Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh: Chương 2 - Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP. HCM
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (25.73 MB, 72 trang )
CHƯƠNG II
CƠ SỞ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
I. CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Thực tiễn thế giới
Cơ sở thực tiễn
(Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX)
Thực tiễn VN
(Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX)
Cơ sở
hình
thành
TTHC
M
Cơ sở lý luận
Giá trị truyền thống
của dân tộc VN
Nhân
tố chủ
quan
Phẩm chất HCM
Tinh hoa văn hóa nhân
loại
Tài năng, trí tuệ
HCM
Chủ nghĩa Mác-LêNin
1. Cơ sở thực tiễn
a. Thực tiễn thế giới cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX
- Chủ nghĩa tư bản độc quyền đã xác lập được sự thống trị của
chúng trên phạm vi toàn thế giới
+ Thế giới xuất hiện thêm mâu thuẫn mới
THUỘC ĐỊA
ĐẾ QUỐC
+ Thuộc địa trở thành vấn đề quốc tế lớn
- Chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời, phát triển sâu rộng
và thâm nhập vào phong trào cách mạng thế giới
=> Trở thành hệ tư tưởng tiên tiến của thời đại
C.Max
F.Engels
V.I.Lênin
Các nhà khai sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin
- Năm 1917, cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi
Cung điện Mùa Đơng
Chiến hạm Rạng Đơng
Hồ Chí Minh: Nhân dân An Nam muốn làm cách mạng phải đi
theo Cách mạng Tháng Mười Nga
- Năm 1919, Quốc tế Cộng sản ra đời: Kỷ nguyên mới
mở ra
Hồ Chí Minh: “Nhân dân An Nam muốn
làm cách mệnh thì phải nhờ Đệ tam quốc tế”
b. Thực tiễn Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX
Triều đình nhà Nguyễn đầu
hàng thực dân Pháp
- Thực dân pháp tiến hành xâm lược và đặt ách
đô hộ trên đất nước ta
Nhà Nguyễn ký với Pháp Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp
hiệp ước Patơnốt 1884
- Các phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ, nhưng đều thất bại
Vua Hàm Nghi
Chiếu Cần Vương
Phan Bội Châu
Phan Châu Trinh
Thực tiễn đất nước đã giúp Nguyễn Tất Thành có
những bài học kinh nghiệm quý báu, làm hành trang
cho Người trước khi ra đi tìm đường cứu nước.
Bến cảng Nhà Rồng – Nơi Nguyễn Tất Thành ra
đi tìm đường cứu nước (6/1911)
2. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận
Giá trị
Truyền thống
Dân tộc
Tinh hoa
Văn hóa
Nhân loại
Chủ nghĩa
Mác - Lênin
a. Giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam
Thứ nhất, Chủ nghĩa yêu nước, ý chí bất khuất đấu tranh
dựng nước và giữ nước
“Dân ta có một lịng nồng nàn u
nước. Đó là truyền thống q báu
của ta từ xưa đến nay. Mỗi khi tổ
quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy
lại sơi nổi, nó kết thành một làn
sóng vơ cùng mạnh mẽ, to lớn, nó
lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó
khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán
nước và lũ cướp nước”
(Hồ Chí Minh tồn tập – Tập 6,
tr.171)
*Khi đất nước bị xâm lược:
+ Yêu nước được thể hiện trong lịch sử dân tộc
+ Yêu nước được thể hiện qua những tấm gương ưu
tú, những người con anh hùng của dân tộc.
• + Qua ý thức bảo vệ những di sản văn hóa của
dân tộc.
• + Lịng tự hào về những chiến cơng, tơn kính
các vị anh hùng chống đô hộ (Lập đền thờ ở
nhiều nơi).
* Khi đất nước độc lập:
+ Ý thức vươn lên xây dựng phát triển nền kinh tế
tự chủ,
+ Tinh thần chiến đấu chống giặc ngoại xâm bảo
vệ độc lập dân tộc của mỗi người Việt.
+ Ý thức đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân, mọi
dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.
+ Lòng tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên
- Thứ hai, Tinh thần đoàn kết nhân nghĩa thủy
chung, tương thân tương ái, trọng nghĩa tình đạo lý
• Nhiễu điều phủ lấy giá gương
• Người trong một nước phải thương nhau cùng
Bầu ơi thương lấy bí cùng
• Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
+ Đoàn kết tạo nên sức mạnh để chiến đấu và chiến
thắng giặc ngoại xâm.
+ Đoàn kết tạo nên sức mạnh to lớn để xây dựng và
bảo vệ tổ quốc.
Thứ ba, Cần cù, dũng cảm, thông minh, ham học
hỏi, quý trọng hiền tài
Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
Văn miếu Quốc Tử Giám
Trong lịch sử dựng và giữ nước
KHÁNG CHIẾN TRƯỜNG KỲ
CẦN CÙ LAO ĐỘNG
Thứ tư, Truyền thống lạc quan yêu đời
+ Lạc quan là truyền
thống qúy báu của
cha ông ta, truyền
thống này giúp cha
ơng ta vượt qua khó
khăn trước sự khắt
nghiệt của thiên
nhiên.
+ Lạc quan yêu đời
của dân tộc đã thấm
sâu vào con người
Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo
Hồ Chí Minh
b. Tinh hoa văn hóa của nhân loại
Tinh hoa văn hóa phương Đơng
+ Tư tưởng Nho giáo
+ Tư tưởng Phật giáo
+ Tư tưởng Lão giáo
+ Tư tưởng Tam dân của Tôn Trung Sơn …
NHO GIÁO
Khổng Tử
ƯU ĐIỂM: Triết lý
hành động, tư tưởng
nhập thế, hành đạo,
giúp đời, mong muốn
một xã hội bình trị
(một xã hội không sợ
thiếu chỉ sợ không
công bằng), tư tưởng
trọng dân, đề cao văn
hóa, lễ giáo, đã tạo nên
truyền thống hiếu học,
tu thân dưỡng tính...
HẠN CHẾ
Phân chia xã hội
thành đẳng cấp,
yêu cầu sự phục
tùng tuyệt đối của
kẻ dưới đối với
người trên (tam
cương),
trọng
nam khinh nữ,
coi khinh lao
động chân tay.
Chân gót sen
PHẬT GIÁO
LÃO GIÁO
-ƯU ĐIỂM: con người cần phải biết sống hòa hợp với
tự nhiên, không tham lam vượt quá khả năng của
mình…
-HẠN CHẾ: khơng dạy cho dân biết nhiều: “Khơng làm
cho dân sáng mà làm cho dân ngu”…. Bởi hiểu biết
càng nhiều thì trí xảo càng nhiều, trí xảo càng nhiều thì
ham muốn càng nhiều, càng muốn tranh đoạt và xâm
phạm lẫn nhau, trái với đạo tự nhiên, con người càng
“theo học thì càng phiền phức mà theo đạo thì ngày
càng bớt, bớt rồi lại bớt, bớt đến mức vô vi”...
HỌC THUYẾT
TAM DÂN CỦA
TÔN TRUNG SƠN
DÂN TỘC
ĐỘC LẬP
DÂN QUYỀN
TỰ DO
DÂN SINH
HẠNH
PHÚC
Theo Hồ Chí Minh: Học thuyết Tam dân có những
điểm phù hợp với điều kiện của nước ta
Tinh hoa văn hóa phương Tây
+ Tư tưởng tiến bộ của những nhà văn Pháp thời
phục hưng
+ Giá trị của Tuyên Ngôn độc lập nước Mỹ 1776
+ Giá trị của Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền
của cách mạng Pháp 1789
+ Thiên chúa giáo
c. Chủ nghĩa Mác - Lênin
K.Max
F.Engels
V.I.Lenin
