<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Tiết: 104+105</b>

<b>THUẾ MÁU</b>

Tuần: 28 <b>(Nguyễn Ái Quốc)</b>

<i><b>1.</b></i> <b>Mục tiêu:</b>
<i>1.1 Kiến thức :</i>

- Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của những người dân thuộc
địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn
bản.

- Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái
Quốc.

<i>1.2 Kỹ năng:</i>

- Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuận trào phúng sắc bén
trong một văn bản chính luận.

- Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận.
<i>1.3 Thái độ:</i>

GD tư tưởnh Hồ Chí Minh: Nguyễn Ái Quốc đã tố cáo bản chất độc ác giả nhân nghĩa của
thực dân Pháp với người dân các nước thuộc địa (trong đó có người Việt Nam) bị bóc lột “thuế
màu” cho tham vọng xâm lược của chúng.

<i><b>2.</b></i> <b>Trọng tâm:</b>

- Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi phảm của những người dân
thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong
văn bản.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuận trào phúng sắc bén
trong một văn bản chính luận.

- Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận.
<i><b>3.</b></i> <b>Chuẩn bị:</b>

3.1 Giáo viên: Đồ dùng.
3.2 Học sinh: Bảng nhóm.
<i><b>4.</b></i> <b>Tiến trình dạy học:</b>

<i>4.1.Ổn định tổ chức và kiểm diện</i>: kiểm tra sĩ số.
<i>4.2.Kiểm tra miệng</i>:

<i>4.3 Giảng bài mới:</i>

Ho t đ ng c a giáo viên và h c sinhạ ộ ủ ọ N i dung bài h cộ ọ

Ho t đ ng 1: Vào bài:ạ ộ

Ho t đ ng 2: ạ ộ Đọc - Tìm hi u chung:ể

GV h ng d n h c sinh đ c: ướ ẫ ọ ọ khi mỉa mai châm
biếm, khi đau xót, đồng cảm, khi căm hờn phẫn
nộ…

GV: Đọc m u ( G i HS đ c n i ti p.ẫ ọ ọ ố ế

( Tác phẩm ra đời trong hồn cảnh nào?

( M c đích Nguy n Ái Qu c vi t v n b n này là gì?ụ ễ ố ế ă ả

( Tố cáo và kết án chủ nghĩa thực dân Pháp đối với
các thuộc địa Á - Phi, bước đầu vạch ra con đường
cách mạng đấu tranh giải phóng, giành độc lập tự
do cho nhân dân đất nước thuộc địa.

GV cho học sinh giải nghĩa các từ: chú thích 2, 3.

Ho t đ ng 3: Tìm hi u v n b n:ạ ộ ể ă ả

(Em hiểu như thế nào về <i>Thuế máu</i>? Việc đặt tên
chương là <i>Thuế máu</i> nhằm nói lên điều gì?

( Loại thuế khơng hề có trong thực tế. Việc đặt tên
chương là <i>Thuế máu</i> một cách hình tượng có sức
gợi cảm nhằm nói lên sự tàn nhẫn, dã man nhất của

I. Đọc - Tìm hi u chung: ể

1. Đọc:

2. Tìm hi u chung:ể

a. Tác gi :ả

V n chính lu n chi m v trí quan tr ngă ậ ế ị ọ

trong th v n H Chí Minh.ơ ă ồ

b. Tác ph m:ẩ

“Thu máu đ c trích t ch ng I c a “B nế ượ ừ ươ ủ ả

án ch đ Th c dân Pháp” (g m 20 ch ng,ế ộ ự ồ ươ

vi t Pa-ri n m 1925) c a Nguy n Ái Qu c.ế ở ă ủ ễ ố

Tác ph m đã t cáo và k t án ch ngh a th c dânẩ ố ế ủ ĩ ự

Pháp, nói lên tình c nh kh n cùng c a ng i dânả ố ủ ườ

thu c đ a, th hi n ý chí chi n đ u giành đ cộ ị ể ệ ế ấ ộ

l p t do cho các dân t c b áp b c c aậ ự ộ ị ứ ủ

Nguy n Ái Qu c.ễ ố

c. Gi i ngh a t khó: ả ĩ ừ

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

bọn thực dân vì nó bóc lột xương máu, mạng sống
của con người.

( Em có nhận xét gì về giọng điệu của tác giả về
điều ấy?

( Giọng điệu của tác giả đầy sự châm biếm sự giả
dối thâm độc của chế độ thực dân.

( Trước chiến tranh bọn thực dân gọi dân thuộc địa

như thế nào?

( Gọi dân bản xứ là : An – Nam – Mít bẩn thỉu, tên
da đen bẩn thỉu chỉ biết kéo xe tay, ăn đòn của
quan cai trị à chỉ đứng làm tay sai, đầy tớ, nô lệ.

( Khi chiến tranh xảy ra, những tên An – Nam –
Mít được nhà cầm quyền coi trọng như thế nào?

( An – Nam – Mít, trở thành những đứa con yêu,
bạn hiền, những chiến sĩ bảo vệ công lý tự do.

( Vì sao người bản xứ từ địa vị hèn hạ bỗng thành
những đứa con yêu, người bạn hiền, những chiến sĩ
bảo vệ cơng lí?

( Vì thực dân pháp muốn che giấu dã tâm lợi dụng
xương máu của họ trong cuộc chiến tranh cho
quyền lợi của nước pháp. Đó chính là thủ đoạn của
chính quyền thực dân.

( Các cụm từ đặt trong dấu ngoặc kép ở đây được
dùng với dụng ý gì?

( Mỉa mai , châm biếm sự giả dối, thâm độc của
chế độ thực dân _ Thủ đoạn mị dân rẻ tiền để che
dấu bản chất tàn bạo, độc ác của thực dân Pháp à
giọng điều trào phúng sắc sảo.

( Số phận thảm thương của người thuộc địa trong

các cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả như
thế nào?

( Họ phải đột ngột xa lìa vợ con, rời bỏ mảnh
ruộng hoặc đàn cừu để vượt đại dương, đi phơi
thây trên các bãi chiến trường châu Âu… lấy máu
của mình tưới những vịng nguyệt quế của các cấp
chỉ huy và lấy xương mình chạm nên những chiếc
gậy của các ngài thống chế.

- Những người bản xứ ở hậu phương làm kiệt sức
trong các xưởng thuốc súng… đã khạc ra từng
miếng phổi, chẳng khác gì hít phải hơi ngạt

- Số phận thảm thương ấy được chốt lại, hằn sâu
bởi những con số đầy ấn tương: bảy mươi tám vạn
người đặt chân lên đất Pháp, tám vạn người khơng
bao giờ cịn trơng thấy mặt trời trên quê hương đất
nước mình.

( Để làm rõ cái giá phải trả cho cái vinh dự ấy của

<b>1. Chiến tranh và người bản xứ.</b>

<b>Trước khi có chiến tranh: Họ bị xem là</b>
giống người hạ đẳng; bị đối xử đánh đập
như súc vật.

<b>Khi chiến tranh xảy ra : Đựơc: tâng bốc,</b>
vỗ về “con yêu”, “bạn hiền”, “những chiến

sĩ bảo vệ công lí và tự do”.

 Giọng điệu châm biếm sự giả dối thâm
độc của chế đột thực dân.

- Số phận thảm thương của người dân
thuộc địa:

+ Đột ngột xa lìa vợ con.

+ Vượt đại dương đi phơi thây trên các bãi
chiến trường châu Âu.

+ Lấy máu mình tưới những vòng nguyệt
quế, lấy xương mình chạm nên những
chiếc gậy cho những kẻ cầm quyền.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

người bản xứ, tác giả đã đưa ra các chứng cứ cùng
với lời bình luận nào?

( Đột ngột xa lìa vợ con… vượt đại dương phơi
thây trên các bãi chiến trường; xuống tận đáy
biển…; bỏ xác tại những miền thơ mộng vùng
Ban-căng….

- Lấy máu của mình tưới những vòng nguyệt quế
của các cấp chỉ huy và lấy xương mình chạm nên
những chiếc gậy của các ngài thống chế.

( Việc nêu 2 con số ở đoạn cuối có tác dụng gì?

( Con số 70 vạn và 80 vạn là tố cáo mạnh mẽ tội ác
của bọn thực dân, gây lòng căm thù, phẩn nộ trong
quảng đại các dân tộc thuộc địa.

<b>Hết tiết 104 chuyển sang tiết 105.</b>

( Trong đoạn 2, (chế độ lính tình nguyện) được
hình thành từ những luận điểm nào?

( 1. Những vụ nhũng lạm trong việc bắt lính
2. Phản ứng của những người bị bắt lính.
3. Luận điệu của chính quyền thực dân.

( Em hiểu tình nguyện là gì?

( Tình nguyện là tự giác, không bị bắt buộc… phấn
khởi mà đi.

( Theo em, ở đây có phải là người dân thuộc địa đã
tình nguyện đi lính khơng? Vì sao?

( H khơng h tình nguy n đi lính ( cách nói m a mai,ọ ề ệ ỉ

châm bi m c a Nguy n Ái Qu c.ế ủ ễ ố

( Trong đoạn văn trình bày luận điểm 3, tác giả đã
nêu ra sự thật nào? Nhằm thuyết phục người đọc
điều gì?

( Phủ tồn quyền Đông Dương tuyên bố lạc quan
và vui vẻ bằng những từ hoa mỹ: “các bạn đã tấp
nập đầu quân…; kẻ thì hiến dâng cánh tay của
mình như lính thợ..”

- Trong thực tế họ phải từng “tốp bị xích tay điệu
về tỉnh lị…. những vụ bạo động ở Sài Gòn, Biên
Hòa”, điều này cho thấy sự đối lập giữa lời nói và
sự thật. _ Vạch trần sự lừa dối mị dân của chính
quyền thực dân với người thuộc địa, vừa bày tỏ
thái độ mỉa mai, châm biếm của người viết với bọn
cầm quyền thực dân.

( Ngh thu t trào phúng trong đo n này đ c th hi nệ ậ ạ ượ ể ệ

nh th nào?ư ế

( Mâu thuẫn trào phúng:

- Sự tương phản giữa lời lẽ tăng bốc phĩnh nịnh hết
lời mà hoàn toàn giả dối trong bản bố cáo của phủ.
Tồn quyền Đơng Dương: ban phảm hàn truy tặng

<b>2. Chế độ lính tình nguyện:</b>

- Chính quyền thực dân dùng mọi thủ đoạn
để bắt lính:

+ Bóp nặn thuế khố, sưu sai, tạp dịch,
cưỡng bức mua rượu và thuốc phiện.

+ Lùng ráp, săn bắt lính.

+ Cưỡng bức tàn bạo, dã man.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

những người đã hy sinh cho tổ quốc… với những
câu hỏi bắt nguồn từ sự thật cứ xốy vào những
người bị xích, những người bị giam nghiêm ngặt…
những cuộc biểu tình những vụ bạo động liên tiếp
ở nhiều nơi.

( Kết quả sự hy sinh của người dân thuộc địa trong
các cuộc chiến tranh như thế nào?

( Sau khi nộp hết thuế máu, họ trở về thật bị thảm:
- Khi đại bác đã ngấy thịt đen, thịt vàng rồi ….
mặc nhiên họ trở lại <i>“giống người bẩn thỉu”</i>.
Nghĩa là trước đó ra sao thì bây giờ họ vẫn vậy,
máu của họ đã đóng thuếy nhưng họ chẳng được
gì.

- Càng chua xót hơn khơng chỉ bị bót lột hết thuế
máu mà cịn bị bóc lột hết của cải, bị đánh đập và
cuối cùng khi về xứ sở học được chào đón <i>“nồng</i>
<i>nhiệt”: “Các anh đã bảo vệ Tổ quốc, thế là tốt.</i>
<i>Bây giờ chúng tôi không cần các anh nữa, cút</i>
<i>đi!”.</i>

( Qua cách đối xử đó sự thật nào được phơi bày, tố
cáo?

( - Sự bỉ ổi, tán tận lương tâm của bọn cầm quyền
thực dân với người dân thuộc địa.

- Cái giá của thuế máu mà người lính thuộc địa
phải trả là hết sức to lớn.

<b>Hoạt động 4: Hướng dẫn tổng kết.</b>

(Nêu ý ngh a v n b n?ĩ ă ả

5 Nêu vài nét nghệ thuật?

<b>3. Kết quả của sự hy sinh.</b>
Người dân thuộc địa:

+ Trở về với thân phận nô lệ.
+ Bị tước hết các của cải.
+ Bị đối xử như súc vật.

+ Số phận của người dân thuộc địa: đáng
thương, khốn khổ, bị lừa dối, bị áp bức, bị
đẩy vào tình cảnh cùng quẫn,… họ là nạn
nhân của chính sách cai trị tàn bạo, nham
hiểm của thực dân pháp.

- Chính quyền thực dân:

+ Cướp bóc, đối xử bất cơng, tàn nhẫn với
những người sống sót sau cuộc chiến.
+ Cấp môn bài thuốc phiện để người dân

thuộc địa tự huỷ hoại cuộc sống của bản
thân và của giống nói,…



Chúng là những kẻ tráo trở, lừa bịp, mất
nhân tính.

III. T ng k t:ổ ế

1. Ý ngh a v n b n:ĩ ă ả

V n b n có ý ngh a nh m t “b n án” t cáo ă ả ĩ ư ộ ả ố

th đo n và chính sách vơ nhân đ o c a b n ủ ạ ạ ủ ọ

th c dân đ y ng i dân thu c đ a vào các lò l a ự ẩ ườ ộ ị ử

chi n tranh.ế

2. Ngh thu t:ệ ậ

- Có t li u phong phú, xác th c, hình nh giàu ư ệ ự ả

giá tr bi u c m.ị ể ả

- Th hi n gi ng đi u đanh thép.ể ệ ọ ệ

- S d ng ngòi bút trào phúng s c s o, gi ng ử ụ ắ ả ọ

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>4.4 Củng cố và luyện tập</i>.

<b>GV cho học sinh thực hiện vẽ biểu đồ tư duy.</b>

<i>4.5 Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.</i>
<b>- Đối với bài học ở tiết học này:</b>
+ Học bài..

+ Đọc chú thích.

+ Tìm hiểu tác dụng của các từ trái nghĩa được sử dụng trong văn bản.
+ Sưu tầm một số tranh ảnh minh hoạ cho bài học.

+ Đọc diễn cảm văn bản “Thuế máu”.
<b>- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:</b>
Chuẩn bị: “Đi bộ ngao du”

<b>5. Rút kinh ngiệm:</b>
<b>Nội dung:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Phương pháp:</b>

...
<b>Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học:</b>

</div>

<!--links-->