<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>BẢN THUYẾT MINH THIẾT BỊ DẠY HỌC TỰ LÀM</b>

Tên thiết bị dạy học tự làm: MƠ HÌNH CƠ CẤU TAY QUAY - THANH LẮC
Tên tác giả (nhóm tác giả): Trần Văn Đoàn - Tổ Khoa học tự nhiên

Đơn vị: Trường THCS B Hải Minh Huyện: Hải Hậu Tỉnh: Nam Định
<b>I. Thông tin chung</b>

(Nêu lý do tự làm và nói rõ TBDH này chưa có ai làm hoặc có nhưng phải cải
tiến ra sao)

Trong môn Công nghệ lớp 8, đồ dùng phục vụ cho giáo viên lên lớp là không thể
thiếu được nhất là phần “truyền và biến đổi chuyển động”. Tuy thiết bị dạy học trong
bộ va li Công nghệ 8 mà sở Giáo dục Nam Định cấp về cho các trường là tương đối đầy
đủ để giảng dạy các bài trong chương trình nhưng mơ hình trực quan về “cơ cấu tay
<i><b>quay - thanh lắc” khơng có trong danh mục đồ dùng được cấp phát, để phục vụ tốt cho</b></i>
việc giảng dạy bài: “<i>Biến đổi chuyển động”</i> và<i> “Mối ghé</i>p <i>động”, bản thân tôi đã nghĩ</i>
là phải làm mơ hình “Cơ cấu tay quay - thanh lắc”.

Tình trạng thiết bị: (Làm mới/Cải tiến): Làm mới
Và đã được công bố chưa (Hình thức: trên tạp chí, ở hội thi...)? Chưa
<b>II. Cơng dụng (chức năng) của TBDH tự làm:</b>

(Dạy bài nào trong chương trình mơn học, lớp học hoặc ngoại khóa)
Thiết bị dạy học này dùng để dạy bài 27 và bài 30 mơn Cơng nghệ lớp 8.
<b>III. Quy trình thiết kế TBDH tự làm</b>

<b>1. Nguyên tắc và cấu tạo</b>

(Nêu nguyên tắc hoạt động của TBDH và TBDH gồm các chi tiết nào? Kích thước và
yêu cầu kỹ thuật của các chi tiết...)

<i><b>* Cấu tạo của TBDH gồm:</b></i>
- 1. Tay quay 1.

- 2. Thanh truyền.
- 3. Thanh lắc.
- 4. Giá đỡ.

<i><b>* Nguyên tắc hoạt động của TBDH: </b></i>

Khi tay quay 1 quay đều quanh trục A, thông qua thanh truyền 2, làm thanh lắc 3
lắc qua lắc lại quanh trục D một góc nào đó.

<i><b>* Các chi tiết của TBDH:</b></i>

- Bảng gỗ dán mica có khung viền kích thước: 80cm x 60cm x 3cm.
- Thanh 1 có kích thước: 13cm x 2,5cm x 1,3cm.

- Thanh 2 có kích thước: 30cm x 2,5cm x 1,3cm.
- Thanh 3 có kích thước: 23cm x 2,5cm x 1,3cm.
- Thanh 4 có kích thước: 31cm x 2,5cm x 1,3cm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i><b>* Nguyên vật liệu</b></i>(Liệt kê các nguyên vật liệu, số lượng các chi tiết)
- Gỗ dán mica dùng làm bảng mơ hình 1 tấm (80cm x 60cm x 0,2cm).
- Nhôm viền bảng (300cm x 5cm x 2,5cm )

- Nhôm dùng làm các thanh 1, 2, 3, 4 (100cm x 2,5cm x 1,3 cm)
- Bu lơng (có đai ốc, vịng đệm)

- Sơn, bút lơng dầu.

- Giấy đề can màu.
<i><b>* Cách làm</b></i>

- Dùng thanh nhôm (300cm x 5cm x 2,5cm) đóng viền bảng gỗ có dán mica dùng
làm bộ phận chính của TBDH.

- Dùng bút lơng dầu vẽ hình “cơ cấu tay quay - thanh lắc” (hình 30.4 SGK Cơng
nghệ 8).

+ Đường trịn tâm A có bán kính 12cm.
+ Đường trịn tâm D có bán kính 22cm.

+ Dùng máy khoan, mũi khoan có đường kính 5mm, khoan tại tâm A và D của
các đường tròn.

+ Dùng cưa cắt thanh nhôm thành 4 thanh 1, 2, 3, 4 có kích thước (đã nêu trong
mục III.1b).

+ Dùng máy khoan, mũi khoan có đường kính 5mm, khoan lỗ hai đầu mỗi
thanh để tạo lỗ bắt bu lông và đai ốc.

- Dùng giấy đề can đã cắt dán hình “cơ cấu tay quay - thanh lắc” (hình 30.4 SGK
Cơng nghệ 8).

<b>2. Lắp ráp và bố trí TBDH tự làm</b>
- Lắp thanh 4 cố định.

- Nối một đầu của thanh 1 vào điểm A và một đầu thanh 3 vào điểm D, dùng đai
ốc có vịng đệm vặn lại sao cho thanh 1 có thể quay quanh A và thanh 3 có thể lắc qua
lắc lại được quanh D.

- Nối đầu thanh 1 còn lại với 1 đầu của thanh 2 bằng bu lơng, đai ốc và vịng đệm
để tạo thành một khớp động.

- Nối đầu thanh 3 còn lại với 1 đầu của thanh 2 bằng bu lơng, đai ốc và vịng đệm
để tạo thành một khớp động.

- Trên đầu bu lông của khớp động giữa thanh 1 và thanh 2 có thể bắt thêm một
tay quay (có thể là một nút nhựa có lắp đai ốc hoặc là một tay quay)

<b>IV. Hướng dẫn khai thác và sử dụng </b>

(Nêu các bước tiến hành, cách khai thác và sử dụng)
- Áp dụng dạy bài 27: “Mối ghép động”.

Cơ cấu này dùng làm giáo cụ trực quan giảng dạy phần <i>“Thế nào là mối</i>
<i>ghép động”.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Minh họa một số vị trí của cơ cấu.

<b>Hình 1</b>

<b>Hình 2</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Cơ cấu này dùng làm giáo cụ trực quan giảng dạy mục II: Một số cơ cấu biến
<b>đổi chuyển động mà cụ thể là phần </b><i>“Biến chuyển động quay thành chuyển động lắc”.</i>

Khi tay quay 1 (thanh 1) quay đều quanh trục A, thông qua thanh truyền 2 (thanh 2),
làm cho thanh lắc 3 (thanh 3) lắc qua lắc lại quanh trục D một góc nào đó. Như vậy
trong trường hợp này cơ cấu đã biến chuyển động tròn đều thành chuyển động lắc.

<i><b>Mở rộng: Ngược lại nếu cho thanh lắc 3 (thanh 3) lắc qua lắc lại quanh trục D</b></i>
một góc nào đó, thơng qua thanh truyền 2 (thanh 2), làm cho tay quay 1 (thanh 1) quay
đều quanh trục A. Như vậy trong trường hợp này cơ cấu đã biến chuyển động lắc thành
chuyển động tròn đều.

<i><b>Ứng dụng của cơ cấu này trong thực tế: </b></i>

Dùng trong máy dệt, máy khâu đạp chân, xe tự đẩy...
<b>V. Những điểm cần lưu ý khi sử dụng, bảo quản </b>

Thiết bị mơ hình “Cơ cấu tay quay - thanh lắc” rất dễ làm bằng nguồn vật liệu
tận dụng, giá thành làm ra sản phẩn thì thấp nhưng hiệu quả sử dụng để giảng dạy thì rất
cao (nếu khơng có mơ hình này mà chỉ dạy như hình vẽ 27.2 và hình 30.4 SGK - CN8
thì học sinh khó mà tiếp thu được các khái niệm: mối ghép động, biến chuyển động
quay thành chuyển động lắc và ngược lại).

<i><b>Bảo quản: trước khi dạy nên cho vào các khớp quay một ít dầu và sau khi dạy có</b></i>
thể đưa vào tủ trưng bày đồ dùng dạy học tự làm hoặc có thể treo trên tường của phịng
bộ mơn.

<b>Hiệu trởng</b> <b>_{Người viết thuyết minh}</b>
<i><b>(Ký tên, đóng dấu)</b></i>

<b>Phạm Văn Thành</b>

<i><b> (Họ và tên) </b></i>

</div>

<!--links-->