ĐỀ CƯƠNG QUẢN TRỊ HỌC
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ ....................................................................... 4
I.Thực chất và vai trò của quản trị ...................................................................................... 4
1.Khái niệm ...................................................................................................................... 4
2.Vai trò ........................................................................................................................... 5
II. Chức năng của quản trị ................................................................................................... 6
III. Nhà quản trị. Vai trò, nhiệm vụ nhà quản trị ................................................................ 7
1.Nhà quản trị................................................................................................................... 7
2.Kỹ năng QT................................................................................................................... 8
3.Nhiệm vụ của nhà QT ................................................................................................... 9
IV. Lý thuyết hệ thống ........................................................................................................ 9
1.Các hệ thống và lý thuyết hệ thống .............................................................................. 9
2.Lý thuyết hệ thống ...................................................................................................... 10
3.Các thành phần cơ bản của hệ thống .......................................................................... 10
4.Nghiên cứu hệ thống (tr 74) ........................................................................................ 12
CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀ CÁC NGUYÊN TẮC QUẢN TRỊ ............. 12
I.Vận dụng quy luật trong quản trị .................................................................................... 12
1. KN và đặc điểm quy luật ........................................................................................... 12
2.Cơ chế sử dụng các quy luật ....................................................................................... 13
II. Các nguyên tắc cơ bản của quản trị.............................................................................. 16
1.Khái niệm .................................................................................................................... 16
2.Vị trí của các nguyên tắc............................................................................................. 16
3.Căn cứ hình thành nguyên tắc..................................................................................... 16
4.Các nguyên tắc quản trị cơ bản ................................................................................... 16
III. Vận dụng các nguyên tắc trong quản trị ..................................................................... 17
CHƯƠNG 3:THÔNG TIN VÀ QUYẾT ĐỊNH TRONG QUẢN TRỊ ............................... 18
I. Thông tin quản trị .......................................................................................................... 18
1.Thông tin trong quản trị .............................................................................................. 18
Trang 1

II. Quyết định quản trị ....................................................................................................... 21
1.Quyết định và phân loại .............................................................................................. 21
2.Yêu cầu đối với quyết định quản trị ........................................................................... 22
3.Những nhân tố a/h đến quá trình ra QĐQT ................................................................ 23
4.Quá trình tổ chức thực hiện các QĐQT ...................................................................... 24
CHƯƠNG 4 : CHỨC NĂNG HOẠCH ĐỊNH .................................................................... 28
1. Khái niệm và vai trò của hoạch định ............................................................................ 28
1.1. Khái niệm: ............................................................................................................... 28
1.2. Vai trò của hoạch định: ........................................................................................... 28
2.Các loại hoạch định ........................................................................................................ 29
2.1. Theo phạm vi hoạt động: ........................................................................................ 29
2.2.Hoạch định chiến lược ............................................................................................. 29
CHƯƠNG 5 : CHỨC NĂNG TỔ CHỨC............................................................................ 31
1 Tổ chức và cơ cấu của tổ chức ....................................................................................... 31
1.1. Khái niệm:. .............................................................................................................. 31
1.2.Chức năng tổ chức ................................................................................................... 32
2. Mối quan hệ quyền hạn trong tổ chức ........................................................................ 34
2.1. Quyền hạn ............................................................................................................... 34
2.2. Phân bổ quyền hạn giữa các cấp quản trị ............................................................... 35
2.3. Phối hợp các bộ phận của tổ chức .......................................................................... 36
3 Thiết kế cơ cấu tổ chức .................................................................................................. 37
3.1. Yêu cầu đối với cơ cấu tổ chức............................................................................... 37
3.2. Nguyên tắc tổ chức ................................................................................................. 37
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức: ............................................................. 37
CHƯƠNG 6: CHỨC NĂNG LÃNH ĐẠO.......................................................................... 41
1. Lãnh đạo ........................................................................................................................ 41
1.1. Khái niệm ................................................................................................................ 41
1.2. Đặc điểm: ................................................................................................................ 41
1.3. Nội dung lãnh đạo: .................................................................................................. 41
Trang 2



2 Các phương pháp lãnh đạo............................................................................................. 41
2.1. Khái niệm ................................................................................................................ 41
2.2.Phương pháp giáo dục, tuyên truyền, vận động ...................................................... 42
2.3. Phương pháp hành chính ........................................................................................ 42
2.4. Phương pháp kinh tế ............................................................................................... 43
3.Nhóm và lãnh đạo theo nhóm ........................................................................................ 44
3.1. Nhóm....................................................................................................................... 44
3.2.Lãnh đạo theo nhóm................................................................................................. 45
CHƯƠNG 7: CHỨC NĂNG KIỂM TRA ........................................................................... 46
1.Khái niệm và vai trò của kiểm tra .................................................................................. 46
1.1.Khái niệm: ................................................................................................................ 46
1.2.Vai trò của ktra: ....................................................................................................... 46
2.Các nguyên tắc kiểm tra và yêu cầu đối với hệ thống kiểm tra ..................................... 46
2.1. Các nguyên tắc ktra:................................................................................................ 46
2.2. Những yêu cầu đv hệ thống kiểm tra: ..................................................................... 46
2.3.Vai trò của kiểm tra: ................................................................................................ 47
2.4 Quá trình kiểm tra .................................................................................................... 48
2.5.Các loại hình thức ktra và các loại ktra chủ yếu ...................................................... 48

Trang 3


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ
I.Thực chất và vai trị của quản trị
1.Khái niệm
Có nhiều qđ khác nhau về QT (tùy qđ, mục tiêu và đk nghiên cứu) nhưng trong QTH
thường sd qđ sau: QT là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và ktra các hoạt động và các
nguồn lực của tổ chức để đạt được mục tiêu của tổ chức trong đk mt luôn biến động.

*Bản chất
- QT là một môn khoa học:
+Trong QT phải nghiên cứu nhiều lv: kinh tế, chính trị, văn hóa, tự nhiên , công nghệ,…và
nhiều quy luật: kinh tế, tự nhiên, tâm lí,…
➔ QT là 1 mơn KH liên ngành vì đối tượng của nó là các phương pháp, quy luật, lv
+ Kq và sự thành công trong QT tùy thuộc rất nhiều :
• Sự biến đổi của đối tượng QT
• Sự vận dụng linh hoạt các quy luật
• Yếu tố cá nhân của nhà QT
-QT là 1 nghệ thuật
+ Bởi vì các đối tượng của QT rất đa dạng, pp, luôn vđ biến đổi. Đối tượng của QT bao gồm
tất cả các lv của đ/s, kinh tế, XH và quy luật khách quan. Một trong số các đối tượng của QT
là con người với những nhu cầu, mong muốn rất da dạng, mỗi con ngưới trong tổ chức lại có
những yếu tố cá nhân không đồng nhất.
+Để đạt được các mục tiêu QT, nhà QT phải xử lý khéo léo các mqh QT phát sinh trong tổ
chức, tùy từng đối tượng, đk kgian, tgian mà có thể sd các phương pháp QT khác nhau
+ Kq và sự thành công của hoạt động QT tùy thuộc rất nhiều vào yếu tố cá nhân nhà QT
như: tài năng, kinh nghiệm, hệ thống lí luận, tri thức, cá tính,…
Trang 4


-QT là 1 nghề
+Để thực hiện các cv QT thông thường đòi hỏi mỗi cá nhân đều phải được học, được đào
tạo với những chương trình và trình độ nhất định.
+Đào tạo và học tập của nhà QT để có thể hành nghề QT có thể xem xét theo 2 hướng:
• Đào tạo bài bản
• Tự đào tạo
2.Vai trị
-Trong q trình hoạt động, các tổ chức tập trung giải quyết 1 số vấn đề cơ bản sau:
+ Tổ chức, sx sp và cung ứng dịch vụ cho các đối tượng KH nào?

+ Đối tượng KH của tổ chức có nhu cầu về sp, dịch vụ ntn?
+ Các tổ chức cung ứng sp và dịch vụ ntn?
-Giải quyết thỏa đáng các vấn đề trên, qua đó thể hiện được vai trị của QT đv sự tồn tại và pt
của tổ chức
-Cụ thể:
+Hđ QT chỉ ra cho mỗi cá nhân và bp trong tổ chức biết được mục tiêu của tổ chức trong
thời điểm xđ
+Hđ QT tạo ra động lực thúc đẩy sự cố gắng của các thành viên trong tổ chức
+ Thông qua hđ QT tạo đk để tổ chức huy bổ, sd hiệu quả các nguồn lực
+ Hđ QT giúp cho các tổ chức đánh giá một cách có căn cứ các yếu tố mt
+ Hđ QT tạo ra cho các tổ chức DN cách thức nghiên cứu, tiếp thị và phân phối sp 1 cách có
hiệu quả

Trang 5


II. Chức năng của quản trị
-C/n QT là cách thức biểu hiện sự tđ có chủ đích của chủ thể QT đv các đối tượng QT trong
quá trình vận động tổ chức
+ Chủ thể QT là những con người cụ thể (1 hoặc 1 số)
+ Đối tượng bị QT có thể là con người hoặc 1 số yếu tố khác
-Trong QT có nhiều qđ khác nhau về c/n nhưng 1 cách rộng rãi nhất bao gồm 4 c/n cơ bản:
+ Hoạch định là quá trình xác định các mục tiêu của tổ chức và lựa chọn phương thức tốt
nhất
+ Tổ chức: là hđ quản trị nhằm thiết lập 1 hệ thống các vị trí cho mỗi các nhân và bộ phận
trong cùng 1 tổ chức sao cho các cá nhân và bộ phận phối hợp với nhau 1 cách hiệu quả
để đạt được mục tiêu tổ chức đã đề ra trong chiến lược hđ.
+ Lãnh đạo: Lãnh đạo là việc định ra chủ trương, đường lối, mục đích, tính chất, nguyên
tắc hđ cuả 1 tổ chức trong các điều kiện mơi trường nhất định
+ Kiểm tra là q trình xem xét các hđ nhằm mđ làm cho các hđ đạt kq tốt hơn, đồng

thời ktra giúp phát hiện ra nhưng sai sót, lệch lạc để có biện pháp khắc phục đảm bảo
cho hđ thực hiện đúng hướng.
→Cả 4 chức năng đều quan trọng nhưng chức năng hoạch định là quan trọng nhất vì:
+Định hướng hoạt động của DN
+ Thống nhất suy nghĩ và hành động, tập trung vào những mục tiêu trọng yếu
+ Tăng khả năng của NQT nhờ dự báo trước được những thời cơ, thách thức, khó khăn,
thuân lợi trong q trình thực hiện mục tiêu.
+DN có thể nhanh chóng ứng biến và giải quyết được những rủi ro trong quá trình làm
việc
VD: Quá trình hoạch định của Đặng Lê Nguyên Vũ
Trang 6


+ Ông từ nhỏ đã mơ ước và khát vọng cháy bỏng, ơng đã tìm tịi, học hỏi về cà phê,
nghiên cứu và tìm ra cơng thức chế biến được loại cà phê ngon nhất và xuất khẩu ra nước
ngoài và được cả thế giới công nhận.
+ Xác định nhượng quyền thương hiệu là giải pháp tốt nhất để mang Trung Nguyên đến
với mọi người.
III. Nhà quản trị. Vai trò, nhiệm vụ nhà quản trị
1.Nhà quản trị
-Yếu tố con người trong tổ chức được chia làm 2 nhóm:
+Những người thừa hành: là những người trực tiếp làm 1 cv cụ thể, 1 nhiệm vụ được giao
(không tham gia quản trị)
VD: Cơng nhân sx, nv bán hàng, kế tốn viên,…
+ Các nhà QT: là những người chỉ huy, điều khiển công việc của người khác, giúp họ hồn
thành cơng việc được giao.
Nhà QT trong 1 tổ chức có chức danh tổ trưởng, nhóm trưởng trở lên
Chia làm 3 cấp:
• QT cấp cơ sở: Là những người QT tham gia QT NLĐ trực tiếp.QT cấp cơ sở có chức
danh: tổ trưởng, nhóm trưởng, đốc công,…

ND QT: QT các hđ hàng ngày của NLĐ, tập trung giải quyết các mqh phát sinh trong
từng bp
• QT cấp trung gian: là những nhà QT tham gia công việc QT theo sự chỉ đạo của QT cấp
cao
Chức danh: phó trưởng, trưởng phó các phịng ban, các bp trong dự án, trong tổ
chức,…
ND QT: QT các hđ có c/n dựa trên t/c chun mơn và c/n nhiệm vụ như : tài chính, kế
tốn, marketing,…
Trang 7


• QT cấp cao: là những nhà QT đứng đầu 1 tổ chức chịu trách nhiệm về sự tồn tại và pt
của tổ chức.
Chức danh: Thành viên BGĐ, BGH, HĐQT, Ủy viên ủy ban,…
ND QT: - Xđ ngành nghề, lĩnh vực của tổ chức
- Xđ mục tiêu chiến lược trong từng ngành nghề
- Tìm kiếm và lựa chọn các giải pháp để đối phó các phát sinh trong mt
-Ở mỗi cấp QT có chức danh khác nhau và địi hỏi trình độ QT khác nhau nhưng có điểm
chung đều tham gia thực hiện các c/n QT. Để thực hiện tốt các c/n QT địi hỏi mỗi nhà QT có
những kĩ năng QT nhất định.
2.Kỹ năng QT
-Kỹ năng QT là năng lực vận dụng có hiệu quả hệ thống các kiến thức và tri thức vào quá
trình điều hành, tổ chức.
- Trong QT cần nhiều kỹ năng khác nhau nhưng tập trung vào 4 kỹ năng cơ bản :
✓ Kỹ năng chuyên môn: Là những kỹ năng đào tạo hoặc tự đào tạo của các nhà QT. Vd:
chuyên môn TC-NH, QT, marketing,..
✓ Kỹ năng nhân sự: Là kỹ năng biểu hiện băng khả năng sd, quản lý có hiệu quả nguồn
nhân lực qua các cv: tuyển dụng, đào tạo, sắp xếp,…
✓ Kỹ năng tư duy: Là kỹ năng biểu hiện bằng khả năng thu nhận, tổng hợp, phân tích
những thơng tin, sự kiện có lq đến tổ chức để đưa ra các giải pháp QT

✓ Kỹ năng điều hịa
• Điều hịa bản thân
• Điều hịa mqh trong tổ chức
• Điều hịa lợi ích
→ Trong đó, kĩ năng tư duy là kĩ năng quan trọng nhất của nhà quản trị. Kĩ năng tư duy của
nhà quản trị khó hình thành nhất song đặc biệt quan trọng. Mọi chiến lược đề ra có sáng tạo,
thu hút, khả năng thành công cao hay không đều nhờ vào khả năng tư duy của nhà quản trị.
Trang 8


Khi có tư duy tốt họ sẽ đề ra đường lối đúng đắn, hiệu quả đối phó với bất trắc, đe dọa sự phát
triển của tập thể.
3.Nhiệm vụ của nhà QT
- XD mt làm việc lành mạnh:
• Hệ thống nội quy và quy chế tổ chức
• Tinh thần hợp tác và hỗ trợ giữa các cá nhân và các bp
• Cấu trúc nền văn hóa
-XD và lựa chọn chiến lược hđ trong tổ chức
• Xđ mục tiêu chung tổ chức
• Phân tích đánh giá những cơ hội, thách thức từ bên ngồi
• Phân tích điểm mạnh, điểm yếu của tổ chức
• Lựa chọn chiến lược tốt nhất để thực hiện
-Phát triển thị trường và sp
• Phát triển thị trường:
✓ Mở rộng thị trường ở vùng địa bàn mới
✓ Tìm ra nhóm KH và mục tiêu mới
✓ Phát triển và hồn thiện giá trị sd của sp
• Phát triển sp
✓ Phát triển sp mới
✓ Cải tiến sp hiện có

IV. Lý thuyết hệ thống
1.Các hệ thống và lý thuyết hệ thống
-Khái niệm: Hệ thống là tập hợp các phần tử có qh chặt chẽ với nhau, tđ qua lại với nhau 1
cách có quy luật để tạo 1 chỉnh thể, để từ đó làm xh 1 thuộc tính mới, gọi là tính “ trồi” đảm
bảo thực hiện các c/n nhất định.
Trang 9


- Đặc trưng:
✓ Có nhiều bp hợp thành( các phần tử) có qh chặt chẽ
✓ Sự phát triển của 1 phần tử sẽ a/h đến các phần tử khác và ngược lại
✓ Các phần tử hợp thành 1 thể thống nhất và phải xh tính mới hơn là khi các phần tử hđ
riêng rẽ
2.Lý thuyết hệ thống
-Khái niệm: Là KH nghiên cứu các quy luật về sự ra đời và biến đổi của các hệ thống nhằm
QT hệ thống.
- Qđ tồn thể:
+ Các sự vật, hiện tượng khơng ngừng biến đổi
+ Các sv, hiện tượng ln có sự tđ qua lại , chi phối lẫn nhau
+ Khi nghiên cứu các sv, hiện tượng phải tôn trọng mqh biện chứng giữa các sv
+ Động lực chủ yếu quyết định sự phát triển của hệ thống nằm bên trong hệ thống
3.Các thành phần cơ bản của hệ thống
-Phần tử của hệ thống là tế bào nhỏ nhất, độc lập tương đồi và có c/n nhất định
- Mt hệ thống là tập hợp các yếu tố bên trong và bên ngoài hệ thống có qh tương tác với hệ
thống
- Đầu vào của hệ thống là những yếu tố vật chất hoặc phi vật chất có thể từ mt tđ lên q trình
vận hành của hệ thống nhằm tạo đầu ra cho hệ thống.
Ví dụ:
+ Đầu vào của DN SX: tiền vốn, nhân công, máy móc, thiết bị, cơng nghệ, NNVL, các dịch
vụ, thơng tin,…


Trang 10


+ Đầu vào của HVTC: cán bộ giảng viên, học sinh đủ điểm chuẩn xét tuyển, CSVC, ngân
sách, hệ thống giáo tình, hệ thơng CN ứng dụng, thơng tin,qđ, chính sách của Bộ GD-ĐT,
trường khác, thị trường việc làm
-Đầu ra của hệ thống là các phản ứng trở lại của hệ thống đối với môi trường
+ Đầu ra của HVTC: cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ, cơng trình nghiên cứu,…
-Mục tiêu của hệ thống là những kq cuối cùng, là trạng thái mong đợi, cần có và có thể có của
hệ thống sau 1 thời gian nhất định.
- C/n của hệ thống: là những nhiệm vụ cụ thể mà hệ thống phải thực hiện, là khả năng của hệ
thống trong việc biến đổi đầu vào thành đầu ra.
VD: C/n HVTC: đào tạo, tư vấn, nghiên cứu
-Nguồn lực của hệ thống là tập hợp các yếu tố mà hệ thống sd để thực hiện được mục tiêu của
mình.
Vd: giảng viên, nhân viên
-Cơ cấu( cấu trúc) của hệ thống là hình thức cấu tạo của hệ thống, phản ánh sự sắp xếp có trật
tự của các phân hệ, bp và phần tử cũng như các qh giữa chúng theo 1 dấu hiệu nhất định.
-Hành vi của hệ thống là tập hợp 1 số các đầu ra có thể có của hệ thống trong 1 khoảng tgian
nhất định. Về thực chất, hành vi của hệ thống chính là các cách xử sự tất yếu mà trong mỗi
giai đoạn phát triển của mình hệ thống sẽ lựa chọn để thực hiện.
-Trạng thái của hệ thống là năng lực kết hợp gữa các đầu vào và đầu ra của hệ thống xét ở 1
thời điểm nhất định.
-Quỹ đạo là chuỗi các trạng thái nối hệ thống từ trạng thái đầu về trạng thái cuối ( tức mục
tiêu của hệ thống) trong 1 khoảng thời gian nhất định
Vd: 4 năm học, 2 kì/ năm, 2 đợt/kì,…

Trang 11



-Động lực của hệ thống là những kích thích đủ lớn để gây ra các biến đổi hành vi của các
phần tử hoặc của cả hệ thống
VD: Sinh viên tốt nghiệp có vị trí XH cao
-Cơ chế của hệ thống là phương thức hoạt động hợp với quy luật khách quan vốn có của hệ
thống.
4.Nghiên cứu hệ thống (tr 74)
-Qđ nghiên cứu:
+ Qđ Macro ( vĩ mô)
+ Qđ Micro ( vi mô)
+ Qđ Mezzo ( hỗn hợp)
-Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp mơ hình hóa
+ Phương pháp “ hộp đen”
+ Phương pháp tiếp cận hệ thống
1. Điều chỉnh và điều khiển hệ thống (tr79)

CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀ CÁC NGUYÊN TẮC QUẢN TRỊ
I.Vận dụng quy luật trong quản trị
1. KN và đặc điểm quy luật
-Khái niệm: Quy luật là mlh bản chất, tất yếu, phổ biến, bền vững, thường xuyên lặp đi lặp lại
của các sv, hiện tượng trong những điều kiện nhất định.
-Đặc điểm:
Trang 12


✓ Con người không thể tạo ra quy luật
✓ Các quy luật tồn tại và hoạt động không lệ thuộc vào việc con người có nhận biết được
nó hay khơng
✓ Các quy luật khách quan đan xen vào nhau tạo thành 1 hệ thống thống nhất, nhưng khi

có vấn đề phát sinh cụ thể thường chỉ do 1 hoặc 1 số quy luật quan trọng chi phối.
2.Cơ chế sử dụng các quy luật
✓ Phải nhận biết được quy luật. Quá trình nhận thức quy luật bao gồm 2 gđ: Nhận biết
các hiện tượng thực tiễn và qua các phân tích khoa học, lý luận
✓ Tổ chức các điều kiện chủ quan của tổ chức để cho xuất hiện các điều kiện khách quan
mà nhờ đó quy luật phát sinh tác dụng.
✓ Tổ chức thu thập và xử lý thong tin sai phạm, ách tắc do việc khơng tn thủ địi hỏi
của các quy luật khách quan.
2.1. Các quy luật Kinh tế -Xã hội
-Khái niệm: Các quy luật KT-XH là các mlh bản chất, tất yếu, phổ biến, bền vững, lặp đi lặp
lại của các hiện tượng và các quá trình KT-XH trong những đk nhất định.
-Đặc điểm:
✓ Các quy luật KT-XH chỉ tồn tại và hđ thông qu các hđ cụ thể của con người
✓ Các quy luật kinh tế có đồ bền vững kém hơn các quy luật khác
-Tiền đề vận dụng:
✓ Phải nhận thức được sự vận động của các quy luật kinh tế ( bằng thực tế và bằng lý
luận)
✓ Phải giải quyết đúng, hợp lý, thỏa đáng vấn đề sở hữu và vấn đề lợi ích của con người
trong mỗi tổ chức và trong toàn XH.
✓ Phải phát huy vai trò điều hành, QT của các nhà lãnh đạo trong tổ chức

Trang 13


2.2. Hệ thống quy luật kinh tế khách quan bao gồm:
-Các quy luật phổ biến: Đó là quy luật về sự phù hợp giữa qhsx với t/c và trình độ của LLSX,
quy luật sx và nhu cầu ngày càng tăng. Nhận thức khơng đúng đắn quy luật có thể phá bỏ
những qhsx và hình thức tổ chức phù hợp, hậu quả là kìm hãm và phá hoại những thành quả
đã hình thành của nền sx.
-Các quy luật chung: Là các quy luật tồn tại và tđ trong các hình thái KT-XH khác nhau, đáng

chú ý nhất là quy luật sx hàng hóa.
+ Trong QT cần tránh nhầm lẫn quy luật chung và quy luật đặc thù coi sx hàng hóa và
kinh tế thị trường là riêng của CNTB.
+ Văn kiện đại hội Đảng VIII đã kđ: “SX hàng hóa khơng đối lập với CNXH mà là thành
tựu phát triển của nền văn minh nhân loại, tồn tại khách quan, cần thiết cho công cuộc XD
CNXH và cả khi CNXH đã được XD.”
-Quy luật giá trị: Là quy luật kinh tế cơ bản của sx và trao đổi hàng hóa.
+ND: SX và trao đổi hàng hóa phải dựa trên thời gian LĐXH cần thiết để sx và tái sx ra
hàng hóa đó, nghĩa là trao đổi phải theo nguyên tắc ngang giá.
+ Quy luật giá trị vận động thông qua sự vận động của giá cả hàng hóa. Giá cả là biểu
hiện bằng tiền của giá trị. Giá cả biến động xoay quanh trục giá trị.
+Sự tồn tại và hđ của quy luật giá trị có những tđ to lớn đv nền sx XH:
• Thứ nhất, điều tiết sx và lưu thơng
.Cung< Cầu: Giá cả hàng hóa cao hơn giá trị, hàng hóa bán chạy
.Cung> Cầu: Giá cả hàng hóa giảm, ế hàng, buộc người sx phải thu hẹp quy mô,
chuyển hướng đầu tư kinh doanh mới.
.Khi giá cả thị trường biến động, dễ thu hút nguồn hàng từ nơi có giá cả thấp đến nơi có
giá cả cao, làm cho lưu thơng hàng hóa thơng suốt.
• Thứ hai, kích thích khoa học, kĩ thuật và LLSX pt
Trang 14


Lợi thế sẽ thuộc về chủ thể nào có chi phí lđ cá biệt thấp hơn hao phí LĐXH cần thiết
để sx hàng hóa. Do đó chủ thể phải tìm cách cải tiến CNKT, cải tiến quy trình sx, tiết
kiệm chi phí, tăng NSLĐ. Kq của q trình này là LLSX phát triển.
• Thứ ba, phân hóa giàu nghèo, đào thải tự nhiên
Khi quy luật hđ, những chủ thể có đk sx tốt, hao phí lđ cá biệt thấp hơn hao phí LĐXH
cần thiết, nhờ đó họ trở nên giàu có. Những chủ thể khơng có đk thuận lợi, làm ăn khó
khăn thua lỗ, nghèo khó.
Như vậy, quy luật giá trị kích thích nhân tố tích cực pt, đào thải các nhân tố kém, phân

hóa XH.
2.3. Quy luật lưu thơng tiền tệ:
+ND: thể hiện lượng tiền tệ phát hành với các nhân tố lq
+CT: M=PxQ/V (AD tiền vàng)
Trong đó: M: là lượng tiền phát hành cần thiết cho lưu thông
P: là mức giá cả hàng háo, dịch vụ
Q: là khối lượng hàng hóa, dịch vụ đem ra lưu thơng
V: là vịng quay trung bình của đồng tiền cùng loại
+Khi vận dụng quy luật này trong đk tiền giấy thì tình hình có sự khác đi nhất đinh.Vì tiền
giấy khơng có td tự điều chỉnh qua 2 kênh lưu thông và tích lũy như tiền vàng
+Trong nền kinh tế thị trường hiện đại xuất hiện nhiều loại tiền như: tiền mặt, tiền ghi
sổ,…nên quy luật lưu thông tiền tệ của Mác mang tính định tính hơn định lượng.
-Quy luật cung cầu hàng hóa, dịch vụ
+Mqh nhân quả giữa cung và cầu liên tục diễn ra trên thị trường tồn tại 1 cách khách quan,
độc lập với ý chí của con người được gọi là quy luật cung- cầu.

Trang 15


II. Các nguyên tắc cơ bản của quản trị
1.Khái niệm
Các nguyên tắc quản trị là các quy tắc chỉ đạo những tiêu chuẩn hành vi mà các cơ quan
quản trị và các nhà quản trị phải tuân thủ trong quá trình quản trị.
2.Vị trí của các ngun tắc
Ngun tắc đóng vai trò kim chỉ nam đối với lý luận và chính sách để tìm ra những hình
thức, phương pháp cụ thể và đặc thù của quản trị.
3.Căn cứ hình thành nguyên tắc
- Mục tiêu của tổ chức
- Đòi hỏi của quy luật khách quan liên quan đến sự tồn tại và phát triển của tổ chức
- Các ràng buộc của môi trường

- Thực trạng và xu thế phát triên của tổ chức
4.Các nguyên tắc quản trị cơ bản
* Nhóm các nguyên tắc quản trị chung
- Nguyên tắc mlh ngược
- Nguyên tắc bổ sung ngoài
- Nguyên tắc độ đa dạng cần thiết
- Nguyên tắc phân cấp
- Nguyên tắc khâu xung yếu
- Ngun tắc thích nghi với mơi trường
*Nhóm ngun tắc quản trị các tổ chức kinh tế- XH
- Nguyên tắc tuân thủ pháp luật và thông lệ xã hội
- Nguyên tắc tập trung dân chủ
- Nguyên tắc kết hợp hài hòa các lợi ích
- Ngun tắc chun mơn hóa
- Ngun tắc biết mạo hiểm
Trang 16


- Ngun tắc hồn thiện khơng ngừng
- Ngun tắc tiết kiệm và hiệu quả
Note: Nguyên tắc kết hợp hài hòa các lợi ích
ND ngun tắc: Phải kết hợp hài hịa các lợi ích có liên quan đến tổ chức trên cơ sở
những đòi hỏi của quy luật khách quan.
+ Thứ nhất, các quyết định quản trị phải quan tâm trước hết đến lợi ích NLĐ
+ Thứ hai, phải tạo ra những “ vecto” lợi ích chung nhằm kết hợp các lợi ích kinh tế.
+ Thứ ba, phải coi trọng lợi ích vật chất lẫn lợi ích tinh thần của tập thể và NLĐ.
Hiện nay, các tổ chức, các DN VN rất quan tâm đến nguyên tắc kết hợp hài hòa các lợi
ích. NLĐ được quan tâm nhiều hơn cả về lợi ích vật chất và lợi ích tinh thần. Tiền lương
ổn định hơn. Bên cạnh đó, cịn có các khoản tiền thưởng hàng ngày, hàng tháng, hàng
năm ; tiền trợ cấp; phúc lợi ,...Các tập thể, DN thường xuyên tổ chức du lịch, đi dã ngoại,

tổ chức sinh nhật cho NLĐ, thăm hỏi khi ốm đau,... Ngồi ra cịn quan tâm đến lợi ích tập
thể. Hiện nay, các DN, tập thể áp dụng chế độ thưởng theo doanh số, thưởng theo kết quả
làm việc. Từ đó vừa thúc đẩy NLĐ có động lực làm việc hiệu quả vừa làm cho tổ chức,
DN phát triển hơn. Các DN, tập thể cũng quan tâm nhiều đến lợi ích XH như: làm từ
thiện, tham gia các hoạt động XH,...
III. Vận dụng các nguyên tắc trong quản trị
- Coi trọng việc hoàn thiện hệ thống nguyên tắc quản trị
Nguyên tắc quản trị vừa mang tính chủ quan vừa mang tính khách quan. Nhận thức của
nhà quản trị ln có giới hạn trong q trình quản trị diễn ra rất đa dạng và thay đổi
thường xuyên.
- Vận dụng tổng hợp các nguyên tắc quản trị
Mỗi ngun tắc đều có mục đích, nội dung và u cầu riêng đối với quá trình quản trị.
Bởi vậy khi ra quyết định quản trị, khi phân tích thực trạng của tổ chức phải làm rõ đâu là
quan điểm nguyên tắc cơ bản ở bậc quy luật, tức là thuộc bản chất, đâu là nguyên tắc thuộc
thể chế cụ thể. Cần thấy rằng quy luật, nguyên tắc nằm trong hệ thống, và trong hệ thống
Trang 17


đó, quy luật nguyên tắc cũng có hệ thống thứ bậc của nó. Có các quy luật nguyên tắc cơ
bản so với quy luật nguyên tắc khác.
Từ đó phải vận dụng tổng hợp các nguyên tắc quản trị trong việc xây dựng cơ chế,
chính sách, cơng cụ, phương pháp, cơ cấu tổ chức bộ máy.
- Lựa chọn hình thức và phương pháp vận dụng nguyên tắc
Hệ thống nguyên tắc chi phối việc hình thành các quyết định quản trị ở tầm vĩ mô và vi
mô. Tuy nhiên phải tùy thuộc vào đối tượng quản trị cấp quản trị và những điều kiện KTXH cụ thể để lựa chọn và quyết định hình thức, phương pháp vận dụng các nguyên tắc
quản trị. Đây chính là cơ sở để nâng cao chất lượng và hiệu quả thực hiện các chức năng
quản trị, làm cho các hoạt động quản trị không chỉ là những tác động mang tính tác nghiệp
đơn thuần mà cịn mang tính xã hội sâu sắc.
- Cần có quan điểm toàn diện và hệ thống trong việc vận dụng các nguyên tắc quản trị
Trong quá trình quản trị, hệ thống giữ vai trị định hướng cho việc hình thành các quyết

định quản trị, bao gồm phương pháp, cơ chế, công cụ, tổ chức bộ máy quản trị,.. Chính vai
trị định hướng đó đã quy định tính tồn diện và tính hệ thống các nguyên tắc quản trị, tạo
nên nền tảng cho việc khai thác tối đa tiềm năng của tổ chức để tăng trưởng và phát triển.

CHƯƠNG 3:THÔNG TIN VÀ QUYẾT ĐỊNH TRONG QUẢN TRỊ

I. Thông tin quản trị
1.Thông tin trong quản trị
-Thông tin là những dữ liệu đã được phân tích và xử lý.
-Thơng tin QT là những tin tức được thu nhận, cảm thụ và được đánh giá là có ích cho việc ra
QĐQT hoặc để giải quyết động của QT viên nói chung và của lãnh đạo nói riêng
Những thơng tin nhà QT cần bao gồm:
+ Thơng tin đầu vào
Trang 18


+ Thông tin ngược từ đầu ra
+ Thông tin từ mt xq
✓ Thông tin là công cụ của nhà QT
✓ Thông tin là căn cứ để các tổ chức XD chiến lược pt của tổ chức
✓ Thông tin là cơ sở để thực hiện hạch toán kinh tế ( đv các tổ chức KD)

1.1:Phương pháp thu nhập và xử lí thông tin
-Thu thập thông tin
Phương pháp

Ưu điểm

Nhược điểm


Phương pháp phỏng vấn -Thu thập thông tin nhanh

-Hạn chế đối tượng phỏng vấn

trực tiếp

vì tốn tgian, chi phí

-Người tgia phỏng vấn nắm

được nhu cầu, mong muốn của -Kq phụ thuộc vào qđ người đi
đối tượng phỏng vấn

hỏi
– Khó khăn trong cơng tác tổng
hợp

Phương pháp thu thập

-Thu thập thông tin nhanh

bằng các phương tiện

-Khắc phục được khoảng cách -Phụ thuộc vào người thu thập

fax,đt,…

giữa mn

thơng tin


-Đối tượng thu thập rộng rãi

-Khó khăn trong cơng tác tổng

-Tốn kém chi phí

hợp
Phương pháp thu thập

-Câu hỏi chuẩn xác

-Tỉ lệ phản hồi thu về ít hơn so

bằng phiếu điều tra

-Thuận lợi cho công tác tổng

với phát ra

hợp, phân tích, đánh giá

-Tgian thu hồi thơng tin chậm

-Có chứng từ lưu trữ,sử dụng
nhiều lần

Trang 19



-Xử lý thơng tin:
+ Lập bảng biểu
+ Tính tốn các chỉ tiêu
-Phổ biến thông tin:
+ Bằng văn bản
+ Bằng cáo miệng
+ Báo cáo bằng cuộc họp, hội tháo
Note: Để giải quyết nhu cầu người sử dụng bia rượu năm 2020 thì các tổ chức sử dụng các
phương pháp để thu thập thông tin là: Sử dụng phiếu điều tra online. Bởi vì, hiện nay cơng
nghệ rất phát triển. Việc sử dụng phiếu điều tra online giúp tiết kiệm chi phí cho người điều
tra và tiết kiệm thời gian cho người được điều tra.Người điều tra chỉ cần tạo form các câu hỏi
và câu trả lời, gửi đến người được điều tra. Người được điều tra chỉ cần mất từ 3-5 phút để
hoàn thiện phiếu điều tra. Dữ liệu dễ dàng tổng hợp và được lưu trữ trong thời gian dài.

1.2:Tổ chức và quản lý hệ thống TTQT
-Nguyên tắc XD HTTTQT:
✓ Gọn nhẹ, phù hợp với đk của tổ chức và trình độ của quản trị viên
✓ Xử lí thơng tin 1 lần, sd nhiều lần
✓ Đảm bảo sự trao đổi qua lại giữa các hệ thống, các bp
✓ Mơ hình hóa các q trình thơng tin
✓ Có sự tham gia của nhà QT, lãnh đạo các cấp vào việc XD HTTTQT
✓ Đảm bảo sự phát triển liên tục của HTTT
✓ Đảm bảo tính hiệu quả của HTTT
-Phương pháp quản lí HTTT:
Trang 20


✓ Phương pháp hành chính
✓ Phương pháp kinh tế
✓ Phương pháp tập trung

✓ Phương pháp phi tập trung
✓ Phương pháp trực tiếp
✓ Phương pháp gián tiếp
II. Quyết định quản trị
1.Quyết định và phân loại
-Khái niệm:QĐQT là hành vi sáng tạo của nhà quản trị nhằm định ra mục tiêu, chương tình và
tính chất hoạt động của tổ chức để giải quyết 1 vấn đề trên cơ sở hiểu biết các quy luật vận
động khách quan và phân tích những thơng tin về tổ chức và mt.
*Phân loại quyết định:
-Theo thời gian: QĐ dài hạn, QĐ trung hạn, QĐ ngắn hạn
-Theo mức độ quan trọng: QĐ chiến lược, QĐ chiến thuật, QĐ tác nghiệp.
VD: Chuyển hình thức đào tạo truyền thống sang hình thức đào tạo ứng dụng cơng
nghệ là quyết định chiến lược. Còn lựa chọn phần mềm đào tạo nào là quyết định chiến
thuật
-Theo phạm vi tác động: QĐ tổng thể, QĐ bộ phận
VD: QĐ cả HVTC: học trực tuyến. QĐ của từng bộ phận: Quản lý sinh viên như thế
nào,ban quản trị thiết bị phải tăng cường hệ thống mạng…
-Theo quy mô các nguồn lực được huy động: QĐ lớn, vừa, nhỏ
-Theo cấp bậc: QĐ cấp cao, cấp trung gian, cấp thấp
-Theo lĩnh vực hoạt động:

Trang 21


VD Quyết định sản xuất: 1 số mặt hàng may mặc tạm dừng chuyển sang sản xuất khẩu
trang (trong ngắn hạn mang tính hiệu quả)
*Đặc điểm của các quyết định quản trị
-QĐ quản trị là QĐ của 1 tổ chức, là sản phẩm của các nhà quản trị
Mặc dù chủ thể ra quyết định có thể là của 1 hoặc 1 số người, của tổ chức
-QĐ quản trị luôn đi cùng với vấn đề của 1 tổ chức.

VD: 1 quyết định nhân sự đi kèm với vài quyết định đi kèm 1 qđ giảm giá thành đi kèm vs
qđ tăng ca sản xuất, đổi mới công nghệ,
2.Yêu cầu đối với quyết định quản trị
-Tính hợp pháp
+QĐ được đưa ra đúng với phạm vi thẩm quyền của tổ chức hoặc cá nhân
+ QĐ đưa ra không trái với những quy định của PL
+ QĐ đưa ra đúng thứ tự và thể thức
-Tính KH:
+QĐ đưa ra phù hợp với các định hướng và mục tiêu của tổ chức
+ QĐQT phải phù hợp với các quy luật, xu thế khách quan, các nguyên lí, nguyên tắc
khách quan
+ QĐ đưa ra phải được vận dụng bằng các phương pháp KH
-Tính tối ưu: thỏa mãn cao nhất các mục tiêu và phù hợp với các ràng buộc
- Tính linh hoạt: đáp ứng được sự thay đổi của mt hđ của tổ chức

Trang 22


- Tính hệ thống:
+ Các QĐQT được đưa ra phải đảm bảo sự thống nhất theo các mục tiêu đã xác định,
thỏa mãn ở tất cả các bp trong tổ chức
+ Các QĐQT đưa ra ở các thời điểm khác nhau không được mâu thuẫn, trái ngược hoặc
phủ định nhau.Các QĐ đã hết hiệu lực cần phải loại bỏ.
3.Những nhân tố a/h đến quá trình ra QĐQT
- Nhân tố khách quan: bao gồm các yếu tố ngoài ý muốn chủ quan của chủ thể đưa ra QĐ.
Các nhân tố này ln vận động, biến đổi trong q trình đó tđ đến q trình ra QĐQT trên
cả 2 mặt: tích cực và hạn chế.
+Các nhân tố có thể dự đốn được
+Các nhân tố có nhiều biến động
+ Các nhân tố chứa đựng yếu tố ngẫu nhiên

-Nhóm nhân tố chủ quan: là những yếu tố thuộc khả năng của nhà QT khi đưa ra QĐ.(tr
149)
+ Kinh nghiệm: là những bài học thành công hoặc thất bại trong các hđ đã qua của nhà
QT. Kinh nghiệm giữ vai trò quan trọng trong việc đưa ra QĐ trước 1 vấn đề phát sinh cần
phải giải quyết. Đv những QĐ hàng ngày, kiến thức, kinh nghiệm luôn được xem là các
căn cứ quan trọng. Tuy nhiên, trong 1 số trường hợp đv QĐ đổi mới, kinh nghiệm có thể
khơng đem lại hiệu quả cao bởi vì có những vấn đề hồn tồn mới cần AD những biện
pháp độc đáo, có thể chưa từng được AD.
+ Khả năng xét đốn: Là khả ngng đánh giá thơng tin 1 cách thơng minh, nhanh nhạy.
Nói đến khả năng xét đốn phải nói đến hệ thống tri thức, sự chín chắn, lý luận sâu sắc,
kinh nghiệm phong phú. Nhà QT có khả năng xét đốn có thể phân loại và nhận ra những
thơng tin quan trọng có giá trị, đơi khi có thể lượng hóa các thơng tin đó.

Trang 23


+ Khả năng sáng tạo: là khả năng kết hợp hay liên kết những ý tưởng để đạt được kq cao,
mới lạ. Các nhà QT sd khả năng sáng tạo trong q trình đưa ra QĐ. Các nhà QT có khả
năng sáng tạo thường biểu hiện bằng các khả năng cụ thể sau:
• Có thể hiểu và đánh giá vấn đề một cách đầy đủ
• Có thể nhìn ra những vấn đề mà người khác k nhìn ra được
• Phát hiện những khả năng lựa chọn sáng tạo
+ Khả năng định lượng lq đến việc AD các phương pháp định lượng như: XD chương
trình quy hoạch tuyến tính, lý thuyết xác suất, phương pháp thống kê,…
Note: Việc ứng dụng phần mềm giảng dạy trực tuyến Zoom bị tác động bởi các nhân tố:
- Nhân tố khách quan: Do dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp. Việc cách ly là điều rất
quan trọng trong thời điểm đó. Vì vậy, việc dạy học theo phương pháp truyền thống không
thể áp dụng. Thay vào đó, các trường sử dụng phần mềm Zoom để dạy học trực tuyến vừa
đảm bảo cách ly XH vừa khơng làm gián đoạn q trình học tập.
- Nhân tố chủ quan: Đây là lần đầu tiên mà VN quyết định cách ly XH vì dịch bệnh. Chính

vì vậy, yếu tố kinh nghiệm khơng có ở đây. Khả năng sáng tạo trong thời điểm đó rất là
quan trọng. BGH nhà trường đã đưa ra các giải pháp và trong đó việc sử dụng phần mềm
dạy học trực tuyến Zoom là hiệu quả nhất. Kết hợp với khả năng định lượng để phân tích
những ưu, nhược điểm của phương pháp dạy hoc này . Từ đó, đưa ra các giải pháp khắc
phục.
4.Quá trình tổ chức thực hiện các QĐQT
4.1. Cơ sở để ra quyết định:
+ Hệ thống mục tiêu của tổ chức
+Hệ thống pháp luật và thông lệ xã hội
+ Những rào cản
+Năng lực và phẩm chất người ra QĐ
Trang 24


4.2. Các nguyên tắc đưa ra QĐQT
+Nguyên tắc hệ thống
+ Nguyên tắc khả thi
+ Nguyên tắc dân chủ
+ Nguyên tắc kết hợp
4.3. Quá trình đề ra quyết định
-B1 : Xác định vấn đề cần quyết định
-B2 : Chọn tiêu chuẩn đánh giá phương án
+Phản ánh được mức độ đóng góp của phương án nhằm thực hiện mục tiêu của tổ
chức
+Có thể tính tốn được
+Số lượng khơng q nhiều
-B3: Tìm kiếm các phương án để giải quyết vấn đề
-B4: Đánh giá các phương án
Các tiêu chuẩn đánh giá phương án
+ Chi phí: Chi phí của phương án này sẽ là bao nhiêu? Phương án này có thể tiết kiệm chi

phí trước mắt hoặc lâu dài khơng? Liệu có chi phí tiềm ẩn nào khơng? Chi phí có khả năng
phát sinh theo thời gian khơng? Phương án này có nằm trong phạm vi ngân sách khơng?
+ Lợi ích: Chúng ta sẽ thu được những lợi nhuận và lợi ích gì nếu thực hiện một trong
những phương án đã nêu? Phương án đó có giúp tăng chất lượng sản phẩm của chúng ta
hay khơng? Mức độ thỏa mãn của khách hàng có tăng khơng? Phương án đó có làm nhân
viên của chúng ta hoạt động hiệu quả hơn không?

Trang 25