MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GIÚP HỌC SINH LỚP 5 NGHE TỐT MÔN TIẾNG ANH
I.

LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP.

1. Cơ sở lí luận.
Ai biết ngoại ngữ rất quan trọng đối với con người trong thời đại cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đặc biệt là trong thời kỳ hội nhập như hiện nay. Tiếng Anh
được ví như chiếc chìa khóa giúp con người mở mang tầm nhìn trên thế giới. Để
đáp ứng với xa hội ngày càng phát triển đỏi hỏi chúng ta phải nhanh chóng bắt kịp
với những thay đổi của thời đại công nghệ thông tin.
Song song với sự phát triển của nền kinh tế thì giáo dục cũng ngày càng được
nâng cao, đặc biệt là giáo dục tiểu học đang thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện
cho học sinh nhằm phát triển nhân cách của con người đáp ứng với những yêu cầu
của thời đại. Trong các môn học thì bộ mơn Tiếng Anh cũng góp phần khơng nhỏ
phát triển trí tuệ và năng lực tư duy, sự hiểu biết xã hội của học sinh. Bởi vậy việc
đưa chương trình Tiếng Anh vào dạy trong chương trình tiểu học đã được thực hiện
trong nhiều năm qua để tạo nền tảng cho học sinh nắm bắt với xu thế của thời đại
trong thời gian đến và tạo đà phát triển cho các em sau này. Với 4 kĩ năng nghe,
nói, đọc và viết thì kỹ năng nghe là kĩ năng khó khăn hơn cả với các em học sinh
tiểu học.
Có thể nói rằng nghe là một kĩ năng địi hỏi sự phán đoán nắm bắt nhanh nhạy
và khả năng tổng hợp rất cao về nhiều mặt của người nghe. Muốn nghe tốt, ngồi
kiến thức ngơn ngữ, các em cần phải có kiến thức nền về văn hóa, có vốn sống và
hiểu biết rộng rãi về các lĩnh vực khoa học tự nhiên cũng như xã hội và kiến thức
ngôn ngữ Trong khi đó các em học sinh tiểu học cịn nhỏ nên việc nắm bắt kiến
giọng điệu người Anh còn hạn chế.Vì vậy làm thế nào để giúp học sinh nghe tốt vẫn
cịn là một vấn đề tơi băn khoăn.
2. Cơ sở thực tiễn.
Qua những năm trực tiếp giảng dạy bộ môn tiếng Anh Tiểu học, tôi đã nhận

thấy một thực tế là đa số các em học sinh miền núi nơi tôi công tác rất ngại học


2

mơn tiếng Anh, thường có cảm giác nặng nề trong những giờ học. Hơn nữa, do môi
trường giao tiếp vô cùng hạn hẹp ,nhiều em cịn e ngại khi nói tiếng Anh.
Vậy, phải làm thế nào để tạo hứng thú trong các giờ học tiếng Anh, đặc biệt là
giờ học nghe. Làm sao để giờ học nghe tiếng Anh trở thành một giờ học mà các em
thích thú? Làm sao để các em có thể nghe tốt một câu, một đoạn hội thoại, một
đoạn tin ngắn? Đó là một số trăn trở của tơi trong q trình dạy học, vì vậy tơi ln
cố gắng tìm tịi, suy nghĩ để tìm ra những giải pháp hữu hiệu nhất nhằm làm cho
bài giảng của mình có sức cuốn hút đối với học sinh, cũng là nhằm nâng cao chất
lượng giảng dạy bộ môn trên cơ sở cải tiến phương pháp giảng dạy, lấy người học
làm trung tâm.
Từ những thực tế ở trường tôi đang công tác như sau:
Thuận lợi
Được sự quan tâm của các cấp lãnh về việc cung cấp những thiết bị dạy học
hiện đại. Nhà trường đã có phịng riêng cho việc học tiếng Anh.
*Về phía giáo viên:
- Đạt trình độ chuẩn đối với giáo viên tiểu học.
- Đã tiếp cận sử dụng tương đối tốt các thiết bị dạy học hiện đại trong giờ dạy
nghe.
- Đã quen và chủ động với cách thức tổ chức một tiết dạy nghe.
- Phối hợp khá linh hoạt các kỹ thuật dạy học.
- Sáng tạo ra nhiều đồ dùng dạy học phù hợp với nội dung các tiết dạy, vì vậy
nhiều tiết dạy nghe trở nên sinh động , có sức lơi cuốn và đạt hiệu quả cao.
- Sử dụng vận hành các trang thiết bị dạy học hiện đại phục vụ tốt cho q trình
dạy nghe: máy tính, loa, máy chiếu, TV tương tác…
* Về phía học sinh:

- Học sinh dã quen dần với môn học nghe.
- Nhiều học sinh đã nghe và nhận biết được giọng đọc, nói của người bản ngữ
thông qua băng đĩa.
- Phần lớn học sinh đã nghe được những bài nghe có nội dung đơn giản.
- Một số học sinh đã hình thành kỹ năng, kỹ xảo trong học tập.


3

Khó khăn:
*Về phía giáo viên
Nhà trường chưa có phịng nghe tiếng Anh riêng cho học sinh, hơn nữa
trường có số lượng học sinh đơng nhưng lại chỉ có 1 phịng tiếng Anh chung, nên
nhiều giờ học, học sinh phải học trên lớp, trong khi đó 1 số lớp chưa được trang bị
TV tương tác nên ít nhiều có khó khăn cho giáo viên trong các giờ học kĩ năng
nghe. Vì giáo viên phải mang theo loa, máy tính theo, mất thời gian để chuẩn bị đồ
dùng dạy học.
* Về phía học sinh:
- Vốn từ vựng hạn chế, nhiều bài nghe xuất hiện nhiều từ mới.
- Động cơ để nghe hiểu bằng tiếng Anh cịn hạn chế.
- Nhiều em ít có cơ hội để nghe, ít tiếp cận với các phương tiện thơng tin đại
chúng mà có thể qua đó nghe tiếng Anh.
- Một số em cịn ngại nghe và nói bằng tiếng Anh, cò sợ bị mắc lỗi.
- Học sinh chưa quen với tốc độ đọc, nói trong băng, giọng của người Anh.
Qua việc khảo sát thực tế ở trường tại các lớp khối 5 tôi đang giảng dạy
trong năm học 2019-2020. Với ý thức vừa nghiên cứu đặc điểm tình hình học tập
bộ mơn của học sinh vừa tiến hành rút kinh nghiệm. Ngay từ đầu năm học tôi đã
định hướng cho mình một kế hoạch và phương pháp cụ thể để chủ động điều tra
tình hình học tập của học sinh khối 5 . Cụ thể như sau:
Unit 2. Lesson 2. 4. Listen and number ( page 15-Tập 1) , thời gian cho bài nghe là

10 phút( học sinh nghe 3 lần).

a

b

c

d


4

Qua điều tra tôi đã nhận thấy rằng hầu hết các em vốn từ ít, kỹ năng nghe cịn
hạn chế, chưa biết chắt lọc thơng tin trong q trình làm bài nghe . Kết quả điều tra cụ
thể như sau:

Lớp

TSHS

5A1
5A2
5A3
5A4

33
33
35
31


Đạt yêu cầu
SL
16
19
20
16

TL
48,5%
57,6%
57,1%
51,6%

Chưa đạt yêu cầu
SL
TL
17
51,5%
14
42,4%
15
42,9%
15
48,4%

Từ những thực tế trên tôi nhận thấy rằng việc đổi mới phương pháp giảng
dạy tiếng Anh nói chung và kĩ năng nghe ở cấp Tiểu học nói riêng là việc làm cần
thiết , góp phần vào việc thực hiện mục tiêu giáo dục và phát triển con người Việt
Nam trong thời kì cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và cũng là góp phần

nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất nước trong quá trình hội nhập nền
kinh tế thế giới.
Với những hiện thực tại trường tôi, tôi trăn trở làm thế nào để học sinh có
thể nghe tốt bởi chỉ khi học sinh nghe được thì mới giao tiếp tốt được. Dưới đây là
“một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 nghe tốt môn tiếng Anh”. Với những biện
pháp này đã và đang phần nào dần khắc phục những khó khăn để giúp các em học
sinh lớp 5 nghe tiếng Anh tốt hơn, có hiệu quả hơn, học tích cực, chủ động hơn
trong giao tiếp.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC LỚP 5 NGHE TỐT MÔN TIẾNG ANH
1. Biện pháp thứ nhất: Tạo hứng thú trong giờ học nghe bằng các cách sau:
- Chọn những bài hát, bài chant phù hợp với chủ điểm của từng tiết dạy.
- Sử dụng tốt các phương tiện, đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy nghe:
+ Trước khi thực hiện dạy học cần chuẩn bị máy tốt, băng rõ và pin dự
phòng khi mất điện.
+ Xem xét sự cần thiết, hiệu quả mang lại, thời gian cụ thể cho từng
công đoạn…
- Sử dụng tranh minh hoạ:


5

+ Kênh hình trong sách giáo khoa: Một trong những thế mạnh của bộ sách
giáo khoa biên soạn theo chương trình mới là có nhiều tranh hình minh hoạ. Việc
tận dụng đến mức tối đa các tranh hình trong sách giáo khoa để giúp học sinh hiểu
bài học là điều cần chú trọng.
+ Tranh hình minh hoạ phải có sự liên hệ thực tế gần gũi với nội dung bài học.
+ Tranh hình minh họa: để giới thiệu và luyện tập bài mới là yêu cầu bắt
buộc. Không yêu cầu hình minh họa phải đảm bảo tính thẩm mĩ cao, nhưng phải có
sự liên hệ thực tế gần gũi với nội dung bài học.
- Chuẩn bị các handouts...

- Ra hệ thống các câu hỏi gợi mở về bài mà các em sắp được học để học sinh
có thời gian suy nghĩ, tìm hiểu tài liệu...
- Yêu cầu học sinh thực hiện một số bài tập liên quan đến nội dung tiết dạy
nghe mà đối với các tiết dạy kĩ năng khác cũng có kết quả như vậy.
- Khuyến khích, động viên học sinh tự tin, chủ động, sáng tạo nêu ra những
vấn đề bằng các câu hỏi gợi mở có liên quan đến nội dung bài dạy.
2. Biện pháp thứ 2: Chú ý cách phát âm cho học sinh
Trong bài nghe tiếng Anh nhiều âm, từ có sự nuốt âm hoặc nối âm, trọng âm
từ, trọng âm câu... Vì vậy khi giới thiệu ngữ liệu, mẫu câu giáo viên cần phải đọc
chuẩn về cả ngữ âm, ngữ điệu có trọng âm để các em bắt chước vì đây là yếu tố cơ
bản trong việc dạy nghe. Để có thể nghe được người bản xứ nói Tiếng Anh thì
chúng ta nên cho học sinh nghe băng đĩa của người bản địa. Giáo viên nên kiên trì
luyện phát âm cho học sinh để tạo cho các em có thói quen phát âm đúng. Bởi lẽ,
các em mới bước đầu học tiếng Anh nhưng phát âm khơng đúng sẽ thành thói quen
ảnh hưởng khơng tốt trong q trình học và giao tiếp sau này.
- Cần chú ý luyện tập cho học sinh phát âm có các âm cuối như: bag /bỉg/,
book /buk/ ....
- Tập cho học sinh có thói quen đọc nối.
Ví dụ : Stand-up /’stænd^p/ , look-at /lukæt/
It’s a pencil. /itsəpensl/


6

- Đối với hình thức số nhiều cần luyện tập cho học sinh cách phát âm trong
việc nhấn mạnh đuôi số nhiều :
+ Phát âm /s/ đứng sau phụ âm vơ thanh /t/, /p/, /k/, /s/, /f/, /θ/
Ví dụ : cassettes, books, ....
+ Phát âm là /z/ khi đứng sau nguyên âm hoặc phụ âm hữu thanh /b/, /d/,
/g/, /v/, /ð/, /m/, /n/, /Ŋ/, /l/, /r/. Ví dụ : crayons, tables, markers ...

+ Phát âm là /iz/ khi đứng sau những phụ âm rít cụ thể các phụ âm như :
/z/, /s/, /ʤ/, / tʃ /, / ʃ /, /ʓ/

Ví dụ : pencil cases, oranges, nurses...

3. Biện pháp thứ 3: Rèn cho học sinh nghe và nhận dạng đúng ngữ điệu của câu
Ngữ điệu (Intonation) được hiểu đơn giản là sự lên và xuống của giọng nói.
Người nghe có thể hiểu nhầm hoặc hiểu sai hoàn toàn ý của người nói nếu như
người nói sử dụng sai ngữ điệu, bởi ngữ điệu được so sánh như là hồn của câu.
Học sinh hiểu được ngữ điệu của câu sẽ giúp học sinh nghe tốt hơn rất nhiều.
* Ngữ điệu xuống được thể hiện bằng cách hạ âm điệu giọng nói xuống thấp
ở trong các trường hợp sau:
- Dùng trong câu chào hỏi: Good morning!
- Dùng trong câu đề nghị: Come here!
- Dùng trong câu hỏi bắt đầu bằng từ để hỏi (who, whose, whom, which,
what, when, where, why, và how) What are these?
- Dùng trong yêu cầu hoặc mệnh lệnh: Open your book!
*Ngữ điệu lên được thể hiện bằng cách tăng âm điệu giọng nói lên cao ở cuối
câu trong các trường hợp sau:
- Dùng trong các câu hỏi nghi vấn “có…khơng”
Is this a book ?
- Dùng trong câu xác định nhưng hàm ý câu hỏi:
You are Mai?
4.Biện pháp thứ 4: Biện pháp khắc phục khó khăn trong giờ dạy nghe.
a . Pre-Listening: (5 phút)
Đây là giai đoạn giúp học sinh định hướng, suy nghĩ về đề tài hay tình
huống trước khi học sinh nghe. Giai đoạn này:


7


- Tôi luôn tạo tâm thế chuẩn bị nghe cho học sinh bằng cách dẫn dắt gợi hỏi
về chủ đề bài nghe, yêu cầu học sinh quan sát tranh, ôn lại từ vựng có liên quan
đến nội dung bài nghe (sử dụng tranh, ảnh, vật thật..) đọc từ và đoán xem các em
sẽ nghe chủ đề gì, ai sắp nói với ai …
- Tơi có thể u cầu học sinh làm việc theo nhóm đốn sơ bộ về nội dung sắp
nghe thơng qua tranh hay tình huống bài nghe.
- Tơi giúp các em lường trước những khó khăn có thể gặp phải về phát âm
hay cấu trúc mới, các kiến thức nền.
- Cuối cùng là tơi nói rõ cho học sinh biết các em sẽ được nghe bao nhiêu lần
và hướng dẫn yêu cầu nhiệm vụ khi nghe (chọn đúng, sai, trả lời câu hỏi …)
b. While-Listening (15 phút)
Sau khi học sinh dự đốn chủ đề của bài nghe (có thể đúng hoặc sai), tôi hướng
dẫn học sinh nghe bài nghe. Đây là giai đoạn học sinh có cơ hội luyện tập. Ở giai
đoạn này, tùy thuộc vào từng dạng bài tập mà tôi yêu cầu học sinh thực hiện.
Cần tạo cơ hội cho học sinh luyện các kĩ năng cần thiết trong khi nghe như
đoán từ, đoán nội dung trong ngữ cảnh, nghe ghép thông tin với tranh, nghe điền
thơng tin vào bảng...
Mục tiêu chính của nghe hiểu là học sinh nghe lấy nội dung chính hay thơng
tin chi tiết đồng thời hiểu được thái độ quan điểm của tác giả. Do đó tơi cho học
sinh nghe cả bài để nắm được ý chung cũng như bố cục bài và làm bài tập, sau đó
có thể cho nghe lại từng đoạn, từng câu để nắm kết quả hoặc nghe lại những chỗ
khó để khẳng định đáp án. Nên hạn chế cho học sinh nghe từng từ vì làm như vậy
sẽ khiến người học có thói quen phải hiểu từng câu từng từ trước khi nghe.
Cụ thể ở bài nghe này tôi thường nhấn mạnh yêu cầu của bài nghe để học sinh biết
rõ nhiệm vụ mình cần làm gì.
c. Post-Listening: (5 phút)
Đây là giai đoạn luyện tập sau khi nghe. Ở giai đoạn này học sinh sử dụng
kiến thức , kỹ năng ngôn ngữ đã được luyện tập ở giai đoạn “While Listening” vào
các tình huống giao tiếp thực tế. Sau khi nghe học sinh cần thực hiện một số bài

tập như: báo cáo trước lớp hay trong nhóm về kết quả bài tập, các học sinh khác


8

nghe, cho ý kiến nhận xét, hoặc chữa bài cho bạn. Tôi kết hợp các kỹ năng khác
như recall, write-it-up, discussion…
Cuối cùng tôi đưa ra kết quả cuối cùng sau khi cho học sinh thảo luận theo
cặp hoặc nhóm trong khoảng 2 phút. Và sau đó yêu cầu học sinh đưa ra đáp án của
bài tập vừa nghe.
Ở giai đoạn luyện tập sau khi nghe, ngoài các bài tập sách giáo khoa, tôi đã
đưa ra các bài tập phù hợp, có tính năng giao tiếp thực tế cao. Chẳng hạn u cầu
HS tóm tắt lại bài nghe bằng chính ngơn ngữ của mình, hoặc có thể áp dụng ngữ
cảnh đó để nói về chính cuộc sống hằng ngày của các em thông qua các gợi ý.
5. Biện pháp thứ 5: Biện pháp tổ chức câu lạc bộ nghe – nói tiếng Anh.
Nhằm tạo thêm hứng thú, giúp các em năng động hơn khi giao tiếp, câu lạc bộ
nghe nói tiếng Anh được thành lập và hoạt động thường xuyên vào chiều thứ 4 hàng
tuần đã góp phần khơng nhỏ vào việc nghe tiếng Anh của các em, đặc biệt là các em
học sinh khối 5- đối tượng tôi thực hiện các biện pháp này. Đây là biện pháp đánh
vào tâm lý vui chơi của trẻ. Hình thức chơi mà học, học mà như vui chơi, khiến các
em hào hứng, tự tin,u thích mơn học và điều này góp phần khơng nhỏ vào việc
nâng cao chất lượng nghe của các em.
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP
Qua một quá trình tôi áp dụng một số biện pháp ở trên đã giúp các em học
sinh lớp 5 nghe tốt hơn rất nhiều và thể hiện ở kết quả là tỷ lệ học sinh đạt yêu cầu
đã tăng lên rõ rệt. Cụ thể như sau:
Ở bài Review 3. 2. Listen and number (page 36- Tập 2)
Tôi tiến hành thực hiện các bước ở trên và cho học sinh nghe 3 lần.

a


b

c

d

Kết quả:
Lớp

TSHS

Đạt yêu cầu

Chưa đạt yêu cầu


9

SL
TL
SL
TL
5A1
33
30
90,1%
3
9,1%
5A2

33
32
97%
1
3%
5A3
35
34
97,1%
1
2,9%
5A4
31
28
90,3%
3
9,7%
Sau khi áp dụng những biện pháp trên vào những giờ học nghe cho học sinh ở
các lớp 5A1, 5A2, 5A3, 5A4 bản thân tôi đã gặt được những kết quả đáng khả
quan như sau:
- Phần lớn học sinh có thể nghe hiểu ngay tại lớp.
- Các em tỏ ra say mê học tập, tự tin trong các hoạt động giao tiếp.
- Các em khơng cịn sợ giờ nghe.
- Các em thích nghe giọng của người Anh
- Các em đã nắm được một số kĩ năng nghe và cách làm các dạng bài tập nghe.
- Kĩ năng nghe của học sinh có tiến bộ.
- Tạo ra được nhiều tình huống kích thích sự sáng tạo của học sinh.
- Giúp các em nâng cao hiểu biết về văn hóa, xã hội, khoa học thông qua các
bài nghe trong các buổi sinh hoạt câu lạc bộ ở trường.
Tôi nhận thấy việc vận dụng phương pháp đổi mới để dạy bài nghe cho học

sinh của tơi là một hướng đi đúng có thể mang lại hiệu quả khá khả quan trong quá
trình dạy và học môn ngoại ngữ nhà trường trong điều kiện hiện nay.
IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
Sau khi áp dụng thành công đề tài này bản thân tôi đã gặt được những kết
quả đáng kể và những kinh nghiệm quý báu cho bản thân.Việc vận dụng những
biện pháp này bản thân tôi đã đạt được một số kết quả khả quan. Tôi thấy những
biện pháp này rất phù hợp với chương trình lớp 5, học sinh có hứng thú học tập
hơn, tích cực chủ động, sáng tạo để mở rộng vốn hiểu biết, đồng thời cũng rất linh
hoạt trong việc lĩnh hội kiến thức và phát triển kỹ năng. Khơng khí học tập sơi nổi
nhẹ nhàng. học sinh có cơ hội để khẳng định mình, khơng cịn lúng túng lo ngại
khi bước vào giờ học. Đây cũng chính là những nguyên nhân đi đến kết quả tương
đối khả quan sau khi thực hiện những biện pháp dạy nghe này.
Trên đây là một số giải pháp mà bản thân tôi đã áp dụng vào giảng dạy kĩ
năng nghe tiếng Anh lớp 5. Hy vọng đó chỉ là đống góp nhỏ bé của tôi giúp đồng


10

nghiệp trong quá trình dạy nghe. Sự năng động sáng tạo của giáo viên là rất quan
trọng cho sự thành công của việc áp dụng phương pháp này. Tôi rất mong được sự
quan tâm và đóng góp ý kiến của ban giám khảo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
BGH XÁC NHẬN

Thường Thắng, ngày 19 tháng 11 năm 2020
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thị Tâm

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HIỆP HÒA

TRƯỜNG TIỂU HỌC THƯỜNG THẮNG


11

TÊN BIỆN PHÁP:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5 NGHE TỐT
MÔN TIẾNG ANH
Họ và tên giáo viên: Nguyễn Thị Tâm
Dạy môn Tiếng Anh
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thường Thắng

Thường Thắng, tháng 11 năm 2020