ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
––––––––––––––––––––

PHAN THỊ HƯỜNG

QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN TỐN
THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, THÀNH PHỐ YÊN BÁI,
TỈNH YÊN BÁI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
––––––––––––––––––––

PHAN THỊ HƯỜNG

QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN TỐN
THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, THÀNH PHỐ YÊN BÁI,
TỈNH YÊN BÁI
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS PHÙNG THỊ HẰNG

THÁI NGUYÊN - 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các
số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu này
không trùng với bất cứ cơng trình nào đã được cơng bố trước đó.
Tơi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2021
Tác giả luận văn
Phan Thị Hường

i


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tác giả đã nhận
được sự giúp đỡ tận tình, tạo điều kiện thuận lợi của Ban Giám hiệu, các thầy cô giáo
của Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, trường Cao đẳng Sư phạm Yên Bái, các
cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp và gia đình.
Với tình cảm chân thành em xin trân trọng cảm ơn các thầy cơ giáo của Khoa
Tâm lý Giáo dục, Phịng Sau Đại học trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã giảng
dạy, hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình, trách nhiệm, tạo điều kiện để em hồn thiện luận
văn của mình.
Đặc biệt em cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Phùng Thị Hằng
người hướng dẫn Khoa học, đã tận tình hướng dẫn em trong q trình hồn thành
luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn đến các cấp lãnh đạo Phòng GD&ĐT TP Yên Bái;
Cán bộ quản lý, các thầy giáo, cô giáo, nhân viên và học sinh của các trường TH
Thành Phố Yên Bái, Tỉnh Yên Bái đã nhiệt tình giúp đỡ tác giả trong quá trình
nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Mặc dù rất cố gắng, song luận văn khơng tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong
nhận được sự góp ý chân thành của quý thầy giáo, cô giáo cùng các đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2021
Tác giả luận văn
Phan Thị Hường

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ..................................................................................................................i
Lời cảm ơn .....................................................................................................................ii
Mục lục ........................................................................................................................ iii
Danh mục chữ viết tắt ...................................................................................................iv
Danh mục các bảng biểu................................................................................................v
MỞ ĐẦU ..............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3
4. Giả thuyết khoa học .........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................4
6. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN TỐN
THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC ...........................................................................................................7

1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................7
1.1.1. Trên thế giới ..............................................................................................7
1.1.2. Ở Việt Nam................................................................................................9
1.2. Các khái niệm cơ bản .................................................................................12
1.2.1. Quản lý.....................................................................................................12
1.2.2. Dạy học, hoạt động dạy học ....................................................................13
1.2.3. Quản lý dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường
tiểu học ....................................................................................................15
1.3. Dạy học môn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở
trường tiểu học.........................................................................................15
iii


1.3.1. Vị trí của mơn Tốn trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở
trường tiểu học.........................................................................................15
1.3.2. Tầm quan trọng của dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục
phổ thông 2018 ở trường tiểu học ...........................................................17
1.3.3. Một số vấn đề về dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ
thông 2018 ở trường tiểu học ..................................................................20
1.4. Hiệu trưởng trường Tiểu học với vai trò quản lý dạy học mơn Tốn
theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018............................................30
1.4.1. Vị trí, vai trị của Hiệu trưởng trong quản lý dạy học mơn Tốn theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018 trường tiểu học..........................30
1.4.2. Nội dung quản lý dạy học môn mơn Tốn theo chương trình giáo dục
phổ thơng 2018 của hiệu trưởng trường tiểu học ....................................31

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học mơn Tốn theo chương
trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường tiểu học ....................................37
1.5.1. Năng lực quản lý của cán bộ quản lý ......................................................37
1.5.2. Năng lực và phẩm chất của giáo viên giảng dạy mơn Tốn ...................38
1.5.3. Tính tích cực, tự giác của học sinh ..........................................................38
1.5.4. Sự chỉ đạo của ngành giáo dục và đào tạo...............................................39
1.5.5. Sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền và địa phương .............39
1.5.6. Điều kiện về cơ sở vật chất của nhà trường ............................................40
Kết luận chương 1..............................................................................................40
Chương 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC VÀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN
TỐN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018 Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC, THÀNH PHỐ YÊN BÁI, TỈNH YÊN BÁI ..................41

2.1. Khái quát về tình hình kinh tế- xã hội, các trường tiểu học và hoạt động
dạy học mơn Tốn ở các trường tiểu học của thành phố Yên Bái, tỉnh
Yên Bái ....................................................................................................41
2.1.1. Vài nét về tình hình kinh tế - xã hội và các trường tiểu học ở thành
phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái ......................................................................41
iv


2.1.2. Tình hình dạy học mơn Tốn ở các trường tiểu học thành phố Yên
Bái, tỉnh Yên Bái .....................................................................................43
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .......................................................................45
2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................45
2.2.2. Đối tượng, nội dung và phương pháp khảo sát: ......................................45
2.3. Thực trạng dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thông
2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái......................................47
2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng của dạy học
mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường

tiểu học, thành phố Yên Bái ........................................................47
2.3.2. Thực trạng dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng
2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái......................................49
2.4. Thực trạng quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ
thông 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái............................58
2.4.1. Quản lý việc thực hiện mục tiêu dạy học mơn Tốn theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên
Bái..........58
2.4.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch dạy học mơn Tốn theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên
Bái..........60
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS
trong dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018
ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái ...............................................63
2.4.4. Quản lý phương pháp, phương tiện dạy học mơn Tốn theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái
.............70
2.4.5. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập mơn Tốn của HS
theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành
phố Yên Bái ...................................................................................73
2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường Tiểu học, thành phố Yên Bái
........76
v


2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học mơn Tốn theo chương
trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên
Bái , tỉnh Yên Bái ....................................................................................79
2.6.1. Kết quả đạt được......................................................................................79

2.6.2. Hạn chế ....................................................................................................81
2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế........................................................................83
Kết luận chương 2..............................................................................................84
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN TỐN THEO
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở CÁC TRƯỜNG
TIỂU HỌC, THÀNH PHỐ YÊN BÁI, TỈNH YÊN BÁI ....................................86

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ..............................................................86
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học .........................................................86
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn..........................................................86
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ...........................................................86
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................87
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .............................................................87
3.2. Các biện pháp quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trường tiểu học thành phố Yên Bái, tỉnh Yên
Bái..........88
3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và các lực
lượng liên đới về dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trường tiểu học ............................................................88
3.2.2. Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học mơn
Tốn theo chương trình GDPT 2018 phù hợp với thực tiễn ở các
trường tiểu học thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái...................................91
3.2.3. Chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học mơn
Tốn, đáp ứng u cầu của chương trình giáo dục phổ thơng
2018...........93
3.2.4. Chỉ đạo Tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên lựa chọn, vận dụng
phương pháp, hình thức dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo
vi



dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu học Thành phố Yên Bái, tỉnh
Yên Bái ....................................................................................................96
3.2.5. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học mơn Tốn theo
chương trình giáo dục phổ thông 2018 cho giáo viên ở các trường
tiểu học thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái...............................................99
3.2.6. Chỉ đạo đổi mới phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học
mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường
tiểu học thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái.............................................103
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...............................................................107
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ....107
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ..........................................................................107
3.4.2. Nội dung và phương pháp khảo nghiệm ...............................................107
3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ....................................................................108
3.4.4. Cách tiến hành .......................................................................................108
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm.............................................................................109
Kết luận chương 3............................................................................................117
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................118
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................121
PHỤ LỤC

vii


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

: Cán bộ quản lý

CM


: Chuyên mơn

ĐTB

: Điểm trung bình

GDPT

: Giáo dục phổ thơng

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

HT

: Hiệu trưởng

Nxb

: Nhà xuất bản

PHT

: Phó hiệu trưởng


PPDH

: Phương pháp dạy học

SGK

: Sách giáo khoa

SL

: Số lượng

iv


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng1.1. Thời lượng dành cho các mạch nội dung từng lớp ở cấp tiểu học . 22
Bảng 2.1. Tổng hợp số lượng CBQL, GV và HS ở các trường tiểu học độc
lập của thành phố Yên Bái .............................................................. 42
Bảng 2.2. Số lượng và chất lượng đội ngũ giáo viên dạy mơn Tốn ở các
trường tiểu học thành phố n Bái.................................................. 43
Bảng 2.3. Kết quả tập mơn Tốn của HS ở các trường tiểu học trên địa bàn
thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái..................................................... 44
Bảng 2.4. Danh sách các trường tiến hành khảo sát: ....................................... 45
Bảng 2.5. Nhận thức của CBQL, GV về tầm quan trọng của dạy học mơn
Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018........................... 47
Bảng 2.6. Đánh giá của CBQL, GV về nội dung dạy học mơn Tốn theo
chương trình GDPT 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái ..
50

Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL, GV về phương pháp dạy học môn Tốn
theo chương trình GDPT 2018 ở các trường tiểu học, thành phố
Yên Bái ............................................................................................ 52
Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL, GV về hình thức dạy học mơn Tốn theo
chương trình GDPT 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái ..
54
Bảng 2.9. Hình thức và phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các
trường tiểu học, thành phố Yên Bái................................................. 56
Bảng 2.10. Thực trạng quản lý việc thực hiện mục tiêu dạy học mơn Tốn
theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu
học, thành phố Yên Bái ................................................................... 58
Bảng 2.11. Quản lý việc xây dựng kế hoạch dạy học mơn Tốn theo
chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu học,
thành phố Yên Bái ........................................................................... 61


v


Bảng 2.12. Quản lý hoạt động dạy của GV môn Tốn theo chương trình giáo
dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái ...........
64
Bảng 2.13. Quản lý hoạt động học của HS đối với mơn Tốn theo chương
trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố
Yên Bái ............................................................................................ 68
Bảng 2.14. Quản lý phương pháp, phương tiện dạy học mơn Tốn theo
chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu học,
thành phố Yên Bái ........................................................................... 70
Bảng 2.15. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập mơn Tốn

của HS theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường
tiểu học, thành phố Yên Bái ............................................................ 74
Bảng 2.16. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học mơn Tốn theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học,
thành phố Yên Bái ........................................................................... 76
Bảng 3.1. Tính cần thiết của các biện pháp quản lý dạy học mơn tốn theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học,
thành phố Yên Bái ......................................................................... 109
Bảng 3.2. Tính khả thi của các biện pháp quản lý dạy học mơn tốn theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học,
thành phố Yên Bái ......................................................................... 112
Bảng 3.3. Mối quan hệ giữa tính cần thiết và khả thi của các biện pháp
quản lý hoạt động dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo
dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học Thành phố Yên Bái,
tỉnh Yên Bái ................................................................................... 115

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

1


Hiện nay, trên thế giới, để đảm bảo phát triển bền vững, nhiều quốc gia đã
không ngừng đổi mới giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị
cho các thế hệ tương lai nền tảng văn hóa vững chắc và năng lực thích ứng cao
trong mọi biến động của thiên nhiên và xã hội. Đổi mới giáo dục là nhu cầu cấp
thiết và mang tính tồn cầu. Trong bối cảnh đó, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp

hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khóa XI) đã thông qua Nghị
quyết số
29/NQ- TW ngày 04/01/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo
đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Quốc hội đã ban hành
Nghị quyết số 88 /2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo
dục phổ thơng, góp phần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Thực
hiện các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức
xây dựng ban hành chương trình giáo dục phổ thơng mới để nâng cao chất
lượng giáo dục thế hệ trẻ, đáp ứng những đòi hỏi của thực tế và bắt kịp xu thế
chung của nhân loại.
Tiểu học là cấp học đầu tiên trong giáo dục phổ thông, là cấp học nền tảng.
Trong các môn học ở cấp tiểu học, mơn Tốn là mơn học quan trọng. Trong
chương trình giáo dục phổ thơng 2018, mơn Tốn được xem là mơn học góp
phần hình thành năng lực tư duy, khả năng lập luận Tốn học, mơ hình hóa
Tốn học, giải quyết vấn đề Tốn học, giao tiếp Toán học cho học sinh; đồng
thời giúp học sinh biết cách sử dụng các cơng cụ, phương tiện học Tốn. Trong
đó đặc biệt là phát triển năng lực tư duy và khă năng lập luận toán học cho học
sinh. Điều cơ bản trong dạy Tốn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 là
phải làm sao để học sinh vận dụng được Tốn học vào thực tiễn, đó chính là cái
gốc của việc học Tốn. Nói cách khác, giáo viên phải giúp học sinh biết cách
chuyển vấn đề thực tiễn thành Tốn học, sau đó sử dụng năng lực Tốn học để

2


giải quyết vấn đề thực tiễn. Thực chất đó chính là dạy học theo định hướng tiếp
cận năng lực học sinh.
Thực hiện chủ trương của Đảng trong sự nghiệp phát triển nền giáo
dục nước nhà đáp ứng yêu cầu mới của xã hội, ngành giáo dục và đào tạo thành

phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái đã đạt những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, trên
thực tế dạy học ở các cấp học nói chung, dạy học mơn Tốn ở các trường Tiểu
học ở thành phố Yên Bái nói riêng vẫn cịn nhiều bất cập đã ảnh hưởng khơng
nhỏ đến chất lượng dạy học môn học này và việc triển khai thực hiện chương
trình giáo dục phổ thơng mới. Chẳng hạn, về phía giáo viên, dạy học cịn nặng
về lý thuyết, chưa coi trọng thực hành và ứng dụng thực tế, chưa theo sát từng
đối tượng học sinh, còn làm thay học sinh, chưa phát huy được tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh; học sinh chưa tự chiếm lĩnh được kiến thức,
chưa quan tâm đến học gắn liền với thực tiễn. Mặt khác, giáo viên chưa đổi
mới về phương thức kiểm tra, đánh giá hoạt động học của học sinh, chỉ chú
trọng hình thức giáo viên đánh giá học sinh mà lãng quên đến các hình thức
đánh giá khác như học sinh tự đánh giá, học sinh đánh giá lẫn nhau, phụ huynh
học sinh tham gia vào q trình đánh giá… Về phía học sinh, hiện tượng ngại
học mơn Tốn ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều học sinh khi được hỏi về
“hứng thú” khi học môn Tốn thì đều “lắc đầu” cho rằng: “Đó là mơn học
nhàm chán, thiếu hấp dẫn, phải suy nghĩ nhiều vv... Thực trạng này đòi hỏi mỗi
giáo viên phải tâm huyết, thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học, hình
thức kiểm tra, đánh giá, tạo hứng thú học tập cho học sinh. Bên cạnh đó, vai trị
của người quản lý cũng rất quan trọng, người cán bộ quản lý cần phải quan tâm
và đổi mới cách thức quản lý dạy và học trong nhà trường một cách hiệu quả.
Tất cả những điều này đã đặt ra một vấn đề cấp bách: Làm thế nào để quản lý
tốt dạy học mơn Tốn ở các trường Tiểu học, thành phố Yên Bái theo chương
trình giáo dục phổ thơng 2018, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện của các trường Tiểu học trên địa bàn thành phố? Để trả lời câu hỏi này

3


trước hết cần có những nghiên cứu cụ thể về tình hình thực tiễn, từ đó phân tích
thực trạng, đánh giá nguyên nhân của thực trạng, tạo căn cứ xác thực cho việc

đề xuất các biện pháp quản lý nhằm khắc phục hạn chế của thực trạng.
Xuất phát từ cơ sở lí luận và thực tiễn nêu trên, chúng tơi lựa chọn vấn đề:
“Quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở
các trường tiểu học, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái” làm đề tài luận văn
để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý dạy học mơn Tốn
theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học ở thành phố
Yên Bái, đề xuất các biện pháp quản lý dạy học môn Tốn theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018 nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn Tốn ở các
trường tiểu học ở thành phố Yên Bái đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học môn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018
ở trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý dạy học môn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở
các trường tiểu học, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái.
4. Giả thuyết khoa học
Dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các
trường tiểu học, thành phố n Bái cịn có những hạn chế, bất cập, chưa đáp
ứng yêu cầu đổi mới. Chẳng hạn, phương pháp dạy học, hình thức kiểm tra,
đánh giá chưa phát huy được tính tích cực học tập của học sinh… Có nhiều
nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, trong đó có nguyên nhân thuộc về quản
lý; do vậy, nếu đề xuất và thực hiện một cách đồng bộ các biện pháp quản lý
phù hợp với tình hình thực tiễn thì hiệu quả của việc dạy học mơn Tốn theo
4



theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố
Yên Bái, tỉnh Yên Bái sẽ được nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, đề tài tập trung nghiên cứu các vấn
đề sau:
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy học và quản lý dạy học mơn Tốn theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trường tiểu học.
5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng dạy học và quản lý dạy học mơn Tốn theo
chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên
Bái, tỉnh Yên Bái.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình
giáo dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp
quản lý của Hiệu trưởng đối với dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục
phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái.
6.2. Về địa bàn khảo sát: Tiến hành khảo sát tại 05 trường tiểu học thuộc địa
bàn Thành phố Yên Bái. Cụ thể: trường tiểu học Nam Cường, Nguyễn Thái
Học, Yên Ninh, Kim Đồng, Hồng Thái
Tổng số khách thể điều tra: Gồm 85 người (trong đó có 35 cán bộ quản lý;
50 giáo viên giảng dạy mơn Tốn ở các trường tiểu học được khảo sát).
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Tiến hành phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu
lý luận có liên quan đến dạy học và quản lý dạy học mơn Tốn ở trường tiểu
học để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát: Quan sát cách thức tổ chức quản lý dạy học mơn
Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học; quan
5



sát hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh nhằm thu thập
thông tin thực tiễn cho đề tài.
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Xây dựng các mẫu phiếu điều
tra để trưng cầu ý kiến của CBQL, GV về biện pháp quản lý, phương pháp dạy
học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018, tính tích cực học tập
của học sinh… ở các trường tiểu học được khảo sát, nhằm thu thập thông tin
thực tiễn cần thiết cho đề tài.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn một số cán bộ CBQL, GV về các
nội dung có liên quan đến dạy học và quản lý dạy học mơn Tốn theo chương
trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu học được khảo sát để thu thập
thêm thông tin thực tiễn cho đề tài.
7.2.4. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các chuyên gia, các nhà quản
lý giáo dục về việc đánh giá thực trạng, đề xuất các biện pháp quản lý dạy học
mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học,
thành phố Yên Bái.
7.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Dựa trên việc tổng kết, đánh giá nội
dung, hình thức dạy học mơn Tốn, tiến hành đánh giá ưu điểm, hạn chế của
các biện pháp quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo dục phổ
thông
2018 ở các trường tiểu học được khảo sát, tạo căn cứ thực tiễn cho việc đề xuất
các biện pháp quản lý trong đề tài.
7.3. Các phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
Dùng các phần mềm thống kê để tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu
thu được từ nhiều nguồn khác nhau, tạo căn cứ định lượng cho việc nghiên cứu
định tính trong đề tài.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu; Kết luận, khuyến nghị; Tài liệu tham khảo và Phụ
lục, luận văn được trình bày trong 3 chương:

6


Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở trường tiểu học.
Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học mơn Tốn theo chương trình giáo
dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái.
Chương 3: Biện pháp quản lý dạy học môn Tốn theo chương trình giáo
dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái.

7


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN TỐN
THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học là vấn đề đã được quan
tâm ở nhiều nước phương Tây.
Các nhà nghiên cứu giáo dục Nga khẳng định rằng: “Kết quả toàn bộ hoạt
động quản lý của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và
hợp lý hoạt động giảng dạy của đội ngũ GV” [29].
P.V.Zimin, M.I.Konđakôp, N.I.Saxerđôtôp đi sâu nghiên cứu lãnh đạo
công tác giảng dạy, giáo dục trong nhà trường và xem đây là khâu then chốt
trong hoạt động quản lý của Hiệu trưởng [29].
V.A.Xukhomlinxki, Jaxapob nêu ra một số vấn đề quản lý của Hiệu
trưởng trường phổ thông như phân cơng nhiệm vụ giữa Hiệu trưởng và phó
hiệu trưởng. Các tác giả thống nhất khẳng định người Hiệu trưởng phải là

người lãnh đạo toàn diện và chịu trách nhiệm chính trong cơng tác quản lý nhà
trường. Về tổ chức dự giờ và phân tích sư phạm bài dạy, tác giả
V.A.Xukhomlinxki nhấn mạnh hoạt động dự giờ thăm lớp và đưa ra nhiều cách
phân tích sư phạm bài dạy cho GV. Ơng cho rằng đó là địn bẩy nâng cao
chất lượng giảng dạy của đội ngũ GV [15].
Nhà giáo dục Karl Rogers đưa ra mơ hình dạy học trong đó quan tâm tới
mục đích hoạt động dạy học (nhằm tạo một môi trườnghọc tập cho HS); tổ
chức hoạt động dạy học (chủ yếu sử dụng phương pháp đối thoại, trao đổi); kĩ
thuật dạy học, (cho phép người học lựa chọn những PP lập luận riêng, từ những
nỗ lực cá nhân mà giải quyết nhiệm vụ học tập; lôi cuốn sự tham gia của người
học bằng cách tôn trọng những thắc mắc, những ý kiến đối lập và sử dụng
8


chúng tạo sức thúc đẩy cho bài học); kết quả dạy học, cho phép người học xác
lập các chuẩn đánh giá mức tiến bộ của mình [14, tr.15].
Cùng với Rogers, Kurt Lewin (1895 - 1947) đã xây dựng lý thuyết hoạt
động dạy học hướng vào từng cá nhân. Nền tảng của lý thuyết này là cách thức
hoạt động dạy học phải liên kết các cá nhân, ở đó người học phụ thuộc lẫn nhau
nhưng không đồng nhất với nhau. Những thay đổi về hành vi cá nhân biểu hiện
sự thay đổi trong nhận thức, thái độ của người học hay nói cách khác là có sự
tác động qua lại giữa người học với môi trường học tập [12, tr.61].
Trong thế kỷ XX, Jonh Dewey (1859-1952) là một nhà triết học, nhà tâm
lí học đồng thời là nhà giáo dục vĩ đại của nước Mỹ, ông cho rằng: “Trường
học không đơn thuần là nơi người lớn dạy cho trẻ các bài học kiến thức và bài
học lý luận, trường học phải là một cộng đồng dân chủ trong đó mọi hoạt động
được tập trung nhằm tạo ra hiệu quả nhất trong việc chia sẻ cho người học di
sản tri trức của nhân loại và làm cho họ có thể sử dụng tài năng của mình vào
mục đích xã hội” [28]. Như vậy để người học có thể phát triển tồn diện mọi
khả năng của mình để tham gia vào đời sống xã hội thì nhà trường và giáo viên

phải tạo ra một mơi trường trong đó những hoạt động của trẻ chứa đựng những
tình huống khăn, có vấn đề để từ đó người học tự tìm tịi và xây dựng kiến thức
thông qua kinh nghiệm, trải nghiệm và tư duy của chính bản thân mình.
Trong cuốn sách “Phát huy tích cực của học sinh như thế nào”
I.F.Kharlamop đã khẳng định vai trị to lớn của tính tích cực, chủ động trong
việc tiếp thu tri thức mới. Ơng cho rằng: “Q trình nắm kiến thức mới khơng
thể hình thành bằng cách học bình thường các quy tắc, các kết luận khái qt
hóa mà nó phải được xây dựng trên cơ sở của việc cải tiến công tác tự lập
của học sinh, của việc phân tích logic sâu sắc tài liệu, sự kiện làm nền tảng
cho việc hành thành các khái niệm khoa học” [dẫn theo 28]. Học sinh phải liên
tục được khuyến khích tham gia vào các hoạt động giáo dục của nhà trường.
Giáo viên không phải là người “ban phát” kiến thức, khơng phải là một vị
quan tịa mà là một
9


thành viên trong cộng đồng lớp học, có nhiệm vụ là một tác nhân kích thích
bằng việc cung cấp vật liệu, đầu mối, thông tin, gợi ý, tổ chức, hướng dẫn ... để
kích thích tư duy của người học, tức là giáo viên có thể tạo một mơi trường
khuyến khích sự học tập, nghiên cứu. Muốn vậy, giáo viên phải là một chuyên
gia được đào tạo tốt, một người hiểu biết giáo dục toàn diện. Phương pháp dạy
học cũng phải gắn chặt với đối tượng và nội dung, phương pháp là phương
pháp của năng lực và hứng thú của trẻ em, của cá nhân đang trưởng thành, chứ
không phải là phương pháp của người lớn (những người đã trưởng thành), bởi
vậy không thể tách rời phương pháp ra khỏi nội dung, mục tiêu, chương trình
giáo dục.
Đối với hoạt động dạy học mơn Tốn, V.A.Stoff (Stoff 1966) cho rằng,
mơ hình học Tốn nhất thiết phải có ba đặc trưng cơ bản: tính đẳng cấu (mơ
hình phản ánh đúng một cách đẳng cấu những thuộc tính nhất định nào đó của
đối tượng nghiên cứu mà những thuộc tính ấy là đối tượng nhận thức của học

sinh), tính đơn giản (đơn giản về mặt tri giác), tính khác với nguyên bản (để
trong dạy học dễ dàng đạt được mục đích đề ra) [dẫn theo 28].
Ngồi ra, một số cơng trình nghiên cứu khác cũng có đề cập đến vấn đề
phương pháp dạy học, đó là các cơng trình của Piagiet, Lêơnchiep, Đannhilốp,
Êxipốp, Lecne, Babansky... Những cơng trình này đi sâu vào các kỹ thuật dạy
học cụ thể [dẫn theo 28].
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu nêu trên đã đề cập đến vấn đề phát
triển tâm lý, quá trình nhận thức của học sinh trong dạy học; các phương pháp
dạy học nhằm phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh, vấn đề
quản lý hoạt động dạy học... Các kết quả nghiên cứu là cơ sở để các nhà khoa
học, các nhà giáo dục tiếp tục nghiên cứu và phát triển.
1.1.2. Ở Việt Nam
Ở nước ta, nhiều nhà sư phạm và quản lý giáo dục đã tiến hành nghiên cứu
về vị trí, vai trị của việc quản lý q trình dạy học, ý nghĩa của việc nâng cao

10


chất lượng dạy học trên lớp đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục. Tiêu
biểu là các tác giả: Đặng Quốc Bảo [1], Trần Kiểm [16], Hà Thế Ngữ [19],
Nguyễn Ngọc Quang [23]… Chẳng hạn, đề cập đến quản lý dạy học trong
trường học, tác giả Nguyễn Ngọc Quang đã nêu rõ: “Dạy học và giáo dục
trong sự thống nhất là hoạt động trung tâm của nhà trường” [23; tr.8]. Tác giả
Bùi Minh Hiền và Vũ Ngọc Hải thì khẳng định: “Quản lý các trường và quản
lý các cơ quan trong hệ thống giáo dục có vai trị rất quan trọng cho sự thành
bại của sự nghiệp giáo dục” [10; tr.14]…
Các nghiên cứu của các tác giả nêu trên chủ yếu tập trung vào các vấn đề
về vị trí, vai trị của việc quản lý q trình dạy học; ý nghĩa của việc nâng cao
chất lượng dạy học trên lớp đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục, những
ưu điểm và nhược điểm của việc quản lý hoạt động dạy học trên lớp; bản chất

và mối quan hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động học, vai trò của người dạy và
người học trong quá trình dạy học; quản lý việc đổi mới nội dung và cách thức
tổ chức hoạt động dạy học trên lớp. Các nghiên cứu này có giá trị lý luận và
thực tiễn, có khả năng ứng dụng rộng rãi mang lại hiệu quả to lớn trong phát
triển sự nghiệp giáo dục nước nhà.
Nghiên cứu về hoạt động dạy học mơn Tốn có thể kể tới một số cơng
trình của các tác giả gần đây. Chẳng hạn, tác giả Nguyễn Bá Kim nghiên cứu
về các phương pháp dạy học mơn Tốn. Tác giả cho rằng ngồi hình thức dạy
học trên lớp cịn có thể tổ chức những hoạt động thực hành mơnTốn ngồi nhà
trường như ở nhà máy, công xưởng, đồng ruộng, kể cả những hoạt động có tính
chất tập dượt nghiên cứu bao gồm cả các khâu đặt bài tốn, xây dựng mơ hình,
thu thập dữ liệu, xử lí mơ hình để tìm lời giải, đối chiếu lời giải với thực tế để
kiểm tra và điều chỉnh. Ông cũng đề cập đến phương tiện trực quan trong dạy
học mơn Tốn: “Phương tiện trực quan tượng trưng là một hệ thống kí hiệu
quy ước nhằm biểu diễn tính chất muốn nghiên cứu tách rời khỏi tất cả các tính
chất khác của đối tượng và hiện tượng” [17].

11


Cuốn “Khơi dậy tiềm năng sáng tạo” của tác giả Nguyễn Cảnh Tồn có đề
cập đến việc phát huy tính sáng tạo của HS thơng qua dạy học mơn Tốn; cuốn
“Phương pháp dạy học mơn Tốn” của tác giả Nguyễn Bá Kim nói về nội dung
của mơn Tốn, định hướng q trình dạy học Tốn, phương pháp dạy học mơn
Tốn; tác giả Nguyễn Văn Cường đã đề cập đến phương tiện trực quan trong
dạy học mơn Tốn: “Phương tiện trực quan tượng trưng là một hệ thống kí
hiệu quy ước nhằm biểu diễn tính chất muốn nghiên cứu tách rời khỏi tất cả
các tính chất khác của đối tượng và hiện tượng” [Dẫn theo 28].
Theo tác giả Phạm Văn Hoàn, trong cơng tác bồi dưỡng HS giỏi mơn
Tốn cần rèn luyện cho HS tác phong, phương pháp nghiên cứu và thói quen tự

đọc sách. Ngồi ra, giáo viên nên coi trọng tính vững chắc của kiến thức, kĩ
năng hơn là chạy theo mục tiêu đề cao, mở rộng kiến thức [17]. Tác giả Outhay
Bananvong nghiên cứu “Thực trạng đổi mới phương pháp dạy học mơn Tốn ở
một số trường trung học cơ sở thủ đơ Viêng chăn nước Cộng hồ Dân chủ
Nhân dân Lào” [21], nghiên cứu thực trạng đổi mới dạy học mơn Tốn ở Viêng
chăn – Lào.
Nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học mơn Tốn có một số nghiên cứu
sau: Tác giả Khổng Thị Kim Dung nghiên cứu về “Quản lý hoạt động dạy học
mơn Tốn tại trường tiểu học bồ đề quận Long Biên thành phố Hà Nội” [5]; tác
giả Cao Đức Thịnh nghiên cứu “Thực trạng quản lý hoạt động dạy học mơn
Tốn ở các trường trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh thành phố Cần Thơ”
[26]; tác giả Nguyễn Văn Hoàn nghiên cứu “Quản lý hoạt động dạy học mơn
Tốn theo hướng tích hợp ở các trường trung học cơ sở huyện Mỹ Đức thành
phố Hà Nội” [13]; tác giả Nguyễn Đức Quốc nghiên cứu “Biện pháp quản lý
hoạt động kiểm tra - đánh giá kết quả học tập mơn Tốn của học sinh THPT
tỉnh Kon Tum” [24]; tác giả Phạm Văn Thụ nghiên cứu “Quản lý hoạt động
dạy học mơn Tốn ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Đăk Glei
tỉnh Kon Tum” [27], …

12