<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN</b>

<b>1. Tên sáng kiến: “Vận dụng phương pháp dạy học tình huống kết hợp với</b>
<i>phương pháp làm mẫu nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh trong</i>
<i>giờ học lý thuyết góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy nội dung chương trình</i>
<i>bảng tính điện tử mơn Tin học 7 tại Trường THCS thị trấn Cát Hải, Huyện Cát</i>
<i>Hải”.</i>

<b>2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giảng dạy Tin học</b>
<b>3. Tác giả:</b>

- Họ và tên: Hà Thị Thu Hà

- Ngày, tháng, năm sinh: 12/5/1981
- Trình độ chun mơn: Cao đẳng tin học

- Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường THCS thị trấn Cát Hải
- Điện thoại di động: 01659219898

<b>4. Đơn vị áp dụng sáng kiến, giải pháp lần đầu: Trường THCS thị trấn Cát </b>
Hải

<b>I. MÔ TẢ GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT</b>

<b>1. Thực trạng vấn đề dạy và học nội dung chương trình bảng tính điện tử mơn tin</b>
<b>học 7 những năm qua tại trường THCS thị trấn Cát Hải</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

khơng có tính giải trí như những phần mềm đã tiếp cận. Điều đó làm cho các em
ít có hứng thú học tập nhất là những tiết học lý thuyết.

Khi giảng dạy chương trình bảng tính bản thân tơi gặp rất nhiều khó khăn

vì nội dung chương trình bảng tính liên quan đến việc tính tốn, xử lý dữ liệu,
tạo biểu đồ do đó dạy nội dung này đòi hỏi học sinh vận dụng các kiến thức của
mơn học khác như mơn tốn, địa để giải quyết vấn đề liên quan đến cuộc sống,
học sinh phải biết tổng hợp và sử dụng linh hoạt và sáng tạo những kiến thức đã
có của bản thân trong cuộc sống để tìm hiểu và chiếm lĩnh kiến thức mới. Trước
đây, khi tổ chức dạy học tôi thường sử dụng phương pháp làm mẫu với vấn đáp
đàm thoại, giảng giải xen kẽ vấn đáp tái hiện, giải thích minh họa bằng tranh ảnh
trong quá trình dạy học thì kết quả học tập thu được không cao học sinh thuộc
bài nhưng hiểu chưa sâu sắc về bản chất của vấn đề, chưa chủ động chiếm lĩnh
tri thức mới còn ỷ lại, chưa có kĩ năng vận dụng kiến thức đã học vào thực tế.
Ngoài ra, để huy động hết học sinh vào hoạt động học tập tôi tổ chức cho học
sinh hoạt động nhóm tuy nhiên hiệu quả của hoạt động chưa cao, chưa thu hút
và phát huy vai trị tích cực của từng cá nhân khi tham gia vào hoạt động học tập
dẫn tới chất lượng giờ học đạt kết quả chưa cao.

Bên cạnh đó, đại đa số phụ huynh và học sinh trong suy nghĩ môn Tin học
là một mơn học phụ, mơn học giải trí, khơng liên quan đến các mơn học cịn lại
cũng như việc học tập của các em sau khi tốt nghiệp trung học phổ thơng. Chính
vì vậy mà mơn Tin học khơng được nhiều phụ huynh, học sinh quan tâm, các
em chưa đầu tư thời gian cho việc học tập, nghiên cứu bộ môn.

<b>2. Các giải pháp đã áp dụng</b>

Trước đây khi tổ chức dạy học lý thuyết nội dung bảng tính điện tử tôi
thường sử dụng phương pháp làm mẫu với vấn đáp đàm thoại trong quá trình
dạy học và thực hiện như sau:

- Nghiên cứu kĩ nội dung bài học, xây dựng hệ thống câu hỏi và chuẩn bị
các thao tác mẫu phù hợp với yêu cầu bài học

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

học sinh hoạt động nhóm trả lời câu hỏi và luyện tập thực hành từ đó rút ra kiến
thức.

<b>* Ưu điểm </b>

- Nhờ các hình ảnh trực quan qua thao tác mẫu của giáo viên giúp học
sinh nắm được thao tác thực hiện.

- Học sinh các nhóm tích cực tham gia học tập và hồn thành nhiệm vụ
của giáo viên.

- Đa số học sinh đã nắm được kiến thức cơ bản của bài học.
* Hạn chế, khó khăn

- Học sinh nắm bài chưa đồng đều, học sinh nào giỏi vẫn giỏi, học sinh
nào yếu vẫn yếu. Học sinh nắm được thao tác thực hiện nhưng hiểu chưa sâu sắc
về bản chất tại sao lại sử dụng thao tác đó? chưa chủ động trong việc tìm hiểu
chiếm lĩnh tri thức mới và cịn ỷ lại.

- Học sinh vận dụng kiến thức thực hành theo khuôn mẫu cịn lúng túng
khi xử lý tình huống, thiếu linh hoạt trong áp dụng thao tác.

- Trong hoạt động nhóm chưa phát huy được sự tham gia của tất cả các
học sinh trong nhóm chỉ tập trung vào một số học sinh khá, giỏi còn một số học
sinh khác, thiếu tinh thần hợp tác hoặc thậm chí ngồi chơi.

<b>II. NỘI DUNG GIẢI PHÁP ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN</b>

Là một giáo viên giảng dạy bộ mơn Tin học nói chung và Tin học 7 nói
riêng, tơi ln suy nghĩ và tự đặt ra câu hỏi: Phải làm sao để tất cả các em hiểu

được vai trị của mơn học và có thể vận dụng tốt kiến thức của mơn học vào học
tập và giải quyết được những vấn đề gặp phải trong thực tiễn cuộc sống?. Làm
thế nào để giờ học lý thuyết phần chương trình bảng tính điện tử giúp học sinh
tích cực học tập tìm tịi kiến thức mới?

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

học là rất phù hợp giải quyết được thực trạng về thái độ, ý thức học tập của học
sinh đối với môn học.

Trên cơ sở kết quả vận dụng tại trường có hiệu quả, tơi đã xây dựng và
thực hiện đề tài “Vận dụng phương pháp dạy học tình huống kết hợp với
<i>phương pháp làm mẫu nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh trong</i>
<i>giờ học lý thuyết góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy nội dung chương trình</i>
<i>bảng tính điện tử mơn Tin học 7 tại Trường THCS thị trấn Cát Hải, Huyện Cát</i>
<i>Hải” với mong muốn cùng chia sẻ trao đổi với đồng nghiệp phục vụ cho công</i>
tác dạy học.

<b>1. Nội dung sáng kiến đề nghị công nhận</b>

<b>1.1. Xác định mục tiêu yêu cầu bài học, xây dựng tình huống và tạo thao tác</b>
<b>mẫu xử lý tình huống có sử dụng kiến thức mới phù hợp</b>

- Trước mỗi tiết học tôi đã nghiên cứu kỹ nội dung bài học để xác định
nội dung kiến thức, kỹ năng, thái độ cần hình thành cho học sinh cũng như kiến
thức kỹ năng trọng tâm của bài học.

- Sau đó chuẩn bị các tình huống có vấn đề như đoạn phim hoặc câu
chuyện gần gũi với các em trong học tập và cuộc sống.

- Tiếp theo là tạo ra các đoạn video xử lý tình huống có nội dung kiến
thức mới.

<b>* Ví dụ: Trong giảng dạy Bài 4. Sử dụng các hàm để tính tốn (tiết 2)</b>

Tơi xác định mục tiêu bài học: Học sinh biết sử dụng một số hàm cơ bản
như sum, average, max, min; biết sử dụng hàm để tính kết hợp với các số, địa
chỉ ơ tính, địa chỉ khối trong cơng thức.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>Nhưng bạn lúng túng không biết làm thế nào để tính:</i>

1. Tổng số qun góp của các bạn trong lớp theo từng đợt.

2. Trung bình trung số qun góp của các bạn trong lớp theo từng đợt.
3. Xác định số kg giấy cao nhất của ba đợt.

4. Xác định số kg giấy thấp nhất của ba đợt.
<i>Em hãy giúp bạn giải quyết khó khăn trên?</i>

<b>1.2. Tổ chức dạy học theo quy trình: Phát hiện đề xuất giải pháp →</b>
<b>Giải quyết, quan sát mẫu → lựa chọn phương án giải quyết tối ưu → Thực</b>
<b>hành rút ra kiến thức mới</b>

- Bước 1: Tổ chức học sinh quan sát, phát hiện, đề xuất giải pháp cho tình
<i>huống.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

+ Học sinh: Từng cá nhân tự suy nghĩ và đề xuất giải pháp cho tình
huống.

<i>- Bước 2: Giải quyết phương án đã đề xuất, quan sát mẫu và lựa chọn phương</i>
<i>án giải quyết tình huống tối ưu</i>

+ Giáo viên: Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm giải quyết tình huống:
Giáo viên quan sát, giúp đỡ nhóm học tập đồng thời tổ chức cho học sinh trình
bày giải pháp. Sau đó, giáo viên chiếu video mẫu xử lý tình huống có nội dung
kiến thức mới để giúp học sinh so sánh và lựa chọn phương án từ đó giáo viên
đặt vấn đề để vào bài mới.

+ Học sinh: Cá nhân tìm giải pháp → Thảo luận nhóm trao đổi và thống
nhất giải pháp → Đại diện nhóm trình bày → Học sinh quan sát mẫu của giáo
viên so sánh và thống nhất phương án giải quyết tình huống tối ưu nhất.

<i>- Bước 3: Thực hành rút ra kiến thức mới</i>

+ Giáo viên tổ chức học sinh thực hành theo cặp đơi giải quyết tình huống
theo cách mới và trả lời câu hỏi.

+ Học sinh tham khảo sách giáo khoa và luyện tập thực hành. Sau đó, học
sinh trình bày và thực hiện thao tác chia sẻ trước lớp.

+ Học sinh nhận xét sau đó giáo viên cho học sinh rút ra kiến thức của bài
học.

<b>* Ví dụ: Bài 8: Sắp xếp và lọc dữ liệu (tiết 1)</b>

<b>- Bước 1: Tổ chức học sinh quan sát, phát hiện và đề xuất giải pháp cho</b>
<b>tình huống</b>

Tơi đưa ra tình huống và tổ chức học sinh quan sát

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i>Nhưng bạn lúng túng không biết làm sao để có bảng tổng hợp mà giúp</i>
<i>các bạn trong lớp có thể so sánh kết quả của mình trong học kỳ I. Em hãy đề</i>

<i>xuất phương án và cách làm giúp bạn?</i>

Học sinh đọc tình huống. Cá nhân quan sát, phát hiện và đề xuất giải pháp
(Thực hiện sắp xếp theo cột tổng điểm từ thấp đến cao hoặc từ cao đến thấp).
<b>- Bước 2: Giải quyết phương án đã đề xuất, quan sát mẫu và lựa chọn phương</b>
<i>án giải quyết tình huống tối ưu.</i>

Tơi tổ chức học sinh hoạt động nhóm

Nhóm trưởng sẽ cho từng thành viên trong nhóm cá nhân đề xuất phương
án giải quyết tình huống và thư ký viết ý kiến (sử dụng thao tác sao chép hoặc
chèn thêm hàng và di chuyển. Nhóm thực hành kiểm chứng và ghi ra bảng phụ.
Đại diện nhóm báo cáo.

Sau đó tơi tổ chức cho học sinh quan sát video thao tác mẫu có sử dụng
kiến thức mới để giải quyết tình huống.

Học sinh các nhóm quan sát mẫu, so sánh và thống nhất lựa chọn phương
án giải quyết tốt nhất.

Từ đó tơi đặt vấn đề vào bài mới
<b>- Bước 3: Thực hành rút ra kiến thức mới</b>

Tôi tổ chức học sinh thực hành giải quyết tình huống theo cách mới và trả
lời

? Hãy nêu và các bước thực hiện khi sắp xếp dữ liệu

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Học sinh hoạt động nhóm đơi thực hành trên máy và luyện tập trình bày
thao tác

Học sinh thực hiện trên máy chiếu trả lời
Học sinh nhận xét

Sau đó tơi cho học sinh rút ra kiến thức bài học:

<i>- Tác dụng của thao tác sắp xếp dữ liệu: giúp dễ dàng tìm kiếm và so</i>
<i>sánh.</i>

<i>- Thao tác thực hiện:</i>

<i>+ Nháy chuột vào một ô trong cột cần sắp xếp</i>

<i>+ Nháy nút lệnh trên thanh công cụ để sắp xếp theo thứ tự tăng dần</i>
<i>(hoặc nháy nút lệnh trên thanh công cụ để sắp xếp theo thứ tự giảm dần) </i>
<b>1. 3. Đổi mới tổ chức hoạt động nhóm, theo dõi sát sao, giúp đỡ học sinh kịp</b>
<b>thời trong quá trình học tập</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

sinh nào có thái độ chưa tích cực trong học tập. Từ đó kịp thời rút kinh nghiệm
cho học sinh trong các hoạt động tiếp theo để mang lại hiệu quả. Cịn nếu trong
q trình thực hiện nhiệm vụ mà có khúc mắc nào học sinh không thể giải quyết
được, học sinh sẽ giơ tấm thẻ mặt mếu để giáo viên biết nhóm cần sự trợ giúp.
Với cách làm này học sinh rất yên tâm khi thực hiện nhiệm vụ do giáo viên giao
cho bởi các em biết giáo viên luôn theo sát hoạt động của mình và hỗ trợ kịp
thời nếu các em gặp khó khăn.

<b>2. Tính mới, tính sáng tạo: </b>
<b>2.1. Tính mới</b>

Thay vì kết hợp phương pháp làm mẫu với phương pháp đàm thoại tôi đã

kết giữa phương pháp dạy học theo tình huống sử dụng các đồ dùng dạy học
hiện đại như video, gắn nhiệm vụ học tập với tình huống trong học tập và cuộc
sống với phương pháp làm mẫu nhằm phát huy tính tích cực học tập của học
sinh trong giờ học lý thuyết chương trình bảng tính điện tử mơn Tin học 7.

<b>2.2. Tính sáng tạo</b>

Tạo ra thiết bị dạy học hiện đại là xây dựng đoạn video tình huống và
phim mẫu xử lý tình huống trực quan, sinh động cuốn hút kích thích sự tị mò,
sáng tạo của học sinh trong tiết học.

Đổi mới phương pháp dạy học khi xây dựng quy trình dạy học kết hợp
của hai phương pháp dạy học tình huống và làm mẫu đặt học sinh vào tình
huống có vấn đề qua các hoạt động quan sát, thảo luận giải quyết tình huống và
thực nghiệm, sau đó đối chiếu với thao tác mới của giáo viên làm mẫu, từ đó học
sinh có thể đưa ra quyết định của riêng mình để rồi kiến thức mới được hình
thành một cách chủ động không gượng ép như trước đây.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

học từ đó có thể đánh giá được sự tiến bộ của học sinh sau mỗi tháng, mỗi học
kì. Việc quy ước và sử dụng thẻ bài cứu trợ sẽ giúp giáo viên hỗ trợ kịp thời cho
học sinh, khơng gây tâm lí căng thẳng chán nản ở các em.

<b>3. Khả năng áp dụng, nhân rộng: Áp dụng vào dạy học tin học 7,6,8,9 tại</b>
trường THCS thị trấn Cát Hải và có thể áp dụng cho các môn học thực nghiệm
khác tại trường cũng như cho các trường trên tồn huyện.

<b>4. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp</b>

<i><b>a. Hiệu quả kinh tế</b></i>

- Tiết kiệm về thời gian: Việc tạo ra thiết bị dạy học là các video sẽ sử
dụng lâu dài cho các năm học tiếp theo, giáo viên sẽ không phải mất nhiều thời
gian cho việc chuẩn bị thiết bị dạy học phục vụ tiết học.

- Tiết kiệm về chi phí dạy học: Nếu như những năm trước đây để chuẩn bị
tiết dạy giáo viên phải photo hoặc vẽ hình ảnh minh họa ra tờ giấy A0 và chỉ sử
dụng cho một năm học gây tốn kém thì thiết bị dạy học là đoạn video do giáo
viên tạo ra sử dụng được nhiều năm và khơng phải tốn kinh phí để làm thiết bị
dạy học.

- Học sinh biết sử dụng chương bảng tính điện tử các em có thể sử dụng
kiến thức chương trình bảng tính phục vụ học tập như mơn tốn ở nội dung
thống kê mơ tả hoặc môn địa để tạo ra các biểu đồ hoặc tạo ra các biểu bảng
theo dõi thi đua của lớp, tổ, thời khóa biểu giúp các em tiết kiệm thời gian, cơng
sức trong học tập như tính tốn, vẽ các biểu đồ, lập các bảng biểu trên giấy.

<i><b>b. Hiệu quả về xã hội</b></i>

- Việc học sinh trong các tiết học được tự giải quyết tình huống, được trao
đổi, thảo luận, làm việc nhóm giúp cho học sinh phát triển năng lực tư duy, hợp
tác, giao tiếp, năng lực giải quyết những vấn đề của thực tiễn, đáp ứng nhu cầu
cuộc sống hiện tại và tương lai một cách linh hoạt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

- Góp phần đào tạo cho xã hội thế hệ trẻ năng động, sáng tạo có năng lực
công nghệ thông tin biết sử dụng công nghệ thông tin vào học tập và cuộc sống.

<i><b>c. Giá trị làm lợi khác</b></i>

- Việc áp dụng đề tài đã thu được hiệu quả rõ rệt trong việc nâng cao chất
lượng đại trà bộ môn trong học kỳ I năm học 2015-2016 là 96,5% . Với kết quả

trên đã góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy mơn Tin học nói riêng và chất
lượng các mơn học của nhà trường nói chung.

- Với việc thực hiện thành công đề tài này khơng chỉ góp phần làm thay
đổi cách học của học sinh, cách dạy của giáo viên trong nội dung bảng tính điện
tử, nội dung được coi là khơ khan và trừu tượng. Bên cạnh đó việc thực hiện
thành cơng đề tài cũng giúp giáo viên có kinh nghiệm hơn trong việc lựa chọn,
vận dụng phương pháp cũng như hình thức tổ chức dạy học hợp lí, hiệu quả, linh
hoạt, phù hợp với đặc trưng của bộ môn.

<b>CƠ QUAN ĐƠN VỊ </b>
<b>ÁP DỤNG SÁNG KIẾN</b>

<b>(Xác nhận)</b>

<i>Hải Phòng , ngày 26 tháng 1 năm</i>
<i>2016</i>

<i>Tác giả sáng kiến</i>
<b>Hà Thị Thu Hà</b>

<b>PHỤ LỤC</b>
<b>1. Hình ảnh minh họa sáng kiến áp dụng:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>2. Số điểm cá nhân năm học 2014 – 2015 và 2015 - 2016</b>

Đại diện nhóm báo cáo kết quả, Thực hành kiểm chứng rút ra kiến thức mới

</div>

<!--links-->