Họ và tên: Nguyễn Thị Thủy
Sinh ngày: 15/8/1996
Chuyên môn giảng dạy: Giáo viên văn hóa
Đơn vị cơng tác: Trường tiểu học Ngọc Sơn
BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP 1”
I. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
Tập viết là một trong những phân mơn có tầm quan trọng đ ặc bi ệt ở b ậc
Tiểu học. Chữ viết là biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, vi ết
cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn th ận, tính k ỷ lu ật,
lịng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài v ở c ủa mình.
Để giúp các em có nh ững ki năng viết cơ bản, viết đúng mâu, tiến t ới vi ết đ ẹp,
đúng quy trình. Tơi chọn đề tài: “Rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp học sinh lớp
một” nhằm nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh.
Năm học 2018-2019 tơi được nhà trường phân cơng dạy lớp 1.Trong q
trình giảng dạy tơi thấy học sinh có ki năng nghe, nói, đọc c ủa h ọc sinh khá t ốt,
tuy nhiên khả năng viết của các em còn nhiều tồn tại và hạn ch ế:
+ Lớp 1 là lớp đầu cấp, các em từ mâu giáo lên nên các em đ ến tr ường
còn bỡ ngỡ với những con chữ.
+ Qua trực tiếp giảng dạy lớp 1 tôi nhận thấy các em viết ch ữ cịn x ấu,
viết chậm, khơng đúng mâu chữ, ngồi viết chưa đúng tư thế.
+ Các em chưa xác định được điểm đặt bút, dừng bút. Ch ưa xác định đ ược
khoảng cách viết các con chữ.
+ Các em viết sai về độ cao, độ rộng.
+ Một số em viết còn gãy nét, các chữ bị đổ.
+ Một số em lại quên dấu thanh hay đánh sai vị trí.
Qua khảo sát chữ viết của các em tôi thu đ ược kết qu ả sau:
Sĩ số
Nội dung
Tổng số HS
Tỉ lệ
HS viết đúng
6
16%
HS viết sai độ cao, độ rộng
18
47 %
38
HS viết sai lỗi chính tả
7
18 %
HS viết chữ đổ, gãy nét
3
8%
HS đánh sai dấu thanh
4
11 %
Tìm hiểu nguyên nhân tôi được biết :
- Chữ viết của khá nhiều giáo viên chưa đúng quy định cũng ảnh h ưởng r ất
nhiều đến việc rèn viết đúng viết đẹp cho học sinh. Mỗi th ầy, cô giáo đ ược xem
như là một tấm gương để học sinh học hỏi noi theo. Lứa tuổi của học sinh ti ểu
học là lứa tuổi hay “bắt chước” và “làm theo mâu”, giáo viên viết nh ư thế nào thì
học sinh viết như thế đó.
- Viết nhanh, viết ẩu để nhanh hoàn thành bài: Đây là nguyên nhân ph ổ
biến nhất dân đến việc viết chữ xấu. Các em lớp 1 còn rất nh ỏ, mải ch ơi, hiếu
động và chưa tập chung. Các em chưa ý thức được là ph ải viết nắn nót, c ẩn th ận
đưa từng nét thì chữ mới đẹp.
- Tư thế ngồi, cách cầm bút, để vở chưa đúng. Đây cũng là nguyên nhân ph ổ
biến với học sinh của chúng ta.
Học sinh ngồi viết sai tư thế
- Nhiều em viết sai quy trình giữa các nét dân đến các nét ch ữ không đ ều,
rời rạc.
- Viết không đúng mâu, đúng cỡ quy định như viết thiếu nét, độ cao khơng
hợp lí, các nét không cân đối.
- Do nhận thức hạn chế của đa số các bậc phụ huynh về tầm quan tr ọng
của việc rèn chữ viết, sự thiếu quan tâm, kèm cặp cũng nh ư ch ưa ch ẩn bị đ ầy
đủ đồ dùng học tập.
II. CÁC BIỆN PHÁP RÈN CHỮ VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP
1. Biện pháp thứ nhất: Đôi bạn cùng tiến
Dạy học theo nhóm là hình thức giảng dạy đặt học sinh vào mơi trường học tập
tích cực. Đầu năm học, tôi sẽ phân loại từng đối tượng học sinh. Học sinh học tốt sẽ
ngồi cũng các em học chưa tốt. Tạo điều kiện để các em có nhiều cơ hội giao lưu, học
hỏi lẫn nhau, giúp đỡ lẫn nhau, góp phần vào việc giáo dục tồn diện nhân cách cho
học sinh. Những em học sinh viết đẹp sẽ hướng dẫn bạn ngồi cạnh để hồn thiện bài
viết của mình được tốt nhất. Cịn các em viết chưa đẹp nhìn thấy bạn mình viết đẹp thì
sẽ lấy bạn làm tấm gương, cố gắng viết chữ đẹp hơn. Mỗi em được chia sẻ về chữ viết
của nhau từ đó học hỏi lẫn nhau, rút ra những cái hay, cái chưa tốt ở của bạn và mình.
2. Biện pháp thứ hai: Giáo viên tấm gương sáng cho học sinh noi theo
Người ta thường bảo “Nét chữ nết người, cơ (thầy) nào trị nấy”. Khơng có đồ
dùng trực quan nào thay thế được và có hiệu quả hơn chữ viết của giáo viên. Nên khi
viết bất cứ ở đâu: viết vở, chấm bài, lời nhận xét hay bảng lớp tôi luôn tuân thủ
nguyên tắc “ phải cẩn thận- phải đẹp”. Giáo viên rèn chữ viết đẹp không chỉ là tấm
gương sáng cho học sinh noi theo mà còn tạo niềm tin cho phụ huynh và đồng nghiệp
của mình.
Rèn viết chữ cho học sinh nhỏ tuổi là một việc làm không đơn giản. Bởi tri giác
của các em thiên về nhận biết tổng qt, tính hiếu động, thiếu kiên trì mà viết được
chữ thì người viết phải cụ thể, chi tiết, tỉ mỉ và đòi hỏi sự khéo léo cẩn thận nên tơi
ln rèn mình tính kiên trì, chu đáo và đưa cái tâm vào trong từng con chữ. Mặc dầu
mẫu chữ viết đã có sẵn nhưng tơi ln học hỏi đồng nghiệp, nghiên cứu, khám phá
những bài viết đã từng đạt giải.
Để học sinh nhớ được tốt cấu tạo và cách viết các chữ trên, tôi viết một bảng phụ
viết các chữ in, chữ viết thường và chữ viết hoa treo ở góc phịng học để hàng ngày
các em quan sát và ghi nhớ.
3. Biện pháp thứ ba: Rèn thói quen về tư thế ngồi viết đúng, cách cầm bút và đặt vở
đúng cho học sinh
Khi các em viết chữ thì các cơ quan trong cơ thể đều vận động: mắt nhìn, tai
nghe, óc suy nghĩ, ghi nhớ, cánh tay, cổ tay, khuỷu tay và các ngón tay vận động để
viết. Q trình viết của các em nếu khơng cẩn thận sẽ dẫn đến một số bệnh như cong,
vẹo cột sống, cận thị… nên trong giờ học tôi thường xuyên nhắc nhở, uốn nắn các em:
- Tư thế ngồi viết: lưng thẳng, khơng tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở
khoảng 25 – 30 cm, cầm bút tay phải, tay trái tì nhẹ lên mép vở để trong khi viết vở
không bị xê dịch, hai chân đặt song song, thoải mái.
Học sinh ngồi viết đúng tư thế
- Cách cầm bút: cầm bằng 3 ngón tay, ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa với độ
chắc vừa phải, khi viết dùng 3 ngón tay di chuyển nhẹ nhàng từ trái sang phải, cán bút
nghiêng về phía bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động theo mềm mại, thoải
mái.
Cách cầm bút đúng
- Cách để vở khi viết: Khi viết theo kiểu chữ đứng hay chữ nghiêng nét chữ
luôn thẳng đứng mặt (chỉ khác nhau về cách để vở).Vậy khi tập viết chữ nghiêng cần
để vở hơi nghiêng tạo thành một góc khoảng 15 độ. Còn khi viết chữ đứng, cần để vở
ngay ngắn trước mặt.
Ngồi ra, tơi cịn cho các em thi đua ngồi đẹp, ngồi đúng tư thế. Trước khi viết
bài cả lớp đồng thanh nhắc lại “ Tư thế ngồi viết” để nhắc cho các em nhớ về tư thế
ngồi, cách cẩm bút, cách để vở sao cho đúng để các em viết bài được tốt nhất.
4. Biện pháp thứ tư: Hướng dẫn học sinh về cách viết thật rõ ràng, tỉ mỉ, kiên trì,
bền bỉ
• Viết chữ cái:
Dùng tên gọi các nét cơ bản để hướng dẫn học sinh viết chữ: Bước vào đầu
năm học lớp Một, bài đầu tiên của môn Tập viết là các nét cơ bản, Ở bài học này, tôi
đã giới thiệu kĩ với các em về đường kẻ, dịng kẻ trong, ơ li vở Tập viết và vở ôli,
đường kẻ ngang, đường kẻ dọc.
Đường kẻ ngang quy định từ dưới lên trên là đường kẻ 1, 2, 3, 4, 5, 6 để trong
quá trình dạy, các em biết đặt bút và dừng bút đúng vị trí.
Tiếp theo là tơi hướng dẫn kĩ cho các em viết và nhớ tên gọi các nét cơ bản là:
nét đứng, nét ngang, nét xiên trái, nét xiên phải, nét móc xi, nét móc ngược, nét
móc hai đầu, nét cong hở trái, nét cong hở phải, nét cong trịn khép kín, nét khuyết
trên, nét khuyết dưới, nét thắt, nét hất. Điểm đặt bút phải đúng với từng nét chữ.
Mơ tả chữ viết: Để giúp học sinh dễ hình dung biểu tượng chữ viết và thực
hiện quy trình viết chữ trên bảng con hay trong vở Tập viết, tôi thường mô tả đặc
điểm, cấu tạo, cách viết từng chữ cái cỡ vừa.
Ví dụ: Khi hướng dẫn viết chữ “ h ”, tôi đã hướng dẫn như sau:
Cấu tạo: chữ “ h ” gồm 2 nét là nét khuyết trên và nét móc hai đầu.
Cách viết: Đặt bút trên đường kẻ 2, viết nét khuyết trên ( đầu bút chạm vào
đường kẻ 6) đến gần đường kẻ 2 thì viết nét móc 2 đầu ( phía phải ), dừng bút ở
đường kẻ 2.
Độ cao chữ cái:
Ở các bài Tập viết chữ cái tôi đã hướng dẫn các em rất kĩ về độ cao từng con
chữ. Đến bài ôn tập các chữ cái tôi đã củng cố về độ cao các chữ cái theo nhóm để
giúp các em củng cố về độ cao các chữ và khắc sâu hơn, nhớ chắc chắn hơn.
• Viết chữ ghi vần, tiếng:
Trong quá trình dạy học sinh lớp Một tập viết ứng dụng các chữ ghi vần, tiếng
chứa các âm ðã học, tôi đã hướng dẫn các em về kĩ thuật nối chữ (nối nét), viết liền
mạch và đặt dấu thanh đúng vị trí để trau dồi kĩ năng viết chữ ngày càng thành thạo
cho học sinh, cụ thể như sau:
Cách viết nối nét: Việc dạy nối chữ chủ yếu được thực hiện ở các chữ cái viết
thường, tạo nên sự liên kết của một tổ hợp chữ cái ghi vần, ghi tiếng. Ở phần này, khi
dạy tôi vừa viết mẫu vừa hướng dẫn từng bước cho học sinh từ bắt đầu điểm đặt bút
của chữ cái đầu tiên đến điểm dừng của chữ cái rồi rê bút nối tiếp với chữ cái tiếp
theo, viết phải liền mạch, không đưa bút ra khỏi chữ, viết sao cho đúng độ cao và độ
rộng của chữ để chữ viết đều nét có tính thẩm mĩ, sau đó viết các dấu phụ ( i, t, ư, ô,
ơ, đ...) cuối cùng là viết dấu ghi thanh.
Cách đặt dấu thanh: Để hướng dẫn học sinh viết đúng dấu thanh thì giáo viên
phải nắm chắc luật chính tả về dấu ghi thanh, cụ thể như sau:
+ Dấu thanh ln đặt ở âm chính: chiến, thắng, cuộn.... Với chữ cái có dấu mũ
thì các dấu như: thanh huyền, thanh sắc, thanh hỏi được đặt bên phải dấu mũ: đố, tốp,
chồn, …
Dạy Tập viết ở lớp Một thì chúng ta khơng những dạy cho học sinh viết đúng
mẫu chữ mà cần phải luyện cho các em viết chữ rõ ràng, viết đẹp, cách trình bài viết
có khoa học, giữ vở sạch sẽ. Với học sinh Tiểu học (nhất là học sinh lớp Một) các em
thường hiếu động, thiếu kiên trì, ham chơi nên nhiều em khơng tự giác khi viết bài mà
muốn viết thật nhanh chóng cho xong bài để chơi. Để khắc phục điều đó, trong giờ
Tập viết, tôi đã cho các em viết nội dung bài theo từng dòng (cả lớp) hết dòng này
mới sang dịng khác, các em viết q chậm và sai thì giáo viên hổ trợ thêm. Nhờ vậy,
qua một thời gian cả lớp đều viết bài khá đẹp, khơng cịn học sinh viết cẩu thả nữa mà
hầu hết các em đều cố gắng viết nắn nót bài của mình.
5. Biện pháp thứ năm: Phát động phong trào thi đua, khen thưởng
Tôi ln động viên khuyến khích các em khi viết đẹp, trình bày bài khoa học…
Em nào viết đẹp, viết tiến bộ sẽ được khen, tuyên dương. Nếu hôm nay học sinh viết
nét khuyết chưa đúng, nhưng ngày mai em viết tiến bộ một chút tôi đều khen, động
viên kịp thời.
Tuy chỉ là một lời khen: “Em viết rất đẹp!” hay “ Em viết tiến bộ”, “Cô tự hào về
em” cũng tạo sự phấn khởi cho các em. Các em viết sai tôi sửa ngay tại lớp, tôi
thường xuyên uốn nắn, nhắc nhở cầm tay học sinh viết yếu đế giúp các em cố gắng
hơn.
- Phát động phong trào “ Đôi bạn cùng tiến” để luyện chữ viết cho học sinh:
Trong lớp, tơi thường bố trí một học sinh viết tốt ngồi cạnh một học sinh viết chưa
được tốt để các em có cơ hội viết theo nhau. Khi thấy bạn viết đẹp thì bản thân em
ngồi bên cạnh sẽ cố gắng hơn. Đồng thời em viết tốt thường viết xong trước em viết
chưa tốt nên các em sẽ nhắc nhở nhau khi viết.
Ngồi chữ mẫu của giáo viên, tơi sử dụng các bài viết đúng và đẹp của học sinh
trong lớp để các em khác học tập, đồng thời động viên tuyên dương những học sinh
viết tốt đó để các em có thêm niềm tin và động lực trong q trình nâng cao chất
lượng chữ viết của mình.
- Tơi đã tổ chức thi viết đẹp hàng tháng, khen thưởng những em viết đẹp.
Học sinh thi và bài viết chữ đẹp
6. Biện pháp thứ sáu: Phối hợp với phụ huynh tạo thói quen luyện viết cho học sinh
Trước hết, trong buổi họp phụ huynh lớp đầu năm, tôi giúp phụ huynh nhận thức
được tầm quan trọng của chữ viết đối với các em học sinh lớp một. Để từ đó phụ
huynh có cái nhìn đúng về chữ viết của con em mình trong năm học đầu cấp. Nhắc
nhở phụ huynh mua sắm đồ dùng học tập đầy đủ cho con em mình. Nhất là bảng con,
bút chì, tẩy, thước…
Tơi thường liên lạc cho phụ huynh qua nhiều hình thức khác nhau: Nhóm zalo, sổ
liên lạc điện tử. Tơi gửi những lời nhắn, lời nhắc nhở tới phụ huynh thường xuyên
kiểm tra vở viết cho con em mình ở nhà, nhắc nhở cách giữ gìn sách, vở, tạo cho các
em có một không gian học tập ở nhà đảm bảo như ánh sáng, bàn ghế, phòng học,…
Những em nhận thức chậm tơi trao đổi riêng với từng phụ huynh. Tơi cịn gửi các bài
viết chữ đẹp của học sinh hay những lần các em có tiến bộ.
Ngồi ra tơi cịn trực tiếp đến thăm nhà học sinh lớp tôi hàng tuần, hàng tháng.
Tơi đã ghé thăm góc học tập của các em tơi thấy có em ngồi viết ở bàn uống nước, em
lại ngồi ở giường... Tơi đã góp ý cho phụ huynh và phải tạo điều kiện tốt nhất cho các
em nên chất lượng chữ viết của lớp tôi đã được cải thiện rõ nét.
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
1.Kết quả đạt được:
Qua quá trình rèn luyện thường xuyên, liên tục, các em học sinh của tôi đã tiến
bộ rất nhiều. Khơng cịn em nào ngồi sai tư thế, cầm bút sai, chữ viết nâng lên rõ rệt.
Dưới đây là bảng so sánh chữ viết trước và sau khi áp dụng các biện pháp trên:
Thời gian
Chữ đạt
Hoàn thành
Chưa đạt
SL
%
SL
%
SL
%
Đầu năm
6
16
13
34
19
50
Cuối kì 1
31
82
6
16
1
2
Qua bảng trên số học sinh có chữ viết đạt đã tăng lên và số học sinh chưa đạt đã
giảm xuống. Đây chính là một niềm vui đối với cá nhân tôi và với cả phụ huynh học
sinh và cũng là thành quả ngọt ngào của cả quá trình rèn luyện.
Bài viết trước
Bài viết sau
2.Bài học kinh nghiệm
Qua nghiên cứu và rèn chữ viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 1, bản thân tôi rút ra
những bài học kinh nghiệm sau:
Người giáo viên phải nhiệt tình trong giảng dạy, luôn là tấm gương sáng cho
các em noi theo. Phải tạo sự say mê học tập cho học sinh, tỉ mỉ uốn nắn từng nét chữ
cho các em, kiên trì làm đi, làm lại nhiều lần hàng ngày, hàng giờ với những thao tác
quen thuộc cho các em khắc sâu và dễ thực hiện.
- Tư duy của trẻ chủ yếu là trực quan và rất thích bắt chước theo cơ giáo. Do
vậy giáo viên phải thường xuyên rèn luyện để có chữ viết mẫu chuẩn, đẹp.
- Trong các giờ học ln tạo hứng thú cho các em bằng nhiều hình thức như:
suu tầm chữ mẫu đẹp, tranh ảnh sinh động để các em tiếp thu tốt hơn.
- Cần động viên khen thưởng kịp thời những em có nhiều cố gắng, có tiến bộ
trong việc “ rèn chữ viết – giữ gìn vở sạch đẹp”.
- Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh nhằm thắt chặt mối quan hệ giữa gia đình,
nhà trường và xã hội.
Qua quá trình nghiên cứu và trực tiếp rèn chữ viết cho học sinh, tôi thấy việc
rèn chữ viết cho học sinh là một quá trình rèn luyện lâu dài, liên tục. Vì vậy nó địi hỏi
người giáo viên phải khéo léo trong ứng xử, có tính kiên trì, bền bỉ để có thể hướng
dẫn từng đối tượng học sinh.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi xin mạnh dạn chia sẻ với đồng
nghiệp. Trong quá trình thực hiện, do năng lực và thời gian còn hạn chế nên khơng thể
tránh khỏi những thiếu sót. Tơi rất mong nhận được sự đóng góp của q thầy cơ giáo
để bài viết này được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Ngọc Sơn, ngày 25 tháng 11 năm 2020
Người viết
Nguyễn Thị Thủy
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………