Bài giảng kinh tế chính trị Học thuyết chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước: CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.18 MB, 22 trang )
Chương 3: CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN VÀ
CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC
3.1. CHỦ NGHĨA TƯ BẢN
ĐỘC QUYỀN
3.1. CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC
QUYỀN
3.1.1. Những
nguyên nhân
chuyển biến
của chủ
nghĩa tư bản
tự do cạnh
tranh thành
chủ nghĩa tư
bản độc
quyền
3.1.2. Những
đặc điểm
kinh tế cơ
bản của chủ
nghĩa tư bản
độc quyền
Nguyên nhân chuyển biến của chủ nghĩa tư
bản từ cạnh tranh tự do sang độc quyền
Nội dung
1. Nguyên nhân chuyển biến của chủ
nghĩa tư bản từ cạnh tranh tự do Maybac
k
sang độc quyền
Cạnh tranh
trong nội bộ
ngành
2. Đặc điểm của chủ nghĩa tư bản độc
quyền
Mercede
Nguyên nhân chuyển biến của chủ nghĩa tư
bản từ cạnh tranh tự do sang độc quyền
Cạnh
tranh tự
do
Tích tụ và
tập trung tư
bản
Độc
quyền
Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 chủ nghĩa tư
bản chuyển biến từ tự do cạnh tranh sang
độc quyền.
Lực lượng sản
1 xuất phát triển
Những thành tựu
2 KH-KT cuối thế kỷ 19
Tích tụ và tập
trung sản xuất
Ngành sản xuất
mới
NSLĐ Tăng
Tác động của quy
3 luật kinh tế
4 Cạnh tranh
5
Khủng hoảng
kinh tế
6
Tín dụng phát triển
Độc
quy
ền
Biến đổi cơ cấu
kinh tế
Tích tụ và tập
trung TB
Phân
hoá
XN lớn
tồn tại và
phát triển
Tập trung sản xuất
”Cạnh tranh tự do đẻ ra
tập trung sản xuất và sự tập
trung sản xuất này, khi phát
triển đến một mức độ nhất
định, lại dẫn tới độc
quyền.”
Những đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư
bản độc quyền
Tích tụ và
tập trung
sản xuất
Cịn ít xí
nghiệp
lớn
Cạnh
tranh
gay gắt
Thỏa
hiệp
Tổ
chức
độc
quyền
Tổ chức độc quyền là tổ chức liên minh giữa các nhà tư bản
lớn để tập trung vào trong tay phần lớn việc sản xuất và tiêu
thụ một số loại hàng hoá nào đó nhằm mục đích thu lợi nhuận
độc quyền cao.
Côngơlômêrat
Liên kết đa ngành
Côngxoocxiom
Liên kết dọc của các
tổ chức ĐQ.
Tờ rớt
Việc sản xuất, tiêu thụ
do ban quản trị chung
Tổ chức
độc quyền
Xanhdica
Việc lưu thông do một
ban quản trị chung.
Các ten
Thoả thuận về giá cả,
quy mô, thị trường
9
Liên minh
độc quyền
Liên kết đa ngành:
Côngơlômerat, Conson
Liên kết dọc dưới hình thức độc
quyền : Cơngxoocxiom.
Liên kết ngang dưới hình thức độc
quyền : Cácten, Xanhđica, Tờrớt.
Cần
nguồn
vốn lớn
Tích
tụ,
tập
trun
g tư
bản
Ngân
hàng
nhỏ
Độc
quyề
n
ngân
hàng
Các xí nghiệp
cơng nghiệp
lớn
Ngân
hàng
nhỏ
Theo dõi việc sử
dụng tiền vay và
trực tiếp đầu tư
vào cơng nghiệp
Độc quyền
ngân hàng
Tư
bản tài
chính
Mua cổ phần
của ngân hàng
hoặc lập ngân
hàng riêng
Độc quyền
công nghiệp
Tư bản
tài chính
Đầu sỏ
tài
chính
Tham dự
Thống trị KT
Thủ đoạn
13
TT chính trị
CNTB
tự do
Cạnh tranh
CNTB
độc quyền
Xuất khẩu
Hàng hoá
Xuất khẩu hàng hoá ra
nước ngoài nhằm mục tiêu
Thu về giá trị
Xuất khẩu
Tư bản
Xuất khẩu giá trị ra
nước ngoài nhằm chiếm đoạt
GTTD và các nguồn lợi khác ở
các nước nhập khẩu tư bản
14
Ngun nhân – Hình thức
Tích luỹ TB
Tích luỹ
phát triển khối lượng TB lớn
Thừa TB
Tương đối
Xuất khẩu
TB
Trực
tiếp
Gián
tiếp
Các nước
Hội nhập kinh tế Thiếu TB
đang phát triển
Tư nhân
Giá ruộng Tiền lương Nguyên liệu
đất rẻ
Rẻ
Thấp
15
Mụ
c
tiê
u
Nhà nước
Kinh tế
Chính trị
Vai trò của xuất
khẩu tư bản
Với tư bản
Mở rộng
quan hệ
sản xuất
tư bản chủ
nghĩa ra
nước ngồi
Cơng cụ
bành
trướng sự
thống trị
trên phạm
vi tồn thế
giới
Với nước nhập
khẩu
Tích cực
Thúc đẩy
q trình
chuyển biến
từ cơ cấu
kinh tế
thuần nơng
sang nơngcơng nghiệp
Hạn chế
Kinh tế
phát triển
q quặt
và phụ
thuộc vào
chính
quốc
Qtrình tích tụ và
TTTB phát triển
Xuất khẩu ra nước
ngồi ngày càng quan
trọng
XKTB tăng lên nhanh
chóng về quy mơ và
phạm vi
Các nước nhập khẩu có nguồn
nguyên liệu rẻ, thị trường tiêu thụ
rộng lớn,…
Đụng độ giữa các tư bản độc
quyền
Phân chia về kinh tế giữa các tổ chức độc quyền
ĐỤNG ĐỘ GIỮA CÁC TỔ CHỨC ĐỘC QUYỀN HÙNG
MẠNH
XU HƯỚNG THỎA HIỆP, KÍ KẾT ĐỂ CỦNG CỐ ĐỊA
VỊ
HÌNH THÀNH LIÊN MINH ĐỘC QUYỀN QUỐC TẾ
DƯỚI DẠNG CÁCTEN, XANHĐICA, TƠRỚT QUỐC
TẾ, ….
“Chủ nghĩa tư bản phát triển càng
cao, nguyên liệu càng thiếu thốn,
sự cạnh tranh càng gay gắt và việc
tìm kiếm các nguồn nguyên liệu
trên toàn thế giới càng ráo riết, thì
cuộc đấu tranh để chiếm thuộc địa
càng quyết liệt hơn”.
Phân chia lãnh thổ và phát triển không đều của chủ
nghĩa tư bản tất yếu dẫn đến cuộc đấu tranh đòi chia lại thế
giới.
Phân tích những
đặc điểm kinh tế
cơ bản của chủ
nghĩa tư bản độc
quyền?
