giao an 11

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (345.95 KB, 60 trang )

(1)Tuaàn: 19 Tieát:73,74 A. MUÏC TIEÂU:. Xuaát döông löu. Phan Boäi Chaâu. 1. Kiến thức : Giúp HS - Thấy được đặc điểm nổi bật của hình tượng nhân vật trữ tình trong bài thơ : có hoài bão lớn, có tinh thần hành động, có thái độ lựa chọn dứt khoát khi theo đuổi lí tưởng của đời mình và bao trùm tất cả là lòng yêu nước cháy bỏng. - Cảm nhận được giọng điệu hào hùng, cách dùng chữ mạnh bạo, mạch liên tưởng đầy phóng túng của baøi thô theå hieän roõ phong caùch ngheä thuaät cuûa Phan Boäi Chaâu. 2. Kĩ năng : Rèn kĩ năng phân tích thơ Đường luật 3.Thái độ : sống có lí tưởng hoài bão phấn đấu để dạt được lí tưởng ấy, bồi dưỡng lòng yêu nước nhiệt huyết cách mạng và có trách nhiệm trong xây dựng đất nước - Đàm thoại, Phát vấn phát hiện khơi gợi cho học sinh phân tích và cảm thụ thơ Nôm Đường luật - Nêu vấn đề, học sinh trao đổi nhóm . B. PHÖÔNG PHAÙP Thuyeát trình, C.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở soạn của HS 3. Bài mới : Phan Bội Châu là 1 nhà cách mạng yêu nước đầu thế kỷ XX, đồng thời ông còn là 1 nhà thơ lớn. HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY HS đọc phần tiểu dẫn trong sách giáo khoa I. GIỚI THIỆU CHUNG GV : Trình bày những nét chính về cuộc đời Phan 1. Tác giả Boäi Chaâu? - Phan Boäi Chaâu (1867 – 1940) Hieäu : Saøo Nam, queâ Học sinh : Đọc và nêu ý chính. Ngheä An. - Laø laõnh tuï cuûa caùc phong traøo Duy Taân, Ñoâng Du, GV : Gọi học sinh nêu 1 số tác phẩm tiêu biểu của Việt Nam quang phục hội. - Là người có ý thức cách Phan Boäi Chaâu? mạng từ rất sớm, với ông học hành, thi cử, đỗ đạt là Noäi dung thô vaên chuû yeáu cuûa Phan Boäi Chaâu laø để có trí thức và uy tín làm cách mạng. gì ? tác dụng của những vần thơ ấy - Là chiến sĩ yêu nước vĩ đại, là nhà văn, nhà thơ HS đọc một số bài thơ đã biết và nhận xét : Yêu lớn của thế kỉ XX nhưng thành công nhất là thơ văn nước, tuyên truyền yêu nước, tuyên truyền cổ động cách mạng sôi sục HS trình bày hiểu biết về loại thơ văn tuyên baàu nhieät huyeát. truyền qua tri thức đọc hiểu - Tác phẩm chính : Hải ngoại, huyết thư, Trùng GV giảng thêm về tác dụng những vần thơ ấy với quang, tâm sử, Việt Nam vong quốc sử, Sào Nam thi thanh niên đương thời taäp…… GV hướng dẫn HS chốt những nét chính về tác giaû vaø taùc phaåm 2. Taùc phaåm: GVG : Năm 1905 đỗ giải nguyên. a. Hoàn cảnh sáng tác : Tuy ở Phan Bội Châu sự nghiệp cứu nước không - Sáng tác năm 1905 trong buổi chia tay với đồng thành nhưng tấm lòng yêu nước của ông vẫn thiết chí, bạn bè trước lúc bí mật sang Nhật làm dấy lên tha cháy mãi muôn đời: 1925 bị Thực Dân Pháp phong traøo Ñoâng Du. bắt cóc tại Thượng Hải đưa về Hà Nội với án tử b. Chủ đề : hình. Trước sức mạnh đấu tranh của nhân dân ta, - Khaúng ñònh chí laøm trai..

(2) chúng giam lỏng ông ở Huế ® ra đời “Ôâng già Bến Ngự “ GV : Dựa vào kiến thức lịch sử và SGK nói về cảnh ngộ nước ta đầu thế kỷ XX và trình bày hoàn caûnh saùng taùc baøi thô? HS dựa vào phần tiểu dẫn trả lời GV : Cảm hứng chủ đạo trong bài thơ là gì ? HS nêu chủ đề GV: Hướng dẫn HS đọc bài thơ : Đọc rõ ràng, gioïng khaåu khí, haøo huøng, soâi noåi theå hieän nhieät huyeát soâi suïc cuûa taùc giaû. HS : đọc, GV nhận xét, đọc lại. GV : Gọi HS đọc chú thích trong SGK, giải đáp những thắc mắc ( nếu có) của HS.. - Quyết tâm hăm hở và ý nghĩa lớn lao của nhà cách mạng Phan Bội Châu trong buổi đầu xuất dương tìm đường cứu nước.. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc – Hiểu một số từ ngữ khó -Đối chiếu phiên âm dịch nghĩa dịch thơ.. 2. Tìm hieåu vaên baûn a . Hai câu đề : Quan niệm về trí làm trai - Laøm trai : Laï ( laøm neân chuyeän laï) khoâng theå soáng tầm thường, làm nên sự nghiệp lớn lưu lại tiếng * Tìm hieåu vaên baûn thơm muôn đời : Phải xoay chuyển được trời đất. GV : Phan Boäi Chaâu quan nieäm nhö theá naøo veà - Há để càn khôn tự chuyển dời : Sống chủ động tích chí laøm trai? Laøm chuyeän laï laø laøm gì ? cực, làm chủ vũ trụ, chủ động xoay chuyển càn HS : Làm nên chuyện lạ, phi thường… khoân. GV : Quan niệm này có giống gì với các nhà nho ® Câu hỏi tu từ vừa khẳng định vừa đối thoại : lẽ đương thời? sống cao đẹp, tiến bộ đầy bản lĩnh. HS : Có nét gần gũi với NCT: “ Đã mang tiếng ở => Tư thế đẹp, khoẻ khoắn, tầm vóc lớn lao, thách trong trời đất. Phải có danh gì với núi sông” thức càn khôn, vũ trụ bởi nhà thơ tin vào đức độ, tài GVG : Làm trai cho đáng nên trai năng của mình - Cảm hứng lý tưởng mới mẻ, táo Xuống Đông Đông tĩnh lên Đoài Đoài yên ( Ca baïo. dao). b.Hai câu thực : Khẳng định vai trò cá nhân trong xã Phan Bội Châu vừa khẳng định mình vừa đối thoại hội, lịch sử. với tất cả những người làm trai. Câu thơ thể hiện * Vai troø baûn thaân : quan nieäm veà chí laøm trai gioáng cuûa NCT nhöng - Trăm năm : Đời người : thời gian hữu hạn. có phần táo bạo vì dám đối mặt với trới đất, vượt - Cần có tớ: ( nguyên văn : ngã : tôi ) : “ Cái tôi” lên trên công danh thương gắn với trung hiếu để hành động đầy trách nhiệm, sống là cống hiến cho vươn tới lí tưởng cao cả, thay đổi thời thế. đời. GV: Ở hai câu thực, tác giả khẳng định vai trò của * Vai trò của mỗi người : cá nhân trong lịch sử và xã hội như thế nào? - Muôn thuở : Hậu thế, đằng sau : thời gian vô hạn. HS : Phaùt bieåu suy nghó ( caùi toâi maïnh meõ, traùch - Há không ai : Câu hỏi tu từ. nhieäm) + Hoûi mình. GV : Thời gian trăm năm, muôn thuở có ý nghĩa + Hỏi người, hỏi thời đại. gì ? Hãy liên hệ bản thân trong thời đại hiện nay ? ® Khẳng định sẽ có người làm nên chuyện lạ xuất HS : Làm rõ ý thức trách nhiệm cá nhân trước phát từ niềm tin vào dân tộc, cộng đồng. cuộc đời. * Giọng thơ đĩnh đạc , hào hùng : khẳng định vai trò GVG : Trong neàn vaên hoïc phi ngaõ maø laïi xuaát của cá nhân : Thúc giục lên đường. hiện cái ngã , cái tôi sừng sững : Bất ngờ, mới.Tác c.Hai câu luận : Bàn về sự sống – chết, vinh – nhục. giả rất tự hào về vai trò của mình trong cuộc đời - Non soâng cheát >< soáng nhuïc và trong lịch sử, tự ý thức về cái tôi của mình. - Thánh hiền không còn >< học cũng hoài.( Sách Ông khẳng định một ý tưởng mới mẻ và vĩ đại mà vở thánh hiền chẳng giúp ích gì trong buổi nước mất NCT đã từng nói : Đã là …… núi sông nhaø tan)..

(3) GV : Trong hai câu thơ luận, tác giả sử dụng nghệ thuaät gì ? Phaûi chaêng oâng phuû nhaän saùch thaùnh hieàn? HS: Quan niệm cao đẹp, chí làm trai gắn với hoàn cảnh đất nước. GVG : Taùc giaû khoâng phuû nhaän saùch thaùnh hieàn mà phủ định cách học cũ kỹ, lạc hậu là đọc sách thánh hiền (Đạo nho) Cách học ấy lạc hậu, không hợp thời, không tiến bộ ® Tư tưởng sâu sắc, tiến boä cuûa Phan Boäi Chaâu. GV : Em có nhận xét gì về những hình ảnh thơ được sử dụng trong 2 câu cuối ® ý nghĩa. HS : hình ảnh thơ đẹp, kỳ vĩ tráng lệ ( từ Hán Việt) ® khát vọng lớn lao. HS trao đổi theo bàn : Mong muốn của tác giả trong hai câu cuối là gì? Dựa và dịch nghĩa phân tích vẻ đẹp hào hùng của hình tượng “ Muôn… theo” ? HS Trình baøy neâu yù kieán sau khi thaûo luaän xong GV giảng : Phần dịch thơ chưa chuyển tải được hết vẻ đẹp của nguyên tác, ở phần dịch hình ảnh thơ êm ả như một cuộc đưa tiễn bình thường. Còn ở nguyên tác hình ảnh thơ đẹp, tạo nên một bức tranh hoành tráng hài hoà, con người là trung tâm được chắp cánh bởi khát vọng lớn lao vút bay cao cùng ngọn gió lồng lộng giữa trời biển mênh moâng… GV tích hợp : theo em vì sao bài thơ có sức lôi cuốn mạnh mẽ đối với thế hệ thanh niên yêu nước đầu thế kỉ XX? HS lí giaûi GV : bài thơ có tác động đến bản thân em như thế naøo ? GV tích hợp giáo dục sống có lí tưởng… GV hướng dẫn HS làm bài tập nâng cao HS nêu yêu cầu bài tập , xác định vấn đề , nêu ý kieán GV gợi mở hướng dẫn –HS rút ra vấn đề, nhận xeùt boå sung GV chốt theo định hướng. 4/. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC. ® NT đối lập : Tác giả gắn sự sống chết, công danh của bản thân, cá nhân với sự mất còn, vinh nhục của đất nước : Nhận thức sâu sắc, giọng văn chùng xuoáng : xoùt xa. * Thức tỉnh nhắc nhở mọi người quan tâm đến vận mệnh đất nước : Cứu nước® Tinh thần dân tộc cao độ. d.Hai câu kết : Tư thế hăm hở, quyết tâm cùa tác giả xuất dương cứu nước. - Phiên âm : “ Nguyện trục trường phong đông hải khứ Thieân truøng baïch laõng nhaát teà phi” + Trường phong : ngọn gió dài . + Thiên trùng bạch lãng : Hàng ngàn đợt sóng baïc + Nhaát teà nhi : Cuøng bay leân ® Hình tượng hùng vĩ đẹp thơ mộng, lãng mạn, gioïng thô haøo huøng, bay boång. Þ Khát vọng lớn lao, tư thế quyết tâm, hăm hở của nhà cách mạng trong buổi đầu xuất dương cứu nước. III. Toång keát : 1 . Nghệ thuật : Thể thơ thất ngôn bát cú đường luật bằng chữ hán, giọng thơ trang nghiêm đĩnh đại, hào huøng, maïmh meõ, loâi cuoán.. 2. Nội dung : Bài thơ thể hiện một chí lớn phi thường : Không cam tâm làm nô lệ, quyết đi tìm đường cứu nước . 3. Baøi taäp naâng cao : -Chí làm trai được nhân vật trữ tình khẳng định trên cơ sở : + Nhận thấy nó phù hợp với khát vọng khẳng định caùi toâi caù nhaân … + Phù hợp yêu cầu của đất nước, thời đại … + là điều kiện cần thiết để kéo những kẻ bị cầm tù bởi nền học vấn cũ tìm hướng đi mới cho lịch sử -Quan nieäm cuûa PBC coù neùt gioáng quan nieäm caùc nhà nho như NCT, PNL…gắn liền mấy chữ công danh + Nét mới : Với ông điều quan trọng là khôi phục giang sơn đất nước , kẻ làm trai trước hết thấy rõ trách nhiệm của mình với cộng đồng… Thứ hai là phải dứt khoát từ bỏ lối học cũ tìm hướng đi mới thực hiện hoài bão cứu dân cu1u nước.

(4) a/ Bài vừa học:. - Cảm nghĩ của em về hình ảnh nhân vật trữ tình trong bài thơ ? - Khát vọng cao đẹp, tư thế hăm hở® vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng, người anh hùng ý thức rõ cái tôi trách nhiệm trước sự tồn vong của giống nòi dân tộc - Bút pháp cổ -> tỏ chí – cổ vũ động viên. Nỗi đau niềm lạc quan nhiệt tình … vào câu chữ -> mang đậm dấu ấn cá nhân…-> lên đường -Hoïc thuoäc baøi thô; naém ñaëc saéc ngheä thuaät vaø giaù trò taùc phaåm. b/ Bài sắp học: ”Nghĩa của câu” - Làm bài tập trong sách giáo khao cho biết đâu là nghĩa sự việc, đâu là nghĩa tình thái. **********************************. NGHÓA CUÛA CAÂU. Tieát: 75. A. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : Giúp học sinh : - Hiểu được khái niệm “ nghĩa sự việc”, “nghĩa tình thái” – hai thành phần nghĩa của câu . - Bieát vaän duïng hieåu bieát veà nghóa cuûa caâu vaøo vieäc phaân tích vaø taïo laäp caâu. 2. Kĩ năng : nhận diện phân tích nghĩa tình sự việc, nghĩa tình thái trong câu ; kĩ năng viết đoạn văn 3.Thái độ : ý thức vận dụng viết câu văn đoạn văn biểu lộ nghĩa tình thái C. PHÖÔNG PHAÙP Đàm thoại (phát vấn gợi mở, phát vấn phát hiện) trao đổi nhanh, thảo luận nhóm. C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kiểm tra bài cũ :Nêu khái niệm và đặc điểm của thể loại thơ? 3. Bài mới: Một câu bao giờ cũng có nhiều nghĩa, đó là những nghĩa nào. Hoạt động thầy trò.   . HS thực hiện bài tập 1! GV gọi 2 nhóm HS trả lời câu a,b,c,d!2 nhoùm nhaän xeùt! GV nhận xét và hướng dẫn!(nhấn mạnh nghĩa sự việc,nghĩa tình thái). @HS neâu khaùi nieäm veà nghóa cuûa caâu? #GV: nhấn mạnh ghi nhớ. Yêu cầu cần đạt I.Hai thaønh phaàn nghóa cuûa caâu 1.Tìm hiểu ngữ liệu SGK Baøi 1 -câu a1,a2: đều đề cập đến sự việc:Chí Phèo từng có thời ao ước có một gia đình nho nhỏnghĩa sự việc -Câu a1:đánh giá chưa chắc chắnNghĩa tình thái -câu b1,b2: đều đề cập đến sự việc:người ta cũng baèng loøng(neáu toâi noùi) -Câu b1:chủ quan của người nóinghĩa tình thái,câu b2:khaùch quan sö vieäc 2.Ghi nhớ: -Câu có 2 thành phần nghĩa: nghĩa sự việc và nghĩa tình thaùi -Nghĩa sự việc còn được gọi là nghĩa miêu tả,nghĩa bieåu hieän -Nghĩa sự việc và nghĩa tình thái luôn hòa quyện nhau.Ñoâi khi caâu chæ coù nghóa tình thaùi Ví dụ: Dạ bẩm,thế ra y văn võ đều có tài cả..

(5) . HS nghĩa sự việc trong bài tập 2!.   . Câu a: động từ:xuống Câu b: tính từ:xanh Caâu c:. . GV gọi 4 nhómHS lần lượt trả lời,nhận xeùt! GV nhận xét và hướng dẫn!( dựa vào các thành phần trong câu để tìm hiểu nghĩa sự vieäc). . @HS:đọc phần Ghi nhớ SGK? #GV: Cuûng coá!!. #HS thöc hieän nhanh baøi taäp 3?.          . HS thực hiện bài tập 1! Nhoùm 1: caâu 1,2 Nhoùm 2: caâu 3,4 Nhoùm 3: caâu 5,6 Nhoùm 4: caâu 7,8 GV gọi 4 nhómHS lần lượt trả lời,nhận xeùt! GV nhận xét và hướng dẫn! HS thực hiện bài tập 2 GV gọi 4 HS của 4 nhóm lần lượt trả lời,nhận xét! GV nhận xét và hướng dẫn!( chốt lạikĩ naêng nhaän bieát nghóa sö vieäc) ##GV: Chốt lại ý thức và kĩ năng nghĩa sự. Chaøchaø! II.Nghĩa sự việc 1.Tìm hiểu ngữ liệu sgk Baøi 2 a.Câu biểu hiện hành động : Xuân Tóc Đỏ.. b. Câu biểu hiện trạng thái,đặc điểm,tính chất :Trời thu xanh ngaét… c.Câu biểu hiện quá trình: Lá vàng trước gío khẻ ñöa veøo d.Câu biểu hiện tư thế:Lom khom dưới núi tiều vài chuù e.Câu biểu hiện sự tồn tại:Còn bạc,còn tiền ,còn đệ tử f.Câu biểu hiện quan hệ: Đội Tảo… 2.Ghi nhớ: -Nghĩa sự việc là nghĩa ứng với sự việc được đề cập trong caâu. -Nghĩa của sự việc được biểu hiện nhờ các từ ngữ đóng vai trò chủ ngữ,vị ngữ,trạng ngữ,khởi ngữ… III.Luyeän taäp Baøi 3(SGK) -Đáp án: hẳnTình thái khẳng định Baøi 1 Câu 1:2 nghĩa sự việc biểu hiện trạng thái Câu 2: 1 sự việc đặc điểm Câu 3: 1 sự việc quá trình Câu 4: 1 sự việc quá trình Câu 5:2sự việc trạng thái- đặc điểm Câu 6: 2 sự việc đặc điểm-trạng thái Câu 7: 2 sự việc tư thế Câu 8: 1 sự việc hành động Baøi taâp 2: a.Từ thể hiện tình thái:kể,thực,đáng->Các từ còn lại:sự việc b. Tình thaùi: coù leõ c. từ:dễ,đến chính ngay(mình). vieäc!! 4/. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC a/ Baøi vừa học -Khái niệm nghĩa sự việc, nghĩa tình thái - Học bài: Nắm được nghĩa sự việc và nghĩa tình thái, hoàn thành BT còn lại. b/ Baøi saép hoïc: Tieát sau : baøi vieát soá 5.

(6)

(7) Tuaàn: 20 Tieát: 76 A. MUÏC TIEÂU:. HẦU TRỜI. Tản Đà. 1. Kiến thức : : Giúp HS - Cảm nhận được tâm hồn lãng mạn độc đáo của thi sĩ Tản Đà ( tư tửơng thoát li, ý thức về “cái tôi”, cá tính “ngông”, ý thức nghệ sỹ thể hiện qua cách hư cấu câu chuyện hầu trời) và những dấu hiệu đổi mới theo hướng hiện đại của thơ ca Việt Nam vào đầu những năm 20 của thế kỉ XX ( về thể thơ, cảm hứng, ngôn ngữ), mối quan hệ giữa chúng với quan niệm mới về nghề văn của ông - Thấy được cách tân nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. 2. Kĩ năng : phân tích dấu hiệu thơ Mới về thể thơ, cảm hứng, ngôn ngữ 3.Thái độ : hiểu được khát khao khẳng định mình của thi sĩ. B. PHƯƠNG PHÁP:Phát vấn, gợi tìm, phân tích, trao đổi thảo luận nhóm C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ : Đọc thuộc lòng bài thơ “ lưu biệt khi xuất dương”. Phân tích vẻ đẹp trong suy nghĩ và hành động của nhà yêu nước PBC thể hiện qua tác phẩm? 3. Bài mới Từ đề tài cảnh tiên, cảnh trời trong văn học dân gian và văn học viết Việt Nam, giáo viên giới thiệu bài thơ Hầu trời của Tản Đà. HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY Tìm hieåu chung A. TÌM HIEÅU CHUNG HS đọc tiểu dẫn. 1. Taùc giaû Gv: Nêu những nét nổi bật về tác giả Tản Đà. - Teân Nguyeãn Khaéc Hieáu (1889 – 1939). - Quê quán: Khê Thượng, Bất Bạt, Sơn Tây. HS trình bày nét chính từ tiểu dẫn - Thường sáng tác theo các thể loại cũ nhưng cảm GV nhận xét, chốt lại những ý cơ bản, liên hệ Thi xúc lại rất mới mẻ, cái tôi lãng mạn phóng nhân Việt Nam của Hoài Thanh –Hoài Chân. khoáng ngông nghênh… Con người: xuất thân trong gia đình quan lại phong => Tản Đà là “con người của hai thế kỉ”, thơ văn kiến nhưng lại sống theo phương thức của lớp tiểu Tản Đà là một gạch nối giữa hai thời đại văn học: tư sản thành thị “Bán văn buôn chữ kiếm tiền trung đại và hiện đại. tieâu”, ít kheùp mình trong khuoân pheùp nho gia… 2. Baøi thô: Xuất xứ: In trong tập “Còn chơi” HS nêu xuất xứ của bài thơ. Đọc - hiểu văn bản B. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN I Đọc –hiểu chú thích GV hướng dẫn HS đọc bài thơ: giọng vui, hào hứng 1 Đọc ở đoạn đầu và chậm rãi, ngậm ngùi ở đoạn sau. 2. Toùm taét caâu chuyeän. Bài thơ mang tính chất tự sự. Em hãy tóm tắt câu II Tìm hiểu văn bản chuyện được kể trong bài thơ? 1. Cách giới thiệu câu chuyện HS toùm taét, nhaän xeùt, boå sung … - Chuyện kể về một giấc mơ -> không có thực. GV nhận xét, định hướng tóm tắt. - Lời khẳng định của nhà thơ ở 3 câu sau làm cho GV: Nhận xét gì về cách giới thiệu chuyện của nhà câu chuyện hư mà như thực -> hấp dẫn người đọc. thơ ở bốn câu thơ đầu? => Tài hư cấu nghệ thuật độc đáo và có duyên. HS trả lời; Gv nhận xét, định hướng. * Tìm hiểu câu chuyện hầu trời của nhà thơ 2. Câu chuyện hầu trời của nhà thơ: GV: Tản Đà được mời lên thiên đình là để đọc thơ a. Cảnh đọc thơ cho trời và chư tiên nghe.

(8) cho trời và chư tiên nghe. Buổi đọc thơ đã diễn ra -Không khí : tĩnh túc, pha nứớc -> trang trọng thân như thế nào? (Gợi ý: thái độ đọc thơ của thi sĩ? mật gần guĩ Thái độ của chư tiên và của Trời khi nghe thơ?) - Thi sĩ đọc thơ: Đương cơn đắc ý đọc đã thích HS tìm chi tieát phaân tích Vaên daøi hôi toát ran cung maây!, … GV: Tản Đà nói đến nhiệm vụ truyền bá “thiên -> Rất cao hứng và có phần tự đắc lương” mà trời giao cho là có ý gì? Giọng kể của + liệt kê tác phẩm song song : chửa biết con in….möôi” nhaø thô ra sao? -> tự hào phô bày tài năng của mình HS trao đổi nhóm -> đại diện trình bày. -Người nghe: GV gợi mở, uốn nắn, chốt vấn đề chung + Chư tiên Tâm như nở dạ, Cơ lè lưỡi Hằng Nga, Chức Nữ chau đôi mày,… GV : Chuyện hầu trời bằng tưởng tượng giúp nhà -> rất xúc động, tán thưởng và, ngợi khen thơ nói được gì về bản thân và nghề văn? HS nhận xét : Quan niệm văn chương là một nghề . Chư Tiên ao ứớc dặn : “ anh …trời” -> haâm moä muoán mua thô kiếm sống mới, ý thức chuyên tâm vào nghề văn GV: Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là cảm hứng - Trời khen rất nhiệt thành: Văn thật tuyệt, chắc có ít, đẹp như sao băng… lãng mạn nhưng trong bài thơ lại có một đoạn rất hiện thực. Đó là đoạn nào? Nội dung của đoạn thơ? -> ca ngợi hết lới cái hay cuả văn Tản Đà - Tự xưng tên tuổi, thân thế , nhận mình là tiên bị HS trả lời nhận định cá nhân, bổ sung … GV nhận xét, chốt ý: bài thơ có sự đan cài giữa trời đày vì tội ngông cảm hứng lãng mạn và yếu tố hiện thực , điều đó * Giọng kể: đa dạng, hóm hỉnh khéo léo và có chứng tỏ Tản Đà lãng mạn nhưng không hề thoát li phần ngông nghênh, tự đắc. -> Ý thức về tài năng, táo bạo đường hoàng bộc lộ thực tế. Tản Đà là người luôn có ý thức trách nhiệm với đời cái tôi cá nhân , rất ngông khi tìm đến tận trời để nhưng cuộc đời – cụ thể là xã hội thực dân nửa khẳng định tài năng. => Khát khao được khẳng định mình giữa cuộc phong kiến – đã đối xử với ông như thế nào? đời HS trình baøy yù kieán, boå sung … GV nhận xét, định hướng: Cảnh sống của Tản Đà b. Lời trần tình của nhà thơ về cảnh sống của cũng chính là cuộc đời của người nghệ sĩ tài hoa mình trong xã hội thực dân nửa phong kiến. (Liên hệ với - Nhà thơ khẳng định nhiệm vụ truyền bá “thiên lương” mà Trời giao cho -> ý thức trách nhiệm với cuộc đời Vũ Trọng Phụng, Nam Cao…) đời và khát khao được gánh vác việc đời, lãng GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm ( 5 phút) - Bài thơ giúp em hiểu gì về con người, cá tính mạn nhưng không thoát li - Cảnh sống: cơ cực, tủi hổ: không tấc đất cắm củaTản Đà? ( Nhóm 1,2,3). dùi, thân phận bị rẻ rúng, làm chẳng đủ ăn, bị o eùp nhieàu… -> Bức tranh chân thực về cuộc đời của người nghệ sĩ tài hoa trong xã hội thực dân nửa phong - Những dấu hiệu đổi mới nghệ thuật theo hướng kiến. 3. Những dấu hiệu đổi mới nghệ thuật của bài hiện đại của bài thơ? (Nhóm 4,5,6) thô Đại diện nhóm trả lời. HS nhóm khác bổ sung. - Thể thơ thất ngôn trường thiên khá tự do. GV nhận xét, định hướng. - Ngôn ngữ chọn lọc, tinh tế, gợi cảm và gần gũi. - Cách kể hóm hỉnh, có duyên, lôi cuốn người đọc. - Tác giả vừa là người kể chuyện vừa là nhân vật Đánh giá về giá trị nghệ thuật, nội dung của bài chính. III. TOÅNG KEÁT thô? HS trả lời- GV tổng kết bài học.

(9) GV hướng dẫn HS thực hiện bài tập nâng cao HS chốt: Cái ngông : Tự cho mình văn hay -Không có ai đáng tri âm ngoài Trời, chư tiên -Xem mình là trích tiên bị đày vì tội ngông -Nhận mình là người truyền bá thiên lương Neùt khaùc NCT : ruõ boû gaùnh naëng traùch nhieäm soáng tự do thoải mái…. 4/ Hướng dẫn tự học: a/ Bài vừa học:. - Cho biết thái độ của Trời, các chư tiên như thế nào khi tác giả đọc thơ? - Cảm hứng hiện thực được biểu hiện qua các chi tiết nào? - Đọc thuộc lòng bài thơ b/ Baøi saép hoïc - Soạn bài: ”Vội vàng” **********************************. Tuaàn:21 Tieát:79-80. VỘI VÀNG. Xuaân Dieäu. A. MUÏC TIEÂU:. 1. Kiến thức : Giúp HS - Cảm nhận được lòng ham sống bồng bột và mãnh liệt của cái tôi hiện đại cùng với một quan niệm mới về thời gian, tuổi trẻ và hạnh phúc. - Nhận ra sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc dồi dào và mạch triết luận sâu sắc trong tổ chức văn bản của bài thơ, cùng những sáng tạo mới lạ trong hình thức thể hiện. 2. Kĩ năng : phân tích thơ trữ tình, thơ mới 3.Thái độ : ham sống, sống có ich không phí hoài tuổi trẻ B.PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ Yù thức cá nhân trong Hầu trời của Tản Đà . 3. Bài mới : Là nhà thơ lãng mạn nhất trong những nhà thơ lãng mạn, Xuân Diệu yêu cuộc sống, sống hết mình, khao khát được tận hưởng tất cả những gì tươi đẹp cho cuộc sống này, bài thơ “Vội vàng” thể hieän raát roõ quan nieäm aáy… HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH Tìm hieåu chung GV : Gọi HS đọc phần tiểu dẫn và nêu vài nét về xuất xứ bài thơ ? GVDG : Bài thơ thể hiện tâm trạng yêu đời tha thiết, say mê với cuộc sống của XD, nó được thể hiện ở những cung bậc khác nhau : Lúc sôi nổi , cuồng nhiệt, lúc uất ức, luyến. NOÄI DUNG BAØI DAÏY I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Taùc giaû: Xuaân Dieäu 2. Taùc phaåm a. Xuất xứ. - Được rút từ tập“Thơ thơ”, tâp thơ đầu tay của X Dieäu. - Là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của.

(10) tiếc để thể hiện lòng ham sống, yêu cuộc sống cuûa nhaø thô.. Đọc –hiểu văn bản : GV : Gọi HS đọc với giọng diễn cảm, nhịp thơ soâi noåi, gaáp gaùp, cuoáng quyùt voäi vaøng HS : Đọc, GV nhận xét, đọc lại. GV : Gọc HS đọc chú thích sgk, giải đáp những thắc mắc của HS. GV : Trong 4 câu đầu, tác giả thể hiện mong muoán gì ? Mong muoán aáy coù laï khoâng ? Vì sao? HS : Tác giả mong muốn đoạt quyền tạo hóa, đây là một ước mơ rất táo bạo thông qua các điệp từ kết hợp với các động từ mạnh và thức meänh leänh® Theå hieän loøng yeâu cuoäc soáng thiết tha muốn hưởng thụ thiên nhiên ở độ vieân maõn nhaát. GV: Trong đoạn 2, tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào ? Tác dụng của biện pháp tu từ ấy trong việc biểu đạt nội dung ? HS : Sử dụng điệp ngữ “Này đây…” : Phơi bày thiên nhiên hữu tình , phong phú, đẹp, đáng yêu ® Tâm hồn lãng mạn, yêu đời. GV : Ngon : Aån dụ chuyển đổi cảm giác : Yêu đời cuồng nhiệt. GV: Đang say đắm nhà thơ chợt khựng lại : Đang ở mùa xuân, đang ở tuổi trẻ mà tác giả đã cảm thấy tiếc mùa xuân, tiếc nuối tuổi trẻ. GV : Dấu chấm giữa dòng được tác giả sử dụng với chủ ý gì ? Nó thể hiện cảm nhận gì cuûa nhaø thô ? HS: Nieàm vui khoâng troïn veïn. GV : Tâm trạng của tác giả trong đoạn 3 là gì ? HS: Tiếc nuối, dỗi hờn vì sự ngắn ngủi của cuộc sống con người. GV : Quan niệm về thời gian trong đoạn 3 được tác giả thể hiện như thế nào ? HS trả lời : Trước đây người ta thường nói : Thời gian là vàng ngọc. Thời gian như bóng câu qua của sổ. Nhưng ở đây XD lại có cách nói mới lạ và độc đáo hơn.. Xuân Diệu trước cách mạng tháng 8. b . Chủ đề . - Lòng yêu đời, yêu cuộc sống đến độ say mê, cuồng nhieät cuûa taùc giaû. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc – Hiểu một số từ ngữ khó 2. Tìm hieåu vaên baûn a . Đoạn 1 : Câu 1 đến câu 30 : Niềm ngất ngây trước cảnh sắc trần gian. *4 câu đầu : - Toâi muoán taét naéng ñi…. - Toâi muoán buoäc gioù laïi. ® Điệp ngữ, từ ngữ “muốn” độc đáo, mạnh : Thái độ oai nghiêm, mệnh lệnh như muốn đoạt quyền tạo hóa để giữ lại màu sắc tươi đẹp, thơm ngát của thiên nhiên Þ Hưởng thụ thiên nhiên ở độ tròn đầy, sung mãn. * Caâu 5 – 14. - Naøy ñaây…… - Này đây ….® Điệp ngữ : Sự phong phú, bất tận của thiên nhiên như những món quà trao tặng con người. - Tuần tháng mật , đồng nội xanh rì , cành tơ phơ phất , khúc tình si của yến anh…… ® Từ ngữ vui tươi, trong sáng, rực rỡ : Thiên nhiên đẹp, đầy hương sắc theå hieän nieàm vui soáng cuûa nhaø thô. - Thaùng gieâng ngon nhö moät caëp moâi gaàn : So saùnh baát ngờ, thú vị, độc đáo ® Tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt của Xuân Diệu. - Tôi sung sướng . Nhưng vội vàng một nửa Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân. ® Dấu chấm giữa dòng rất mới lạ, độc đáo : Niềm vui không trọn vẹn Þ Cảm thức của nhà thơ về thời gian, về mùa xuân, tuổi trẻ rất hồn nhiên, mới mẻ. * Caâu 15 – 30 - Xuân đương tới – Xuân đương qua Xuaân coøn non – Xuaân seõ giaø Xuaân heát – Toâi cuõng maát. ® Lặp cấu trúc, hình ảnh thơ tương phản, đối lập, giọng thơ sôi nổi : Giải thích quy luật tuần hoàn của thiên nhiên bằng giọng điệu dỗi hờn Þ Tâm trạng tiếc nuối, uất ức trước hiện thực thô bạo, phũ phàng : Mùa xuân tuổi trẻ rồi sẽ qua đi . Qua đó, tác giả muốn khaúng ñònh moät chaân lí, moät trieát lí : Tuoåi xuaân moät ñi không trở lại ® Phải quý tuổi xuân. - Lòng tôi rộng – Lượng trời chật Xuân tuần hoàn – Tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại Còn trời đất – Nhưng chẳng còn tôi ® Hình ảnh thơ đối nhau : Thiên nhiên trở nên đối.

(11) GV: Cảnh thiên nhiên được miêu tả qua những câu thơ này như thế nào ? Thiên nhiên ở đây còn mang màu sắc vui tươi như ở đoạn 2 khoâng ?Vì sao ? HS: Thiên nhiên đã có sự thay đổi, không còn vui tươi trong sáng, rực rỡ nữa mà mang sắc thaùi chia li, phai taøn.. GV: Trước cảnh thiên nhiên phai tàn theo quy luật của thời gian, tâm trạng của tác giả như theá naøo ?. GV : cho HS trao đổi nhóm vấn đề sau: Tâm trạng của XD ở đoạn cuối có gì thay đổi ? Những từ ngữ, hình ảnh nào cho ta thấy rõ điều đó. Theo em ở đoạn cuối, bên cạnh thể hieän nieàm say meâ cuoäc soáng, taùc giaû coøn muoán thể hiện một quan niệm sống tốt đẹp, đó là gì? HS trao đổi trong 5 phút trình bày nội dung, HS nhoùm khaùc nhaän xeùt boå sung: Chæ ra ngheä thuật trùng điệp cấu trúc + các động từ mạnh ….: Diễn tả tâm trạng yêu đời cuồng nhiệt của tác giả. Khẳng định đó là quan niệm biết sống có ích, biết quý trọng thời gian và tuổi trẻ. GV choát yù Luyeän taäp GV hướng dẫn HS: -Sáng tạo những hình ảnh thơ độc đáo trong baøi thô ( Tháng giêng ngon…, Mùi tháng năm…, Hỡi xuaân hoâng ta muoán caén vaøo ngöôi.) - Phân tích cách liên tưởng của thi sĩ trong việc taïo hình aûnh thô. - Chú ý đến tính chất của những cảm giác mà nhà thơ huy động để diễn tả đối tượng, chú ý những động thái của chủ thể. - Chú ý thủ pháp chuyển đổi cảm giác khi thể hieän caûm giaùc trong vieäc dieãn taû hình aûnh. - Trên cơ sở đó, liên hệ với nhiều hình ảnh tương tự rất phong phú trong thơ Xuân Diệu để tổng hợp thành đặc điểm.. D. CUÛNG COÁ:. kháng với con người Þ Tha thiết với cuộc sống hơn. - Tháng năm - rớm vị chia phôi Soâng nuùi - Than thaàm tieãn bieät Gió xinh hờn – phải bay đi Chim đứt tiếng – sợ độ phai tàn. ® Nhân hóa, câu hỏi tu từ : Cảnh không còn tươi đẹp nữa mà đang ở cảnh chia li, phai tàn Þ Cái nghịch lí giữa mùa xuân, tuổi trẻ với thời gian. - Chẳng bao giờ / ôi / chẳng bao giờ nữa Mau ñi thoâi / muøa chöa ngaû chieàu hoâm. ® Cách ngắt nhịp biến hóa : Tâm trạng vừa băn khoăn lo lắng vừa tiếc nuối , bâng khuâng của nhà thơ trước hiện thực Þ Sự tuyệt vọng ảo não đã lên đến tột cùng. b . Đoạn 2 Còn lại : Niềm ham muốn tận hưởng höông saéc traàn theá. - Ta muoán oâm …… Ta muoán rieát …… Ta muoán say……… Ta muoán thaâu…… Ta muoán caén… ® Nghệ thuật trùng điệp, các động từ mạnh, giàu màu sắc, cảm giác, xúc giác rạo rực, lời thơ mạnh mẽ giục giã : Đón nhận cuộc sống bằng tất cả sự say mê của tuoåi treû theå hieän tình yeâu cuoäc soáng noàng naøn maõnh liệt, tình yêu thiên nhiên say đắm, thèm được sống, được hưởng thụ khi ý thức được cái vô hạn của thiên nhiên , đất trời và cái hữu hạn của đời người Þ Biết quý trọng thời gian, tuổi trẻ, biết sống để yêu : Một quan niệm nhân sinh tích cực, mới mẻ. III). Toång keát. 1 . Ngheä thuaät. - Hình aûnh thô choïn loïc, ñaëc saéc - Gioïng thô soâi noåi, daâng traøo loâi cuoán, haáp daãn. - Nhịp thơ, lượng thơ thay đổi linh hoạt. - Các biện pháp tu từ được sử dụng độc đáo, sáng tạo ñaëc bieät laø bieän phaùp ñieäp. 2 . Noäi dung. - Lòng yêu đời, yêu tuổi trẻ, mùa xuân, thèm được sống và thích sống, khẳng định lối sống tích cực mang đậm tính nhân văn của nhà thơ Xuân Diệu. 3. Baøi taäp naâng cao.

(12) - Đánh giá lại nội dung và nghệ thuật của bài thơ ? Qua biện pháp nghệ thuật mà Xuân Diệu sử dụng trong bài thơ thể hiện được nội dung gì của bài thơ ? - Nhận xét giọng thơ, nhịp thơ, biện pháp tu từ.. E. DAËN DOØ. -Hoïc thuoäc baøi thô; naém ñaëc saéc ngheä thuaät vaø giaù trò taùc phaåm -Soạn **********************************. Tieát: 81 Ngày soạn: A. MUÏC TIEÂU;. Tieáng Vieät NGHĨA CỦA CÂU. 1. Kiến thức : Giúp học sinh : - Hiểu được khái niệm “ nghĩa sự việc”, “nghĩa tình thái” – hai thành phần nghĩa của câu . - Bieát vaän duïng hieåu bieát veà nghóa cuûa caâu vaøo vieäc phaân tích vaø taïo laäp caâu. 2. Kĩ năng : nhận diện phân tích nghĩa tình sự việc, nghĩa tình thái trong câu ; kĩ năng viết đoạn văn 3.Thái độ : ý thức vận dụng viết câu văn đoạn văn biểu lộ nghĩa tình thái B. PHÖÔNG PHAÙP Đàm thoại (phát vấn gợi mở, phát vấn phát hiện) trao đổi nhanh, thảo luận nhóm. C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kiểm tra bài cũ :Nêu khái niệm và đặc điểm của thể loại thơ? 3. Bài mới: Một câu bao giờ cũng có nhiều nghĩa, đó là những nghĩa nào ? Hoạt động thầy trò Yêu cầu cần đạt.  . HS thực hiện tìm hiểu ngữ liệu SGK!(10) GV gọi 3 đối tượng HS trả lời !. . GV nhận xét và hướng dẫn!(nhấn mạnh biểu hiện thứ nhất của nghĩa tình thái). #GV: nhấn mạnh ghi nhớ. III. Nghóa tình thaùí: 1.Sự nhìn nhận đánh giá và thái độ của người nói đối với sự việc được đề cập đến trong câu *Tìm hiểu ngữ liệu SGK -Nghĩa tình thái:Khẳng định sự việc Ví duï: +Sự thật là dân ta… + Baù Kieán quaû.. -Nghĩa tình thái:Phỏng đóan sự việc Ví duï: +Khi Chí Phèo…Mặt trời chắc đã lên cao.. +Hình nhö trong yù muï… -Nghĩa tình thái: Đánh giá mức độ,số lượng sự vieäc Ví duï: +Với lại,đêm họ chỉ mua…là cùng -Nghĩa tình thái: Đánh giá sự việc:có thực(không thực),Xảy ra(chưa xảy ra) Ví duï: +Nghĩa tình thái: Khẳng định tính tất yếu,sự cần thiết,khả năng sự việc Ví duï:.

(13)  . HS thực hiện tìm hiểu ngữ liệu SGK!(10) GV gọi 3 đối tượng HS trả lời !. . GV nhận xét và hướng dẫn!(nhấn mạnh biểu hiện thứ hai của nghĩa tình thái). #GV: nhấn mạnh ghi nhớ. . HS thực hiện bài tập 1!.  . GV gọi 4 nhómHS lần lượt trả lời,nhận xét! GV nhận xét và hướng dẫn!( dựa vào các thành phần trong câu để tìm hiểu nghĩa sự vieäc). #GV: Cuûng coá!!. #HS thöc hieän nhanh baøi taäp 2?.       . HS thực hiện bài tập 3! Nhoùm 1: caâu a Nhoùm 2: caâu b Nhoùm 3: caâu c Nhoùm 4: caâu d GV gọi 4 nhómHS lần lượt trả lời,nhận xét! GV nhận xét và hướng dẫn!. HS thực hiện bài tập 4 GV gọi 4 HS của 4 nhóm lần lượt trả lời,nhận xét!  GV nhận xét và hướng dẫn!( chốt lạikĩ năng nhaän bieát nghóa tình thaùi) GV: Chốt lại ý thức và kĩ năng nghĩa tình tháinghĩa sự việc!!  . D. CUÛNG COÁ. -Khái niệm nghĩa sự việc, nghĩa tình thái. +Trường kì kháng chiến nhất định thắng lợi 2.Tình cảm thái độ của người nói đối với người nghe .Tìm hiểu ngữ liệu sgk -Tình caûm thaân maät,gaàn guõi Ví dụ:Em thắp đèn lên chị Liên nhé? -Thái độ bực tức,hách dịch Ví duï:SGK -Thái độ kính cẩn Ví duï:SGK 3.Ghi nhớ: -Nghĩa tình thái thể hiện thái độ,sự đánh giá của người nói đối với sự việc hoặc đối với người nghe.Nó có thể bộc lộ riêng qua các từ ngữ tình thaùi trong caâu III.Luyeän taäp Baøi 1 a. -Nghĩa sự việc:hiện tượng thời tiết hai miền(Bắc -Nam)-coù ñaëc ñieåm khaùc nhau -Nghĩa tình thái: phỏng đóan với độ tin cậy cao(chaéc) b.Nghĩa sự việc:tấm ảnh của mợ Du và thằng Dũng -Nghĩa tình thái:Khẳng định sự việc ở mức độ cao(roõ raøng laø) c.Nghĩa sự việc:cái gông to nặng tương xứng với tội án tử tù -Nghĩa tình thái: thái độ mỉa mai (thật là) d. (câu 1): Nghĩa sự việc:nghề cướp giật của Chí Pheøo,Nghóa tình thaùi:nhaán maïnh(chæ) (caâu 3):.. Baøi 2 a.nói của đáng tội b.coù theå c.những d.kia maø Baøi taâp 3 a. hình nhö b. deã c. taän Baøi 4: -Nó không đến cũng chưa biết chừng -Bây giờ chỉ 8 giờ là cùng.

(14) - Học bài: Nắm được nghĩa sự việc và nghĩa tình thái, hoàn thành BT còn lại. GV hướng dẫn học sinh đặt câu có từ tình thái. E/ DAËN DOØ. - Hoïc baøi naøy vaø xem caùc baøi taäp - Soạn bài : Vội vàng. Tuaàn: Tieát:81 Laøm vaên: Ngày soạn: A. MUÏC TIEÂU :. Thao taùc laäp luaän. 1. Kiến thức : Giúp học sinh : - Nắm được yêu cầu và cách sử dụng thao tác lập luận bác bỏ trong văn nghị luận. - Biết bác bỏ một ý kiến sai, thiếu chính xác về xã hội hoặc văn học. 2. Kĩ năng : rèn luyện kĩ năng vận dụng thao tác bác bỏ trong việc viết một đoạn văn, bài văn nghị luận. Rèn luyện trí tuệ và tính trung thực cho HS 3.Thái độ : nhận thức sâu sắc vai trò của thao tác bác bỏ , có ý thức vận dụng sáng tạo hiệu quả vào việc viết văn bản nghị luận . Bài học có ý nghĩa về đạo đức. B. PHÖÔNG PHAÙP Đàm thoại (phát vấn gợi mở, phát vấn phát hiện) trao đổi nhanh, thảo luận nhóm. C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kiểm tra bài cũ :Vở soạn của HS. 3. Bài mới: Lập luận bác bỏ là một bộ phận không thể thiếu trong kĩ năng làm văn nghị luận HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY GV: Em hãy cho biết trong thực tế, em có gặp các ý kiến mà I. Khaùi nieäm - Bác bỏ là cách lập luận để chứng minh mình thấy sai hoặc không tán thành không ? Em thử nêu ví dụ ? Gặp những trương hợp ấy em cảm thấy như thế nào ? Về ý kiến đó sai. maët chaân lí, coù caàn tieán haønh baùc boû hay khoâng ? 1. Yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän so saùnh - Muốn bác bỏ ý kiến đó sai cần : Học sinh : Trả lời về vai trò của lập luận bác bỏ trong đời + Trích dẫn ý kiến đó một cách đầu đủ soáng GV : Trong cuộc sống thường gặp ý kiến sai, lúc đó trong suy khách quan trung thực + Chæ ra choã sai, vì sao sai : muoán chæ ra nghĩ cần tiến hành bác bỏ để có được nhận thức đúng cho mình ( đúng về logich, đúng với sự thật, thái độ, tư tưởng). Đối chỗ sai phải tuyệt đối tôn trọng sự thật, ý kiến đối phương, không xuyên tạc, bịa với các vấn đề có ý nghĩa trong đời sống cần viết bài bác bỏ. đặt, tìm bằng chứng. Từ thực tế đó mà GV : Bác bỏ là gì ? Yêu cầu khi thực hiện lập luận bác bỏ để phaùt hieän choã sai trong luaän ñieåm, luaän thuyết phục đối phương ? cứ, lập luận …rồi tiến hành bác bỏ HS : Dựa vào SGK trình bày + Dùng lí lẽ và dẫn chứng để phân tích lí GV giảng : Bác bỏ một ý kiến là chứng minh ý kiến đó sai. Sai tức là không đúng sự thật, trái lô gích, là quy kết quá đáng giải vì sao như thế là sai. - Thực tế cái đúng sai không tách hoặc nêu chưa đúng bản chất của sự việc…Nếu chỉ tuyên bố ý bieät vì vaäy khi vaän duïng thao taùc kiến nào đó là sai mà không lập luận người ta sẽ không thừa baùc boû caàn caân nhaéc, phaân tích nhận đó là sai từng mặt để bác bỏ thích hợp và GV : Muốn lập luận bác bỏ có sức thuyết phục thì phải làm đưa ra kết luận thỏa đáng theá naøo? -> Bác bỏ phải trung thực có mức độ và HS dựa SGK trình bày các yêu cầu cơ bản.

(15) Hoạt động 2: Cách sử dụng thao tác lập luận bác bỏ GV: Có những cách lập luận bác bỏ nào ? Học sinh : Dựa vào SGK trình bày. GV : Luaän ñieåm laø gì ? HS nhắc lại kiến thức, chỉ rõ tính chất chung của luận điểm ( yêu cầu đúng đắn, mới mẻ, tập trung…) GV : nêu một số luận điểm sai thường gặp ( nói sia sự thật, nói cực đoan, phiến diện, có luận điểm sai một mặt…) - Coù tieàn laø coù taát caû . - Ngô Đức Kế cho rằng” Truyện Kiều là một dâm thư” -> sai GVH : Luận điểm trên sai ở chỗ nào ? Em hãy bác bỏ lại ? HS : Trao đổi với nhau theo bàn. GV: Goïi moät vaøi HS phaùt bieåu. GV giaûng : Neáu Phaïm Quyønh chæ nhaän ñònh “ Truyeän Kieàu laø quoác hoa cuûa VN -> khoâng sai - nhưng ông cho rằng “ Một nước…ta” -> phiến diện vì đưa TK leân ñòa vò quoác hoa tieâu bieåu nhaát GV: Luận cứ là gì ? Yêu cầu của luận cứ ? HS : Luận cứ phải chính xác, đầy đủ, đúng sự thật. GV:Nêu một số trường hợp sai luận cứ mà SGK dẫn ra cho HS phát biểu ý kiến, chỉ ra chỗ sai : Lí lẽ sai, dẫn chứng sai, sai do coá tình xuyeân taïc. HS nêu thao tác bác bỏ luận cứ GVH: Laäp luaän laø gì? baùc boû laäp luaän ntn ? HS : lập luận sai thường biểu hiện ở sy luận sai , quy nạp thieáu chính xaùc, phaân tích thieáu thuyeát phuïc… GV neâu moät soá caùch laäp luaän sai HS phaùt bieåu yù kieán nhaän xeùt, tìm caùch baùc boû Hoạt động 3: Luyện tập Hướng dẫn HS làm BT GV chia 4 nhoùm: 2 nhoùm baøi taäp 1, 2 nhoùm baøi taäp 2 HS trao đổi xác định lập luận bác bỏ được vận dụng theo thao taùc naøo? Với bài 2 đưa ra cách lập luận để bác bỏ sai lầm trong luận ñieåm” coù tieàn laø coù haïnh phuùc” HS cử đại diện trình bày, HS khác nhận xét bổ sung GV sửa chữa chốt vấn đề D. CUÛNG COÁ : - Theá naøo laø thao taùc laäp luaän baùc boû ? - Cách thức bác bỏ ? E. DAËN DOØ :. Soạn bài: “Tràng Giang” – Huy Cận.. đúng quy cách. 2. Cách sử dụng thao tác lập luận bác boû : a. Baùc boû luaän ñieåm : Vaïch ra caùi sai cuûa baûn thaân luaän ñieåm ( nhaän ñònh keát luaän) baèng caùch : - Dùng thực tế để bác bỏ . - Duøng pheùp suy luaän. b. Bác bỏ luận cứ : Vạch ra tính chất sai lầm, giả tạo trong lí lẽ và dẫn chứng được sử dụng. - Xem trích dẫn có đúng không, có chân thaät khoâng, coù bò caét xeùn, xuyeân taïc hay không; lí lẽ có vững chắc không c. Bác bỏ cách lập luận : Vạch ra sự mâu thuaãn khoâng nhaát quaùn phi loâ gích trong lập luận của đối phương, chỉ ra sự đổi thay, đánh tráo khái niệm trong quá trình laäp luaän. II.. Luyeän taäp 1 . Baøi 1 / Trang 16 - Luaän ñieåm sai do laäp luaän sai -> baùc boû caùch laäp luaän. - Lập luận của cô vũ nữ chỉ suy luận một chiều, thiếu toàn diện, bỏ sót mặt thứ hai, do đó kết luận rút ra sai. -cách bác bỏ ở đây là lật ngược lại, phơi bày khía cạnh mà cô vũ nữ không nhìn ra 2 . Baøi 2/ trang 16 - Baùc boû luaän ñieåm “ coù tieàn laø coù haïnh phuùc” -Khái niệm, yêu cầu, cách sử dụng các thao taùc laäp luaän baùc boû ? -Nắm lí thuyết, làm lại bài tập vào vở.

(16) Tuaàn: Tieát: Ngày soạn:. Đọc văn. Traøng. A. MUÏC TIEÂU. Huy Caän. 1. Kiến thức : Giúp HS - Cảm nhận được nỗi sầu của cái tôi cô đơn trước tạo vật thiên nhiên mênh mông hiu quạnh.. - Cảm nhận được lòng yêu quê hương đất nước thầm kín đượm trong nỗi sầu đó. - Nhận ra được việc sử dụng nhuần nhuyễn những yếu tố thơ cổ điển trong một bài thơ mới. 2. Kĩ năng : phân tích thơ trữ tình, thơ mới 3.Thái độ : Trân trọng tình yêu quê hương dất nước của nhà thơ. B. PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ -Nêu những nội dung chính trong thơ Xuân Diệu trước Cách mạng? -Kiểm tra vở soạn HS yếu 3. Bài mới : Sống trong cảnh nước mất nhà tan, đang ở giữa quê hương mà vẫn nhớ quê hương, tâm hồn luôn trĩu nặng cô đơn đó chính là tâm sự mà Huy Cận gửi gắm vào bài thơ Tràng Giang.. HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH Tìm hieåu chung GV : Gọi HS trình bày một vài nét về cuộc đời của Huy Cận qua việc chuẩn bị bài ở nhà. HS : Điểm qua một vài nét chính bằng cách dựa vaøo SGK.. NOÄI DUNG BAØI DAÏY A .Tìm hieåu chung: 1 . Taùc giaû : sgk. GV: Caùc taùc phaåm tieâu bieåu cuûa Huy Caän ? HS: Dựa vào SGK . GV :Xuất xứ của tác phẩm ? Nêu chủ đề bài thơ? HS : Trình bày theo sự chuẩn bị ở nhà. GV : Choát yù. Đọc –hiểu văn bản : * Bước I : Đọc – tìm hiểu từ ngữ khó GV : Gọi HS đọc với giọng điệu vừa tha thiết, vừa u hoài âm hưởng chậm, buồn. HS : Đọc GV nhận xét, đọc lại.Lưu ý HS các chú thích trong bài học để hiểu rõ bài thơ * Bước II : Tìm hiểu văn bản. Baøi thô theå hieän noãi buoàn meânh moâng xa vắng trước cảnh trời đất, sông nước bát ngát khi chiều tà -> tình yêu quê hương đất nước thaàm kín cuûa taùc giaû. B. Đọc –hiểu văn bản : I. Đọc – tìm hiểu từ ngữ khó : Chuù thích sgk. -Trước CM: Là nhà thơ tiêu biểu, xuất sắc của phong trào thơ Mới. -Tham gia CM, giữ nhiều trọng trách trong lĩnh GV : Chốt ý, nhấn mạnh : Oâng là người Yêu thích thơ vực văn hoá. Yêu thích thơ Đường, thơ ca VN, Đường, thơ ca VN, chịu ảnh hưởng của văn học Pháp, Phong chịu ảnh hưởng của văn học Pháp -Phong cách: buồn, trầm mặc, cổ kính, hiện đại, cách: buồn, trầm mặc, cổ kính, hiện đại, suy tưởng, triết lí. -Trước CM: nổi tiếng với tập” Lửa thiêng” –cái băn khoăn, suy tưởng, triết ,lí 2 . Taùc phaåm : ngaäm nguøi, caùi” toâi” buoàn meânh mang -Sau CM: tập thơ “ Trời mỗi ngày lại sáng”-> tìm được a. Xuất xứ : Trích trong tập” Lửa thiêng” viết nguồn thơ mới trong công cuộc XD bảo vệ đất nước, hồn thơ 1939 , soâi noåi, laïc quan. b. Chủ đề. II. Tìm hieåu vaên baûn : * Nhan đề và câu thơ đề từ : - “Traøng giang” : Vaàn “ang’-> t/chaát ngaân vang gợi cảm giác mênh mang, bất tận: Con soâng daøi, roäng, baùt ngaùt hôn, mang saéc thaùi trang nhaõ coå kính..

(17) GV : Câu thơ đề từ là “sông dài” nhưng tại sao t/giả viết nhan đề là“Tràng giang” chứ không phải là “Trường giang”? Điều này có dụng ý gì ? HS : Suy nghĩ trả lời. GV giaûng : Traøng giang :ñieäp vaàn” ang” -> con soâng dài, rộng gợi cảm giác mênh mang, bất tận không gian hoang sô hiu quaïnh, mang saéc thaùi trang nhaõ coå kính, mang ý nghiã trừu tượng. GV : Câu thơ đề từ có tác dụng gì đ/v bài thơ Câu hỏi thảo luận : Ở khổ thơ thứ nhất có những hình ảnh nào? Em hãy nhận xét những hình ảnh đó ?Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì ?Tác dụng của những biện pháp nghệ thuật này? HS : Thảo luận theo bàn, chỉ ra được những chi tiết mieâu taû. GV :Gọi bất kỳ HS trả lời, HS nhóm khác bổ sung. GV giảng : Hai câu thơ đầu, đặc tả cái mênh mang của dòng sông. Câu trên sự vô biên được mở ra về bề rộng với những hình ảnh sóng nối tiếp, xô đuổi nhau, loang ra đến tận chân trời thì câu dưới sự vô biên lại được mở ra về chiều dài với hình ảnh con thuyền thả mình buông xuôi theo những luồng nước song song rong ruổi về mãi cuối trời. GV : Choát yù, GV : Cảnh vật ở khổ 2 được miêu tả như thế nào ? Biện pháp nghệ thuật được sử dụng ? Rõ ràng trong khung cảnh ấy có âm thanh của c/s nó được diễn tả ra sao? Em nhận xét gì về hai chữ “đìu hiu” ? HS : Chỉ ra được những hình ảnh của khổ 2, nghệ thuật : Từ láy-> cảnh buồn hoang sơ, hiu hắt. Đìu hiu: gió nhẹ, gợi cảm giác buồn -> HC học trong “Chinh phuï ngaâm”: Non kì quaïnh queõ traêng treo. Beán Phì gioù thoåi ñìu hiu maáy goø GV giaûng : Khoâng gioáng nhö “Caûnh ngaøy heø” cuûa Nguyễn Trãi “Lao xao chợ cá làng ngư phủ”, cũng là cảnh chợ nhưng ở đây là tiếng của chợ tàn, còn gì buồn hơn ? Không những vậy, tiếng chợ chiều tàn đó coøn vaêng vaúng ñaâu ñaây… GV : Hai câu cuối của khổ thơ có những từ ngữ nào lạ ? Tác dụng của nó ? Trong không gian đó con người nhö theá naøo ? HS :Chỉ ra được từ “Sâu chót vót”-> thăm thẳm, vô taän. GV : Em haõy nhaän xeùt veà taâm traïng nhaø thô thoâng qua cảnh vật ở khổ 2 ? HS nhaän xeùt GV giảng : Tâm trạng cô đơn, buồn của nhà thơ đã. - “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài” + Sông núi, đất trời, lòng ngưòi tràn ngập bâng khuâng, nhung nhớ -> mối buồn sầu, niềm cảm thông với nỗi buồn sông núi của nhaø thô. 1 . Khoå 1.. -Cảnh sông nước : +Sóng gợn…buồn điệp điệp : từ láy, nhịp 4/3, gợi meânh mang -> buoàn da dieát + Con thuyeàn xuoâi maùi: nhoû beù, leû loi +Thuyền về >< nước sầu trăm ngả -> điệp,đối (thơ Đường), nhân hoá: cảnh sông nước rộng lớn mênh mông, không gian vươn xa vô biên mọi chiều hướng, sự chia lìa, nỗi sầu lan toả khắp nơi gợi buồn-> nỗi buồn của chính nhà thơ thaám saâu vaøo caûnh vaät. + Cuûi/ moät caønh khoâ/ laïc maáy doøng. . nhòp 1/3/3 . Củi : Vật nhỏ bé, tầm thường-> gợi thân phận nhỏ nhoi của một kiếp người. .lạc mấy dòng: trôi nổi, lênh dênh trên sông-> sự bơ vơ giữa dòng đời. * Sô keát : Caûnh TN buoàn – caûm xuùc buoàn keùo daøi không dứt. 2.Khoå 2: -Caûnh vaät “Lô thô, coàn nhoû gioù ñìu hiu Đâu tiếng làng xa văn chợ chiều. + Laùy , buoàn hiu quaïnh + Aâm thanh gợi cuộc sống xa vắng, buồn. -> Đón đợi hơi ấm tình người, c/đời bằng cả tâm hồn nhưng tất cả đều bị bao choáng bởi không gian meânh moâng, quaïnh queõ. - Nắng xuống trời lên sâu chót vót Sông dài trời rộng bến cô liêu. +saâu: thaêm thaúm, hun huùt khoân cuøng +Chót vót: khắc hoạ chiều cao dường như vô tận. + Sông dài trời rộng bến cô liêu: sâu hút tầm mắt cuûa taàm nhìn ngang. ->Đặc tả không gian 3 chiều-> tạo ấn tượng diễn tả sự chông chênh, mênh mang của vũ trụ trong cảm nhận của con người, nỗi buồn thấm vào không gian, con người trở lên bé nhỏ, cô đơn * Sô keát : Noãi buoàn thaám saâu vaøo caûnh vaät, con người nhỏ bé, cô đơn-> lòng khao khát tình đời, tình người, tình quê hương của nhà thơ. 3.Khoå 3: - Bèo-> Số phận nhỏ bé, tầm thường, vô nghĩa đang bị cuốn trôi giữa dòng đời không biết đi đâu veà ñaâu. - Không đò, không cầu: Không gian vắng lặng, hiu haét, meânh moâng, troáng traûi..

(18) thấm sâu vào cảnh vật, HC khao khát tình đời, tình người, tình quê hương, sống giữa quê hương mà nhớ, thương quê hương, ta hiểu được tấm lòng yêu nước của nhà thơ trong cảnh nước mất nhà tan lúc bấy giờ . GV : Chốt lại những điểm cần khắc sâu * Tìm hieåu khoå 3. GV : Nhà thơ đã đưa hình ảnh trong thơ cổ vào bài thơ, đó laø hình aûnh naøo ? HS : Tìm được hình ảnh “bèo” trong “Bèo dạt mây trôi”(Thơ cổ).-> diễn tả số phận nhỏ bé, tầm thường, vô nghĩa đang bị cuốn trôi giữa dòng đời không biết đi đâu về ñaâu. GV : Sự sống ở đây như thế nào ? Điều này thể hiện cái gì trong taâm hoàn nhaø thô ? HS : Suy nghĩ, làm việc độc lập. GV giảng: Con đò, cây cầu: đưa, chở khách qua sông, tín hiệu nối giữa hai bờ sông cũng không có, không một bóng người, nghĩa là sự sống ở đây không có, tất cả chỉ là một khoâng gian vaéng laëng, meânh moâng voâ taän.. * Tìm hieåu khoå 4 GV : Hai câu đầu của khổ cuối tác giả miêu tả khung cảnh thiên nhiên như thế nào ? Từ “đùn”, hình ảnh “Chim” trong boùng chieàu em coù thaáy quen thuoäc không ? T/g đã lấy trong những tác phẩm nào ? HS :Thảo luận theo bàn, chỉ ra được cảnh ở hai câu đầu của khổ 4 đẹp, hùng vĩ, t/g đã lấy thi liệu trong thơ Đường. GV : Nhà thơ đã lấy một số từ, hình ảnh trong thơ Đường, thơ cổ nhưng ý thơ vẫn mới mẻ : - Mặt đất mây đùn cửa ải xa (Thu hứng- ĐP) - Chim hôm thoi thóp về rừng (Ca dao) - Quê hương khuất bóng hoàng hôn Treân soâng khoùi soùng cho buoàn loøng ai (Thoâi Hieäu) Neáu nhö caûnh treân soâng khoùi soùng laøm Thoâi Hieäu buoàn thì HC khoâng coù khoùi soùng maø vaãn buoàn da dieát…. luyeän taäp. GV: T/y quê hương đất nước được HC thể hiện như thế naøo? HS : Trả lời dựa vào bài giảng. GV: Choát laïi yù. * Baøi taäp : GV : Hướng dẫn HS làm BT - Khoâng gian trong baøi thô : Meânh moâng voâ bieân vaø quaïnh hiu hoang vaéng.. + Từ phủ định “không”: phủ nhận thực tại, chỉ có TN hoang vaéng, buoàn teû * Sơ kết : Sự trống vắng, cô đơn đến rợn ngợp trong thế giới thiên nhiên -> Nỗi cô quạnh, nỗi buồn về cuộc đời, nhân thế của nhà thơ.. 4.Khoå 4: - Cảnh thiên nhiên : “Lớp lớp mây cao đùn núi bạc”-> Sự sinh sôi nảy nở, cảnh đẹp hùng vĩ.. - Cánh chim nhỏ bé: gợi nỗi cô đơn, buồn xa vaéng >< vuõ truï bao la huøng vó -> Hình aûnh coå điển, đẹp- cánh chim nhỏ bé giữa thiên nhiên bao la, sự nhỏ bé, cô đơn của nhà thơ.. -Lòng quê dợn dợn vời con nước Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà. + dợn dợn: Những xao động trong lòng trước cảnh sông nước, đất trời. “Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”. +Không khói hoàng hôn : tín hiệu thông thường của sự đoàn tụ con người trong thời điểm hoàng hôn cũng không có : Thiên nhiên coå sô, laëng leõ.. -> Cách nói ngược với thơ cổ : Sống giữa quê hương mà nhớ quê hương da diết ->T/y quê hương đất nước của nhà thơ. * Sơ kết : Cảnh quê hương được miêu tả tinh tế, nỗi sầu của nhà thơ trước thiên nhiên-> Lòng yêu quê hương, đất nước của HC. III. Toång keát:. - Hình tượng tạo vật TN : Mênh mông vô biên vaø quaïnh hiu hoang vaéng. -Hình ảnh cái tôi : một lữ thứ bơ vơ trước trời nước, trôi dạt trong không gian và thời gian. - Cảm xúc thiết tha với tạo vật TN và giang sôn toå quoác - Phong vị thơ Đường thấm đẫm trong nhiều phöông dieän cuûa baøi thô..

(19) - Thời gian : Chiều muộn, đang nghiêng về hoàng hoân. - Quan hệ giữa hai chiều này rõ rệt : + Tác động tương hỗ của chúng : Buổi chiều :không gian hoang sơ, cô quạnh, khung cảnh rợn ngợp, gợi buồn cho con người nhất là kẻ cô lữ . + Không gian, thời gian đều vận động : sông nước, thuyền, củi, mây trời, chim chiều, bãi bơ,…như đang tieáp noái chaûy troâi.Buoåi chieàu caøng luùc caøng muoän hôn. Sự vận động hữu hình vừa vô hình này cũng phụ hoạ vào nhau, hoà điệu vào nhau khiến cho diện mạo của caûnh vaät caøng luùc caøng aâm u, xa vaéng, caûm xuùc caøng luùc caøng naëng neà, u aùm. HS : Nghe, ghi chép đầy đủ.. 4/ củng cố: a/ Bài vừa học: -Tâm trạng của Huy Cận qua bài thơ? Bức tranh thiên nhiên? - Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật bài thơ, hoàn thành BT. b/ Baøi saép hoïc: Chuaån bò baøi tieáng Vieät “ thao taùc laäp luaän baùc boû” Tieát:84 Laøm vaên. A. MUÏC TIEÂU:. Luyeän taäp thao taùc laäp luaän. 1. Kiến thức : Giúp học sinh - Nắm vững thao tác lập luận bác bỏ trong văn nghị luận. - Biết bác bỏ một ý kiến sai, thiếu chính xác về xã hội hoặc văn học. 2. Kĩ năng : rèn luyện kĩ năng vận dụng thao tác bác bỏ trong việc viết một đoạn văn, bài văn nghị luận. Rèn luyện cho HS đầu óc phê phán phân tích, biết nhận ra chỗ đúng chỗ sai và biết cách phê phaùn baùc boû caùi sai, maøi saéc tö duy pheâ phaùn cuûa mình 3.Thái độ : Bồi dưỡng cho HS thái độ bác bỏ khoa học trung thực chống thái độ xuyên tạc thiếu trong sáng mượn việc bác bỏ người khác để tự đề cao mình hoặc thiếu tinh thần xây dựng C. PHÖÔNG PHAÙP Đàm thoại (phát vấn gợi mở, phát vấn phát hiện) trao đổi nhanh, thảo luận nhóm. C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ - Khaùi nieäm, yeâu caàu, caùch baùc boû - Kiểm tra vở soạn của HS yếu 3. Bài mới: Để củng cố lại lí thuyết tiết học trước chúng ta đi vào thưc hành thao tác lập luận bác bỏ… Hoạt động thầy trò Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1: bài tập tái hiện -GV định hướng nhấn mạnh yêu cầu bài tập 1 -HS thực hiện bài tập 1a. -Caùc nhoùm HS trình baøy baøi taäp!! GV kieåm tra,nhaän xeùt,cho ñieåm baøi taäp cuûa 3 HS(3 phuùt). Baøi taäp 1 Yeâu caàu: a.Nghệ thuật bác bỏ trong đọan văn của Ghécxen -Noäi dung baùc boû:quan nieäm soáng sai laàm:boù heïp trong ngưởng cửa nhà mình -Cách bác bỏ:dùng lí lẽ,với chứng cứ:so sánh:mảnh.

(20) GV cuûng coá kó naêng thao taùc laäp luaän baùc boû!! HS thực hiện bài tập 1 b . GV kieåm tra,nhaän xeùt,cho ñieåm baøi taäp cuûa 3 HS(3 phuùt) GV cuûng coá kó naêng thao taùc laäp luaän baùc boû!!. Hoạt động 2: bài tập sáng tạo -GV định hướng nhấn mạnh yêu cầu bài tập 2! -HS thực hiện yêu cầu bài tập 2a,2bcả nói vaø vieát) (5 phuùt) GV kieåm tra,nhaän xeùt,cho ñieåm baøi taäp cuûa 3 HS(3 phút) ( hướng dẫn:cách bác bỏ:phân tích nguyeân nhaân( caùch nhìn phieán dieän),chæ ra taùc hại(ảnh hưởng không tốt đến kết quả học tập),đề xuất cách học đúng..,giọng điệu bác bỏ,tư ngữ,… GV cuûng coá kó naêng thao taùc laäp luaän baùc boû!! -. vườn rào kín,đại dương -Diễn đạt:từ ngữ giản dị,câu văn tường thuật và mieâu taû b. Nghệ thuật bác bỏ trong đọan văn của Ngô Thì Nhaäm -Nội dung:bác bỏ thái độ e ngại,né tránh của hiền taøi -Caùch baùc boû: phaân tích caùc khía caïnh -Diễn đạt: từ ngữ trang trọng,giọng điệu chân thaønh,so saùnh hình aûnh Baøi taäp 2 a.Bác bỏ quan niệm:Muốn học giỏi môn ngữ văn chỉ cần đọc nhiều sách,học thuộc nhiều thơ văn b. Bác bỏ quan niệm:Muốn học giỏi môn ngữ văn… chæ caàn luyeän nhieàu veà tö duy,veà caùch noùi,caùch vieát. Baøi taäp 3 Bác bỏ quan niệm:Thanh niên,học sinh thời nay phải biết nhuộm tóc,hút thuốc lá,uống rượu,vào các vũ trường…thế mới là cách sống sành điệu của tuổi trẻ thời hội nhập. Hoạt động 3: bài tập sáng tạo -GV định hướng nhấn mạnh yêu cầu bài tập 3! - GV kiểm tra,nhận xét,cho điểm 3 đoạn văn cuûa 3 HS(3 phuùt) GV cuûng coá kó naêng thao taùc laäp luaän baùc boû!! @.Bài tập 4 HS thực hiện tại nhà!!(nếu không còn thời gian). GV củng cố kĩ năng và ý thức sử dụng lập luận baùc boû trong baøi nghò luaän vaên hoïc! 4. CUÛNG COÁ: a/ Bài vừa học: HS nắm lại các cách lập luận bác bỏ, làm bài tập vào vở. b/ Baøi saép hoïc Chuẩn bị bài mới:Đây thôn Vĩ Dạ Taùc giaû, taâm traïng nhaø thô.

(21)

(22)

(23) Tuaàn: Tieát: Ngày soạn: A. MUÏC TIEÂU:. Laøm vaên. Baøi vieát soá 5: Nghò luaän. 1. Kiến thức :Giúp HS - Biết viết bài nghị luận văn học phân tích một vấn đề của tác phẩm văn xuôi, kịch, hoặc thơ 2. Kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng phân tích đề và kĩ năng viết bài văn nghị luận phân tích một vấn đề của tác phẩm văn xuôi, kịch, hoặc thơ . Biết cách trình bày và diễn đạt các nội dung bài viết một cách sáng sủa, đúng quy cách, khắc phục và hạn chế những sai sót ở bài viết trứơc 3.Thái độ : hiểu đúng ý nghĩa của cái tôi cá nhân nhà thơ B. PHƯƠNG PHÁP:Ra đề phù hợp, hướng dẫn HS làm bài C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 3. Bài mới: HS viết bài ( 90’) HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH. GV chép đề lên bảng, nêu yêu cầu cụ thể với tiết kiểm tra : nghiêm túc …; dặn dò HS chú ý thời gian 45 phút, yêu cầu đề … HS laøm baøi nghieâm tuùc. NOÄI DUNG BAØI DAÏY. HS chọn 1 trong 2 đề sau : Đề bài : Đề 1: Hình tượng nhân vật trữ tình trong bài Lưu biệt khi xuaát döông cuûa Phan Boäi Chaâu. Đề 2: Phân tích số phận bi kịch của Vũ Như Tô qua đoạn. trích “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài” trong tác phẩm Vũ Như Tô của Nguyễn Huy Tưởng.. *. Hướng dẫn tự học. -Xem laïi Kieåu baøi vaø laäp daøn yù cho baøi vieát -Soạn : Tràng Giang. Tuaàn: 23 Tieát: 85 A. MUÏC TIEÂU:. 1. Kiến thức : Giúp HS. Đọc văn. Ñaây thoân Vó. Hàn Mặc Tử.

(24) - Cảm nhận được tình yêu đời, lòng ham sống mãnh liệt mà đầy uẩn khúc của một hồn thơ, thể hiện qua niềm tha thiết đến khắc khoải đ/v cảnh và con người. - Nhận ra được dạng liên kết vừa đứt đoạn vừa nhất quán khá điển hình của mạch thơ. - Chỉ ra được lối tạo hình giản dị mà tài hoa của thi phẩm. 2. Kĩ năng : phân tích thơ trữ tình, thơ mới 3.Thái độ : cảm thông với nhà thơ, sống có khát vọng ngay cả trong lúc đau thương….. B.PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kiểm tra bài cũ Tâm trạng của Huy Cận qua bài thơ? Bức tranh thiên nhiên? 3. Bài mới : Gắn bó với đời, tha thiết sống đến khắc khoải, đó chính là tâm trạng của Hàn Mặc Tử trong “Ñaây thoân Vó Daï”... HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY Tìm hieåu chung A .Tìm hieåu chung: GV : Goïi HS trình baøy moät vaøi neùt veà cuoäc 1 . Taùc giaû : sgk đời của Hàn Mặc Tử qua việc chuẩn bị bài ở - Teân thaät : Nguyeãn Troïng Trí (1912 – 1940).Queâ nhaø. Quaûng Bình. - Nổi tiếng là thần đồng thơ ngay còn nhỏ. HS : Ñieåm qua moät vaøi neùt chính baèng -1936 mắc bệnh phong -> về Quy Nhơn chữa bệnh, mất cách dựa vào SGK. tại trại phong Quy Hoà. GV : Chốt ý, nhấn mạnh : Oâng là người yêu - Thô oâng : đời, rất yêu trăng, căn bệnh ông mắc phải có + Phức tạp và đầy bí ẩn…Cảnh quê, tình quê tha thiết, ảnh hưởng đến hồn thơ ông. rạo rực, trong trẻo, lành mạnh. GV: Caùc taùc phaåm tieâu bieåu cuûa HMT ? + Hồn thơ mãnh liệt nhưng quằn quại, đau đớn HS: Dựa vào SGK . + Thế giới NT nhiều khi điên loạn, ma quái, xa lạ với đời thực. - Taùc phaåm tieâu bieåu : sgk. GV :Xuất xứ của tác phẩm ? Nhận xét cảnh 2 . Taùc phaåm : vật và tình người trong bài thơ ? Nêu chủ đề a. Xuất xứ : Trích trong tập “Đau thương” baøi thô? - Bài thơ tình hay nhất có sự hoà quyện giữa TN và HS : Trình bày theo sự chuẩn bị ở nhà. lòng người, cái thực, cái mộng, cái cụ thể và cái huyền GV: Choát yù. ảo hoà quyện vào nhau. b. Chủ đề : Bài thơ miêu tả cảnh, người Vĩ Dạ (xứ Huế) đep, trong sáng, lung linh, huyền ảo qua đó thể hiện tâm trạng, loøng yeâu c/s cuûa nhaø thô. B. Đọc –hiểu văn bản I. Đọc – tìm hiểu từ ngữ khó : Đọc –hiểu văn bản Chuù thích sgk * Đọc – tìm hiểu từ ngữ khó GV : Gọi HS đọc với giọng điệu vừa tha thiết, vừa u hoài. HS : Đọc:GV nhận xét, đọc lại. GV :Cho HS xem một số tư liệu về HMT, xứ Hueá, thoân Vó Daï, Quy Nhôn. Giaûi thích vì sao bài thơ ra đời (Tấm bưu thiếp có cảnh vườn Vĩ Dạ mà Hoàng Cúc gửi…) II. Tìm hieåu vaên baûn :.

(25) *Tìm hieåu vaên baûn GV : Câu thơ mở đầu với hình thức là một câu hỏi, ngoài mục đích hỏi còn mục đích gì khaùc ? GV giảng : Câu thơ mở đầu mang nhiều sắc thái : Vừa hỏi han, vừa hờn trách, vừa nhắc nhớ, vừa mời mọc. T/g đang tự phân thân để hỏi chính mình về một việc cần làm, đáng ra phải làm từ lâu rồi mà giờ đây không biết có cơ hội để thực hiện nữa hay không đó là về thaêm thoân Vó… Câu hỏi thảo luận : Bức tranh thôn Vĩ được taùc giaû mieâu taû nhö theá naøo ? Haõy phaân tích những chi tiết đó ? HS : Thảo luận theo bàn, chỉ ra được những chi tiết miêu tả cảnh sắc đẹp, trù phú. Phân tích được một số từ ngữ “đắt” trong 3 câu thơ. GV :Gọi bất kỳ HS trả lời. GV : Chốt ý, liên hệ với bài thơ “ Mùa xuân chín” cuûa HMT. “Trong làn nắng ửng khói mơ tan Ñoâi maùi nhaø tranh laám taám vaøng Sột soạt gió trêu tà áo biếc Treân giaøn thieân lyù boùng xuaân sang…” GV: Hai câu thơ mở đầu khổ thứ 2 có những h/ả nào ? H/ả đó có gì đặc biệt ? NT của hai caâu thô naøy ? Qua những h/ả đó em thấy được gì trong tâm traïng cuûa t/g ? HS : Tìm những h/ả, nhịp thơ, NT nhânâ hoá, chỉ ra được điều đặc biệt của những hình ảnh. GV giảng : Hiện thực thì gió và mây làm sao có sự tách rời. Gió có thể bay theo gió nhưng mây không thể theo đường mây được. Mây luôn phải phụ thuộc vào gió. Vậy mà ở đây, gió, mây mỗi đằng đi một ngả. Thi sĩ đã tạo h/aû naøy baèng caùi nhìn maëc caûm chia lìa. Mang nặng mặc cảm của một người tha thiết gắn bó với đời mà đang có nguy cơ phải chia lìa với cõi đời nên thi sĩ nhìn đâu cũng thấy chia lìa. GV : Cảnh sông nước đêm trăng ntn ? Nhận xét cảnh đó ? Từ “kịp” thể hiện tâm trạng gì của thi sĩ ? Đọc câu thơ, cảm xúc của em đ/v t/giaû ntn ? HS : chỉ ra được tâm trạng lo sợ, phấp phỏngï, khắc khoải tranh thủ từng ngày, chạy đua vời t/g cuûa t/giaû- gaây noãi xoùt thöông saâu saéc cho. 1 . Khoå 1. - “Sao anh không về chời thôn Vĩ ?” -> Câu hỏi không cần trả lời : vừa hỏi, vừa mời mọc, vừa hờn trách trong tâm trạng vời vợi nhớ mong. - Bức tranh thôn Vĩ : + Nắng hàng cau-mới lên : timh khôi, mới mẻ, trong laønh. + Vườn xanh mướt -như ngọc .”mướt” : Đặc tả màu xanh mỡ màng của cây, của vườn. . “xanh như ngocï” : Màu xanh non toả dưới ánh bình minh. -> Cảnh buổi sáng đẹp hân hoan, vui vẻ, sinh động của TN qua vận động của a/s. - “Lá trúc che ngang mặt chữ điền” : Hình ảnh chân dung người con gái với khuôn mặt đep, phúc hậu. => Bức tranh tràn đầy sức sống với những hình ảnh sinh động của cảnh vật và con người.. 2. Khoå 2 : “ Gió theo lối gió mây đường mây Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay”. - Hình ảnh thực cụ thể của dòng sông chảy qua Vĩ Dạ với những nương ngô bên sông. + Nhòp thô 4/3 (caét ñoâi, chia phoâi ngang traùi),NT nhaânâ hoá : Gió và mây ngàn đời gắn bó với nhau ở đây lại tan tác chia lìa- sự mặc cảm của một người tha thiết gắn bó với đời mà đang có nguy cơ chia lìa với cõi đời. ->Mọi h/ả đều gợi phiêu tán chia lìa : Cảnh đẹp, buồn, taâm traïng coâ ñôn. - Cảnh sông nước đêm trăng huyền ảo : ”Thuyền ai đậu bến sông trăng đó Có chở trăng về kịp tối nay?” + “kịp”: tâm trạng lo sợ, phấp phỏngï, khắc khoải tranh thủ từng ngày, chạy đua vời t/g của t/giả- gây nỗi xót thương sâu sắc cho người đọc. -> Câu hỏi toát lên niềm hi vọng đầy khắc khoải và phaáp phoûng trong taâm traïng cuûa thi só. + Cảnh thực, ảo hoà quyện mang vẻ đẹp kì diệu chỉ có ở trong cõi mộng. + Ước muốn được hoà vào TN nhưng không thể nào thực hiện được. => Bút pháp ảo hoá, nhịp điệu nhẹ nhàng, chậm rãi : Khổ thơ là một bức tranh với không gian yên ả như trong cõi mộng nhưng đằng sau đó là tâm trạng cô đơn với nỗi mong ngóng, lo âu..

(26) người đọc. Cảnh thực, ảo hoà quyện mang vẻ đẹp kì diệu chỉ có ở trong cõi mộng GV giảng : Trong khổ thơ, mọi hình ảnh đều gợi sự chia li khiến cho tâm hồn quá nhạy caûm cuûa thi só nhö thaáy mình ñang bò boû laïi. Trong khoảnh khắc đơn côi ấy nhà thơ chỉ biết bám víu trông chơ vào trăng, từ “kịp”thể hiện tâm trạng đó… GV : Khách đường xa ở đây là ai ? Khách đường xa : . nhà thơ . Người thiếu nữ thôn Vĩ. GV : Nhận xét cảnh ở khổ thơ cuối ? So sánh với 2 khổ thơ đầu ? HS : Nhaän xeùt, so saùnh. GV giaûngù : Khoâng roõ neùt nhö khoå 1, ñaëc laïi như khổ 2, cảnh ở đây mờ ảo qua sự vận động của tâm trạng nhà thơ. GV : Choát yù. 3. Khoå 3 : - Khách đường xa… Aùo em traéng quaù nhìn khoâng ra Sương khói mờ nhân ảnh… + Aùo em traéng quaù : traéng tinh khoâi, trinh baïch, tinh khiết -> Vẻ đẹp lí tưởng + Điệp từ : Nhấn mạnh hình bóng con người. + Hình ảnh mờ ảo khó xác định, cảnh vật con người mờ nhoà. - Ai biết tình ai có đậm đà ? + “Ai” : Khách đường xa, tình người. Câu hỏi tu từ, hoài nghi nhưng bao hàm một hi vọng sâu kín -> Tấm lòng tha thiết với c/s nhưng cũng đầy maëc caûm cuûa nhaø thô. => Không gian mờ nhoà, khó xác định, nhà thơ cảm thấy bị hụt hẫng, chới với trước cái lung linh huyền ảo của cảnh và người thôn Vĩ cùng nỗi khát khao yêu thương mà không được hưởng tình yêu thương, đền đáp, III.Toång keát. - Niềm tha thiết với c/s trong biểu hiện đầy uẩn khúc cuûa thi só. - Caûnh saéc TN giao chuyeån nhieàu caûnh theo loái baát dònh khoâng tuaân theo quy taéc t/g, k/gian. - Cách khắc hoạ các h/ả độc đáo, ngôn ngữ thơ cực tả trong saùng vaø xuùc tích.. Toång keát – Luyeän taäp GV : chốt lại những điểm cần khắc sâu. * Baøi taäp : GV : Hướng dẫn HS làm BT Cách hiểu thứ 2 phù hợp hơn : Trong quan nieäm cuûa HMT, trinh baïch, tinh khieát laø veû đẹp lí tưởng mà ông say mê và khao khát. Sắc áo trắng tinh khôi của người thiếu nữ chính là hiện thân của vẻ đẹp đó. Nó là một trong những lí do khiến thi sĩ thèm được sống mãi với cõi đời này. 4. CUÛNG COÁ: a/ Bài vừa học: Niềm thiết tha cuộc sống đến khắc khoải cuả nhà thơ - Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật bài thơ, hoàn thành BT. b/ Baøi saép hoïc: Chuẩn bị bài đọc thêm: Chiều Tối..

(27) Tuaàn: Tieát:90. Đọc văn:. Chieàu. ( MOÄ ) Hoà Chí Minh. A. MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức : Giúp HS -Lòng nhân ái đếm mức quên mình và tinh thần lạc quan cách mạng luôn luôn hướng về sự sống ánh sáng tương lai .Sự kết hợp giữa chiến sĩ và thi sĩ -Vẻ đẹp của thơ HCM: sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc cổ điển và hiện đại, giữa chất thép và chất tình. 2. Kĩ năng : phân tích thơ tứ tuyệt 3.Thái độ : Lòng thiên nhiên,yêu cuộc sống, yêu thương con người. B. PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ Trình baøy noäi dung ngheä thuaät taäp Nhaät kí trong tuø cuûa Hoà Chí Minh 3. Bài mới : Tinh thần lạc quan, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống là một trong những nội dung chính của “Nhật ký trong tù”. Một trong những bài thơ thể hiện rõ nội dung này là “Mộ”. HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY Tìm hieåu veà chung I.Tìm hieåu chung GV : Em hãy cho biết hoàn cảnh sáng tác của bài 1.Hoàn cảnh sáng tác - Sau một ngày chuyển lao từ Tĩnh Tây  Thiên Bảo chieàu toái? vào lúc chiều tối giữa núi rừng (giai đoạn đầu bị HS trình baøy qua tieåu daãn GV chốt : đó là một buổi chiều tối , dù trải qua một giam cầm). ngày gian lao vất vả nhưng Bác vẫn còn bị bọn lính 2.Xuất xứ : Bài 31 trong Nhật kí trong tù tiếp tục giải đi trên đường , trước mắt là một đêm trong 3. Thể loại : thất ngôn tứ tuyệt -> tính hàm súc cao nhà giam chật hẹp “ Được cùm chân mới yên bề ngủ-.

(28) không được cùm chân biết ngủ đâu”… GV : nêu thể loại của tác phẩm ? HS xaùc ñònh GV: Bài thơ miêu tả cảnh gì và qua đó bộc lộ tình cảm, taâm traïng gì cuûa taùc giaû? HS: Bức tranh đẹp về cảnh thiên nhiên và cuộc sống sinh hoạt Tình yêu thiên nhiên tha thiết ; Tấm lòng nhân đạo quên mình, hướng về thiên nhiên, cuộc sống với phong thái ung dung, tự tại của Bác. Đọc hiểu bài thơ HS đọc bài thơ rõ ràng cả 3 phần phiên âm dịc nghĩa dòch thô. GV : So sánh bản dịch thơ với bản dịch nghĩa, tìm chỗ chưa sát với nguyên tác HS so saùnh nhaän xeùt HS chia bố cục bài thơ xác định nội dung từng phần * Tìm hieåu VB: (phaùt vaán) Tựa đề “Chiều tối” gợi cho em những cảm nhận gì về thời gian? GV liên hệ với cuộc sống thực tại của Bác – định hướng cho việc tìm hiểu GV : Cảnh thiên nhiên trong 2 câu thơ đầu hiện lên qua hình ảnh nào? được miêu tả như thế nào? Dựa vào caûnh ngoä cuûa taùc giaû nhaän xeùt ngheä thuaät mieâu taû thieân nhieân trong hai caâu naøy? HS: Khai thaùc caùch choïn hình aûnh, thuû phaùp ngheä thuaät khi tả cảnh của Bác: chấm phá, gợi tả…. GV giảng: Hai hình ảnh chim và mây. Ở đây Bác đã sử dụng bút pháp cổ điển và hiện đại: Hình tượng thơ luôn vận động về sự sống và ánh sáng. Mượn cánh chim để gợi buổi chiều là thi liệu quen thuộc của thơ xöa GV:Lieân heä thô xöa: Buoàn…. +Ca dao : Chim bay veà nuùi toái roài + Nguyễn Du: Chim hôm thoi thót về rừng. + Huy Caän: Chim nghieâng caùnh nhoû…chieàu sa. +Xuân Diệu: Chim nghe trời rộng …thêm cánh. GV: Qua bức tranh thiên nhiên em có nhận xét gì về taâm hoàn Baùc? Gợi ý : nét tương đồng, tương phản của cánh chim chòm mây với Bác? HS nhận xét.Liên hệ với hoàn cảnh bị gông cùm xiềng xích, đày ải của Bác để thấy vẻ đẹp tâm hồn của Bác trước hoàn cảnh. HS: Đối chiếu nguyên văn: Cô vân ≠ chòm mây Thô xöa “ Ngaøn maây…moûi” –Thoâi hieäu, Taàng maây… ngaét”-Nguyeãn Khuyeán -> mây trong thơ Bác êm ả, mang hồn người, có sự vận. II.Đọc hiểu văn bản 1 Đọc-đối chiếu phiên âm dịch nghĩa-dịch thơ Câu 2: chưa đủ ý nghĩa của nguyên tác : cô vân ( choøm maây leû loi – choøm maây), maïn maïn ( chaäm chậm, lững lờ trôi – trôi nhẹ) Câu 3: thừa chữ tối. 2.Boá cuïc : 2 phaàn 3.Tìm hieåu vaên baûn a.Bức tranh thiên nhiên * Maøu saéc coå ñieån -Chim mỏi…về rừng: cánh chim bé nhỏ giữa không gian rộng lớn  gợi sự cô đơn lạc lõng -Choøm maây…taàng khoâng: choøm maây coâ ñôn><baàu trời rộng lớn không gian rộng, vắng lặng, u buồn. ->Vaøi neùt chaám phaù, hình aûnh quen thuoäc, caùch diễn tả thiên nhiên chân thật tự nhiên, NT đối lập =>Một bức tranh chiều tối bao la mênh mông, khoáng đạt, yên bình nhưng lặng buồn,mang tâm sự người xa quê. *Tinh thần hiện đại - Cánh chim mỏi…chốn ngủ: gợi sự ấm cúng, cảm quan nhân đạo (Thơ xưa: Chim trời bay đi hết Mây lẻ đi một mình :gợi sự chia lìa) + Caùnh chim, choøm maây vaø Baùc: .Tương đồng: Lẻ loi, cô đơn mỏi mệt -> Hoà hợp cảm thông- tình yêu thương mênh moâng cuûa Baùc .Töông phaûn: Chim: veà toå >< Baùc: Khoâng nôi truù nguï Mây, chim tự do>< Bác bị giam cầm, gông cuøm => Ung dung thư thái vượt lên hoàn cảnh (không có sự mệt mỏi): Người có bản lĩnh “thép”. *Đặt trong hoàn cảnh sáng tác, Bác là người yêu thieân nhieân tha thieát: Laø thi só – chieán só. b. Bức tranh cuộc sống * Hình ảnh con người: thiếu nữ xay ngô - Thơ xưa: có con người nhỏ bé, sống mờ nhạt, chìm vaøo trong maøn ñeâm - Thơ Bác: “ Cô em…tối”: Con người gắn với hoạt động lao động cụ thể sinh động + Nguyeân taùc: ma bao tuùc – bao tuùc ma : Laáy aâm, điệp ngữ chuyển tiếp vắt dòng ( điệp liên hoàn), Nhạc điệu nhịp nhàng- gợi hình ảnh vòng quanh.

(29) động…. GV chốt, liên hệ “ Bác ơi…người” “ Nâng niu…mình” HS thaûo luaän nhoùm theo yeâu caàu Nhoùm 1,2,3,4 cuøng tìm hieåu hai caâu cuoái - Bức tranh đời sống được khắc họa qua hình ảnh nào? - Hình ảnh con người xuất hiện trong bài thơ như thế naøo? GV gợi ý : Xay ngô là một công việc như thế nào, đòi hỏi người làm việc phải có những đức tính nào? HS : Phải có sức khoẻ và sự siêng năng. - Hình ảnh đó gợi cho em những suy nghĩ gì về cuộc sống của con người? về tình cảm? về phong thái của Baùc ? - Haõy phaùt hieän ñaëc saéc ngheä thuaät trong 2 caâu thô cuoái? (Chuù yù nguyeân taùc) - Em cảm nhận được điều gì từ màu hồng của lò than? Đại diện nhóm trình bày ý kiến, bổ sung … GV gợi mở, uoán naén. GV phân tích để HS thấy được sự vận động của cảnh vaät vaø taâm traïng nhaø thô qua hình aûnh thô “Xay heát loø than đã rực hồng” GV chốt ý cần đạt. Giáo viên giảng : Con người xuất hiện trong thơ xưa chỉ là cái nền để bộc lộ tâm trạng buồn của tác giả (VD: Chiều hôm nhớ nhà, Qua đèo Ngang). Trong thơ Bác, con người vừa khoẻ khoắn, trẻ trung lại siêng năng, cần cù: Nét mới. HS nhaän xeùt veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi thô.. của cối xay, thời gian: Cô gái lao động cần cù, vất vaû => Hình ảnh người lao động trẻ trung khoẻ khoắn đầy sức sống, làm chủ công việc cuộc sống của mình là trung tâm bức tranh. * Hình ảnh lò than hồng (nhãn tự) .Hình ảnh đẹp, Gam màu nóng sáng – gợi sự ấm cúng, nét đẹp của bức tranh gợi sinh hoạt gia đình, sự sum họp. -> Tỏa sáng bức tranh thơ . Làm ấm lòng nhà thơ xa nhaø xa queâ höông => Người tù quên cảnh ngộ của mình đồng cảm trước niềm vui bình dị của cuộc sống -Ý nghĩa tượng trưng: tinh thần,.  Bài thơ vận động từ ánh chiều đến ánh lửa rực hồng, từ nỗi buồn đến niềm vui nó cho thấy niềm laïc quan nieàm tin vaøo cuoäc soáng, töông lai vaø tình yêu bao la của bác đó là tấm lòng nhân đạo cao cả queân mình cuûa Baùc III. Toång keát Nghệ thuật: Cổ điển + hiện đại, lời ít ý nhiều. Nội dung: Vẻ đẹp nhân cách của Hồ Chí Minh, vượt lên hoàn cảnh, yêu thiên nhiên, yêu cuôc soáng: Baûn lónh theùp. - Chuaån bò baøi: Lai taân. D. CUÛNG COÁ:. - Nêu cảm nghĩ của em về sự vận động của cảnh vật và tâm trạng nhà thơ trong bài “Chiều tối” - Theo em, trong bài thơ này, hình ảnh nào có thể trung vẻ đẹp tâm hồn của HCM?. E. DAËN DOØ: - Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ - Soạn bài: LAI TÂN. Đọc thêm:. LAI TAÂN. Hoà Chí Minh. A. MUÏC TIEÂU:. 1. Kiến thức : Giúp HS -Thấy được thái độ của tác giả đối với tình trạng thối nát của bọn quan lại Trung Quốc thời Tưởng Giới Thạch -Hiểu được nghệ thuật châm biếm độc đáo của bài thơ 2. Kĩ năng : phân tích thơ tứ tuyệt 3.Thái độ : phê phán xã hội thối nát, quan lại chỉ biết ăn chơi không chăm lo cho dân *Đọc thêm: Giải đi sớm Học sinh cảm nhận được nghệ thuật tả một phong cảnh động: có sự chuyển biến..

(30) Lòng thiên nhiên, yêu cuộc sống, ý chí vượt lên gian khổ. C.PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ - Bức tranh thiên nhiên và con người trong bài Chiều tối –Hồ Chí Minh 3. Bài mới : Nhật kí trong tù còn cho thấy xã hội Trung Quốc tàn bạo…. HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY Tìm hieåu chung I .Tìm hieåu chung 1.Hoàn cảnh sáng tác GV : Gọi HS trình bày một vài nét về con người HCM -Lai Tân – địa danh nơi mà Người đã trải qua qua nhaät kí trong tuø . trên đuờng từ Thiên Giang đến Liễu Châu HS : Ñieåm qua moät vaøi neùt chính thuoäc Quaûng Taây GV : Choát yù 2. Xuất xứ : Bài 97 trong Nhật kí trong tù GV: Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm ? 3. Thể loại : thơ châm biếm đả kích Bài thơ nói về hiện thực ở đâu, như thế nào?ä Nêu chủ 4. Chủ đề : đề bài thơ? Baøi thô cho thaáy hieän traïng ñen toái, thoái naùt cuaû HS : Trình bày theo nôị dung: nêu rõ hoàn cảnh ra một xã hội tưởng là yên ấm tốt lành đời của Nhật kí trong tù , của bài thơ ; xác định vị trí , thể loại cuả Lai Tân Tích hợp : Nhật kí trong tù gồm hai loại : loại hướng nôị- tâm sự của Người –dùng bút pháp trữ tình-> bức chân dung tự tinh thần tự hoạ cuả Hồ Chí Minh; loại thứ hai : hướng ngoại ghi chép những điều mắt thấy tai nghe cuûa nhaø thô veà nhaø tuø vaø moät phaàn xaõ hoäi Trung Quốc thời Tưởng Giới Thạch mà Người quan sát được trong thời gian bị giam cầm và trên đường chuyển lao ở Quảng Tây- có một số bài mang nội dung phê phán chế độ nhà tù và xã hội Trung Quốc với nghệ thuật chaâm bieám saéc saûo.. Đọc –hiểu văn bản : * Bước I : Đọc – tìm hiểu từ ngữ khó GV : Gọi HS đọc với rõ ràng phần phiên âm, chú ý sắc thaùi bieåu caûm trong phaàn dòch nghóa, dòch thô HS : Đọc GV nhận xét, đọc lại. Gv : em coù nhaän xeùt gì veà keát caáu baøi thô? HS nhận xét kết cấu bài thơ : ba câu đầu- hành vi thường ngày cuả ba viên quan lại cai quản nhà ngụccâu kết kết luận, nhận xét đánh giá chung tình trạng boâ maùy cai trò nhaø tuø * Bước II : Tìm hiểu văn bản GV :Trong ba câu đầu, bộ máy quan laị ở Lai Tân đã được miêu tả như thế nào? Ban trưởng, huyện trưởng cảnh trưởng có lamø đúng chức năng của những người đại diện cho pháp luật không? HS nhận xét qua công việc thường ngày cuả họ HS thaûo luaän theo baøn 3 phuùt caâu hoûi:. II. Đọc –hiểu văn bản : 1. Đọc – tìm hiểu từ ngữ khó : - Chú thích sgk : chong đèn : hút thuốc phiện - Keát caáu baøi thô: 2 phaàn. 2. Tìm hieåu vaên baûn a . Ba câu đầu : Hình ảnh quan lại ở nhà ngục Lai Taân - Ban trưởng –chuyên đánh bạc -> hành vi phaïm phaùp => Chính quyền đồi bại giả dối vi phạm pháp luaät.

(31) Câu kết bài thơ có mâu thuẫn gì với nội dung ba câu đầu không? Hiệu quả châm biếm bài thơ như thế nào khi tác giả hạ mấy chữ “y cựu thái bình thiên” . GV :Gọi bất kỳ HS trả lời. HS hướng trả lời vào ý nghiã của ba từ vẫn thái bình làm rõ sắc thái mỉa mai châm biếm ở câu thơ cuối GV : Choát yù Tích hợp (lịch sử) : đặt bài thơ trong thời điểm ra đời cuả nó ( 1942) mà ngẫm nghĩ ta thấy sự thối nát, vô trách nhiệm cuả bọn quan lại ở Lai Tân còn tồi tệ hơn.Đây là thời gian phát xít Nhật đang xâm lược Trung Quốc.Đất nước như thế mà các vị cứ dửng dưng bình chân như vại, ai đánh giặc mặc ai, “trời đất Lai Taân vaãn thaùi bình -Tích hợp nhận xét cuả Hoàng Trung Thông: Một chữ”thái bình” mà xâu táo lại bao nhiêu việc làm trên vốn là muôn thưở cuả xã hội Trung Quốc của giai cấp bóc lột thống trị. Chỉ một chứ ấy mà xé toang tất cả sự “thái bình” dối trá nhưng thực sự là “đại loạn bên trong” -( “Thái bình” là “nhãn tự” thậm chí là con mắt cuả baøi thô” thi nhaõn”). Đọc thêm:. - Cảnh trưởng ăn tiền cuả phạm nhân-> hành động trấn lột trắng trợn, xấu xa đáng lên án - Huyện trưởng đốt đèn làm việc công ( huùt thuoác phieän)- haøm yù miaû mai -> Toàn bộ bọn quan lại đều rất thối nát, hoàn toàn vô trách nhiệm b . Caâu keát :Tình traïng boä mayù cai trò nhaø tuø - Lai taân – vaãn thaùi bình .Câu kết dửng dưng ẩn giấu một tiếng cười mỉa mai -> Hoá ra tình trạng thối nát trên là chuyện bình thường, chuyện hàng ngày, chuyện bản chất cuả guồng máy cai trị ở đây => Lật tẩy bản chất đồi bại quan liêu cuả bộ máy nhà nước ở Lai Tân <-> Đả kích châm biếm sâu sắc III.Toång keát. Lai Tân là một trong số những bài thơ châm bieám coù phaåm chaát ngheä thuaät cao trong Nhaät kí trong tù .Ơû tác phẩm này , phong cách châm bieám cuaû Hoà Chí Minh theå hieän raát roõ : khoâng “đao to buá lớn” cứ nhẹ nhàng như không mà đạt hiệu quả đả kích mạnh mẽ thâm thuý. Chieà u Anh Thô. A. MUÏC TIEÂU:. 1. Kiến thức : Giúp HS. - Cảm nhận dược bức tranh “ chiều xuân” với những hình ảnh , chi tiết tiêu biểu cho cảnh mùa xuân nơi đồng quê miền Bắc ( Chiều xuân ). -Thấy được một vài đặc sắc nghệ thuật thơ Anh Thơ 2. Kĩ năng : phân tích thơ trữ tình 3.Thái độ : tình yêu thiên nhiên đất nước, làng quê. B. PHÖÔNG PHAÙP 1. Trọng tâm : Bức tranh chiều xuân 2.Phương pháp : Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ - Tình cảm của nhân vật trữ tình trong bài Tương tư của Nguyễn Bính ? 3. Bài mới : Anh Thơ là thi sĩ tiêu biểu của nền thơ ca hiện đại Việt Nam, bà tìm đến thơ ca như một con đường giải thoát khỏi cuộc đời tù túng , buồn tẻ và tự khẳng định mình trong xã hội bấy giờ. Anh Thơ có sở trường viết về cảnh sắc nông thôn …… HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC NOÄI DUNG BAØI DAÏY SINH Tìm hieåu chung A. Tìm hieåu chung.

(32) HS Đọc Tiểu dẫn GV: Hãy nêu khái quát những nét chính veà taùc giaû Anh Thô? HS dựa vào SGK trả lời GV: Boå sung vaøi ñieåm veà taùc giaû Anh Thơ viết tập thơ đầu tay Bức tranh queâ phaûi giaáu boá vì oâng cuï cho raèng con gái làm thơ chỉ tổ ế chồng, chỉ để viết thư cho giai. Rồi bà viết được ba mươi bài thơ gửi ở Tự lực văn đoàn và được giải năm 1939, chính thức bước vào làng thơ GV: Hãy nêu xuất xứ bài thơ? HS. Trả lời. 1. Taùc giaû - Tuổi thơ gắn vời đồng ruộng quê hương. - Tìm đến thơ ca như một con đường giải thoát khỏi cuộc đời tù túng , buồn tẻ và tự khẳng định mình trong xã hội bấy giờ. Anh Thơ có sở trường viết về cảnh sắc nông thôn …… - Được tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật (2007) - Taùc phaåm chính : SGK 2. Taùc phaåm - Rút ra từ tập Bức tranh quê (1941). Đọc hiểu văn bản GV. Hướng dẫn cách đọc HS đọc diễn cảm GV: Bức tranh chiều xuân qua ngòi bút Anh Thô hieän leân nhö theá naøo? Haõy chæ ra nét riêng của bức tranh đó ? Khổ 1 là bức tranh tả cảnh gì? Đặc điểm? Caûm nhaän cuaû em veà khoâng khí vaø nhòp sống của nông thôn được gợi tả trong đó? không khí và nhịp sống ấy được gợi tả bằng những chi tiết hình ảnh nào và bằng thuû phaùp gì? HS: Tìm chi tiết , trả lời GV: Khoå 2 taû caûnh gì ? Coù ñieåm gì khaùc bức tranh ở khổ 1? HS. Tìm chi tieát , nhaän xeùt. B. Đọc – Hiểu văn bản I. Đọc II. Tìm hieåu vaên baûn 1. Khoå 1. Caûnh beán vaéng - Mưa bụi – êm êm, nhè nhẹ -> một nét đặc sắc của thời tiết xứ Bắc - Bến : vắng ; đò: lười biếng . Quán tranh ….vắng lặng - Hoa xoan tím : rụng tơi bời .Từ láy tinh tế , chi tiết tiêu biểu mang nét riêng cảnh xuân đồng quê Bắc bộ -> Bức tranh vắng lặng, một khung cảnh không âm thanh, ít chuyển động, động đậy một chút chỉ là những cánh hoa xoan tím rụng tơi bời , nhưng những cánh hoa ấy lại quá nhỏ và nhẹ , nó lẫn với màn mưa rồi cũng chìm vào cái vắng và lặng của trời chiều => cảnh quen thuộc với nét bình dị chốn quê, Nhịp sống yên ả thanh bình ít xáo động. 2. Khổ 2. Cảnh đường đê - Đàn sáo khi bay khi đậu. Trâu bò gặm cỏ - Những cánh bướm rập rờn trôi trước gió -> cảnh đã có sự hoạt động, có nhiều nét tươi mát và thơ moäng -> cảnh vừa thực vừa kì ảo 3. Khổ 3. Cảnh đồng lúa - Đồng lúa xanh rờn , ướt lặng - Luõ coø choác choác vuït bay …. Coâ naøng yeám thaém Giọng thơ êm ả bâng khuâng , NT dùng động để nói tĩnh -> cảnh sắc bớt vắng vẻ, có hơi ấm của đời thường => Bức tranh “ chiều xuân” với những hình ảnh , chi tiết tiêu biểu cho cảnh mùa xuân nơi đồng quê miền Bắc III Toång keát - Bài thơ với những hình ảnh , chi tiết tiêu biểu cho cảnh mùa xuân nơi đồng quê miền Bắc bộ . Bài thơ thắm đượm một tình quê đàm thắm mượt mà. GV: Cảnh sắc ở khổ thơ thứ ba có điểm gì khác với hai khổ thơ trên? Ngưồi ta thường noùi trong ngheä thuaät vaên chöông coù thuû pháp dùng động để nói cái tĩnh.Phân tích thuû phaùp aáy trong khoå 3 HS phaân tích chuù yù caâu 2,3 cuûa khoå thô HS: Trả lời khái quát nội dung bài thơ. GV. Choát yù.

(33) IV. Hướng dẫn tự học -Bức tranh chiều xuân trong bài thơ hiện lên với những cảnh saéc nhö theá naøo? - Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật bài thơ, hoàn thành BT. - Chuaån bò baøi Nhaät kí trong tuø cuûa Hoà Chí Minh. Đọc văn :. A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. TÖÔNG TÖ Nguyeãn Bính. - Cảm nhân được tâm trạng tương tư của chàng trai với những diễn biến chân thực mà tinh tế , trong đó mối duyên quê quyện chặt với cảnh quê một cách nhuần nhị . - Nhận ra được vẻ đẹp của bài thơ mới đậm đà phong vị ca dao. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG. 1. Kiến thức : Giúp HS - Cảm nhân được tâm trạng tương tư của chàng trai với những diễn biến chân thực mà tinh tế , trong đó mối duyên quê quyện chặt với cảnh quê một cách nhuần nhị . - Nhận ra được vẻ đẹp của bài thơ mới đậm đà phong vị ca dao 2. Kĩ năng : phân tích thơ trữ tình 3.Thái độ : hiểu cảm xúc tương tư trong tình yêu đôi lứa , hướng đến tình cảm trong sáng lành mạnh. C. PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Cảm nhận cuả em về tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài thơ Tống biệt hành cuả Thâm Tâm? 3. Bài mới : Tương tư là dạng thức sống động nhất của tình yêu. Ai đã yêu mà chẳng tương tư…Xuân Diệu đã nói “ Sương nương…chơi vơi”, còn NB thì sao? HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HS NOÄI DUNG BAØI DAÏY Tìm hieåu chung A. Tìm hieåu chung HS: Đọc tiểu dẫn 1. Taùc giaû : SGK GV: Hãy khái quát lại những nét chính về cuộc - Làm thơ từ năm mười ba tuổi đời Nguyễn Bính? - Là một nhà thơ hiện đại nhưng ông lại trở về đào HS Trả lời – GV chốt ý sâu vào truyền thống dân gian nên đã đem đến cho thơ mình vẻ đẹp chân quê. GV: Hãy nêu xuất xứ, thể thơ của bài thơ? - Saùng taùc chính : SGK HS xaùc ñònh 2. Taùc phaåm - In trong tập Lỡ bước sang ngang (1940) Hieåu vaên baûn - Theå thô luïc baùt GV hướng dẫn : Giọng thở than , kể lể B. Đọc – Hiểu văn bản I. Đọc và tìm hiểu từ ngữ , vấn đề khó GV: Töông tö laø tình caûm nhö theá naøo? - Tương tư là nỗi nhớ nhau của tình yêu đôi lứa – một HS nhớ lại bài Luyện tập từ Hán Việt, trả lời nét đặc trưng của tình yêu. Trên thực tế nó thường GV: Coù theå chia boá cuïc baøi thô nhö theá naøo? được dùng để diễn tả nỗi nhớ đơn phương HS chia theo 3 phaàn - Boá cuïc : 3 phaàn.

(34) GV: Nội dung bốn câu thơ đầu là gì ? Em có nhận xét gì về cách nói của chàng trai? Vậy tương tư ở đây có đơn thuần là nhớ nhung không? Nỗi tương tư diễn biến qua những sắc thái cảm xúc nào? HS. Trả lời GV: Định hướng - Một , chín nhớ mười mong -> số từ kết hợp với thành ngữ đậm chất ca dao dân ca với nhịp thơ 2/2/2 gợi nhịp điệu của nỗi nhớ mong - Cấu trúc : một người – một người ở hai đầu câu thơ và ở giữa là một niềm tương tư khắc khoải , bộn chồn , nhấn mạnh về một đối tượng chỉ là duy nhất với nỗi nhớ triền miên GV: Ở mười câu tiếp theo , em có cảm nhận gì về những cung bậc trong tình cảm của chàng trai? HS: Nhaän xeùt GV: Choát yù Định hướng - Băn khoăn , hờn dỗi : Hai thôn ….này - Than thở : Ngày qua ……ngày HS tìm hiểu nghệ thuật diễn tả thời gian và tâm traïng trong hai caâu” Ngaøy…vaøng” + Lại -> gợi sự chậm chạp của thời gian + Lá xanh - lá vàng : thời gian có màu -> Cách đảo ngữ , cách ngắt nhịp 3/3 , cách dùng hình ảnh vô lí khi chỉ mấy đêm mà lá xanh đã thành lá vàng để nói cái có lí trong quy luật của sự nóng lòng chờ trông đến mòn mỏi - Hờn trách mát mẻ : Bảo rằng …… Xa xôi - Than traùch , ñau khoå : Töông tö……….bieát cho GV: Em coù nhaân xeùt gì veà taâm traïng cuûa chaøng trai ở sáu câu cuối? HS Trả lời GV: Định hướng , chốt ý - Bến – đò , hoa khuê các – bướm giang hồ -> ẩn chứa dự cảm về sự không hoà hợp , về một hạnh phúc xa vời không với tới GV: Khát vọng lứa đôi trong mối tương tư này còn được biểu hiện tinh vi bằng nhiều cặp đôi trong baøi, thoáng keâ vaø phaân tích hình aûnh aáy HS tìm thoáng keâ vaø phaân tích hình aûnh aáy - Nhaø em …………….lieân phoøng -> Khaùt voïng hạnh phúc , khát vọng tình yêu đi đến hôn nhaân GV: Mối duyên quê của lứa đôi đã hoà quyện trong caûnh queâ nhö theá naøo?. + 4 câu thơ đầu : trực tiếp thể hiện nỗi nhớ mong của chaøng trai + 5-> 14: những cung bậc tình cảm của sự trách mọc hờn giận của chàng trai + 6 caâu cuoái : khaùt voïng tình yeâu , khaùt khao haïnh phuùc II. Tìm hieåu vaên baûn 1. Taâm traïng töông tö cuûa chaøng trai a. Bốn câu thơ đầu - Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông -> Hoán dụ, nhân hoá, hình ảnh cặp đôi, địa danh chốn quê, cách tạo hình ảnh độc đáo: bộc lộ tình yêu của mình một cách ý nhị đó là nỗi nhớ song hành chuyển hoá cuả hai chủ thể : người nhớ người, thôn nhớ thôn + Một người chín nhớ mười mong một người . dùng thành ngữ dân gian kết hợp số từ , cách tổ chức lời thơ độc đáo, đẩy đối tượng về hai vế câu thơ tạo khoảng cách xa, giữa họ là nhịp cầu nhớ mong  Nhớ mong triền miên da diết + Gió mưa là bệnh của trời Töông tö laø beänh cuûa toâi yeâu naøng -> lấy quy luật của thiên nhiên để giãi bày nỗi niềm cũng đã thành bệnh của mình -> tình yêu hồn nhiên nhöng cuõng raát maõnh lieät b. Mười câu thơ tiếp - Hai thoân chung laïi moät laøng Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này? -> Băn khoăn hờn dỗi, trách móc bởi chàng trai phát hiện sự đúng đắn của tự nhiên mà không đúng với mình khi không gian đã xích lại gần nhau , tất cả đã chung moät coøn mình vaãn caùch hai - Ngaøy qua ngaøy / laïi qua ngaøy Lá xanh nhuộm đã thành cây lá vàng -> Giọng thơ kể lể than thở, nhịp 3/3 lặp vế câu => Tâm trạng nóng lòng chờ trông đến mòn mỏi + câu bát : diễn tả tâm trạng thời gian tinh tế -> thời gian hieän leân qua vieäc chuyeån maøu xanh -> vaøng => Thời gian và tâm trạng thành” cừu thù” cuả nhau : càng chờ đợi càng vô vọng, thời gian càng chậm tâm trạng càng nặng nề , tâm trạng càng mòn mỏi thời gian caøng chaäm chaïp leâ theâ . Dùng từ “ nhuộm” tinh tế: màu sắc đã biến đổi xong . Chuû theå haøm aån -> Cây là nhân chứng là đồng minh, là nạn nhân, là hieän thaân cuaû töông tö - Bảo rằng cách trở đò ngang.

(35) HS nhaän xeùt GV tổ chức cho HS trao đổi thảo luận nhóm : Phân tích hình ảnh tâm trạng và cách diễn tả đậm chaát daân gian cuaû NB HD trao đổi phân tích lối bố cục, lối liên tưởng, cách dùng địa danh và ngôn ngữ Sau khi thảo luận xong cử đại diện nhóm trình baøy, nhoùm khac1 boå sung GV nhaän xeùt choát yù. Toång keát luyeän taäp GV: Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät, noäi dung cuûa baøi thô? HS: Trả lời GV Choát yù - Gioïng thô luïc baùt - Hình ảnh thơ độc đáo , đậm chất quê - Sử dụng thành ngữ , số từ , cách nói ví von… GV: Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi luyện tập. ……………….. Biết cho ai hỏi ai người biết cho -> Trách móc, giận hờn đau khổ, khao khát được thấu hieåu chia seû tình caûm => Bề ngoài vô lí, bề sâu có lí : trách là một cách bộc baïch tình yeâu. c. Saùu caâu thô cuoái - Bến – đò , hoa khuê các – bướm giang hồ ....-> hình ảnh cặp đôi xuất hiện từ xa đến gần, cuối cùng dừng ở cặp đôi giầu cau Nhaø em coù moät giaøn giaàu ……………….. Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào ? -> Bên dưới nỗi tương tư là khao khát gần kề , khao khaùt haïnh phuùc, khao khaùt nhaân duyeân.Tình yeâu gaén với hôn nhân khẳng định chất truyền thống , chất” chaân queâ” thaám saâu vaøo hoàn thô NB => kết thúc lấp lửng nhưng cũng đầy gợi mở về một sự mong ngóng , hi vọng  Nỗi tương tư của chàng trai và qua đó là mối nhân duyên của đôi trai gái càng đậm nét chân quê hơn vì nó gắn với khung cảnh và cây cỏ chốn quê- tình hoà quyeän trong caûnh 2. Nghệ thuật đậm chất dân gian trong thơ Nguyễn Bính - Chaát ca dao , daân ca, gioïng ñieäu luïc baùt dòu ngoït giaøu nhaïc tính - Cách tạo hình ảnh thơ độc đáo : thôn Đoài ngồi nhớ thoân Ñoâng -> khi töông tö caû khoâng gian cuõng nhuoám töông tö - Khung caûnh, ñòa danh, caây coû thoân queâ : thoân – làng, Đoài – Đông , đò giang , đầu đình, bến đò, hoa bướm , giàn giầu , hàng cau … -> tạo không gian chốn quê, vừa là phương tiện để nhân vật bày tỏ nỗi tương tư một cách tự nhiên, kín đáo, tế nhị - Sử dụng thành ngữ , số từ , cách nói ví von, cách tổ chức lời thơ độc đáo . lối sử dụng ngôn ngữ này gợi phong vị chân quê thể hiện giọng điệu kể lể phù hợp với việc bộc bạch nỗi tương tư . III. Toång keát, luyeän taäp Baøi taäp - Theå thô : cuõng laø theå thô luïc baùt nhöng ca dao thưn\ờng là những bài ngắn , còn Tương tư là một bài khaù daøi -> caûm xuùc khoâng bò goø boù - Mạch thơ: ca dao thường là những khoảnh khắc cảm xuùc ngaén. Baøi Töông tö trieån khai moät maïch taâm traïng phong phuù troïn veïn.

(36) - Cách thể hiện tâm trạng : Bài thơ đề cập đến các sự khá phong phú và có tình hệ thống -> bức tranh làng quê hoàn chỉnh - Hình tượng …. 4. Hướng dẫn tự học -Nhaän xeùt dieãn bieán caùc cung baäc tình caûm cuûa chaøng trai trong baøi thô?. - Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật bài thơ, hoàn thành BT. - Chuaån bò baøi Chieàu xuaân cuaû Anh Thô.

(37)

(38) Tuaàn Tieát: : Ngày soạn: A. MUÏC TIEÂU:. Laøm vaên:. TIỂU SỬ TÓM. 1. Kiến thức : Giúp HS - Hiểu được mục đích yêu cầu của tiểu sử tóm tắt 2. Kó naêng : -Viết được tiểu sử tóm tắt 3.Thái độ :. -Bồidưỡng ý thức thận trọng,chân thực khi viết tiểu sử tóm tắt C.PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm D. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ - Bức tranh thiên nhiên và con người trong bài Chiều tối –Hồ Chí Minh 3. Bài mới : Hoạt động thầy trò Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm ngữ liệu 1 . - HS đọc ví dụ. - HS trao đổi nhanh về các ví dụ +Muïc ñích baùc boû? +GV nhaán maïnh laäp luaän baùc boû trong cuoäc soáng?. ? Haõy neâu muïc ñích, yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän baùc boû? Baùc boû laø gì? - HS trả lời - GV định hướng lại.. Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu cách bác bỏ ở ngữ liệu SGK ! - Hoïc sinh thaûo luaän theo nhoùm: Tìm hieåu laäp luận bác bỏ cuả 3 ngữ liệu trong SGK trang 24? + Baùc boû caùi gì? +Caùch baùc boû theá naøo? +Hieäu quaû cuûa vieäc baùc boû? ? Qua việc tìm hiểu cách phân tích của những ví duï treân, em haõy cho bieát caùch laäp luaän baùc. Yêu cầu cần đạt I .Mục đích, yêu cầu của tiểu sử tóm tắt 1. Tìm hiểu ngữ liệu -Vaên baûn: Löông Theá Vinh -Phaàn Tieåu daãn veà Phan Boäi Chaâu 2.Ghi nhớ: -Mục đích :Giới thiệu về một con người + Nhân sự + Vận dụng đọc hiểu thơ văn -Yeâu caàu:thoâng tin chính xaùc, noäi dung phù hợp mục đích,văn phong ngắn gọn II.Cách viết tiểu sử tóm tắt 1. Tìm hiểu ngữ liệu a.Vaên baûn:Löông Theá Vinh b.Vaên baûn Phan Boäi Chaâu 2.Ghi nhớ -Các bước +Choïn taøi lieäu +Viết tiểu sử tóm tắt:4 phần .Giới thiệu khái quát về nhân thân .Hoạt động xã hội của người được giới thieäu .Những đóng góp,những thành tựu .Đánh giá chung … III. Luyeän taäp Baøi 1 -đáp án: c&d Baøi 2.

(39) -. boû? HS trao đổi, trả lời. GV định hướng lại.. -. Hoạt động 3: Tổng kết và luyện tập ? Qua tiết học này, em rút ra được những điều gì? HS dựa vào phần ghi nhớ trong SGK trả lời.. Hướng dẫn: +Giống nhau:giới thiệu về một người nào đó +Khaùc nhau:ñieáu vaên:theâm phaàn tieác thöông chia buoàn;Sô yeáu lí lòch:do chính caù nhaân vieát,vaên baûn haønh chính,coù xaùc nhaän cuûa chính quyeàn;thuyeát minh:theâm vaät,danh lam Bài 3:Viết tiểu sử tóm tắt về Hàn Mặc Tử. IV. Hướng dẫn tự học - Bài cũ: HS nắm lại cách viết tiểu sử tóm. -. GV cho HS thảo luận làm bài tập 1 tại lớp. (5p). tắt, làm bài tập vào vở. -Chuẩn bị bài mới:Từ ấy và bài Nhớ Đồng của Tố Hữu.. GV hướng dẫn HS về nhà làm bài tập 2. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. Đọc thêm:. A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. Xuaân Dieäu. - Cảm nhận một bài thơ tình trong sáng để HS có một nhận thức đúng đắn về thơ tình trong “Phong trào thơ mới”. (Thơ duyên)..

(40) - Thấy được những đặc sắc của mùa thu Việt Nam qua cái nhìn mới mẻ, sự quan sát tinh tế và một tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ Xuân Diệu thấy được cảnh thu tuy buồn nhưng vẫn đẹp (Đây mùa thu tới).. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG. 1. Kiến thức : Giúp HS - Cảm nhận một bài thơ tình trong sáng để HS có một nhận thức đúng đắn về thơ tình trong “Phong trào thơ mới”. (Thơ duyên). - Thấy được những đặc sắc của mùa thu Việt Nam qua cái nhìn mới mẻ, sự quan sát tinh tế và một tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ Xuân Diệu thấy được cảnh thu tuy buồn nhưng vẫn đẹp (Đây mùa thu tới). 2. Kĩ năng : phân tích thơ trữ tình, thơ mới 3.Thái độ : hiểu đúng những tình cảm trong sáng mới mẻ của nhà thơ C.PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ - Thái độ sống của Xuân Diệu trong khổ cuối bài Vội vàng ?. 3. Bài mới : HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH. NOÄI DUNG BAØI DAÏY. Tìm hieåu baøi“Thô duyeân” A. THÔ DUYEÂN GV : Gọi HS đọc tiểu dẫn và cho biết I . Tìm hieåu chung. xuất xứ tác phẩm. 1 . Xuất xứ. GVDG : Duyên là cuộc gặp gỡ không - Được trích trong tập “Thơ thơ” xuất bản năm 1938, được chọn và ngờ, không hẹn mà thành tình yêu, do in trong “Tuyển tập thơ tình thế giới”. đó mối tình càng đẹp, thú vị. 2 . Nhan đề. - Duyên : Sự tương giao nhiện màu của vũ trụ, thiên nhiên và con người. GV: Bài thơ miêu tả cảnh gì ? Qua đó - Thơ duyên : Thơ để làm duyên, để bắc cầu đến tình yêu và cũng bộc lộ tâm trạng và ý tưởng gì của tác là bài thơ nói về sự hòa hợp giữa người và người, giữa cảnh và cảnh, giữa người và cảnh. giaû ? 3 . Chủ đề : HS : Chỉ ra được cảnh thu và tình trong - Cảnh chiều thu đẹp, thơ mộng, trữ tình. baøi thô. - Tình thu trong saùng, baâng khuaâng. GV Choát yù. ® Sự tương giao nhiệm màu của vũ trụ thiên nhiên và con người, giữa con người và con người. GV : Cảnh thu được miêu tả như thế II. Đọc hiểu văn bản. 1 . Caûnh thu. nào ? Nhận xét cách dùng từ của Xuân - Chieàu moäng : Chieàu eâm aû, thô moäng. Dieäu ? HS : Chỉ ra các từ gợi cảm như : Chiều - Nhánh duyên : Gợi sự mềm mại, duyên dáng. mộng, nhánh duyên….. : cảnh thơ mộng ® Dùng từ gợi cảm , độc đáo : Cảnh thơ mộng, kì thú. - Chim : Caëp, ríu rít, thieát tha chuyeàn caønh. kì thuù. GVDG : Âm thanh mùa thu thật trong ® gợi sự gắn bó, âm thanh vui tươi, gợi niềm hạnh phúc. trẻo, vui tươi với tiếng “ríu rít” của cặp - Trời : Xanh ngọc : Xanh trong, mát. + đổ : Tràn ra rất nhiều, cách dùng từ mới. chim, tiếng “huyền” động khắp nơi…. GV : Em có nhận xét gì về màu sắc, ® Một khung cảnh thiên nhiên thật là nên thơ với bầu trời mùa thu âm thanh mùa thu trong bài. Hãy so tuyệt đẹp, những âm thanh trong trẻo, vui tươi. sánh với bầu trời thu của Nguyễn - Nơi nơi động tiếng huyền : Âm thanh du dương, dịu ngọt êm ả.

(41) Khuyeán?. GV : Tại sao trong đoạn thơ này tác giả lại dùng nhiều từ láy để miêu tả cảnh thiên nhiên ? (Lưu ý mức độ thấp dần của từ láy). HS : Dùng nhiều từ láy với mức độ thaáp daàn : Mieâu taû khoâng gian heïp, nương tựa vào nhau của cảnh vật ® Sự tương giao, gắn bó giữa cảnh và cảnh. GVDG : Con cò bay với ráng xa Sông thu cùng với trời thu một màu (Vöông Boät).. GV : Cảnh thu được miêu tả trong bài laø moät khung caûnh nhö theá naøo ? GVDG : Trong caûnh thieân nhieân thô mộng ấy, con người hiện lên thật trẻ trung, hồn nhiên và đánh yêu. Đất trời, cảnh vật và tâm hồn con người đều rất duyên, hòa duyên vào nhau để làm nên thô duyeân. GV : Em coù nhaân xeùt gì veà caùch so saùnh cuûa taùc giaû ? HS : So sánh lạ, độc đáo, bất ngờ. GV : Em coù nhaän xeùt gì veà caùch xöng hoâ taêng daàn cuûa taùc giaû trong baøi thô ? HS : Caùch xöng hoâ taêng daàn ® taêng dần mức độ tình cảm giữa hai con người. GV : Tình người miêu tả trong bài như theá naøo ? GV: Đánh giá nội dung và nghệ thuật cuûa taùc phaåm ? Tìm hieåu vaên baûn “Ñaây muøa thu tới”: GV : Laáy moät vaøi VD trong thô ca, nhạc họa về đề tài mùa thu. + Chuøm thô thu – Nguyeãn Khuyeán. + Tieáng thu – Löu Troïng Lö. + Cảm thu, tiễn thu – Tản Đà. + Gioït möa thu (nhaïc) – Ñaëng Theá Phong.. phát ra từ cảnh vật, hòa nên bản nhạc âm thanh của thiên nhiên, của con người khi mùa thu đến. - Con đường : Nho nhỏ. Gió : Xiêu xiêu. ® Sử dụng từ láy gợi hình, nhịp thơ chậm rãi : Không gian hẹp gợi sự giao hòa , nương tựa vào nhau của cảnh vật. Đó là những nét vẽ tinh teá veà khoâng gian, caûnh vaät luùc chieàu thu taøn. Gioïng thô trong trẻo, hình ảnh sinh động gợi nên sự hòa hợp, tương giao gắn bó giữa cảnh và cảnh. - Maây bieác – bay gaáp gaáp, Con coø – Caùnh phaân vaân ® Cảnh đẹp, có hồn nhưng buồn, vắng, vừa thực vừa mộng. - Chim nghe : Nhân hóa độc đáo, thi vị. - Chim, hoa : Cái nhỏ bé, hữu hạn, cô đơn >< Bầu trời : Mênh mông , vô hạn.® Đối lập cái hữu hạn và cái vô hạn : Cô đơn, buồn, vaéng. => Cảnh thu tươi đẹp trong sáng, êm dịu , trìu mến nhưng thoáng buồn. Đó là cảnh một buổi chiều thu đẹp, thơ mộng, đầy thi vị mang hoàn thu Vieät Nam. 2 . Tình thu. - Buổi ấy lòng ta nghe ý bạn. Lần đầu rung động nỗi thương yêu. ® Lòng ta và lòng người có sự đồng điệu, xao xuyến. Em bước điềm nhiên …Anh đi lững đững chẳng theo gần ® Lòng người hồn nhiên, duyên dáng, thanh thản. Người và cảnh có sự tương giao, hòa hợp. - Anh với em như một cặp vần : So sánh độc đáo, mới mẻ ® Sự gaén boù. + Sử dụng các cặp từ sóng đôi : Ta – bạn; anh – em ; cặp : Cách xưng hô tăng dần ® Tăng dần mức độ tình cảm. - Lòng anh cưới lòng em : + Cưới : Sự giao hòa gắn bó cao độ. + Lòng cưới lòng : Sự hòa hợp tâm hồn ® Tình người giao hòa. => Tình thu trong sáng, hồn nhiên, giao hòa, đồng điệu. III. Toång keát. 1 . Ngheä thuaät . - Sử dụng nhiều tử ngữ, hình ảnh mới lạ, độc đáo, sáng tạo. - Gioïng thô trong treûo, vui töôi. 2 . Noäi dung : - Caûm nhaän tinh teá vaø tình yeâu thieân nhieân cuûa nhaø thô ® Baøi thô trong sáng, đáng yêu. B. BAØI “ĐÂY MÙA THU TỚI” I. Tìm hieåu chung. 1 . Đề tài. - Mùa thu : Là đề tài quen thuộc đã xuất hiện nhiều trong thơ văn chương xưa, nay và trong thơ mới. - Đến Xuân Diệu, mùa thu được miêu với những nét đặc sắc và tinh teá. 2 . Chủ đề. - Cảnh sắc về một mùa thu đẹp với một nỗi buồn tỏa rộng, thấm.

(42) GV : Xuất phát từ đâu mà Xuân Diệu sâu vào cảnh vật và lòng người ® Tình yêu thiên nhiên của tác lại có một bài thơ thu hay đến như giả. vaäy ? II. Đọc hiểu văn bản. HS : Cách nhìn mới, độc đáo. 1 . Khoå 1 : Daùng thu. - Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang GV : Trong 2 câu đầu tác giả sử dụng Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng. ngheä thuaät gì ? Taùc duïng cuûa noù trong ® Nhaân hoùa : Mieâu taû daùng veû cuûa lieãu : Buoàn ® Khoâng gian buồn ảm đạm, thê lương. vieäc theå hieän noäi dung ? GVDG : Trong thơ cổ thường nói: + đìu hiu – chịu. “Liễu yếu đào tơ” ® gợi tả vẻ đẹp + tang – ngàn hàng. thanh tao của giai nhân. Ở đây, XD + buồn – buông xuống. nhân hóa liễu , một dáng liễu tang tíc ® Sử dụng từ láy tài tình : Câu thơ giàu nhạc điệu. buồn, đứng chịu tang, lệ…… đìu hiu. - Đây mùa thu tới / mùa thu tới : Nhịp 4 / 3, điệp ngữ ® Tiếng ®Liễu mang nỗi buồn cô đơn của nàng reo vui khi bất chợt nhận ra mùa thu đã đến. - Aùo mơ phai dệt lá vàng : Hình ảnh thơ đẹp ® cảm giác thanh coâ phuï. nhẹ về mùa thu đáng yêu. GVDG : Thông thường màu vàng là * Khổ 1 miêu tả dáng thu đẹp nhưng buồn. 2 . Khoå 2 : Saéc thu. maøu ñieån hình cuûa muøa thu VN. Maøu - Hoa ruïng caønh. vaøng cuõng mang hoàn thu nhö : + Rừng phong thu đã nhuộm màu - Lá : Sắc đỏ rủa màu xanh. - Caønh : Ñoâi nhaùnh khoâ gaày xöông moûng manh. quan san (Truyeän Kieàu). + Vàng rơi, vàng rơi, thu mênh mông ® Từ ngữ gợi cảm : Mùa thu đến trong sự tàn phai, héo úa và trơ truïi. (Bích Kheâ) . + Hơn một : Cách dùng từ mới lạ, ấn tượng. + Saéc ñaâu nhuoäm oá quan haø + Láy : run rẩy, rung rinh, mỏng manh ® Gợi sự rung động rất Cỏ vàng, cây đỏ bóng tà tà dương kheõ. (Cảm thu, tiễn thu - Tản Đà) Nhưng ở đây sắc thu khác ở chỗ sắc đỏ Þ Miêu tả lá gợi luồng gió nhẹ và cái lạnh nhè nhẹ của mùa tương phản với màu xanh ® nét riêng thu. * Khoå 2 mieâu taû cuï theå saéc thu taøn phai, veû thu heùo uùa : Muøa thu buổi đầu thu. buoàn. GV : Hãy tìm trong khổ những từ ngữ, 3 . Khổ 3 : Cảnh thu. cách diễn đạt mới mà XD đã tiếp thu - Nàng trăng : Tự ngẩn ngơ. - Non xa : Nhạt sương mờ được từ Văn hoá Pháp ? HS : Tự ngẩn ngơ : Xuất phát từ bên ® Hình ảnh đẹp, thơ mộng, mang tâm trạng : hìanh ảnh mờ nhạt, laãn chìm, taâm traïng buoàn, baâng khuaâng, mô hoà. trong : Taâm traïng. + Luồn : Cách dùng từ độc đáo, tài tình - Thời gian : + Thỉnh thoảng : lặp lại thưa mới lạ : Cụ thể hóa cái gió giúp ta cảm + Khởi sự : bắt đầu. - Không gian : + Đã nghe rét mướt luồn trong gió. nhận chứ không hình dung. + Dấu chấm lửng xuất hiện liên tiếp : + Đã vắng người sang những chuyến đò. Mùa thu nhẹ trôi trong không gian và ® Thời gian và không gia đều mang tâm trạng. Tác giả đang cảm nhận mùa thu nhẹ trôi trong không gian và thời gian, cụ thể thời gian. hóa cái gió và cái rét cùng với bến vắng đìu hiu : Không gia lạnh, rét mướt, vắng lặng. * Khổ 3 : Không gian như được mở rộng ra, cao xa hơn và mang GV : Tại sao tác giả lại dùng hình ảnh nỗi buồn, thời gian cũng mang nỗi buồn, cô đơn : Cảnh thu rất buồn nhưng cũng rất đẹp. thiếu nữ ? GVDG : Trong baát kì muøa naøo trong 4 . Khoå 4 : Tình thu. năm hình ảnh thiếu nữ đa tình duyên - Mây vẩn từng không chim bay đi. Khí trời u uất hận chia li.

(43) dáng luôn thấp thoáng qua những vần thô cuûa XD. Thi só ña tình neân chaêng thiếu nữ cũng đa tình nên bâng khuâng.XD từng nói : “Tôi buồn không hieåu vì sao toâi buoàn”.. ® Hình ảnh gợi xa cách: Không gian mang nỗi buồn chia li, tang toùc. - Thiếu nữ : Đẹp , đáng yêu. + Ít nhieàu buoàn khoâng noùi : Baâng khuaâng, taâm traïng khoâng xaùc ñònh. + Tựa cửa nhìa xa : Dáng đứng buồn , nhìn cảnh vật, đón nhận GV : Nhận xét không gian, cảnh vật ở cảnh vật vào tâm hồn mình. khổ 4? Tâm trạng con người lúc này ra + Nghĩ ngợi gì : Mông lung, bâng khuâng. ® Noãi buoàn coâ ñôn, chia li thaám thía. sao ? * Khổ 4 : Không gian đầy ắp nỗi buồn, lòng người cũng buồn HS : Đánh giá nội dung và nghệ thuật nghĩ ngợi, lặng lẽ, mông lung. Cảnh tuy buồn nhưng cũng rất đẹp. cuûa baøi thô . III. Toång keát. 1 . Ngheä thuaät. - Cách diễn đạt rất mới, độc đáo. Cảm nhận tinh tế, sâu sắc. - Nhiều biện pháp tu từ sử dụng tài hoa, sáng tạo. - Hình ảnh thơ mới lạ, độc đáo, sáng tạo, gợi hình. 2 . Noäi dung. Bức tranh mùa thu đặc sắc ® tâm trạng buồn cô đơn , xa vắng, mênh mông, u hoài của tác giả : Tình yêu thiên nhiên tha thiết. IV. Hướng dẫn tự học. -Caûm nhaän cuûa em veà hai 2 baøi thô ? -Hoïc thuoäc baøi thô; naém ñaëc saéc ngheä thuaät vaø giaù trò taùc phaåm -Soạn tác gia Xuân Diệu. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................

(44) Tuaàn: Tieát:. Ngày soạn: Ngaøy daïy:. Xuaân Dieäu. Đọc văn: A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. - Hiểu được tư tưởng chi phối toàn bộ sự nghiệp văn học của Xuân diệu là niềm khát khao giao cảm hết mình với cuộc đời. Trên cơ sở đó ông đã có những đóng góp mới mẻ về thi pháp và phong cách nghệ thuật.. - Thấy được Xuân Diệu là nhà thơ lớn, tài năng nhiều mặt, có vị trí quan trọng trong phong trào Thơ Mới cũng như trong nền thơ ca Việt Nam hiện đại, đặc biệt trong lĩnh vực thơ tình.. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG 1. Kiến thức : Giúp HS. - Hiểu được tư tưởng chi phối toàn bộ sự nghiệp văn học của Xuân diệu là niềm khát khao giao cảm hết mình với cuộc đời. Trên cơ sở đó ông đã có những đóng góp mới mẻ về thi pháp và phong cách nghệ thuật.. - Thấy được Xuân Diệu là nhà thơ lớn, tài năng nhiều mặt, có vị trí quan trọng trong phong trào Thơ Mới cũng như trong nền thơ ca Việt Nam hiện đại, đặc biệt trong lĩnh vực thơ tình. 2. Kĩ năng : Tổng hợp khái quát, đánh giá 3.Thái độ : ham sống, sống có ích không phí hoài tuổi trẻ. C. PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Caûm nhaän cuûa em veà tình caûm cuûa nhaø thô trong baøi thô Duyeân? - Thiên nhiên trong Đây mùa thu tới? 3. Bài mới : Là nhà thơ lãng mạn nhất trong những nhà thơ lãng mạn, Xuân Diệu yêu cuộc sống, sống hết mình, khao khát được tận hưởng tất cả những gì tươi đẹp cho cuộc sống này HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY Tìm hieåu chung I. Tiểu sử : GV : Gọi HS trình bày một vài nét về cuộc đời 1 . Cuộc đời : Xuân Diệu qua việc chuẩn bị bài ở nhà. - Teân thaät : Ngoâ Xuaân Dieäu (1916 – 1985).Queâ cha Haø.

(45) HS : Ñieåm qua moät vaøi neùt chính. GVH : Cuộc CMT8 đã có vai trò và vị trí như thế nào đến cuộc đời Xuân Diệu ? HS : trình baøy :  Cuộc đời Xuân Diệu trước CMT8.  Cuộc đời Xuân Diệu sau CMT8.. GVH : Xuân Diệu là một người như thế nào ? Em hãy chỉ ra mối quan hệ và ảnh hưởng giữa quê hương và gia đình đối với con người và hồn thô cuûa oâng ? “Cha Đàng Ngoài, mẹ ở Đàng Trong Ông đồ Nghệ mang khăn gói đỏ Vượt đèo Ngang tìm nơi cần chữ Quê cha Hà Tĩnh đất hẹp khô rang Đói bao thuở cơm chia phần từng bát Queâ meï gioù noàm thoåi leân töôi maùt Bình Ñònh luùa xanh oâm boùng Thaùp Chaøm Cha Đàng Ngoài, mẹ ở Đàng Trong Ông đồ Nghệ lấy cô hàng nước mắm”. GVH : Em hãy tìm những ảnh hưởng về thời đại đối với con người Xuân Diệu ? HS : Dựa vào SGK chỉ ra được ở Xuân Diệu có sự kết hợp bởi 2 nền giáo dục : Nền giáo dục phương Đông học được từ cha và nền giáo dục phương Tây học từ thời đại. GVDG : Có thể nói thời đại có ảnh hưởng khá lớn đến cuộc đời và các sáng tác của Xuân Dieäu, ñaëc bieät laø CMT8. Sự nghiệp văn học : GVH : Hãy kể tên những sáng tác chính của Xuân Diệu ? Thành công lớn nhất của ông là thể loại nào ? HS : Kể tên và đặc điểm các thể loại sáng tác cuûa Xuaân Dieäu. Caâu hoûi thaûo luaän : Thô Xuaân Dieäu coù theå chia làm này giai đoạn ? Nội dung của từng giai đoạn đó ? HS : Chỉ ra đuợc 2 giai đoạn XD sáng tác. H : Caûnh vaät trong thô XD nhö theá naøo qua baøi thô “ Voäi vaøng” ? GV laáy ví duï : “Muôn nỗi ấm với muôn ngàn nỗi mát Ta đều ăn nhấm nhía rất ngon lành” (Thanh nieân). “Toâi chæ laø moät caây kim beù nhoû Mà vạn vật là muôn đá nam châm. Tónh, queâ meï : Bình Ñònh. - Là người học rộng , biết nhiều, am hiểu cả Hán học laãn Taây hoïc. - Trước CMT8, ông là nhà thơ lãng mạn, được xem là người tiên phong của phong trào Thơ mới. - Sau CMT8, ông hăng hái tham gia các hoạt động văn nghệ phục vụ 2 cuộc kháng chiến, từng giữ nhiều chức vuï trong hoäi vaên ngheä vaø Hoäi nhaø vaên VN. Naêm 1993 được viện hàn lâm nước CHDC Đức bầu làm viện sĩ thoâng taán. 2 . Con người. - Là một con người đa tài : Làm thơ, viết văn, nghiên cứu phê bình, dịch thuật….. * Mối quan hệ và ảnh hưởng giữa quê hương và gia ñình. - Lớn lên ở một vùng quê biển, có nhiều cảnh sắc thiên nhiên đẹp của quê mẹ Bình Định đặc biệt là ngọn gió nồm Nam và những cơn sóng biển® Làm nên hoàn thô noàng naøn soâi noåi. - Thừa hưởng và học được những đức tính cần cù, nhẫn nại, chăm chỉ của người cha là ông đồ xứ Nghệ. - Là con vợ lẽ , sớm phải sống xa mẹ, thường bị hắt hủi…..nên luôn khao khát tình thương và sự cảm thông. * Mối quan hệ và ảnh hưởng giữa con người và thời đại. - Là một trí thức Tây học, Xuân Diệu chịu ảnh hưởng vaø haáp thuï nhieàu vaên hoùa Phaùp moät caùch coù heä thoáng, nhưng đồng thời ông cũng thừa hưởng văn hóa truyền thống phương Đông, văn hóa Hán học từ người cha của mình ® Có sự kết hợp 2 yếu tố : cổ điển và hiện đại, Đông và Tây trong tư tưởng và tình cảm thẩm mĩ.;,,, II. Sự nghiệp thơ văn. 1 . Những thể loại sáng tác chính. - Vaên xuoâi : Ngoït ngaøo, giaøu aâm thanh vaø maøu saéc. - Phê bình, tiểu luận : Độc đáo, sâu sắc, có những nhaän xeùt chính xaùc, tinh teá. - Thành tựu xuất sắc nhất là thơ ® Xuân Diệu là nhà thơ lớn của dân tộc và thời đại. 2 . Thô Xuaân Dieäu. a. Thơ Xuân Diệu trước CMT8 * Tâm trạng yêu đời, thiết tha với cuộc sống. - Cảnh vật trong thơ Xuân Diệu đầy sức lôi cuốn, hấp daãn (Traêng, Nhò hoà…..). - Là người biết thèm và hưởng thụ cái vui , cái đẹp trong cuoäc soáng baèng moïi giaùc quan (Thanh nieân). - Sự yêu thích, say mê của tác giả có khi quá nồng nàn nhö moät nhu caàu aên uoáng (Hö voâ). - Là người rất khao khát tình yêu. Tình yêu trong thơ.

(46) (Caûm xuùc). “Tôi kẻ đưa tay bấu mặt trời Keû uoáng tình yeâu daäp caû moâi” (Hö voâ). “Làm sao sống được mà không yêu Không nhớ không thương một kẻ nào “ (Bài thơ thứ nhất). “Đố ai định nghĩa được tình yêu Coù nghóa gì ñaâu moät buoåi chieàu Noù chieám hoàn ta baèng naéng nhaït Baèng maây nheø nheï gioù hiu hiu” (Yeâu).. GVH : Vì sao laïi xuaát hieän taâm traïng chaùn naûn, hoài nghi trong thơ Xuân Diệu ? GV gợi ý : Hoàn cảnh xã hội XD sống ? GVDG : Người nghệ sĩ, đặc biệt là XD thường hay đòi hỏi cái hoàn mĩ, tuyệt đích, tự nuôi mình bằng ảo vọng, ảo tưởng nên khi bước vào thực tế thấy vỡ mộng, bơ vơ, bất lực.. GVH : Mang tâm trạng hoài nghi chán nản cô ñôn, XD quan nieäm nhö theá naøo veà cuoäc soáng ? GV gợi ý : Em thấy trong bài thơ “Vội vàng” XD soáng nhö theá naøo ? HS : Soáng gaáp gaùp, tham lam, lieàu lónh… GV : Phaân tích, choát yù.. GVH : Những đặc điểm nổi bật trong nghệ thuaät thô Xuaân Dieäu laø gì ? HS : Sự cô đơn được diễn tả rất mới mẻ: “Dù tin tưởng chung một đời một mộng Em là em, anh vẫn cứ là anh Có thể nào qua vạn lí trường thành Của hai vũ trụ chứa đầy bí mật” (Xa cách ) “ Thaùng gieâng ngon nhö moät caëp moâi gaàn” (Voäi vaøng ).. GV : Sau CMT8 XD vieát : Thu từ nay không thu thảm thu sầu. ông được miêu tả bằng mọi cung bậc, mọi hương sắc : Ngaây thô, e aáp, ñaèm thaém, dòu ngoït, noàng naøm say đắm đến si mê, điên dại. + VD1 : “Anh nhớ tiếng, anh nhớ hình, anh nhớ ảnh, Anh nhớ em, anh nhớ lắm em ơi” (Tương tư chieàu) + VD2 : “Bieån ñaéng khoân nguoâi noãi khaùt theøm Neân luùc moâi ta keà mieäng thaém Trời ơi ta muốn uống hồn em” (Vô biên) + VD3 : “Anh gọi nhỏ kề tai em : Em hỡi Treân tay anh em beøn vieát : Anh ôi ! Rồi ngó mê nhau ta mỉm mắt cười (Kỉ niệm) - OÂng nhaän ra cuoäc soáng phong phuù, tuyeät dòu® Moät cuộc sống đáng để sống : Yêu đời, yêu cuộc sống (Vội vaøng, thô duyeân). * Tâm trạng hoài nghi chán nản cô đơn. - Nguyeân nhaân : + Khao khát sống, ước mơ nhiều nhưng vỡ mộng nhưng thực tế không như ý muốn ® Nảy sinh tâm trạng maëc caûm coâ ñôn. “Tôi là con nai bị chiều đánh lưới Không biết đi đâu đứng sầu bóng tối (Khi chiều giăng lưới) + Sống trong hoàn cảnh mất nước, không có tự do, quyền sống của con người bị hạn chế ® Nảy sinh tâm trạng hoài nghi , chán nản. “Ta là một là riêng , là thứ nhất Khoâng coù chi beø baïn noãi cuøng ta” (Hy Maõ Laïp Sôn). -Tự đề ra cho mình một quan niệm sống : Sống gấp gaùp, tham lam, yeâu voäi vaõ, lieàu lónh. (Voäi vaõ, Giuïc giaõ…..). - Trong tình yeâu oâng cuõng caûm thaáy thaát voïng , ñau buoàn. “Yêu là chết ở trong lòng một ít Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu Cho raát nhieàu nhöng nhaän chaúng bao nhieâu” (Yeâu). * Thô Xuaân Dieäu coù nhieàu maâu thuaãn nhöng vaãn thoáng nhất ở bản chất của nó, đó là lòng ham sống, yêu đời tha thieát. * Ngheä thuaät thô Xuaân Dieäu. - Đặc sắc trong thơ Xuân Diệu không phải ở đề tài mà là ở cảm hứng, thi từ và bút pháp. + Sự cô đơn được diễn tả một cách mới mẻ, dù có người , có cảnh, có vật ở quanh mình mà vẫn cô đơn. (Xa caùch). + Tình yêu được diễn tả một cách cụ thể, đầy đủ với ý nghóa tình yeâu bao goàm caû taâm hoàn laãn theå xaùc. + Thiên nhiên được tiếp nhận bằng mọi giác quan,.

(47) Thu từ nay một màu xanh thẳm. Rõ ràng sau CMT8 thơ XD có một sự thay đổi lớn… GVH : Thơ Xuân Diệu sau CMT8 có những nét gì khác so với trước CMT8 ? HS : Thơ Xuân Diệu sau CMT8 có một sự thay đổi rất lớn từ nội dung đến nghệ thuật. “Anh không xứng là biển xanh Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng Bờ cát dài phẳng lặng Soi aùnh naéng pha leâ Bờ đẹp đẽ cát vàng Thoai thoải hàng thông đứng...(Biển).. Toång keát – Luyeän taäp - Nắm được sự tiếp nối, thay đổi và phát triển trong hai giai đoạn sáng tác. - Hiểu được nguyên nhân u sầu và nắm được caùc noäi dung chính cuûa thô Xuaân Dieäu. - Lòng yêu đời, thiết tha với cuộc sống của Xuân Dieäu.. được nhân cách hóa một cách tự nhiên, chân thật, hợp lí. VD : “Bữa nay lạnh mặt trời đi ngủ sớm” - Tiếp nhận, tìm tòi, tận dụng những cách diện đạt mới trong thô ca daân toäc vaø phöông Taây. VD : Hơn một loài hoa đã rụnng cành …. Ñoâi nhaùnh khoâ gaày xöông moûng manh” (Ñaây muøa thu tới). b. Thô Xuaân Dieäu sau CMT8. - Nội dung : Là tiếng nói reo vui, thiết tha, chan chứa niềm tin yêu đối với sức sống của đất nước, dân tộc. Hoà cái riêng vào cái chung của đất nước. Ông cảm thấy ấm áp chứ không còn mặc cảm riêng lẻ, hiu quaïnh. VD : Nhưng cũng lạ giữa muôn ngàn thác lũ Boán beà caây sao chaúng thaáy coâ ñôn (Leä). - Ngheä thuaät : Thô Xuaân Dieäu sau CMT8 mang nhieàu giọng vẻ, ông khai thác chọn lọc, nâng lời ăn tiếng nói hàng ngày của người dân thành tiếng nói thơ ca mộc maïc, töôi maùt vaø kì thuù. VD : Baøi “Bieån”. + Có bài mang chất trầm hùng của sử ca, triết lí, chính luận, có khi là giọng thơ trữ tình, đằm thắm. - Thơ tình yêu giai đoạn này rất thiết tha và sâu lắng. III. Keát luaän. - Xuân Diệu là nhà thơ lớn của văn học hiện đại, một nhà thơ lớn của dân tộc, có đóng góp quan trọng cho sự phát triển của nền văn học hiện đại. Ông là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới. Suốt đời ông lao động nghệ thuật cần cù, thiết tha yêu cuộc sống và con người.. IV. Hướng dẫn tự học. -Thơ Xuân Diệu trước cách mạng -Nắm những nét chính trong nội dung thơ Xuân Diệu, phong caùch cuûa nhaø thô. -Soạn Tràng giang – Huy Cận. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................

(48) HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH OÂn laïi lí thuyeát. GV cuûng coá laïi lí thuyeát cho HS baèng caùch nhaéc laïi. Luyeän taäp * Bước 1 : Bài tập 1 GV: Cho HS đọc đoạn văn. GV : Các đoạn trích sau tác giả đã sử dụng cách bác bỏ nào ? Tác giả đã dùng cái gì để bác bỏ ? Học sinh : Trả lời với 2 đoạn văn a và b. GV : Cho HS đọc lại đoạn văn c. GV : Đoạn văn có bao nhiêu đoạn ? Mỗi đoạn đó có nhiệm vuï gì? HS : Dựa vào SGK thảo luận, GV gọi bất kì HS trả lời sau đó choát yù. GV giảng : Đoạn văn c các thao tác phản bác bỏ khá đa dạng : + Đoạn 1. Xác định rõ luận điểm cần bác bỏ của đối phương. + Đoạn 2. Chỉ ra thực chất của luận điểm trên. + Đoạn 3. Bắt đầu dùng luận cứ bác bỏ luận điểm của Aây Ren-ñô. + Đoạn 4. Phê phán luận điểm của Aây Ren-đơ là thiếu hiểu bieát veà xaõ hoäi vaø nhaân vaên. + Đoạn 5. Dùng phân tích để bác bỏ luận điểm “có rồi hẵng cho” + Đoạn 6. Vạch rõ thực chất hạn chế của chủ nghĩa thực dụng cuûa Aây Ren-ñô. Toùm laïi thao taùc laäp luaän baùc boû raát ña daïng theå hieän qua caùc đoạn văn trên * Bước 2 : Bài tập 2 GV : Chép đề lên bảng. Hoïc sinh : Theo doõi vaø laäp daøn yù (5-7 phuùt). GV : Yeâu caàu HS thaûo luaän. HS :Trình baøy GV: Nhận xét, ghi bảng để có một dàn ý tốt nhất. HS : Ghi lại đầy đủ. * Bước 3: Bài tập 3 GV:Hướng dẫn HS làm một đề. GV: Hãy sử dụng gợi ý trong sgk để xác lập phương hướng. NOÄI DUNG BAØI DAÏY I. OÂn laïi lí thuyeát. II. Luyeän taäp 1. Baøi taäp 1 - Đoạn văn a : Bác bỏ luận điểm. Dùng luận cứ để bác bỏ luận điểm. - Đoạn văn b : Bác bỏ luận điểm. Dùng lập luận phân tích để bác bỏ luận điểm. - Đoạn văn c : Bác bỏ luận điểm. Dùng luận cứ và lập luận để bác bỏ luận điểm.. 2. Baøi taäp 2 Bác bỏ luận điểm : Chỉ có vào đại học thì cuộc đời mới có tương lai. Luận điểm này có phần đúng, chỉ sai ở chỗ cực đoan. Vào đại học đúng là có tương lai hứa hẹn, cho nên hầu hết HS cố gắng để thi vào đại học. Song không vào đại học vẫn có tương lai. Có bao người không vào đại học vẫn có sự nghiệp thành đạt đáng tự hào. Đại học chỉ là một con đường lập nghiệp, những con đường khác cũng đem lại sự nghiệp cho mọi người. 3.Baøi taäp 3 a. “Múa rìu qua mắt thợ” b. “Bới lông tìm vết” Các thành ngữ này hàm ý chê bai một thái độ sống, một cách ứng xử, có mặt đúng, nên thường được tán thành khi sử dụng. Nhưng ngẫm kĩ, ý tứ của mỗi thành ngữ lại có mặt trái mà không ai cũng.

(49) baùc boû phaàn sai trong luaän ñieåm. Haõy tìm yù baùc boû vaø neâu ra yù mới ? HS : Dựa vào gợi ý viết đoạn văn bác bỏ luận điểm. GV: Gọi HS đọc đoạn văn sau đó nhận xét và sửa. Luyeän taäp GV yêu cầu HS viết một đoạn văn sử dụng thao tác lập luận baùc boû luaän ñieåm : “Hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn”. nhaän thaáy. Chaúng haïn, neáu ai cuõng traùnh né, sợ không dám “Múa rìu qua mắt thợ” thì làm sao có được sự tiến bộ, vượt qua tiền bối ? “Bới lông tìm vềt” là thái độ thiếu thiện chí. Song đ/v người muốn hoàn thiện, không ngại người khác phê bình, thì “ Bới lông tìm vết” vẫn có tác dụng tích cực.. III. Hướng dẫn tự học. -Khái niệm, yêu cầu, cách sử dụng các thao taùc laäp luaän baùc boû ? -Nắm lí thuyết, làm lại bài tập vào vở - Soạn Luyện tập nghĩa của câu. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................

(50) Tuaàn: Tieát:. Ngày soạn: Ngaøy daïy:. Tieáng Vieät. A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. Luyeän taäp nghóa. - Bieát vaän duïng hieåu bieát veà nghóa cuûa caâu vaøo vieäc phaân tích vaø taïo laäp caâu.. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG. 1. Kiến thức : Giúp học sinh - Bieát vaän duïng hieåu bieát veà nghóa cuûa caâu vaøo vieäc phaân tích vaø taïo laäp caâu. 2. Kĩ năng : nhận diện phân tích nghĩa tình sự việc, nghĩa tình thái trong câu ; kĩ năng viết đoạn văn 3.Thái độ : ý thức vận dụng viết câu văn đoạn văn biểu lộ nghĩa tình thái. C. PHÖÔNG PHAÙP Đàm thoại (phát vấn gợi mở, phát vấn phát hiện) trao đổi nhanh, thảo luận nhóm. C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ - Thế nào là nghĩa sự việc, nghĩa tình thái, cho ví dụ phân tích cụ thể 3. Bài mới: : Ở tiết trước chúng ta đã học lí thuyết về ngiã của câu, một vài BT ta đã hiểu về nghĩa tình thái của câu, để khắc sâu hơn kiến thức về nghĩa tình thái, vận dụng vào lời ăn tiếng nói, khi laøm baøi vaên chuùng ta seõ ñi vaøo tieát luyeän taäp veà nghóa cuûa caâu ngaøy hoâm nay. HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH NOÄI DUNG BAØI DAÏY OÂn laïi lí thuyeát I . OÂn laïi lí thuyeát GV: Nghóa cuûa caâu laø gì ? Nghóa tình thaùi cuûa caâu được biểu hiện như thế nào ? HS: Nhớ lại kiến thức bài học trả lời. GV: Củng cố lại kiến thức II. Thực hành : Thực hành 1. Baøi 1 Baøi taäp 1 (1)“ắt” : Chỉ khả năng xảy ra của sự việc cao. GV: Cho HS thaûo luaän trong 5 phuùt BT1 (5 nhoùm, (2) “buộc”: chỉ sự việc đã xảy ra. moãi nhoùm 3 caâu). (3,4)-“dễ”, “hình như”:Khả năng xảy ra của sự việc HS : Thảo luận trên cơ sở đã làm bài ở nhà. thaáp. GV : Gọi HS trả lời theo câu hỏi BT1bằng cách (5) Nghĩa tình thái hướng về người đối thoại, chỉ sự lên viết trên bảng. Nhóm cử đại diện trả lời. việc đã xảy ra. HS : HS khác bổ sung, sửa nếu sai, thiếu. (6,7)Nghĩa tình thái chỉ sự việc được nhận thức như GV nhaän xeùt, phaân tích, choát yù. một đạo lý. Baøi taäp 2 2. Baøi 2 GV : Hướng dẫn HS thảo luận theo những câu hỏi a. -Từ (1) đến (5) những câu a thì chấp nhận được, sau: còn những câu b thì không. - Những câu nào chấp nhận được, không - Câu 6 : Cả 2 câu đều chấp nhận được. chấp nhận được ? b. Lí do : - Lí do ? - Những từ bèn,tiếp tục, vẫn (và kiểu câu trần thuật HS tiếp tục thảo luận, phân tích nghĩa của từ khẳng định, nếu không chứa những từ như suýt,…) “vẫn”, “toan”, “định” , “quyết”và của câu dựa biểu thị sự việc đã xảy ra, trong khi toan, định biểu vào các từ ngữ trong câu trong 5 phút. thị sự việc chưa xảy ra. GV : Gọi bất kỳ HS trả lời, HS khác sử chữa nếu - Từ quyết không hàm ý sự việc đã xảy ra hay chưa thiếu hoặc sai. cho nên 6a và 6b đều chấp nhận được. GV: Choát yù, phaân tích..

(51) Lưu ý : quyết định khác với định và giống với quyết không hàm ý sự việc đã xảy ra hay chưa. Baøi taäp 3. GV : Yeâu caàu HS thaûo luaän BT 3 trong 5 phuùt. HS : Thaûo luaän theo caâu hoûi cuûa BT . GV : Gọi HS bất kỳ lên bảng viết lại phần trả lời. (Gọi 5 HS, mỗi em 1 phần). HS ở dưới theo dõi. GV: Goïi HS nhaän xeùt, boå sung. GV: Choát yù. Lấy một vài VD để khắc sâu:Có thể nói : Tuy/ mặc dù hôm qua trời mưa… chứ không thể chấp nhận Tuy/ mặc dù ngày mai trời mưa… * Lưu ý : Hiện nay trên sách báo thỉnh thoảng vẫn thấy có xu hướng xoá nhoà sự phân biệt dầu / dẫu với tuy.. * Tập viết những câu khác nhau theo yêu cầu BT4 HS : Vieát caâu theo yeâu caàu BT4. GV : Gọi HS đọc những câu đã viết, chỉ rõ nghĩa tình thái nằm ở từ ngữ nào. HS : Nhận xét câu bạn mình viết, đọc câu của bản thaân. GV :Nhaän xeùt, coù theå laáy 1 vaøi VD khaùc. H : Sau khi thực hành xong em nhận xét gì về nghĩa của câu? Em sẽ làm thế nào để nói và viết câu đúng nghĩa ? HS : Suy nghĩ trả lời theo suy nghĩ cảu bản thân. GV : Chốt lại những điểm cần khắc sâu.. 3. Baøi 3 a. - dầu, dẫu chỉ một sự việc là điều kiện hay giả thiết cho nên nó biểu đạt nghĩa tình thái chỉ sự việc chöa xaûy ra. - tuy, mặc : biểu đạt nghĩa tình thái chỉ sự việc đã xaûy ra. b. Trong trường hợp đầu không thể thay dầu bằng tuy bởi nội dung câu thơ cho biết đó là một sự việc chöa xaûy ra. c.Ở những trường hợp còn lại nếu thay dầu/dẫu bằng tuy và ngược lại thì sẽ làm cho ý nghĩa của câu văn khác đi: từ một chuyện chưa chắc đã xảy ra trước thời điểm nói thành một chuyện đã xảy ra và ngược lại. VD : Ở câu của Ngô Đức Kế nếu thay tuy bằng dầu / dẫu thì giang sơn biến cải triều đại đổi thay có mấy mười lần, cơn hiểm nguy biến loạn đã nhiều không phải chuyện có thưc nữa mà chỉ là giả thiết. d. daãu maïnh hôn duø / daàu. đ. Mặc dù cũng như dầu / dẫu, đều chỉ một sự việc không thuận cho một sự việc khác, nhưng nếu sự việc đó ở dầu / dẫu chỉ là một giả thiết thì ở mặc dù nó đã xảy ra. Tuy nhiên mặc dù có hàm ý “bất chaáp”, moät ñieàu khoâng coù trong tuy, cho neân neáu thay mặc dù bằng tuy thì ý nghĩa “hiện thực” vẫn toàn taïi, nhöng yù nghóa “baát chaáp” seõ maát ñi.. III. Hướng dẫn tự học. -Khái niệm nghĩa sự việc, nghĩa tình thái - Nắm vững lí thuyết, hoàn thành bài tập. Làm thêm BT : Chæ ra nghóa tình thaùi trong taùc phaåm “Chí Pheøo” cuûa Nam Cao. - Soạn bài : Đây thôn Vĩ Dạ. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. Tuaàn: Tieát:. Ngày soạn: Ngaøy daïy: Đọc thêm. A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. Toáng bieät haønh. Thaâm Taâm.

(52) - Lòng yêu nước kín đáo và khát vọng lên đường của tác giả nói riêng và thế hệ thanh niên thời kì Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám (Tống biệt hành ). B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG. 1. Kiến thức : Giúp HS - Lòng yêu nước kín đáo và khát vọng lên đường của tác giả nói riêng và thế hệ thanh niên thời kì Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám (Tống biệt hành ) 2. Kĩ năng : phân tích thơ trữ tình 3.Thái độ : yêu nước, sẵn sàng lên đường C. PHÖÔNG PHAÙP Phát vấn phát hiện và tổng hợp kiến thức, diễn giảng, thảo luận nhóm C TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ Niềm thiết tha cuộc sống đến khắc khoải cuả nhà thơ Hàn Mặc Tử qua Đây thôn Vĩ Da. 3. Bài mới : Viết không nhiều nhưng sáng tác nhiều nào cũng độc đáo mang dấu ấn riêng, nhắc đến TT là người ta nhắc đến Tống biệt hành. HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH Tìm hieåu chung HS đọc tiểu dẫn, tóm tắt những nét chính về tác giả Thâm Taâm GV nhấn mạnh những ý cần nhớ : - Sinh ra trong gia ñình nhaø giaùo ngheøo - 1938 leân HN veõ tranh, laøm thô vieát vaên - Sau CM tham gia hoạt động văn nghệ làm thư kí toà soạn báo vệ quốc quân GV: Hãy nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ? HS trình bày, nêu rõ nhan đề : bài hành về cảnh chia tay tieãn bieät . HĐọc hiểu văn bản HS đọc bài thơ giọng trầm hùng GV : coù theå chia boá cuïc baøi thô nhö theá naøo? HS chia 3 phaàn GV: Khung cảnh chia li được miêu tả như thế nào ở khổ thơ đầu ? Có gì đặc biệt ? - Khoâng gian ? - Thôiø gian? - Taâm traïng ? - Những hình ảnh trong 4 câu đầu diễn tả tâm trạng gì? cuaû ai? HS: trả lời GV: choát yù nhaán maïnh neùt rieâng cuûa Thaâm Taâm qua duøng từ không, cách thể hiện lạ đầy ám ảnh hình ảnh con sóng lòng để diễn tả tâm trạng …. Liên hệ ca dao: “ Hỡi cô… chèo cô còn quẫy sóng lòng còn sao” GV: Li khách ở đây có gia cảnh như thế nào và bổn phận ra sao trước gia cảnh ấy ? Vì sao nhân vật này lại từ giã. NOÄI DUNG BAØI DAÏY I. Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû : Nguyeãn Tuaán Trình ( 19171950) queâ Haûi Döông. -Thô mang neùt traàn huøng bi traùng. 2. Taùc phaåm - Thâm Tâm làm bài thơ này để tiễn một người bạn lên chiến khu. (khoảng năm 1941) - Thể hành : giọng thơ trầm hùng phù hợp với nỗi niềm được thể hiện II. Tìm hieåu vaên baûn 1. Bốn câu đầu : Khung cảnh chia tay -Ñöa …khoâng ñöa qua soâng Boùng chieàu khoâng thaém… .Điệp từ không -> Cảnh khôg xác định không cuï theå mô hoà nhaït nnhoag - Sao coù tieáng soùng ….. + Sao đầy hoàng hôn Dùng không để nói có trong tình cảm của con người, câu hỏi tu từ, điệp từ trở đi trở lại , baèng traéc ñan xen -> Cuộc chia tay diễn ra đầy xúc động tâm trạng nhớ mong bồi hồi bịn rịn lưu luyến, xao động triền miên cùng nỗi buồn mênh mang vời vợi 2.Hình tượng li khách + Tư thế : Một giã gia đình- dửng dưng  tư thế đẹp : dứt khoát gạt tình riêng để ra ñi + Thái độ : con đường nhỏ >< Chí nhớn chưa về bàn tay không-không trở lại- Mẹ già -.

(53) gia đình lên đường? HS: Trả lời GV liên hệ hình ảnh li khách gợi hình ảnh những tráng sĩ ra ñi –Kinh Kha, chinh phu….. đừng mong  Hình ảnh đối lập : quyết tâm quyết chí ra đi không trở lại khi việc nghĩa chưa thành -> ý chí sắt đá  Li khách được miêu tả như một đấng trượng phu ngang tàng ngạo nghễ. Tư thế kiêu hùng đầy lãng mạn GV: Một mặt li khách có thái độ dửng dưng , mặt khác li -Tâm trạng người đi qua hồi tưởng cuả người khách lại rất buồn. Vì sao ở li khách lại có tâm trạng mâu tieãn : thuaãn nhö theá ? + ta biết người buồn… HS : Trả lời  Buồn, bồn chồn nhớ thương GV : nhaän xeùt aâm thanh vaàn ñieäu 4 caâu thô “ ta bieát…soùt” + Suy nghĩ về người thân: chị , em trai, em aâm thanh vaàn ñieäu goùp phaàn theå hieän taâm traïng gì cuaû li nhỏ, mẹ-> Tình cảm quyến luyến nhớ mong khaùch? lo lắng cho người thân với bao trăn trở suy tư HS nhaän xeùt neâu taùc duïng  -> Bề ngoài tưởng dửng dưng nhưng bên GV: Choát yù trong nặng một tấm lòng với gia đình , có sự trăn trở trước sự níu kéo cuả người thân GV: Tâm trạng của người đưa tiễn như thế nào? - Người tiễn: Người…thực HS phaân tích ngheä thuaät  Cảm xúc bàng hoàng sửng sốt hụt GV: Những câu thơ cuối cho thấy điều gì về người đi ? hẫng trong giờ phút chia tay Nhận xét cách đặt câu lối so sánh và trật tự hình ảnh trong - Ba câu cuối : “ Mẹ thà …say” ba câu cuối “ Mẹ thà…hơi rượu say” => Có sự giằng xé giữa bổn phận, tình cảm HS: Trả lời và Phân tích nội dung nghệ thuật ba câu trên gia đình thiêng liêng và khát vọng lí tưởng, GV: Nhaän xeùt , choát yù trách nhiệm lớn lao Điệp từ thà coi như một sự dằn lòng đầy xót xa, trớ trêu. + Điệp ngữ thà coi như tạo nhiều cách hiểu … Cách nói gân guốc của những người có chí khí , khát vọng -> Kiên quyết dứt khoát ra đi dù đó là lựa lớn lao chọn đau đớn – chất bi tráng Hoạt động 3: tổng kết GV: Em hiểu li khách là người thế nào? Nêu cảm nhận về III. Tổng kết vẻ đẹp của nhân vật này -bài thơ khắc hoạ vẻ đẹp bi hùng cuả li HS neâu caûm nhaän khách, quyết tâm ra đi vì lí tưởng đằng sau là bao tính caûm baâng khuaâng löu luyeán daønh cho gia ñình baïn beø -> Thế hệ thanh niên thời kì tổng khởi nghĩ. III. Hướng dẫn tự học - Hình aûnh li khaùch trong baøi thô ?. - Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật bài thơ, hoàn thành BT. -Chuaån bò baøi Töông tö cuaû Nguyeãn Bính. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................

(54)

(55)

(56) Tuaàn: Ngày soạn: Tieát: Ngaøy daïy: Đọc văn:. Nhaät kí trong tuø cuûa Hoà Chí Minh. A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. - Hiểu được hoàn cảnh sáng tác đặc biệt của Nhật kí trong tù , từ đó hiểu thêm quan điểm sáng tác văn học của Hồ Chí Minh. Hiểu và đánh giá được tập thơ ở những mặt cơ bản về nội dung , hình thức và phong caùch ngheä thuaät. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG. 1. Kiến thức : Giúp HS - Hiểu được hoàn cảnh sáng tác đặc biệt của Nhật kí trong tù , từ đó hiểu thêm quan điểm sáng tác văn học của Hồ Chí Minh. Hiểu và đánh giá được tập thơ ở những mặt cơ bản về nội dung , hình thức và phong caùch ngheä thuaät 2. Kĩ năng : Nhận xét đánh giá, khái quát tổng hợp 3.Thái độ : Kính yêu vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, hiểu rõ quan điểm sáng tác văn học của Hồ Chí Minh, thấy nhân cách cao cả , phẩm chất quý báu để học tập noi gương phấn đấu C.PHƯƠNG PHÁP :Phát vấn phát vấn , phân tích dẫn chứng , thảo luận D. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kieåm tra baøi cuõ Bức tranh chiều xuân trong bài thơ hiện lên với những cảnh sắc như thế nào? 3. Bài mới : HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH. NOÄI DUNG BAØI DAÏY. Tìm hiểu hoàn cảnh ra đời của tập Nhật kí trong tuø GV: Hoàn cảnh sáng tác của Nhật kí trong tù? Hoàn cảnh ấy có ý nghĩa gì đối với vieäc tìm hieåu taäp thô? HS. Dựa vào SGK , trình bày tóm tắt về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. I. Hoàn cảnh ra đời của tập Nhật kí trong tù. - Dược sáng tác trong thời gian mười ba tháng bị giam cầm và giải qua giải lại gần 18 nhà tù của mười ba huyện của tænh Quaûng Taây Trung Quoác II. Moät soá ñieåm caàn löu yù veà taäp thô * Tập thơ gồm 134 bài thơ chữ Hán -Xét thời gian: bốn tháng đầu : viết 103 bài, chín tháng sau : 31 baøi - xét thể thơ : 126 bài thơ tứ tuyệt . 8 bài làm theo thể khác -Đề tài : bốn đề tài chính + Phê phán những hiện tượng ngang trái trong xã hội và trong nhaø tuø Trung Quoác + Những nỗi niềm và tâm trạng của nhà thơ + Những giãi bày về nhiệm vụ sang Trung Quốc vì mục đích caùch maïng maø bò baét oan + Những bài thơ thù tiếp - Tập thơ được dịch ra tiếng Việt và in lần đầu vào năm 1960…… III. Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa taùc phaåm 1. Bức tranh nhà tù và một phần xã hội Trung Hoa dân quoác - Bút pháp tả thực , phản ánh bộ mặt đen tối của nhà tù Tưởng Giới Thạch. GV:Tìm hiểu những thông tin chính về tập thô ( quaù trình saùng taùc? Taäp thô coù bao nhiêu bài ? Thể loại, đề tài chính?) Những thông tin này giúp ích gì cho việc hiểu nhà thơ và đọc hiểu tập thơ HS: Dựa vào SGK trả lời, lí giải GV: Nhấn mạnh hai đề tài chính + Phê phán những hiện tượng ngang trái trong xaõ hoäi vaø trong nhaø tuø Trung Quoác + Những nỗi niềm và tâm trạng của nhà thô Tìm hieåu noäi dung vaø ngheä thuaät cuaû taùc phaåm.

(57) GV: Nhaät kí trong tuø laø taäp nhaät kí baèng thơ . Điều ấy tạo ra cho tác phẩm những nội dung gì ? Nội dung ấy được diễn đạt bằng những bút pháp gì? Nêu dẫn chứng cuï theå. HS: Dựa và SGK trả lời GV: Choát yù GV: Phân tích bức chân dung tự hoạ của Hoà Chí Minh trong Nhaät kí trong tuø? HS. Dựa vào SGK trả lời GV: Lấy thêm dẫn chứng ngoài SGK làm roõ hôn . GV: Ngươì ta nói thơ Hồ Chí Minh vừa cổ điển vừa hiện đại. Hãy làm sáng tỏ ý kiến treân qua caùc baøi thô trong taäp Nhaät kí trong tuø ? HS: Trả lời GV: Choát yù Luyeän taäp GV hướng dẫn HS thực hiện bài tập nâng cao.. + Bút pháp châm biếm sử dụng rộng rãi với nhiều cung bậc gioïng ñieäu khaùc nhau: Dẫn chứng : SGK - Bút pháp trữ tình , thể hiện bức chân dung tinh thần tự hoạ cuûa Hoà Chí Minh 2. Bức chân dung tự hoạ của Hồ Chí Minh a. Một tấm gương nghị lực phi thường , một bản lĩnh vĩ đại , không gì có thể lung lạc được . -Bài Ngắm trăng, Đi Nam Ninh, Giữa đường đáp thuyền đi Ung Ninh b. Tầm lòng yêu nước thiết tha và khao khát tự do, thực chất là khao khát chiến đấu -Bốn tháng rồi, Không ngủ được, Đêm không ngủ c. Tâm hồn nghệ sĩ tài hoa , một trí tuệ linh hoạt và nhọn sắc , một mặt nhạy cảm đối với vẻ đẹp của thiên nhiên và dễ xúc động trước những cảnh ngộ thương tâm của con người ………. - Rút ra nhiều bài học về đấu tranh hay rèn luyện đạo đức + Học đan1h cờ, nghe tiếng giã gạo, … d. Bao trùm lên tất cả là tấm lòng yêu thương bao la đối với nhân loại cần lao-> lòng nhân đạo đến quên mình 3. Một tập thơ phong phú . đa dạng , độc đáo SGK * Baøi taäp naâng cao. IV. Hướng dẫn tự học. -Bức chân dung tự hoạ của Hồ Chí Minh trong Nhật kí trong tuø? - Học thuộc hoàn cảnh sáng tác , nắm được nội dung và nghệ thuaät taùc phaåm - Chuaån bò baøi Chieàu toái cuûa Hoà Chí Minh. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. Tuaàn: Tieát:. Ngày soạn: Ngaøy daïy: Laøm vaên. Thao taùc laäp. A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT -Hiểu được nội dung , tác dụng và cách vận dụng thao tác lập luận bình luận -Biết bình luận một vấn đề xã hội hoặc văn học. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG.

(58) 1. Kiến thức : Giúp học sinh -Hiểu được nội dung , tác dụng và cách vận dụng thao tác lập luận bình luận -Biết bình luận một vấn đề xã hội hoặc văn học 2. Kĩ năng : rèn luyện kĩ năng vận dụng thao tác lập luận như phân tích giải thích chứng minh so sánh suy luận để trình bày ý kiến bình luận của mình .Rèn luyện trí tuệ và tính trung thực cho HS 3.Thái độ : nhận thức sâu sắc vai trò của thao tác bình luận , có ý thức vận dụng sáng tạo hiệu quả vào vieäc vieát vaên baûn nghò luaän .. C.PHÖÔNG PHAÙP Đàm thoại (phát vấn gợi mở, phát vấn phát hiện) trao đổi nhanh, thảo luận nhóm. D. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Oån định lớp : kiểm diện học sinh 2. Kiểm tra bài cũ –sự chuẩn bị bài mới (5’) 3. Bài mới: Để khẳng định sai, đúng, lợi, hại…làm cho XH ngày càng tiến bộ ta bình luận… HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH Tìm hieåu khaùi nieäm vaø taùc duïng cuûa bình luaän GV. Tổ chức cho HS tìm hiểu ngữ liệu : Thời gian nhaøn roãi HS. Thảo luận theo câu hỏi gợi dẫn SGK -Văn bản đề cập về vấn đề gì ? -Tác giả hiểu và đánh giá ý nghĩa thời gian nhaøn roãi nhö theá naøo? -Thời gian nhàn rỗi liên quan đến những vấn đề gì trong xã hội? -Tác giả có đề nghị gì đối với mỗi người và xaõ hoäi ? GV: Bình luaän laø gì ? Bình luaän coù yù nghóa gì? HS. Dựa theo SGK trả lời GV : Choát yù Cách sử dụng thao tác lập luận bình luận GV: Muốn bình luận một vấn đề cần phải đảm bảo nhũng bước nào? HS. Dựa vào SGK trả lời GV. Nhaân xeùt , boå sung , giaûi thích laøm roõ vaán đề GV. Choát yù: Khoâng phaûi yù kieán bình luaän naøo cũng hay, đúng và có sức thuyết phục . Muốn nêu được ý kiến bình luận có ích và có sức thuyết phục, người bình luận một mặt phải có lí tưởng xã hội tiến bộ , có tư tưởng nhân văn, có ý thức dân chủ , có hiểu biết về cuộc sống, có kiến thức về lĩnh vực căn bản ; mặt khác lại phaûi bieát caùch laäp luaän bình luaän Luyeän taäp HS đọc bài lòng đố kị. NOÄI DUNG BAØI DAÏY 1. Bình luaän vaø taùc duïng cuûa bình luaän * Ví dụ : THỜI GIAN NHAØN RỖI a. Văn bản đề cập đến thời gian nhàn rỗi b. Thời gian nhàn rỗi là cực kì quý báu c. Thời gian nhàn rỗi liên qua đến: trí tuệ, sức khoẻ, phát trieån theâm veà naêng khieáu , caù tính ………. d. Đề nghị : XH nên tạo điều kiện cho con người có thời gian nhaøn roãi * Nhaän xeùt - Bình luận là sự bàn bạc và đánh giá về sự đúng sai, thật giả , hay dở , lợi hại của các hiện tượng, sự vật , chủ trương , tư tưởng , sản phẩm của con người. - Tác dụng: Khẳng định cái đúng cái hay, cái thật , cái lợi ; phê bình cái sai , cái dở, lên án cái xấu , cái ác nhằm laøm cho xaõ hoäi ngaøy caøng tieán boä 2. Cách sử dụng thao tác lập luận bình luận a. Xác định đối tượng bình luận b. Giới thệu đối tượng bình luận : giới thiệu, mô tả, trích daãn c. Đề xuất ý kiến bình luận - Phân tích đối tượng một cách cụ thể - Nhìn nhận đối tượng từ nhiều quan hệ d. Trong quaù trình bình luaän , caàn vaän duïng caùc thao taùc laäp luaän khaùc Luyeän taäp Baøi 1. a. Đối tượng bình luận : lòng đố kị b. Cách nêu đối tượng bình luận : giới thiệu , mô tả , trích dẫn; phân tích cụ thể; nhìn nhận đối tượng ở nhiều khía cạnh ; kết luận , đánh giá c. Vận dụng : phân tích , giải thích , chứng minh , so sánh.

(59) HS. Thảo luận , trả lời các câu hỏi gợi dẫn IV. Hướng dẫn tự học GV. Gọi HS bất kì trả lời - > HS khác nhận xét - Qua bài văn, em hiểu thế nào là thao tác lập luận ? GV. Choát yù qua baøi vaên, em hieåu theá naøo laø thao taùc laäp luaän ? - Chuaån bò baøi: Chieàu toái, Lai taân cuûa Hoà Chí Minh. E. RUÙT KINH NGHIEÄM :. ..................................................................................................................................................................................

(60)

(61)

giao an 11

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về