TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

KỲ THI KẾT THÚC HỌC PHẦN
HỌC KỲ 2, NĂM HỌC 2020 - 2021
Đề tài bài tập lớn: Ý nghĩa lịch sử, bài học kinh nghiệm của Cách mạng
Tháng Tám năm 1945 và sự vận dụng của Đảng vào công cuộc xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay.

ĐỖ XUÂN HIỆU
1911061719
ĐH9C6
Lịch Sử Đảng Cộng Sản Việt Nam
Giảng viên hướng dẫn
: Lê Xuân Tú
Họ và tên sinh viên
Mã sinh viên
Lớp
Tên học phần

:
:
:
:

Hà Nội, ngày 26 tháng 09 năm 2021

1

MỞ BÀI
Cách mạng tháng tám là một bước nhảy vọt vĩ đại đã đánh dấu một cuộc
biến đổi cực kỳ to lớn trong lịch sử tiến hóa của dân tộc ta. Nó đã đập tan
xiềng xích nơ lệ của thực dân đế quốc trong gần thế kỷ. Là một trong những
bước ngoặt vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc,dân tộc Việt Nam bước vào kỷ
nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội .Nhân dân ta từ
người nô lệ trở thành người dân của một nước làm chủ vận mệnh của mình
.Nước ta trở thành một nước dân tộc độc lập tự do dân chủ ,Đảng ta từ một
đảng bất hợp pháp trở thành một Đảng cầm quyền.Từ đó con người Việt
Nam bước vào một công cuộc trường trinh mới với những biến đổi cách
mạng lớn lao và sâu sắc.Diễn ra và giành thắng lợi trong một thời gian ngắn
nhưng cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã để lại nhiều bài học quý báu
cho Đảng và nhân dân ta trong hành trình hướng đến tương lai, kiên định
mục tiêu: độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội ,vì một nước Việt
Nam dân giàu, nước mạnh ,dân chủ,công bằng,văn minh. Đảng ta đã có sự
vận dụng đúng đắn trong cơng cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, Đảng ta
khẳng định:”Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam
theo con đường xây dựng xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”.
NỘI DUNG
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một cuộc cách mạng giải phóng
dân tộc điển hình do Đảng Cộng sản lãnh đạo, lần đầu tiên giành thắng lợi ở
một nước thuộc địa.Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân
Việt Nam đã đập tan xiềng xích nơ lệ của chủ nghĩa đế quốc trong gần một
thế kỷ trên đất nước ta, chấm dứt sự tồn tại của chế độ qn chủ chun chế
ngót nghìn năm, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước do
nhân dân lao động làm chủ. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở
thành người dân độc lập, tự do, người làm chủ vận mệnh của mình. Nước ta
2



từ một nước thuộc địa trở thành một nước độc lập và tự do. Đảng Cộng sản
Việt Nam từ chỗ phải hoạt động bí mật, khơng hợp pháp trở thành một đảng
cầm quyền và hoạt động công khai. Với thắng lợi của Cách mạng Tháng
Tám, "Chẳng những giai cấp lao động mà nhân dân Việt Nam ta có thể tự
hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể
tự hào rằng: lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các
dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách
mạng thành công, đã nắm chính quyền tồn quốc".
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đánh dấu bước phát triển nhảy
vọt trong lịch sử tiến hóa của dân tộc Việt Nam, mở ra kỷ nguyên mới của
lịch sử dân tộc, kỷ nguyên độc lập tự do.
+Về mặt quốc tế
Cách mạng Tháng Tám thắng lợi đã chọc thủng một khâu quan trọng
trong hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, mở đầu thời kỳ suy sụp và
tan rã khơng gì cứu vãn nổi của chủ nghĩa thực dân cũ, góp phần cống hiến
lớn lao vào sự nghiệp giải trừ chủ nghĩa thực dân và giải phóng dân tộc trên
thế giới.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải
phóng

dân

tộc.

Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của tư tưởng độc lập tự do của Hồ Chí
Minh và đường lối giải phóng dân tộc đúng đắn, sáng tạo của Đảng. Nó
chứng tỏ rằng: ở thời đại chúng ta, một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc
do giai cấp cơng nhân lãnh đạo hồn tồn có khả năng thắng lợi ở một nước
thuộc địa. Cuộc cách mạng đó quan hệ mật thiết với cách mạng vơ sản ở

"chính quốc", nhưng khơng lệ thuộc vào cách mạng ở "chính quốc". Trái
lại, nó có thể giành được thắng lợi trước khi giai cấp cơng nhân "chính
quốc"lên nắm chính quyền.
Cách mạng Tháng Tám thành công để lại cho Đảng và nhân dân Việt
Nam nhiều kinh nghiệm quý báu, góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý
3


luận về cách mạng giải phóng dân tộc và khởi nghĩa dân tộc. Những bài học
kinh nghiệm chính là:
+ Một là: Giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, kết hợp đúng đắn hai
nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến.
Trong cách mạng dân tộc dân chủ, Đảng ta đã xác định nhiệm vụ chống
đế quốc và nhiệm vụ chống phong kiến không thể tách rời nhau. Trải qua ba
cao trào cách mạng, Đảng ta nhận thức sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa hai
nhiệm vụ đó và xác định: tuy hai nhiệm vụ không tách rời nhau nhưng
nhiệm vụ chống đế quốc là chủ yếu nhất, nhiệm vụ chống phong kiến phải
phục tùng nhiệm vụ chống đế quốc và phải thực hiện từng bước với những
khẩu hiệu cụ thể như: giảm tô, giảm tức, chia ruộng đất công, chia ruộng đất
của bọn phản động cho nông dân nghèo, tiến tới cải cách ruộng đất. Phân
tích mâu thuẫn chủ yếu của xã hội Việt Nam khi Chiến tranh thế giới thứ
hai nổ ra, Đảng chủ trương chĩa mũi nhọn của cách mạng vào đế quốc
phátxít Nhật - Pháp và bè lũ tay sai nhằm tập trung giải quyết yêu cầu chủ
yếu cấp bách của cách mạng là giải phóng dân tộc. Thắng lợi Cách mạng
Tháng Tám là thắng lợi của sự kết hợp đúng đắn hai nhiệm vụ chống đế
quốc và chống phong kiến.
+ Hai là: Toàn dân nổi dậy trên nền tảng khối liên minh công – nông.
Cách mạng Tháng Tám thắng lợi là nhờ cuộc đấu tranh yêu nước anh
hùng của hơn 20 triệu người Việt Nam. Nhưng cuộc nổi dậy của tồn dân
chỉ có thể thực hiện được khi có đạo quân chủ lực là giai cấp công nhân và

giai cấp nông dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đạo quân chủ lực này được
xây dựng, củng cố qua ba cao trào cách mạng và lớn mạnh vượt bậc trong
tổng khởi nghĩa. Dựa trên đạo quân chủ lực làm nền tảng. Đảng xây dựng
được khối đại đoàn kết dân tộc, động viên toàn dân tổng khởi nghĩa thắng
lợi.
+

Ba

là:

Lợi

dụng

mâu

thuẫn

trong

hàng

ngũ

kẻ

thù

Đảng ta đã lợi dụng được mâu thuẫn giữa chủ nghĩa đế quốc và chủ

4


nghĩa đế quốc phátxít, mâu thuẫn giữa chủ nghĩa đế quốc và một bộ phận
thế lực địa chủ phong kiến, mâu thuẫn trong hàng ngũ ngụy quyền tay sai
của Pháp và của Nhật, cơ lập cao độ kẻ thù chính là bọn đế quốc phátxít và
bọn tay sai phản động; tranh thủ hoặc trung lập những phần tử lừng chừng.
Như vậy, Cách mạng Tháng Tám giành được thắng lợi nhanh gọn, ít đổ
máu.
+Bốn là: Kiên quyết dùng bạo lực cách mạng và biết sử dụng bạo lực
cách mạng một cách thích hợp để đập tan bộ máy nhà nước cũ, lập ra bộ
máy nhà nước của nhân dân.
Trong Cách mạng Tháng Tám, bạo lực của cách mạng là sự kết hợp chặt
chẽ giữa lực lượng chính trị với lực lượng vũ trang; kết hợp nổi dậy của
quần chúng với tiến công của lực lượng vũ trang cách mạng ở cả nơng thơn
và thành thị, trong đó vai trị quyết định là các cuộc tổng khởi nghĩa ở Hà
Nội, Huế, Sài Gòn. Cách mạng Tháng Tám là kết quả của sự kết hợp tất cả
các hình thức đấu tranh kinh tế và chính trị, hợp pháp và khơng hợp pháp
của quần chúng, từ thấp đến cao, từ ở vài địa phương lan ra cả nước, từ khởi
nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa, đập tan bộ máy nhà nước của giai
cấp

thống

trị,

lập

ra


bộ

máy

nhà

nước

của

nhân

dân.

+Năm là: Nắm vững nghệ thuật khởi nghĩa, nghệ thuật chọn đúng thời
cơ.
Đảng ta coi khởi nghĩa là một nghệ thuật, vừa vận dụng nguyên lý của
chủ nghĩa Mác- Lênin và kinh nghiệm của cách mạng thế giới, vừa tổng kết
những kinh nghiệm các cuộc khởi nghĩa ở nước ta. Trong rất nhiều văn kiện
của Đảng từ năm 1939 đến nửa đầu năm 1945, Đảng đã vạch ra những điều
kiện làm thời cơ cho tổng khởi nghĩa thắng lợi.Cách mạng Tháng Tám
thắng lợi chứng tỏ Đảng đã chọn đúng thời cơ. Đó là lúc bọn cầm quyền
phátxít ở Đơng Dương hoang mang đến cực độ sau khi Nhật đầu hàng; nhân
dân ta không thể sống nghèo khổ như trước được nữa (khi hơn hai triệu
người đã bị chết đói...). Đảng đã chuẩn bị sẵn sàng các mặt chủ trương, lực
5


lượng và cao trào chống Nhật, cứu nước làm điều kiện chủ quan cho tổng
khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.

+Sáu là: Xây dựng một Đảng Mác - Lênin đủ sức lãnh đạo tổng khởi
nghĩa giành chính quyền.
Đảng ta ngay từ đầu đã xác định đúng đường lối chiến lược và sách lược
cách mạng, không ngừng bổ sung và phát triển đường lối chiến lược và sách
lược.Đảng ta rất coi trọng việc quán triệt đường lối chiến lược và sách lược,
chủ trương của Đảng trong đảng viên và quần chúng cách mạng , không
ngừng đấu tranh khắc phục những khuynh hướng lệch lạc. Đảng chăm lo
công tác tổ chức, cán bộ, giáo dục rèn luyện cán bộ, đảng viên về ý chí bất
khuất, phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng, xây dựng Đảng vững
mạnh và trong sạch. Đảng biết phát huy triệt để vai trò của Mặt trận Việt
Minh với hàng triệu hội viên và thông qua Mặt trận để lãnh đạo nhân dân
đấu tranh.
Với những yếu tố như trên và được tôi luyện qua 15 năm đấu tranh mặc dù
chỉ có 5.000 đảng viên, Đảng đã lãnh đạo Cách mạng Tháng Tám thành
công.
* Sự vận dụng của Đảng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam hiện nay.
Từ thực tiễn thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong các cuộc chiến tranh
giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và trong công cuộc xây dựng đất nước,
nhất là từ thực tiễn phong phú, sinh động và những thành tựu to lớn, có ý
nghĩa lịch sử mà Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân giành được trong sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong công cuộc đổi mới đất nước vì
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX
của Đảng tiếp tục khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng
đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”.
*Trách nhiệm của bản thân
6



– Chăm chỉ, sáng tạo, học tập, lao động, có mục đích, động cơ học tập đúng
đắn, học tập để mai sau xây dựng đất nước.
– Quan tâm đến đời sống chính trị- xã hội của địa phương, đất nước, đồng
thời thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của
Nhà nước.
– Tích cực rèn luyện đạo đức, tác phong, lối sống trong sáng, lành mạnh,
tránh xa các tệ nạn xã hội.
– Tích cực tham gia góp phần xây dựng quê hương bằng những việc làm
thiết thực, phù hợp khả năng như: tham gia bảo vệ mơi trường, phịng chống
tệ nạn xã hội, xố đói giảm nghèo, chống tiêu cực, tham nhũng, tham gia
những hoạt động mang tính xã hội như hiến máu tình nguyện, làm tình
nguyện viên…
– Biết phê phán, đấu tranh với những hành vi đi ngược lại lợi ích quốc gia,
dân tộc.
KẾT LUẬN
Chúng ta có thể thấy cách mạng tháng 8 năm 1945 là cuộc cách mạng vô
cùng quan trọng đối với dân tộc Việt Nam.Nó đã đưa dân tộc ta sang một
trang lịch sử mới đạp tan xiềng xích nơ lệ của thực dân trong gần một thế
kỷ,làm lật nhào chế độ quân chủ chuyên chế mấy nghìn năm lập nên nước
Việt Nam dân chủ cộng hòa.Nhân dân ta đã làm chủ được số phận của mình
từ thân phận nơ lệ trở thành người dân một nước độc lập.Nước ta thì từ một
nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc lập,tự do, dân
chủ.Đảng ta từ một đảng hoạt động bất hợp pháp trở thành một đảng cầm
quyền chuẩn bị điều kiện cho những thắng lợi tiếp theo.Đối với thế giới thì
cuộc cách mạng tháng 8 góp phần vào cuộc chiến thắng chủ nghĩa phatsxit
trong chiến tranh thế giới thứ hai,cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa đấu
tranh tự giải phóng,có ảnh hưởng to lớn đén Lào và Campuchia.Chúng ta
cũng rút ra được những bài học vô cùng to lớn Đảng phải có đường lối đùng
đắn ,sáng tạo,nắm bắt tình hình thế giới và trong nước để đề ra chủ trương,
biện pháp cách mạng phù hợp.Đảng tập hợp tổ chức các lực lượng yêu

nước,cô lập kẻ địch và tiến tới đánh bại chúng.Về sự vận dụng của Đảng
vào cơng cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc thì đảng ta vẫn tiếp tục khẳng
định: “Đảng và nhân dân ta quết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con
đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng của chủ nghĩa Mác-lênin và tư tưởng
Hồ Chí Minh.Quyết tâm bảo vệ nền độc lập tự do cho nước nhà.

7


8