BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

BÀI TẬP MÔN: LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

Bắc Giang, tháng 05 năm 2021


CÂU HỎI: Thỏa thuận trong thi hành án dân sự.
BÀI LÀM
Nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết, thoả thuận là nguyên tắc đặc trưng của
pháp luật dân sự, xuất phát từ tính độc lập về sở hữu, tính tự chủ, tự định đoạt, tự
chịu trách nhiệm về tài sản của các chủ thể. Đây là nguyên tắc cơ bản bao trùm
trong tồn bộ các quan hệ dân sự nói chung và quan hệ của các chủ thể trong thi
hành án dân sự nói riêng.
Thỏa thuận thi hành án dân sự là sự tự nguyện của các đương sự (người được
thi hành án, người phải thi hành án) và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
nhằm bày tỏ ý kiến, nguyện vọng, trao đổi để đi đến thống nhất thi hành một phần
hay toàn bộ nội dung bản án, quyết định dân sự trên cơ sở quyền và nghĩa vụ dân
sự đã được xác lập theo bản án, quyết định dân sự đó. Thỏa thuận thi hành án dân
sự có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về chính trị - xã hội và pháp lý. Thỏa thuận thi
hành án dân sự thành công không chỉ đảm bảo quyền tự định đoạt của đương sự
mà còn là biện pháp thi hành án hiệu quả, bảo đảm mối quan hệ hài hòa giữa các
đương sự, nâng cao ý thức pháp luật của người dân.
Vấn đề thỏa thuận thi hành án được quy định tại Điều 6, Điều 7, Điều 7a Luật
Thi hành án dân sự năm 2008 sửa đổi, bổ sung năm 2014 (sau đây gọi là Luật Thi
hành án dân sự) Điều 5 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng
dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự (sau đây gọi là Nghị định số
62/2015/NĐ-CP).
1. Cơ sở pháp lý quy định về quyền thỏa thuận trong thi hành án dân sự
Bản án, quyết định của Tòa án được ban hành khẳng định quyền, nghĩa vụ pháp lý

của các bên, là kết quả áp dụng pháp luật để giải quyết những tranh chấp pháp lý
hoặc là chế tài đối với những hành vi vi phạm pháp luật. Kể từ thời điểm bản án,
quyết định có hiệu lực pháp luật thì các bên có liên quan trong bản án, quyết định
sẽ trở thành chủ thể có quyền, nghĩa vụ đối với tài sản, nhân thân hoặc đối với một
công việc cụ thể (trừ trường hợp bản án, quyết định theo quy định của pháp luật
phải thi hành ngay). Pháp luật dân sự quy định cá nhân, pháp nhân xác lập, thực
hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam
kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không
trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác
tôn trọng. Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, theo
đó, việc thỏa thuận thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự là quyền tự do của cá nhân,
pháp nhân. Ví dụ, bản án tuyên A phải trả cho B 100 triệu đồng trong thời hạn 01
tháng, nhưng A và B lại thỏa thuận là A chỉ phải trả cho B số tiền 50 triệu đồng
trong thời hạn 05 năm hoặc thay vì phải trả cho B số tiền 100 triệu đồng tiền mặt
thì A giao cho B quyền sử dụng một diện tích đất có giá trị tương đương. Thỏa
thuận đó vẫn được chấp nhận nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp
luật.

2


Ngoài ra, quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự cũng được quy định
tại khoản 2 Điều 5 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 đó là trong quá trình giải
quyết vụ việc dân sự, đương sự có quyền chấm dứt, thay đổi u cầu của mình
hoặc thỏa thuận với nhau một cách tự nguyện, không vi phạm điều cấm của luật và
không trái đạo đức xã hội.
2. Đối tượng có quyền thỏa thuận thi hành án dân sự
Điều 6 Luật Thi hành án dân sự chỉ quy định “đương sự” có quyền thỏa
thuận thi hành án, trong khi theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Thi hành án dân
sự thì đương sự bao gồm người được thi hành án, người phải thi hành án. Điều này

đồng nghĩa với việc chỉ có người được thi hành án và người phải thi hành án là có
quyền thỏa thuận thi hành án. Trong khi đó, điểm c khoản 1 Điều 7 Luật Thi hành
án dân sự quy định người được thi hành án có quyền thỏa thuận với người có
quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về thời gian, địa điểm, phương thức, nội dung thi
hành án và điểm a khoản 1 Điều 7a Luật Thi hành án dân sự cũng quy định người
phải thi hành án có quyền thỏa thuận với người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về
thời gian, địa điểm, phương thức, nội dung thi hành án. Khái niệm “thỏa thuận”
được hiểu là phải có sự tự nguyện, đồng ý của ít nhất từ 02 bên trở lên, do đó, theo
quy định trên thì người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được quyền thỏa thuận thi
hành án với người được thi hành án và người phải thi hành án. Như vậy, đã có sự
mâu thuẫn giữa quy định tại Điều 6 với Điều 7 và Điều 7a của Luật Thi hành án
dân sự về đối tượng có quyền thỏa thuận thi hành án.
Ngồi ra, quy định về chủ thể thỏa thuận thi hành án tại Điều 7, Điều 7a Luật
Thi hành án dân sự lại chưa thống nhất với các điều khoản khác có quy định về
thỏa thuận trong thi hành án, ví dụ: Điểm a khoản 2 Điều 78, khoản 1 và khoản 2
Điều 98, khoản 2 Điều 103, khoản 3 Điều 135.
3. Nội dung, thời gian, địa điểm thỏa thuận thi hành án dân sự
Các nội dung về thỏa thuận thi hành án dân sự được hướng dẫn tại Điều 5 Nghị
định số 62/2015/NĐ-CP, bao gồm:
Một là, trường hợp đương sự thỏa thuận trước khi yêu cầu thi hành án hoặc đã
yêu cầu nhưng cơ quan thi hành án dân sự chưa ra quyết định thi hành án thì thỏa
thuận đó phải lập thành văn bản nêu rõ thời gian, địa điểm, nội dung thỏa thuận, có
chữ ký hoặc điểm chỉ của các bên tham gia thỏa thuận. Đương sự có nghĩa vụ tự
thực hiện đúng nội dung đã thỏa thuận. Trường hợp bên có nghĩa vụ khơng thực
hiện đúng nghĩa vụ đã thỏa thuận mà thời hiệu yêu cầu thi hành án vẫn cịn thì bên
có quyền được u cầu thi hành án đối với phần nghĩa vụ chưa được thi hành theo
nội dung bản án, quyết định.
Hai là, trường hợp cơ quan thi hành án dân sự đã ra quyết định thi hành án,
đương sự vẫn có quyền tự thỏa thuận. Thỏa thuận phải thể hiện rõ thời gian, địa
điểm, nội dung thỏa thuận, thời hạn thực hiện thỏa thuận, hậu quả pháp lý đối với

việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nội dung đã thỏa thuận, có chữ ký

3


hoặc điểm chỉ của các bên tham gia. Trường hợp các bên không tự nguyện thực
hiện theo đúng nội dung đã thỏa thuận thì cơ quan thi hành án dân sự căn cứ nội
dung quyết định thi hành án và kết quả đã thi hành theo thỏa thuận, đề nghị của
đương sự để tổ chức thi hành, trừ trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều 50
Luật Thi hành án dân sự.
Quy định này được hiểu là khi đã có quyết định thi hành án, các bên đương sự
vẫn có quyền thỏa thuận ở tất cả các giai đoạn thi hành án. Tuy nhiên, trong thực
tiễn, khơng ít những trường hợp các đương sự thoả thuận thi hành án trong quá
trình đang thực hiện bán đấu giá tài sản kê biên, gây ra nhiều lúng túng cho chấp
hành viên. Bởi vì quy định pháp luật hiện hành về trình tự thủ tục thẩm định giá,
bán đấu giá yêu cầu rất chặt chẽ về mặt thời gian. Trong trường hợp đương sự thỏa
thuận thi hành án vượt quá thời gian pháp luật quy định cho quy trình thẩm định
giá, bán đấu giá, nếu chấp hành viên chấp nhận thỏa thuận đó thì có vi phạm các
trình tự, thủ tục thi hành án khơng? Mặt khác, khi thực hiện trình tự thủ tục thẩm
định giá, bán đấu giá, chấp hành viên phải ký hợp đồng dịch vụ với tổ chức thẩm
định giá, bán đấu giá, nếu chấp nhận thỏa thuận thì chấp hành viên đã vi phạm hợp
đồng dịch vụ dẫn đến nhiều hệ quả pháp lý phát sinh[9]. Do đó, cần có các quy
định hướng dẫn về việc thỏa thuận thi hành án trong thời điểm cơ quan thi hành án
đang thực hiện định giá, bán đấu tài sản thi hành án để thống nhất thực hiện.
Ba là, trường hợp cơ quan thi hành án dân sự đang tổ chức thi hành án mà
đương sự thỏa thuận về việc không yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự thi hành
một phần hoặc toàn bộ quyết định thi hành án thì Thủ trưởng cơ quan thi hành án
dân sự ra quyết định đình chỉ thi hành án đối với nội dung thỏa thuận không yêu
cầu thi hành theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 50 Luật Thi hành án dân sự, trừ
trường hợp thỏa thuận vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội, không

đúng với thực tế, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người thứ ba
hoặc nhằm trốn tránh phí thi hành án. Trường hợp thỏa thuận nêu trên được thực
hiện sau khi tài sản đã được bán hoặc giao cho người khác nhận để thi hành án thì
phải được sự đồng ý của người mua được tài sản hoặc người nhận tài sản để thi
hành án.
Thực tế cho thấy, trong nhiều việc thi hành án liên quan đến các tổ chức tín
dụng, ngân hàng, sau khi cơ quan thi hành án ra quyết định thi hành án, các đương
sự thỏa thuận (khơng có sự tham gia của chấp hành viên) về các khoản phải thi
hành án, sau đó các bên tự thanh tốn cho nhau và khơng thanh tốn khoản án phí.
Khi chấp hành viên u cầu, phía ngân hàng cho rằng đây là khoản nợ xấu vì vậy
án phí khơng áp dụng ưu tiên thanh tốn và thỏa thuận không vi phạm điều cấm
của pháp luật. Tuy nhiên, có quan điểm cho rằng, trong cùng một vụ việc, ngân
sách nhà nước là bên thứ ba có quyền lợi thể hiện qua khoản án phí, vì vậy thỏa
thuận trên là chưa phù hợp. Đề nghị bổ sung tại khoản 3 Điều 5 Nghị định số
62/2015/NĐ-CP cụm từ “án phí”, cụ thể như sau: “Trừ trường hợp thỏa thuận vi
phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội, không đúng với thực tế, làm ảnh

4


hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người thứ ba hoặc nhằm trốn tránh án
phí và phí thi hành án” để đảm bảo lợi ích của Nhà nước.
Khi đương sự có yêu cầu, chấp hành viên có trách nhiệm chứng kiến và ký
tên vào văn bản thỏa thuận trong trường hợp cơ quan thi hành án dân sự đã ra
quyết định thi hành án hoặc đang tổ chức thi hành án (khoản 2 và khoản 3 Điều 5
Nghị định số 62/2015/NĐ-CP). Trường hợp thỏa thuận vi phạm điều cấm của pháp
luật, trái đạo đức xã hội, không đúng với thực tế, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi
ích hợp pháp của người thứ ba hoặc nhằm trốn tránh phí thi hành án thì chấp hành
viên có quyền từ chối nhưng phải lập biên bản và nêu rõ lý do. Người yêu cầu chấp
hành viên chứng kiến việc thỏa thuận ngoài trụ sở cơ quan thi hành án dân sự mà

phát sinh chi phí thì phải thanh tốn các chi phí hợp lý cho cơ quan thi hành án dân
sự. Tuy nhiên, thế nào là chi phí hợp lý thì pháp luật chưa có giải thích, hướng dẫn
rõ ràng, cụ thể, ví dụ chi phí đi lại (khoảng cách bao nhiêu, chi phí như thế nào),
khoảng thời gian chứng kiến và mức chi phí tương ứng…
Hiện nay, việc áp dụng điểm c khoản 1 Điều 50 và khoản 4 Điều 54 của Luật
Thi hành án dân sự liên quan đến thỏa thuận thi hành án của đương sự và liên quan
đến quyền, lợi ích hợp pháp của người thứ ba đã phát sinh những quan điểm khác
nhau. Ví dụ: Ông A và bà B là người được thi hành án trong một vụ việc thi hành
án đang được Chi cục thi hành án dân sự huyện X thụ lý giải quyết theo thẩm
quyền, theo đó ơng C là người phải thi hành án và theo bản án thì ơng C phải trả
ông A và bà B số tiền 450 triệu đồng và lãi suất chậm thi hành án. Cùng thời điểm
đó, tại Chi cục thi hành án dân sự huyện Y và theo một bản án khác thì ơng A và bà
B lại là người phải thi hành án trong 04 vụ việc thi hành án khác với số tiền thi
hành án mà ông A và bà B phải trả cho những người khác là 1,7 tỷ đồng. Ngày
01/7/2016, ông A và bà B đã đề nghị Chi cục thi hành án dân sự huyện X xóa nợ
cho ơng C và yêu cầu đình chỉ thi hành án số tiền 450 triệu đồng cùng với lãi suất
chậm thi hành án và cam kết khơng khiếu nại gì.
Có thể thấy việc ơng A bà B đề nghị xóa nợ cho ông C là bất thường, tuy
nhiên căn cứ để xác định việc không chấp nhận hay chấp nhận sự thỏa thuận của
ông A và bà B với ông C trong trường hợp này vẫn là một vấn đề cịn có nhiều
quan điểm chưa thống nhất.
Theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 50 Luật Thi hành án dân sự thì thủ
trưởng cơ quan thi hành án dân sự phải ra quyết định đình chỉ thi hành án trong
trường hợp: “Đương sự có thỏa thuận bằng văn bản hoặc người được thi hành án
có văn bản yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự đình chỉ thi hành một phần hoặc
tồn bộ quyền, lợi ích được hưởng theo bản án, quyết định, trừ trường hợp việc
đình chỉ thi hành án ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người thứ ba”.
Như vậy, việc xác định người thứ ba theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 50
Luật Thi hành án dân sự cịn có nhiều quan điểm khác nhau: Người thứ ba có phải
là người có quyền lợi trong cùng một vụ việc hay người thứ ba có thể là bất kỳ ai,

có thể là người khác tại bản án khác hay không?

5


Về việc đình chỉ thi hành án theo điểm c khoản 1 Điều 50 Luật Thi hành án
dân sự, hiện đang có 02 quan điểm:
Quan điểm thứ nhất cho rằng, việc đình chỉ thi hành án trong các trường hợp
nói trên ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người thứ ba là người được
thi hành án trong mối quan hệ với ông A và bà B tại các bản án khác. Người thứ ba
ở đây được xác định là bất kỳ cá nhân, tổ chức nào mà khi cơ quan thi hành án dân
sự đình chỉ thi hành án thì ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ; quyền và
lợi ích hợp pháp này phải được pháp luật bảo vệ. Do đó, khơng chấp nhận đình chỉ
thi hành án trong trường hợp nói trên.
Quan điểm thứ hai cho rằng, căn cứ vào Điều 6, Điều 50 Luật Thi hành án
dân sự và Điều 122 của Bộ luật Dân sự năm 2015 thì đương sự có quyền tự định
đoạt và thỏa thuận với nhau về việc thi hành án. Vì vậy, đối với các vụ việc mà
đương sự có văn bản thỏa thuận xóa nợ cho nhau và yêu cầu cơ quan thi hành án
không tiếp tục thi hành án, thì trong trường hợp này, cơ quan thi hành án dân sự
cần chấp nhận yêu cầu của đương sự và ra quyết định đình chỉ thi hành án.
Do quy định của pháp luật về thỏa thuận thi hành án, những vấn đề pháp lý có liên
quan đến việc thỏa thuận thi hành án cũng như tư cách pháp lý của đương sự còn
thiếu rõ ràng, chặt chẽ nên việc tổ chức thi hành án đối với các vụ việc này còn gặp
nhiều vướng mắc.
Theo các quy định mới của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 thì việc thỏa
thuận của các đương sự trong quá trình giải quyết của Tịa án được pháp luật
khuyến khích và cơng nhận. Ví dụ, khoản 1 Điều 212 Bộ luật Tố tụng dân sự năm
2015 quy định hết thời hạn 07 ngày, kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành mà
khơng có đương sự nào thay đổi ý kiến về sự thỏa thuận đó thì thẩm phán chủ trì
phiên hịa giải hoặc một thẩm phán được Chánh án Tịa án phân cơng phải ra quyết

định cơng nhận sự thỏa thuận của các đương sự. Điều 213 Bộ luật Tố tụng dân sự
năm 2015 quy định về hiệu lực của quyết định công nhận sự thỏa thuận của các
đương sự như sau: Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự có hiệu
lực pháp luật ngay sau khi được ban hành và không bị kháng cáo, kháng nghị theo
thủ tục phúc thẩm. Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự chỉ có
thể bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm nếu có căn cứ cho rằng sự thỏa thuận
đó là do bị nhầm lẫn, lừa dối, đe dọa, cưỡng ép hoặc vi phạm điều cấm của luật,
trái đạo đức xã hội. Luật Tố tụng hình sự năm 2015 cũng quy định cụ thể về trình
tự tiến hành thỏa thuận của các đương sự và hiệu lực pháp luật của quyết định công
nhận sự thỏa thuận của các đương sự.
Tuy nhiên, hiệu lực của việc thỏa thuận trong thi hành án dân sự cần được
pháp điển hóa, trong trường hợp đương sự vi phạm thỏa thuận (do cơ quan thi hành
án dân sự chứng kiến) thì ngồi việc tiếp tục tổ chức theo bản án, quyết định, bên
vi phạm thỏa thuận có phải chịu trách nhiệm nào khác không? Đây là những vấn
đề cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung trong thời gian tới.

6


Hơn nữa, khoản 9 Điều 419 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 về thủ tục công
nhận kết quả hịa giải thành ngồi Tịa án cũng quy định: Quyết định cơng nhận kết
quả hịa giải thành ngồi Tịa án được thi hành theo pháp luật về thi hành án dân
sự. Như vậy, pháp luật tố tụng dân sự đã dẫn chiếu việc thi hành quyết định công
nhận kết quả hịa giải thành ngồi Tịa án đến các quy định của pháp luật thi hành
án dân sự, trong khi đó, Luật Thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi
hành lại chưa có các điều khoản hướng dẫn cụ thể trình tự, thủ tục thi hành đối với
các biên bản ghi nhận sự thỏa thuận thi hành quyền và nghĩa vụ của các bên đương
sự hoặc thi hành quyết định cơng nhận kết quả hịa giải thành ngồi Tịa án. Ngồi
ra, việc thỏa thuận thi hành án giữa các bên đương sự còn liên quan đến trách
nhiệm đóng phí thi hành án theo quy định của pháp luật.


7