LEC 9 THONG báo TIN xấu
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.56 MB, 14 trang )
KỸ NĂNG
THƠNG BÁO TIN XẤU
Nguyễn Vân Anh
Bộ mơn GDYH-KNTLS
Images: Google images
Mục tiêu học tập
1. Trình bày được khái niệm tin xấu và những phản
ứng tâm lý của người bệnh khi nhận tin xấu
2. Trình bày các bước cần thực hiện khi thơng báo tin
xấu cho người bệnh và gia đình
1
Câu chuyện…
Khái niệm “Mất mát”
Chỉ sự vắng mặt của một cá thể/vật
thể, một vị trí, một khả năng hay một
thuộc tính thuộc sở hữu của một
người.
Ví dụ: ???
Là một phần trong cuộc sống của bất
kì người nào
Gây ra sự đau đớn, tiếc nuối, thương
cảm
Yêu cầu cần phải có sự thay đổi và
thích nghi với tình huống mới
Ảnh hưởng tới nhiều mặt, nhiều người
2
“TIN XẤU”
Ví dụ “Tin xấu”?
Cảm xúc và phản ứng đầu tiên khi nhận
tin xấu?
Đối mặt như thế nào?
Ảnh hưởng đến cuộc sống ra sao?
Ai là người thông báo?
KHÁI NIỆM
Tin xấu đối với người bệnh là những thơng tin về
tình trạng bệnh diễn biến theo chiều hướng xấu,
không như mong đợi của người bệnh và bác sĩ
Tai biến, biến chứng đã xảy ra với người bệnh
Bệnh khơng đáp ứng thuốc điều trị
Tình trạng kháng đa kháng sinh
Bệnh có nguy cơ tử vong cao
…
Tình huống thường gặp
Cần phải được chuẩn bị
3
Cơng việc khó khăn…
(Baile et al, The Oncologist 2000; 5: 302-11)
4
√
Những khó khăn thường gặp
khi TBTX
Khơng có kỹ năng TBTX
Thiếu kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn
Không hiểu rõ về cá nhân người bệnh
Sợ trách nhiệm hoặc bị phàn nàn
Sợ các phản ứng của người bệnh và gia đình
người bệnh
5
Qui trình TBTX
Quy trình “SPIKES”
1. SETTING UP the interview
2. Assessing patient’s PERCEPTION
3. Obtaining the patient’s INVITATION
4. Giving KNOWLEDGE and information
5. Addressing the patient’s EMOTIONS
6. STRATEGY and SUMMARY
6
Chuẩn bị
Thơng tin cần thơng báo: chính xác, đầy đủ
Phản ứng của người nhận tin
Người hỗ trợ
Thời gian, địa điểm
Luyện tập
Luyện tập
Luyện tập…
7
Tìm hiểu nhận thức, hiểu biết của
người nhận tin
Hiểu biết về tình trạng bệnh
Tóm tắt lại những thơng tin đã biết về quá trình
bệnh lý: các triệu chứng, xét nghiệm, điều trị…
Tâm trạng hiện tại: Mong đợi, hi vọng…
Cách nhận thông tin: chi tiết/ ngắn gọn?
Khối lượng thơng tin: đầy đủ/ tóm tắt?
Thơng báo tin xấu
Thơng báo ngắn trước khi nói tin chính
Thơng báo trực tiếp bằng lời nói: rõ ràng, đơn
giản, dễ hiểu, không dùng từ chuyên môn
Chú ý ngôn ngữ khơng lời
Nói chậm, có khoảng nghỉ chờ phản ứng của
người nghe
Ngừng cung cấp thông tin nếu cần
Kiểm tra lại mức độ hiểu thông tin
8
Đáp ứng với biến đổi tâm lý
của người nhận tin
Nhận biết các thay đổi tâm lý, phản ứng của
người nhận tin
Đáp ứng phù hợp bằng lời nói và hành động
Xác định những lo âu chính
Những phản ứng thường gặp…
Từ chối
Tức giận
Trì hỗn
Đau khổ, tuyệt vọng
Chấp nhận
9
Từ chối
Thường là phản ứng tạm thời và xuất
hiện đầu tiên sau khi biết tin xấu
Shock, không tin vào kết quả chẩn
đốn
Với một số người, đây có thể là cách
“phòng vệ” trong một thời gian dài
Sự hỗ trợ của NVYT:
Không phủ định sự từ chối của NB
Tác động dần dần để NB hiểu và
chấp nhận
Tức giận
Là sự thể hiện của cảm giác “mất dần
cuộc sống”
“Tại sao lại là tôi?”
Thể hiện sự tức giận với người thân, bạn
bè, bác sĩ…
Phản ứng khi người khác quá lo lắng cho
mình
Sự hỗ trợ của NVYT :
Lắng nghe, thấu hiểu
Xoa dịu sự tức giận, cảm giác mất mát
10
Trì hỗn
Cách thể hiện cảm giác muốn
“níu kéo”, “nài xin”, “mặc cả với
Ơng Trời”
“Chỉ cần cho tơi sống được
đến…”
Sự hỗ trợ của NVYT :
Để NB tự hiểu và trải qua giai
đoạn này
Tạo thêm niềm hi vọng
Buồn bã, phiền muộn
Sau khi đã hiểu và trải qua giai đoạn
trì hỗn
Là biểu hiện ban đầu của sự chấp
nhận thực tại
Tìm đến sự an ủi từ tôn giáo, tâm
linh
Sự hỗ trợ của NVYT :
Giúp NB hiểu đây là phản ứng tự
nhiên của con người
Luôn lắng nghe, chia sẻ
11
Chấp nhận
Mang lại cảm giác yên bình cho NB, không đau
khổ, tuyệt vọng, cũng không sợ hãi
Chấp nhận thực tại
Quan tâm hơn tới những “việc còn dang dở”
Muốn ở bên cạnh gia đình, người yêu thương
Có thể là thời điểm khó khăn với gia đình vì NB bắt
đầu rút khỏi thế giới bên ngồi
Sự hỗ trợ của NVYT
Giúp gia đình hiểu cảm giác của NB
Giúp hoàn thành những “việc cuối cùng”
Kế hoạch điều trị tiếp theo
Cung cấp thông tin về các phương pháp điều trị
tiếp, điều trị giảm nhẹ hoặc chuyển viện, chuyển
khoa điều trị…
Nêu các vấn đề NB cần chuẩn bị trong khi điều trị
Thơng tin mang tính hi vọng
Tóm tắt lại thơng tin
Dành thời gian cho câu hỏi và thắc mắc
Cam kết hỗ trợ và giúp đỡ
12
Sau khi TBTX
Hỗ trợ tâm lý, cảm xúc, khơi gợi hi vọng, lạc quan
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ người nhà
Dành thời gian trả lời thắc mắc
Theo dõi sát NB
Tìm sự hợp tác, hỗ trợ từ đồng nghiệp (nếu cần)
13
Tóm tắt
Kỹ năng khó, thường gặp
Cần phải được học, rèn luyện và chuẩn bị
Các phản ứng tâm lý thường gặp
Qui trình – Bảng kiểm, SPIKES, ABCDE
14
