VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIỂM SÁT HÀ NỘI
ooo000ooo

TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC KY
MÔN XÃ HỘI HỌC PHÁP LUẬT

Đề 3: Thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi sai lệch chuẩn mực
pháp luật với đối tượng thanh thiếu niên hiện nay.
Họ và tên:
Lớp:
MSSV:
SBD:

Hà Nội - Tháng 7, năm 2021

1


MỤC LỤC

A.MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, tình hình thanh thiếu niên vi phạm chuẩn m ực pháp lu ật
có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp. Cơ cấu tội phạm và tính ch ất
hành vi phạm tội ở lứa tuổi thanh thiếu niên ngày càng nghiêm tr ọng và
xảy ra ở hầu hết các loại tội phạm. Vấn đề thanh thiếu niên vi phạm pháp
luật đã và đang được tất cả các nhà nước trên thế giới quan tâm, lo l ắng.
Trong đó, Việt Nam là quốc gia có dân số khá trẻ, v ới khoảng h ơn 34 tri ệu
người trong độ tuổi thanh thiếu niên, chiếm hơn 40% dân số. Đây v ừa là
một lợi thế về nguồn nhân lực, nhưng đồng thời cũng tạo nhiều s ức ép về

giáo dục, y tế, việc làm và các vấn đề xã hội khác, trong đó có v ấn đ ề vi
phạm pháp luật ở nhóm đối tượng trẻ tuổi. Cơng tác đấu tranh phịng
chống vi phạm pháp luật của thanh thiếu niên là trách nhi ệm của toàn xã
hội Trong bài tiểu luận này em xin nêu ra "Th ực tr ạng và các y ếu t ố ảnh
hưởng đến hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật v ới đ ối t ượng thanh
thiếu niên hiện nay".
2. Tình hình nghiên cứu
Hiện nay, đề tài nghiên cứu này mới chỉ xuất hiện một số ít nh ững
bài nghiên cứu khoa học phân tích cụ thể chuyên sâu. Đề tài đ ược đề c ập
nhiều trong những bản báo cáo về tình hình thanh thiếu niên vi ph ạm

2


pháp luật của Bộ Cơng An, Cục cảnh sát hình s ự... Ngồi ra vấn đ ề này cịn
xuất hiện nhiều trên báo chí.
3. Mục đích nghiên cứu
Nêu thực trạng tình hình thanh thiếu niên vi phạm luật, phân tích,
đánh giá, làm rõ các đặc điểm, nguyên nhân và điều kiện phát sinh hành vi
vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên. Đề xuất một số giải pháp nh ằm
phòng ngừa hành vi vi phạm pháp luật trong lứa tuổi thanh thiếu niên.
4. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu về hành vi phạm chuẩn mực pháp luật của thanh thi ếu
niên hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Chỉ ra được thực trạng về hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật v ới
đối tượng thanh thiếu niên hiện nay; nêu các yếu tố ảnh h ưởng đ ến hành
vi sai lệch chuẩn mực pháp luật và đưa ra giải pháp kh ắc phục.
6. Câu hỏi nghiên cứu
Thực trạng hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật v ới đối tượng

thanh thiếu niên hiện nay diễn biến như thế nào? Đâu là các yếu tố ảnh
hưởng đến hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật với đối tượng thanh
thiếu niên hiện nay?
7. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận biện chứng duy vật và sử dụng các
phương pháp cụ thể như: Khảo sát, thống kê, phân tích, tổng hợp.

3


8. Kết cấu của đề tài
Bài tiểu luận gồm 14 trang gồm ba phần: Mở đầu, Nội dung, Kết
luận.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục từ viết tắt, danh m ục
bảng và biểu đồ, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, đề tài đ ược k ết
cấu thành 3 mục như sau:
I. Cơ sở lý luận
II. Phân tích thực trạng
III. Đề xuất giải pháp.

4


B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
1. Khái niệm
1.1. Khái niệm chuẩn mực pháp luật
Chuẩn mực pháp luật là những quy tắc xử sự chung do nhà n ước ban
hành và bảo đảm thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã h ội, đ ịnh
hướng cho hành vi ứng xử của các cá nhân và các nhóm xã h ội.[7]

1.2 Khái niệm hành vi sai lệch
Hành vi sai lệch chính là hành vi hoặc tình huống, sự kiện cụ thể
của cá nhân hoặc xã hội, vi phạm chuẩn mực xã h ội nhất đ ịnh. Có tính
tương đối về mặt khơng gian văn hóa nên khơng th ể quan ni ệm nh ư m ột
cái gì tuyệt đối hay phổ biến và phải được coi như biến đổi về m ặt xã hội
tùy thuộc vào những gì mà một xã hội đặc thù hay một nhóm xã h ội ở m ột
thời điểm đặc thù xác định là lệch lạc.
1.3. Khái niệm sai lệch chuẩn mực pháp luật
Sai lệch chuẩn mực pháp luật là hành vi của một cá nhân hay một
nhóm xã hội vi phạm các nguyên tắc, quy định của chuẩn m ực pháp lu ật
( hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật). [7] Dưới góc độ luật học thì hành
vi sai lệch chuẩn mực pháp luật là hành vi vi ph ạm pháp lu ật v ới nh ững
dấu hiệu cơ bản là hành vi nguy hiểm cho xã h ội, trái pháp lu ật, có l ỗi c ủa
chủ thể, chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý.

5


1.4. Khái niệm thanh thiếu niên
Điều 1 Luật Thanh niên ban hành năm 2020 quy định: "Thanh niên là
công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi" [3]. Tâm lý học coi 6 đến 16
tuổi là tuổi thiếu nhi, bao gồm tuổi nhi đồng (6- 10 tuổi) và thiếu niên (11
đến 16 tuổi).
Vậy khái niệm thanh thiếu niên ở Việt Nam dùng đ ể ch ỉ nh ững
người từ 11 tuổi đến 30 tuổi.
2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sai lệch chuẩn
mực pháp luật
2.1. Hệ thống giá trị
Hệ thống giá trị trong xã hội được hình thành qua các th ời kì lịch s ử
nhất định gồm nhiều loại giá trị khác nhau như giá trị đạo đức, giá trị pháp

luật, giá trị văn hóa - nghệ thuật... Sự xem nhẹ, coi th ường, bất tuân các giá
trị văn hóa, đạo đức, pháp luật... có thể dẫn đến những hành vi vi phạm các
giá trị, chuẩn mực xã hội được pháp luật th ừa nhận và bảo vệ, tạo nên
hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật.[7]
Ví dụ:
Báo Tiền Phong số ra ngày 11/11/2020 đưa tin:
Ngày 11/11/2020, Đỗ Tuấn Anh (SN 2001, ở Sóc Sơn, Hà Nội) b ị Tịa
án nhân dân thành phố Hà Nội phạt tử hình về các tội “Gi ết ng ười”, “C ướp
tài sản”. Nạn nhân trong vụ là bà Lý Thị Nụ - bà nội của bị cáo.Theo cáo
trạng, Tuấn chơi cùng một nhóm thanh niên và rủ nhau đi mua ma túy “c ỏ”
về hút. Do khơng có tiền, nam thanh niên đi cầm cố chiếc đi ện tho ại r ồi mua
“cỏ” về sử dụng. Sau đó Tuấn Anh vì khơng có tiền chuộc điện thoại nên đã
6


xin bà 200 nghìn, bà Nụ nói khơng có. Nam thanh niên bực t ức vì khơng vay
được tiền nên nảy sinh ý định đánh bà nội để lấy tài sản. Bị cáo đi l ấy m ột
thanh sắt rồi quay lại nhà bà nội, thấy bà đang ngủ trên giường li ền vụt
thẳng vào đầu nạn nhân. Bà Nụ tỉnh dậy thấy cháu đánh mình liền quát
cháu mình nên Tuấn Anh bỏ chạy. Tuy nhiên, bị cáo nghĩ r ằng bà n ội sẽ k ể
chuyện này với mọi người nên quay lại, dùng thanh sắt vụt bà nhiều lần
đến mức bất tỉnh rồi lấy chăn trùm lên mũi khiến nạn nhân ng ạt th ở đ ến
chết. [11]
Hành vi trên của Đỗ Tuấn Anh không chỉ xem nhẹ, coi thường các giá
trị đạo đức mà còn vi phạm các giá trị pháp luật, tất nhiên thanh niên này
phải trả giá thích đáng cho hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật c ủa mình
2.2. Sự rối loạn thiết chế xã hội
Thiết chế xã hội là một tập hợp bền vững của các giá trị, chuẩn m ực,
vị thế, vai trị và nhóm vận động xung quanh một nhu cầu c ơ bản c ủa xã
hội. [7]

Thiết chế xã hội có thể được phân tích theo quan điểm c ơ cấu bên
ngồi (hình thức vật chất của thiết chế) hoặc theo quan đi ểm c ơ c ấu bên
trong (nội dung hoạt động của thiết chế). Về cơ cấu bên ngoài, thiết ch ế
xã hội biểu hiện như là một tổng thể những người, nh ững c ơ quan đ ược
trang bị những phương tiện vật chất nhất định và th ực hiện nh ững ch ức
năng xã hội nào đó. Về cơ cấu bên trong, đó là m ột tập h ợp nh ất đ ịnh
những tiêu chuẩn được định hướng theo mục tiêu về hành vi của nh ững
người nhất định.[7]
Các thiết chế xã hội được thực hiện với chức năng điều ch ỉnh điều
hòa hành vi của con người phù hợp với các chuẩn mực xã hội và ki ểm soát
7


hành vi sai lệch. Sự tồn tại của mọi chế độ xã hội, tính ổn định và s ự phát
triển của nó khơng thể có được nếu khơng có quản lý xã h ội và ki ểm soát
xã hội. Trong một xã hội có nhiều thiết chế xã hội trong đó các thi ết ch ế
quan trọng nhất là thiết chế chính trị, thiết chế pháp luật, thi ết ch ế kinh
tế, thiết chế gia đình, thiết chế giáo dục. Thiết chế xã h ội th ực hi ện ch ức
năng quản lý và kiểm sốt xã hội. Nếu khơng có các thiết ch ế xã h ội ch ặt
chẽ thì sẽ dẫn đến mất ổn định xã hội. Bất kì sự đ ổ v ỡ, r ối lo ạn c ủa m ột
thiết chế xã hội nào đó cũng sẽ trở thành vấn đ ề xã h ội nghiêm tr ọng và
đưa tới các hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật.[7]
Ví dụ: Báo Gia đình & Xã hội số ra ngày 28/11/2012 đưa tin:
Sáng ngày 28.11, thượng tá Hồ Hữu Ngọc - Trưởng Công an huyện
Quế Phong (Nghệ An) cho biết, cơ quan này đang hoàn tất hồ sơ truy t ố ra
trước pháp luật đối với Lô Văn Hiếu (sinh năm 1989) về tội “hi ếp dâm”.
Theo đơn tố cáo của bà L.T.L (sinh năm 1966), vào khoảng 1h ngày 25.11, khi
bà đang ngủ thì bị con trai là Lơ Văn Hiếu mị vào buồng giở trị đồi b ại. Uất
ức vì bị chính con trai mình làm nhục, bà L.T.L đã viết đơn tố cáo lên c ơ quan
điều tra.Ngày 26.11, cơ quan điều tra Công an huyện Qu ế Phong đã ra l ệnh

bắt khẩn cấp Lô Văn Hiếu để phục vụ công tác điều tra [10]
Sự đổ vỡ của thiết chế gia đình trong việc điều hịa hành vi tình c ảm,
tình dục và nuôi dạy con cái đã dẫn đến hành vi sai lệch chuẩn m ực pháp
luật của Lô Văn Hiếu.
2.3. Sự biến đổi của các chuẩn mực xã hội
Trong đời sống xã hội, chuẩn mực xã hội là những quy ước chung c ủa
cả cộng đồng xã hội hay của một nhóm hạn hẹp, có th ể cơng khai ho ặc
ngầm ẩn, được mọi người chia sẻ về mặt hành vi. Chuẩn m ực xã h ội đi ều
8


chỉnh toàn bộ lĩnh vực quan hệ của con người, chỉ ra và quy định m ỗi người
cần phải xử sự như thế nào trong mỗi tình huống cụ th ể. Chu ẩn m ực xã
hội bao giờ cũng gắn bó chặt chẽ với địa vị và vai trị xã hội của m ỗi người.
Sự lãng quên bổn phận, trách nhiệm, thực hiện khơng đúng vai trị c ủa m ỗi
cá nhân có thể dẫn đến hành vi sai lệch chuẩn mực pháp lu ật.[7]
Ngoài ra, các loại chuẩn mực xã hội luôn vận động, biến đ ổi và thay
đổi. Có những chuẩn mực phổ biến, có khả năng chi ph ối hành vi c ủa đ ại
đa số các thành viên xã hội (chuẩn mực pháp luật), có nh ững chu ẩn m ực xã
hội mang tính cục bộ, chỉ được tuân thủ trong một nhóm người nào đó
(chuẩn mực phong tục, tập quán). Lại có các chuẩn mực xã h ội c ủa n ơi này
lúc này nhưng không phải chuẩn mực xã hội của n ơi khác, lúc khác. Vi ệc
chuẩn mực xã hội bị hiểu sai, xun tạc hoặc áp dụng khơng đúng cũng có
thể dẫn tới hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật.[7]
Ví dụ:
Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc c ả hai bên ch ưa
đủ tuổi kết hôn. Như vậy thanh thiếu niên là đối tượng chính vi phạm pháp
luật về việc tảo hôn.[2] Trước đây đồng bào các dân tộc thiểu số thường
có tục lệ Tảo hơn, đây là chuẩn mực tập quán trong cộng đồng dân tộc ngày
trước. Nhưng pháp luật hiện nay nghiêm cấm tảo hôn. Tại điểm b, kho ản 2

Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình 2014 đã quy đ ịnh c ấm t ảo hơn. Đây là ví
dụ hiển hình cho việc chuẩn mực xã hội ở lúc này nhưng không phải chuẩn
mực xã hội ở mức khác.
2.4. Sự thay đổi của các quan hệ xã hội
Quan hệ xã hội là quan hệ giữa người với người trong xã h ội, đ ược
thiết lập trong quá trình cùng nhau hoạt động vật chất và tinh th ần. Do
9


sản xuất của cải vật chất là cơ sở tồn tại và phát triển của các quan h ệ xã
hội nên các quan hệ sản xuất đóng vai trị quan trọng nh ất, chi ph ối các
quan hệ xã hội khác. Chuẩn mực pháp luật vừa phản ánh v ừa điều ch ỉnh
các quan hệ xã hội. Khi các quan hệ xã hội bị xáo trộn, bị thay đ ổi sẽ làm
cho các quy tắc, yêu cầu của chuẩn mực pháp luật khơng cịn phù h ợp d ẫn
đến các hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật nhất định.[7]
Ví dụ:
A và B là hai người bạn thân. A cho B vay tiền. Mối quan hệ lúc này là
con nợ và chủ nợ. Sau khi hết thời hạn trả nợ. B lấy lí do là bạn thân thì A
khơng nên đòi tiền B, B quyết định quỵt nợ. Khi quan hệ xã hội thay đổi dẫn
đến B có hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật.
II. Phân tích thực trạng
Về góc độ luật học, hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật chính là
hành vi vi phạm pháp luật. Cho đến nay, Việt Nam vẫn ch ưa có m ột h ệ
thống thống kê thống nhất về tình hình thanh thiếu niên vi ph ạm pháp
luật, bao gồm cả vi phạm hành chính và tội phạm hình sự. Thay vào đó các
cơ quan tham gia vào q trình xử lý thanh thiếu niên vi ph ạm pháp lu ật
thu thập số liệu theo chức năng và báo cáo theo hệ th ống riêng c ủa mình.
Dự trên những thơng báo về số liệu mà các cơ quan chức năng công bố em
xin được đưa ra tình trạng sai lệch chuẩn mực pháp luật của thanh thi ếu
niên hiện nay.


10


1. Thực trạng về số vụ, số lượng thanh thiếu niên sai lệch
chuẩn mực pháp luật.
Theo báo cáo thống kê tình hình phạm tội trong lứa tuổi ch ưa thành
niên trong 05 năm, giai đoạn từ (năm 2006 đến năm 2010) cả n ước có g ần
500 nghìn vụ với gần 76 nghìn em vi phạm pháp lu ật, tăng h ơn 3.000 v ụ so
với 05 năm trước đó. Trong đó đối tượng nam giới chiếm 73.000 em
(96,4%), nữ giới chiếm hơn 2.700 em (3,6%). Số vụ án do ng ười ch ưa
thành niên gây ra chiếm 20% so với tổng số vụ vi ph ạm pháp lu ật hình s ự
trong cả nước. Báo cáo về cơng tác phịng chống tội ph ạm c ủa Chính ph ủ
trình Quốc hội khóa XIII tại kỳ họp thứ 2 (năm 2011) cho th ấy, t ội ph ạm
do người dưới 18 tuổi thực hiện ngày càng gia tăng, chi ếm 15-18%. Hàng
năm các cơ quan thi hành pháp luật bắt gi ữ, truy tố h ơn 115 nghìn ng ười,
trong đó có 16-18 nghìn đối tượng là người dưới 18 tuổi. [1] Theo thống kê
của Cục Cảnh sát hình sự Bộ Cơng an thì, trong ba năm t ừ 2016 đ ến 2018
toàn quốc đã phát hiện 13.794 vụ với 20.367 đối t ượng là ng ười d ưới 18
tuổi phạm tội. Trong số vụ phạm tội do người dưới 18 tuổi th ực hi ện thì
số vụ do người dưới 14 tuổi gây ra chiếm 6%, số vụ do người từ đủ 14 tu ổi
đến dưới 16 tuổi gây ra chiếm 23%, còn lại số vụ do ng ười t ừ đủ 16 đ ến
dưới 18 tuổi thực hiện là 71%. [4] Cũng theo số liệu của Bộ Công an, từ
2018-2020 cả nước ghi nhận 10.786 vụ người chưa thành niên vi phạm
pháp luật, với 16.583 đối tượng. Trong đó nữ giới chiếm 5%, nam giới chiếm
95%. Riêng năm 2020 cả nước xảy ra 4.262 vụ với 6.588 đối tượng phạm
pháp.[5]
Thơng tin từ Phịng cảnh sát hình sự Cơng an thành phố Hồ Chí Minh,
thơng tin từ năm 2018 đến hết quý 1-2021, Công an thành phố ghi nhận 516
vụ phạm pháp hình sự do 884 đối tượng dưới 18 tuổi thực hiện. Trong đó án

giết người 11 vụ, cướp tài sản 47 vụ, hiếp dâm - cưỡng dâm 8 vụ, cố ý gây
11


thương tích 70 vụ, trộm cắp tài sản 125 vụ, cướp giật tài sản 165 vụ, mua
bán tàng trữ ma túy 17 vụ… Về độ tuổi, người dưới 14 tuổi chiếm 3,62%, đủ
14 tuổi đến dưới 16 tuổi là 27,26%, dưới 18 tuổi là 69,12%. Nam giới chiếm
hơn 95%. Phân tích về trình độ văn hóa thì có 3,75% khơng biết chữ, tiểu
học 29,33%, THCS 46,51%, THPT 20,41%. Trong 884 đối tượng phạm pháp
có đến 553 đối tượng đã bỏ học (chiếm 71,44%).[6]
2. Thực trạng về tính chất hành vi sai lệch chuẩn mực pháp lu ật
của thanh thiếu niên hiện nay
Trong những năm gần đây, tình trạng thanh thiếu niên sử dụng bạo
lực để thực hiện hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật ngày càng gia tăng
cả về tính chất, mức độ nguy hiểm và hậu quả thiệt hại. Động cơ, m ục
đích thực hiện hành vi vi phạm pháp luật của thanh thiếu niên cũng khá đa
dạng, chủ yếu là do thiếu hiểu biết, bị rủ rê, lơi kéo, xúi giục, do mu ốn có
tiền tiêu xài cá nhân. Hoạt động của nhóm đối tượng lứa tuổi thanh thiếu
niên mang tính liều lĩnh, manh động
Ví dụ: Khoảng 1h18 ngày 24-2-2021, tại ngã ba Đinh Công Tráng Trần Hưng Đạo, do nhầm tưởng em H.T.M (sinh năm 2005) là đối thủ gây g ổ
trên mạng xã hội, 17 đối tượng đã dùng hung khí tấn cơng khi ến H.T.M t ử
vong. Qua điều tra phá án, Công an quận Hồn Kiếm đã làm rõ nhóm c ủa
Hồng Thế Anh (sinh năm 2003) và Ngô Thành Luân (sinh năm 1997) cùng ở
Hà Nội gây ra vụ án trên. [9]
Ngoài tình trạng bạo lực, thanh thiếu niên cịn thực hiện sai lệch
pháp luật ở những hành vi như: trộm cắp, cướp giật tài sản, mua bán, t ổ
chức sử dụng ma túy, hiếp dâm, cưỡng dâm... nhiều v ụ án gây nh ức nh ối
cho dư luận xã hội.
12



Ví dụ:
Khoảng 23h45 ngày 15/5/2021, Cơng an phường Đơng Khê ki ểm tra
một phịng trọ tại Đơng Khê, Ngơ Quyền, Hải Phịng phát hiện Vũ Huy
Hồng (sinh năm 2002), Đinh Thị Ngọc Linh (sinh ngày 09/4/2006), Phùng
Huy Hoàng (sinh năm 2004), Phùng Phương Ly (sinh năm 2006) trong nhà có
nhiều hung khí nguy hiểm: dao bầu, phóng lợn, ống tp kim lo ại. Công an
phường Đông Khê đã đưa các đối tượng về trụ sở làm việc. Vũ Huy Hoàng
khai mình và Đinh Thị Ngọc Linh có quan hệ tình cảm. Ngày 04/5/2021, Linh
rủ Hồng qua phịng trọ ở với Linh và 02 người bạn là Hoàng và Ly là em h ọ
của Hoàng. Hoàng biết Linh sinh ngày 09/4/2006 do Hoàng đã quen Linh
khoảng 3 năm nay. Do nảy sinh quan hệ tình cảm và Linh ch ủ đ ộng, t ự
nguyện quan hệ tình dục với Hồng nên cả hai đã thực hi ện hành vi giao
cấu 03 lần. Thời điểm bị xâm hại, Ngọc Linh 15 tuổi 01 tháng. Ngày
21/5/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận Ngô Quyền đã ra Quy ết
định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Vũ Huy Hoàng v ề tội Giao c ấu v ới
người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi theo quy định tại khoản 2 Đi ều 145
Bộ luật Hình sự. [8]
III. Đề xuất giải pháp
Những thiệt hại do các hành vi vi phạm của thanh thiếu niên gây ra
là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến tình hình anh ninh trật tự, th ể
hiện sự thối hóa về mặt đạo đức, gây tâm lý hoang mang, lo l ắng cho các
bậc cha mẹ và xã hội.

13


1. Nhóm giải pháp phịng ngừa xã hội
Đẩy mạnh cơng tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật phù h ợp
với từng đối tượng cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác phịng ng ừa

thanh thiếu niên sai lệch chuẩn mực pháp luật thì cơng tác tun truy ền,
phổ biến, giáo dục pháp luật là rất cần thiết nhằm nâng cao trình độ hi ểu
biết, ý thức tự giác chấp hành pháp luật trong nhân dân bằng nhi ều hình
thức đa dạng, phong phú với nội dung phù h ợp v ới t ừng nhóm đ ối t ượng.
Cụ thể:
- Đối với học sinh, sinh viên trong các trường học: Sở Giáo dục - Đào
tạo, các trường trung học, đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp ph ải
nghiên cứu, nâng cao chất lượng dạy, học; chú trọng giáo dục lối sống, đ ạo
đức, văn hóa ứng xử, tăng cường phổ biến, giáo dục ý th ức ch ấp hành pháp
luật cho trẻ, học sinh, sinh viên ở từng độ tuổi khác nhau;
- Đối với nhóm thanh thiếu niên nói chung, cần thực hiện bồi dưỡng
đạo đức, giá trị sống cốt lõi, khuyên bảo chỉ dẫn thanh thiếu niên tránh xa
những thói hư tật xấu, tránh xa tệ nạn xã hội, văn hóa phẩm đ ồi tr ụy, kích
động bạo lực,... Quản lý chặt chẽ khơng gian m ạng - n ơi ti ềm ẩn nguy c ơ
cao trong việc lan truyền những yếu tố tác động tới hành vi sai lệch chu ẩn
mực pháp luật của thanh thiếu niên hiện nay;
- Đối với các nhóm đối tượng có nguy cơ vi phạm pháp lu ật: L ực
lượng Cơng an, nhất là cấp cơ sở phải chủ trì, phối h ợp ch ặt chẽ v ới Đoàn
thanh niên, thơng qua cơng tác nắm tình hình, quản lý địa bàn, qu ản lý đ ối
tượng thường xuyên rà soát, theo dõi, quản lý để có biện pháp giáo d ục
phù hợp và hiệu quả. Ngồi ra, lực lượng Cơng an phải tr ực ti ếp tri ệu t ập,
mở các lớp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đối với nhóm thanh
thiếu niên hư, vi phạm pháp luật ở địa bàn. Vận động quần chúng, l ựa
14


chọn, phân cơng những người có uy tín, có điều kiện, kh ả năng có th ể tr ực
tiếp giám sát, giáo dục, cảm hóa phù hợp với từng đ ối t ượng; T ổ ch ức cho
đối tượng kiểm điểm trước cộng đồng dân cư nhằm giáo d ục, răn đe đ ối
tượng; sử dụng những người có uy tín, người thân, gia đình, bạn bè… tác

động để đối tượng từ bỏ ý định phạm tội, sai lệch chuẩn m ực pháp lu ật…
2. Nhóm giải pháp phịng ngừa đối với các cơ quan nghiệp v ụ
- Toàn bộ hệ thống chính trị phải quán triệt chủ trương, chính sách,
quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác chăm lo, giáo dục cho thế hệ
trẻ. Đó là, quan điểm: đấu tranh phòng chống tội ph ạm và vi ph ạm pháp
luật là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và tồn dân; Đảng và Nhà n ước
có chính sách tạo điều kiện cho thanh thiếu niên học tập, lao động, gi ải trí,
phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng về đạo đức, truy ền th ống dân t ộc, ý
thức cơng dân, ý chí vươn lên phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, n ước m ạnh,
xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; cơ quan, tổ ch ức, gia đình, cá nhân có
trách nhiệm góp phần tích cực vào việc chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng và
phát huy vai trò của thanh niên.
- Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật. Nâng cao hiệu quả cơng
tác quản lý hành chính về an ninh, trật tự nhằm hạn chế những nguyên
nhân và điều kiện vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên.
- Tăng cường giáo dục, răn đe những thanh thiếu niên vi phạm chuẩn
mực pháp luật nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình s ự, làm t ốt
công tác lập hồ sơ đưa đối tượng vào Cơ sở giáo dục, Trường giáo dưỡng.
- Tăng cường cơng tác tuần tra, kiểm sốt, m ở các đ ợt cao đi ểm t ấn
công trấn áp các loại tội phạm và vi phạm pháp luật ở các tuyến, địa bàn
trọng điểm phức tạp về an ninh trật tự.
15


- Nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận, xử lý tin báo, tố giác t ội
phạm.
- Cần tập trung lực lượng, phương tiện và áp dụng các biện pháp
nghiệp vụ nhanh chóng điều tra làm rõ những vụ án do thanh thiếu niên
gây ra và xử lý nghiêm minh trước pháp luật.
- Các ngành khối tiếp tục phối hợp, chỉ đạo ch ặt chẽ công tác đi ều

tra, truy tố, xét xử… bảo đảm nghiêm minh, kịp th ời đúng ng ười, đúng t ội,
đúng pháp luật, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội ph ạm.
- Những năm gần đây, cùng với sự phát triển của khoa h ọc công
nghệ, đặc biệt là công nghệ mạng và máy tính đã mang lại nhiều l ợi ích
cho xã hội, nhưng đồng thời, đây cũng là điều kiện thuận l ợi mà nhi ều đ ối
tượng lợi dụng mở rộng khả năng hoạt động, thực hiện hành vi vi ph ạm
pháp luật, nhất là trong lứa tuổi thanh thiếu niên, gây hậu qu ả h ết s ức
nghiêm trọng, gây khơng ít khó khăn cho cơng tác phịng ng ừa, đi ều tra, x ử
lý của cơ quan chức năng. Các cơ quan chức năng cần nâng cao trình đ ộ s ử
dụng lợi ích của cơng nghệ để đẩy lùi tội phạm.
3. Nhóm giải pháp dành cho cá nhân thanh thiếu niên
- Xây dựng cho mình lối sống lành mạnh, tránh xa tệ nạn xã h ội, sống
có lý tưởng, sống với nghĩa cử, hành động cao đẹp.
- Thanh niên là lực lượng nòng cốt của dân tộc, là chủ nhân tương lai
của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,
một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp đổi mới,
xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vì vậy mỗi thanh niên chúng ta cần h ọc t ập,

16


trau dồi tri thức, kĩ năng sống để xây dưng quê h ương đất n ước ngày càng
giàu đẹp, văn minh

17


C. KẾT LUẬN
Bài luận tập trung nghiên cứu nhiều nội dung về thực trạng hành vi
sai lệch chuẩn mực pháp luật trong thanh thiếu niên và nh ững y ếu tố ảnh

hưởng đến hành vi sai lệch của thanh thiếu niên hiện nay. Bài luận cũng đề
ra giải pháp phòng ngừa, huy động, phối hợp các tổ ch ức Đảng và chính
quyền cơ sở, các đồn thể và tổ chức xã hội, nhà trường, gia đình tham gia
phịng ngừa hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật của thanh thiếu niên.
Đây là hệ thống các giải pháp nếu được thực hiện một cách th ống nh ất,
đồng bộ mong rằng cơng tác phịng ngừa sai lệch chu ẩn m ực pháp lu ật c ủa
thanh thiếu sẽ đạt hiệu quả cao.

18


19


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo cáo về công tác phịng chống tội ph ạm c ủa Chính ph ủ trình

Quốc hội khóa XIII tại kỳ họp thứ 2 (2011).
2. Luật Hơn nhân và gia đình (2014).
3. Luật Thanh niên (2020).
4. Thống kê của Cục Cảnh sát hình sự Bộ Cơng an.(2018).
5. Thống kê của Cục Cảnh sát hình sự Bộ Cơng an.(2020).
6. Thống kê của Phịng cảnh sát hình sự Cơng an thành phố Hồ Chí

Minh (2021) .
7. Ngọ Văn Nhân, Cao Minh Cơng (2015), Giáo trình xã hội học pháp

luật, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
8. Bình An (2021), Cơng an... chế tạo vũ khí, An ninh H ải Phịng, Pháp


luật, 16/05/2021.
9. Chu Dũng (2021), Ngăn chặn thanh, thiếu niên ph ạm t ội, Hà N ội

mới, Xã hội, 22/03/2021.
10. Quang Anh (2012), Con "trời đánh"... ruột, Gia đình & Xã h ội, Pháp

luật, 28/11/2012.
11. X.A (2020), Cháu sát hại bà... thoại, Tiền phong, Pháp lu ật,

11/11/2020.

20