A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Tình yêu là sự rung cảm của một tâm hồn khi gặp một tâm hồn đồng điệu,
là sự hòa nhịp của hai trái tim. Tình cảm này ảnh hưởng và chi phối rất nhiều
đến đời sống con người. Nó có thể khiến người ta làm việc hưng phấn hơn mà
không hề mệt mỏi, nhưng nó cũng có thể kéo tuột tâm trạng người ta xuống một
cách nhanh nhất. M.Gorki đã từng nói: Trên thế gian này chẳng có vị thần nào
đẹp hơn thần mặt trời, chẳng có ngọn lửa nào kì diệu hơn ngọn lửa tình yêu.
Cũng như tình cảm gia đình và tình bạn, tình yêu là một trong những tình cảm
khiền người ta có động lực và chỗ dựa vững chắc nhất để vượt qua những khó
khăn, gian khổ trong cuộc sống.
Và khi nói đến tình u, chúng ta khơng thể khơng nhắc đến mối tình đầu.
Mối tình đầu của một người thường bắt đầu xuất hiện ở tuổi thanh niên mới lớn.
Mối tình đầu đời này thường rất trong sáng, thuần khiết. Thế nhưng, ngày nay,
tình u học trị dường như ngày càng mất dần đi sự trong sáng. Hiện tượng yêu
sớm, quan hệ tình dục sớm và hậu quả của nó đang trở nên phổ biến và đáng lo
ngại trong giới trẻ. Nền kinh tế thị trường với xu hướng mở cửa, nội nhập bên
cạnh những mặt tích cực mà nó đem lại cho đất nước thì cũng đồng thời làm
xuất hiện ngày càng gia tăng những tệ nạn xã hội, nhưng lối sống thực dụng, ích
kỷ, bng thả, thống trong xã hội, trong đó có một bộ phận không nhỏ là thanh
niên.
Trong mỗi thời kỳ, với mỗi quốc gia, thanh niên bao giờ cũng có vai trị
hết sức to lớn. Họ là sức sống hiện tại và tương lai của dân tộc. Cách đây 85
năm(1925), Bác Hồ đã chỉ rõ “Một dân tộc muốn hồi sinh, trước hết phải hồi
sinh thanh niên, nếu thanh niên không chịu giác ngộ , khơng đủ nghị lực,khơng
cịn sức sống..., chỉ chìm đắm trong rượu cồn và thuốc phiện thì dân tộc có nguy
cơ diệt vong”.

1

Nghị quyết trung ương 4 khóa VII Đảng ta cũng đã khẳng định “Vấn đề
thanh niên phải đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát huy nhân tố và nguồn
lực con người... Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước ta bước
vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không... phần
lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng và rèn luyện thế hệ
thanh niên”.
Nhận thức được vai trị của tình u đối với cuộc sống của con người, vai
trò của thanh niên đối với sự tồn tại và phát triển của dân tộc, cũng như thực
trạng trong quan hệ nam nữ của tuổi đầu thanh niên hiện nay; Là một thanh niên
và cũng là một người giáo viên trong tương lai, tôi đã chọn đề tài: Tìm hiểu về
mối tình đầu của lứa tuổi đầu thanh niên làm đề tài nghiên cứu.
II. Mục đích nghiên cứu.
Thấy được đặc điểm của mối tình đầu của tuổi đầu thanh niên và thực
trạng của nó hiện nay, qua đó đưa ra các giải pháp giáo dục, định hướng giúp các
em có quan điểm đúng về tình u, từ đó xây dựng cho mình một lối sống lành
mạnh. trong sáng và có lý tưởng.
III. Phương pháp nghiên cứu.
Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp sử dụng tài liệu.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp phân tích, so sánh, khái quát, tổng hợp.

2


B. NỘI DUNG
Tuổi thanh niên là giai đoạn phát triển bắt đầu từ lúc dậy thì và kết thúc
khi bước vào tuổi người lớn (từ 14, 15 tuổi đến 25 tuổi). Đây là giai đoạn có
nhiều chuyển biến về mặt sinh lý cũng như tâm lý. Tuổi đầu thanh niên là thời
kỳ đầu tiên của giai đoạn này, tức là từ 14,15 tuổi- 17,18 tuổi. Giai đoạn này

tương đương với cuối trung học cơ sở và cả giai đoạn học trung học phổ thơng.
Vì vậy mà tuổi đầu thanh niên cịn có tên gọi là thanh niên học sinh, thanh niên
mới lớn. Bên cạnh nhu cầu về tình bạn tâm tình cá nhân tăng lên rõ rệt. sâu sắc
hơn thì ở độ tuổi này nhu cầu chân chính về tình yêu cũng bắt đầu xuất hiện, mà
ta thường gọi nó là mối tình đầu. Và một trong những yếu tố ảnh hưởng khơng
nhỏ đến mối tình đầu là tâm sinh lý. Vậy tâm sinh lý của độ tuổi này có đặc
điểm như thế nào, chúng ta sẽ tìm hiểu sau đây.
I. Đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi đầu thanh niên.
1. Đặc điểm về sinh lý.
Bước vào tuổi dậy thì, tuyến yên tiết ra một lượng lớn hormone
FSH(FollcleStimulting) và hormoneLH(Lutrein hormone) có tác dụng kích thích
hoạt động của buồng trứng(nếu là nữ), tinh hoàn(nếu là nam). Khi nhận được
lệnh của tuyến yên, buồng trứng của nữ giới sẽ tăng cường sản xuất hai hormone
là Estrogen và Progesteron; còn tinh hoàn của nam giới sẽ sản xuất hormone
Testosterone. Các hormone này khiến cho cơ thể có những biến đổi sinh học cả
bên trong và bên ngồi đó là: sự biến đổi nhanh về vóc dáng cơ thể, cơ quan sinh
dục phát triển, các đặc điểm giới tính khác như lơng, râu, ngực trở nên rõ rệt;
các em gái bắt đầu có kinh nguyệt, em trai có hiện tượng xuất tinh.
Đến tuổi đầu thanh niên thì mặt sinh lý phát triển tương đối êm ả. Đây là
thời kì đạt được sự trưởng thành về thể lực nhưng sự phát trển cơ thể còn kém so
với sự phát triển cơ thể của người lớn. Nhịp độ tăng trưởng chiều cao và trọng
lượng đã chậm lại. Sự phát triển của hệ thần kinh có những thay đổi quan trọng
do cấu trúc bên trong của não phức tạp và các chức năng của não phát triển, tạo
3


điều kiện thuận lợi, cần thiết cho sự phức tạp hóa hoạt động phân tích, tổng
hợp... Đến thời kỳ này, đa số các em đã vượt qua thời kỳ phát dục.
Do sự phát triển của cơ thể mất cân bằng nên đã dẫn đến tình trạng mất
cân bằng trong tâm lý và tình cảm của các em. Chẳng hạn sự mất cân bằng giữa

tim và mạch máu đã gây ra sự thiếu máu từng bộ phận, trên võ não và đơi khi
cịn làm hệ tim mạch bị rối loạn: tim đập nhanh, huyết áp tăng, hay chóng mặt,
nhức đầu, dễ mệt mỏi, dễ bị kích thích, dễ nổi nóng...
Tuyến nội tiết hoạt động mạnh làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung
ương, dễ gây nên những cơn xúc động mạnh, phản ứng vô cớ, những hành vi bất
thường ở các em. Các quá trình hưng phấn ở võ não mạnh và chiếm ưu thế, các
q trình ức chế có điều kiện bị suy giảm, do đó nhiều em khơng làm chủ được
cảm xúc của mình, khơng kiềm chế được các xúc động mạnh. Hưng phấn ở võ
não lại mang tính lan tỏa nhiều hơn nên các em thường có những cử chỉ, động
tác phụ của tay, chân, đầu, mình mỗi khi có một phản ứng nào đó nhất là các em
trai.
2.Một số đặc điểm về tâm lí.
Cùng với những biến đổi về cơ thể, sinh lý, đời sống tâm lý của các em
cũng có những thay đổi sâu sắc. Dưới đây là một số đặc điểm tâm lý nổi trội
của lứa tuổi này:
2.1. Tự ý thức.
Ở tuổi này các em có xu hướng tách ra, ít phụ thuộc vào cha mẹ. Các em
có tâm lý muốn làm người lớn, coi mình là người lớn và cảm thấy hình như cha
mẹ chưa nhận thấy mình đã lớn, khơng hiểu được tâm tư tình cảm của mình. Các
em khơng cịn hay tâm sự với cha mẹ, muốn độc lập trong suy nghĩ và hành
động nên nhiều khi chống đối lại cha mẹ và chuyển từ sinh hoạt gia đình sang
sinh hoạt bạn bè, ngưỡng mộ thần tượng. Dần dần các em khẳng định sự độc lập
và tạo dựng hình ảnh bản thân tương đối ổn định.
Thanh niên mới lớn quan tâm nhiều hơn đến hình dáng cơ thể. Các em có
nhu cầu khám phá cơ thể mình và bạn khác giới, như là hay để ý, băn khoăn về
4


những thay đổi của cơ thể. Sự trưởng thành về sinh lý sớm và muộn đều tạo ra
những bất lợi. Thông thường các em gái trưởng thành sớm thường phải đương

đầu với những khó khăn về mặt tâm lý xã hội lớn hơn. Còn các em trai trưởng
thành sớm lại có thể có những lợi thế xã hội hơn.
Do mong muốn được trở thành người lớn và muốn được cư xử như người
lớn, tuổi thanh niên nói chung và tuổi đầu thanh niên nói riêng có xu hướng sống
trong hai thế giới: thế giới nội tâm và thế giới bên ngoài. Trong giai đoạn này,
việc tự đánh giá, tự phê bình bắt đầu định hình và phát triển sự tự ý thức.
Tự ý thức là một loại ý thức đặc biệt trong đời sống cá nhân, có chức năng
tự điều chỉnh nhận thức và thái độ của bản thân. Đó là q trình tự quan sát, tự
phân tích, tự kiểm tra, tự đánh giá...về hoạt động và kết quả hoạt động của bản
thân; về tư tưởng tình cảm. phong cách, đạo đức, hứng thú...Đây là điều kiện để
phát triển và hoàn thiện nhân cách, hướng nhân cách theo yêu cầu của xã hội.
Nội dung của tự ý thức cũng khá phức tạp.
Các em không chỉ nhận thức về cái tôi của mình trong hiện tại như thiếu
niên, mà cịn nhận thức về vị trí của mình trong xã hội, trong tương lai. Thanh
niên mới lớn có thể hiểu rõ mình ở những phẩm chất, nhân cách bộc lộ rõ(lòng
yêu lao đơng, tính cần cù, dũng cảm...) và những phẩm chất phức tạp(tinh thần
rách nhiệm, lịng tự trọng, tình cảm nghĩa vụ...).
Lứa tuổi này không chỉ đánh giá những cử chỉ, hành vi riêng lẻ, từng
thuộc tính riêng biệt mà cịn biết đánh giá nhân cách của mình trong tồn bộ
thuộc tính nhân cách.
Mặt khác, khơng chỉ có nhu cầu đánh giá mình mà cịn có khả năng đánh
giá sâu sắc và tốt hơn thiếu niên về những phẩm chất, mặt mạnh, mặt yếu của
những người cùng sống và của chính mình. Tuy nhiên, tự đánh giá khách quan
khơng phải là dễ. Tuổi này thường có xu hướng cường điệu trong khi tự đánh
giá, hoặc là đánh giá thấp cái tích cực hoặc là đánh giá cao nhân cách của mình.
Việc đánh giá quá thấp hay quá cao đều ảnh hương khơng tốt đến q trình hồn
thiện nhân cách, trong đó có hoạt động giao tiếp. Nếu đánh giá thấp thì sẽ sinh
5



ra tâm lý tự ti, mặc cảm, ít tiếp xúc với bạn bè... Nếu đánh giá quá cao thì dễ dẫn
đến thái độ tự cao, tự đại, thậm chí xem thường bạn bè cùng trang lứa(nhất là
những em gia đình có điều kiện khá giả, được nng chuộng).
Việc tự phân tích có mục đích là dấu hiệu cần thiết của một nhân cách
đang trưởng thành và là tiền đề của giáo dục có mục đích. Và vì vậy, mặc dù
thanh niên mới lớn có thể có sai lầm khi tự đánh giá, nhưng khi sự đánh giá đã
được suy nghĩ cẩn trọng thì dù có sai lầm chúng ta cũng phải có thái độ nghiêm
túc khi nghe các em phát biểu, không được chế giễu ý kiến tự đánh giá của các
em. Cần phải giúp đỡ một cách khéo léo để các em hình thành được một biểu
tượng khách quan về nhân cách của mình.
2.2.Những cảm xúc giới tính.
Do lịng khao khát muốn có vị trí bình đẳng trong cuộc sống chi phối, vì
vậy mà ở lứa tuổi này, quan hệ bạn bè chiếm vị trí hơn hẳn so với quan hệ với
người lớn tuổi hoặc ít tuổi hơn. Tình bạn phát triển đầy đủ và sâu sắc hơn, phạm
vi quan hệ bạn bè mở rộng, ngồi các nhóm thuần nhất,cịn có nhóm pha trộn
(có cả nam và nữ). Và nếu như ở lứa tuổi trung học cơ sở, các em mới bắt đầu
xuất hiện sự quan tâm đến các bạn khác giới thì đến lứa tuổi này, các em có sự
quan tâm nhiều hơn; xuất hiện những cam giác, cảm xúc giới tính mới lạ. Những
rung cảm mới lạ này đơi khi lướt qua nhanh chóng nhưng cũng có khi kéo dài.
Các em thường che dấu những rung cảm của mình bằng các biểu hiện khác
nhau như: bơng đùa, ngượng ngùng, suồng sã, ồn ào... Những rung cảm được
dấu kín này chứa đựng biết bao tâm trạng: thiện cảm, buồn rầu, nhớ nhun, phấn
khởi, muốn được nghe một lời nói dịu dàng âu yếm, một cử chỉ quan tâm, một
nụ cười trìu mến... Mọi trường hợp đó đều là những cảm xúc trong sáng. Mọi sự
can thiệp thô bạo, thiếu tế nhị đều làm cho các em cảm thấy bị chế giễu và hổ
thẹn.
Như đã nói ở trên, những chuyển biến về tâm sinh lý là một trong những
yếu tố tác động đến đời sống tình cảm của thanh niên mới lớn, làm cho đời sống
tình cảm của lứa tuổi này có những đặc trưng riêng, phát triển hơn so với giai
6



đoạn trước; một trong những đặc điểm đó là sự xuất hiện những rung cảm, xúc
cảm giữa thanh nam và thanh nữ và nhu cầu chân chính về tình cảm, tinh yêu
sâu sắc. Vậy, sự ảnh hưởng đó như thế nào và mối tình đầu của lứa tuổi đầu
thanh niên có những đặc điểm gì?
II. Những đặc điểm về mối tình đầu của lứa tuổi đầu thanh niên.
1. Sự xuất hện tình cảm khác giới hay là tình yêu nam nữ.
Như ta đã biết, tình bạn ở thanh niên mới lớn phát triển sâu sắc hơn so với
các lứa tuổi trước.Nhu cầu về tình bạn tâm tình được tăng lên rõ rệt. Họ khát
khao có được nhiều bạn bè để tâm tình, để trao đổi, để bàn bạc quan niệm về
cuộc sống, về lý tưởng, ước mơ, nghề nghiệp trong tương lai. Nhu cầu tình cảm
trong tình bạn có u cầu cao hơn (yêu cầu sự chân thành, chia sẽ, hiểu biết
nhau, tin tưởng, vị tha, tôn trọng và giúp đỡ nhau), và nhạy cảm hơn, khơng chỉ
có khả năng xúc cảm chân tình mà cịn có khả năng đáp ứng lại xúc cảm của
người khác (đồng cảm).
Phạm vi quan hệ bạn bè cũng được mở rộng. Quan hệ giữa nam và nữ
được tích cực hóa một cách rõ rệt. Nhu cầu về tình bạn khác giới được tăng
cường. Và một số em đã xuất hiện sự lôi cuốn đầu tiên khá mạnh mẽ, xuất hiện
nhu cầu chân chính về tình yêu và tình cảm sâu sắc.
Như vậy, tình yêu lứa tuổi đầu thanh niên được phát triển từ tình bạn khác
giới, nó đã vượt qua ranh giới tình bạn dẫn đến tình u đương bạn bè và đó là
sự chuyển biến về chất(cả thể chất và tinh thần). Có thể nói đây là tình cảm mới
rất tự nhiên trong đời sống tình cảm của lứa tuổi này.Vậy, những tình cảm, tình
u đầu đời ấy có những biểu hiện như thế nào?
2.Những đặc điểm của mối tình đầu.
Nếu như tình bạn có mối quan hệ rộng rãi, cao cả, có sức hấp dẫn tuổi trẻ
và đang đạt tới đỉnh cao của nó; tình u lại biểu hiện trong phạm vi hẹp nhưng
sâu sắc, mãnh liệt.


7


Tình u là một giá trị xã hội, khơng có tính di truyền như bản năng sinh
dục. Sự xuất hiện của tình yêu nam nữ, tình cảm của thanh niên trở nên phong
phú, đa dạng và sâu sắc.
Tình yêu là một nhu cầu và khát vọng của sự chinh phục, đồng thời cịn là
sự hi sinh bản thân mình hịa hợp giữa hai người u nhau. Tình u chân chính
là sự hòa hợp giữa hai tâm hồn đồng điệu và nó gắn liền với y thức về nghĩa vụ,
lương tâm, danh dự của con người. Hay nói cách khác, tình u chân chính là sự
kết hợp của tình cảm, lý trí và thẩm mỹ. Nó như là ngọn lửa thổi bùng lên những
khoái cảm về tinh thần, thúc đẩy con người vượt qua khó khăn trở ngại, vươn tới
cái cao thượng, nhân ái. Một tình yêu như thế là cơ sở cho hơn nhân và gia đình
hạnh phúc.
Do đặc điểm về tâm sinh lý cũng như vị trí và điều kiện trong xã hội, mối
tình đầu của lứa tuổi đầu thanh niên có những đặc điểm sau:
Thứ nhất, tình u nam nữ của tuổi mới lớn thường sôi nổi, bồng bột,
thuần khiết, trong sáng và lý tưởng hóa tình u. Nó được nảy ở từ tấm lịng q
mến nhân cách tốt đẹp, từ sự cảm thông, ân cần giúp đỡ lẫn nhau. Các em rất
trân trọng mối tình này, đón nhận tình yêu với tất cả sự thơ mộng, trong sáng của
mình.
Thứ hai,mối tình đầu chủ ýếu được phát triển từ tình bạn khác giới. Trong
đó, tình cảm cịn nhiều e thẹn, thầm kín, dè dặt; thường yêu nhau trong tâm hồn
nhiều hơn là biểu hiện rõ rệt ra bên ngoài. Khi bắt đầu cảm thấy yêu nhau, các
em thường che dấu tình cảm thật của mình trong tình bạn. Và chính có khi bản
thân các em cũng khơng hiểu thật rõ ràng giữa mình và đối tượng khác giới có
quan hệ dứt khốt là tình bạn hay tình u. Bởi vậy, người ta thường gọi mối
tình này là tình u bạn bè, tình u học trị. Đó là những rung động đầu đời,
cảm xúc trong sáng, tự nhiên. Tuy nhiên, khơng phải tất cả các em đều có nhũng
rung cảm như vậy; cũng có một số em sớm bị cuốn hút vào con đường u

đương- tình ái. Lý trí hoặc chưa đủ giúp các em làm chủ được hoặc phân biệt

8


được rõ tình cảm cảm xúc thật của mình. Đầu óc bị phân tán, thời gian và tâm trí
bị cuốn hút vào đó nên kết quả học tập, lao động và sức khỏe bị giảm sút rõ rệt.
Thứ ba, tình yêu tuổi mới lớn thường xuất phát từ những rung động cảm
tính. Hơn nữa, ở lứa tuổi này, tâm sinh lý đang trong thời kỳ biến đổi nhanh
chóng, từ đó dẫn đến sự biến đổi về tình cảm. Vì vậy, tình u thường khơng sâu
sắc, chưa chắc chắn và dễ bị tan vỡ. Mối tình đầu cũng rất phức tạp, chứa đựng
biết bao niềm vui sướng, nỗi băn khoăn, lo âu. Khi thì ca tụng hết lời, lúc thì từ
chối, lạnh nhạt; khi thuận buồm xi gió thì phấn khởi tột đỉnh, nhưng chẳng
may tan vỡ, các em phải chịu nhiều đau khổ thầm lặng(chuyện này thường xảy
ra).
Trên đây là những đặc điểm khái quát về mối tình đầu của lứa tuổi đầu
thanh niên. Song từ những đặc điểm ấy lại biểu hiện thực trạng vô cùng phong
phú, đa dạng và phức tạp trong cuộc sống hằng ngày.
III. Thực trạng tình yêu nam nữ của lứa tuổi đầu thanh niên.
Trong thực tế, có nhiều trường hợp tình u đã làm cho tuổi mới lớn phân
tán tư tưởng, đam mê vào những cảm xúc yêu đương, cản trở việc học tập, phấn
đấu. Các em thể hiện tình yêu của mình một cách cơng khai ở cơng viên, ngồi
đường và thậm chí ngay cả trong lớp học. Cảnh các em vuốt tóc nhau, nhìn nhau
đắm đuối ở trong lớp học giờ đây đã khơng cịn cá biệt nữa.
Các em dễ dàng và sẵn sàng lao vào chuyện yêu đương trong những cuộc
đi chơi ngẫu hứng, những lần đi pic níc, những cuộc liên hoan khi cha mẹ vắng
nhà, thậm chí nói dối cha mẹ để có thời gian đi chơi. Có nhiều em chỉ cần một
vài câu tỏ tình hay những lời chọc ghẹo, gán ghép của bạn bè là thành một cuộc
tình.
Và khi bị cha mẹ, thầy cơ phát hiện nếu khơng khơn khéo tìm cách

khun nhủ, giáo dục các em mà, ngược lại, cấm đốn đe dọa thì các em tỏ thái
độ chống đối, phản ứng thách thức, tiêu cực, chẳng hạn như: (Nếu nhà trường
ngăn cấm hai đứa sẽ tự tử, hay (sẵn sàng từ bỏ gia đình chứ khơng bỏ nhau. Đó
là chưa kể nhiều trường hợp các em rủ nhau bỏ trốn, bỏ nhà đi bụi.
9


Cịn nếu như mối quan hệ tình cảm đó bị đổ vỡ thì các em lại rơi vào đau
khổ. Nhưng hậu quả không chỉ dừng lại ở đấy. Theo các chun gia tâm lý về
độ tuổi và giới tính, tình yêu ở độ tuổi mới lớn thường xui khiến các em có
những hành vi nơng nổi, nhiều khi vơ nghĩa, đặc biệt có thể dẫn đến một số biểu
hiện liên quan đến tâm thần như trầm cảm, chán nản, tự sát và cả phạm tội giết
người. Đã có trường hợp thủ phạm tự thú trước cơ quan pháp luật rằng, sở dĩ
phạm giết người chỉ vì đối tượng(thường là bạn hay người yêu) có dấu hiệu của
sự phản bội. Đối với con trai một cú sốc trong quan hệ yêu đương thường đưa
các em đến những toan tính và hành động thiếu suy nghĩ, trong khi đó, với con
gái lại là những căng thẳng về nội tâm, thần kinh...
Một nghiên cứu mới đây trên 8.000 nghìn học sinh phổ thơng do tạp chí
Sức khỏe và Hành vi xã hội (Mỹ) tiến hành cho thấy, tình u có thể là địa ngục
khi nó tấn cơng vào trẻ vị thành niên q sớm. Mối quan hệ tình cảm này là
nguồn gốc của chứng stress dai dẳng ở tuổi này và có thể dẫn đến trầm cảm,
chán nản kinh niên. Theo chuyên gia xã hội học Kara Joyner(Trường Đại học
Cornell) vừa là đồng tác giả của cơng trình nghiên cứu này, thì con gái thường
có nguy cơ cao hơn con trai, đặc biệt những bé gái càng sớm vướng vào loại tình
cảm này thì dễ mắc một số chứng bệnh tâm thần. Có từ 15% đến 20% bạn trẻ
được chẩn đoán bị chứng bệnh trầm cảm, trong suốt quãng thời gian của tuổi vị
thành niên thường xảy ra những chứng rắc rối, phức tạp khi tình cảm đổ vỡ.
Yêu sớm, quan hệ tình dục sớm đang là một hiện tượng đáng lo ngại và
phổ biến trong giới trẻ ngày nay. Đây là một vấn đề của xã hội đang phát triển,
trong đó có Việt Nam.

Mỗi năm trên thế giới có khoảng 4 triệu thiếu nữ tuổi từ 15-19 nạo phá
thai khơng an tồn thì ở Việt Nam, có khoảng 300.000 ca nạo phá thai, trong số
đó có 30% phụ nữ chưa lập gia đình, cứ 5 ca nạo, phá thai thì có 1 ca là em gái
vị thành niên. VN là 1 trong 3 nước có tỷ lệ nạo phá thai cao nhất thế giới. Ngày
càng nhiều học sinh, sinh viên nếm “trái cấm” khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

10


Đặc biệt ở các trường đại học, cao đẳng hiện tượng sinh viên “sống thử” đang
khá phổ biến(Dân trí).
Một nghiên cứu mới đây của Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh về những hiểu biết của giới trẻ về giới tính, sức khoẻ sinh sản đã cho
thấy đa số thanh niên VN đều biết ít nhất một biện pháp tránh thai, nhưng có tới
80% số thanh niên lại không biết sử dụng bao cao su trong lần quan hệ tình dục
đầu tiên. Cứ 5 thanh niên VN thì có 1 người quan hệ tình dục trước hơn nhân.
Một số điều tra khác:
Theo thông kê của Bộ Ý tế, tình trạng phá thai của lứa tuổi vị thành niên ở
nước ta trong những năm gần đây đang có chiều hướng gia tăng. Trong khoảng
1,2 đến 1,4 triệu ca phá thai hàng năm, có tới 120.000 trường hợp là trẻ vị thành
niên(chưa tính đến những trường hợp khơng kiểm sốt được, là không nhỏ).
Một nghiên cứu được thực hiện mới đây tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí
Minh, do Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam vừa cơng bố cho thấy, cách đây
vài năm, số tuổi bắt đầu có quan hệ tình dục là 19, đến nay đã giảm xuống còn
14,2 tuổi. Cũng theo nguồn điều tra này, tuổi dậy thì của các em đã hạ xuống ở
lứa tuổi 9,10.
Đó quả là những con số biết nói.
Yêu sớm và không làm chủ được bản thân đã dẫn đến nhiều hậu quả đáng
tiếc đó là các em phải làm cha mẹ khi chưa đủ điều kiện. Do vậy, không ít
trường hợp, nữ sinh phải đi nạo hút thai để được tiếp tục đến trường.

Khơng ít em vì mặc cảm, sợ gia đình biết chuyện tày trời đã tự tìm đến
các cơ sở phá thai tư nhân để giải quyết hậu quả. Do sự thiếu trách nhiệm, trình
độ hạn chế của các cơ sở làm dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, đa khiến nhiều em
bị nhiểm bệnh tại vùng kín. Khơng ít nữ sinh phá thai nhiều lần dẫn đến niêm
mạc tử cung bị tổn thương, có thể lám mất khă năng làm mẹ vĩnh viễn(thậm chí
có trường hợp còn tử vong). Sau khi phá thai nhiều em còn rơi vào tình trạng
suy sụp tinh thần, nỗi ám ảnh và tổn thương còn dằn vặt mãi trong tâm hồn, ảnh

11


hưởng không nhỏ đến cuộc sống sinh hoạt và học tập cũng như tương lai của các
em sau này.
Và lý do mà những đứa trẻ mới lớn này đưa ra để biện minh cho những
việc làm đã lỡ của mình là muôn vàn lý do. nào là bị ép buộc chứ không đồng ý,
cả hai đều yêu nhau nên không kiềm chế được, bạn van xin phải chứng minh
tình yêu hay gặp chuyện buồn trong gia đình khơng vượt qua được...
Điều đáng nói là khi điều tra về một số trường hợp khi các em nhỏ đã sớm
yêu đương lãng mạn, thậm chí sa đọa, trác táng, phần lớn thuộc gia đình tầng
lớp trung lưu trở lên. Bên cạnh những em biết tận dụng những điều kiện của
mình để học hành đến nơi đến chốn, thì có khơng ít em lợi dụng cha mẹ bận việc
để chơi bời, yêu đương trở thành hư hỏng. Khi nhà trương mời đến làm biện
pháp giáo dục thì cha mẹ mới ngã ngữa người và quay sang quản lý con cái hà
khắc.
Tuy nhiên, chúng ta cũng không thể không phủ nhận những cảm xúc
trong sáng và tính tích cực của mối tình đầu. Sự mến mộ, hấp dẫn lẫn nhau giữa
những người khác giới là một hiện tượng tâm lý bình thường. Sự giao lưu giữa
các bạn khác giới là một điều hết sức tự nhiên, thậm chí là cần thiết, có ích cho
q trình trưởng thành trên cả phương diện nhân cách và giới tính. Sự quan tâm
đến người khác giới được biểu hiện bằng sự chia sẻ,đồng cảm, cảm thông, giúp

đỡ lẫn nhau...Các em thấy mình lớn hơn, trưởng thành hơn(có nhu cầu khẳng
định mình là người lớn, bắt chước, học tập làm người lớn); khẳng định tính tự
lập, sự độc lập nhất định và có tinh thần trách nhiệm, giám đương đầu với những
khó khăn thử thách mới, cả sự chấp nhận thất bại. Trong giao tiếp giữa các bạn
khác giới, các em sẽ học được nghệ thuật giao tiếp với người khác giới, làm cơ
sở cho sự nghiệp cũng như việc chọn bạn đời sau này. Và cũng có những mối
tình đầu rất đẹp, có thể khơng đi đến đâu, song những đối tượng này luôn là
những người bạn tốt của nhau, chúng trở thành những kí ức, kỷ niệm tốt đep và
cũng là một hành trang trong cuộc đời. Hơn nữa, có những mối tình nhờ đó mà
các em có nghị lực, sức mạnh vượt qua khó khăn, giúp đỡ nhau trong học tập,
12


lao động và rèn luyện, hẳn nhiên là mối tình đầu đó phải giữ được sự trong sáng,
khơng đi q giới hạn. Nhờ đó mà tính người phát triển để dần hoàn thiện hơn.
Trở lại, thực trạng yêu sớm và quan hệ tình dục sớm ở độ tuổi mới lớn có
ảnh hưởng khơng nhỏ đến q trình học tập, rèn luyện và cả tương lai của các
em, tương lai của đất nước. Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến những thực trạng
trên?
IV. Nguyên nhân
Từ những biểu hiện đa dạng, phong phú và phức tạp của thực tiễn, chúng
ta nhận thấy không ít nguyên nhân dẫn đến thực trang trên.
Thứ nhất, là do các em tuổi cịn nhỏ, bồng bột, nơng nổi, thiếu suy nghĩ,
thiếu tri thức và kinh nghiệm, lại chưa biết xây dựng cho mình một quan niệm
tình yêu đầy đủ, trong sáng. Tình cảm của các em mang nhiều cảm tính, ít lý
tính và mơ hồ. Do đó mà các em khơng kiểm sốt được tình cảm, hành vi của
mình. mặt khác, các em thường lý tưởng hóa tình u đến mức tơn thờ nó, vì
vậy khi đổ vỡ, các em thường rất đau khổ, nhất là các bạn gái.
Thứ hai, do sự thiếu quan tâm của gia đình, nhất là với những gia đình bố
mẹ chỉ mãi lo làm kinh tế chạy theo đồng tiền. Từ học tập, lao động cho đến đời

sống sinh hoạt, những tâm tư tình cảm cũng như các mối quan hệ của con cái
cũng bị thờ ơ. Đến khi việc đã rồi, lại mắng mỏ, quát nạt, cấm đoán hà khắc. Thế
nhưng, càng làm như vậy các em lại càng chống đối, phản ứng tiêu cực hơn. Bởi
tình u có những đặc điểm khơng giống những tình cảm khác. Như dịng nước,
để bình thường nó sẽ trơi êm ả, nhưng nếu đắp đập, be bờ lập tức nó sẽ dâng lên
thành thác, thành ngềnh.
Thứ ba là do điều kiện kinh tế- xã hội. Đất nước phát triển, đời sống con
người về cả vật chất và tinh thần được nâng cao rõ rệt. Kéo theo tuổi dậy thì
phát triển sớm hơn nhiều. Đáng lo ngại hơn cả, chính là mặt trái của nó, là nền
kinh tế thị trường mở cửa giao lưu hội nhập, tiêu cực tràn vào như những luồng
gió độc hại, cũng khơng ít. Trong thời đại bùng nổ thơng tin thì các loại văn hóa
phẩm đồ trụy gây tác hại ghê gớm, đáng báo động. Ở lứa tuổi các em, như trên
13


đã phân tích, dễ tị mị, bắt chước, khơng làm chủ được bản thân và xảy ra những
hậu quả là khó tránh khỏi, điều này đang làm nhức nhối, đau đầu cho các nhà
quản lý, nhà chính trị và tồn thể xã hội.
Thứ tư là do thiếu kiến thức về sinh lý- tình dục.
Xét ở góc độ gia đình, bố mẹ là người gần gũi và theo sát từng giai đoạn
trưởng thành của con cái lại thiếu cởi mở, vẫn đang tồn tại những suy nghĩ
phong kiến, cho rằng nói đến tình dục là nói đến một lĩnh vực dung tục, thiếu
văn hóa và là điều cấm kỵ, rồi lại sợ “vẽ đường cho hươu chạy” nên chưa giúp
con mình có định hướng đúng đắn về vấn đề giới tính, sức khoẻ sinh sản.
Xét ở góc độ nhà trường, chương trình giáo dục giới tính trong nhà trường
hiện nay chưa đem lại hiệu quả như mong muốn. Giáo dục giới tính được lồng
ghép vào các mơn học như Sinh học, Giáo dục công dân… nhưng kiến thức
cung cấp cho người học là không nhiều, thiếu hệ thống và chưa phù hợp với
tâm, sinh lý lứa tuổi. Đa số giáo viên vẫn còn e ngại, ngượng ngập khi giảng dạy
cho học sinh về vấn đề giới tính. Người dạy đã vậy, học sinh còn ngại tiếp cận

hơn nhiều(dĩ nhiên là các em tìm hiểu bằng cách khác, nguồn khác, như đã trình
bày trên). Do vậy, việc giáo dục giới tính trong nhà trường hiện nay chỉ là “cưỡi
ngựa xem hoa”.
Và hậu quả là các em sẽ thiếu hiểu biết về giới tính và sức khoẻ sinh sản
là điều tất iếu. Nhiều thanh niên có quan niệm hết sức ngây ngơ rằng quan hệ
tình cảm để trị mụn trứng cá, hết vỡ giọng. Hay ăn đu đủ, rau răm… sau khi
quan hệ tình dục sẽ khơng có thai…
Thực trạng và ngun nhân, chúng ta đã rõ. Bệnh đã rõ từ đâu, vấn đề giờ
đây là kê đơn bốc thuốc và sử dụng như thế nào?
V. Một số đề xuất.
Sau đây là một số đề xuất mang tính giải pháp để giáo dục các em có đời
sống tình cảm lành mạnh, trong sáng và xây dựng cho mình mục đích, lý tưởng
sống đúng đắn.

14


Trước hết, trong gia đình, phụ huynh nên trị chuyện với con cái về giáo
dục giới tính, cần tạo niềm tin để con mình cởi mở tâm sự. Điều đó sẽ giúp cho
các em có sự tự tin trước những thay đổi, phát triển về tâm, sinh lý, từ đó giúp
các em có được nhận thức, hành động đúng đắn trong quan hệ nam nữ. Phụ
huynh nếu ngại nói trực tiếp thì có thể tư vấn cho con mình tìm hiểu vấn đề này
qua sách, báo…
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều sách nói về giới tính, tâm sinh lý bạn
trai, bạn gái. Các báo, tạp chí, đài phát thanh, truyền hình cũng dành chuyên
trang, chuyên mục hỏi đáp tâm lý. Bên cạnh đó các Website về giáo dục giới
tính, các trung tâm tư vấn tình cảm… cũng là địa chỉ tin cậy để thanh thiếu niên
có thể giải đáp các thắc mắc của mình.
Nếu các em đã vướng vào chuyện tình cảm yêu đương rồi, cha mẹ phải
cùng con tìm cách gỡ rối( hợp lý hơn về giới là cha tâm sự, gần gủi với con trai,

mẹ với con gái). Khơng nên nóng vội, áp đặt nhiều biện pháp hà khắc, hậu quả
như thế nào, đã nói rõ ở trên phần thực trạng. Phải khéo léo, tế nhị, nhẹ nhàng và
không nên định kiến, thành kiến về chuyện yêu đương sớm của trẻ mà cùng các
em chia sẽ, giúp các em vượt qua những rối loạn về tâm lý đồng thời hương dẫn
để các em có nhũng hiểu biết đúng đắn về tình dục. “Bởi nhu cầu bản năng có
tính quy luật, ta khơng thể ngăn chặn mà chỉ uốn dòng chảy theo một hướng
khác, êm đềm hơn”.(E.Maslow).
Thứ đến, giáo dục giới tính trong nhà trường cần phải có cách nhìn khách
quan, khoa học và tồn diện. Đó là một quá trình lâu dài, tác động dần dần để
giúp các em, trang bị cho mình những kiến thức tối thiểu, từ đó hình thành thái
độ, niềm tin, những giá trị về bản ngã, về quan hệ tình cảm và có những hành vi
chuẩn mực, có trách nhiệm về quyết định của mình.
Có thể nói, giáo dục giới tính mang tính tổng thể, bao gồm nhiều nội
dung: sự phát triển của giới tính, sức khỏe sinh sản, các quan hệ cá nhân, tình
cảm, ngoại hình và vai trị của giới.

15


Ngày 05/05/2006, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chính thức ban hành bộ
sách về giáo dục giới tính, dân số, sức khỏe sinh sản được đưa vào chương trình
học từ lớp 1 đến 12 áp dụng từ năm học 2006-2007.
Tuy nhiên, đội ngũ giáo viên giảng dạy giáo dục giới tính lại chưa được
đào tạo bài bản và chuẩn bị kỹ càng, phần lớn là các giáo viên bộ mơn khác
kiêm nhiệm, địi hỏi các nhà trường cần có kế hoạch định kỳ bồi dưỡng giáo
viên để họ có đủ năng lực, kiến thức giải quyết các vấn đề nảy sinh trong thực
tiễn.
Và chương trình này cũng cần được đưa vào giảng dạy ở các trường cao
đẳng, đại học sư phạm để trang bị cho các nhà giáo tương lai những kiến thức cơ
bản về giáo dục giới tính, sức khoẻ sinh sản.

Nhà trường và các cơ quan chuyên mơn cần phối hợp tổ chức các chương
trình ngoại khố, câu lạc bộ, nói chuyện chun đề về giới tính, sức khoẻ sinh
sản với nội dung và hình thức phong phú, đa dạng, thiết thực phù hợp với từng
đối tượng học sinh, sinh viên cũng như tâm sinh lý lứa tuổi.
Tại các buổi sinh hoạt này, thanh, thiếu niên sẽ có điều kiện trao đổi với
các thầy cơ, bác sỹ, chuyên gia tâm lý, bạn bè về vấn đề nhạy cảm này. Qua đó,
giúp giới trẻ có sự đề kháng trước sự bùng nổ giới tính của bản năng và tránh
được những hậu quả tiêu cực cho bản thân, gia đình và xã hội.
Sự tham gia của lứa tuổi đầu thanh niên khơng hề làm giảm đi vai trị
quan trọng của người lớn, trái lại nó thúc đẩy sự đối thoại một cách lành mạnh,
bình đẳng giữa lứa tuổi này và người lớn và cùng có chung trách nhiệm với nhau
Khi được khuyên bảo và tư vấn, các em sẽ được trang bị tốt hơn để ứng
phó một cách thích hợp trước những tình huống bị lạm dụng, bị đe doạ, bị đối
xử bất cơng. Các em có thể biết cách để thốt khỏi các tình huống có hại hoặc
đối phó một cách linh hoạt, sáng tạo, chủ động.
Nếu được bày tỏ tiếng nói và suy nghĩ của mình, các em có thể cho biết
những thơng tin quan trọng về điều kiện học tập, lao động, về những nguy cơ và

16


vấn đề liên quan đến sức khoẻ cộng đồng, và qua đó có thể đề xuất những sáng
kiến mà người lớn có lẽ chưa nghĩ tới.
Sau cùng, các cơ quan, đoàn thể, tổ chức ngoài nhà trường cũng phải chia
sẽ, gánh vác một phần trách nhiệm.
Tóm lại, sự phối hợp một cách chủ động,tích cực với những biện pháp
mềm dẻo, linh hoạt và kịp thời giữa gia đình, nhà trường và xã hội là điều vơ
cùng cần thiết, có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt.

17



C. KẾT LUẬN
Khi nam, nữ trưởng thành, có sức hút về thể xác và tình cảm là điều khó
tránh khỏi. Đó là một nhu cầu có tính bản năng và rất khó để cấm đốn. Tuy
nhiên, qua tiếp xúc với các bà mẹ đang có con vướng vào chuyện yêu sớm, mọi
người đều cho rằng không thể để bọn trẻ u tự do theo bản năng vì như vậy sẽ
khó định hướng cho con một tương lai tốt như ý muốn. Tuy nhiên, để định
hướng cho con một tương lai tươi sáng, khơng để chuyện tình cảm gây ra những
hệ lụy, cha mẹ đừng q cứng nhắc bóp nghẹt tình yêu của bọn trẻ mà cần hiểu,
thông cảm để trẻ phát triển lành mạnh những cảm cảm xúc của tuổi dậy thì.
Vai trị của cha mẹ, của thầy cơ giáo là cực kỳ quan trọng trong việc gần
gũi tìm hiểu những biến chuyển tâm lý cũng như tâm tư sâu kín của trẻ em, nhất
là ở tuổi mới lớn, để giúp đỡ các em vượt qua những lúc bị rối nhiễu về tâm sinh
lý và chủ động có sự hiểu biết đúng đắn về đời sống tình dục, tránh dẫn tới
những hệ lụy đáng tiếc rất dễ xảy ra ở tuổi mới lớn.
Có thể nói, tuổi đầu thanh niên nói riêng, thanh niên niên chung là thời kỳ
tràn đầy hứa hẹn và hy vọng nhất của cuộc đời. Nó có thể là bệ phóng đẻ sản
sinh ra những người trẻ tuổi đầy tự tin, năng động, sáng tạo, nếu được trang bị
những kiến thức, kỹ năng cần thiết, để tạo dựng tương lai tốt đẹp cho bản thân,
gia đình và xã hội. Ngược lại, nếu họ mắc sai lầm trong thời kỳ này thì sẽ bị tổn
thương lớn về thể chất, tinh thần mà có thể khơng bao giờ hồi phục lại được.
Thanh thiếu niên là một lực lượng to lớn và nòng cốt của xã hội. Ở những
nước đang phát triển có cấu trúc dân số trẻ thì lực lượng thanh thiếu niên chiếm
phần nửa dân số. Đây là nguồn nhân lực chủ yếu của đất nước trong tương lai
Với dân số xấp xỉ 85,8 triệu người, trong đó khoảng hơn 27 triệu người từ
10-24 tuổi, VN là một quốc gia có dân số trẻ. Vì thế, chiến lược truyền thông
chuyển đổi hành vi về dân số và sức khoẻ, kế hoạch hố gia đình giai đoạn 2006
- 2010 của nước ta đặt ra mục tiêu đến năm 2010, 95% thanh thiếu niên VN nắm
được kiến thức, kỹ năng sống cơ bản liên quan đến chăm sóc sức khoẻ sinh sản,

18


giới tính và tình dục an tồn. Để mục tiêu đó trở thành hiện thực cần phải có sự
kết hợp giáo dục giới tính cho thanh niên giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
Cuộc sống hồn tồn khơng dễ dàng đối với lứa tuổi đầu thanh niên, nhất
là trong hoàn cảnh kinh tế xã hội hiện nay, đặc biệt đối với những trẻ không
được chuẩn bị đầy đủ để đối mặt với các vấn đề đặc thù của lứa tuổi. Thực trạng
hiện nay đã và đang cho thấy điều đó. Nếu chúng ta mong đợi trẻ vị thành niên
những quyết định đúng đắn, có trách nhiệm trước những cạm bẫy và thách thức
của xã hội, chúng ta phải đảm bảo trẻ vị thành niên được cung cấp đầy đủ thông
tin, kỹ năng và phương tiện để quyết định và thực hiện.
Tóm lại, lứa tuổi đầu thành niên là giai đoạn quan trọng để hình thành
tính cách và bản sắc. Đây cũng là giai đoạn nhiều thanh thiếu niên tham gia
vào cuộc sống xã hội và có đóng góp dưới nhiều hình thức khác nhau. Đối với
những thách thức của cuộc sống hiện nay mà các em đang gặp phải, khơng có
lời giải đơn giản hay biện pháp tác động đơn lẻ nào có thể đối phó được. Các
em cần được sống an toàn, cần sự hỗ trợ và giúp đỡ của người lớn. Xã hội có
nhiệm vụ dẫn dắt và hỗ trợ thế hệ trẻ qua những năm tháng ở tuổi Trẻ vị thành
niên với sự đối xử tôn trọng và thơng cảm. Khi xã hội hồn thành tốt trách
nhiệm này sẽ đem lại lợi ích to lớn cho tương lai.

19


D. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Quang Uẩn(chủ biên), Tâm lý học đại cương. NXB ĐHQG Hà Nội.
2. Lê Văn Hồng - Lê Ngọc Lan – Nghuyễn Văn Thành, Tâm lý học lứa
tuổi và tâm lý học sư phạm. NXB ĐHQG Hà Nội, 2001.
3. Nguồn


từ

internet:

Tinhyeugioitinh.net;

Giaoducgioitinh.com

20

Suckhoedoisong.vn;


MỤC LỤC
Trang
A. MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
I. Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1
II. Mục đích nghiên cứu........................................................................................2
III. Phương pháp nghiên cứu. ...............................................................................2
B. NỘI DUNG .....................................................................................................3
I. Đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi đầu thanh niên.............................................3
1.

Đặc điểm về sinh lý. ......................................................................................3

2.Một số đặc điểm về tâm lí.................................................................................4
2.1. Tự ý thức.........................................................................................................4
2.2.Những cảm xúc giới tính. ...............................................................................6
II. Những đặc điểm về mối tình đầu của lứa tuổi đầu thanh niên.........................7

1. Sự xuất hện tình cảm khác giới hay là tình yêu nam nữ. ..................................7
2.Những đặc điểm của mối tình đầu. ....................................................................7
III. Thực trạng tình yêu nam nữ của lứa tuổi đầu thanh niên. ..............................9
IV. Nguyên nhân .................................................................................................13
V. Một số đề xuất. ...............................................................................................14
C. KẾT LUẬN ...................................................................................................18
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................20

21