Lập trình trò chơi Minesweeper với VB6

Hẳn các bạn không xa lạ gì với Minesweeper, một trong những trò chơi gắn
liền với hệ điều hành Windows (người Việt mình thường gọi là trò Dò mìn hay
Gỡ mìn). Do vậy tôi nghĩ không cần thiết giới thiệu lại cách chơi. Trong bài
viết này tôi muốn giới thiệu đến các bạn chương trình VB6 "cover" lại trò
Minesweeper.
Tổ chức dữ liệu

Gọi số hàng và số cột lần lượt là Rows và Cols. Chúng ta sẽ dùng các mảng hai chiều kích thước
Rows x Cols để đại diện cho các ô vuông. Mỗi phần tử của mảng sẽ tượng trưng cho một ô ở vị
trí tương ứng.
Ta tạo một mảng Field (Rows x Cols), kiểu dữ liệu là Integer. Phần tử Field(Row, Col) của mảng
Field đại diện cho ô (Row, Col). Giá trị của phần tử này ở trong khoảng 0-8 cho biết số ô xung
quanh có chứa mìn (một ô có tối đa 8 ô khác bao quanh). Riêng giá trị 9 chỉ ra là ô này có chứa
mìn.
Ta cần một mảng Flag (Rows x Cols), kiểu dữ liệu Integer, để cho biết trạng thái đánh dấu của
một ô. Một phần tử của mảng Flag sẽ mang giá trị 0 nếu ô tương ứng chưa được đánh dấu, 1 nếu
đánh dấu bằng cờ, và 2 nếu đánh dấu bằng dấu "?".
Ta cần một mảng Checked (Rows x Cols), kiểu dữ liệu Boolean, để cho biết một ô đã lật hay
chưa. Một phần tử của mảng Checked sẽ mang giá trị True nếu ô tương ứng đã được lật, và mang
giá trị False nếu chưa được lật.

Thủ tục thực hiện

Bạn tạo một dự án (project) mới thuộc loại Standard exe. Bạn chỉ cần thêm vào Form một
PictureBox tên là picField để làm vùng chơi. Mọi hoạt động của trò chơi như hiển thị các ô, cờ,
mìn... hay nhận các sự kiện nhấn chuộ
t khi chơi đều ở trên PicturexBox này. Sau đây là phần mã
(code) chương trình.

1. Khai báo

Option Explicit

Const Rows = 10 'Số hàng
Const Cols = 10 'Số cột
Const Mines = 20 'Số mìn
Const CellWidth=30 'Chiều rộng của một ô tính theo Pixel. Thuộc tính ScaleMode của picField
là 3 - Pixel
Dim Field(1 To Rows, 1 To Cols) As Integer
Dim Flag(1 To Rows, 1 To Cols) As Integer
Dim Checked(1 To Rows, 1 To Cols) As Boolean
2. Các thủ tục (Sub)
* Thủ tục vẽ các ô nổi (chưa lật) và ô chìm (đã lật) để người chơi biết ô nào đã được lật rồi.
* Thủ tục DrawNumber(Row As Integer, Col As Integer): Khi ô (Row, Col) được lật, nếu ô
này không chứa mìn thì sẽ thông báo cho người chơi số ô xung quanh có chứa mìn. Thủ tục
DrawNumber làm việc đó bằng cách hiển thị giá trị của Field(Row, Col).
* Thủ tục DrawFlag(Row as Integer, Col as Integer): Khi người chơi nhấn chuột ph
ải trên ô
(Row, Col), ta dùng thủ tục này vẽ ra trên ô đó hình cờ nếu Flag(Row, Col)=1, hay hình "?" nếu
Flag(Row, Col)=2, và xóa đi hình "?" nếu Flag(Row, Col)=0.
* Thủ tục Mark(Row As Integer, Col As Integer): Thủ tục này dùng xử lý sự kiện người chơi
nhấn chuột phải lên ô (Row, Col). Phần tử Flag(Row, Col) của mảng Flag sẽ cho biết trạng thái
của ô (Row, Col). Bạn phải thay đổi giá trị của Flag(Row, Col) mỗi khi người chơi nhấn chuột
phải lên ô (Row, Col). Nếu giá trị của Flag(Row, Col) đang là 0 thì sẽ thành 1, đang là 1 s
ẽ thành
2, đang là 2 sẽ thành 0. Sau đó bạn gọi thủ tục DrawFlag(Row, Col) để vẽ các ký hiệu.
* Thủ tục CountMines(Row As Integer, Col As Integer): Thủ tục này gán giá trị cho phần tử
Field(Row, Col). Giá trị này chính là số ô có mìn trong số các ô chung quanh ô (Row, Col).
Ta lần lượt kiểm các ô xung quanh ô (Row, Col), gặp một ô có mìn ta sẽ tăng giá trị Field(Row,

Col) lên 1. Lưu ý là một ô bình thường sẽ có 8 ô bao quanh, nhưng các ô ở góc và cạnh sẽ có ít
hơn 8 ô bao quanh.
* Thủ tục SetMines(): Thủ tục này sẽ được gọi khi người ch
ơi bắt đầu một game mới (chọn
New Game). Nó sẽ thiết lập giá trị mặc định cho các mảng lúc bắt đầu một game mới, sau đó tiến
hành đặt mìn ngẫu nhiên và đếm số mìn xung quanh mỗi ô.
* Hàm Inside(X As Single, Y As Single, x1 As Integer, x2 As Integer, y1 As Integer, y2 As
Integer): Hàm này trả về giá trị True nếu X nằm giữa x1 và x2, Y nằm giữa y1 và y2. Nói cách
khác, Inside có giá trị True nếu điểm (X,Y) nằm trong hình chữ nhật có góc trên trái (x1,y1) và
góc dưới phải (x2,y2). Nếu điểm (X,Y) nằm ngoài hình chữ nhật này, Inside có giá trị False.
* Thủ tục Solve(Row As Integer, Col As Integer): Trong Minesweeper, khi bạn lật một ô, sẽ
có 3 trường hợp xảy ra.
- Trường hợp 1: Nếu ô bạn lật có mìn thì... game over 9.
- Trường hợp 2: Nếu ô bạn lật không có mìn và ít nhất một trong các ô xung quanh có mìn thì
bạn sẽ được thông báo số ô xung quanh có chứa mìn.
- Trường hợp 3: Nếu ô bạn lật không có mìn và các ô xung quanh cũng không có mìn thì các ô
đó đều được tự động lật, và chính các ô này khi được lật lại áp dụng trường hợp 2 và trường hợp
3.
Thủ tục Solve xử lý các vấn đề khi người chơi lật một ô. Trong quá trình xử lý này, thủ tục Solve
có thể lại được dùng để xử lý tiếp tục (lật một ô khác trong trường hợp 3). Như vậy, ta thấy thủ
tục Solve gọi chính nó. Điều này được gọi là đệ quy. Ta sẽ dùng thuật giải đệ quy trong thủ tục
Solve.
Private Sub Solve(Row As Integer, Col As Integer)
Dim xx(1 To 8) As Integer
Dim yy(1 To 8) As Integer
Dim k As Integer
xx(1) = -1: yy(1) = -1 'Ô trên trái ô (Row, Col)
xx(2) = 0: yy(2) = -1 'Ô ngay trên ô (Row, Col)
xx(3) = 1: yy(3) = -1 'Ô trên phải ô (Row, Col)
xx(4) = -1: yy(4) = 0 'Ô bên trái ô (Row, Col)

xx(5) = 1: yy(5) = 0 'Ô bên phải ô (Row, Col)
xx(6) = -1: yy(6) = 1 'Ô dưới trái ô (Row, Col)
xx(7) = 0: yy(7) = 1 'Ô ngay dưới ô (Row, Col)
xx(8) = 1: yy(8) = 1 'Ô dưới phải ô (Row, Col)
Checked(Row, Col) = True
'Bạn đặt thủ tục vẽ ô lật ở vị trí này để cho biết ô (Row, Col) đã được lật. Khi ta g
ọi thủ tục
Solve, có một số ô không có mìn sẽ được thủ tục Solve tự động lật lên (chứ không do người chơi
lật), và do đó ta phải để thủ tục vẽ ô lật cũng như dòng Checked(Row, Col) = True ở trong thủ
tục Solve để đánh dấu và vẽ ra các ô đã lật này.
If Field(Row, Col) = 0 Then
'Vì các ô chung quanh ô (Row, Col) đều không có mìn nên ta lật hết các ô này
For k = 1 To 8 Step 1
If (Row + yy(k) > 0) And (Row + yy(k) <= Rows) And (Col + xx(k) > 0) And (Col + xx(k) <=
Cols) Then 'Dòng lệnh if này để loại trừ các ô không tồn tại trong số các ô chung quanh đối với
các ô ở góc và ở cạnh
If Checked(Row + yy(k), Col + xx(k)) = False And Flag(Row + yy(k), Col + xx(k)) <> 1 Then
'Nếu ô xung quanh ô (Row, Col) chưa được lật, không có đánh dấu cờ thì lật tiếp ô này bằng
chính thủ tục Solve (thuật giải đệ quy)
Solve Row + yy(k), Col + xx(k)
End If
End If
Next k
Else 'Else của dòng lệnh If Field(Row, Col) = 0
DrawNumber Row, Col 'Thông báo số ô có mìn xung quanh ô (Row, Col)
End If
End Sub
* Hàm Finish(): Hàm này cho kết quả True nếu người chơi đã gỡ hết mìn, và False nếu chưa gỡ
hết mìn. Người chơi được coi là chiến thắng khi mọi ô không có mìn đều đã được lật.
* Thủ tục ShowWin(): Thủ tục này được gọi khi người chơi chiến thắng. Xin nhắc lại, người

chơi được coi là chiến thắng khi mọi ô không có mìn đều đã được lật. Do vậy, nhiệm vụ của thủ
tục ShowWin() là kiểm tra trong số những ô chưa lật (đều là những ô có mìn vì những ô không
có mìn đều đã đượ
c lật), ô nào chưa được đánh dấu cờ thì sẽ đánh dấu.
* Thủ tục ShowLose(Row As Integer, Col As Integer): Thủ tục này được gọi khi người chơi
"đạp mìn" và "chết", có 2 nhiệm vụ:
- Vẽ ra các quả mìn ở những ô có mìn mà chưa được đánh dấu cờ (mìn nổ). Riêng ô mìn mà
người chơi đạp phải sẽ được tô màu đỏ. (Row, Col) là tọa độ của ô mìn này.
- Xem những ô nào không có mìn nhưng lại được đánh dấu c
ờ thì vẽ ký hiệu cho biết đánh dấu
đó là sai.
* Thủ tục picField_MouseDown(Button As Integer, Shift As Integer, X As Single, Y As
Single):

Thủ tục này xử lý sự kiện (event) người chơi nhấp chuột lên PictureBox picField. Tùy theo
người chơi nhấp chuột phải hay chuột trái mà ta có cách xử lý tương ứng.
Private Sub picField_MouseDown(Button As Integer, Shift As Integer, X As Single, Y As
Single)
Dim Row As Integer, Col As Integer
Dim i As Integer, j As Integer
'Xác định người chơi nhấn vào ô nào
Row = 0
Col = 0
For i = 1 To Rows
For j = 1 To Cols
If Inside(X, Y, (j - 1) * CellWidth, j * CellWidth, (i - 1) * CellWidth, i * CellWidth) Then
Row = i
Col = j
Exit For
End If

Next j
Next i
If Row <> 0 And Col <> 0 Then
If Button = 1 Then 'Nhấn chuột trái
If Checked(Row, Col) = False And Flag(Row, Col) <> 1 Then 'Nếu ô người chơi nhấn chuột để
lật chưa được lật (Checked(Row, Col) = False ) và không có đánh dấu cờ (Flag(Row, Col) <> 1)
thì ô đó mới được l
ật
If Field(Row, Col) <> 9 Then 'May quá, lật ô này không có mìn!
Solve Row, Col