5 dấu hiệu xuất hiện cơ hội đầu tư khi xem xét
Báo cáo tài chính của doanh nghiệp
Xét trên góc độ NĐT chứng khốn việc đọc, phân tích BCTC nhằm ba mục đích chính: 1.
Đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp; 2. Tìm dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro để tránh xa
và tìm dấu hiệu cơ hội để đầu tư; 3. Đỉnh cao của phân tích BCTC là dự báo được dòng
tiền, doanh thu, lợi nhuận trong tương lai của DN để ra những quyết định đầu tư thắng lợi
lớn.
Tại cuộc thi “FA thánh chiến” – cuộc thi dành cho dân phân tích cơ bản với giải thưởng
100 triệu đồng vừa mới được phát động trên mạng xã hội chứng khoán Stockbook, một
thành viên với nickname Vịt Con đã chia sẻ 5 dấu hiệu xuất hiện cơ hội đầu tư khi xem
xét BCTC doanh nghiệp. Cuộc thi mới tổ chức vài ngày nhưng đã thu hút nhiều “anh
tài” tham gia.
Trong khuôn khổ giới hạn lượng chữ, tác giả đã trình bày những nét cơ bản nhất và phổ
biến nhất về việc tìm kiếm cơ hội trên BCTC. Việc áp dụng không phải đúng với tất cả
các trường hợp.
THỨ NHẤT, HẾT KHẤU HAO, BÁN TÀI SẢN
Khi hết khấu hao hay bán tài sản thông thường sẽ làm cho lợi nhuận của doanh nghiệp
tăng trưởng đột biến. Từ đó làm tăng sức hút của cổ phiếu, thúc đẩy tăng giá cổ phiếu.
Những trường hợp điển hình đã diễn ra trên thị trường chứng khoán như KDC bán mảng
bánh kẹo mang lại lợi nhuận hàng nghìn tỷ và trả cổ tức kỷ lục lên đến 200% vào năm
2015 khiến cổ phiếu tăng giá 100%; KDC bán cổ phần KDF đầu năm 2017 làm giá tăng
80%; GMD bán GMD Tower giai đoạn 2014 làm giá tăng trên 70%; DVP hết khấu hao
Tài sản cố định của mình từ 2014-2015 làm lợi nhuận và dòng tiền tăng tốt và giá cổ
phiếu tăng bằng lần sau 3 năm.
Cách nhận biết cơ hội: Đọc báo cáo tài chính khoản mục tài sản dài hạn gồm bất động
sản có giá trị cao; các công ty con, công ty liên kết được ghi nhận với giá trị sổ sách đang
thấp hơn giá thị trường; khoản mục khấu hao của các doanh nghiệp đầu tư nhiều tài sản
dài hạn như máy móc thiết bị, tàu chở hàng, cảng biển, bất động sản làm trụ sở… bên
cạnh việc nghe ngóng trên thị trường về việc bán các tài sản (nếu có).
Có thể xem xét áp dụng vào chọn cổ phiếu trên TTCK như SEA sở hữu các lơ đất vàng
có giá trị rất lớn ở trung tâm Sài Gòn; sở hữu 20% cổ phần Proconco với giá vốn thấp;
DVN sở hữu đất vàng và sở hữu cổ phiếu các doanh nghiệp dược lớn như IMP; VCB sở
hữu MBB với giá vốn thấp và dự kiến 2018 thối vốn…
Bán tài sản và lãi đột biến ln là câu chuyện tạo lực tăng cho cổ phiếu.
THỨ 2, TÍCH ĐƯỢC TỒN KHO LỚN, NGUYÊN VẬT LIỆU RẺ
Việc này sẽ làm cho giá vốn đầu vào của doanh nghiệp trong tương lai giảm mạnh và
tăng lợi nhuận cho công ty, cho cổ đơng từ đó tác động tích cực đến giá cổ phiếu.
Những trường hợp điển hình trên TTCK như (1) DRC năm 2009 tích được nhiều nguyên
liệu cao su tự nhiên giá rất rẻ từ 2008, giúp lợi nhuận 2009 tăng 7,8 lần trong khi giá cổ
phiếu tăng 18 lần ; (2) dòng thép HPG, HSG, NKG năm 2016 nhờ có được lượng nguyên
vật liệu và hàng tồn kho giá rẻ đã khiến cho lợi nhuận của các DN này đều tăng tối thiểu
60% và tất cả các cổ phiếu đều tăng trên 100% - 300%; (3)VNM năm 2016 được hưởng
lợi cực lớn từ giá nguyên liệu sữa bột thế giới rẻ nên đã có được lợi nhuận tăng trưởng
mạnh trong năm 2016, từ đó giá cổ phiếu tăng tốt.
Cách nhận biết: Khi nghe thấy giá nguyên vật liệu hàng hóa cơ bản thì nhìn vào khoản
mục hàng tồn kho của các DN tích trữ hàng tồn kho nhiều cho sản xuất và tính tốn xem
lợi bao nhiêu so với giá thị trường, nếu đủ lớn đột biến thì cơ hội rõ ràng.
Năm 2016, cổ phiếu thép đã có một năm thăng hoa nhờ giá quặng tăng, đẩy giá thép thành
phẩm tăng mạnh trong khi họ đã tích trữ được tồn kho giá rẻ
THỨ 3, TỒN KHO THÀNH PHẨM LỚN CHỜ CHUYỂN GIAO VÀ NGƯỜI MUA
TRẢ TIỀN TRƯỚC RẤT NHIỀU
Theo thông tư 200/BTC thì DN chỉ có thể ghi nhận doanh thu và lợi nhuận khi chuyển
giao cho người mua, chính vì thế rất nhiều doanh nghiệp dù đã thu được tiền từ người
mua và ghi nhận vào khoản mục người mua trả tiền trước nhưng chưa ghi nhận doanh thu
và lợi nhuận. Khi bàn giao nhà cho người mua, nó sẽ chuyển thành doanh thu.
Những trường hợp điển hình: KDH ghi nhận khoản người mua trả tiền trước tăng mạnh
vào cuối năm 2015 và 2016, sau đó KDH đã hạch tốn được doanh thu và lợi nhuận lớn
vào năm 2016 và 2017. Giá cổ phiếu KDH chỉ trong 2 năm tăng đến 3 lần; tương tự với
rất nhiều doanh nghiệp BĐS khác.
Cách nhận biết: 1. Hàng tồn kho tăng mạnh, đọc thuyết minh thấy đó là thành phẩm chờ
chuyển; 2. Khoản mục người mua trả tiền trước tăng lên đột biến thì cần tìm hiểu tăng lên
từ dụ án nào hay từ sản phẩm nào và thời điểm chuyển giao sản phẩm, sau đó sẽ ra quyết
định.
Sóng cổ phiếu bất động sản nổi lên mạnh mẽ đầu năm 2017 khi đây là "điểm rơi" lợi nhuận
của doanh nghiệp ngành này.
THỨ 4, TRÍCH LẬP DỰ PHỊNG LỚN LÀM CHO LỢI NHUẬN GIẢM NHẤT
THỜI HOẶC DỰ PHỊNG LỚN CĨ CƠ HỘI HỒN NHẬP
Điều này xảy ra khi một tài sản, khoản đầu tư của doanh nghiệp bị giảm giá hoặc các khó
địi, hoặc vì một lý do nào mà doanh nghiệp phải ghi nhận giảm rất lớn tài sản đó làm cho
DN bị khoản lỗ bất thường lớn. Khi khoản này khơng cịn phải trích nữa trong tương lai
lợi nhuận của DN sẽ quay về bình thường; hoặc nếu các tài sản, khoản phải thu nhận lại
được thì DN sẽ thêm một khoản lợi nhuận lớn trong tương lai.
Thông thường giá CP phản ánh tích cực với những câu chuyện này.
Những trường hợp điển hình: DQC những năm trước 2017 nhận được tiền hoàn nhập từ
Cuba hàng năm lên đến 50-70 tỷ, tạo sự chú ý của NĐT và tích cực mua vào khiến cổ
phiếu DQC trong 3 năm tăng tới 4-5 lần.
Cách nhận biết: chủ yếu nhìn vào các khoản đầu tư của doanh nghiệp trên báo cáo xem
doanh nghiệp sở hữu cổ phiếu nào (đối với các cơng ty chứng khốn, cơng ty tài chính)
hoặc xem có những khoản dự phịng lớn nào bất thường ghi nhận trên báo cáo tài chính
của doanh nghiệp. Sau đó phân tích các khoản này đã được dự phịng như thế nào.
Hồn nhập dự phịng cũng dễ dàng tạo nên những khoản lợi nhuận đột biến và là câu
chuyện đằng sau sự tăng giá của nhiều cổ phiếu.
THỨ 5: GIÁ CỔ PHIẾU TẠO ĐÁY SAU KHI KQKD TẠO ĐÁY 1 THỜI GIAN
DÀI
Doanh nghiệp gặp khó khăn, kết quả kinh doanh đi xuống và giá cổ phiếu giảm mạnh,
đến khi tình hình kinh doanh đã phục hồi trở lại nhưng do một yếu tố nào đó, cổ phiếu bị
lãng quên nên giá tiếp tục giảm. Lúc này định giá của cổ phiếu trở nên cực rẻ tạo ra các
cơ hội lớn cho nhà đầu tư tham gia để đến khi thị trường đánh giá đúng giá trị của nó thì
giá cổ phiếu thơng thường tăng một cách khủng khiếp và đáng sợ.
Những trường hợp điển hình: (1) LCG đã tạo đáy lợi nhuận từ 2013, và kết quả kinh
doanh đi lên khá mạnh mẽ, nhưng giá cổ phiếu chỉ tạo đáy vào đầu năm 2017 khi đó P/E
=4 lần, sau đó khi mọi người nhận ra giá trị thực, đã có lúc LCG tăng 3 lần từ 4.000 đồng
lên đến 12.500 đồng. (2) HDC đã tạo đáy KQKD từ năm 2014 và bắt đầu đi lên từ 2015
khá ổn định tuy nhiên giá cổ phiếu chỉ tạo đáy vào đầu năm 2017 khi đó P/E = 6 lần; sau
đó khi TTCK nhận ra thì giá cổ phiếu chỉ trong 6 tháng tăng 70%.
Cách nhận biết: Dựa vào báo cáo KQKD của các doanh nghiệp này qua từng năm so
sánh và tìm ra điểm đáy của nó. Bên cạnh đó cần kết hợp định giá để cho chắc chắn cổ
phiếu đó bị định giá thực sự rẻ rồi mới ra quyết định.
Hồi sinh - những trường hợp tạo ra các khoản lợi nhuận "đáng sợ" nhất trên sàn chứng
khoán.
Đọc báo cáo tài chính với nhà đầu tư chứng khốn