<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>DẤU NGOẶC ĐƠN VÀ DẤU HAI CHẤM</b>
Ngày soạn : 21/10/2014

Tiết : 50
Tuần : 13
<b>I. Mục tiêu:</b>
1/ Kiến thức:

Công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm.
2/ Kĩ năng:

-Sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm.
- Sửa lỗi về dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm.
<b> 3/ Thái độ :</b>

- Hiểu công dụng và biết cách sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm trong khi
viết.

- Lưu ý : HS đã học ở tiểu học.
<b>II . Chuẩn bị của GV và HS :</b>
<b>1/ Chuẩn bị của GV :</b>

- Thiết bị dạy học : giáo án, bảng phụ .

- Học liệu : SGK, SGV, sách chuẩn, giấy A0 .
<b>2/ Chuẩn bị của HS :</b>

- Đọc và trả lời các ví dụ trong sgk , tìm và cho ví dụ tương tự .
- Định hướng trước phần luyện tập .

<b>III . Tổ chức các hoạt động học tập :</b>

<b> 1/ Ổn định lớp ( 1 phút )</b>

Kiểm tra sỉ số, nề nếp .
<b> 2/ Kiểm tra bài cũ ( 4 phút )</b>

Câu ghép có những mqh nào? Hãy đặt một câu ghép với các vế câu có mơi
quan hệ điều kiện – kết quả ?

3/ Tiến hành bài học<b> :</b>

<b> HĐ 1: Hình thành kiến thức . ( 20 phút )</b>

a. Phương pháp giảng dạy: vấn đáp, gợi tìm, quy nạp , nghiên cứu .
b. Các bước hoạt động:

<b>Hoạt động của thầy</b> <b>Hoạt động của tro</b> <b> Nội dung </b>
GV: Treo bảng phụ hoặc sử dụng

máy chiếu chiếu các ví dụ
a-b-c/SGK/134

-Hỏi:Dấu ngoặc đơn trong những
ví dụ trên dùng để làm gì?

-Đọc 3 ví dụ trên

a/Dùng để đánh dấu

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

-Hỏi: Nếu bỏ phần trong dấu
ngoặc đơn thì ý nghĩa của câu có

thay đởi khơng?

-Hỏi: Nhưng có thêm phần này
thì ý nghĩa diễn đạt của câu văn
như thế nào?

* GV: Khái quát lại :khi đặt 1
phần nào đó trong dấu ngoặc đơn
thì coi là phần kèm thêm, không
thuộc phần nghĩa cơ bản.

- Hỏi: Vậy dấu ngoặc đơn thường
dùng để làm gì?

<b>Bài tập nhanh.</b>

Máy chiếu hoặc bảng phụ chiếu
bài tập 1/SGK /135?

b. Để văn bản có tính liên kết,
người viết (người nói) phải làm
cho nội dung của các câu, các
đoạn thống nhất gắn bó chặt che
với nhau; đờng thời phải biết kết
nối các câu, các đoạn bằng đó
bằng những phương tiện ngôn
ngữ (từ, câu) thích hợp.

- u cầu HS đọc thơng tin ở
SGK.

tượng được nêu trong
câu (họ chính là những
người bản xứ).

b/Dấu ngoặc đơn dùng
để đánh dấu phần dùng
để thuyết minh cho tên
gọi kênh, rạch (Ba Khía
)

c/ Dấu ngoặc đơn dùng
để đánh dấu (năm sinh,
năm mất và tên gọi
chung của miền q lúc
mới 5 t̉i gia đình nhà
thơ Lí Bạch định
cư,nhằm bở sung cho ro
hơn về thân thế, quê
quán của nhà thơ Lí
Bạch).

- Khơng thay đởi

- Nghĩa diễn đạt cụ thể
hơn

-Lắng nghe.
-HS trả lời.

Trả lời, nhận xét.
Bổ sung thêm

-Đọc thông tin sgk.

Dấu ngoặc đơn dùng để
đánh dấu phần chú thích
(chú giải, thuyết minh,
bổ sung thêm).

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Hỏi:Dấu hai chấm trong đoạn
văn a dùng để làm gì?

-Hỏi: Dấu hai chấm trong các ví
dụ có tác dụng gì?

GV: Thường dùng trong văn bản
tóm tắt, văn chứng minh, văn giải
thích, văn bình luận khi đưa các
dẫn chứng trực tiếp.

-Hỏi: Qua các ví dụ vừa tìm hiểu,
em thấy dấu hai chấm dùng để
làm gì? (Dấu hai chấm được dùng
khi nào?)

-> GV: Đây chính là cơng dụng
của dấu hai chấm .

<b>BT nhanh:Nếu ta bỏ phần sau</b>

của dấu hai chấm thì ý nghĩa của
câu văn se như thế nào? Vì sao?
Trong văn bản hành chính; Dấu
hai chấm bắt ḅc dùng sau các
đề mục

- Dùng để đánh dấu,
báo trước

a/ lời thoại của dế Choắt
b/ Dùng để bao trước
phần được diễn ra một
các trực tiếp, giữ nguyên
vẹn

c/ Dùng báo trước phần
giải thích ro sự thay đởi
lớn này là gì

-HS lắng nghe.

-Trả lời, nhận xét, bở
sung.

- ý nghĩa câu văn thay
đởi

- Vì đây là phần cơ bản
của câu nếu thiếu nó thì
câu văn khơng hoàn

chỉnh

-HS thực hiện

Dấu hai chấm dùng để:
+Đánh dấu (báo trước)
phần giải thích, thêt
minh cho mợt phần
trước đó ;

+ Đánh dấu(báo trước)
lời dãn trực tiếp (dùng
với dấu ngoặc kép) hay
lời đối thoại (dùng với
dấu gạch ngang)

<b> HĐ 2: Luyện tập . ( 15 phút )</b>

a. Phương pháp giảng dạy : vấn đáp, gợi tìm, quy nạp , nghiên cứu .
b.Các bước hoạt động:

<b>Hoạt động của thầy</b> <b>Hoạt động của tro</b> <b> Nội dung</b>

Gv gọi hs đọc bt1

-Hỏi:Giải thích cơng dụng của
dấu ngoặc đơn trong những đoạn
trích trên?

->Gv nhận xét, bổ sung.

-Đọc thông tin.
-Trả lời, nhận xét.

<b>III. Luyện tập</b>
1/ BT1

a/ đánh dấu phần g/thích.
b/ phần th/minh.

c/ (1) bở sung ( có ý lựa
chọn)

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Gv gọi hs đọc bài tập và nêu yêu
cầu.

-Hỏi: Dấu hai chấm trong câu này
có tác dụng gì?

( Tương tự như vậy ở các trường
hợp còn lại ?)

- Bảng phụ hoặc máy chiếu chiếu
bài tập

? Đọc và nêu yêu cầu bài tập ?
? Bài tập gồm mấy yêu cầu?

? Muốn thực hiện yêu càu bài tập
ta làm như thế nào?

GV: cho học sinh lược bỏ dấu hai
chấm sau đó cho học sinh so sánh
nhận xét nội dung thông bào và ý
nghĩa sắc thái biểu cảm của câu
? Có thể bỏ dấu hai chấm trong
đoạn văn trên được không ? Vì
sao?

?Ý nghĩa sắc thái biểu cẩm của
câu văn như thế nào?

? Bài tập cho biết điều gì và yêu
càu điêù gì?

? Để thực hiện được yêu cầu bài
tập thì em phải dựa vào đâu?
GV: Chia lớp thành nhóm thảo
luận, sau đó cử đại diện nhóm
trình bày kết quả

? Có thể thay thế dấu câu được
khơng ?

Vì sao?

? Có thể thay thế được khơng ? Vì
sao?

-Đọc thơng tin.

Trả lời, nhận xét.

Trả lời, nhận xét.
-Đọc thông tin.
Trả lời, nhận xét.
Trả lời, nhận xét.

Trả lời, nhận xét.

Trả lời, nhận xét.

gì.

2/ Bài tập 2/SGK/136
Giải thích cơng dụng của
dấu hai chấm trong các
đoạn sau

a. Giải thích lời thách
cưới của nhà gái yêu cầu
quá cao nên anh con trai
lão hạc không lấy được
vợ.

b. Đánh dấu lời thoại
của dế Choắt nói với Dế
mèn(1) và <b>phần thuyết</b>
<b>minh cho nội dung Dế</b>
Choắt khuyên Dế
mèn(2).

c. Đánh dấu (báo trước)
phần thuýêt minh cho ý:
đủ là những màu nào
3/ Bài tập 3/SGK/136
Có thể bỏ dấu hai chấm
trong đoạn trích sau
được khơng? Trong đoạn
trích này tác giả dùng
dấu hai chấm với mục
đích gì?

- Có thể bỏ dấu hai chấm
trong đoạn văn trên được
– Nôi dung thông báo
của câu văn không thay
đổi.

- Ý nghĩa sắc thái biểu
cảm không còn nữa. tức
là dụng ý muốn nhấn
mạnh những đặc sắc của
tiếng Việt không còn nữa
4/ Bài tập 4/SGK/137
a. Phong Nha gồm hai bộ
phận: Động khô và động
nước

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

* Bài tập 6: Các em nên viết về
các biện pháp làm giảm sự gia

tằng dân số ở địa phương em. Ví
dụ ở địa phương đã có những
chính sách gì để khún khích chị
em sinh đẻ có kế hoạch và để mọi
người nhận thức nhận thức đầy đủ
về việc sinh để có kế hoạch (tác
hại, lợi ích., biện pháp cụ thể.)

-HS thực hiện .

chấm bằng dấu ngoặc
đơn được vì cả hai
trường hợp này sau phần
dấu hai chấm và phần để
trong ngoặc đơn đều
giữc nhiệm vụ giải thích
cho ý nêu ở trước nó.
- Động Phong Nhà gồm
hai bộ phận(Động khô và
Động nước)

b. Nếu là Phong Nha
gồm: Đợng khơ và Đợng
nước thì trong trường
hợp này không thể thay
dáu ngoặc đơn cho dấu
hai chấm được vì vế sau
khơng còn là thành phần
chú thích mà nó là thành
phần chính của câu.

* Bài tập 5: trường hợp
bạn học sinh dùng “(đã
đúng chưa ? Vì sao?
-Dấu ngoặc đơn cũng như
dấu ngoặc kép thường
dùng thành cặp “()”, cần
đặt thêm một dấu ngoặc
đơn nữa

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>Hoạt động của thầy</b> <b>Hoạt động của tro</b> <b>Nội dung</b>
<b>1/ Tổng kết ( củng cố):</b>

Công dụng của dấu ngoặc
đơn, dấu hai chấm?

<b>2/ Hướng dẫn học tập </b>
<b>( Dặn do ):</b>

- Tìm 1 đoạn văn, thử bỏ đi các
ngoặc đơn, dấu hai chấm sau đó
tự làm lại.

- Soạn bài: Đề và cách làm bài
văn thuyết minh.

+ Đề văn thuyết minh về
những đối tượng nào?

+ Cách làm?

-HS thực hiện .

</div>

<!--links-->