Bảng 2.12. Mức độ thực hiện việc kiểm tra, đánh giá dạy học theo chủ đề
tích hợp mơn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng .......56
Bảng 2.13. Thực trạng lập kế hoạch dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng..............................59

5


Bảng 2.14. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng..............................61
Bảng 2.15. Thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng..............................64
Bảng 2.16. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học theo chủ đề
tích hợp môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Ảng .......66
Bảng 2.17. Thực trạng các yếu tố ảnh hướng đến quản lý hoạt động dạy học
theo chủ đề tích hợp mơn KHTN ở các trường THCS huyện
Mường Ảng......................................................................................68
Bảng 3.1: Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cấp thiết của các biện
pháp DHTCĐ tích hợp mơn KHTN ở các trường THCS huyện
Mường Ảng, tỉnh Điện Biên............................................................98
Bảng 3.2: Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện pháp
DHTCĐ tích hợp mơn KHTN ở các trường THCS huyện
Mường Ảng, tỉnh Điện Biên..........................................................100

vi



DANH MỤC CÁC HÌNH
Biểu đồ 3.1: Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cấp thiết của các biện
pháp DHTCĐ tích hợp mơn KHTN ở các trường THCS huyện
Mường Ảng, tỉnh Điện Biên............................................................99
Biểu đồ 3.2: Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện pháp
DHTCĐ tích hợp mơn KHTN ở các trường THCS huyện
Mường Ảng, tỉnh Điện Biên..........................................................101


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế đổi mới giáo dục hiện nay, chương trình phổ thơng đang
chuyển dần từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực. Chương trình giáo dục
phổ thơng năm 2018 đổi mới theo hướng tinh giản, tăng thực hành, vận dụng
kiến thức vào thực tiễn, đặc biệt tích hợp cao ở các lớp học dưới và phân hóa
dần ở các lớp trên. Dạy học tích hợp là điểm mới, địi hỏi sự thay đổi trong tổ
chức dạy học của người giáo viên đồng thời yêu cầu mới đặt ra đối với quản lý
nhà trường THCS.
Dạy học theo chủ đề tích hợp giúp học sinh tổng hợp, huy động các kiến
thức của các lĩnh vực khác nhau để giải quyết vấn đề và nhiệm vụ học tập đề ra
để hình thành phát triển năng lực theo yêu cầu của mục tiêu giáo dục. Dạy học
theo chủ đề tích hợp có ưu thế nhất định trong việc phát huy tính tích cực học
tập của HS và khắc phục được tính giới hạn về định lượng nội dung trong sách
giáo khoa. Trong thực tiễn, để giải quyết một vấn đề, học sinh cần vận dụng
kiến thức của nhiều môn học chứ không chỉ một môn, giúp học sinh có cách
nhìn tồn diện và hệ thống về sự vật, hiện tượng và tính quy luật của nó. Do đó,
chủ đề dạy học với sự tích hợp nhiều môn học là yêu cầu cần thiết trong đổi
mới giáo dục theo hướng tiếp cận phát triển năng lực người học.
Tích hợp mơn khoa học tự nhiên gồm ba phân mơn: Lý, Hóa, Sinh trong

chương trình trường học mới là chương trình thí điểm để triển khai chương
trình giáo dục phổ thông năm 2018. Môn khoa học tự nhiên trong chương trình
trường học mới làm cho nội dung giáo dục khơng bị bó hẹp với kiến thức hàn
lâm, mà gắn liền với thực tiễn đời sống xã hội; học đi đôi với hành, tạo nên sự
thống nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần phát triển năng lực chung,
năng lực riêng, phẩm chất, tư tưởng, ý chí, tình cảm, giá trị, k năng sống. Tạo
nên niềm tin đúng đắn ở học sinh, nhằm đào tạo ra thế hệ học sinh phát triển
toàn diện đáp ứng mục tiêu giáo dục phổ thông ở Việt Nam.

1


Để thực hiện mục tiêu đổi mới giáo dục phổ thơng nói chung và giáo
dục THCS nói riêng trong những năm qua các địa phương đã tiến hành đổi
mới phát triển chương trình nhà trường theo hướng tích hợp chủ đề liên môn
khoa học tự nhiên theo hướng tăng cường trải nghiệm của người học hoặc
theo hướng giáo dục STEM, tuy nhiên trong q trình triển khai cịn nhiều
điểm bất cập.
Trong những năm gần đây, ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Mường
Ảng đã chỉ đạo đổi mới nội dung và phương pháp dạy học, phát triển chương
trình giáo dục và kế hoạch giáo dục nhà trường theo hướng tích hợp liên môn
và theo hướng giáo dục STEM vv…
Tuy nhiên, trong thực hiện dạy học theo chủ đề tích hợp và quản lý hoạt
động dạy học theo chủ đề tích hợp ở các trường THCS huyện Mường Ảng cho
thấy còn nhiều điểm bất cập về nội dung chương trình, phương pháp và hình
thức tổ chức dạy học và năng lực thực hiện của giáo viên vv… Công tác quản
lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp của một số cán bộ quản lý chưa thật
chặt chẽ và khoa học, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh có nội
dung cịn đơn giản và hình thức. Những hạn chế ấy do nhiều nguyên nhân,
trong đó có nguyên nhân từ công tác quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề

tích hợp của cán bộ quản lý nhà trường.
Xuất phát từ lý do trên tác giả chọn đề tài “Quản lý hoạt động dạy học
theo chủ đề tích hợp mơn khoa học tự nhiên ở các trường Trung học cơ sở
huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý dạy học theo chủ
đề tích hợp môn khoa học Tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng,
tỉnh Điện Biên, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề
tích hợp mơn Khoa học tự nhiên, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn
Khoa học tự nhiên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay.

2


3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp môn Khoa học tự nhiên ở
trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa
học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.
4. Giả thuyết khoa học
Trong thời gian qua, hoạt động DHTCĐ tích hợp môn KHTN ở các
trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên đã được triển khai tuy nhiên
trong quá trình quản lý còn thể hiện những bất cập về năng lực thực hiện, về
nội dung, hình thức tổ chức thực hiện vv… Tuy nhiên trong cơng tác DHTCĐ
tích hợp mơn KHTN ở các trường THCS vẫn còn bộc lộ một số hạn chế do
nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân do công tác quản lý của nhà
trường. Nếu đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo chủ
đề tích hợp mơn khoa học tự nhiên phù hợp, có hiệu quả thì sẽ nâng cao kết quả

hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp các mơn khoa học tự nhiên, góp phần
thiết thực nâng cao chất lượng dạy học môn Khoa học tự nhiên ở các trường
THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề
tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở trường THCS
5.2. Khảo sát, phân tích thực trạng quản lý dạy học theo chủ đề tích hợp
mơn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý dạy học theo chủ đề tích hợp môn
Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên và
khảo sát tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đó.

3


6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Về nội dung nghiên cứu thực trạng:
Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo
chủ đề tích hợp môn khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng,
tỉnh Điện Biên với các chức năng quản lý: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và
kiểm tra, đánh giá.
6.2. Về khách thể điều tra và địa bàn khảo sát
Khách thể điều tra: Khảo sát 18 cán bộ quản lý, 10 tổ trưởng chuyên
môn, 54 giáo viên các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.
Địa bàn khảo sát: Nghiên cứu tại 10 trường THCS huyện Mường Ảng,
tỉnh Điện Biên.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết để phân tích, tổng hợp,
khái qt hóa một số vấn đề lý luận về quản lý giáo dục thông qua các tài liệu

chuyên ngành trong nước, ngoài nước về dạy học theo chủ đề tích hợp Khoa
học tự nhiên để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Điều tra ý kiến CBQL và giáo viên
ở 10 trường THCS về dạy học theo chủ đề tích hợp môn Khoa học tự nhiên và
thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự
nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên;
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Hồ sơ dạy học và hồ sơ
quản lý dạy học của giáo viên, các hoạt động của các tổ chuyên môn và sản
phẩm các hoạt động học tập của học sinh để làm rõ kết quả khảo sát về thực
trạng đã thu được.
Phương pháp đàm thoại, phỏng vấn: Gặp gỡ Ban giám hiệu nhà trường,
tổ trưởng chuyên môn, giáo viên để trao đổi dạy học của giáo viên; và kết quả
học tập của học sinh để làm rõ thực trạng dạy học theo chủ đề tích hợp mơn

4


Khoa học tự nhiên và thực trạng quản lý dạy học theo chủ đề tích hợp mơn
Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu các văn bản tổng kết,
đánh giá kết quả dạy học theo chủ đề tích hợp mơn Khoa học tự nhiên ở các
trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.
Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Lấy ý kiến một số cán bộ, chuyên
viên phòng GD&ĐT để làm rõ hoạt động dạy học theo CĐTH môn khoa học tự
nhiên trên địa bàn huyện.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Dựa trên các báo cáo sơ kết, tổng
kết từng năm học và kinh nghiệm rút ra của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng để
làm rõ thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo CĐTH môn khoa học tự
nhiên của Hiệu trưởng.

7.3. Phương pháp bổ trợ
Luận văn sử dụng thống kê toán học, sử dụng phương pháp toán thống
kê để xử lý kết quả điều tra.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích
hợp mơn Khoa học tự nhiên ở trường THCS.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp
môn Khoa học tự nhiên ở các các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh
Điện Biên.
Chương 3. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích
hợp mơn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Ảng, tỉnh
Điện Biên.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP MƠN KHOA HỌC TỰ NHIÊN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu trên thế giới
Về dạy học tích hợp, các nhà nghiên cứu ở M Drake và Burns (2004),
nghiên cứu về tích hợp chương trình dạy học đã đề xuất các mơ hình dạy học
tích hợp theo hướng tích hợp đa mơn; tích hợp liên mơn và tích hợp xun mơn.
[14]
Tác giả Xavier Roegiers (1996), với cơng trình nghiên cứu “Khoa sư
phạm tích hợp hay cần làm thế nào để phát triển năng lực ở các trường học”

đã nhấn mạnh rằng cần đặt toàn bộ q trình học tập vào một tình huống có ý
nghĩa đối với HS. Ông cho rằng đồng thời với việc phát triển những mục tiêu
đơn lẻ, cần tích hợp các q trình học tập này trong một tình huống có ý nghĩa
với HS. Mục đích cuối cùng (mục tiêu tích hợp) của quá trình học tập là nhằm
hình thành cho HS những năng lực thực tiễn - khả năng HS có thể đối phó với
những tình huống cụ thể xảy ra trong cuộc sống. [4]
Trong xu thế phát triển của thế giới hiện nay, giáo dục buộc phải thay đổi
cách tiếp cận từ nội dung sang tiếp cận năng lực để sản phẩm của đào tạo là HS
phải “biết làm”, nghĩa là mang tính ứng dụng cao. UNESCO đã đề xướng mục
tiêu học tập: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng
định mình”. UNESCO cũng đã đánh giá việc đổi mới nội dung, chương trình và
cách tiếp cận nội dung chương trình dạy học ở nhiều quốc gia đang có xu hướng
tích hợp theo chủ đề học tập cùng với sự tích hợp cơng nghệ vào dạy học.
Ở nhiều nước trên thế giới, dạy học tích hợp được thực hiện trong dạy
học ở tất cả các môn học và tất cả các cấp học. Trong chương trình giáo dục
của nhiều quốc gia đã xây dựng những chủ đề xuyên suốt tất cả các môn
học/lĩnh vực giáo dục, các cấp và lớp học. Ở Đức, chương trình của một số
6


Tiểu bang đã đưa ra những chủ đề xuyên suốt chương trình giáo dục. Ở mỗi
nước khác nhau, mức độ tích hợp theo chủ đề được thực hiện khác nhau.
Ngồi ra Donald P.Cauchak, Paul D.Eggen trong mục: “Tích hợp các
đơn vị chương trình học liên ngành và chuyên đề” thuộc cơng trình “Học tập và
phương pháp giảng dạy nghiên cứu”,Cơng ty Allyn, 1998 đã bước đầu đặt ra và
bước đầu giải quyết vấn đề dạy và học theo quan điểm sư phạm tích hợp. [44]
Về tích hợp các mơn Khoa học tự nhiên ở cấp THCS. Dạy học theo chủ
đề tích hợp cũng đã được thực hiện ở các mơn KHTN ở nhiều nước trên thế
giới. Ở mỗi cấp học, mỗi nước khác nhau thì mức độ tích hợp cũng khác nhau.
Có hai xu hướng tích hợp ở cấp THCS là tích hợp nội dung của các mơn học

thuộc lĩnh vực KHTN như Vật lí, Hố học, Sinh học thành mơn học với hình
thức tích hợp liên mơn và tích hợp xun mơn (Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kì,
Australia...). Xu hướng thứ hai là thực hiện quan điểm tích hợp nhưng không
tạo học mới (Đức, Nga, Trung Quốc). Một số nội dung mơn Vật lí, Hố học,
Sinh học cịn được tích hợp thành chủ đề tự chọn ở cuối cấp THCS hoặc loại bỏ
những nội dung trùng lặp, khai thác sự hỗ trợ giữa các môn. Ở các quốc gia áp
dụng chương trình trường học mới VNEN, các mơn KHTN cũng đã được tích
hợp theo chủ đề. Ở Phần Lan, việc dạy học theo chủ đề được áp dụng mạnh mẽ,
thay thế hoàn toàn cách dạy học truyền thống.
Xu hướng DHTCĐ tích hợp đề đã đặt ra yêu cầu cải tiến về PPDH,
phương tiện, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá. Việc dạy học sẽ
chú ý nhiều đến việc tạo cơ hội cho HS tích cực tham gia hoạt động học tập,
quá trình học tập sẽ được tiến hành bằng các hoạt động và thông qua các hoạt
động. Trên con đường hướng tới một xã hội tri thức, thơng tin và hợp tác tồn
cầu, nhu cầu về tiếp nhận, tìm hiểu thơng tin, tìm kiếm tri thức của loài người
ngày càng cao, cũng như lượng tri thức cần cập nhật hàng ngày là vô cùng lớn
nên HS cần có những k năng như cộng tác làm việc, khả năng tìm kiếm, khai
thác, xử lý, sử dụng thơng tin,.. một cách có hiệu quả. Hình thức học tập không

7


chỉ là hình thức lớp bài mà cịn nhiều hình thức thực tiễn; thời gian học tập để
hoàn thành một nội dung, một chủ đề tích hợp khơng bị giới hạn mà phụ thuộc
vào nội dung, độ khó, độ phức tạp của chủ đề. Việc đánh giá không chỉ dừng
lại ở việc kiểm tra kết quả mà HS đạt được sau một khoảng thời gian nhất định
nào đó mà phải đánh giá cả quá trình học tập.
Như vậy, trên thế giới, DHTCĐ tích hợp khơng chỉ dừng lại ở nghiên
cứu lý luận mà đã được áp dụng trong dạy học thực tiễn. Cùng với xu thế phát
triển của xu hướng dạy học theo chủ đề tích hợp, quản lý dạy học theo chủ đề

cũng được nhiều nhà giáo dục quan tâm.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở Việt Nam
DHTCĐ (Themes - Based Learning) là một trong số các mơ hình dạy
học tích cực có thể hướng tới nhiều mục tiêu dạy học phát triển năng lực người
học. Ở Việt Nam, DHTCĐ (một số tài liệu sử dụng từ “chuyên đề”) bước đầu
đã được quan tâm nghiên cứu và áp dụng trong dạy học thực tiễn.
Năm học 2012-2013, mơ hình trường học mới VNEN bắt đầu được áp
dụng tại một số tỉnh ở Việt Nam. Chương trình dạy học theo mơ hình trường
học mới được tiếp cận theo hướng phát triển năng lực người học và tích hợp
theo chủ để các môn KHTN và KHXH.
Ngày 8 tháng 10 năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công
văn số 5555/BGDĐT-GDTrH, hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới
PPDH và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của
trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng [4]. Trong đó đưa
ra 5 bước xây dựng chuyên đề dạy học và yêu cầu mỗi tổ chun mơn xây dựng
ít nhất một học kỳ 02 chuyên đề. Ngay sau đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ
chức tập huấn cho CBQL và GV THPT về xây dựng các chuyên đề dạy học. [5]
Trong đề án cải cách giáo dục sau 2015 của Bộ giáo dục và Đào tạo,
nhấn mạnh việc chuyển từ “dạy học tiếp cận nội dung” sang “dạy học tiếp cận
năng lực”. Ở đó sẽ tiến hành “dạy học tích hợp”, “dạy học giải quyết vấn đề”
với nội dung học tập thiết kế theo chủ đề.

8


Ở hội thảo “Dạy tích hợp - dạy học phân hóa trong chương trình giáo dục
phổ thơng sau năm 2015” do Bộ GD-ĐT tổ chức ở thành phố Hồ Chí Minh
ngày 27/11/2012 [6], nhiều tác giả dựa trên kinh nghiệm của nhiều nước trên
thế giới đã đưa ra mơ hình dạy học tích hợp và phân hóa cho giáo dục phổ
thơng ở Việt Nam và hướng tích hợp trong chương trình. Tác giả Võ Thị Tích

và Phạm Thị Lan Phương cho rằng bậc THCS, có một số mơn học bắt buộc, có
một số mơn tự chọn và nội dung quản trị dạy học, giáo dục ở trường THCS
theo chương trình giáo dục phổ thông mới. [34]
Năm 2015, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã biên soạn tài liệu tập huấn về dạy
học tích hợp ở trường THCS, THPT, tài liệu đã hướng dẫn giáo viên về bản
chất, nguyên tắc, nội dung, phương pháp dạy học và cách thức tổ chức dạy học
tích hợp các mơn khoa học tự nhiên. [4]
Đầu năm 2018, Bộ giáo dục và Đào tạo vừa thông qua quyết định đồng ý
đưa phương pháp DHTCĐ tích hợp vào trường học.
Về cơng trình nghiên cứu, có thể thấy DHTCĐ tích hợp được tiếp cận
dưới nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau. Có thể điểm qua một số nghiên cứu về
DHTCĐ tích hợp ở Việt Nam như sau:
- Tác giả Hoàng Thị Tuyết đã đưa ra một số vấn đề lí thuyết về chủ đề
tích hợp, chương trình giáo dục tích hợp và thực tiễn ứng dụng lí thuyết này ở
Việt Nam trong việc xây dựng chương trình phổ thông sau 2015 [39]. Nghiên
cứu đã đưa ra cơ sở lý luận về giáo dục tích hợp và đánh giá thực trạng giáo
dục tích hợp tại Việt Nam.
- Tác giả Cao Thị Thặng trong cơng trình nghiên cứu “Vận dụng quan
điểm tích hợp trong việc phát triển chương trình giáo dục Việt Nam giai đoạn
sau 2015”, đã tổng quan các vấn đề về lí luận và thực tiễn về xu thế dạy học
chủ đề tích hợp trong chương trình giáo dục của một số nước trên thế giới;
nghiên cứu thực trạng việc vận dụng quan điểm dạy và học theo chủ đề tích
hợp trong chương trình giáo dục Việt Nam; đồng thời đề xuất giải pháp vận

9


dụng quan điểm tiếp cận tích hợp và phát triển chương trình trường phổ thơng
Việt Nam trong tương lai sau 2015. [30]
- Tác giả Nguyễn Phúc Chỉnh trong đề tài “Hình thành năng lực dạy học

tích hợp cho GV trung học phổ thơng” đã nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn
nghiên cứu biên soạn tài liệu dạy học tích hợp một số mơn học (Vật lí, Sinh
học, Địa lí...) ở trường trung học phổ thơng, tổ chức tập huấn hình thành năng
lực dạy học tích hợp cho GV trung học phổ thơng. [12]
- Đặc biệt trong cơng trình nghiên cứu của nhóm tác giả do Đỗ Hương
Trà (Chủ biên), các nhà khoa học đã biên soạn 2 cuốn sách về dạy học tích hợp
các mơn học Khoa học tự nhiên và dạy học tích hợp các mơn Khoa học xã hội,
trong đó đã làm rõ cơ sở lý luận, quy trình các bước để thiết kế các chủ đề dạy
học tích hợp, đưa ra nhiều gợi ý và định hướng kiểm tra đánh giá. [36]
Khi được áp dụng ở các trường phổ thông, nhiều tác giả đã nghiên cứu
DHTCĐ tích hợp dưới nhiều góc độ khác nhau:
- Tác giả Lê Đình Trung, Nguyễn Văn Luận trong bài viết “Phát triển
năng lực giải quyết vấn đề thông qua dạy học chủ đề sinh trưởng và phát triển
(Sinh học 11) cho HS THPT” đã tiếp cận DHTCĐ với mục đích phát triển năng
lực giải quyết vấn đề cho HS THPT. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra năng lực học
của học sinh được giải quyết thông qua dạy học chủ đề sinh trưởng và phát
triển cho HS học môn sinh học 11, đề tài đề xuất biện pháp quản lý có tính khả
thi và cấp thiết. [37]
- Tác giả Lã Phương Thúy nghiên cứu theo hướng vận dụng DHTCĐ
trong dạy học Ngữ văn ở trường THPT [33]. Nghiên cứu cho thấy, việc vận
dụng DHTCĐ trong dạy học Ngữ văn ở trường THPT giữa vai trò quyết định
đến chất lượng học của HS, đánh giá thực trạng vận dụng DHTCĐ trong dạy
học Ngữ văn ở trường THPT và đề xuất biện pháp có tính cấp thiết và khả thi
cao cho nghiên cứu.
- Tác giả Bùi Thị Thanh Thủy đã nghiên cứu và đề xuất quy trình tổ
chức DHTCĐ mơn Tốn ở trường THCS theo chương trình giáo dục phổ

10



thông mới [32]. Nghiên cứu chỉ ra lý luận về tổ chức DHTCĐ mơn Tốn ở
trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới, đánh giá thực trạng
và đề xuất biện pháp cải tiến.
- Trong luận văn thạc s

Khoa học giáo dục, chuyên ngành lý luận và

PPDH môn Vật lý, tác giả Nguyễn Thị Mỵ đã nghiên cứu cơ sở lý luận và thực
tiễn của DHTCĐ và đề xuất quy trình tổ chức DHTCĐ chương “Các định luật
bảo tồn” - Vật Lí 10 THPT với sự hỗ trợ của một số PPDH hiện đại [23]. Kết
quả nghiên cứu cho biết tầm quan trọng của DHTCĐ, những mục tiêu, nội
dung, hình thức, phương pháp và đề xuất quy trình DHTCĐ phù hợp.
- Ở góc độ quản lý, tác giả Nguyễn Thị Thịnh giả đã đưa ra khái niệm
công cụ quản lý DHTCĐ, nghiên cứu thực trạng quản lý DHTCĐ ở các trường
THCS quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. [31] Nghiên cứu chỉ ra cơ sở lý luận về
DHTCĐ ở các trường THCS, đánh giá thực trạng quản lý DHTCĐ quận Bắc
Từ Liêm, Hà Nội thông qua nội dung lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm
tra, đánh giá DHTCĐ ở trường THCS quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội; từ đó đề
xuất biện pháp quản lý có tính cấp thiết và khả thi.
Như vậy, các cơng trình nghiên cứu trên thế giới cũng như ở Việt Nam
đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau của vấn đề DHTCĐ tích hợp… Tuy
nhiên, các cơng trình nghiên cứu chủ yếu tiếp cận riêng rẽ DHTCĐ và dạy học
tích hợp. Từ góc độ quản lý, số lượng các cơng trình nghiên cứu về quản lý
hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp liên mơn cũng cịn rất ít. Xuất phát từ
thực tế này, tác giả lựa chọn vấn đề “Quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề
tích hợp mơn khoa học tự nhiên ở các trường Trung học cơ sở huyện Mường
Ảng, tỉnh Điện Biên” làm đề tài nghiên cứu.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Dạy học theo chủ đề
1.2.1.1. Khái niệm dạy học theo chủ đề

Theo Nguyễn Kỳ Loan, “Chủ đề là một đơn vị nội dung kiến thức mà khi
tổ chức học sinh tìm hiểu, khám phá sẽ giải quyết được một vấn đề lí luận hay
thực tiễn, do đó vừa lĩnh hội được kiến thức khoa học, vừa rèn luyện, hình
11


thành được các năng lực cơ bản như giải quyết vấn đề, sử dụng ngơn ngữ, tính
tốn, sáng tạo, tư duy phê phán, tự học”. [21]
Theo Lê Đình Trung và Nguyễn Thị Minh Nguyệt, “Chủ đề là vấn đề
mang tính cốt lõi, là phương diện chính mang tính định hướng vận động của
đối tượng và mối liên hệ đa chiều của nó với các đối tượng khác trong tự
nhiên. Có thể nói, dạy học theo chủ đề có bản chất dạy học tích hợp, đưa nhận
thức con người gắn với hiện thực khách quan. Trong dạy học, chủ đề là một
đơn vị kiến thức tương đối trọn vẹn và khi kết thúc xong một chủ đề, người học
có được kiến thức và kỹ năng giải quyết được các vấn đề thực tiễn liên quan
hoặc giải quyết được các vấn đề trong bối cảnh mới”. [37]
Trong dạy học, có thể hiểu chủ đề là một đơn vị kiến thức mang tính trọn
vẹn mà khi kết thúc tìm hiểu bản chất của chủ đề đó, người học có được một
lượng kiến thức để hiểu đối tượng một cách khách quan. Vì vậy, có thể nói dạy
học theo chủ đề là cách dạy học phù hợp nhất theo định hướng tư duy mang
tính khách quan về đối tượng, vì vậy sẽ tạo thuận lợi cho người học hiểu rõ bản
chất của đối tượng và có khả năng vận dụng vào giải quyết tốt hơn các vấn đề
thực tiễn, tạo cho người học có cái nhìn tổng quan về đối tượng để khám phá tự
nhiên một cách có hiệu quả. [37]
Hiện nay, có nhiều quan điểm khác nhau về DHTCĐ:
Theo tác giả Lã Phương Thúy, DHTCĐ là sự kết hợp giữa mơ hình dạy
học truyền thống và hiện đại, ở đó GV khơng chỉ dạy học bằng cách truyền thụ
kiến thức mà chủ yếu là hướng dẫn HS tự lực tìm kiếm thơng tin, sử dụng kiến
thức vào giải quyết các nhiệm vụ có ý nghĩa thực tiễn. Trong DHTCĐ, GV sẽ
liên kết nội dung kiến thức của nhiều môn học thành một chủ đề nhất định, có

kết cấu chặt chẽ. Để giải quyết những vấn đề mà chủ đề học tập đặt ra, HS phải
chủ động, tích cực tìm tịi những kiến thức thực tế có liên quan, chứ khơng chỉ
tìm ở những bài học, môn học riêng lẻ. [33]
Từ những quan niệm trên, có thể hiểu DHTCĐ khơng phải là một
PPDH mà là một hình thức tổ chức dạy học thực hiện quan điểm lấy người

12