<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Soạn Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học</b>

<b>Tìm hiểu đề và lập dàn ý</b>

- Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học là hình thức nghị luận văn học (nội dung
bình luận, phân tích ý kiến đối với văn học)

- Người viết biết cách giải thích đúng đắn nội dung của ý kiến đối với văn học, biết
nhận định, đánh giá

<b>Câu 1 trang 93 SGK Ngữ văn 12 tập 1</b>

Trình bày suy nghĩ của anh (chị) đối với ý kiến của nhà văn Thạch Lam: “Văn
chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có để vừa tố cáo và thay
đổi một thế giới giả dối tàn ác, vừa làm cho lòng người thêm trong sạch và phong phú
hơn".

<b>Gợi ý:</b>

a. Mở bài: Giới thiệu về nhà văn Thạch Lam và trích dẫn ý kiến của ơng về vai trò, tác
dụng của văn chương đối với con người và xã hội: “Văn chương là một thứ khí giới
thanh cao và đắc lực...”

b. Thân bài
* Giải thích

- Nói rõ văn chương khơng để giúp cho con người thốt li. Quên lãng cuộc sống hiện
thực.

- Khẳng định đó là một vũ khí thanh cao để tố cáo thế giới giả dối và tàn ác, làm cho
con người trong sạch và phong phú hơn.

→ Trong tình hình văn học trước Cách mạng tháng Tám 1945, đây là một quan niệm
nghệ thuật rất tiến bộ. Đến nay, quan niệm đó vẫn cịn nguyên giá trị.

* Bình luận

- Ý kiến trên thể hiện niềm tin của nhà văn vào khả năng của văn chương, khả năng tự
cải tạo tâm hồn của con người và quan trọng hơn là niềm tin vào một tương lai tươi
sáng hơn của cuộc sống.

c. Kết bài

- Đây là một quan niệm đúng đắn về vai trò và tác dụng của văn chương đối với đời
sống xã hội.

- Quan niệm của Thạch Lam cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

<b>Bài mẫu:</b>

Có lẽ Thạch Lam đã suy nghĩ đúng khi ông khẳng định “...Đối với tôi, văn chương
không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên”. Thoái li, đây
là một cách xa rời cuộc sống, làm tươi mát cho cuộc sống để con người hiểu được hơn
về cuộc sống mình đang sống và từ đó cố gắng làm cho cuộc sống tốt hơn lên. Đối với
con người thì có rất nhiều cách yêu cuộc sống, ở người này yêu bằng một cách, ở
người kia lại yêu băng cách khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

theo con đường tìm đến cõi quên, mà Thạch Lam lại muốn hướng dịng văn của mình
chảy về hướng ngược lại, hướng trở về cuộc đời thực. Quan niệm của ông là như thế
và chính các tác phẩm của ơng cũng chứng tỏ rất rõ điều đó trong một số tác phẩm
của mình, những tác phẩm gần gũi với hiện thực chiếm hầu như đa số. Văn chương
Thạch Lam khơng nói những gì cao xa mà đều là những mảnh đời thường dung dị và

rất thân quen.

Nhưng nếu văn chương không “đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự qn” thì
văn chương phải là như thế nào ? Đó cũng chính là vấn đề trọng tâm mà Thạch Lam
nêu lên. “ Văn chương là thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có để vừa tố
cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người được thêm
trong sạch và phong phú hơn”.

Quan niệm này rất đúng, văn chương cần thế và phải thế. Đó chính là sức mạnh của
văn chương nếu nhà văn nào biết tận dụng triệt để. “Thứ khí giới thanh cao và đắc
lực” ở đây không phải để chỉ các súng ống, gậy gộc mà chúng ta thường gọi là vũ khí,
mà chính là sức mạnh cùa ngòi bút nhà văn, sức sống phá mãnh liệt của văn chương.
Từ xưa, văn chương luôn tiềm ẩn một sức mạnh lo lớn mà nếu ai biết “điểm trúng
huyệt”. Có thể làm lung lay những thành trì vững chãi nhất. Nhưng ở đây, những “khí
giới thanh cao và đắc lực”, có nghĩa văn chương là một thứ vũ khí cao thượng và rất
trong sạch, khơng phải là thứ vũ khí tầm thường có thể sử dụng vào bất cứ mục đích
nào, dù mục đích ấy có xâu xa đến đâu cũng mang lại kết quả. Không, không thể thế.
Ê-luya đã từng nói “Nhà văn là người có ích nhất trong cộng đồng của mình”. Do đó
khơng thể đem văn chương làm một thứ vũ khí phi nghệ thuật. Nhà văn phải dùng văn
chương “thứ khí giới thanh cao và đắc lực” để “tố cáo và thay đổi một thế giới dối trá
và tàn ác”. Đó chính là mục đích chân chính của văn chương. Vãn chương đem đến
cho con người lòng yêu cuộc sống, gần gũi với cuộc sống. Nhưng văn chương cũng
có nhiệm vụ tố cáo, cải tạo cuộc sống, xã hội cũ đề loại bỏ cái xấu xa, tàn ác mà trở về
với cái tốt đẹp. Văn chương khơng đem đến cho người đọc sự thốt li, sự quên lãng,
tức là văn chương khuyên con người hãy trở về thực tại. Văn chương cũng phải biết
dùng sức mạnh của thứ vũ khí thanh cao của mình để giúp con người được sống trong
một xã hội tốt đẹp. Hai nhiệm vụ ấy tưởng như không quan hệ với nhau mà thực ra
liên quan rất chặt chẽ. Đã thực hiện nghĩa vụ này thì nghĩa vụ kia văn chương cũng
khơng thể từ bỏ. Có rất nhiều tác phẩm của các nhà văn đã thực hiện xuất sắc nhiệm
vụ "tố cáo và thay đổi cái thế giới gian dối và tàn ác” ấy. Trong Những người khốn

khổ. Vichto Huygô cũng không ngần ngại khi sử dụng hết sức mạnh “như bom đạn"
của ngòi bút để tố cáo thật quyết liệt cái xã hội Pháp “giả dối và tàn ác”, cái xã hội đã
đày đoạ những con người tốt đẹp như Giăng Van - giăng, Côdét vào sự đau khổ, sự
khốn cùng. Lép Tônxtôi, qua Anna Karerina, cũng lên án mạnh mẽ xã hội Nga Hoàng
đã cướp đoạt hạnh phúc và đẩy những người phụ nữ đáng thương, khát khao hạnh
phúc như Anna vào cái chết không thể cứu vãn được.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

nên tốt đẹp. Nhưng những điều này, ta sẽ khơng tìm thấy được ở các tác phẩm của các
nhà văn lãng mạn như Khải Hưng, Nhất Linh, Hồng Đạo, bởi vì các quan niệm văn
chương của những nhà tiểu thuyết Tự Lực Văn Đoàn ấy khác với quan niệm của
Thạch Lam, một nhà văn đã khá gần với các nhà văn hiện thực đương thời.

Văn chương không chỉ cốt dùng vũ khí của mình để thay đổi và tố cáo xã hội, mà văn
chương còn phải “làm cho lòng người đọc được thêm trong sạch và phong phú hớn”.
Quan niệm này hồn tồn đúng . Đây chính là cái cao cả nhất mà văn chương chân
chính muốn vươn tới và cũng chính là một trong các chức năng của văn học: chức
năng giáo dục .Bản thân con người ln ln vươn tới sự tồn vẹn của chân, thiện,
mĩ. Q trình vươn lên này của con người có nhiều yếu tố khác giúp sức, trong đó
một yếu tố khá quan trọng là văn chương, văn chương làm “lòng người được thêm
trong sạch và phong phú", có nghĩa là văn chương đã giúp cho những tình cảm trong
tâm hồn con người trở nên trong sáng hơn, đẹp đẽ hơn, cao thượng hơn và dồi dào
hơn. Đối tượng phục vụ của văn chướng chính là con người, do đó những tác phẩm có
giá trị nhất là những tác phẩm phục vụ đắc lực cho con người, giúp cho con người
“người” hơn.

Lênin đã từng nói: “Khơng có tình cảm thì sẽ khơng bao giờ và khơng thể có sự tìm
tịi của con người và chân lý”. Chính văn chương đã làm giàu thêm tình cảm con
người. Văn chương cũng giáo dục con người tìm những cái tốt đẹp những phẩm chât
trong sáng, từ đó giúp con người nhận thức được chính bản thân và cố gắng hồn
thiện mình.

Từ xưa đến nay, văn chương ln tìm cách giáo dục con người. Ngơ Thì Nhậm đã
từng nói đại ý: văn phải ngăn ngừa điều xấu, khuyến khích điều hay, đó mới chính là
giá trị xác thực của văn chương. Nhà văn Nam Cao cũng đã lừng nói ý này : Một tác
phẩm hay phải là một tác phẩm mang tính cơng bình, lịng bác ái giúp cho người gần
người hơn. Đó là những quan niệm rất đúng đắn. Nó góp phần khẳng định tính chất
xác đáng trong quan niệm của Thạch Lam.

Những nội dung mà các tác phẩm văn chương giá trị đều giúp cho con người có ý
thức nhìn nhận lại mình, phát hiện những mặt tốt, từ đó cố gắng sửa chữ những mặt
xấu, phát huy mặt tốt để làm cho mình trở thành con người tồn diện. Trong truyện
“Sợi tóc”, Thạch Lam miêu tả một cuộc đấu tranh nội tâm rất gay gắt cùa nhân vật
chính khi đứng trước ranh giới của vùng sáng lương thiện và bóng tối tội lỗi của sự ăn
cắp. Cuối cùng, nhân vật đã chiến thắng bản chất xấu xa, thấp hèn của mình để bước
hẳn ra vùng sáng lương thiện. Rõ ràng người đọc sẽ tự suy ngẫm còn những người
còn những suy ngẫm lường gạt, lừa dối sẽ thấy lĩnh ngộ trong lương tâm, từ đó sẽ
hướng lới những điều trong sáng hơn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

đắc lực" để “tó cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác" các tác phẩm của họ
thường đề cập đến tình yêu, đem sự giải phóng cá nhân, thảng hoặc có một vài nhà
văn lãng mạn đi lệch sang một đề tài khác như Lan Khai với tác phẩm “Lẩm than" ...
Những cái đó cũng chỉ là sự vượt biên chút ít, sau đó rồi cũng quay về với đề tài cũ.
Cịn các nhà văn hiện thực phê phán thì chỉ dùng tác phẩm của minh để “tố cáo” cái
xã hội “ giả dối và tàn ác” là xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời chứ chưa có
một hướng nào đó để thay đổi cái xã hội ấy tốt đẹp hơn lên.

Tác phẩm của các nhà văn hiện thực phê phán thường có một kết thúc bế tắc, khơng
có lối thốt. Đó chẳng qua do nhận thức chưa đến độ chín, có nghĩa là các nhà văn ấy
chưa nhìn thấy rõ ràng tương lai, chưa hướng văn chương vào mục đích tốt đẹp, có
hiệu quả nhất.

Nhưng nói thế nào cũng khơng có nghĩa là chỉ riêng một mình Thạch Lam quan niệm
đúng về văn chương và nhìn thấy rõ được tương lai. Quan niệm về văn chương là văn
chương phải “thay đổi” cái thế giới, chủ yếu do tính nhân đạo của ơng. Ơng khơng
muốn nhìn thấy cái xã hội dối lừa, độc ác, bạo tàn. Do vậy ơng ln có ý muốn cho
tác phẩm của mình, cho nhân vật của mình thốt ra những cái xấu xa để bươn tới sự
tốt. Đây cũng là một suy nghĩ tốt đẹp của Thạch Lam. nhưng đâu phải dễ dàng một
sớm một chiều thay đổi, ví như cái xã hội thực dân bạo tàn kia, sau này phải nhờ cách
mạng mới có thể lật đổ và thay đổi được.

Dù sao, quan niệm về văn chương của Thạch Lam là một quan niệm rất đúng. Nó khái
quát lại một số trong những tác dụng và giá trị đích thực của văn chương. Văn chương
ngày nay cũng phải phát huy thật triệt để những chức năng của mình, đồng thời phải
góp phần thay đổi xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.

<b>Câu 2 trang 93 SGK Ngữ văn 12 tập 1</b>

Bàn về thơ Tố Hữu, nhà phê bình Hồi Thanh viết: "Thái độ tồn tâm, tồn ý vì cách
mạng là ngun nhân chính đưa đến thành công của thơ anh". Hãy bày tỏ ý kiến đối
với nhận định trên.

<b>Gợi ý:</b>

a, Mở bài

- Giới thiệu ý kiến của nhà phê bình Hồi Thanh: “Thái độ tồn tâm tồn ý vì cách
mạng...”

- Nhận định khái qt về ý kiến đó.
b, Thân bài

- Giới thiệu khái quát những thành cơng của thơ Tố Hữu.

- Thái độ tồn tâm tồn ý đối với sự nghiệp cách mạng là nguyên nhân chính dẫn đến
sự thành cơng của thơ Tố Hữu.

- Ở Tố Hữu, nhiệt tình cách mạng hịa làm một với tâm hồn nhạy cảm và nghệ thuật
thơ điêu luyện.

</div>

<!--links-->