bai tap vat ly 7

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (574.06 KB, 73 trang )

(1)Më ®Çu. Nh chúng ta biết, môn vật lý chiếm giữ một vị trí quan trọng đối với viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc t duy s¸ng t¹o, h×nh thµnh kü n¨ng, kü x¶o cho häc sinh. Nã lµ mét m«n khoa häc thùc nghiÖm cã liªn hÖ mËt thiÕt víi c¸c hiÖn tợng trong tự nhiên và đợc ứng dụng rất nhiều trong cuộc sống. Qua việc học môn học này, học sinh biết vận dụng kiến thức để liên hệ thực tiễn và cải tạo thiªn nhiªn. Hiện nay bộ giáo dục đã tiến hành thay sách giáo khoa THCS và kéo theo việc đổi mới phơng pháp giảng dạy cho phù hợp với chơng trình mới. §èi víi m«n vËt lý, häc sinh kh«ng cßn tiÕp thu kiÕn thøc mang tÝnh hµn l©m cao nh trớc mà coi trong thực hành, quan sát thực tiễn trên cơ sở đó để phân tích tự tìm hiểu để rút ra vấn đề cần lĩnh hội. Với cách học mới này, bài tập tham khảo đóng vai trò rất quan trọng, nó giúp học sinh hiểu sâu hơn về bản chất vật lý của các hiện tợng. Để từ đó biết vận dụng kiến thức để ứng dụng trong đời sống và kỹ thuật. Với mục đích nâng cao việc nhận thức và góp thêm tài liệu tham khảo cho häc sinh. T«i m¹nh d¹n biªn so¹n cuèn Bµi tËp vËt lý n©ng cao cña vËt lý lớp 7 để phục vụ mục đích nói trên. Để hoàn thành quyển sách này, tôi đã đợc sự giúp đỡ tận tình của các bạn đồng nghiệp khác. Tuy đã có nhiều cố gắng, song chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót, rất mong sự góp ý chân thành của độc giả. T¸c gi¶. Ch¬ng I.. Quang häc. NhËn biÕt ¸nh s¸ng- Nguån s¸ng vµ vËt s¸ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - Mắt chỉ có thể nhận biết đợc ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta vµ g©y c¶m gi¸c s¸ng. - Chúng ta chỉ nhìn thấy vật khi có ánh sáng từ nó truyền đến mắt ta. - Nguån s¸ng lµ vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng. VËt s¸ng gåm nguån s¸ng vµ nhøng vËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã..

(2) II. bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 1.1. §¸p ¸n: c©u C. 1.2 . Ta biÕt nguån s¸ng lµ nh÷ng vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng. V× thÕ ta thÊy các vật nh : Cây nến đang cháy ; Mặt trời và đèn ống đang cháy sáng là nguån s¸ng. Cßn m¶nh chai s¸ng lªn nhê cã ¸nh n¾ng chiÕu vµo nªn nã lµ vËt s¸ng chø kh«ng ph¶i nguån s¸ng. 1.3. Khi ở trong phòng gỗ đóng kín mắt ta không nhìn thấy mảnh giấy trắng vì không có ánh sáng chiếu vào mảnh giấy, do đó mảnh giấy không hắt ánh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta. 1.4. Ta nhìn thấy các vật xung quanh miếng bìa đen do vậy phân biệt đợc miÕng b×a ®en víi c¸c vËt xung quanh nã. 1.5. G¬ng kh«ng ph¶i lµ nguån s¸ng v× nã kh«ng tù ph¸t s¸ng mµ chØ h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã. 2. Bµi tËp n©ng cao 1.6. Nh÷ng vËt sau ®©y vËt nµo lµ nguån s¸ng: a. B¶ng ®en b. Ngän nÕn ®ang ch¸y c. Ngän nÕn d. MÆt tr¨ng e. MÆt trêi vµ c¸c ng«i sao f. ¶nh cña chóng ta trong g¬ng. 1.7. Tại sao ta không nhìn thấy các vật trong tủ khi đóng kín? 1.8. Vì sao khi đọc sách ngời ta thờng ngồi nơi có ánh sáng thích hợp? 1.9. Tại sao khi đi trong đêm tối ngời ta sử dụng đèn pin hoặc đuốc sáng? 1.10. T¹i sao cïng mét lo¹i mùc, viÕt trªn giÊy tr¾ng ta thÊy râ h¬n khi viÕt trªn giÊy sÉm mµu? 1.11. Vì sao trên đầu kim và các con số của đồng hồ ngời ta lại sơn “ Dạ quang”? 1.12. Tại sao trên mặt các đờng nhựa ( màu đen) ngời ta lại sơn các vạch ph©n luång b»ng mµu tr¾ng ? 1.13. B»ng kiÕn thøc vËt lý h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: :” Tèi nh hò nót”? 1.14. T¹i sao trªn c¸c dông cô ®o lêng c¸c v¹ch chØ thÞ ngêi ta l¹i s¬n cã mµu s¾c kh¸c víi dông cô? 1.15. Bằng cách nào để phân biệt những nơi có luồng ánh sáng của đèn pin và nơi không có luồng ánh sáng đi qua ( không để mắt nơi có ánh sáng đi qua). 3.C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 1.16. Nh÷ng vËt sau ®©y vËt nµo lµ nguån s¸ng: A. B¶ng ®en B. Ngän nÕn ®ang ch¸y C. Ngän nÕn D. MÆt tr¨ng E. ¶nh cña chóng ta trong g¬ng. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên. 1.17. Chúng ta không nhìn thấy các vật trong tủ khi đóng kín là do: A. C¸c vËt kh«ng ph¸t ra ¸nh s¸ng. B. ¸nh s¸ng tõ vËt kh«ng truyÒn ®i. C. ánh sáng không truyền đợc đến mắt ta D. VËt kh«ng h¾t ¸nh s¸ng v× tñ che ch¾n. E. Khi đóng kín các vật không sáng. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên..

(3) 1.18. Khi đọc sách ngời ta thờng ngồi nơi có ánh sáng thích hợp bởi vì: A. ¸nh s¸ng qu¸ m¹nh g©y c¶m gi¸c chãi lµm mái m¾t. B. ¸nh s¸ng yÕu g©y c¨ng th¼ng cho m¾t C. ¸nh s¸ng thÝch hîp lµm m¾t ta kh«ng c¨ng th¼ng D. Giúp mắt thoải mái khi đọc sách. E. Các nhận định trên đều đúng. 1.19. Khi đi trong đêm tối ngời ta sử dụng đèn pin hoặc đuốc sáng bởi: A. Khi đợc chiếu lối đi sáng lên. B. Khi các vật sáng lên ta phân biệt đợc lối đi C. Nếu không chiếu sáng ta không thể đi đợc. D. Có thể tránh đợc các vũng nớc. E. Có thể tránh đợc các vật cản. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên. 1.20. Vì sao trên đầu kim và các con số của đồng hồ ngời ta lại sơn “ Dạ quang”? Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau: A. ChÊt d¹ quang gióp ta ph©n biÖt giê mét c¸ch dÔ dµng . B. Sơn các chất dạ quang để trang trí cho đồng hồ đẹp. C. Ban đêm chất dạ quang phát sáng vì thế ta có thể biết giờ. D. Sơn các chất dạ quang để bảo vệ kim và các con số của đồng hồ. E. Chất dạ quang có thể hắt sáng tốt làm đồng hồ sáng lên. 1.21. T¹i sao trªn c¸c dông cô ®o lêng c¸c v¹ch chØ thÞ ngêi ta l¹i s¬n cã mµu s¾c kh¸c víi dông cô lµ nh»m: A. §Ó trang trÝ c¸c dông cô. B. §Ó b¶o vÖ dông cô khi sö dông nhiÒu C. Để dễ phân biệt khi đo đạc. D. Để gây hấp dẫn ngòi đo đạc. E. Đê gây chú ý khi tiến hành đo đạc. Chon câu đúng nhất trong các câu trên. 1.22. M¾t chØ nh× thÊy vËt khi: A. Khi vËt ph¸t ra ¸nh s¸ng vÒ c¸c phÝa. B. Khi ¸nh s¸ng tõ vËt truyÒn ®i c¸c phÝa. C. Khi có ánh sáng truyền đến mắt ta. D. Khi các vật đợc đốt cháy sáng. E. Khi có ánh sáng từ vật phát ra thay đổi. Chọn câu đúng trên các nhận định trên. 1.23. Chän tõ thÝch hîp ®iÒn khuyÕt hoµn chØnh c©u sau: Trong mét m«i trêng trong suèt (1).... ¸nh s¸ng truyÒn theo.(2)...... Đáp án nào sau đây đúng: A. (1) - không đổi ; (2) - đờng thẳng. B. (1) - thay đổi ; (2) - đờng thẳng. C. (1) - đồng tính ; (2) - đờng thẳng. D. (1) - đồng tính ; (2) - một đờng thẳng. E. (1) - nh nhau ; (2) - đờng thẳng.. Bµi 2. Sù truyÒn ¸nh s¸ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - Định luật truyền thẳng ánh sáng: Trong môi trờng trong suốt và đồng. tính, ánh sáng truyền theo đờng thẳng. - Đờng truyền của ánh sáng đợc biểu diễn bằng một đờng thẳng có hớng gäi lµ tia s¸ng..

(4) - Chùm song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đờng truyền của chóng. - Chùm hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đờng truyền của chúng. - Chùm phân kỳ gồm các tia sáng loe rộng ra trên đờng truyền của chúng. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 2.1. Không nhìn thấy vì ánh sáng từ đèn truyền theo đờng thẳng CA. Khi đó mắt ở phía dới đờng truyền CA, nên ánh sáng đèn không truyền vào mắt. Muốn nhìn thấy phải để mắt trên đờng truyền CA kéo dài. 2.2. Tr¶ lêi t¬ng tù c©u C5 s¸ch gi¸o khoa. 2.3. Ta có thể di chuyển một màn chắn có đục 1 lỗ nhỏ sao cho mắt luôn nhìn thấy ánh sáng phát ra từ đèn. 2.4. Lấy miếng bìa đục lỗ thứ hai dặt sao cho lỗ của nó trùng với điểm C. Mắt ta nhìn thấy đèn thì có nghĩa là ánh sáng đi qua C. 2. Bµi tËp n©ng cao 2.5. Hãy chọn câu đúng trong các nhận xét sau: a. ánh sáng luôn luôn truyền theo đờng thẳng trong mọi môi trờng. b. Trong nớc ánh sáng truyền theo đờng thẳng. c. Trong không khí ánh sáng truyền theo đờng thẳng. d. ánh sáng truyền từ không khí vào nớc luôn truyền theo đờng thẳng. e. ¸nh s¸ng truyÒn tõ m«i trêng trong suèt nµy sang m«i trêng trong suèt khác luôn truyền theo đờng thẳng. a. Giao nhau b. Loe réng ra 2.6. Dùng các từ thích hợp trong khung để điền c. Héi tô khuyết để hoàn chỉnh các câu sau: d. Giao nhau a. Mét chïm s¸ng lµ (1).......... ............... .......... e. Ph©n kú NÕu lµ chïm (2)............. th× c¸c tia s¸ng (3)............ f. Song song b. Một chùm sáng có các tia (4) ............... đợc gọi g. Kh«ng giao nhau lµ(5).................. 2.7. Dùng các từ thích hợp trong khung để điền khuyết c©u sau: a. Chùm sáng phân kỳ đợc giới hạn bởi các tia........ b. Chùm sáng song song đợc giới hạn bởi các tia ...... c. Chùm sáng hội tụ đợc giới hạn bởi các tia............. để hoàn chỉnh các. a. Song song b. Kh«ng song song c. Giao nhau d. Kh«ng giao nhau e. Loe réng ra 2.8. Để kiểm tra độ phẳng của bức tờng, ngời thợ xây thờng dùng đèn chiếu là là mặt tờng. Tại sao? f. Kh«ng loe réng 2.9. Dùng ba tấm bìa đục lỗ ( hình 2.2 sách giáo khoa vật lý 7) và một thanh thép thẳng, nhỏ và một đèn phin. Em hãy đa ra phơng án để kiểm tra sự truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng. 2.10. Dùng một tấm bìa có dùi một lỗ nhỏ đặt chắn sáng trớc một ngọn nến đang cháy và quan sát ảnh của nó trên màn? Hãy vẽ các đờng truyền của các tia s¸ng xuÊt ph¸t tõ ngän nÕn. 2.11. Hãy chọn câu đúng nhất trong các nhận xét sau: A. ánh sáng luôn truyền theo đờng thẳng trong mọi môi trờng. B. Trong môi trờng nớc ánh sáng truyền theo đờng thẳng. C. Trong môi trờng không khí ánh sámg truyền theo đờng thẳng. D. ánh sáng truyền từ không khí vào nớc luôn truyền theo đờng thẳng. E. Câu B và C đúng 2.12. Dùng các từ thích hợp trong khung để điền a. Giao nhau b. Loe réng ra b. Héi tô.

(5) khuyết để hoàn chỉnh các câu sau: Mét chïm s¸ng giíi h¹n bëi (1).......... .............. NÕu lµ chïm ph©n kú th× c¸c tia s¸ng (2)............ Chọn đáp án đúng trong các đáp án sau: A. (1) - a ; (2) - b. B. (1) - d ; (2) - b. C. (1) - c ; (2) - b. D. (1) - e ; (2) - b. E. (1) - f ; (2) - b. 2.13. Dùng các từ thích hợp trong khung để a.Giao nhau điền khuyết để hoàn chỉnh các câu sau: b. Loe réng ra Một chùm sáng có các tia (1) ............... đợc gọi c. Héi tô lµ chïm (2)............................... d. Giao nhau Chọn đáp án đúng trong các đáp án sau: e. Hai tia s¸ng A. (1) - f ; (2) - f f. Song song B. (1) - c ; (2) - f g. C¸c tia s¸ng C. (1) - b ; (2) - f D. (1) - c ; (2) - f E. (1) - d ; (2) - f 2.14. Dùng các từ thích hợp trong khung để điền khuyết để hoàn chỉnh các c©u sau: a. Chùm sáng phân kỳ đợc giới hạn bởi các tia (1)........ a. Song song b. Chùm sáng song song đợc giới hạn bởi các tia (2...... b. Không song song Chọn đáp án đúng trong các đáp án sau: c. Giao nhau A. (1) - c ; (2) - d d. Kh«ng giao nhau B. (1) - e ; (2) - d e. Loe réng ra C. (1) - c ; (2) - d f. Kh«ng loe réng D. (1) - e ; (2) - f 2.15. Dùng các từ thích hợp trong khung điền khuyết để hoàn chỉnh các câu sau: a. Song song a. Chùm sáng hội tụ đợc giới hạn bởi các tia (1)........ b. Chùm sáng song song đợc giới hạn bởi các tia (2)...... b. Không song song c. Giao nhau Chọn đáp án đúng trong các đáp án sau: d. Kh«ng giao nhau A. (1) - c ; (2) - e e. Loe réng ra B. (1) - e ; (2) - d C. (1) - c ; (2) - a f. Kh«ng loe réng D. (1) - e ; (2) - f E. (1) - c ; (2) - e 2.16. Dùng một tấm bìa có dùi một lỗ nhỏ đặt chắn sáng trớc một ngọn nến ®ang ch¸y vµ quan s¸t ¶nh cña nã trªn mµn ta thÊy: A. ¶nh cïng chiÒu víi vËt. B. ¶nh ngîc chiÒu víi vËt. C. ¶nh lµ mét ®iÓm s¸ng. D. Kh«ng cã ¶nh trªn mµn. E. ¶nh vµ vËt b»ng nhau. Chọn câu đúng trong các câu trên. 2.17. Chän c©u sai trong c¸c ph¸t biÓu sau: A. Tia s¸ng lu«n tån t¹i trong thùc tÕ. B. Trong thùc tÕ ¸nh s¸ng lu«n truyÒn theo chïm s¸ng. C. Chïm s¸ng gåm nhiÒu tia s¸ng hîp thµnh. D. Chùm sáng luôn đợc giới hạn bởi các tia sáng. E. C¸c tia s¸ng trong chïm song song lu«n cïng híng. 2.18. Tìm từ thích hợp trong khung để điền khuyết hoàn chỉnh câu sau:.

(6) Đờng truyền của ánh ánh sáng đợc biểu diễn bằng:..(1)...... có (2).... định hớng. Đáp án nào sau đây đúng? A. (1) - a ; (2) - e B. (1) - a ; (2) - d C. (1) - b ; (2) - e D. (1) - c ; (2) - e E. (1) - b ; (2) - d. a. b. c. d. e.. đòng thẳng đờng bất kỳ. đờng cong. Mòi tªn VÐc t¬. Bài 3. ứng dụng định luật truyền thẳng của I. KiÕn thøc c¬ b¶n. ¸nh s¸ng. - Bóng tối nằmphía sau vật cản, không nhận đợc ánh sáng tà nguồn sáng. truyÒn tíi. - Bóng nửa tối nằm ở phía sau vật cản, nhận đợc ánh sáng từ một phần của nguån s¸ng truyÒn tíi. - Nhật thực toàn phần (hay một phần ) quan sát đợc ở chổ có bóng tối ( hay nửa bóng tối ) của mặt trăng trên trái đất. - Nguyệt thực xảy ra khi mặt trăng bị trái đất che khuất không đợc mặt trời chiÕu s¸ng. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 3.1. B. Ban ngµy khi MÆt tr¨ng che khuÊt mmÆt trêi, kh«ng cho ¸nh s¸ng chiếu từ mặt trời chiếu xuống mặt đất nơi ta đứng. 3.2. B. Ban đêm, khi Mặt trăng không nhận đợc ánh sáng từ mặt trời vì bị Trái đất che khuất. 3.3. Đêm rằm Mặt trời, Trái đất và Mặt trăng mới có khả năng nằm trên cùng một đờng thẳng, khi đó mới mới có thể chặn ánh sáng của mặt trêikh«ng chochiÕu xuèng mÆt tr¨ng. 3.4. Ta biÕt c¸c tia s¸ng cña mÆt trêi chiÕu song song, cái cọc và cột đèn đều vuông góc với mặt đất. Ta chọn tỷ lệ xích 1cm ứng với 1m để vẻ và xác định chiều cao của cột đèn. Ta cã chiÒu cao h = 6,25m 2. Bµi tËp n©ng cao 3.5. Tại sao trong các lớp học, ngời ta lắp nhiều bóng đèn cùng loại ở các vị trÝ kh¸c nhau? 3.6. Có một bạn thắc mắc: Khi bật đèn pin thấy đèn sáng nhng không biết ánh sáng đã truyền theo đờng nào đến mắt ta? Bằng thực nghiệm em hãy chứng tỏ cho bạn biết đợc đờng truyền của ánh sáng từ đèn đến mắt là đờng th¼ng. 3.7. Bằng kiến thức vật lý hãy giải thích tại sao khi xây dựng các đèn biển (H¶i ®¨ng) ngêi ta thêng x©y nã trªn cao. 3.8. Hãy giải thích tại sao khi ta đứng trớc ngọn đèn: đứng gần ta thấy bóng lớn còn đứng xa thấy bóng nhỏ hơn? 3.9. Bằng kiến thức vật lý em hãy giải thích câu tục ngữ: “ Cọc đèn tối ch©n”..

(7) 3. C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 3.10. Trong các lớp học, ngời ta lắp nhiều bóng đèn cùng loại ở các vị trí khác nhau nhằm mục đích: A. Các vị trí đều đủ độ sáng cần thiết. B. Häc sinh kh«ng bÞ lo¸ khi nh×n lªn b¶ng. C. Tr¸nh bãng ®en vµ bãng mê cña ngêi hoÆc vµ tay. D. Câu A và B đúng . E. Cả A, B và C đều đúng. Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu trên 3.11. Một vật chắn sáng đặt trớc một nguồn sáng, khi đó: A. PhÝa sau nã lµ mét vïng bãng ®en. B. PhÝa sau nã lµ mét vïng nöa tèi. C. PhÝa sau nã lµ mét vïng võa bãng ®en vµ nöa tèi. D. PhÝa sau nã lµ mét vïng bãng ®en xen kÎ nöa tèi. E. PhÝa sau nã lµ mét vïng bãng ®en vµ hai vïng nöa tèi. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên. 3.12. Khi cã hiÖn tîng nhËt thùc toµn phÇn xÈy ra ta thÊy: A. Mặt đất bị che khuất hoàn toàn ánh nắng mặt trời. B. MÆt trêi bÞ che khuÊt hoµn toµn, xung quanh cã tai löa. C. MÆt trêi bÞ che khuÊt vµ kh«ng thÊy tia s¸ng nµo cña mÆt trêi. D. Mét phÇn mÆt trêi bÞ che khuÊt, phÇn cßn l¹i lµ bãng nöa tèi. E. Mét phÇn MÆt trêi bÞ che khuÊt vµ thÊy c¸c tai löa cña mÆt trêi Chọn câu đúng trong các câu trên. 3.13. Khi cã hiÖn tîng nguyÖt thùc toµn phÇn xÈy ra ta thÊy: A. MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt hoµn toµn ¸nh n¾ng mÆt trêi. B. MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt hoµn toµn, xung quanh cã tai löa. C. MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt vµ kh«ng thÊy tia s¸ng nµo cña mÆt trêi. D. Mét phÇn mÆt tr¨ng bÞ che khuÊt, phÇn cßn l¹i lµ bãng nöa tèi. E. Mét phÇn MÆt tr¨ng bÞ che khuÊt vµ thÊy c¸c tia s¸ng mÆt trêi 3.14.Vïng nöa tèi lµ: A. Vïng n»m sau vËt ch¾n s¸ng vµ kh«ng cã ¸nh s¸ng chiÕu tíi. B. Vùng chỉ nhận đợc ánh sáng từ một phần của nguồn sáng. C. Vïng võa cã ¸nh s¸ng chiÕu tíi võa lµ bãng ®en. D. Vïng n»m c¹nh v©th ch¾n s¸ng. E. Nã chiÕm mét phÇn lín diÖn tÝch cña bãng ®en. Chọn câu đúng trong các câu trên. 3.15. Một vật chắn sáng đặt trớc một nguồn sáng nhỏ ( nguồn điểm). Phía sau nã sÏ lµ: A. Mét vïng tèi. B. Mét vïng nöa tèi. C. Mét vïng bãng ®en D. Mét vïng tèi lÉn nöa tèi. E. Vïng nöa tèi vµ mét phÇn vïng nöa tèi. Đáp án nào trên đây đúng? 3.16. Tại một nơi có xẩy ra nhật thực một phần, khi đó: A. Ngời ở đó không nhìn thấy mặt trăng. B. Ngời ở đó chỉ nhìn thấymột phần mặt trăng. C. ở đó nằm trong vùng bóng tối của mặt trăng. D. Ngời ở đó không nhìn thấy một phần mặt trời. E. Ngời ở đó không nhìn thấy mặt trănglẫn mặt trời. Câu trả lời nào trên đây đúng. 3.17. Bãng tèi lµ nh÷ng n¬i:.

(8) A. B. C. D. E.. Vïng kh«ng gian phÝa sau vËt c¶n ch¾n ¸nh s¸ng cña nguån s¸ng. Vïng kh«ng gian kh«ng cã ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng chiÕu tíi. Phần trên màn không nhận đợc ánh sáng từ nguồn sáng chiếu tới. Nh÷ng n¬i kh«ng cã ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng chiÕu tíi Là những hình ảnh đợc chiếu lên trên màn.. Bµi 4. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - HiÖn tîng xÈy ra khi chiÕu mét tia s¸ng vµo g¬ng bÞ g¬ng h¾t trë l¹i m«i. trờng cũ. Hiện tợng đó gọi là hiện tợng phản xạ ánh sáng. - §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng: + Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và đờng pháp tuyến của g¬ng t¹i ®iÓm tíi. + Gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 4.1. Vẽ pháp tuyến IN sau đó xác định i’ = i Gãc ph¶n x¹ i’ = i = 600 4.2. A. 200. S. N. 4.3. a. Vẽ pháp tuyến IN, xác định i’ = i sau đó xác định tia phản xạ. b. Từ vị trí I ta vẽ một tia nằm ngang sau đó dựng đờng phân giácIN của góc tạo bởi tia tới và tia nằm ngang VÏg¬ng vu«ng gãc víi IN . 4.4. Bíc 1. Tai mét ®iÓm I ta vÏ tia phản xạ IM sau đó vẽ pháp tuyến IN và xác định góc tới i’ = i ta có tia S1I. Bớc 2. Tơng tự ta xác định tia S2K. I. R. N. M. I K 2. Bµi tËp n©ng cao 4.5. Mét tia s¸ng SI ®Ëp vµo g¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g¬ng mét gãc 300. Hái gãc tíi cña tia SI lµ bao nhiªu? 4.6. Khi chiÕu mét tia SI ®Ëp vµo g¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g¬ng mét gãc 300. NÕu gi÷ nguyªn tia tíi vµ quay g¬ng mét gãc 100 th× tia ph¶n x¹ quay mét gãc lµ bao nhiªu? 4.7. Cho biÕt gãc t¹o bëi gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ lµ 60 0. B»ng c¸ch vÏ h·y xác định vị trí của gơng? 4.8. §Æt hai g¬ng ph¼ng vu«ng gãc víi I nhau chiÕu mét tia s¸ng SI bÊt kú vµo g¬ng G1. Hãy vẽ đờng đi của tia sáng qua G1,G2. I Cho biÕt tia ph¶n x¹ qua G2 cã ph¬ng nh thÕ nào đối với tia tới SI? 4.9. ChiÕu mét tia s¸ng SI lªn mÆt g¬ng ph¼ng a. Vẽ tia phản xạ (không dùng thớc đo độ) b. Xác định vị trí gơng để tia phản xạ vuông gãc víi tia tíi.. S. S I.

(9) 4.10. Cho hai ®iÓm M vµ N cïng víi M * N g¬ng ph¼ng ( h×nh vÏ ). H·y vÏ tíi * qua M đến I trên gơng và phản xạ qua N? 4.11. Cho một tia sáng SI chiếu đến mặt của mét g¬ng ph¼ng vµ t¹o víi mÆt g¬ng S mét gãc 300. Hái ph¶i quay g¬ng mét gãc bao nhiêu và theo chiều nào để có tia phản xạ I cã ph¬ng n»m ngang? 4.12. Cho hai g¬ng ph»ng hîp víi nhau mét gãc 600 vµ híng mÆt ph¶n x¹ vµo nhau. I S Hái chiÕu tia tíi SI t¹o víi mÆt g¬ng G1 mét góc bao nhiêu để tia phản xạ cuối cùng tạo với O mÆt g¬ng G2 mét gãc 600? K R 4.13. Ngời ta đặt hai gơng phẳng G1 và G2 S* hîp víi nhau mét gãc, Mét ®iÓm s¸ng S cách đều hai gơng. Hỏi góc giữa hai gơng phải bằng bao nhiêu để sau hai lần ph¶n x¹ th× tia s¸ng híng th¼ng vÒ nguån. G1 G2 3. C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 4.14. Mét tia s¸ng SI ®Ëp vµo g¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt phẳng gơng một góc 300. Khi đó góc tới của tia tới SI là: A. 300 ; B. 600 C. 900 D. 450 E. 750 Chọn kết quả đúng trong các đáp án trên. 4.15. Khi chiÕu mét tia SI ®Ëp vµo g¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g¬ng mét gãc 300. NÕu gi÷ nguyªn tia tíi vµ quay g¬ng mét gãc 200 th× tia ph¶n x¹ sÏ quay mét gãc: A. 300 ; B. 600 C. 200 ; D. 400 ; E. 200 Chọn kết quả đúng trong các đáp án trên. 4.16. Cho biÕt gãc t¹o bëi gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ lµ 60 0. NÕu quay g¬ng 150 thì khi đó góc tạo bởi giữa tia tới và tia phản xạ bằng: A. 300 hoÆc 750. B. 300 hoÆc 450. C. 300 hoÆc 900. D. 450 hoÆc 750. E. 600 hoÆc 750. Chọn đáp án đúng trong các đáp án trên. 4.17. §Æt hai g¬ng ph¼ng vu«ng gãc víi nhau chiÕu mét tia s¸ng SI bÊt kú vµo g¬ng G1 cã gãc tíi i = 300. Tia ph¶n x¹ cuèi cïng qua G2 cã ph¬ng nh thế nào đối với tia tới SI? Chọn câu trả lời đúng trong các đáp án sau: A. Vu«ng gãc víi SI. B. Song song víi SI. C. Cã ph¬ng c¾t tia SI D. Hîp víi SI 300. E. Hîp víi SI 600. 4.18. Chiếu một tia sáng SI vuông góc mặt gơng phẳng. Khi đó góc giữa tia tíi vµ tia ph¶n x¹ b»ng: A. 1800 ; B. 00 C. 900 ; D. 00 hoÆc 900 E. 900 hoÆc 1800 Chọn kết quả đúng trong các đáp án trên..

(10) 4.19. Cho hai g¬ng ph»ng hîp víi nhau mét gãc 600 vµ híng mÆt ph¶n x¹ vào nhau. Hỏi chiếu tia tới SI tạo với mặt gơng G1 một góc bao nhiêu để tia ph¶n x¹ cuèi cïng t¹o víi mÆt g¬ng G2 mét gãc 600? Đáp án nào đúng trong các câu sau: A. 300 ; B. 600 C. 450 ; D. 750 E. 150 S 4.20. Ngời ta đặt hai gơng phẳng G1 và G2 * hîp víi nhau mét gãc α , Mét ®iÓm s¸ng S cách đều hai gơng. Hỏi góc α giữa hai gơng phải bằng bao nhiêu để sau hai lần ph¶n x¹ th× tia s¸ng quay ngîc vÒ nguån. G1 G2 Chọn câu đúng trong các đáp án sau: A. α = 150 B. α = 600 C. α = 450 D. α = 750 E. α = 300 4.21. Khi chiếu một tia sáng vuông góc với mặt gơng phẳng, Khi đó: A. Kh«ng cã tia ph¶n x¹. B. Tia ph¶n x¹ biÕn mÊt. C. Gãc tíi b»ng 900. D. Gãc ph¶n x¹ b»ng 900 E. Gãc ph¶n x¹ b»ng 00 Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên.. 5. ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - ảnh ảo tạo bởi gơng phẳng không hứng đợc trên màn và có độ lớn bằng. vËt. - Khoảng cách từ một điểm của vật đến gơng bằng khoảng cách từ ảnh đến của điểm đó đến gơng. - Các tia sáng từ điểm sáng S cho tia phản xạ có đờng kéo dài qua ảnh ảo S’. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 2. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa S * 5.1. C. Không hứng đợc trên màn và lớn b»ng vËt. 5.2. a. VÏ ¶nh ( h×nh bªn) SS’ vu«ng gãc víi g¬ng vµ SH = HS’ H b. VÏ SI, SK vµ c¸c ph¸p tuyÕn IN vµ KN’ sau đó lấy i’ = i ta có hai tia phản xạ IR và KR’kÐo dµi chóng gÆp nhau t¹i S’ S’* theo c¸ch a. A 5.3. §Ó vÏ ¶nh cña vËt AB ta dùng AA’ vu«ng gãc víi g¬ng sao cho AH = A’H. T¬ng tù ta cã BB’ H vu«ng gãc víi g¬ng BH = HB’. Nèi A’B’ ta có ảnh của AB.Nếu vẽ đúng ta dễ thấy góc. N. N’. I. K. B B’. R. R’.

(11) bëi gi÷a A’B’ víi g¬ng b»ng 600. A. 5.4. a. Tõ S vÐ SS’ vu«ng gãc víi g¬ng sao cho SH = S’H ta đợc ảnh S’ b. Tõ S’ nèi S’A c¾t g¬ng t¹i I, nèi SI ta cã tia tíi cÇn t×m 2. Bµi tËp n©ng cao 5.5. Mét ®iÓm s¸ng S c¸ch mÐp g¬ng ph¼ng mét kho¶ng l ( hình vẽ). Hỏi phải đặt mắt trong khoảng nào để nhìn thấy ¶nh cña S qua g¬ng?. S *. A *. S*. S’*. l. 5.6. Một tam giác vuông đặt trớc mét g¬ng ph¼ng ( h×nh bªn). Bằng phép vẽ hãy xác định ảnh của tam gi¸c nµy qua g¬ng ph¼ng. 5.7. Khi quan s¸t ¶nh cña m×nh trong g¬ng b¹n Nam th¾c m¾c: T¹i sao ¶nh cña m×nh cïng chiÒu víi m×nh m¸ ¶nh cña Th¸p rïa Hå g¬m l¹i lén ngîc? Tại sao vậy? Bằng kiến thức của mình hãy giải đáp thắc mắc trên của bạn Nam. 5.8. Hai g¬ng ph¼ng G1 vµ G2 hîp víi nhau mét gãc α . Gi÷a hai g¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g¬ng thø nhÊt c¸ch S mét kho¶ng 6cm; qua g¬ng thø 2 c¸ch S 8cm, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh lµ 10 cm. TÝnh gãc α gi÷a hai g¬ng. 5.9.. Mét vËt n»m trªn mÆt bµn n»m ngang. §Æt mét g¬ng ph»ng chÕch 450 so víi mÆt bµn. Hái ¶nh cña vËt n»m theo ph¬ng nµo?. 5.10. Hai gơng phẳng đặt song song với nhau, hớng mặt phản xạ vào nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng l = 1m. Mét vËt AB song song víi hai g¬ng c¸ch g¬ng G1 mét kho¶ng 0,4m . TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh thø nhÊt cña AB qua hai g¬ng G1, G2. 5.11. Hai g¬ng ph¼ng G1 vµ G2 vu«ng gãc víi nhau. Gi÷a hai g¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g¬ng thø nhÊt c¸ch mét kho¶ng 6cm; qua g¬ng thø 2 c¸ch S mét kho¶ng 8cm. TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh trªn. 3. C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm 5.12. Tõ mét ®iÓm s¸ng S tríc g¬ng ( h×nh vÏ ) Mét chïm tia ph©n kú giíi h¹n bëi hai tia SI và SK đập vào gơng. Khi đó chùm phản xạ là: A. Chïm héi tô B. Cã thÓ lµ chïmhéi tô B. Chïm song song C. Chïm ph©n kú D. Kh«ng thÓ lµ chïm ph©n kú.. S* I.

(12) 5.13. Mét ®iÓm s¸ng S c¸ch mÐp g¬ng ph¼ng mét kho¶ng l ( h×nh vÏ). Kho¶ng nh×n thÊy ¶nh của S qua gơng đợc giới hạn bởi: A. Tia ph¶n x¹ cña tia SI vµ SK B. Tia ph¶n x¹ cña tia SI vµ SP C. Tia ph¶n x¹ cña tia SK vµ SP D. Hai vùng nói trên đều đúng. E. Tuỳ thuộc vào cách đặt mắt.. S * l. I. K. P. 5.14. ¶nh cña mét vËt qua g¬ng ph¼ng lµ : A. ảnh ảo, lớn bằng vật và đối xứng qua gơng. B. ảnh ảo, lớn hơn vật, đối xứng ngợc qua gơng. C. ảnh ảo, lớn bằng vật, đối xứng với vật. D. ảnh ảo, lớn bằng vật không đối xứng với vật. E. ảnh ảo, cao bằng vật và đối xứng lộn ngợc. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên. 5.15. Hai g¬ng ph¼ng G1 vµ G2 hîp víi nhau mét gãc α . Gi÷a hai g¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g¬ng thø nhÊt c¸ch S mét kho¶ng 6cm; qua g¬ng thø 2 c¸ch S 8cm, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh lµ: A. 12cm B. 8 cm C. 6cm D. 10cm E. 14cm. Chọn kết quả đúng trong các đáp án trên. 5.16. Mét vËt n»m trªn mÆt bµn n»m ngang. §Æt mét g¬ng ph»ng chÕch 450 so víi mÆt bµn. Hái ¶nh cña vËt n»m theo ph¬ng nµo? C©u tr¶ lêi nµo sau ®©y đúng nhất. A. N»m theo ph¬ng chÕch 450. B. N»m theo ph¬ng chÕch 750. C. N»m theo ph¬ng chÕch 1350. D. Nằm theo phơng thẳng đứng. E. Theo ph¬ng n»m ngang. 5.17. Hai gơng phẳng đặt song song với nhau, hớng mặt phản xạ vào nhau và c¸ch nhau mét kho¶ng l = 1m. Mét vËt AB song song víi hai g¬ng c¸ch g¬ng G1 mét kho¶ng 0,4m . TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh thø nhÊt cña AB qua hai g¬ng G1, G2. Kết quả nào sau đây đúng: A. 1,2m B. 1,6m E. 1,4m F. 2m G. 2,2m 5.18. Hai gơng phẳng đặt song song với nhau, hớng mặt phản xạ vào nhau và c¸ch nhau mét kho¶ng l . Mét vËt AB n»m trong kho¶ng gi÷a hai g¬ng. Qua hai g¬ng cho: A. 2 ¶nh..

(13) C. 6 ¶nh. D. 10 ¶nh. E. 18 ¶nh F. V« sè ¶nh. Chọn kết quả đúng trong các trả lời trên. 5.19. Hai g¬ng ph¼ng G1 vµ G2 vu«ng gãc víi nhau. Gi÷a hai g¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g¬ng thø nhÊt c¸ch mét kho¶ng 6cm; qua g¬ng thø 2 c¸ch S mét kho¶ng 8cm. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh trªn b»ng: A. 6cm B. 14cm C. 12cm D. 10cm E. 8cm Chọn câu đúng trong các đáp án trên.. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. 7. G¬ng cÇu låi. - ánh sáng đến gơng cầu lồi phả xạ tuân theo định luật phản xạ ánh sáng. - ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu låi nhá h¬n vËt. - Vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi lín h¬n vïng nh×n thÊy cña g¬mh ph¼ng.. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 7.1. A. Không hứng đợc trên màn, nhỏ hơn vật. 7.2. C. Vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi lín h¬n vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng. 7.3. MÆt ngoµi c¸i th×a bãng, c¸i n¾p cèc bãng, c¸i vung nåi bãng. Cµng ®a vËt l¹i gÇn g¬ng ¶nh cµng lín. 7.4. Tõ hµng däc trong « in ®Ëm lµ: ¶nh ¶o 1. Hµng ngang thø nhÊt: ¶nh ¶o 2. Hµng ngang thø hai: G¬ng cÇu 3. Hµng ngang thø ba : NhËt thùc 4. Hµng ngang thø t : ph¶n x¹ 5. Hµng ngang thø n¨m: Sao 2. Bµi tËp n©ng cao 7.5. Dùng các từ thích hợp trong khung để diền khuyÕt hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. G¬ng cÇu låi lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. b. MÆt ph¶n x¹ cña g¬ng cÇu låi quay vÒ phÝa (3)...... c. ¶nh cña vËt tríc g¬ng (4) ....... vµ g¬ng (5)....... đều là (6)...... a. b. c. d. e. f. g. h.. Mét phÇn T©m Xa t©m Ph¼ng CÇu ThËt ¶o ph¶n x¹. 7.6. Tại sao ngời ta thờng dùng gơng cầu lồi lắp đặt vào xe cộ và các chổ gấp khúc trên các trục đờng giao thông mà ít khi dùng gơng phẳng? 7.7. H·y vÔ ¶nh cña mét ®iÓm s¸ng s tríc g¬ng c©u låi..

(14) 7.8. Cho S vµ S’ lµ vËt vµ ¶nh qua g¬ng cÇu låi. đờng thẳng xx’ là đờng nối tâm và đỉnh của gơng. Bằng phép vẽ hãy xác định đỉnh g¬ng vµ t©m cña g¬ng. S *. S’ *. x 7.9.. x’. H·y vÔ ¶nh cña vËt AB qua g¬ng cÇu låi A B. O. 7.10. Cho AB vµ A’B’ lµ vËt vµ ¶nh qua g¬ng cÇu låi b»ng phÐp vÏ h·y x¸c định vị trí của gơng, tâm gơng. A A’ B. B’. 7.11. Cho S và S’ là hai điểm sáng và đờng thẳng xx’ là đờng nối tâm và đỉnh của gơng cầu lồi. Bằng phép vẽ hãy xác định đỉnh gơng và tâm cña g¬ng. S * x. * S’. x’. 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 7.12. Dùng các từ thích hợp trong khung để diền khuyết hoàn chỉnh các câu sau: G¬ng cÇu låi lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. a. Mét phÇn MÆt ph¶n x¹ cña g¬ng cÇu låi quay vÒ phÝa (3)...... b. T©m Đáp án nào sau đây đúng? c. Xa t©m A. (1)- a; (2) - g; (3) -f d. Ph¼ng B. (1)- a; (2) - g; (3) - g e. GÇn t©m C. (1)- a; (2) - g; (3) - e f. §Ønh g¬ng D. (1)- a; (2) - g; (3) - c g. ph¶n x¹ E. (1)- a; (2) - d; (3) - c 7.13. Để nhì thấy ảnh của một vật trong gơng cầu lồi khi đó: A. M¾t ta ph¶i nh×n vµo phÝa g¬ng. B. M¾t nh×n th¼ng vµo vËt s¸ng C. Mắt đặt vào vị trí có chùm phản xạ. D. Mắt luôn để phía trớc gơng. E. Mắt phải đặt ở gần gơng. Chọn câu trả lời đúng nhất trong các trả lời trên. 7.14. ¶nh cña mét ngän nÕn t¹o bëi g¬ng cÇu låi lµ: A. Mét ¶nh ¶o b»ng vµ ngîc chiÒu víi vËt. B. Một ảnh thật bé hơn vật đối xứng với vật qua gơng. C. Một ảnh ảo bé hơn vật đối xứng với vật qua gơng. D. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n bÐ h¬n vËt. E. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n lín h¬n vËt..

(15) Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 7.15. Ngời ta đặt hai ngọn nến giống hệt nhau, một trớc gơng cầu lồi và một trớc gơng phẳng với những khoảng cách nh nhau. Khi đó: A. ¶nh qua g¬ng cÇu låi lín h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng. B. ¶nh qua g¬ng cÇu låi bÐ h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng. C. ¶nh qua g¬ng cÇu låi b»ng ¶nh qua g¬ng ph¼ng. D. ảnh luôn đối xứng với vật qua qua các gơng. E. ảnh không đối xứng với vật qua qua các gơng. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 7.16. Một điểm sáng S nằm trớc gơng cầu lồi khi đó: A. Chïm ph¶n x¹ sÏ lµ mét chïm héi tô xem nh xuÊt ph¸t tõ ¶nh cña S. B. Chïm ph¶n x¹ lµ mét chïm song song xem nh xuÊt ph¸t tõ ¶nh cña S. C. Chïm ph¶n x¹ lµ mét chïm ph©n kú xem nh xuÊt ph¸t tõ ¶nh cña S. D. Chùm hội tụ hay phân kỳ phụ thuộc vào vị trí đặt vật. E. Chïm ph¶n x¹ kh«ng thÓ lµ chïm song song. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 7.17. Vïng nh× n thÊy cña g¬ng cÇu låi so víi vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng lu«n: A. BÐ h¬n. B. Lín h¬n. C. B»ng nhau . D. Bé hơn hay lớn hơn phụ tuộc vào vị trí đặt mắt. E. Lớn hơn hay bé hơn tuỳ vào đờng kính của chúng. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 7.18. ¶nh cña vËt s¸ng qua g¬ng cÇu låi lµ: A. ảnh ảo có thể hứng đợc trên màn. B. ¶nh ¶o lín h¬n vËt. C. ảnh ảo có thể quay phim chụp ảnh đợc. D. ảnh ảo không chụp ảnh đợc. E. ¶nh ¶o hay ¶nh thËt tuú thuéc vµo vÞ trÝ cña vËt. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 7.19. Gơng cầu lồi có đặc điểm nh sau: A. Tạo ra ảnh ảo của các vật đặt trớc gơng. B. Vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi lín. C. T¹o ra ¶nh ¶o nhá h¬n vËt vµ cïng phÝa víi vËt. D. Vùng qua sát đợc nhỏ hơn gơng phẳng. E. Gièng g¬ng ph¼ng t¹o ra ¶nh ¶o cã cïng tÝnh chÊt.. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. 8. G¬ng cÇu lâm. - ¶nh ¶o t¹o bëi g¬ng cÇu lâm lín h¬n vËt. - Gơng cầu lõm có tác dụng biến đổi một chùm tia song song thành chùm. tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngợc lại có thể biến đổi một chùm tia tíi ph©n kú thµnh chïm tia ph¶n x¹ song song.. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa.

(16) 8.1. XÕp c¸c g¬ng cÇu nhá theo h×nh mét chám cÇu, mÆt ph¶n x¹ t¹o thµnh mét g¬ng cÇu lâm. Hêng mÆt lâm cña g¬ng vÒ phÝ mÆt trêi vµ ®iÒu chØnh sao cho ®iÓm héi tô ¸nh s¸ng híng vµo thuyÒn giÆc. 8.2. MÆt lâm cña th×a, mu«i, vung. VËt cµng gÇn g¬ng, ¶nh ¶o cµng nhá. 8.3. Ta biÕt ¶nh ¶o cña mét vËt qua g¬ng cÇu låi nhá h¬n ¶nh ¶o qua g¬ng ph¼ng: A1B1 < AB. MÆt kh¸c ¶nh ¶o t¹o bëi g¬ng cÇu lâm lín h¬n vËt nªn: A2B2 > AB. Từ đó ta có : A1B1 < A2B2 . 2. Bµi tËp n©ng cao 8.4. Dùng các từ thích hợp trong khung để diền khuyết hoàn chỉnh các câu sau: a. Mét phÇn a. G¬ng cÇu lâm lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. b. T©m b. MÆt ph¶n x¹ cña g¬ng cÇu lâm quay vÒ phÝa (3)...... c. Xa t©m c. ảnh của vật trớc và sát gơng (4) ......và đều là (5)..... d. Ph¼ng e. CÇu lâm 8.5. Trong thÝ nghiÖm h×nh 8. 2 ( s¸ch gi¸o khoa) f. ThËt khi chiÕu hai tia song song vµo g¬ng cÇu lâm g. ¶o c¸c tia ph¶n x¹ gÆp nhau t¹i mét ®iÓm F. Trên đờng thẳng nối đỉnh gơng O với F ta lấy h. ph¶n x¹ một điểm C sao cho OC = 2OF. Sau đó chiếu các tia sáng qua C tíi g¬ng cÇu lâm. a. T×m tia ph¶n x¹ cña c¸c tia tíi nµy vµ cho biÕt nã cã tÝnh chÊt g×? b. Cho biÕt tÝnh chÊt cña ®iÓm C. 8.6. Trong thí nghiệm trên bài 8.2. Sau khi xác định điểm F hãy chiếu các tia s¸ng qua F tíi g¬ng cÇu lâm. Cho biÕt c¸c tia ph¶n x¹ cã tÝnh chÊt g×. 8.7. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g¬ng cÇu lâm ( h×nh vÏ). H·y vÏ ¶nh cña ®iÓm s¸ng S. 8.8. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g¬ng cÇu lâm( h×nh vÏ). H·y vÏ ¶nh cña vËt s¸ng AB. B *. C. A. *. *. F. O. 8.9. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g¬ng cÇu lâm ( h×nh vÏ). H·y vÏ ¶nh cña ®iÓm s¸ng S. B *. *. C. F. *. A. O. 8.10. Cho S và S’ là vật, ảnh qua gơng cầu lõm và đờng thẳng nối tâm gơng và đỉnh gơng. Bằng phép vẽ hãy xác định vị trí của gơng và tâm gơng. S * S’ * 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 8.11. Dùng các từ thích hợp trong khung để điền khuyết hoàn chỉnh các câu sau: a. Mét phÇn b. T©m.

(17) a. G¬ng cÇu lâm lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. b. MÆt ph¶n x¹ cña g¬ng cÇu lâm quay vÒ phÝa (3)...... c. ảnh của vật trớc và sát gơng (4) ......và đều là (5)..... Đáp án nào sau đây đúng? A. (1) - a ; (2) - h ; (3) - c ; (4) - e ; (5) - g B. (1) - a ; (2) - d ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - g C. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - g D. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - f E. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - d ; (5) - g 8.12. Dùng các từ thích hợp trong khung để diền khuyết sau: G¬ng cÇu lâm lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng. MÆt ph¶n x¹ cña g¬ng cÇu lâm quay vÒ phÝa (3)...... Đáp án nào sau đây đúng? A. (1)- a; (2) - g; (3) - f B. (1)- a; (2) - g; (3) - b C. (1)- a; (2) - g; (3) - c D. (1)- a; (2) - f; (3) - c E. (1)- a; (2) - d; (3) - c. hoµn chØnh c¸c c©u a. Mét phÇn b. T©m c. Xa t©m d. Ph¼ng e. GÇn t©m f. §Ønh g¬ng g. ph¶n x¹. 8.13. Ngời ta đặt hai ngọn nến giống hệt nhau, một trớc gơng cầu lõm và một trớc gơng phẳng với những khoảng cách nh nhauvà gần sát gơng. Khi đó: A.¶nh qua g¬ng cÇu lâm lín h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng. B. ¶nh qua g¬ng cÇu lâm bÐ h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng. C. ¶nh qua g¬ng cÇu lâm b»ng ¶nh qua g¬ng ph¼ng. D. ảnh luôn đối xứng với vật qua qua các gơng. E. ảnh không đối xứng với vật qua qua các gơng. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 8.14. ảnh của vật sáng đặt gần gơng cầu lõm là: A. ảnh ảo có thể hứng đợc trên màn. B. ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt. C. ảnh ảo có thể quay phim chụp ảnh đợc. D. ảnh ảo không chụp ảnh đợc. E. ¶nh ¶o hay ¶nh thËt tuú thuéc vµo vÞ trÝ cña vËt. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 8.15. ảnh của một ngọn nến đặt sát gơng cầu lõm là: A. Mét ¶nh ¶o b»ng vµ ngîc chiÒu víi vËt. B. Một ảnh thật bé hơn vật đối xứng với vật qua gơng. C. Một ảnh ảo bé hơn vật đối xứng với vật qua gơng. D. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n bÐ h¬n vËt. E. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n lín h¬n vËt. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 8.16. Khi khám răng bác sỹ nha khoa sử dụng loại gơng nào để quan sát tốt hơn? Đáp án nào sau đây đúng? A. G¬ng ph¼ng. B. G¬ng cÇu låi C. G¬ng cÇu lâm. D. G¬ng cÇu låi vµ g¬ng cÇu lâm. E. G¬ng cÇu låi vµ g¬ng ph¼ng..

(18) 8.17. G¬ng cÇu lâm cã t¸c dông: A. Biến đổi chùm tia tới song song thành chùm tia phân kỳ đi ra từ một ®iÓm. B. Biến đổi chùm tia tới song song thành chùm tia phản xạ hội tụ vào một ®iÓm. C. Biến đổi chùm tia tới phân kỳ thành chùm tia phản xạ hội tụ vào một ®iÓm. D. Biến đổi chùm tia song song thành chùm tia hội tụ vào một điểm và sau đó phân kỳ. E. Biến đổi chùm tia tới phân kỳ thành chùm tia song song. Chọn câu đúng trong các trả lời trên. 8.18. G¬ng cÇu lâm cã t¸c dông: A. Biến đổi chùm tia tới song song thành chùm tia phân kỳ đi ra từ một ®iÓm. B. Biến đổi chùm tia tới phân kỳ thành chùm tia phản xạ hội tụ vào một ®iÓm. C. Biến đổi chùm tia song song thành chùm tia hội tụ vào một điểm và sau đó phân kỳ. D. Biến đổi chùm tia tới phân kỳ thành chùm tia song song. E. Biến đổi chùm tia tới phân kỳ thích hợp thành chùm tia phản xạ song song.. Bµi 9. Tæng kÕt ch¬ng I: Quang häc I. KiÕn thøc c¬ b¶n.  Hai định luật về sự truyền ánh sáng: - §Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng. - §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.  §êng truyÒn cña tia s¸ng, c¸c lo¹i chïm s¸ng tíi .  C¸c lo¹i quang cô : g¬ng ph¼ng, g¬ng cÇu låi, g¬ng cÇu lâm. - CÊu t¹o cña c¸c lo¹i g¬ng - Sù t¹o ¶nh cña vËt qua c¸c g¬ng. - Tính chất và đặc điểm của ảnh của các vật tạo bởi các loại gơng. - Mét sè øng dông cña c¸c g¬ng II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. C¸c bµi tËp «n tËp. 9.1. Tìm từ thích hợp điền vào chổ trống để hoàn chỉnh các câu sau: a. Trong níc nguyªn chÊt, ¸nh s¸ng truyÒn theo (1).............................. b. Khi ánh sáng tuyền trong môi trờng trong suất không đồng tính nó sẽ truyÒn theo (2)......... c. M¾t chóng ta chØ nh×n thÊy vËt khi cã (3)......... tõ nã (4) ....... m¾t ta. 9.2. Mét tia s¸ng räi tíi g¬ng ph¼ng t¹o víi mÆt g¬ng mét gãc α =300 khi đó góc tạo thành giữa tia tới và tia phản xạ một góc bao nhiêu? 9.3. VÏ ¶nh A’B’ cña vËt AB qua g¬ng ph¼ng vµ chØ râ vïng nh×n thÊy ¶nh A’B’?. B A.

(19) 9.4. Hãy giải thích vì sao có thể dùng gơng cầu lõm để tập trung ánh sáng mÆt trêi? 9.5. Một điểm sáng S đặt trớc gơng cầu lồi Hãy xác định vùng nhìn thấy ảnh S’ của S.. *S. 9.6. Tìm từ thích hợp điền vào chổ trống để hoàn chỉnh các câu sau: a. ¶nh cña c¸c vËt t¹o bëi g¬ng (1)........... kh«ng thÓ (2)....... trªn mµn. b. ảnh ảo của các vật tạo bởi gơng: (3)......... có độ lớn(4).................... 9.7. Tìm từ thích hợp điền vào chổ trống để hoàn chỉnh câu sau: ¶nh ¶o cña c¸c vËt t¹o bëi g¬ng cÇu lâm (1)......... ¶nh ¶o (2)..........cña vËt đó nhìn thấy trong gơng (2)........ 9.8. Một vật đặt cách đều một gơng phẳng và một gơng cầu lồi hớng mặt ph¶n x¹ vµo nhau. Hái cã bao nhiªu ¶nh vµ ¶nh cña chóng cã b»ng nhau kh«ng? 2. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. 9.9. Khi có một chùm sáng song song chiếu vào gơng phẳng. Khi đó chùm ph¶n x¹ sÏ lµ: A. Chïm ph©n kú trong mäi trêng hîp B. Chïm héi tô trong mäi trêng hîp. C. Chïm song song trong mäi trêng hîp D. Mét chïm phøc t¹p v× cha biÕt gãc chiÕu. E. NÕu chiÕu vu«ng gãc sÏ kh«ng cã chïm ph¶n x¹. Chọn câu đúng điền khuyết để hoàn chỉnh nhận định trên. 9.10. Khi có một chùm sáng song song chiếu vào gơng cầu lõm. Khi đó chïm ph¶n x¹ sÏ lµ:..... A. Chïm ph©n kú trong mäi trêng hîp B. Chïm héi tô trong mäi trêng hîp. C. Chïm song song trong mäi trêng hîp D. Mét chïm phøc t¹p v× cha biÕt gãc chiÕu. E. NÕu chiÕu vu«ng gãc sÏ kh«ng cã chïm ph¶n x¹. Chọn câu đúng điền khuyết để hoàn chỉnh nhận định trên. 9.11. Khi có một chùm sáng song song chiếu vào gơng cầu lồi. Khi đó chùm ph¶n x¹ sÏ lµ: A. Chïm ph©n kú trong mäi trêng hîp B. Chïm héi tô trong mäi trêng hîp. C. Chïm song song trong mäi trêng hîp D. Mét chïm phøc t¹p v× cha biÕt gãc chiÕu. E. NÕu chiÕu vu«ng gãc sÏ kh«ng cã chïm ph¶n x¹. Chọn câu đúng điền khuyết để hoàn chỉnh nhận định trên. 9.12. Định luật phản xạ ánh sáng áp dụng đúng cho đờng truyền của các tia s¸ng tíi : ............. A. G¬ng cÇu låi vµ g¬ng cÇu lâm. B. G¬ng cÇu lâm vµ g¬ng ph¼ng.

(20) C. G¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi. D. G¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi. E. G¬ng ph¼ng, g¬ng cÇu låi vµ g¬ng cÇu lâm. Chọn câu đúng nhất điền khuyết để hoàn chỉnh nhận định trên. 9.13. ảnh ảo của vật tạo bởi gơng cầu lõm có đặc điểm: A. Cïng chiÒu vµ b»ng vËt B. Cïng chiÒu bÐ h¬n b»ng vËt C. Cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt D. Cùng chiều, đối xứng với vật. E. Ngîc chiÒu lín h¬n vËt. Chọn câu đúng trong các đáp án trên. 9.14. ảnh của vật tạo bởi gơng cầu lồi có đặc điểm: A. Cïng chiÒu vµ b»ng vËt B. Cïng chiÒu bÐ h¬n b»ng vËt C. Cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt D. Cùng chiều, đối xứng với vật. E. Ngîc chiÒu lín h¬n vËt. Chọn câu đúng trong các đáp án trên. 9.15. ảnh của vật tạo bởi gơng lõm có đặc điểm: A. ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ b»ng vËt B. ¶nh ¶o cïng chiÒu bÐ h¬n b»ng vËt C. ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt D. ảnh ảo cùng chiều, đối xứng với vật. E. ¶nh ¶o ngîc chiÒu lín h¬n vËt. Chọn câu đúng nhất trong các đáp án trên. 9.16. M¾t ta nh×n thÊy vËt khi: A. Khi cã ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ vËt truyÒn ®i. B. Khi có ánh sáng phát ra từ vật truyền đến mắt ta. C. Khi m¾t ta híng vÒ phÝa vËt. D. Khi vËt ph¸t ra ¸nh s¸ng thÝch hîp. E. Khi vËt kh«ng bÞ che khuÊt. Chọn câu đúng nhất trong các trả lời trên trên.. III. Hớng dẫn và đáp án 1.6. Ta biết nguồn sáng là những phát ra ánh sáng. Do đó các vật nh : - Ngän nÕn ®ang ch¸y - MÆt trêi vµ c¸c ng«i sao 1.7. M¾t ta chØ nh×n thÊy nh÷ng vËt khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t. Khi c¸c vật ở trong tủ đóng kín do đó không có ánh sáng truyền từ vật đến mắt chúng ta v× thÕ ta kh«ng thÓ nh×n thÊy. 1.8. Khi đọc sách ta thờng ngồi nơi có ánh sáng thích hợp bởi: Khi đọc sách nơi có ánh sáng quá mạnh thì ánh sáng hắt từ sách đến m¾t nhiÒu lµm cho m¾t ta bÞ chãi g©y c¶m gi¸c khã chÞu vµ lµm mái m¾t. Ngîc l¹i nÕu ngåi n¬i ¸nh s¸ng yÕu th× lîng ¸nh s¸ng h¾t tõ s¸ch vµo m¾t.

(21) yÕu, m¾t ta rÊt khã nhËn thÊy râ c¸c dßng ch÷ v× thÕ lµm cho m¾t rÊt c¨ng thẳng. Nếu đọc trong những tình trạng nêu trên dễ làm hỏng mắt. 1.9. Khi dùng đèn pin hoặc đuốc sáng có tác dụng chiếu sáng các vật xung quanh. Khi đó các vật hắt ánh sáng vào mắt ta và ta phân biệt đợc lối đi dễ dµng. 1.10. Mùc viÕt cã mµu ®en (hoÆc tèi ) kh«ng h¾t ¸nh s¸ng ( hoÆc Ýt h¾t) ¸nh sáng trở lại. Mắt ta phân biệt đợc chữ viết nhờ ánh sáng đợc hắt từ phần giấy trống đến mắt. Nên giấy trắng thì việc phân biệt rõ ràng hơn giấy nâu sẫm. 1.11. Chất dạ quang có khả năng phát ra ánh sáng, vì thế ban đêm ta có thể xem đồng hồ một cách dễ dàng. 1.12. §êng nhùa mµu ®en kh«ng ph¸t vµ còng kh«ng h¾t l¹i ¸nh s¸ng. Mµu trắng có khả năng hắt ánh sáng tốt khi có ánh sáng chiếu vào. Vì thế để phân biệt luồng đờng một cách dễ dàng khi mọi ngời tham gia giao thông ngời ta s¬n c¸c v¹ch mµu tr¾ng. 1.13. Các vật đựng trong hũ nút kín ví thế không có ánh sáng từ đó đến mắt ta nªn ta kh«ng thÊy g×. 1.14. Các vật chỉ thị sơn khác màu để dễ phân biệt. 1.15. Khi ánh sáng phát ra từ đèn pin không truyền đến mắt thì ta không thể nhìn thấy và không phân biệt đợc nơi có ánh sáng chiếu vào hay không. Để phân biệt một cách dễ dàng ta lấy một nén hơng đốt tạo khói. Khi khói bay qua chỗ có ánh sáng chiếu vào nó sẽ sáng lên và hắt ánh sáng đến mắt và chúng ta phân biệt đợc nơi có ánh sáng chiếu vào. C©u 1.16 1.17 1.18 1.19. A B C D E C©u x 1.20 x 1.21 x 1.22 x 1.23. A. B. C x x x x. D. E. 2.5. Dïng c¸c cÆp cïm tõ thÝch hîp ®iÒn vµo: VÝ du: a. (1) - c ; (2) - c ; (3) - d... 2.6. a - e ; b - d ; c - c 2.7. Khi chiếu sáng, tia sáng truyền theo đờng thẳng do vậy chổ lồi lõm trên tờng sẽ không cùng nằm trên đờng truyền của tia sáng. Những chổ lồi sáng lên, còn chổ lõm sẽ tối. Vì vậy ngời thợ có cơ sở để sữa chữa cho tờng đợc ph¼ng h¬n. 2.9. Bíc 1: §Æt lÇn lît ba tÊm b×a A, B, C sao cho m¾t ta nh×n thÊy bãng đèn pin cháy sáng. Bớc 2. Dùng thanh thép thẳng luồn qua các lỗ A, B, C ( luồn đợc) Bớc 3. Xê dịch một trong ba tấm bìa, khi đó mắt ta không thấy đèn pin cháy sáng. Dùng thanh thép thẳng để luồn qua các lỗ ( không luồn đợc ) Kết luận: trong không khí, ánh sáng truyền theo đờng thẳng..

(22) 2.10. Ta thÊy ¶nh cña ngän nÕn lén ngîc. C©u 2.11 2.12 2.13 2.14. A B C D E x x x x. C©u 2.15 2.16 2.17 2.18. A. B. C x. D. E. x x x. 3.5. Việc lắp nhiều đèn trong lớp học đảm bảo thoả mãn 3 yêu cầu: - Đủ độ sáng cần thiết. - Häc sinh ngåi häc kh«ng bÞ lo¸ khi nh×n lªn b¶ng. - Tr¸nh bãng ®en vµ bãng mê trªn trang giÊy do cña tay hoÆc ngêi cã thÓ t¹o ra. 3.6. Xem bµi 2.5. 3.7. Ban đêm đèn biển chiếu sáng và truyền ánh sáng đến các tàu thuyền trên biển theo đờng thẳng. Vì thế nó trở thành cột mốc đánh dấu cho các tàu thuyền hờng vào bờ một cách nhanh nhất. Mặt khác trái đất hình cầu vì thế nó phải đợc xây dựng trên cao để chiếu xa nếu không nó dễ khuất ( Hình vẽ). 3.8. Ngọn đèn phát ra một chùm sáng về mọi phía. Khi ta đứng gần chúng ta chắn phần lớn các tia sáng, do vậy tạo ra một cái bóng lớn. Khi ta đứng xa chØ ch¾n c¸c tia s¸ng phÝa díi, cßn c¸c tia s¸ng phÝa trªn kh«ng bÞ ch¾n s¸ng. V× thÕ bãng t¹o ra bÐ h¬n. C©u 3.10 3.11 3.12 3.13. A B C D E C©u x 3.14 x 3.15 x 3.16 x 3.17.. A. B x. C. D. E. x x x. 4.5. 600 4.6. Khi quay g¬ng theo bÊt cø chiÒu nµo v× thÕ gãc tíi t¨ng (hoÆc gi¶m) 10 0. Ta biÕt gãc ph¶n x¹ lu«n b»ng gãc tíi do vËy tia ph¶n x¹ quay mét gãc 100. 4.7. Dựng phân giác của góc SIR. Sau đó dựng gơng vuông góc với phân giác cña gãc SIR. 4.8. Dựa vào định luật phản xạ vẽ các S tia phản xạ IJ nó vừa là tia tới đối với G2, R sau đó vẽ tia phản xạ JR. Tia phản xạ cuối I song song víi tia tíi SI.. 4.9. a. Trªn tia SI ta lÊy mét ®iÓm M bÊt kú Sau đó dựng điểm M’ đối xứng vơi M qua pháp tuyến NI. Nối I với M’ ta đợc tia phản xạ.. J N. M. S. I. M’. N.

(23) b. Dựng một góc vuông SIR, sau đó dựng ph©n gi¸c NI cña gãc SIR. TiÕp theo ta dựng doạn thảng vuông góc với NI đó chÝnh lµ vÞ trÝ cña g¬ng.. I. R. M *. 4.10. Lấy M’ đối xứng với M qua gơng, sau đó nèi M’N c¾t g¬ng t¹i I. N * I. 4.11. Nếu tia phản xạ có phơng nằm ngang khi đó góc SIR có hai giá trị : 1500 vµ 300. - Khi ta quay gơng cùng chiều kim đồng hồ một góc 15 0 nó sẽ ứng với trêng hîp thø nhÊt - Khi quay gơng 750 ngợc chiều kim đồng hồ ứng với trờng hợp hai. 4.12. Tia tới SI tạo với mặt gơng G1 600 thì tia phản xạ IK cũng tạo với mặt gơng G1 một góc 600 . Do vậy ta thấy tam giác IOK đều vì thế tia IK hợp với mặt gơng G2 một góc 600 và khi đó tia KR tạo với mặt gơng G2 một góc 600. 4.13. Sau hai lÇn ph¶n x¹ mµ tia s¸ng ®i th¼ng tíi nguån th× tia s¸ng v¹ch thµnh mét tam giác đều. Vì vậy góc tới các gơng đều bằng 300. Do đó các góc mà chúng tạo với gơng bằng 600. Tam giác G1G2O là tam giác đều do vậy góc bằng 600 C©u 4.14 4.15 4.16 4.17. A B C D E C©u x x 4.18 x 4.19 x 4.20 x 4.21. A x. B. C. D. S * G1. G2. E. x x x. 5.5. Từ S kẻ hai tia SI , SK đến hai S* mÐp g¬ng vµ dùng tia ph¶n x¹ cña chóng. KÐo dµi hai tia ph¶n x¹ chóng gÆp nhau t¹i S’ lµ ¶nh cña S qua gơng. Khi đó ta thấy để mắt S’ * trong vïng giíi h¹n bëi hai tia ph¶n x¹ ta sÏ thÊy S’. 5.6. VÏ AA’ vu«ng gãc víi g¬ng sao cho AH = A’H t¬ng tù BB’ vu«ng gãc víi g¬ng vµ BH’ = B’H’ và CK = C’K ta đợc ảnh của tam giác ABC. 5.7. Ta biết khoảng cách từ một điểm của vật đến gơng phẳng bao giờ cũng bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gơng ( hay nói cách khác là ảnh bao giờ cũng đối xứng với vật qua gơng). Khi soi gơng, phía “trớc” của chóng ta gÇn g¬ng h¬n phÝa “lng” vµ ¶nh cña phÝa “tríc” còng gÇn g¬ng h¬n ¶nh cña phÝa “lng”. Nh vËy ¶nh cña chóng ta thùc chÊt lµ “ lén ngîc” ch¼ng kh¸c g× ¶nh cña Th¸p rïa Hå g¬m. B¹n cã thÓ kiÓm chøng bµng c¸ch ®a.

(24) trang s¸ch lªn phÝa tríc g¬ng hoÆc ®a tay tr¸i ra tríc g¬ng th× ®iÒu nãi trªn c¸ng nhËn thÊy râ h¬n. 5.8. Nguån s¸ng S vµ c¸c ¶nh S1, S2 hîp víi nhau thµnh tam gi¸c vu«ng víi c¹nh huyÒn lµ S1S2 Từ đó ta thấy SS1 vuông góc với SS2. Do đó α = 900. S*. S. * 2. S1*. 5.9. Phơng thẳng đứng.. 5.10. Khi một vật đứng trớc hai gơng đặt song song với nhau sẽ cho vô số ¶nh cña AB. NÕu tÝnh ¶nh thø nhÊt cña AB qua hai g¬ng ta cã: - ảnh A1B1 qua G1 đối xứng với AB qua gơng và các gơng một khoảng 0,4m - Tơng tự ta có ảnh A2B2 cũng đối xứng với vật qua G2 cách gơng 0,6m. Nh vËy hai ¶nh trªn c¸ch nhau 2m. 5.11.Nguån s¸ng S vµ c¸c ¶nh S1, S2 hîp víi nhau thµnh tam gi¸c vu«ng víi c¹nh huyÒn lµ S1S2 S* *S2 Do đó ta dễ thấy S1S2 bằng 10cm S1* C©u A B C D E C©u A B C D E 5.12 x 5.16 x 5.13 x 5.17 x 5.14 x 5.18 x 5.15 x 5.19 x 7.5. (1) - a; (2) - h; (3) - c; (4)- d; (5) - e ; (6)- g. 7.6. V× vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi lín h¬n vïng nh×n thÊy cña g¬ng ph¼ng. 7.7. Dựa vào định luật phản xạ ánh sáng ta vÏ c¸c tia ph¶n x¹ øng víi c¸c tia tíi víi việc xác định các pháp tuyến là các đờng trïng víi b¸n kÝnh cña mÆt cÇu t¹i ®iÓm tíi.. S*. 7.8. Lấy một điểm S” đối xứng với S* S qua xx’, sau đónối S” với S’ Cắt trục xx’ ở đâu đó là đỉnh gơng. O Nèi S víi mét ®iÓm I bÊt kú trªn gơng, sau đó nối S’ với I và dựng đờng S’’ * phân giác của góc SIR kéo dài cắt xx’ ở đâu đó là tâm gơng. 7.9. Dựa vào định luật phản xạ ánh sáng Ta vÏ c¸c tia ph¶n x¹ øng víi c¸c tia A tới với việc xác định các pháp tuyến là các đờng trùng với bán kính của B mÆt cÇu t¹i ®iÓm tíi.. *. * S’. S’. C.

(25) 7.10. Lấy điểm A” đối xứng với A qua đờng thẳng BB’ sau đố nối A” với A’ cắt trục BB’ ở đâu đó là tâm gơng. Từ A nối với một điểm I bất kỳ trên gơng và nôí I với A’ ta có góc AIR. Tiếp theo ta dựng đờng phân giác của AIR và kÐo dµi c¾t BB’ t¹i C. §ã lµ t©m g¬ng. R I. A. A’ O B’. B. C. A” 7.11.Không thể xác định đợc vì S’ không phải là ảnh của S qua gơng. C©u 7.12 7.13 7.14 7.15. A B C D E x x x x. C©u 7.16 7.17 7.18 7.19. A. B. C x. D. E. x x x. 8.4.. (1) - a; (2) - h ; (3) - b ; (4)- d; (5)- g.. 8.5.. a. Tia ph¶n x¹ trïng tia tíi ( ph¶n x¹ ngîc). b. §iÓm C lµ t©m g¬ng.. 8.6. Các tia phản xạ tạo thành chùm song song với đờng tẳng FO. 8.7. ChiÕu lÇn lît c¸c tia SO vµ tia SI c¸c tia ph¶n x¹ cña c¸c tia tíi nµy gÆp nhau t¹o thµnh ¶nh cña S. * S* *. *. C. F. *. O. 8.8. Vẽ lần lợt các tia song song với trục chính. Tia qua đỉnh gơng từ đó vẽ các tia phản xạ ta sẽ có ảnh A’B’. B. A’. *. C. A. *. *. F. O. B’ 8.9.. VÏ t¬ng tù 8.8.. 8.10. Lấy một điểm S” đối xứng với S’ qua trục, nối S với S” cắt trục CO ở đâu thì đó chính là đỉnh gơng. Tiếp đến vẽ một tia bất kỳ cắt gơng cầu tại điểm I, nối I với S’ ta có góc SIS’sau đó dựng đờng phân giác của góc trên kÐo dµi c¾t trôc t¹i t©m C. S * *.

(26) C C©u 8.11 8.12 8.13 8.14. A B C D E x x x x. C©u 8.15 8.16 8.17 8.18. O. *S’ A. B. C. D. E x. x x x. 9.1. a. (1) - đờng thẳng b. (2) - đờng không thẳng. c. (3) - ¸nh s¸ng ; (4) - truyÒn tíi 9.2. 1200. 9.3. Tiến hành vẽ ảnh A’, B’ của hai điểm A và B sau đó nối A’B’ ta có ảnh cña AB qua g¬ng ph¼ng. Vùng nhìn thấy đợc giới hạn bởi hai tiaphản xạ IR và KR’ R B R’ A I A’. K. B’ 9.4. Vì mặt trời ở rất xa do đó các tia sáng xuất phát từ mặt trời tới g ơng coi nh c¸c tia song song. Khi ph¶n x¹ trªn g¬ng sÏ cho chïm ph¶n x¹ tËp trung t¹i mét ®iÓm. R 9.5. §Ó x¸c ®inh vïng nh×n thÊy ta vÏ c¸c tia ph¶n xạ của các tia tới xuất phát từ S đến c¸c mÐp cña g¬ng I, K C Vïng nh×n thÊy lµ vïng giíi h¹n bëi Tia ph¶n x¹ IR vµ kR’. I. K. R’ 9.6. a. (1) - gơng phẳng ( hoặc gơng cầu lồi) ; (2) - hứng đợc b. (3) - G¬ng ph¼ng ; (4) - b»ng vËt (3) - G¬ng cÇu låi ; (4) - bÐ h¬n vËt (3) - Gpng cÇu lâm ; (4) lín h¬n v©t. 9.7. (1) - lín h¬n ; (2) - ph¼ng (1) - lín h¬n ; (2) - c©u låi 9.8. Cã v« sè ¶nh vµ chóng kh«ng b»ng nhau. C©u 9.9 9.10. A B C D E x x. C©u 9.13 9.14. A. B x. C x. D. E. *S.

(27) 9.11 9.12. x x. 9.15 9.16 Ch¬ng II .. x x. ¢m häc. 10. Nguån ©m. Ch¬ng 2. ¢m häc Bµi 10. Nguån ©m I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - C¸c vËt ph¸t ra ©m gäi lµ nguån ©m. - Các nguồn âm đều dao động. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 10.1. D. Dao động. 10.2. D. khi làm cho vật dao động. 10.3. Khi gẫy đàn ghi ta: Dây đàn dao động. Khi thổi sáo : cột không khí trong ống sáo dao động. 10.4. Dây cao su dao động. 10.5. a. ống nghiệm và nớc trong ống nghiệm dao động. b. Cột không khí trong ống nghiệm dao động. 2. Bµi tËp n©ng cao. 10.6. Khi đi qua cây thông ta nghe tiếng vi vu. Khi đó lá thông hay gó phát ra tiÕng kªu? 10.7. Khi dùng tay miết vào tờ giấy ta nghe tiếng rít. Khi đó vật nào phát ra tiÕng kªu. 10.8. Tại sao khi gõ thìa vào thành cốc thuỷ tinh ta nghe đợc âm thanh? 10.9. Khi ngêi ta th¶ S¸o diÒu chóng ta nghe tiÕng s¸o vi vu trong kh«ng gian . Vậy vật nào dao động để phát ra âm thanh. 10.10. Khi ngời ta gãy đàn bầu thì dây đàn hay bầu đàn phát phát ra âm thanh? 10.11. Khi đi qua một đờng dây điện ta nghe tiếng ù ù. Đó có phải là âm phát ra do dòng điện chạy trong dây dao động phát ra không? 2. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 10.12. Khi dùng dùi gỗ gõ vào mõ. Khi đó: A. Dïi gç ph¸t ra tiÕng kªu. B. Mâ ph¸t ra tiÕng kªu. C. Mâ cïng dïi ph¸t ra tiÕng kªu..

(28) D. Cét kh«ng khÝ trong mâ ph¸t ra tiÕng kªu. Chọn câu đúng trong các trả lời trên. 10.13. Khi rót nớc vào cốc thuỷ tinh: Khi đó: A. Cèc thuû tinh ph¸t ra tiÕng kªu. B. Níc trong cèc ph¸t ra tiÕng kªu C. Cét kh«ng khÝ trong cèc ph¸t ra tiÕng kªu. D. Níc cïng cè ph¸t ra tiÕng kªu. E. Dßng níc ph¸t ra tiÕng kªu. Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu trên. 10.14. Khi có gió thổi qua rặng cây, tai ta nghe tiếng lào xào. Âm đó do: A. Ngän c©y ph¸t ra. B. Lµ c©y ph¸t ra. C. Luång giã ph¸t ra. D. Luång giã cïng l¸ c©y ph¸t ra. E. Th©n c©y ph¸t ra. Chọn câu trả lời đúng nhất. 1.15. Khi ta thổi tù và, khi đó: A. MiÖng cuØa tï vµ ph¸t ra tiÕng kªu. B. Th©n cña tï vµ ph¸t ra tiÕng kªu. C. Cét kh«ng khÝ trong tï vµ ph¸t ra tiÕng kªu D. Kh«ng khÝ xung quanh tï vµ ph¸t ra tiÕng kªu Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 10.16. Những nhạc cụ phát ra âm nhờ cột không khí dao động: A. §µn bÇu B. S¸o. C. KhÌn. D. Tï vµ. E. A, B vµ C Chọn câu trả lời đúng nhất. 10.17. Khi ta thổi còi, khi đó vật phát ra tiếng kêu là: A. MiÖng cßi n¬i ta thæi. B. H¹t bi trong cßi. C. Lç tho¸t h¬i cña cßi. D. Luång khÝ ta thæi. E. Cßi vµ luång khÝ ta thæi. Chọn câu trả lời đúng nhất. 10.18. Khi ngời ta huýt sáo, khi đó: A. Miệng ngòi đó phát ra âm thanh. B. Lỡi ngời đó phát ra âm thanh. C. Luång khÝ ta thæi ph¸t ra ©m thanh. D. MiÖng vµ luång khÝ ph¸t ra ©m thanh. E. Thanh quản của ngời đó phát ra âm thanh. Chọn câu trả lời đúng nhất. Bµi 11. §é cao cña ©m.

(29) I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - Tần số là số dao động trong một giây. Đơn vị của tần số là 1/s gọi là hÐc (Hz). - Âm phát ra càng cao ( càng bổng) khi tần số dao động càng lớn. - Âm phát ra càng thấp ( càng trầm) khi tần số dao động càng bé. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 11.1. D. Khi tần số dao động lớn. 11.2. Số dao động trong một giây gọi là (tần số). Đơn vị đo tần số là (héc) (Hz). Ta bình thờng nghe đợc những âm có tần số từ ( 20Hz) đến (20 000 Hz). Âm càng bổng thì tần số dao động càng (lớn) Âm càng trầm thì tần số dao động càng (nhỏ). 11.3. - Tần số dao động của âm cao lớn hơn tần số dao động của âm thấp. - Tần số của âm “đồ” nhỏ hơn tần số của âm “ rê”. - Tần số của âm “đồ” nhỏ hơn tần số của âm “ đố”. 11.14. a. Con muỗi vỗ cánh nhiều hơn con ong đất. b. Tần số dao động của cánh chimnhỏ hơn 20 Hz nên không nghe đợc ©m do c¸nh chim t¹o ra. 11.5. 1. C¸ch t¹o ra nèt nh¹c Gâ vµo thµnh c¸c chai Thæi m¹nh vµo c¸c (từ chai 1 đến chai số 7) miệng chai từ 1 đến 7 2. Tªn nguån ©m (bé Nguån ©m lµ: Chai vµ n- Nguån ©m lµ: Cét phËn ph¸t ra ©m) íc trong chai kh«ng khÝ trong chai. 3. NhËn xÐt vÒ khèi l- Khèi lîng cña nguån Khèi lîng cña nguån îng cña nguån ©m ©m t¨ng dÇn ©m gi¶m dÇn 4. Lắng nghe và ghi Độ cao các âm phát ra độ cao của âm phát ra nhận về độ cao các âm giảm dần t¨ng dÇn 5. rót ra mèi liªn hÖ g÷a Trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nh nhau, khèi lîng cña khèi lîng cña nguån ©m nguån ©m cµng ( nhá, hoÆc lín) th× ©m ph¸t ra và độ cao của âm phát càng 9 cao, hoặc trầm). ra 2. Bµi tËp n©ng cao 11.6. Dùng các từ thích hợp để điền khuyết hoàn chỉnh các câu sau: a. Vật phát ra âm thanh .(1)....... khi vật dao động a. TrÇm ; b. Bæng víi tÇn sè (2)......... c. Cao ; d.ThÊp b. Khi vật dao động với (3)........ thì âm e. TÇn sè cao ph¸t ra(4)....... f. TÇn sè thÊp c. Tần số dao động.(5)...... thì âm phát ra(6)...... g. Kh¸c nhau h. Gièng nhau 11. 7. Chọn câu đúng trong các nhận định sau: a. Vật dao động càng mạnh âm phát ra càng cao. b. Vật dao động càng nhanh âm phát ra càng cao. c. Vật dao động yếu phát ra âm trầm. d. Vật dao động chậm phát ra âm trầm. e. Khi tần số thay đổi thì âm phát ra thay đổi. 11.8. Chän c©u sai trong c¸c c©u sau: a. Khi gâ trèng nhanh ©m ph¸t ra cµng cao b. Khi gâ trèng chËm, ©m ph¸t ra trÇm..

(30) c. ¢m cao hay thÊp kh«ng phô thuéc vµo c¸ch gâ nhanh hay chËm. d. Khi gâ trèng m¹nh th× ©m ph¸t ra cµng cao, vµ khi gâ nhÑ ph¸t ra ©m trÇm. 11.9. Chän c©u sai trong c¸c c©u sau: a. Khi ngêi ta nãi nhanh ph¸t ra ©m cao. b. Khi nãi chËm ph¸t ra ©m trÇm. c. Khi nãi nhá ph¸t ra ©m trÇm. d. Khi nãi to ph¸t ra ©m cao. 11.10. Chọn câu đúng trong các câu sau: a. Khi giã thæi m¹nh qua cµnh c©y th«ng th× ph¸t ra ©m cao. b. Khi giã thæi nhÑ qua cµnh c©y th«ng th× ph¸t ra ©m trÇm. c. Cµnh c©y th«ng ph¸t ra ©m cao hay trÇm kh«ng phô thuéc vµo tèc độ của gió ( mạnh hay yếu). 11.11. Tại sao khi có gió nhẹ mặt hồ gợn sóng lăn tăn ( dao động) ta lại kh«ng nghe thÊy tiÕng? 11.12. T¹i sao khi b¬m lèp xe «t« ngêi thî l¹i lÊy bóa hoÆc thanh s¾t gâ vµo lèp. Gi¶i thÝch?. 11.13. Khi ta vç tay: NÕu hai bµn tay khum sÏ ph¸t ra ©m trÇm cßn nÕu xoÌ tay ph¸t ra ©m cao h¬n t¹i sao? 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 11.14. Khi mÆt hå gîn sãng l¨n t¨n, nhng tai ta kh«ng nghe ©m ph¸t ra vi: A. MÆt níc kh«ng thÓ ph¸t ra ©m thanh. B. MÆt níc kh«ng ph¶i lµ nguån ©m. C. Tần số dao động của mặt nớc bé. D. Sãng kh«ng ph¶i lµ nguån ©m. E. Tần số dao động nhỏ hơn 20Hz. Chọn câu đúng nhât trong các câu trả lời trên. 11.15. TiÕng chu«ng nghe bæng h¬n tiÕng trèng v×: A. MÆt trèng lµm b»ng da, tang trèng lµm b»ng gç. B. Chuông làm bằng đồng và có hình dáng thon. C. Mặt trống dao động với tần số cao hơn chuông. D. Chuông dao động với tần số cao hơn trống. E. Trống đợc bịt kín, chuông thì hở một phía. Chọn câu đúng nhât trong các câu trả lời trên. 11.16. Kéo lệch một con lắc dây và buông nhẹ cho dao động. Khi đó ta kh«ng nghe thÊy ©m ph¸t ra v×: A. Con l¾c kh«ng ph¶i lµ nguån ©m. B. Con lắc dao động quá nhẹ. C. Chiều dài con lắc dao động ngắn. D. Con lắc dao động với tần số bé. E. Con lắc dao động với tần số quá cao. Chọn câu đúng nhât trong các câu trả lời trên. 11.17. Khi gẫy đàn ghi ta, trên cùng một dây nếu ta bấm vào các phím khác nhau th× ©m ph¸t ra kh¸c nhau v×:.

(31) A. Chiều dài của dây thay đổi làm tần số dao động thay đổi. B. Chiều dài của dây không thay đổi nhng do gẫy nhanh. C. Chiều dài của dây không thay đổi nhng do gẫy chậm. D. Chiều dài của dây dao động thay đổi và do gẫy nhanh. E. Chiều dài của dây dao động không đổi nhng do gẫy khác nhau. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 11.18. TiÕng nãi cña ngêi kh¸c nhau lµ do: A. TÇn sè mÊp m¸y cña miÖng kh¸c nhau. B. Tần số dao động của thanh quản khác nhau. C. Tần số dao động của thanh quản và vòm họng khác nhau. D. Cã ngêi nãi nhanh, ngêi nãi chËm kh¸c nhau. E. Khèi lîng cña mçi ngêi lµ kh¸c nhau. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 11.19. Khi gâ vµo cïng mét vÞ trÝ cña mÆt trång, nÕu: A. Gâ nhanh th× ©m ph¸t ra cao ( bæng). B. Gâ chËm ©m ph¸t ra trÇm. C. Gâ nhanh hay chËm ©m ph¸t ra vÉn cïng tÇn sè. D. Gâ m¹nh ©m ph¸t ra cao ( bæng). E. Gâ nhÑ ©m ph¸t ra trÇm. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 11.20. Khi đi xe đạp, ta bóp phanh khi đó ta nghe tiếng rít là do: A. Bánh xe đạp quay nhanh quá. B. M¸ phanh c¶n trë sù quay cña b¸nh xe. C. Má phanh cùng với bánh xe dao động. D. B¸nh xe quay chËm dÇn. E. Khi phanh xe đạp rung động. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên.. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. 12. §é to cña ©m. - Biên độ dao động càng lớn âm phát ra càng to. - Độ to của âm đợc đo bằng đơn vị đêxiben (db) II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 12.1. C©u B. 12. 2. Đơn vị đo độ to của âm là đêxiben (dB). Dao động càng mạnh thì âm phát ra càng to. Dao động càng yếu thì âm phát ra càng nhỏ. 12.3. Hải chơi đàn ghi ta: a. bạn ấy đã thay đổi độ to của âm bằng cách gẫy mạnh dây đàn. b. Dao động của dây đàn mạnh khi bạn ấy gảy mạnh và yếu khi gẫy nhẹ. c. Dao động của dây dàn nhanh khi chơi nốt caovà chậm khi chơi nốt thấp. 12.4. Khi thổi mạnh, ta làm cho lá chuối của kèn dao động mạnh và kèn kêu to. 12.5. Khi thæi s¸o khi thæi m¹nh th× ©m ph¸t ra cµng to..

(32) 2. bµi tËp n©ng cao 12.6. Chọn câu đúng trong các câu sau: a. Khi gâ vµo cïng mét vÞ trÝ cña mÆt trång, nÕu gâ nhanh th× ©m ph¸t ra to. b. Khi vật dao động nhanh phát ra âm to. c. Khi vật dao động chậm phát ra âm bé. d. Để phân biệt đợc âm to hay âm bé ta phải căn cứ vào biên độ dao động của âm. 12.7. Chọn câu đúng trong các câu sau: a. Khi giã thæi m¹nh qua cµnh c©y th«ng th× ph¸t ra ©m to. b. Khi giã thæi nhÑ qua cµnh c©y th«ng th× ph¸t ra ©m bÐ. c. Cành cây thông phát ra âm to hay bé phụ thuộc vào tốc độ của gió ( m¹nh hay yÕu). 12.8. Khi c¸c diÔn viªn biÓu diÔn ca nh¹c tríc c«ng chóng t¹i sao ngêi ta ph¶i dïng m¸y t¨ng ©m? Nªu c«ng dông cña nã? 12.9. Xác định câu sai trong các câu sau: a. Khi gâ kÎng: gâ m¹nh kÎng kªu to, gâ yÕu kÎng kªu nhá. b. Âm phát ra trầm hay bổng do vật dao động mạnh hay yếu. c. ¢m ph¸t ra to do cã tÇn sè lín d. Âm phát ra lớn hay bé do vật dao động mạnh hay yếu. 12.10. Một ngời khẳng định: khi Ông ta nghe tiếng sáo diều ông có thể biết đợc gió mạnh hay yếu. Bằng những kiến thức vật lý hãy giải thích và cho biết lời khẳng định trên đúng hay sai? 12.11. B»ng kiÕn thøc vËt lý h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: “ Thïng rçng kªu to” 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. 12.12. Một con lắc dây dao động, nhng ta không nghe âm phát ra vì: A. Con l¾c kh«ng ph¶i lµ nguån ©m. B. Con l¾c ph¸t ra ©m qu¸ nhá. C. Con l¾c kh«ng cã ©m ph¸t ra. D. Biên độ dao động của con lắc bé. E. Tần số dao động của con lắc nhỏ hơn 20Hz. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 12.13. ë xa kh«ng nghe rç tiÕng ngêi nãi cßn tiÕng loa phãng thanh th× nghe rÊt râ v×: A. TÇn sè ©m thanh cña loa ph¸t ra lín h¬n. B. ¢m thanh cña loa ph¸t ra ro h¬n. C. ¢m cña loa ph¸t ra trÇm h¬n. D. TÇn sè ©m cña ngêi kh¸c tÇn sè ©m cña loa. E. TÇn sè ©m cña ngêi cao h¬n tÇn sè ©m cña loa. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 12.14. Khi một nghệ sỹ thổi sáo, muốn âm thanh phát ra lớn khi đó: A. Ngêi nghÖ sü ph¶i thæi m¹nh. B. Ngời nghệ sỹ phải thổi nhẹ và đều. C. Tay ngời nghệ sỹ bấm các nốt phải đều. D. Tay phải bấm đóng tất cả các nốt trên sáo..

(33) E. Ngêi nghÖ sü sö dông sao cã th©n dµi. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 12.15. Khi gõ trống, để có âm lớn phát ra khi đó ta phải: A. Gâ nhanh vµo mÆt trèng. B. Gõ chậm rãi và đều vào trống. C. Gâ m¹nh vµo mÆt trèng. D. Chän dïi trèng ch¾c, khoÎ. E. Gõ nhanh và đều. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 12.16. Khi gõ giống nhau vào mặt của hai trống khác nhau, khi đó: A. Trèng nhá ©m ph¸t ra to. B. Trèng lín ©m ph¸t ra to. C. Trèng lín ©m ph¸t ra cao h¬n trèng nhá. D. Trèng nhá ph¸t ra ©m trÇm vµ nhá. E. ¢m ph¸t ra to hay nhá kh«ng phô thuéc vµo trèng nhá hay to. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 12.17. Khi th¶ s¸o diÒu ta biÕt: A. ¢m ph¸t ra to khi cã giã to. B. ¢m ph¸t ra to khi cã giã võa ph¶i. C. ¢m ph¸t ra to khi cã giã nhá. D. Giã to hay nhá kh«ng ¶nh hëng sù ph¸t ©m. E. C¸nh diÒu to s¸o ph¸t ra ©m to. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên.. 13. M«i trêng truyÒn ©m. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - Chất rắn, chất lỏng và chất khí là những môi trờng có thể truyền đợc ©m. - Ch©n kh«ng kh«ng thÓ truyÒn ©m. - Nãi chung vËn tèc truyÒn ©m trong chÊt r¾n lín h¬n trong chÊt láng, trong chÊt khÝ. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 13.1. A. Kho¶ng ch©n kh«ng. 13.2. Tiếng động của chân ngời đi đợc truyền qua đất và nớc cá nhận thấy và bá ®i. 13.3. Ta biÕt ¸nh s¸ng truyÒn trong kh«ng khÝ nhanh h¬n ©m thanh: VËn tèc của ánh sáng truyền trong kông khí là 300000000 m/s trong khi đó âm thnh chØ truyÒn víi vËn tèc 340m/s. V× thÕ thêi gian ¸nh s¸ng truyÒn Ýt h¬n thêi gian âm truyền, mắt ta thấy chớp snga trớc âmthanh là lẽ đơng nhiên. 13.4. Kho¶ng 1km ( 340 m/s . 3s = 1020m). 13.5. Âm đợc truyền từ bạn này qua bạn kia theo môi trờng khí và rắn. 2. Bµi tËp n©ng cao 13.6. Chọn các câu đúng trong các câu sau:.

(34) a. ánh sáng và âm có thể truyền đợc trong các môi trờng. b. ánh sáng và âm có thể truyền đợc trong các môi trờng trong suốt. c. ¢m cã thÓ truyÒn ®i trong c¸c m«i trêng nh: chÊt láng, chÊt r¾n vµ c¸c m«i trêng trong suèt kh¸c. d. ¢m cã thÓ truyÒn trong c¸c chÊt láng, r¾n vµ chÊt khÝ . 13.7. Tại sao khi xem phim nếu đứng xa màn ảnh ta thờng thấy miệng các diễn viên mấp máy sau đó mới nghe tiếng. 13.8. T¹i sao khi gâ vµo ®Çu cña mét èng kim lo¹i dµi th× ngêi ë ®Çu kia nghe thÊy hai tiÕng t¸ch rêi nhau? 13.9. Trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, để phát hiện xe tăng địch từ xa các chiến sỹ ta thờng áp tai vào mặt đất. Tại sao? 13.10. Một ngời nhìn thấy một ngời gõ trống, sau 2s mới nghe đợc tiếng trống. Hỏi ngời đó đứng cách chỗ đánh trống bao xa? Cho biết vận tốc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ 340m/s. 13.11. Một ngời đứng cạnh ống kim loại. khi gõ vào đầu kia của ống, ngời đó nghe nghe hai âm cách nhau 0,5s. Tính chiều dài của ống kim loại nếu biÕt vËn tèc ©m truyÒn trong kh«ng khÝ vµ trong kim lo¹i lÇn lît lµ 340m/s vµ 610m/s. 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 13.12. Chọn câu sai trong các nhận định sau: A. Các chất rắn, lỏng và khí đều truyền đợc âm thanh. B. Các chất rắn, lỏng khí và chân không đều truyền đợc âm thanh. C. ChÊt r¾n truyÒn ©m tèt h¬n chÊt láng vµ chÊt khÝ. D. ChÊt láng truyÒn ©m kÐm h¬n chÊt r¾n nhng tèt h¬n chÊt khÝ. E. ChÊt khÝ truyÒn ©m kÐm h¬n chÊt láng vµ chÊt r¾n. 13.13. Ban đêm ta nghe rõ âm thanh vì: A. Ban đêm không khí truyền âm tốt hơn ban ngày. B. Ban đêm không khí loảng hơn ban ngày. C. Ban đêm âm thanh thờng phát ra to. D. Ban đêm tần số của âm thanh lớn hơn. E. Do ban đêm không có ánh sáng mặt trời. Chọn câu đúng trong các câu trên. 13.14. Khi gõ vào một đầu ống kim loại dài, ngời đứng phía đầu kia ống nghe đợc 2 âm phát ra vì: A. ống kim loại luôn phát ra hai âm khác nhau và truyền đến tai ta. B. Âm đầu đợc kim loại truyền đi, âm sau truyền trong không khí. C. ¢m ®Çu do kim lo¹i ph¸t ra, ©m sau do kh«ng khÝ ph¸t ra. D. ¢m ®Çu do kim lo¹i ph¸t ra, ©m sau do väng l¹i. E. ¢m cã tÇn sè cao truyÒn tríc, ©m trÇm truyÒn sau. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 13.15. ë trªn c¸c nói cao, khi gäi nhau khã nghe h¬n ë ch©n nói v×: A. Kh«ng khÝ ë trªn cao l¹nh, nªn truyÒn ©m kÐm h¬n. B. ë trªn cao n¾ng h¬n nªn ©m thanh truyÒn ®i kÐm h¬n. C. Kh«ng khÝa ë trªn cao lo¶ng h¬n, nªn truyÒn ©m kÐm h¬n..

(35) D. ë trªn cao giã c¶n trë viÖc truyÒn ©m. E. Kh«ng khÝ lo¶ng nªn cã sù hÊp thô bít ©m thanh. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 13.16. Mét ngêi nh×n thÊy m¸y bay ph¶n lùc bay, vµi d©y sau míi nghe tiÕng m¸y bay v×: A. M¸y bay bay kh¸ cao ©m thanh truyÒn ®i khã. B. M¸y bay bay cao kh«ng khÝ hÊp thô bít ©m thanh. C. Trªn cao cã nhiÒu giã nªn c¶n trë viÖc truyÒn ©m. D. VËn tèc cña m¸y bay lín h¬n vËn tèc truyÒn cña ©m. E. Máy bay thờng đợc tăng tốc, còn âm thanh thì không. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 13.17. Khi ở xa, ta nhìn thấy một ngòi đánh trống và sau hai giây moéi nghe thấy tiếng trống. Khoảng cách từ trống đến ta là: A. 480m B. 580m C. 680m D. 780m E. 980m Chọn câu kết quả đúng trong các đáp án trên. 13.18. Khi đánh trống, sau 3 giây nghe tiếng trống vọng lại từ một bức tờng gần đó. Khi đó khoảng cách từ bức tờng đến nơi đặt trống là: A. 920m B. 410m C. 610m D. 820m E. 510m Kết quả nào trên đây đúng?. 14. Ph¶n x¹ ©m - tiÕng vang. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - Âm truyền gặp màn chắn đều bị phản xạ nhiều hay ít. Tiênga vang là âm phản xạ nghe đợc cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15giây. - c¸c vËt mÒm, cã bÒ gå ghÒ ph¶n x¹ ©m kÐm. C¸c vËt cøng, cã bÒ mÆt nh½n, ph¶n x¹ ©m tèt ( hÊp thô ©m kÐm). II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 14.1. C. 14.2. C. 14.3. Khi nói chuyện với nhau cạnh bờ ao, khi đó tai ta nghe đợc gần nh đồng thời cả âm trực tiếp và âm phản xạ từ mặt nớc. Vì thế ta nghe rõ hơn. 14. 4. Trong bÓ cã n¾p ®Ëy vµ miÖng nhánh÷ng ©m ph¶n x¹ tõ mÆt níc vµ thành bể nhiều lần rồi mới đến tai ta, vì vậy ta phân biệt đợc nó với âm phát ra. §èi víi bÓ kh«ng cã n¾p ®Ëy, ©m ph¶n ra tõ mÆt níc, thµnh bÓ mét phÇn không đến tai ta một phần đến tai ta gần nh cùng lúc với âm phát ra nên ta kh«ng nghe tiÕng vang. 14.5. Nh÷ng tõ m« t¶ bÒ mÆt ph¶n x¹ ©m tèt: ph¼ng, nh½n, cøng. Nh÷ng tõ m« t¶ v¹t ph¶n x¹ ©m kÐm: mÊp m«, gå ghÒ, mÒm, xèp. 14.6. Có nhiều ứng dụng nh: Dùng siêu âm để khám bệnh, thăm dò dßng c¸.

(36) 2. Bµi tËp n©ng cao 14.7. T¹i sao khi nãi chuyÖn trong phßng ta thêng nghe tiÕng to h¬n ngoµi trêi. 14. 8. Một ngời đứng cách bờ tờng một khoảng nào đó, sau khi phát ra một tÝn hiÖu ©m thanh sau 1s nghe tiÕng väng l¹i. H·y tÝnh kho¶ng c¸ch tõ ngêi đó đến bức tờng. Biết vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s. 14.9. §Ó ®o sù n«ng s©u cña c¸c vïng biÓn ngêi ta thêng ph¸t c¸c tÝn hiÖu siêu âm, một thời gian sau thu tín hiệu phản hồi và xác định đợc độ sâu của vùng biển đó. Hãy giải thích cách làm trên và đa phơng án thực hiện quá tr×nh trªn. 14.10. Chọn câu đúng trong các nhận định sau: a. MÆt kÝnh trong suèt ph¼ng ph¶n x¹ ©m tèt h¬n gç. b. MÆt gç ph¼ng nh½n ph¶n x¹ kÐm h¬n mÆt gç ph¼ng. c. C¸c vËt mÒm, xèp ph¶n x¹ ©m kÐm. d. C¸c vËt sÇn sïi cã kh¶ n¨ng ph¶n x¹ ©m tèt h¬n c¸c vËt ph¼ng cøng. 14.11. T¹i sao trong c¸c phßng thu thanh ngêi ta l¹i ph¶i lµm c¸c bøc têng c¸ch ©m, sÇn sïi vµ treo rÌm nhung ? 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. 14.13. Nh÷ng vËt sau ®©y ph¶n x¹ ©m tèt: A. C¸c vËt cøng, gå ghÒ. B. C¸c vËt mÒm, nh½n. C. C¸c vËt cøng, ph¼ng vµ nh½n. D. C¸c vËt mÒm, xèp vµ th«. E. VËt cã mÆt sÇn sïi, th« r¸p. Chọn câu đúng nhất trong các trả lời trên. 14.14. Mét tµu th¨m dß biÓn, khi ph¸t mét siªu ©m xuèng níc sau 5 gi©y nhận lại đợc tín hiệu phản hồi từ đáy biển. Biết vận tốc truyền âm của nớc là 1500m/s. Khi đó biển có độ sâu là: A. 7500m. B. 3500m C. 3750m D. 4550m E. 6550m. Chọn đáp án đúng. 14. 15. Trong c¸c r¹p chiÕu bãng, ngêi ta lµm cho c¸c bøc têng sÇn sïi, th« ráp hoặc treo rèm nhung nhằm mục đích: A. §Ó c¸ch ©m tèt. B. Chèng ph¶n x¹ ©m. C. G©y tiÕng vang trong phßng. D. T¹o ra c¸c ©m thanh lín. E. Trang trÝ phßng. Chọn câu đúng trong các nhận định trên. 14.16. Nhận định nào sau đây đúng nhất:.

(37) A. B. C. D. E.. ¢m n»m trong ngìng nghe cã kh¶ n¨ng p¶an x¹. C¸c h¹ ©m kh«ng cã hiÖn tîng ph¶n x¹. C¸c siªu ©m míi cã hiÖn tîng ph¶n x¹. Mọi âm có tần số bất kỳ đều cho âm phản xạ. ¢m cã tÇn sè phï hîp míi cho ©m ph¶n x¹.. 14.17. Khi đứng sau một bức tờng ta nghe thấy tiếng nói từ phía bên kia. Khia đó ta nghe: A. ¢m väng l¹i tõ phÝa bªn kia. B. ¢m ph¶n x¹ tõ phÝa bªn kia. C. ¢m tõ bªn kia truyÒn qua têng. D. ¢m truyÒn qua vµ ©m ph¶n x¹. E. Nghe tiÕng nhá h¬n do cã ©m ph¶n x¹. Chọn câu đúng trong các câu trên. 14.18. Nh÷ng vËt sau ®©y ph¶n x¹ ©m tèt: A. MÆt têng gå ghÒ. B. TÊm lôa tr¶i ph¼ng. C. Vµi b«ng, nhung, gÊm. D. MÆt kÝnh, têng ph¼ng. E. MÆt nÒn tr¶i th¶m, Nhận định nào trên đây đúng. 14.19. Nh÷ng vËt cã kh¶ n¨ng hÊp thô ©m tèt lµ nh÷ng v©t: A. Ph¶n x¹ ©m tèt. B. Cã bÒ mÆt nh½n, cøng. C. TruyÒn ©m tèt. D. MÒm vµ ph¼ng. E. Ph¶n x¹ ©m kÐm. Nhận định nào trên đây đúng. 14.20. Nh÷ng ©m ph¶n x¹ bao giê còng: A. Lín h¬n ©m ©m tíi. B. TruyÒn ngîc chiÒu ©m tíi. C. Cã thÓ vît qua vËt ch¾n. D. Nhá h¬n ©m tíi. E. B»ng mét nöa ©m tíi. Nhận định nào trên đây đúng.. 15. Chèng « nhiÔm tiÕng ån. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. - ¤ nhiÔm tiÕng ån x¶y ra khi tiÕng ån to, kÐo dµi g©y ¶nh hëng xÊu đến sức khoẻ và hoạt động bình thờng của con ngời. - Để chống ô nhiễm tiếng ồn cần làm giảm độ to của tiếng ồn phát ra, ngăn chặn đờng truyền âm, làm cho âm lệch theo hớng khác. - Để chống ô nhiễm tiếng ồn ngời ta thờng sử đụng các vật liệu khác nhau nh bông, vải, xốp, gạch, gỗ, bê tông... để làm giảm tiếng ồn đễn tai. Những vật liệu này thờng đợc gọi là những vật liệu cách âm..

(38) II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 15.1. Tuú theo c¸ch ttæ chøc cña líp. 15.2. C©u D. 15.3. C©u C. 15.4. Ba c¸ch chèng « nhiÔm tiÕng ån: - Giảm độ to của âm phát ra. - Ngăn chặn đờng truyền âm. - Híng ©m ®i n¬i kh¸c. 15.5. - Yêu cầu không hoạt động tronmg giờ nghỉ. - §ãng cöa, che rÌm nhµ m×nh. 15.6. áp tai để nghe tiếng nói của phòng bên cạnh vì tờng là vật rắn có thể truyền âm tốt. Còn khi tai để tự do ngoài không khí âm đã bị chặn đờng truyền nên tai ta không nghe đợc. 2. Bµi tËp n©ng cao 15.7. Nh÷ng ng«i nhµ ë mÆt phè t¹i sao c¸c cöa ra vµo ngêi ta thêng l¾p c¸c cöa kÝnh vµ lµm cöa 2 líp? 15.8. Bạn hãy nêu tác dụng của trần nhà. Tại sao ngời ta thờng đóng trần nhµ b»ng hai líp? 15.9. T¹i sao xung quang c¸c nhµ m¸y hoÆc c¸c trêng häc, c¸c c«ng së ngêi ta thêng trång c¸c rÆng c©y? 15.10. Hãy chọn các phơng án thích hợp trong các phơng án sau để chống ô nhiÔm tiÕng ån cho khu d©n c: a. Trång c¸c rÆng c©y xung quanh c¸c nhµ m¸y, c«ng xëng. b. Di chuyÓn c¸c nhµ m¸y ra xa c¸c trung t©m d©n c. c. X©y dùng c¸c bøc têng. d. §µo c¸c hµo xung quanh nhµ m¸y. 15.11. Để kiểm tra một bộ phận nào đó của động cơ đang làm việc, những ngời thợ thờng đặt búa vào gần vị trí đó và ghé tai vào đầu kia của cán búa. Em h·y cho biÕt c¬ së khoa häc cña ph¬ng ph¸p nµy? 15.12. Khi chiếc quạt đặt trực tiếp trên sàn nhà thì ngời ở tầng dới nghe thấy tiÕng qu¹t ch¹y rÊt râ. §Ó chèng ån cho tÇng díi ta lµm thÕ nµo? 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 15. 13. ¢m nµo sau ®©y g©y « nhiÔm tiÕng ån: A. TiÕng h¸t cña ®iÔn viªn trªn s©n khÊu. B. Tiếng nô đùa của lớp mẫu giáo khi ra chơi. C. ¢m thanh ph¸t ra trong phßng hoµ nh¹c. D. Tiếng rít của động cơ máy bay. E. TiÕng s¸o diÒu vi vu. 15.14. Tiếng ồn gây ra những tác động xấu: A. T¨ng huyÕt ¸p vµ nhÞp thë cña ngêi. B. T¨ng nhÞp tim vµ nhÞp thë. C. Lµm mÖt mái vµ rèi lo¹n thÇn kinh. D. Lµm ®au nhøc vµ co giËt c¸c c¬..

(39) E. G©y buån ngñ, buån n«n. Nhận định nào trên đây đúng? 15.15. Cöa sæ hai líp kÝnh cã t¸c dông: A. C¸ch nhiÖt, lµm m¸t phßng ë. B. C¸ch ©m chèng « nhiÔm tiÕng ån. C. Kh«ng cho ©m truyÒn ra ngoµi. D. Gi¶m bít ¸nh s¸ng chiÕu vµo nhµ. E. Làm điều hoà nhiệt độ phòng ở. 15.16. Nh÷ng nhµ ë thêng bÞ « nhiÔm tiÕng ån khi ë gÇn: A. C¸c ao hå. B. §êng ray xe löa. C. GÇn trêng häc. D. Gần cánh đồng. E. GÇn c¸c rÆng c©y. Nhận định nào trên đây đúng? 15.17. TiÕng loa ph¸t ra tõ m¸y t¨ng ©m, sÏ g©y « nhiÔm tiÕng ån khi: A. Khi tổ chức đám cới. B. Khi mÝt tinh trong héi trêng. C. Khi më to trong kh«ng gian chËt. D. Më lín khi ph¸t thanh trong xãm. E. Më bÐ khi nghe nh¹c vui nhén. Nhận định nào trên đây đúng? 15.18. G¹ch lç dïng x©y nhµ cã t¸c dông: A. NhÑ bøc têng khi x©y nhµ cao tÇng. B. C¸ch ©m, c¸ch nhiÖt vµ gi¶m träng lîng nhµ. C. Chủ yếu để cách nhiệt với những vùng nóng. D. Điều hoà nhiệt độ phòng ở cho ngôi nhà. E. Làm tăng độ liên kết, giảm vật liệu cho ngôi nhà. Nhận định nào trên đây đúng nhât? 15.19. §éi mò b¶o hiÓm khi ®i xe m¸y cã t¸c dông: A. T¨ng thªm tù tin cho ngêi ®i xe. B. C¸ch ©m, c¸ch nhiÖt cho ngêi ®i xe. C. Chèng « nhiÔm tiÕng ån khi tham gia giao th«ng. D. §Ò phßng tai n¹n giao th«ng. E. Làm gọn, đẹp cho ngời đi xe. Nhận định nào trên đây đúng? 15.20. C¸c c©y xanh trong thµnh phè cã t¸c dông: A. Trang trí đờng phố, gây vui vẻ cho nhiều ngời khi qua lại. B. C¸ch ©m, c¸ch nhiÖt, lµm vui m¾t cho ngêi khi qua l¹i. C. Chống bụi, điều hoà không khí và chống ồn, làm đẹp cảnh quan. D. Điều hoà nhiệt độ môi trờng, làm chổ nghỉ ngơi cho con ngời. E. Chèng giã b·o, vµ treo pan« ¸p phÝch khi cÇn. Nhận định nào trên đây đúng nhât?. Tæng kÕt ch¬ng 2: ¢m häc.

(40) I. KiÕn thøc c¬ b¶n * Nguån ©m: - C¸c vËt ph¸t ra ©m gäi lµ nguån ©m. - Các nguồn âm đều dao động. * §é cao cña ©m: - Tần số là số dao động trong một giây. Đơn vị của tần số là 1/s gọi là hÐc (Hz). - Âm phát ra càng cao ( càng bổng) khi tần số dao động càng lớn. - Âm phát ra càng thấp ( càng trầm) khi tần số dao động càng bé. * §é to cña ©m: - Biên độ dao động càng lớn âm phát ra càng to. - Độ to của âm đợc đo bằng đơn vị đêxiben (dB) * M«i trêng truyÒn ©m: - Chất rắn, chất lỏng và chất khí là những môi trờng có thể truyền đợc ©m. - Ch©n kh«ng kh«ng thÓ truyÒn ©m. - Nãi chung vËn tèc truyÒn ©m trong chÊt r¾n lín h¬n trong chÊt láng, trong chÊt khÝ. * Ph¶n x¹ ©m - TiÕng vang: - Âm truyền gặp màn chắn đều bị phản xạ nhiều hay ít. Tiênga vang là âm phản xạ nghe đợc cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15giây. - c¸c vËt mÒm, cã bÒ gå ghÒ ph¶n x¹ ©m kÐm. C¸c vËt cøng, cã bÒ mÆt nh½n, ph¶n x¹ ©m tèt ( hÊp thô ©m kÐm). * Chèng « nhiÔm tiÕng ån - Ô nhiễm tiếng ồn xảy ra khi tiếng ồn to, kéo dài gây ảnh hởng xấu đến sức khoẻ và hoạt động bình thờng của con ngời. - Để chống ô nhiễm tiếng ồn cần làm giảm độ to của tiếng ồn phát ra, ngăn chặn đờng truyền âm, làm cho âm lệch theo hớng khác. Để chống ô nhiễm tiếng ồn ngời ta thờng sử đụng các vật liệu khác nhau nh bông, vải, xốp, gạch, gỗ, bê tông... để làm giảm tiếng ồn đễn tai. Những vật liệu này thờng đợc gọi là những vật liệu cách âm. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 16.1. Chọn câu sai trong các nhận định sau: A. Tất cả các vật phát ra âm thanh đều dao động. B. Vật phát ra âm thanh cao khi dao động với tần số lớn. C. Tần số dao động cao vật phát ra âm to, tần số dao động nhỏ vật ph¸t ra ©m bÐ. D. Biên độ dao động lớn, vật phát ra âm to. E. Biên độ dao động bé, vật phát ra âm bé. 16.2. Nối các cụm từ ở cột A, B và C sao cho đúng với các ý nghĩa vật lý. A 1. Dao động mạnh 2. Dao động nhanh 3. Dao động chậm 4. Dao động yếu. B 5. Biên độ nhỏ 6. Biên độ lớn 7. TÇn sè lín 8. TÇn sè nhá. C 9. ¢m ph¸t ra to 10. ¢m ph¸t ra nhá 11. ¢m ph¸t ra trÇm 12. ¢m ph¸t ra bæng. 16.3. Chọn câu đúng trong các nhận định sau: 1. Âm có thể truyền qua nớc, nớc đá, không khí và thuỷ tinh..

(41) 2. ¢m kh«ng thÓ truyÒn qua níc, kim lo¹i vµ dÇu ho¶. 3. ¢m cã thÓ truyÒn qua níc, dÇu ho¶, x¨ng vµ dÇu nhên. 4. ¢m cã thÓ truyÒn qua c¸c chÊt nh láng, r¾n nhng kh«ng thÓ truyÒn qua ch©n kh«ng. 16.4. Mét ngêi ph¸t ra ©m, sau 5 gi©y th× nghe tiÕng cña m×nh väng l¹i tõ một bức tờng gần đó. Xác định khoảng cách giữa ngời đó và bức tờng. Cho biÕt vËn tèc truiyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ 340m/s. 16.5. T¹i sao nh÷ng n¬i c«ng céng c¸c tr¹m ®iÖn tho¹i thêng lµm b»ng buång kÝnh? 16.6. Mét ngêi nh×n thÊy m¸y bay bay tríc mÆt m×nh sau 1,5 gi©y míi nghe tiÕng m¸y bay. TÝnh vËn tèc cña m¸y bay? Cho biÕt v©n tèc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ 340m/s. 16.7. Tai ta nghe đợc những âm có: A. TÇn sè 56Hz. B. TÇn sè 256Hz. C. TÇn sè 2200Hz. D. TÇn sè 22000Hz. E. TÇn sè 1800Hz. Câu trả lời nào trên đây không đúng? 16.8. Tai ta nghe đợc âm bổng khi: A. ¢m cña nguån ph¸t ra lín. B. Tần số dao động của nguồn tăng. C. Tần số dao động của nguồn giảm. D. Nguồn âm dao động mạnh. E. Tần số dao động của nguồn cao. Nhận định nào trên đây đúng? 16.9. Tai ngêi nghe khã chÞu khi: A. §é to cña ©m cì 40dB. B. §é to cña ©m cì 120dB C. §é to cña ©m cì 60dB D. §é to cña ©m cì 30dB E. §é to cña ©m cì 70dB. Khẳng định nào trên đây đúng? 16.10. Khi âm truyền trong nớc gặp vật chắn, khi đó: A. ¢m kh«ng cã hiÖn tîng ph¶n x¹. B. ¢m kh«ng cã thÓ truyÒn ®i tiÕp. C. Kh«ng g©y ra tiÕng vang. D. Cã hiÖn tîng ph¶n x¹ ©m xÈy ra. E. ¢m kh«ng thÓ truyÒn qua. Nhận định nào trên đây đúng? 16.11. Trong c¸c phßng thu thanh, ngêi ta treo c¸c tÊm nhung hoÆc c¸c tÊm vải nỉ xung quang phòng nhằm mục đích: A. Chèng « nhiÔm tiÕng ån, b¶o vÖ m«i trêng ngêi h¸t. B. Làm cho âm thu vào to hơn để băng đĩa phát tiếng to hơn. C. Chống phản xạ âm, tăng chất lợng âm thanh thu đợc..

(42) D. Cách nhiệt để phòng thu mát mẻ hơn khi thu thanh. E. Điều hoà nhiệt độ cho phòng thu thanh. Nhận định nào trên đây đúng? 16.12. Khi nghe nhạc từ máy, khi đó: A. Máy dao động phát ra âm thanh. B. Loa dao động phát ra âm thanh. C. Máy và loa cùng dao động phát ra âm thânh. D. Mµng loa bÞ nÐn ph¸t ra ©m thanh. E. Màng loa dao động phát ra âm thanh. Khẳng định nào trên đây đúng?. III. Hớng dẫn và đáp số 10.6. Các lá thông và luồng gió đều dao động và phát ra âm thanh. 10.7. Tay cùng trang giấy dao động tạo thành tiếng kêu. 10.8. Khi đó cốc thuỷ tinh dao động và phát ra âm thanh. 10.9. Khi đó cột không khí trong ống sáo dao động phát ra tiếng kêu. 10.10. Cả dây đàn và bầu đàn dao động và phát ra âm thanh. 10.11. Không phải. Khi có gió dây điện bị rung động tạo ra tiếng ù ù ( nã vÉn ph¸t ra tiÕng khi kh«ng cã dßng ®iÖn). C©u A B C D E C©u A 10.12 x 10.16 10.13 x 10.17 10.14 x 10.10 10.15 x. B. C. D. E x x. x. 11.6. a. (1) - b ; (2) - d hoÆc (1) - a ; (2) - c b. (3) - e ; (4) - b hoÆc (3) - f ; (4) - a c. (5) - g ; (6) - g hoÆc (5) - h ; (6) - h 11.7.: Các câu đúng: b, d và e. 11.8. C¸c c©u a,b vµ d 11.9. Tất cả đều sai. 11.10. C©u C. 11.11. Khi đó mặt hồ dao động với tần số thấp nhỏ hơn 20 Hz nên tai ta không nghe đợc. 11.12. Khi lốp xe đợc bơm căng nếu gõ vào ta sẽ nghe tiếng đanh hơn khi lèp cha c¨ng. T¬ng tù nh khi gâ trèng nÕu mÆt trèng c¨ng tiÕng ®anh ( ©m cao) h¬n gâ mÆt trèng bÞ chïng. 11.13. Khi gâ trèng nÕu mÆt trèng c¨ng tiÕng ®anh ( ©m cao) h¬n gâ mÆt trèng bÞ chïng. T¬ng tù ta thÊy khi bµn tay khum ( chïng) nªn tiÕng trÇm vµ ngîc l¹i..

(43) C©u A B C D E 11.14 x 11.15 x 11.16 x 11.17 x. C©u A 11.18 11.19 11.20. B. C x x x. D. E. 12.6. Câu d đúng. 12.7 Tất cà các câu đều đúng. 12.8.Tríc mét kh«ng gian réng, tiÕng h¸t cña diÔn viªn nhá v× thÕ ngêi ta dùng tăng âm để khuyếch đại âm thanh lên nhiều lần và phát ra loa. Vì thÕ tiÕng h¸t cña diÔn viªn nghe to h¬n, vang xa h¬n. 12.9. C©u b vµ c©u c. 12.10. TiÕng s¸o diÒu to hay nhá lµ nhê giã thæi m¹nh hay yÕu. V× thÕ ë cïng mét kho¶ng c¸ch nÕu ta nghe tiÕng s¸o lín ta biÕt giã m¹nh vµ tiÕng s¸o nhá khi giã thæi yÕu. 12.11. Nếu gõ vào thùng đặc do cấn các vật trong đó nên thùng dao động yếu ( kêu nhỏ). Khi thùng rỗng: thùng dao động mạnh hơn, mặt khác thùng rỗng còn đóng vai trò nh một hộp đàn ( hộp cộng hởng) là cho tiếng lín h¬n vµ cã s¾c th¸i h¬n. C©u A B C D E C©u A 12.12 x 12.16 12.13 x 12.17 x 12.14 x 12.15 x. B x. C. D. E. 13.6. C©u d 13.7. ¸nh s¸ng truyÒn víi vËn tèc rÊt lín h¬n ©m truyÒn trong kh«ng khÝ. V× thÕ ta thÊy ®iÕn viªn mÊp m¸y miÖng tríc khi nghe thÊy tiÕng h¸t. 13.8. TiÕng ®Çu ©m truyÒn qua èng kim lo¹i truyÒn cßn tiÕng sau ©m truyÒn trong kh«ng khÝ. 13.9. Mặt đất truyền âm tốt hơn không khí vì vậy việc áp tai lên mặt đất giúp các chiến sí bộ đội phát hiện sự di chuyển của xe tăng một cách nhanh chãng vµ râ rµng h¬n. 13.10. Ngời đó đứng cách vị trí đánh trống 680m. 13.11. Thời gian truyền âm trong kim loại từ đầu ống đến cuối ống là t1 Thêi gian truyÒn cña ©m trong kh«ng khÝ lµ t2 = t1 + 0,5 Ta có khoảng cách để âm truyền: S = v1t1 = v2 (t1 +0,5) Hay 610t1 = 340t1 + 170 Gi¶i ph¬ng tr×nh trªn ta cã: t1 =170 s 270. 170 ⇒ S=610 =384 ,07 m 240. C©u A B C D E C©u A 13.12 x 13.16 13.13 x 13.17 13.14 x 13.18 13.15 x. B. C. D x. E. x x.

(44) 14.7. Khi nói chuyện với nhau trong phòng, khi đó tai ta nghe đợc gần nh đồng thời cả âm trực tiếp và âm phản xạ từ mặt tờng. Vì thế ta nghe rõ h¬n. 14.8. 170m 14.9. Khi âm thanh truyền trong nớc sau khi đến đáy biển nó sẽ phản xạ trở lại. Quảng đờng âm truyền bằng hai lần độ sâu của biển. Khi biết vận tốc truyền âm trong nớc biển và thời gian để âm truyền ta có thể tính đợc quãng đờng mà âm đã truyền qua. 14.10. Câu a, b và c đúng. 14.11. ViÖc ghi ©m ngêi ta cÇn ©m trong s¸ng kh«ng bÞ pha t¹p bëi c¸c âm do phản xạ làm cho âm đợc ghi không rõ. Mặt khác nếu cách âm không tèt th× c¸c t¹p ©m tõ bªn ngoµi sÏ lµm gi¶m ch©t lîng cña ©m thanh. C©u A B C D E C©u A 14.13 x 14.17 14.14 x 14.18 14.15 x 14.19 14.16 x 14.20. B. C x. D. E. x x x. 15.7. Nhà ở mặt phố, gần đờng khi ô tô và xe cộ chuyển động gây ra tiÕng ån. §Ó chèng l¹i tiÕng ån ngêi ta thêng cöa hai líp kÝnh. MÆt kh¸c cöa kính vẫn đảm bảo cho trong nhà vẫn đợc chiếu sáng. 15.8. TrÇn nhµ cã c¸c t¸c dông: chèng nãng ( c¸ch nhiÖt), chèng bôi và đặc biệt là chống tiếng ồn do những trận ma to dội trên mái nhà. Nếu trần hai líp viÖc c¸ch ©m vµ c¸ch nhiÖt cµng tèt h¬n. 15.9. Trồng các rặng cây để vừa tạo quang cảnh và vệ sinh, nhng quan trọng hơn là để chống ô nhiễm tiệng ồn. 15.10. Ph¬ng ¸n a vµ b. 15.11. Khi các máy móc hoạt động gây ra tiếng ồn vì thế chúng ta rất khó phân biệt đợc tiếng hoạt động của các bộ phận. Vì vậy ghé sát tai vào cán búa dao động âm của bộ phận đợc kiểm tra truyền qua đầu búa đến tai ta. 15.12. Để phía dới không nghe thấy tiếng hoạt động của quạt ta chỉ cần đặt quạt lên trên một gối bông hay một tấm xốp. C©u A B C D E C©u A 15.13 x 15.17 15.14 x 15.18 15.15 x 15.19 15.16 x 15.20. B. C x. D. E. x x x. 16.1. C©u C. 16.2.. (1) - (6) - (9) ; (2) - (7) - (12) ; (3) - (8) - (11) ; (4) - (6) - (10) 16.3. Các câu đúng: 1,3 và 4. 16.4. §¸p sè: 850m 16.5. Buång ®iÖn tho¹i lµm b»ng kÝnh cã hai lý do: - Khi đàm thoại âm truyền vào micrô lớn hơn. - Gi¶m ©m truyÒn ra ngoµi g©y ån µo. 16.6. 510m/s 16.7. C©u D 16.8. C©u E. 16.9. C©u B..

(45) 16.10. C©u D. 16.11. C©u C. 16.12. C©u E. Ch¬ng 3. §iÖn. häc. 17. Sù nhiÔm ®iÖn do cä x¸t I. kiÕn thøc c¬ b¶n. * Cã thÓ lµm nhiÔm ®iÖn c¸c vËt b»ng c¸ch cä x¸t. * VËt bÞnhiÔm ®iÖn ( mang ®iÖn tÝch) cã kh¶ n¨ng hót c¸c vËt kh¸c. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 17.1. - Nh÷ng vËt bÞ nhiÔm ®iÖn lµ: Vá bót bi nhùa, lîc nhùa. - Nh÷ng vËt kh«ng bÞ nhiÔm ®iÖn lµ: bót ch× vá gç, lìi kÐo, chiÕc th×a, m¶nh giÊy. 17.2. D. Mét èng b»ng nhùa. 17.3. a. Khi cä x¸t thíc nhùa, tia níc ch¶y th¼ng. Khi thíc nhùa bÞ cä x¸t, tia níc bÞ hót, uèn cong vÒ phÝa thíc nhùa. b. Thíc nhùa sau khi bÞ cä x¸t, bÞ nhiÔm ®iÖn. 17.4. Khi ta mặc áo len dạ hàng ngày ta thờng đi lại, cử động làm cọ xát do vËy ¸o bÞ nhiÔm ®iÖn. Khi cëi ¸o c¸c ®iÖn tÝch trªn c¸c sîi len hay d¹ cã hiÖn tîng phãng ®iÖn g©y ra chíp nhá li ti kÌm theo tiÕng l¸ch t¸ch. HiÖn tîng này tơng tự nh các đám mây tích điện phóng điện gây ra sấm sét. 2. C¸c bµi tËp n©ng cao. 17.5. Chọn câu đúng trong các nhận định sau: a. Khi một vật hút các vật khác, chứng tỏ nó đã nhiễm điện. b. Mét vËt nhiÔm ®iÖn cã thÓ hót c¸c vËt kh¸c. c. Mét vËt nhiÔm ®iÖn cã thÓ hót c¸c vËt kh¸c hoÆc phãng ®iÖn qua c¸c vËt kh¸c. d. Mét vËt nhiÔm ®iÖn chØ hót c¸c vËt ë gÇn nã. 17.6.. Khi cọ xát thớc nhựa vào mảnh dạ, nhận định nào sau đây đúng: a. Thíc nhùa bÞ nhiÔm ®iÖn cßn m¶nh d¹ kh«ng nhiÔm ®iÖn. b. Thớc nhựa và mảnh dạ đều bị nhiễm điện. c. Thíc nhùa chØ nhiÔm ®iÖn khi cä x¸t l©u vµo m¶nh d¹.. 17.7. Khi cọ xát một chiếc đũa thuỷ tinh vào tấm lụa, đũa thuỷ tinh nóng lên đồng thời nhiễm điện. Nh vậy do cọ xát đũa thuỷ tinh nóng lên nên bị nhiễm điện. Nói nh vậy có đúng không? Tại sao? 17.8. T¹i sao c¸nh qu¹t ®iÖn t¹o ra giã mµ vÉn bÞ bôi b¸m? 17.9. Có hai mảnh giấy bìa giống nhau đợc treo trên hai sợi chỉ tơ một bị nhiễm điện và một không nhiễm điện. Làm thế nào để nhận ra mảnh nào nhiễm điện nếu không đợc sử dụng một dụng cụ nào? 17.10.Vµo nh÷ng ngµy hanh kh« kh«ng nªn lau cöa kÝnh hoÆc mµn h×nh Tivi b»ng kh¨n kh« mµ chØ cÇn lÊy chæi l«ng quÐt nhÑ. T¹i sao?.

(46) 17.11. Treo hai quả cầu Bấc bằng các sợi tơ. Trong đó có một quả cầu nhiễm ®iÖn mét kh«ng nhiÔm ®iÖn. Hái khi ®a chóng l¹i gÇn nhau th× cã hiÖn tîng g× xÈy ra? 17.12.Mét cuèn s¸ch cò, l©u n¨m giÊy bÞ Èm rÊt khã lËt c¸c trang s¸ch. §Ó t¸ch rêi c¸c trang s¸ch mµ kh«ng lµm r¸ch giÊy ta lµm thÕ nµo? 17.13. Hãy cho biết cách nhận biết một vật bị nhiễm điện (không đợc sử dông bót thö ). 17.14. Trong các phân xởng dệt may ngời ta thờng treo các tấm kim loại đã nhiÔm ®iÖn ë trªn cao. Lµm nh vËy cã t¸c dông g×? t¹i sao? 3. C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm. 17.15. Khi lau kÝnh b»ng dÎ kh« ta thÊy c¸c sîi b«ng b¸m vµo kÝnh bëi: A. TÊm kÝnh bÞ nãng lªn nªn cã thÓ hót c¸c sîi b«ng. B. Nhiệt độ của tấm kính thay đổi do vậy nó hút các sợi bông. C. TÊm kÝnh bÞ nhiÔm ®iÖn do vËy nã hót c¸c sîi b«ng. D. Khi lau chïi, kÝnh bÞ xíc vµ hót c¸c sîi b«ng. E. Khi lau s¹ch tÊm kÝnh nh½n h¬n nªn cã thÓ hót c¸c sîi b«ng. Chọn câu trả đúng trong các câu trên. 17.16. Cã thÓ nhËn biÕt vËt nhiÔm ®iÖn b»ng c¸ch: A. §a vËt cã kh¶ n¨ng tÝch ®iÖn l¹i gÇn, nã bÞ hót. B. §a vËt nhÑ l¹i gÇn nã sÏ bÞ hót. C. §a c¸c sîi t¬ l¹i gÇn nã bÞ duçi th¼ng. D. §a c¸c sîi tãc l¹i gÇn tãc chóng bÞ xo¾n l¹i. E. Bóng mét vµi h¹t bôi thÊy bôi b¸m. Chän c©u sai trong c¸c c©u trªn. 17.17. Bôi b¸m vµo c¸nh qu¹t ®iÖn v× : A. Khi qu¹t ch¹y nhanh bôi bÞ cuèn vµo do vËy bôi b¸m l¹i. B. C¸nh qu¹t cä x¸t víi kh«ng khÝ bÞ nhiÔm ®iÖn vµ hót bôi. C. Giã lµm cho bôi xo¸y vµo b¸m lªn c¸nh qu¹t ®iÖn. D. C¸nh qu¹t quay t¹o ra nh÷ng vßng xo¸y hót bôi. E. Khi qu¹t quay giã thæi phÝa tríc Ðp bôi vµo c¸nh qu¹t. Chọn câu đúng trong các câu trên. 17.18. Chọn câu đúng trong các nhận định sau: A. ChØ cã c¸c vËt r¾n khi cä x¸t míi bÞ nhiÔm ®iÖn. B. ChÊt láng kh«ng bÞ nhiÔm ®iÖn khi cä x¸t. C. Các vật đều có khả năng bị nhiễm điện. D. Khi nhiễm điện nhiệt độ của vật thay đổi. E. Nhiệt độ của vật tăng, vật có thể bị nhiễm điện. 17.19. Xe ô tô sau một thời gian dài chuyển động, nó sẽ: A. NhiÔm ®iÖn, do cä x¸t vµo kh«ng khÝ. B. Kh«ng bao giê bÞ nhiÔm ®iÖn. C. Chỉ nhiễm điện khi ô tô chạy với tốc độ lớn . D. Kh«ng khÝ mÒm nªn cä x¸t kh«ng g©y nhiÔm ®iÖn. E. Do không khí luôn thay đổi nên ô tô không nhiễm điện. Khẳng định nào trên đây đúng?.

(47) 17.20. Các đám mây tích điện do nguyên nhân: A. Gió thổi làm lạnh các đám mây. B. Hơi nớc chuyển động cọ xát với không khí. C. Khi nhiệt độ của đám mây tăng. D. Khi nhiệt độ thay đổi đột ngột. E. Khi áp suất của đám mây thay đổi. Nhận định nào trên đây đúng?. 18. Hai lo¹i ®iÖn tÝch I. kiÕn thøc c¬ b¶n. * Cã hai lo¹i ®iÖn tÝch lµ ®iÖn tÝch d¬ng vµ ®iÖn tÝch ©m.C¸c vËt nhiÔm ®iÖn cïng lo¹i th× ®Èy nhau, kh¸c lo¹i th× hót nhau. * Nguyªn tö gåmh¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d¬ng vµ c¸c ªlectr«n m¹ng điện tích âm chuyển động xung quanh hạt nhân. * Mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m nÕu nhËn thªm ªlectr«n, nhiÔm ®iÖn d¬ng nÕu mÊt bít ªlectr«n. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 18.1. C©u D. 18.2. H×nh a. Ghi dÊu (+) cho vËt B H×nh b. Ghi dÊu (-) cho vËt C H×nh c. DÊu (-) chovËt F H×nh d. DÊu (+) cho vËt H 18.3. a. Khi chải tóc: các êlectrôn chuyển từ tóc sang nhựa do đó tóc nhiễm ®iÖn d¬ng, nhùa nhiÔm ®iÖn ©m. b. c¸c sîi tãc nhiÔm ®iÖn cïng lo¹i, chóng ®Èy nhau. 18.4. Sơn và hải đều có thể đúng, có thể sai: NÕu ®a lÇn lît ®a lîc nhùa vµ m¶nh nil«ng l¹i gÇn c¸c giÊy vôn nÕu chúng hút các giấy vụn khi đó Hải đúng. Nếu một trong hai vật hútcác giấy vụn thì Sơn đúng. 2. Bµi tËp n©ng cao. 18.5. Một quả cầu mang điện thì khối lợng của nó có thay đổi hay không? 18.6. Hai vật tích điện đợc treo trªn hai sîi chØ t¬, c¶ hai bÞ lÖch khái vÞ trÝ c©n b»ng ( nh h×nh vÏ). H·y ®iÒn dÊu cña ®iÖn tÝch mµ c¸c vËt cã thÓ bÞ nhiÔm.. a b 18.7. Mét häc sinh cho r»ng, khi cho mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m tiÕp xóc víi một vật không nhiễm điện thì cả hai vật đều bị nhiễm điện âm. Điều đó đúng hay sai? V× sao? 18.8. Ba qu¶ cÇu nhá A, B, C dîc treo vµo ba sîi d©y t¬ (bè trÝ nh h×nh vÏ) a. Cho qu¶ cÇu C tÝch ®iÖn ©m. Hái qu¶ cÇu A vµ B tÝch ®iÖn g×? b. H·y so s¸nh ®iÖn tÝch cña qu¶ cÇu A vµ C.. A. B. C.

(48) 18.9. Tại sao trong các thí nghiệm để kiểm tra các vật nhiễm điện, ngời ta thêng sö dông qu¶ cÇu bÊc nhá? 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. 18.10. Chọn câu đúng trong các nhận định sau: 18 A. Một vật nhiễm điện là vật đó luôn luôn mang điện tích. B. Mét vËt mang ®iÖn tÝch cã thÓ bÞ nhiÔm ®iÖn. 19 C. NhiÔm ®iÖn lµ cã sù hót hay ®Èy nhau gi÷a c¸c vËt mang ®iÖn. 20 D. Khi mét vËt nhiÔm ®iÖn nã lu«n lu«n thõa ªlÐctron. 21 E. Khi mét vËt m¹ng ®iÖn lu«n lu«n thiÕu c¸c ªlectr«n. 18.11. Chọn câu đúng trong các nhận định sau: A. VËt tÝch ®iÖn chØ hót c¸c chÊt c¸ch ®iÖn nh giÊy, l«ng chim. B. Mét vËt tÝch ®iÖn lu«n bÞ c¸c vËt kh«ng tÝch ®iÖn hót. C. VËt nhiÔm ®iÖn hót mét vËt kh¸c chøng tá vËt kia nhiÔm ®iÖn. D. Hai vËt nhiÔm ®iÖn chóng lu«n lu«n ®Èy nhau. E. Mét vËt kh«ng tÝch ®iÖn kh«ng thÓ hót c¸c vËt kh¸c. 18.12. Chọn câu sai trong các nhận định sau: A. Mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m th× lu«n lu«n nhiÔm ®iÖn ©m. B. Mét vËt c« lËp nhiÔm ®iÖn d¬ng th× lu«n bÞ nhiÔm ®iÖn d¬ng. C. Mét vËt tÝch ®iÖn d¬ng, nhËn thªm ®iÖn ©m,cã thÓ nhiÔm ®iÖn ©m. D. Mét vËt mang ®iÖn ©m cã thÓ mÊt bít ®iÖn ©m vµ vÉn tÝch ®iÖn. E. Mét vËt tÝch ®iÖn d¬ng nhËn thªm ªlectr«n vÉn mang ®iÖn d¬ng. 18.13. Nguyªn tö lu«n cÊu t¹o bëi : A. §iÖn tÝch d¬ng vµ ®iÖn tÝch ©m hót nhau t¹o thµnh. B. Mét phÇn mang ®iÖn tÝch d¬ng vµ mét phÇn mang ®iÖn ©m. C. H¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d¬ng, electr«n mang ®iÖn tÝch ©m. D. Nhê t¬ng t¸c gi÷a c¸c ®iÖn tÝch ©m vµ ®iÖn tÝch d¬ng. E. Sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®iÖn tÝch tr¸i dÊu. Chọn câu đúng trong các nhận định trên. 18.14.Mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m khi: A. Vật đó nhận thêm êlectrôn. B. Vật đó mất bớt êlectrôn. C. Vật đó đã nhiễm điện mất bớt êlectrôn.. D. VËt mang ®iÖn d¬ng mÊt bít ªlectr«n. E. VËt mang ®iÖn d¬ng nhËn thªm ªlectr«n. Chọn khẳng định đúng nhất trong các câu trên. 18.15. Mét vËt nhiÔm ®iÖn d¬ng khi: A.Vật đó nhận thêm êlectrôn. B. Vật đó mất bớt êlectrôn. B. Vật đó đã nhiễm điện mất bớt êlectrôn. C. VËt mang ®iÖn ©m mÊt bít ªlectr«n. D. VËt mang ®iÖn d¬ng nhËn thªm ªlectr«n. Chọn khẳng định đúng nhất trong các câu trên.. 19. dßng ®iÖn - nguån ®iÖn I. kiÕn thøc c¬ b¶n.

(49) * Dßng ®iÖn lµ dßng c¸c ®iÖn tÝch dÞch chuyÓn cã híng. * Mỗi nguồn điện đều có hai cực. Dòng điện chạy trong mạch điện kín bao gồm các thiết bị điện đợc nối liền với hai cực của nguồn điện bằng dây ®iÖn. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 19.1. a. Dßng ®iÖn lµ dßng (c¸c ®iÖn tÝch dÞch chuyÓn cã híng). b. Hai cực của pin hay ắc quy( dơng và âm) của nguồn điện đó. c. Dßng ®iÖn ch¹y trong d©y ®iÖn nèi liÒn c¸c thiÕt bÞ víi nguån ®iÖn đợc và duy trì lâu dài bởi nguồn điện. 19.2. C©u C. 19.3. a. sù t¬ng tù: - Nguån ®iÖn t¬ng tù m¸y b¬m níc - èng dÉn níc t¬ng tù d©y nèi. - C«ng t¾c t¬ng tù van níc. - B¸nh xe níc t¬ng tù qu¹t ®iÖn. - Dßng ®iÖn t¬ng tù dßng níc. - Dßng níc lµ do níc dÞch chuyÓn cßn dßng ®iÖn lµ do c¸c ®iÖn tÝch dÞch chuyÓn. b. Sù kh¸c nhau: èng níc bÞ hë hay thñng, níc ch¶y ra ngoµi cßn m¹ch ®iÖn bÞ hë kh«ng cã dßng ®iÖn. 2. Bµi tËp n©ng cao. 19.4. T¹i sao khi l¾p pin vµo ra®i« hay c¸c thiÕt bÞ dïng pin kh¸c cÇn ph¶i kiểm tra xem đã đúng ký hiệu “cực” của nó cha? 19.5. Tại sao ở các tiệm điện lại bán đủ các pin hay ắc quy lớn nhỏ khác nhau? 19.6. T¹i sao ta kh«ng nªn nèi hai cùc cña nguån ®iÖn b»ng c¸c sîi d©y kim lo¹i. 19.7. T¹i sao nh÷ng ngêi b¸n hay söa ch÷a ¾c quy thêng nh¾c nhë kh¸ch hµng, nªn thêng xuyªn lau chïi s¹ch sÏ trªn bÒ cña mÆt ¾c quy? 19.8. T¹i sao c¸c xe chë x¨ng dÇu ngêi ta buéc mét sîi d©y xÝch s¾t vµo bÖ xe và thả đầu kia xuống đất. 19.9. Nguồn điện không có dấu cực dơng và cực âm, ta có thể xác định đợc c¸c cùc cña nguån ®iÖn b»ng c¸c dông cô sau: a. Bót thö ®iÖn, cuén d©y. b. Bóng đèn và công tắc 3. Bµi tËp tr¾c nghiªm. 19.10. Nèi hai qu¶ cÇu A vµ B b»ng mét A B sîi d©y kim lo¹i ( h×nh vÏ). Hái cã dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn kh«ng?xÐt c¸c trêng hîp sau: A. A tÝch ®iÖn d¬ng, B kh«ng tÝch ®iÖn. B. A vµ B kh«ng tÝch ®iÖn. C. A tÝch ®iÖn ©m, B kh«ng tÝch ®iÖn. D. A kh«ng tÝch ®iÖn, B tÝch ®iÖn d¬ng..

(50) E. A kh«ng tÝch ®iÖn, B tÝch ®iÖn ©m. 19.11. Dßng ®iÖn lµ: A. Dßng c¸c ªlectr«n chuyÓn dêi cã híng. B. Dßng c¸c ®iÖn tÝch ©m chuyÓn dêi cã híng. C. Dßng c¸c ®iÖn tÝch chuyÓn dêi cã híng. D. Dßng c¸c ®iÖn tÝch ©m chuyÓn dÞch. E. Sù chuyÓn dÞch c¸c ®iÖn tÝch. Nhận định nào đúng nhất trong các trờng hợp trên? 19.12. Một bóng đèn đang sáng, quạt điện đang chạy chứng tỏ: A. Dßng ®iÖn ch¹y qua chóng. B. C¸c ®iÖn tÝch ch¹y qua d©y dÉn. C. C¸c h¹t mang ®iÖn ®ang chuyÓn dêi trong d©y dÉn. D. Bóng đèn và quạt đang bị nhiễm điện. E. Chóng ®ang tiªu thô n¨ng lîng ®iÖn. Khẳng định nào trên đây sai? 19.13. Dßng ®iÖn cã thÓ chuyÓn dêi trong c¸c vËt díi ®©y: A. Sø. B. Kim lo¹i. C. Gç kh«. D. Poliªtilen. E. Ni l«ng. 19.14. Nguån ®iÖn lµ thiÕt bÞ: S¶n xuÊt ra c¸c ªlectr«n. Trên đó có đánh dấu hai cực. §Ó duy tr× dßng ®iÖn trong m¹ch. Lu«n bÞ nhiÔm ®iÖn. Cã hai cùc ©m d¬ng. Chọn khẳng định đúng nhất. 19.15. SÏ cã dßng ®iÖn ch¹y qua khi: A. Khi nèi c¸c thiÕt bÞ tiªu thô ®iÖn víi nguån ®iÖn. B. Mạch điện có chứa đầy đủ các thiết bị điện và nguồn điện. C. Các thiết bị điện và nguông đợc nối kín bằng dây dẫn. D. Khi nguån ®iÖn cã ®iÖn vµ cã c¸c thiÕt bÞ ®iÖn. E. Trong mạch phải đầy đủ công tắc và các linh kiện. Chọn câu đúng trong các trả lời trên.. 20. chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn dßng ®iÖn trong kim lo¹i I. kiÕn thøc c¬ b¶n. * Ch©t dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua. ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho doµng ®iÖn ®i qua. * Dßng ®iÖn trong kim lo¹i lµ dßng c¸c ªlectr«n tù do dÞch chuyÓn cã híng. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 20.1. a. C¸c ®iÖn tÝch cã thÓ dÞch chuyÓn qua c¸c vËt dÉn ®iÖn ( c¸c chÊt dÉn ®iÖn)..

(51) b. C¸c ®iÖn tÝch kh«ng thÓ dÞch chuyÓn qua c¸c vËt liÖu c¸ch ®iÖn, chÊt c¸ch ®iÖn. c. Kim loại là chất dẫn điện vì ở trong đó có các electrôn tự do có thể chuyÓn dêi cã híng. d. trong trêng hîp nµy kh«ng khÝ lµ chÊt c¸ch ®iÖn. 20.2. a. Hai l¸ nh«m xoÌ ra v× chóng nhiÔm ®iÖn cïng lo¹i vµ ®Èy nhau. b. Kh«ng cã hiÖn tîng g× xÈy ra. V× thanh nhùa lµ vËt ¸ch ®iÖn. c. L¸ nh«m phÝa qu¶ cÇu A côp l¹i bít, cßn l¸ nh«m g¾n ë qu¶ cÇu B xoè ra. Vì dây đồng kim loại dẫn điện, các điện tích từ A chuyển bớt sang B. 20.3. Khi ô tô chuyển động, cọ xát vào không khí và nhiễm điện từng phần. Nếu nhiễm điện mạnh có thể gây cháy nổ, để bảo vệ xe và xăng dầu ngời ta dùng xích sắt thả trên đờng chuyền bớt các điện tích xuống đất. 20.4. a. C¸c giÊy b¹c cña giÊy lãt bªn trong vá bäc thuèc l¸ thêng dïng thiÕc phñ lªn giÊy do vËy nã dÉn ®iÖn tèt. b. GiÊy tr¸ng kim lµ ni long phñ s¬n mµu nªn c¸ch ®iÖn tèt. 2. Bµi tËp n©ng cao 20.5. H·y kÓ tªn mèt sè chÊt c¸ch ®iÖn vµ mét sè chÊt dÉn ®iÖn ë ®iÒu kiÖn thêng. 20.6. Mét häc sinh lý luËn r»ng: “c¸c vËt dÔ dµng lµm nhiÔm ®iÖn th× còng dễ dàng cho dòng điện truyền qua, vì ta thấy vật đó đễ dàng nhận hay nhờng electron”. Lý luận trên có chính xác không? Hãy cho một ví dụ để minh hoạ. 20.7. Trong khi söa ch÷a ®iÖn nh÷ng ngêi thî thêng ngåi trªn nh÷ng chiÕc ghÕ c¸ch ®iÖn vµ bá hai ch©n lªn ghÕ. H·y gi¶i thÝch t¹i sao? 20.8. Mét häc sinh thö kiÓm nghiÖm sù c¸ch ®iÖn cña gç kh« b»ng c¸ch sau: ®a mét ®Çu cña chiÕc bót ch× cã vá lµm b»ng gç ch¹m vµo mét vËt mang ®iÖn và chạm tay vào đầu kia thì bị điện giật. Do đó học sinh này khẳng định: gỗ kh« vÉn dÉn ®iÖn. H·y ph©n tÝch sai lÇm cña b¹n häc sinh trªn. 20.9. Tại sao trong các thí nghiệm để kiểm tra sự nhiễm điện của các vật ngời ta thờng treo các vật bằng sợi chỉ tơ? 20.10. Theo b¹n trong kü thuËt ®iÖn th× chÊt c¸ch ®iÖn quan träng h¬n hay chÊt dÉn ®iÖn quan träng h¬n? 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 20.11. ChÊt c¸ch ®iÖn lµ nh÷ng vËt: A. Cã thÓ cho c¸c ®iÖn tÝch dÞch chuyÓn. B. Kh«ng cã kh¶ n¨ng nhiÔm ®iÖn. C. Kh«ng cho c¸c ®iÖn tÝch ch¹y qua. D. ChØ cho phÐp c¸c electr«n ®i qua. E. Lµ nh÷ng vËt kh«ng ph¶i lµ kim lo¹i. Khẳng định nào trên đây đúng? 20.12. VËt dÉn ®iÖn lµ nh÷ng vËt: A. ChØ cho phÐp c¸c electr«n ch¹y qua. B. Cho phÐp c¸c ®iÖn tÝch ®i qua. C. Kh«ng cã kh¶ n¨ng tÝch ®iÖn. D. ChØ lµ c¸c kim lo¹i..

(52) E. Kh«ng ph¶i lµ nhùa p«liªtylen. Khẳng định nào trên đây đúng? 20.13. D©y dÉn kim lo¹i chØ: A. Cho phÐp c¸c electron ch¹y qua. B. Cho phÐp c¸c ®iÖn tÝch ch¹y qua. C. Cho phÐp c¸c ®iÖn tÝch d¬ng ch¹y qua. D. Cho phÐp c¸c ®iÖn tÝch ©m chuyÓn qua. E. Cho ®iÖn tÝch d¬ng di qua tuú vµo ®iÒu kiÖn. Khẳng định nào trên đây đúng? 2.14. C¸c vËt liÖu sau thêng dïng lµm vËt c¸ch ®iÖn : A. Sø, kim lo¹i, nhùa, cao su. B. S¬n , gç , ch×, gang, sµnh. C. Than, gỗ, đồng, kẽm nilông. D. Vµng, b¹c, nhùa p«lyªtylen. E. Nhùa, nil«ng, sø, cao su. Chän c©u tr¶ lêi ®ung trong c¸c c©u trªn. 2.15. Ba kim lo¹i sau ®©y thêng dïng lµm d©y dÉn: A. Nh«m, kÏm, vµng. B. Nhôm ,đồng, vônfram. C. §ång, ch× vµ kÏm. D. Chì, kẽm và đồng. E. §ång, s¾t, nh«m. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên. 20.16. Trong kim lo¹i, c¸c ªlectr«n tù do lµ: A. Nh÷ng ªlectr«n quay xung quanh h¹t nh©n. B. Nh÷ng ªlectr«n dÞch chuyÓn xung quanh nguyªn tö. C. Nh÷ng ªlectr«n dÞch chuyÓn tõ vÞ trÝ nµy sang vÞ trÝ kh¸c. D. Nh÷ng ªlectr«n tho¸t ra khái nguyªn tö, chuyÓn dÞch tù do. E. Nh÷ng ªlectr«n chØ dÞch chuyÓn khi cã dßng ®iÖn. Chọn câu đúng trong các câu trên.. 21. Sơ đồ mạch điện- chiều dòng điện. I. kiÕn thøc c¬ b¶n. * Mạch điện đợc mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ có thể lắp mạch điện tơng ứng. * ChiÒu dßng ®iÖn lµ chiÒu tõ cùc d¬ng qua d©y dÉn vµ c¸c thiÕt bÞ ®iªn tíi cùc ©m cña nguån ®iÖn. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 21.1. §¸nh dÊu sè thø tù c¸c kÝ hiÖu tõ trªn xuèng:1,2,3.4.5.6. Ta thấy: bóng đèn - 4 ; Dây dẫn - 1 ; Công tắc đóng - 5 Nguån ®iÖn - 6 ; Hai nguån m¾c nèi tiÕp - 3 ; c«ng t¾c ng¾t - 2 21.2. + -.

(53) K K. +. -. Sơ đồ mạch điện 21.1 Sơ đồ mạch điện 21.2 21.3. a. Dây thứ hai chính là khung xe đạp, nối cực thứ hai của đinamô (vỏ) với cực thứ hai của đèn. b. Sơ đồ: Khung xe. §inam«. d©y nèi. 2. Bµi tËp n©ng cao. 21.4. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ: a. §iÒn c¸c kÝ hiÖu cña c¸c linh kiÖn đợc mắc trong mạch. b. Trong m¹ch c¸c bãng cã s¸ng kh«ng? c. VÏ ký hiÖu chiÒu dßng ®iÖn nÕu cã. 21.5. Hãy vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin trong hình 21.2 của sách giáo khoa vËt lý 7. 21.6. Cho mét m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ: a. Nếu mở khoá k thì các bóng đèn có sáng không? b. VÏ ký hiÖu c¸c cùc cña nguån vµ kÝ hiÖu dßng ®iÖn trong m¹ch. K. §1. §2. 21.7. Cho ba bóng đèn đợc gắn trên bảng gỗ nh hình vẽ. Hãy vẽ sơ đồ mắc các đèn nối với cực của nguồn điện để các bóng sáng.. 21.8. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ. Đóng những khoá nào để: a. K2 đóng đèn Đ1 sáng, đèn Đ2 tắt. b. K2 đống đèn Đ1 tắt, đèn Đ2 sáng. c. Cả hai đèn đều sáng.. +. K1. §1. -. Nguån. K2 §2 K3 Nguån K1. 21.9. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ a. K2 đóng, K1 ngắt đèn nào sáng? b. K2 đóng K1 đóng, đèn nào sáng?. §1. §2. §3. K2 +. -. Nguån 21.10. Cho mạch điện nh bài tập 21.9 khi đóng K1 thì trong nguồn điện có dßng ®iÖn ch¹y qua kh«ng?.

(54) 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. 21.11. Sơ đồ mạch điện có tác dụng: A. Mô tả mạch điện một cách đơ giản. B. Dựa vào nó ngời ta lắp đặt mạch điện tơng ứng. C. Làm cơ sở để lắp đặt mạng điên thực tế. D. Là cơ sở để thợ điện kiểm tra, bảo dỡng, sữa chữa. E. M« t¶ chiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong d©y dÉn. Chän c©u sai trong c¸c c©u trªn. 21.12. Mét m¹ng ®iÖn th¾p s¸ng gåm: A. Nguồn điện, bóng đèn và công tắc. B. Nguồn điện, bóng đèn, công tắc và dây dẫn. C. Nguồn điện, bóng đèn và dây dẫn. D. Nguồn điện, bóng đèn và phích cắm. E. Dây dẫn, bóng đèn và công tắc. Chọn câu đúng trong các câu trên. 21.13. ChiÒu dßng ®iÖn trong mét m¹ch ®iÖn lµ: A. ChiÒu híng tõ cùc d¬ng vÒ phÝa cùc ©m cña nguån. B. ChiÒu tõ cùc d¬ng, qua d©y dÉn vµ c¸c thiÕt bÞ tíi cùc ©m. C. ChiÒu chuyÓn dÞch cña c¸c ®iÖn tÝch tõ cùc ©m vÒ cùc d¬ng. D. ChiÒu chuyÓn dÞch cña c¸c ®iÖn tÝch tõ cùc d¬ng vÒ cùc ©m. E. ChiÒu chuyÓn dêi cã híng cña c¸c ®iÖn tÝch trªn d©y. Nhận định nào trên đây đúng? 21.14. Ký hiÖu c¸c bé phËn trong m¹ch ®iÖn mang ý nghÜa: A. Làm đơn giản các mạch điện khi cần thiết. B. Đơn giản sơ đồ của các vật dẫn, các linh kiện. C. Làm cho sơ đồ mạch điện đơn giãn hơn so với thực tế. D. M« t¶ c¸c m¹ch ®iÖn khi cÇn thiÕt. E. Đó là các quy ớc cho đơn giản, không mang ý nghĩa gì. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên. 21.15. KhÝ hiÖu c¸c cùc cña nguån ®iÖn lµ do: A. ChiÒu dßng ®iÖn ch¹y tõ cùc d¬ng sang cùc ©m cña nguån. B. Cùc d¬ng mang ®iÖn tÝch cßn cùc ©m kh«ng mang ®iÖn tÝch. C. Cùc ©m cña nguån mang nhiÒu ®iÖn tÝch h¬n cùc d¬ng. D. Cùc d¬ng mang ®iÖn tÝch d¬ng, cùc ©m mang ®iÖn tÝch ©m. E. Sè ®iÖn tÝch trªn hai cùc lµ kh¸c nhau, trªn cùc d¬ng nh¹y h¬n. Chọn câu trả lời đúng trong các câu trên. 21.16. Cho bèn m¹ch ®iÖn sau: + -. + -. + -. a b c Nhận định nào sau đây đúng: A. Các mạch a, b và c tơng đơng nhau. B. Các mạch b, c và d tơng đơng nhau. C. a và b tơng đơng, c và d không tơng đơng. D. a và b tơng đơng, c và d tơng đơng.. + -. d.

(55) E. Không có mạch nào tơng đơng nhau.. 22. T¸c dôngnhiÖt vµ t¸c dông ph¸t s¸ng cña dßng ®iÖn I. kiÕn thøc c¬ b¶n. * Dòng điện đi qua m,ột vật dẫn thông thờng, đều làm chovật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng lên tới nhiệt độ cao thì phát sáng. * Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đi ốt phát quang mặc dù các đèn này cha nóng tới nhiệt độ cao. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 22.1. Tác dụng nhiệt của dòng điện có ích trong hoạt động của nồi cơm ®iÖn, Êm ®iÖn, kh«ng cã Ých khi m¸y thu h×nh, qu¹t ®iÖn vµ m¸y thu thanh hoạt động. 22.2. a. Khi trong ấm còn nớc, nhiệt độ của ấm là 1000C. b. ấm điện bị cháy. Vì khi cạn hết nớc khi đó nhiệt độ của ấm lên rất cao, lµm ch¸y ruét Êm vµ cã thÓ g©y ho¶ ho¹n. 22.3. D. §Ìn b¸o ti vi. 2. Bµi tËp n©ng cao. 22.4 . T¸c dông nhiÖt cña dßng ®iÖn cã lîi vµ còng cã khi cã h¹i. H·y kÓ tªn c¸c t¸c dông nhiÖt cã h¹i trong c¸c dông cô sau: - Nåi c¬m ®iÖn. - Bµn lµ. - Bóng đèn - M¸y b¬m níc ( m« t¬ ®iÖn) - M¸y æn ¸p. 22.5. Khi dòng điện chạy trong vật dẫn đều nóng lên do tác dụng nhiệt. Vậy khi dßng ®iÖn ch¹y trªn c¸c trôc ®iÖn tiªu thô cña thµnh phè th× t¸c dụng đó có lợi hay có hại. 22.6. Vì sao trong các bảng điện của gia đình ngời ta thờng lắp các cầu chì? Cầu chì hoạt động dữa trên nguyên tắc nào. 22.7. Trong bµn lµ, b×nh nãng l¹nh ngêi ta cã g¾n “ r¬le” nhiÖt. Hái nã cã tác dụng gì và hoạt động dựa trên nguyên tắc nào? 22.8. Nguyªn nh©n nhiÒu vô ch¸y lµ do bÞ chËp m¹ch ®iÖn. H·y cho biÕt sù chập điện xảy ra trong điều kiện nào và cách đề phòng. 22.9. Tại sao đèn pin của chúng ta lúc mới lắp pin bóng đèn sáng hơn sau khi dïng nhiÒu ngµy? 22.10. Khi nèi mét vËt dÉn víi nguån ®iÖn ta kh«ng thÊy vËt ph¸t s¸ng. §iÒu đó chứng tỏ dòng điện không có tác dụng phát quang. Hỏi nhận định trên có đúng không?.

(56) 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. 22.11. Khi có dòng điện chạy qua một vật dẫn, khi đó: A. VËt dÉn nãng lªn. B. VËt dÉn sÏ ph¸t s¸ng. C. VËt dÉn võa nãng lªn võa ph¸t s¸ng. D. Lµm kh«ng khÝ xung quanh nãng lªn E. A, B và C đúng. Khẳng định nào trên đây đúng nhất? 22.12. Khi có dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn, khi đó: A. Dây tóc bóng đèn sẽ cháy sáng khi dòng điện . B. Dây tóc bóng đèn sẽ nóng lên khi có dòng điện lớn. C. Nếu dòng điện đủ lớn dây tóc bóng sẽ cháy sáng. D. Nếu dòng điện đủ lớn dây tóc nóng lên và phát sáng. E. Dây tóc có khả năng phát sáng khi dòng điện đủ lớn. Chọ câu đúng nhất trong các câu trên. 22.13. T¸c dông nhiÖt cã Ých trong c¸c dông cô sau: A. Qu¹t ®iÖn, nåi c¬m ®iÖn. B. Bµn ñi vµ m«t¬ b¬m níc. C. M¸y lµm l¹nh, æn ¸p. D. M¸y giÆt, m¸y ca. E. Bµn ñi, nåi c¬m ®iÖn. Chọn câu đúng nhất. 22.14. Các dụng cụ nào sau đây hoạt động dựa vào tác dụng nhiệt: A. CÇu ch×, æ c¾m. B. CÇu ch×, bµn ñi. C. CÇu ch× At«m¸t. D. CÇu dao, æ c¾m. E. M¸y æn ¸p, cÇu ch×. Chọn câu đúng trong các câu trên. 22.15. Sù to¶ nhiÖt võa ph¸t quang xÈy ra trong c¸c hiÖn tîng sau: A. Khi loa phát thanh hoạt động. B. Khi chuông điện hoạt động. C. Khi tivi hoạt động. D. Khi máy bơn nớc hoạt động. E. Máy điều hoà hoạt động. Chọn câu đúng trong các câu trên. 22.16. Dßng ®iÖn cã t¸c dông sau: A. T¸c dông nhiÖt B. T¸c dông c¬ häc. C. T¸c dông ph¸t quang. D. A và B đúng. E. A, B và C đúng. Chọn câu đúng nhất trong các câu trên.. 23. T¸c dông tõ, t¸c dông ho¸ häc vµ t¸c dông sinh lý cña dßng ®iÖn.

(57) I. KiÕn thøc c¬ b¶n. * Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ v× nã cã thÓ lµm quay nam ch©m. * Dßng ®iÖn cã t¸c dông ho¸ häc, ch¼ng h¹nkhi dßng ®iÖn ®i qua dung dịch muối thì tạo thành lớp đồng bám trên thỏi than nối cực âm. * Dòng điện có tác dụng sinh lý, khi đi qua cơ thể ngời và động vật. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 23.1. B. c¸c vôn s¾t. 23.2. C. T¸c dông tõ cña dßng ®iÖn. 23.3. D. Làm biến đổi màu thgỏi than nối cực âm của nguồn điện nhúng trong dung dÞch nµy. 23. 4. §¸nh dÊu thø tù cét bªn tr¸i tõ trªn xuèng: 1,2,3,4,5. Ta cã thÓ ghÐp nh sau: T¸c dông sinh lý - 5 ( c¬ co giËt) ; t¸c dông nhiÖt - 4 ( d©y tãc bãng đèn sáng). ; Tác dụng hoá học - 2 ( mạ điện ) ; tác dụng phát sáng - 1 ( bóng bót thö ®iÖn) ; T¸c dông tõ - 3 ( chu«ng ®iÖn kªu). A B. Nguån. 2. Bµi tËp n©ng cao. 23.5. Nèi hai thái than A vµ B nhóng trong dung dịch sun phát đồng ( CuSO4) nh hình vẽ: a. Cã dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch kh«ng? a. Hái cã hiÖn tîng g× xÈy ra? b. Nếu biết sau một thời gian đồng bám vào cùc A hái cùc nµo lµ cùc d¬ng cña nguån?. 23.6. Cần cẩu điện hoạt động dựa trên nguyên tắc nào? Em hãy thiết kế sơ đồ mét cÇn cÈu d¬n gi¶n. 23.7. §Ó tr¸nh ®iÖn giËt khi s÷a ch÷a ®iÖn ta cÇn ph¶i lµm thÕ nµo? 23.8. Dßng ®iÖn cã thÓ lµm tª liÖt thÇn kinh. T¹i sao trong y häc ngêi ta l¹i sử dụng dòng điện để châm cứu? 23.9. Em h·y lµm thÝ nghiÖm chøng tá dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ b»ng c¸c dông cô sau: - Mét nguån ®iÖn 3V. - Mét ®o¹n d©y dÉn. - Mét biÕn trë. - Mét kim la bµn. 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 23.10. Dßng ®iÖn cã thÓ g©y ra nh÷ng t¸c dông nµo sau ®©y: a. Lµm quay kim nam ch©m b. Làm quay động cơ c. Lµm tª liÖt thÇn kinh d. Lµm kh« hång huyÕt cÇu e. Lµm ch¸y s¸ng kh«ng khÝ. Chän c©u sai trong c¸c c©u trªn..

(58) 23.11. C¸c vËt sau chÞu t¸c dông tõ cña dßng ®iÖn: A. BÕp ®iÖn. B. Bóng đèn điện. C. B×nh nãng l¹nh. D. Chu«ng ®iÖn. E. §Ìn LED. Chọn câu đúng trong các câu trên. 23.12. Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ v× nã: A. Có thể làm quay động cơ điện. B. Lµm quay kim la bµn. C. Làm chuông điện hoạt động. D. Làm đèn bàn sáng. E. Máy biến thế hoạt động. Chän c©u sai trong c¸c c©u trªn. 23.13. Khi dßng ®iÖn ®i qua c¬ thÓ ngêi g©y ra: A. Tª liÖt thÇn kinh. B. Lµm cho tim ngõng ®Ëp. C. C¸c vÕt báng trªn c¬ thÓ. D. Kh« hßng huyÕt cÇu. E. Gi¶m bÐo cho ngêi mËp. Chän c©u sai trong c¸c c©u trªn. 23.14. T¸c dông ho¸ häc cña dßng ®iÖn biÓu hiÖn qua: A. Giải phóng đồng ở cực âm của nguồn điện. B. Khi bóng đèn phát ra ánh sáng. C. Giải phóng đồng ở thỏi than nối cực âm nguồn điện. D. Giải phóng đồng ở thỏi than nối hai cực nguồn điện. E. Giải phóng đồng ở thỏi than nối cực dơng nguồn điện. Chọn câu đúng các câu trên. 23.15. Khi cã dßng ®iÖn qua nam ch©m ®iÖn, nã cã thÓ hót: A. C¸c m¶nh nh«m nhá. B. C¸c vôn s¾t. C. C¸c m¶nh nhù xèp. D. C¸c vôn giÊy. E. Bột kim loại đồng. Chọn câu đúng trong các câu trên.. 24. Cờng độ dòng điện I. KiÕn thøc c¬ b¶n.. * Dòng điện càng mạnh thì cờng độ dòng điện càng lớn. * Đo cờng độ dòng điện bằng Ampe kế. * Đơn vị cờng độ dòng điện là Ampe. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 24.1. a. 0,35A = 350 mA ; b. 425mA = 0,425A ; c. 1,28 A = 1280 mA ; d. 32mA = 0,032A 24.2. a. GH§ lµ 1,2A ; b. §CNN lµ 0,1A ; c. I1 = 0,3A ; d. I2 = 1.0A.

(59) 24.3. a. Am pe kÕ sè 3 ; b. Ampe kÕ sè 1; c. Am pe kÕ sè 2 hoÆc sè 4.; Ampe kÕ sè 2 24.4. Dòng điện trong các sơ đồ đi vào các chốt (+) và đi ra khỏi chốt (-) của mçi Ampe kÕ. 2. Bµi tËp n©ng cao. 24.5. Chän Am pe kÕ cã giíi h¹n ®o phï hîp víi c¸c dßng ®iÖn cÇn ®o t¬ng øng trong c¸c trêng hîp sau: a. b. c. d.. Dòng điện qua mạch có cờng độ 0,35A Dòng qua chuông điện có cờng độ 90mA Dòng qua đèn chiếu có cờng độ 1,2A Dòng qua đèn nháy có cờng độ 52mA. 1. 2. 3. 4.. Am pe kÕ cã giíi h¹n ®o 100mA Am pe kÕ cã giíi h¹n ®o 50mA Am pe kÕ cã giíi h¹n ®o 2,5A Am pe kÕ cã giíi h¹n ®o 1A. + -. 24.6. Một bạn vẽ sơ đồ để mắc Ampe kế để đo cờng độ qua các bóng đèn nh hình vẽ. Hỏi mắc mạch nh thế đã đúng cha? Tại sao?. 24.7. Đề xuất phơng án để sửa chữa sơ đồ mạch điện bài tập 24.6. để Ampe kế đo đúng dòng điện qua các bóng đèn. 24.8. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ. Phải mắc Ampe kế ở đâu để biết dòng điện qua các bóng đèn khi hai khóa K1 và K3 đều đóng, K2 mở.. K1. §1 K2 §2 K3. 24.9. Cho mét m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ: Hỏi mắc am pe kế ở đâu để đo đợc dòng điện: a. Qua các bóng đèn? b. Qua nguån.. Nguån. 24.10. Điền đấu thích hợp vào cực của các Ampe kế và chiều dòng điện trong m¹ch cña bµi tËp 24.5 ë trªn. Hái nÕu cã mét Ampe kÕ bÞ ngîc cùc th× nã cã chỉ đúng cờng độ dòng điện chạy qua không? Tại sao? 24.11. Mét Ampe kÕ bÞ lÖch kim, khi cha ®o dßng ®iÖn mµ kim kh«ng ë vÞ trÝ số không. Vì thế khi đo dòng không đợc chính xác. Để khắc phục tình trạng trªn ta lµm thÕ nµo. 24.12. Khi nối một bóng đèn vào các cực của bình ắc quy, đèn sáng. Hỏi khi đó dòng điện có chạy qua bình ắc quy không? Tại sao? 3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 24.13. Một bóng đèn mắc trong mạch sẽ: A. S¸ng yÕu khi cã dßng ®iÖn. B. Kh«ng s¸ng khi dßng ®iÖn b×nh thêng. C. Rất sáng khi cờng độ dòng điện lớn. D. Sáng yếu khi cơng độ dòng điện yếu. E. S¸ng mê khi ®iÖn tÝch dßng ®iÖn yÕu..

(60) Chọn câu đúng trong các câu trên. 24.14. §Ó ®o dßng ®iÖn qua vËt dÉn, ngêi ta m¾c: A. Ampe kÕ song song víi vËt dÉn. B. Ampe kÕ nèi tiÕp víi vËt dÉn. C. Ampe kÕ tríc víi nguån ®iÖn. D. Ampe kÕ sau víi vËt dÉn, nguån ®iÖn. E. Ampe kÕ tríc víi vËt dÉn, nguån ®iÖn. Chọn câu đúng trong các câu trên. 24.15. để đo đợc dòng điện trong khoảng 0,10 A đến 2,20A ta nên sử dụng Ampe kÕ cã GH§ vµ §CNN nh sau: A. 3A - 0,2A. B. 3000mA - 10mA. C. 300mA - 2mA D. 4A - 1mA E. 3A - 5mA. Chọn câu đúng trong các câu trên. 24.16. Một mạch điện gồm Am pe kế mắc nối tiếp với một bóng đèn có cờng độ định mức 1,55A. Đèn sẽ sáng vừa khi : A. Am pe kÕ chØ 1,75A. B. Am pe kÕ chØ 0,75A. C. Am pe kÕ chØ 1,45A. D. Am pe kÕ chØ 2,5A. E. Am pe kÕ chØ 3,5A. Chọn câu đúng trong các câu trên. 24.17. Dòng điện trong mạch có cờng độ lớn, khi đó: A. T¸c dông tõ trªn nam ch©m ®iÖn cµng m¹nh. B. T¸c dông nhiÖt trªn bµn lµ, bÕp ®iÖn cµng m¹nh. C. Tác dụng sinh lý đối với sinh vật và con ngời yếu. D. Lợng đồng bám ở thỏi than nối cực âm nguồn điên càng nhiều. E. Bóng đèn mắc trong mạch càng sáng. Chọn nhận định sai trong các nhận định trên. 24.18. Trong một mạch điện có hai ampe kế giống nhau, một đặt trớc nguồn điện, một đặt sau nguồn. Khi đó : A. Sè chØ hai ampe lµ nh nhau. B. Sè chØ hai ampe kÕ kh«ng nh nhau. C. Ampe kÕ ®Çu cã sè chØ lín h¬n. D. Ampe kÕ sau cã sè chØ lín h¬n. E. Ampe nµo cã GH§ sè chØ lín. Chọn nhận định sai trong các nhận định trên.. 25. HiÖu ®iÖn thÕ vµ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu dông cô ®iÖn I. KiÕn thøc c¬ b¶n. * Nguồn điện tạo ra sự nhiễm điện khác nhau ở hai cực của nó, do đó gi÷a hai cùc cña mçi nguån ®iÖn cã mét hiÖu ®iÖn thÕ..

(61) kÕ.. * Đơn vị đo hiệu điện thế là vôn (V). Hiệu điện thế đợc đo bằng vôn. * Sè v«n kÕ ghi trªn mçi nguån ®iÖn lµ gi¸ trÞ cña hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nã khi cha m¾c vµo m¹ch. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. 1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 25.1. a. 500kV = 500.000V ; b. 220V = 0,220 kV c. 0,5V = 500mV ; 6kV = 6000V. 25.2. a. GH§ cña v«n kÕ lµ 10V ; §CNN cña v«n kÕ lµ 0,5V. c. Sè chia cña v«n kÕ khi kim n»m ë vÞ trÝ sè (1) lµ 1,5V d. Sè chia cña v«n kÕ khi kim n»m ë vÞ trÝ sè (2) lµ 7V 25.3. ta đánh số thứ tự từ trên xuống của cột bên phải lần lợt: 1,2,3,4. Khi đó ta cã: Pin trßn 1,5V - (3) ; Pin vu«ng 4,5V - (4). ¸c quy 12V - (2) ; Pin mÆt trêi - (1). 2. Bµi tËp n©ng cao 25.4. Trên một số dây điện có ghi: 250V - 5A. Con số đó có ý nghĩa gì? 25.5. Trong sơ đồ sau đây vôn kế nào mắc đúng. 1. 2. 25.6. Quan s¸t m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ. Cho biÕt (V1), (V2), (V3) cho biÕt ®iÒu g×? 1 A. 2. B. 3 25.7. T¹i sao khi ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu nguån ®iÖn ta ph¶i nèi cùc d¬ng cña nguån víi cùc d¬ng cña v«n kÕ vµ cùc ©m theocùc ©m cña nguån? NÕu nèi sai cã hiÖn tîng g× xÈy ra? 25.8. M¹ng ®iÖn trong nhµ em hiÖn nay ®ang sö dông lµ bao nhiªu? Cã thÓ mắc bóng đèn 110V - 40W và mạng điện đó đợc không? Tại sao? 25.9. Mét v«n kÕ bÞ lÖch kim, khi cha ®o hiÖu ®iÖn thÕ mµ kim kh«ng ë vÞ trí số không. Vì thế khi đo hiệu điện thế không đợc chính xác. Để khắc phục t×nh tr¹ng trªn ta lµm thÕ nµo? 25.10. Trên các viên pin con thỏ ngời ta đề 1,5V con số đó có ý nghĩa gì?. Em h·y dïng v«n kÕ ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña viªn pin vµ rót ra nhËn xÐt. 2. Bµi tËp tr¾c nghiÖm 25.11. Trong sơ đồ sau số chỉ của vôn kế vôn kế chính là: A. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn. - + B. HiÖu ®iÖn thÕ cña nguån ®iÖn trong m¹ch..

(62) C. Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn. D. HiÖu ®iÖn thÕ cña dßng ®iÖn trong m¹ch. E. HiÖu ®iÖn thÕ toµn bé m¹ch ®iÖn. Chọn câu đúng trong các câu trên. 25.12. Khi kho¸ K më v«n kÕ chØ: A. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn. B. HiÖu ®iÖn thÕ cña nguån ®iÖn trong m¹ch. C. Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn. D. HiÖu ®iÖn thÕ cña dßng ®iÖn trong m¹ch. E. HiÖu ®iÖn thÕ toµn bé m¹ch ®iÖn. Chọn câu đúng trong các câu trên.. - + K. 25.13. Nh×n vµo m¹ch ®iÖn bªn ta biÕt: A. V«n kÕ (1) chØ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu bãng §1. B. V«n kÕ (1) chØ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu hai bãng. C. V«n kÕ (2) chØ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu bãng §2. 1 D. V«n kÕ (2) chØ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu bãng §1. E. V«n kÕ (2) chØ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu hai bãng §1 §2. Nhận định nào đúng trong các nhận định trên. 25.14. Cho mạch điện sau, khi đó: A. V1 chØ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu nguån ®iÖn. B. V2 chØ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu bãng §1. C. V2 chØ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu m¹ch ®iÖn. D. V2 chØ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu m¹ch ®iÖn. E. V1 chØ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu bãng §2. Nhận định nào đúng trong các nhận định trên.. 2. §2. §1. 1. §2. §1 2. 25.15. Cho mạch điện bên, biết hai bóng đèn cùng loại khi ta biết: A. K đóng số chỉ V1 luôn luôn lớn hơn số chỉ V2. B. K đóng số chỉ V2 luôn luôn lớn hơn số chỉ V1. 1 C. K më sè chØ V2 lu«n lu«n lín h¬n sè chØ V1. D. K đóng hay mở số chỉ V1 luôn lớn hơn số chỉ V2. §1 E. K đóng hay mở số chỉ V1 luôn không thay đổi. 2 Nhận định nào đúng nhất trong các nhận định trên.. §2. 25.16. HiÖu ®iÖn thÕ lu«n tån t¹i ë: A. Hai ®Çu b×nh ¾c quy. B. ë hai ®Çu viªn pin. C. ë hai ®Çu vËt dÉn. D. ë hai ®Çu ®o¹n m¹ch. E. ë hai ®Çu §inam«. Nhận định nào đúng nhất trong các nhận định trên.. 26. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu dông cô ®iÖn I. KiÕn thøc c¬ b¶n. * Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn tạo ra dòng điện chạy qua bóng đèn đó..

(63) * Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua bóng đèn có cờng độ dòng điện cáng lớn. * Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ điện cho biết hiệu điện thế định mức để dụng cụ đó hoạt động bình thờng. II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa 26.1. C¸c trêng hîp cã hiÖu ®iÖn thÕ kh¸c 0 lµ a, c vµ d. 26.2. a. Ghi dÊu (+) vµ chèt nèi cùc d¬ng cña nguån. b. - Sơ đồ a: Vôn kế đo hiệu điện thế giữa hai cực để hở của nguồn điện . - Sơ đồ b: vôn kế đo hiệu điện thế giữa hài bóng đèn - Sơ đồ c. vôn kế đo hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn trong mạch điện kín. ; Sơ đồ d: giống sơ đồ a. 26.3. trong sơ đồ d: vôn kế có số chỉ bằng 0. 1.. Bµi tËp n©ng cao 26.4. Cho m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ: a. Hái v«n kÕ nµo chØ hiÖu ®iÖn thÕ lín h¬n? b. Khi mạch bị đứt tại A. Hỏi số các vôn kế cã chØ bao nhiªu? 2.. 26.5. Trong m¹ch ®iÖn h×nh bªn v«n kÕ nµo chØ hiÖu ®iÖn thÕ lín h¬n?. 26.6. Hai bóng đèn giống hệt nhau. đợc mắc vào mạng điện thành phố. a. Khi khoá K đóng cờng độ dòng điện chạy qua bóng đèn nào lớn hơn? b. Mở khoá K cờng độ dòng điện qua các bóng thay đổi thế nào.. A. 1. 220V. 2. 1 2. K 220V. §1. 26.7. So sánh hiệu điện thế qua các bóng đèn trong m¹ch ®iÖn bªn.. §2. §1 §2 §3. 26.8. H·y so s¸nh sè chØ cña hai v«n kÕ trong m¹ch ®iÖn bên. Biết các bóng đèn giống nhau.. 1. 2. 26.9. H·y so s¸nh hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu c¸c bãng trong m¹ch ®iÖn . Biết các bóng đèn giống nhau. Bµi tËp tr¾c nghiÖm. 26.10. Ba bãng cïng lo¹i 3V - 2W đèn mắc nối tiếp. Biết các bóng sáng bình thờng (hình bên). Khi đó hiệu điên. thế của toàn mạch có giá trị: A. 7,5V. ; B. 6V. 3..

(64) B. 9V. ; D. 6,5V ; E. 12V. Chọn câu trả lời đúng. 26.11. Khi các dụng cụ dùng điện mắc nối tiếp, khi đó: A. Cờng độ dòng điện qua các dụng cụ không nh nhau. B. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu c¸c dông cô nh nhau. C. Dßng ®iÖn ®i qua vµ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu mçi dông cô nh nhau. D. Cờng độ dòng điện qua các dụng cụ là giống nhau. E. HiÖu ®iÖn thÕ nh nhau, dßng ®iÖn kh«ng nh nhau. Chọn câu trả lời đúng. 26.12. Hai bóng đèn cùng loại mắc nối tiếp vào nguồn điện 9V, các bóng sáng bình thờng. Khi đó: A. Hiệu điện thế định mức của chúng đều là 9V. B. Hiệu điện thế định mức của chúng bằng 4,5V. C. Hiệu điện thế định mức của chúng là 3V và 6V. D. Hiệu điện thế định mức của chúng là 6V và 3V. E. Hiệu điện thế định mức của chúng là 7V và 2V. Chọn câu trảlời đúng. 26.13. H·y so s¸nh hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu c¸c bãng trong m¹ch ®iÖn . M N Biết các bóng đèn giống nhau loại 6V- 3W, các bóng sáng bình thờng. Khi đó: A. UMN = UNP = UPQ = 6V B. UMN = UNP = UPQ = 9V C. UMN = UNP = UPQ = 12V D. UMN = UNP = UPQ = 3V E. UMN = UNP = UPQ = 7,5V Chọn câu đúng.. P. Q. 26.14. Có một số nguồn điện loại: 6V, 9V, 12V, 16V và hai bóng đèn loại 6V - 3W. Để các đèn sáng bình thờng thì phải: A. Hai bãng nèi tiÕp víi nguån ®iÖn 9V. B. Hai bãng nèi tiÕp víi nguån ®iÖn 6V. C. Hai bãng song song víi nguån ®iÖn 9V. D. Hai bãng song song víi nguån ®iÖn 12V. E. Hai bãng nèi tiÕp víi nguån ®iÖn 12V. Chọn phơng án đúng trong các phơng án trên. 26.15. Hai bóng đèn khác loại, khi mắc nối tiếp với một nguồn điện. Khi đó: A. Mét s¸ng b×nh thêng, mét kh«ng b×nh thêng. B. Hai bóng mắc trong mạch đều sáng bình thờng. C. Cờng độ dòng nh nhau nên chúng sáng bình thờng. D. Nếu nguồn điện đủ hiệu điện thế chúng sáng bình thờng. E. B và C đúng. Chọn nhận định đúng trong các nhận định trên. 27. Tæng kÕt ch¬ng 3 : §iÖn häc I. KiÕn thøc c¬ b¶n. 1. Sù nhiÔm ®iÖn do cä x¸t, hai lo¹i ®iÖn tÝch.

(65)     2.   3.   4.   5.     6.     . Cã thÓ lµm nhiÔm ®iÖn nhiÒu vËt b»ng c¸ch cä x¸t. Mét vËt nhiÔm ®iÖn cã kh¶ n¨ng hót c¸c vËt kh¸c. C¸c vËt nhiÔm ®iÖn cïng lo¹i ®Èy nhau, kh¸c lo¹i hót nhau. Mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m nÕu nhËn thªm ªlectron, nhiÔm ®iÖn d¬ng nÕu mÊt bít ªlectr«n. Dßng ®iÖn, nguån ®iÖn Dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã híng cña c¸c ®iÖn tÝch. Mỗi nguồn điện đều có hai cực. ChÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn - Dßng ®iÖn trong kim lo¹i ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua. ChÊt c¸ch ®iÖnlµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua. Dßng ®iÖn trong kim lo¹i lµ dßng cña c¸c ªlectron tù do dÞch chuyÓn cã híng. Sơ đồ mạch điện - chiều dòng điện Mạch điện có thể mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ mạch điện cóthể lắp thêm m¹ch ®iÖn t¬ng øng. ChiÒu dßng ®iÖn lµ chiÒu tõ cùc d¬ng qua d©y dÉn vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tíi cùc ©m cña nguån ®iÖn. C¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn Dòng điện đi qua một vật dẫn thông thờng, đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng lên tới nhiệt độ cao thì phát sáng. Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ v× nã cã thÓ lµm quay nam ch©m. Dßng ®iÖn cã t¸c dông ho¸ häc. Dòng điện có tác dụng sinh lý khi đi qua cơ thể ngời và các động vật, Cờng độ dòng điện và hiệu điện thế Dòng điện càng mạnh thì cờng độ dòng điện càng lớn. Ngời ta đo cờng độ dòng điện bằng Ampe kế - Đôn vị cờng độ dòng điện lµ ampe ( A). Nguồn điện tạo ra sự nhiễm điện khác nhau ở hai cực của nó, do đó giữa hai cực của mỗi nguồn điện đều có một hiệu điện thế. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu vËt dÉn t¹o ra dßng ®iÖn ch¹y trong nã. HiÖu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua nó có cờng độ càng lớn. Ngêi ta ®o hiÖu ®iÖn thÕ b»ng V«n kÕ. §¬n vÞ cña hiÖu ®iÖn thÕ lµ von (V).. II. Bµi tËp c¬ b¶n. 27.1. T¹i sao khi cä x¸t c¸c thanh nhùa vµo len d¹ hoÆc lôa th× thanh nhùa bÞ nhiÔm ®iÖn, cßn khi cä x¸t thanh kim lo¹i vµo lôa th× nã kh«ng bÞ nhiÔm ®iÖn. 27.2. Trªn hai sîi t¬ kh« ngêi ta treo hai qu¶ cÇu kim lo¹i tiÕp xóc nhau. Sau khi truyền cho một trong hai quả một lợng điện tích nào đó. Hỏi hiện tờng gì sÏ xÈy ra? 27.3. HiÖn tîng g× sÏ xÈy ra hai qu¶ cÇu trong bµi 27.2 ®ang ®Èy nhau c¸ch một khoảng nào đó, nếu một trong trong hai quả bị phóng hết điện? 27.4. Trong m¹ch ®iÖn gåm nguån ®iÖn vµ c¸c thiÕt bÞ tiªu thô ®iÖn. Khi cã dßng ®iÖn trong m¹ch, nguån ®iÖn chÞu t¸c dông nhiÖt kh«ng? 27.5. Nh÷ng vËt sau ®©y vËt nµo lµ vËt dÉn ®iÖn,vËt c¸ch ®iªn? a. D©y kÏm. b. D©y cao su. c. Thanh gç d. MiÕng gang. e. miÕng nhùa. g. cèc níc muèi. 27.6. §Ó lµm kªu chu«ng ®iÖn, ngêi ta lîi dông t¸c dông nµo cña dßng ®iÖn? 27.7. §èi víi d©y dÉn ®iÖn th× t¸c dông nhiÖt cã lîi hay cã h¹i? 27.8. Khi dßng ®iÖn ch¹y qua b×nh ph©n nã cã g©y ra t¸c dông nhiÖt kh«ng?.

(66) 27.9. Phải mắc am pe kế và vôn kế nh thế nào để đo hiệu điện thế và dòng ®iÖn qua vËt dÉn? 27.10. Chọn câu sai trong các nhận định sau: A. Mçi nguyªn tö cã c¸c ªlectron nªn lu«n bÞ nhiÔm ®iÖn. B. Khi trung hßa khi: ®iÖn tÝch ©m b»ng ®iÖn tÝch d¬ng. C. Khi nguyªn tö mÊt bít ªlectron nã bÞ nhiÔm ®iÖn. D. Khi nguyªn tö nhËn thªm ªlectron nã bÞ nhiÔm ®iÖn. E. Tất cả các nguyên tử đều có khả năng nhiễm điện. 27.11. Chọn câu sai trong các nhận định sau: A. Dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã híng cña c¸c ®iÖn tÝch. B. Trong kim lo¹i dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã híng cña c¸c ®iÖn tÝch ©m. C. Khi có hiệu điện thế giữa hai đầu vật dẫn, khi đó có dòng điện qua vËt dÉn. D. Cờng độ dòng điện nh nhau, khi đi qua các vật dẫn mắc nối tiếp trong m¹ch. E. Khi hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu vËt dÉn cµng lín, dßng ®iÖn qua nâ cµng lín. 27.12. Dßng ®iÖn sÏ ch¹y qua vËt dÉn khi: A. Hai ®Çu vËt dÉn cã mét hiÖu ®iÖn thÕ. B. Vật dẫn đợc nối với nguồn điện. C. Vật dẫn phải đợc nối tiếp với nguồn điện. D. Hai ®Çu vËt dÉn ph¶i cã hiÖu ®iÖn thÕ thÝch hîp. E. VËt dÉn chôi t¸c dông tõ vµ t¸c dông ho¸ häc. Chọn nhận định đúng. 27.13. M¹ch ®iÖn bªn lµ m¹ch gåm: A. Ba bãng m¾c nèi tiÕp. §1 §2 §3 B. §Ìn §1 nèi tiÕp §2 song song §3 C. §Ìn §2 nèi tiÕp §3 song song §1 D. §Ìn §1 song song §2 nèi tiÕp §3 E. Ba đèn cùng mắc song song. Chọn nhận định đúng. 27.14. M¹ch ®iÖn bªn lµ m¹ch gåm: A. Ba bãng m¾c nèi tiÕp. B. §Ìn §1 nèi tiÕp §2 song song §3 §1 §2 §3 C. §Ìn §2 nèi tiÕp §3 song song §1 D. Ba đèn cùng mắc song song. E. §Ìn §1 song song §2 nèi tiÕp §3 Chọn nhận định đúng. 27.15. Mạch điện bên gồm các bóng loại 3V, mắc vào nguồn 9V. Khi đó: A. Ba bãng s¸ng b×nh thêng. B. §Ìn §1 vµ §2 s¸ng §3 tèi C. Ba s¸ng kh«ng b×nh thêng. §1 §2 §3 D. §Ìn §1 vµ §2 tèi §3 s¸ng E. Ba bóng đều không sáng. Chọn nhận định đúng.. III. Híng dÉn vµ §¸p sè 17.5. Câu b và câu c đúng..

(67) 17.6. Câu b đúng. 17.7. Sù nãng lªn vµ sù nhiÔm ®iÖn lµ hai hiÖn tîng kh«ng liªn quan g× víi nhau. Sự nhiễm điện của đũa thuỷ tinh do quá trình trao và nhận eléctron giữa lụa và đũa thuỷ tinh. 17.8. Khi cánh quạt hoạt động nó cọ xát liên tục với không khí và nó bị nhÔm ®iÖn vµ nã hót c¸c h¹t bôi nªn bôi b¸m vµo. 17.9. Ta chØ cÇn ®a ngãn tay l¹i gÇn c¸c m¶nh giÊy, nÕu m¶nh nµo bÞ hót vÒ phÝa tay chøng tá nã bÞ nhiÔm ®iÖn. 17.10. Khi lau kính, màn hình Tivi vào những ngày hanh khô, vô tình ta đã lµm cho chóng bÞ nhiÔm ®iÖn vµ chóng cã thÓ hót bôi nhiÒu h¬n. 17.11. Khi hai quả cầu bấc treo gần nhau chúng hút nhau, khi đó các dây treo lÖch khái vÞ trÝ c©n b»ng. 17.12. Để tách các trang sách một cách đẽ dàng ngời ta cho cuốn sách nhiễm điện. Khi đó các trang sách đẩy nhau xoè ra sau đó ta sấy khô sách ta sẽ mở nã dÔ dµng. 17.13. §a c¸c vËt nhÑ nh mÉu giÊy, l«ng chim l¹i gÇn nÕu bÞ hót th× ta biÕt vật đó bị nhiễm điện. 17.14. Trong c¸c ph©n xëng dÖt may thêng cã nhiÒu bôi b«ng bay l¬ l÷ng g©y « nhiÔm kh«ng khÝ, ¶nh hëng søc khoÎ c«ng nh©n. Nh÷ng tÊm kim lo¹i nhiÔm ®iÖn hót c¸c bôi b«ng thùc hiÖn nhiÖm vô “ thu gom” vµ lµm s¹ch kh«ng khÝ trong ph©n xëng. C©u A B C D E C©u A 17.15 x 17.18 17.16 x 17.19 x 17.17 x 17.20. B. C x. D. E. x. 18.5. Khi mét vËt nhiÔm ®iÖn th× cã thÓ cho hoÆc nhËn thªm c¸c electron nên khối lợng của nó thay đổi. Nhng vì khối lợng của các electron rất nhỏ so với khối lợng của vật nên ta coi nh khối lọng của vật không đổi. 18.6. Hình a. Đánh dấu (+) hoặc cùng đánh dấu (-) cho cả hai. H×nh b. §¸nh dÊu ngîc nhau cho 2 qu¶ cÇu. 18.7. Ta biết rằng một vật nhiễm điện âm thì vật đó thừa một số electron. Khi cho vËt nµy tiÕp xóc víi vËt kh«ng nhiÔm ®iÖn th× mét sè electron ë vËt nhiÔm ®iÖn di chuyÓn sang vËt kh«ng nhiÔm ®iÖn khi c©n b»ng ®iÖn tÝch xÈy ra thì cả hai vật đềuthừa electron nên cả hai đều bị nhiễm điện âm. Vậy nhận định trên hoàn toàn chính xác. 18.8. Khi qu¶ cÇu C tÝch ®iÖn d¬ng nã t¸c dông lùc lªn qu¶ c©u A vµ B. Ta thÊy qu¶ cÇu B tÝch ®iÖn ©m. Qu¶ cÊu A cã thÓ tÝch ®iÖn ©m còng cã thÓ tÝch ®iÖn d¬ng. NÕu A d¬ng chøng tá lùc cña C hót B lín h¬n A hót B. Nếu A mang điện âm khi đó lực hút của C đối với A lớn hơn lực đẩy của B đối với A. 18.9. Khi làm thí nghiệm để kiểm tra các vật nhiễm điện đa số là các vật mang ®iÖn tÝch nhá nªn lùc hót hoÆc ®Èy gi÷a chóng rÊt nhá. Ngêi ta sö dông qu¶ cÇu bÊc nhá, nhÑ nh»m kiÓm tra vËt nhiÔm ®iÖn mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n. C©u A B C D E C©u A B C D E 18.10 x 18.13 x 18.11 x 18.14 x 18.12 x 18.15 x 19.4. Các thiết bị dùng pin nh rađiô, đồng hồ treo tờng ... ngời ta đã quy định sẵn chiều mà dòng điện di chuyển để nó hoạt động. Nên khi ta lắp pin vào cần phải kiểm tra xem đã đúng chiều hay cha..

(68) 19.5. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc sö dông còng nh tr¸nh cång kÒnh cho c¸c thiÕt bị điện, ngời ta sử dụng các nguồn điện thích hợp để khi lắp vào tạo thẩm mü cho s¶n phÈm. 19.6. NÕu nèi t¾t c¸c cùc cña nguån ®iÖn th× sÏ lµm cho nguån ®iÖnphãng ®iÖn vµ nhanh chãng hÕt ®iÖn. 19.7. Trên bề mặt ắc quy ngoài các cọc để đa dòng điện vào hoặc ra thì ngòi ta thòng làm nắp bằng nhựa để cách điện. Nếu ta để bề mặt của ắc quy bẩn, có thể trong các chất giây bẩn đó có các chất dẫn điện nh vậy vô tình ta đã đa dßng ®iÖn ra ngoµi mét c¸ch v« Ých, lµm cho ¾c quy nhanh hÕt ®iÖn. 19.8. Khi xe chở “téc” xăng dầu do quá trình chuyển động có sự cọ xát giữa xe vµ kh«ng khÝ, cä x¸t gi÷a x¨ng dÇu víi thïng chøa lµm cho xe vµ c¸c vËt trªn xe nhiÔm ®iÖn. Nh vËy dÔ cã hiÖn tîng phãng ®iÖn gi÷a thïng xe vµ lèp, dễ gây nguy cơ cháy. Do đó để đề phòng cháy nổ ngời ta phải nối xe với mặt đất. 19.9. Không thể xác định đợc các cực của nguồn điện bằng các dụng cụ trên. Muốn xác định ta cần biết đợc chiều của dòng điện trong mạch. Với các dụng cụ trên không cho phép chúng ta xác định đợc chiều của dòng điện. C©u A B C D E C©u A B C D E 19.10 x 19.13 x 19.11 x 19.14 x 19.12 x 19.15 x 20.5. - Chất dẫn điện: các kim loại nh: Bạc, đông, vàng, nhôm, sắt, thuỷ ng©n, than ch× c¸c dung dÞch axÝt, kiÒm, muèi, níc thêng dïng... - C¸c chÊt c¸ch ®iÖn ë ®iÒu kiÖn thêng: níc nguyªn chÊt, kh«ng khÝ gç kh«, nhùa, cao su, mª ca, thuû tinh... 20.6. Lý luËn trªn kh«ng chÝnh x¸c: v× dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã híng cña c¸c electron trong vËt, mµ nhiÔm ®iÖn chØ lµ sù nhËn hay nhêng c¸c electron tõ vËt nµy sang vËt kh¸c. VÝ dô: chiÕc thíc nhùa lµ vËt rÊt dÔ lµm nhiÔm ®iÖn nhng nã l¹i lµ vËt c¸ch ®iÖn rÊt tèt. 20.7. Trong quá trình sửa chữa có nhiều lúc sơ ý để các bộ phận của cơ thể ch¹m vµo c¸c chi tiÕt ®ang cã dßng ®iÖn ch¹y qua rÊt nguy hiÓm. §Ó cho dßng ®iÖn kh«ng truyÒn qua c¬ thÓ th× nguêi thî ®iÖn ph¶i ngåi trªn ghÕ c¸ch ®iÖn hoÆc ®i dµy, dÐp c¸ch ®iÖn. 20.8. Gç kh« lµ chÊt c¸ch ®iÖn rÊt tèt, nhng trong thÝ nghiÖm b¹n häc sinh nµy v« t×nh quªn r»ng ruét bót ch× lµ mét thái than dÉn ®iÖn rÊt tèt. Nªn khi võa ch¹m tay vµo ®Çu kia cña bót ch× th× bÞ ®iÖn giËt. 20.9. Sîi chØ t¬ lµ mét chÊt c¸ch ®iÖn rÊt rèt, v× thÕ c¸c ®iÖn tÝc trªn vËt nhiễm điện không truyền đợc sang vật khác. 20.10. Cả hai chất cách điện hay dẫn điện đều quan trọng nh nhau. Thử nghĩ rằng giả sử trong các dây quấn của các động cơ đang hoạt động do một nguyên nhân nào đó mà các chất cách điện mất tác dụng cách điện thì lập tức máy hỏng. điều đó rất nghiêm trọng nó không những ảnh hởng đến công việc mµ cßn g©y ra nguy hiÓm cho nh÷ng ngêi ®iÒu khiÓn. C©u A B C D E C©u A 20.11 x 20.14 20.12 x 20.15 20.13 x 20.16. B. C. D x. E x x.

(69) 21.5. Sơ đồ đèn pin:. K. 1.5. a. Khi k më bãng §1 s¸ng, bãng §2 tèi. 21.7. Ta có thể mắc theo các sơ đồ sau:. +. -. +. Nguån. Nguån. 21.8. a. K1 đóng, ngắt K3. 22 b. K3 đóng, ngắt K1 23Nguån c. Ngắt K2, K1 và K2 đều đóng. 21.9.a. Đèn Đ1 sáng, đèn Đ2 và Đ3 tắt. b. Cả 3 đèn sáng. 21.10. Khi k1 đóng có dòng điện chạy qua nguồn, đèn Đ1 sáng. C©u A B C D E C©u A 21.11 x 21.14 21.12 x 21.15 21.13 x 21.16. B. C x. D. E. x x. 22.4. T¸c dông nhiÖt cã h¹i trong c¸c dông cô: - M¸y b¬m níc. - M¸y æn ¸p. 22.5. Khi dòng điện chạy qua các vật dẫn đều làm cho vật dẫn nóng lên và to¶ nhiÖt. Víi c¸c d©y dÉn cña m¹ng ®iÖn nhiÖm vô chÝnh cña nã lµ dÉn ®iÖn, nếu bị nóng lên có thể làm tổn hại đến tuổi thọ của dây, mặt khác nó còn làm cho nhiệt độ của môi trờng tăng lên gây ảnh hởng cho môi sinh. 22.6. CÇu ch× lµ mét ®o¹n d©ydÉn m¾c nèi tiÕp víi m¹ch ®iÖn, c¸c ®o¹n d©y chì này có tiết diện khác nhau và đợc tính toán trớc sao cho nó chịu đợc dòng điện theo yêu cầu sử dụng. Nếu quá giới hạn đó dây chì sẽ bị nóng chảy là d©y bÞ døt ng¾t lµm m¹ck ®iÖn 22.7. R¬le nhiÖt cña bµn lµ lµ mét b¨ng kÐp, khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua b¨ng kÐp nãng lªn vµ hai tÊm kim lo¹i kh¸c nhau vµ gi·n në v× nhiÖt kh¸c nhau làm cho băng kép cong lên. Khi nhiệt độ đạt đễn mức nào đó băng kép nhấc khái tiÕp ®iÓm cña r¬le”lµm ng¾t m¹ch ®iÖn. 22.8. Khi do một nguyên nhân nào đó các dây dẫn điện chập vào nhau, dòng điện tăng lên và toả ra một nhiệt lợng lớn gây hoả hoạn. Để đề phòng ngời ta phải mắc các dây dẫn xa nhau và đúng theo các yêu cầu kỹ thuật và phải kiểm tra thờng xuyên. Ngoài ra các mạng điện trong gia đình phải đợc gắn với cầu chì hoặc aptômat đúng tiêu chuẩn vào mạch để cắt điện khi quá tải. 22.9. Pin míi l¾p pin míi cã kh¶ n¨ng cung cÊp dßng ®iÖn m¹nh h¬n khi pin đã sử dụng lâu ngày. Vì thế tác dụng nhiệt và phát sáng của dòng điện khi pin m¹nh tèt h¬n khi pin yÕu. 22.10. Nhận định trên sai. Khi có dòng điện chạy qua các vật dẫn đều gây ra tác dụng nhiệt. Nhng nhiệt độ của vật cha cao hoặc cha đủ điều kiện để phát s¸ng vËt dÉn. C©u A B C D E C©u A B C D E 22.11 x 22.14 x 22.12 x 22.15 x.

(70) 22.13 x 22.16 x 23.5. a. Khi nèi hai thái than A,B víi nguån th× trong m¹ch xuÊt hiÖn dßng ®iÖn v× dung dÞch muèi dÉn ®iÖn. b. Sau mét thêi gian ta thÊy b¹c b¸m vµo mét trong hai cùc than A hoÆc B đồng thời ta thấy bình điện phân sủi bọt và nóng lên. c. Cùc B lµ cùc d¬ng. 23.6. Bé phËn chÝnh cña cÇn cÈu ®iÖn chÝnh lµ mét nam ch©m ®iÖn. Khi cã dßng ®iÖn ®i qua lâi s¸t cña nam ch©m ®iÖn bÞ nhiÔm tõ tÝnh cã thÓ hót c¸c vật làm bằng sắt nh côngtaine để chứa hàng, sau đó bộ phận tời chỉ việc nâng vËt lªn vµ bèc dì theo nhu cÇu. Sơ đồ đơn giãn của cần cẩu điện: M¸y têi. C¸p Nam ch©m ®iÖn. 23.7. Khi sữa chữa điện nếu không có biện pháp đúng đắn rất nguy hiểm có thể dẫn đến chết ngời do điện giật. Để tránh điện giật cần phải tránh không Hµng tiÕp xóc trùc tiÕp víi ®iÖn, c¸c dông cô s÷a ch÷a ph¶i bäc c¸ch ®iÖn chæ tay cầm và luôn đợc giữ khô ráo. Tốt nhất khi sữa chữa nên cắt điện trớc khi sửa ch÷a. 23.8. T¸c dông sinh lý cña dßng ®iÖn cã h¹i hay cã lîi tuú thuéc vµo dßng ®iÖn m¹nh hay yÕu. NÕu dßng ®iÖn m¹nh th× rÊt nguy hiÓm, nhng nÕu dßng điện yếu và đợc tính toán phù hợp, nó sẽ kích thích các cơ và các trung khu thần kinh hoạt động. d©y dÉn 23.9. B×nh thêng kim la bµn lu«n chØ híng Bắc - Nam, khi nó đặt cạnh dây dẫn có Kim la bµn dßng ®iÖn sÏ lµm cho kim la bµn quay. Để nhận thấy điều đó ta có thể bố trí thí BiÕn trë nghiÖm nh h×nh bªn. C©u A B C D E C©u A 23.10 x 23.13 23.11 x 23.14 23.12 x 23.15. B. C. D. E x. Nguån. x x. 24.5.Cã thÓ ghÐp theo ph¬ng ¸n sau: a - (4) ; b - (1) ; c - (3) ; d - (1). 24.6. Không đúng, vì Ampe kế đo cờng độ dòng điện nên phải mắc nối tiếp với các bóng đèn. 24.7. Ta có thể mắc theo sơ đồ sau: + -. 24.8. Ta cã thÓ m¾c thªm c¸c Ampe kÕ nh sau:.

(71) Nguån. 24.9. Ta cã thÓ m¾c thªm c¸c Ampe kÕ nh sau:. 24.10. a. §iÒn dÊu nh h×nh vÏ. b. NÕu m¾c Ampe kÕ ngîc cùc ta kh«ng thể đo đợc dòng mà còn có thể làm cháy dông cô.. + + -. -. +. 24.11. Bất cứ dụng cụ đo các đại lợng vật lý nào trớc khi đo ta phải xem các vật chỉ thị của nó đã đúng vạch số “0” hay cha. Nếu cha đúng ta phải điều chỉnh để quy “ 0” . Đối với Ampe kế ta tiến hành lấy “ Tuốc- vít” xoay đinh ốc gần trục quay của kim về số “0” rồi sau đó mới tiến hành đo. 24.12. Khi đèn sáng chứng tỏ trong mạch có dòng điện và mạch kín vì thế dßng ®iÖn trong m¹ch ch¹y qua c¸c vËt dÉn cã trong m¹ch. B¶n th©n nguån ®iÖn còng lµ vËt dÉn vµ v× thÕ cã dßng ch¹y qua nã. C©u A B C D E C©u A 24.13 x 24.16 24.14 x 24.17 24.15 x 24.18 x. B. C x x. D. E. 25.4. C¸c con sè trªn d©y chØ hiÖu ®iÖn thÕ vµ dßng ®iÖn mµ sîi d©y cã thÓ chịu đựng. 25.5. V«n kÕ 1 m¾c sai. 25.6. Vôn kế V1 chỉ hiệu điện thế giữa hai bóng đèn (1) và (2) từ trái qua ph¶i. V«n kÕ V2ChØ hiÖu ®iÖn thÕ trªn ®o¹n m¹ck chøa hai bãng (2), (3) vµ v«n kÕ V3 chØ hiÖu ®iÖn thÕ trªn ®o¹n m¹ch AB. 25.7. Do cÊu t¹o cña v«n kÕ khi cã dßng ®iÖn vµo sÏ lµm cho kim quay mét góc nào đó. Chiều quay và góc quay phụ thuộc vào chiều của dòng điện. Nếu để dòng ngợc làm kim quay ngợc làm hỏng vôn kế. 25.8. M¹ng ®iÖn sinh ho¹t cña m¹ng ®iÖn quèc gia lµ 220V v× thÕ ta kh«ng thể mắc bóng đèn 110V - 40W vó mạng. Nếu mắc vào làm bóng đèn sẽ cháy. 25.9. Bất cứ dụng cụ đo các đại lợng vật lý nào trớc khi dô ta phải xem các vật chỉ thị của nó đã đúng vạch số “0” hay cha. Nếu cha đúng ta phải điều chỉnh để quy “ 0” . Đối với vôn kế ta tiến hành lấy “ Tuốc- vít” xoay đinh ốc gần trục quay của kim về số “0” rồi sau đó mới tiến hành đo. 25.10. Con số đó chỉ hiệu điện thế giữa hai cực của pin ( sau này học lớp trên ta gọi nó là sức điện động của nguồn điện). Nếu dùng vôn kế đo trực tiếp trªn hai cùc cña pin th× v«n kÕ sÏ chØ 1,5V. C©u A B C D E C©u A 25.11 x 25.14. B x. C. D. E.

(72) 25.12 25.13. x x. 25.15 25.16. x x. 26.4. a. Hai vôn kế đều chỉ 220V b. Khi mạch điện đứt ở A khi đó vôn kế V2 chỉ số 0 còn V1 chỉ 220V. 26.5. sè chØ cña v«n kÕ V2 lín h¬n V1. 26.6. a. Hiệu điện thế hai đầu các bóng đèn nh nhau do đó cờng độ dòng ®iÖn ch¹y qua chóng lµ nh nhau. b. Khi mở khoá K, hiệu điện thế hai đầu bóng đèn Đ 1 không thay đổi nên cờng độ qua Đ1 không đổi. Khi đó hiệu điện thế qua Đ2 bằng không ( mạch hở) do vậy cờng độ dòng điện qua Đ2 bằng không. 26.7. Hiệu điện thế của ba bóng đèn đều nh nhau. 26.8. Sè chØ hai v«n kÕ nh nhau. 26.9. HiÖu ®iÖn thÕ trªn c¸c bãng lµ nh nhau. C©u A B C D E C©u A B C D E 26.10 x 26.13 x 26.11 x 26.14 x 26.12 x 26.15 x 27.1. Thanh nhựa là vật không dẫn điện vì thế tại một vùng nào đó nhận thêm êlectron, các electron không thể di chuyển từ điểm này đến điểm khác kÕt qu¶ nhùa nhiÔm ®iÖn. Ngîc l¹i kim lo¹i dÉn ®iÖn tèt, nã cã cã thÓ cho ¸c electron di chuyển một cách dễ dàng. Do vậy nếu tại một vùng nào đó mất bớt electron thì nó có thể nhận các electron từ vải hoặc tay ngời để bù đắp. 27.2. Sau khi tÝch ®iÖn cho mét trong hai qu¶ cÇu, v× chóng tiÕp xóc nhau nªn cả hai đều nhiễm điện cùng loại. Kết quả chúng đẩy nhau làm cúng lệc ra khái vÞ trÝ c©n b»ng. 27.3. Khi một trong hai quả mất điện đột ngột, chúng thôi đẩy nhau, cả hai trở về vị trí cân bằng , tiếp xúc nhau và truyền điện tích cho nhau. Sau đó chóng tiÕp tôc ®Èy nhau lÖch khái vÞ trÝ c©n b»ng víi mét gãc nhá h¬n gãc lÖch ban ®Çu. 27.4. Bản thân nguồn điện tạo ra dòng điện trong mạch, vừa đóng vai trò một vËt dÉn. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua nguån còng g©y ra t¸c dông nhiÖt lµm cho nguån nãng lªn. 27.5. C¸c vËt dÉn ®iÖn: d©y kÏm, miÕng gang, cèc níc muèi. C¸c vËt c¸ch ®iÖn: d©y cao su, thanh gç, miÕng nhùa. 27.6. T¸c dông tõ. 27.7. Cã h¹i. 27.8. Ngoµi t¸c dông ho¸ häc, dßng ®iÖn cßn lµm cho b×nh ®iÖn ph©n nãng lªn. 27.9. Am pe kÕ m¾c nèi tiÕp, v«n kÕ m¾c song song víi vËt dÉn. C©u A B C D E C©u A B C D E 27.10 x 27.13 x 27.11 x 27.14 x 27.12 x 27.15 x.

(73)

(74)

bai tap vat ly 7

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về