CHƯƠNG IV
ĐƯỜNG LỐI CƠNG NGHIỆP HĨA


NỘI DUNG CHƯƠNG IV
I. CƠNG NGHIỆP HĨA THỜI KỲ TRƯỚC ĐỔI MỚI

II. CƠNG NGHIỆP HĨA THỜI KỲ ĐỔI MỚI


I. CƠNG NGHIỆP HĨA THỜI KỲ
TRƯỚC ĐỔI MỚI


Khái niệm cơng nghiệp hóa
cơng nghiệp hóa là q trình chuyển đổi nền sản
xuất từ lao động thủ công, kỹ thuật lạc hậu sang
lao động bằng máy móc.


Mơ hình CNH ở Tây Âu
Cơng nghiệp hóa ở Tây Âu thế kỷ XVIII - XIX
Công
nghiệp
nhẹ

Nông
nghiệp

Giao
thông

Chế tạo
máy


* Mục đích cơng nghiệp hóa.

Mục đích:
Tạo ra năng suất lao động cao
Thay đổi cơ cấu kinh tế
Biến nước nông nghiệp thành nước
công nghiệp


1. Chủ trương của Đảng về cơng nghiệp hóa
a. Mục tiêu và phương hướng của CNH XHCN
Ở miền Bắc từ năm 1960 đến năm 1975
 Đặc điểm khi tiến hành CNH :
Đại hội III của Đảng (tháng 9/1960), xác định: đặc điểm
lớn nhất khi tiến hành CNH là từ một nền kinh tế nông
nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội không
trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa.


Tính tất yếu của CNH đối với cơng cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta:
CNH XHCN là nhiệm vụ trung tâm trong suốt
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.



Mục tiêu cơ bản của CNH XHCN là
xây dựng một nền kinh tế xã hội chủ
nghĩa cân đối và hiện đại; bước đầu
xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật
của chủ nghĩa xã hội. Đó là mục tiêu
cơ bản, lâu dài, phải thực hiện qua
nhiều giai đoạn.


Phương hướng chỉ đạo và phát triển công nghiệp:
Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng
khoá III (tháng 4/1962) nêu phương hướng chỉ đạo và
phát triển công nghiệp:
Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng một
cách hợp lý.
Kết hợp chặt chẽ phát triển công nghiệp
với phát triển nông nghiệp.
Ra sức phát triển công nghiệp nhẹ song
song với ưu tiên phát triển công nghiệp
nặng.

05/08/2021

Ra sức phát triển công nghiệp Trung
ương, đồng thời đẩy mạnh phát triển
công nghiệp địa phương.

10



Trên phạm vi cả nước:
ĐH IV (12/1976) đề ra đường lối CNH
XHCN
Mục đích của CNH:
Đẩy mạnh CNH XHCN để xây dựng cơ sở
vật chất kĩ thuật cho CNXH, đưa nền KT
nước ta từ SX nhỏ sang SX lớn.


Nội dung chính:
Ưu tiên phát triển cơng nghiệp nặng
một cách hợp lý trên cơ sở phát triển
nông nghiệp và công nghiệp nhẹ.
Vừa xây dựng kinh tế TW vừa phát triển
kinh tế địa phương trong một cơ cấu kinh
tế quốc dân thống nhất.


Trên phạm vi cả nước:
ĐH V (3/1982) điều chỉnh đường lối CNH

Trong chặng đường đầu tiên ở nước ta phải
lấy NN làm mặt trận hàng đầu, ra sức phát
triển CN SX hàng tiêu dùng.

XD và phát triển CN nặng trong gđ này cần
làm có mức độ vừa sức, phục vụ thiết thực,
có hiệu quả cho NN, CN nhẹ.



b. Đặc trưng chủ yếu của CNH thời kỳ trước
đổi mới

- CNH theo mơ hình kinh tế khép kín,
hướng nội, thiên về phát triển CN nặng.
- Tiến hành CNH chủ yếu dựa vào lợi thế
về lao động, tài nguyên và viện trợ của
các nước XHCN.
- Nóng vội, giản đơn, duy ý chí, khơng
quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội.


2. Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhân
a. Kết quả
So với năm 1955, số xí nghiệp tăng 16,5 lần. Nhiều khu
cơng nghiệp lớn hình thành, có nhiều cơ sở đầu tiên của
các ngành CN nặng: điện, than, cơ khí, hóa chất…
Xây dựng được nhiều trường đại học, cao đẳng, dạy nghề.
b. Hạn chế
CSVCKT còn hết sức lạc hậu, những khu cơng nghiệp then
chốt cịn hết sức nhỏ bé, chưa đủ sức làm nền tảng cho nền
kinh tế quốc dân.


Lực lượng SX nông nghiệp chỉ mới bước đầu phát triển,
nông nghiệp chưa đáp ứng nhu cầu LTTP cho XH.

Nguyên nhân:
Về khách quan: Đất nước tiến hành CNH từ
một nền kinh tế lạc hâu, bị chiến tranh tàn phá.

Về chủ quan: Sai lầm của Đảng trong việc xác
định mục tiêu, bước đi về xây dựng CSVCKT,
cơ cấu đầu tư…


II. Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
thời kỳ đổi mới
1. Quá trình đổi mới tư duy về CNH.


Đại hội VI của Đảng phê phán sai lầm trong
nhận thức và chủ trương CNH 1960-1985:
Sai lầm trong việc xác định mục tiêu và bước đi về
XD CSVC kỹ thuật, cải tạo XHCN và quản lý KT. Tư
tưởng chỉ đạo chủ quan, nóng vội.
Bố trí cơ cấu KT: khơng kết hợp chặt chẽ ngay từ
đầu CN với NN thành một cơ cấu hợp lý.
Không thực hiện nghiêm chỉnh NQ của ĐH V.


* Chính sách CNH của Đại hội VI:
Đưa ra một thứ tự ưu tiên mới: Lương thực thực
phẩm– công nghiệp hàng tiêu dùng, hàng xuất
khẩu – CN nặng.
Tạo một sự chuyển biến quan trọng cả về quan
điểm nhận thức cũng như tổ chức chỉ đạo thực hiện
CNH đất nước.
=> Đó là sự chuyển biến hướng chiến lược CNH



“CNH,

HĐH là q trình chuyển đổi cơ bản,
tồn diện các hoạt động sx, kinh doanh, dịch
vụ và quản lý kinh tế - xã hội từ sử dụng lao
động thủ công là chính sang sử dụng một
cách phổ biến sức lao động cùng với công
nghệ, phương tiện và phương pháp tiên tiến,
hiện đại dựa trên sự phát triển của công
nghiệp và tiến bộ khoa học công nghệ để tạo
ra năng suất lao động xã hội cao.


*Đại hội VIII(1996) xác định: Qua 10 năm thực
hiện đường lối đổi mới về CNH, đất nước cơ bản
thoát khỏi khủng hoảng KT – XH, cho phép VN
chuyển sang giai đoạn đẩy mạnh CNH – HĐH. ĐH
nêu ra 6 quan điểm về CNH.
* ĐH IX (4-2001) và ĐH X (4-2006) và Đại hội XI
(2011) bổ sung và nhấn mạnh một số điểm mới về
con đường CNH rút ngắn ở nước ta.
ĐH IX xác định CNH ở VN có thể rút ngắn hơn so
với các nước đi trước, do đất nước đã tận dụng lợi
thế về công nghệ của thời đại.


• Đại hội X (2006) xác định CNH – HĐH gắn với
phát triển kinh tế tri thức, sớm đưa nước ta ra
khỏi nước kém phát triển, trở thành nước công
nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.



2. MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM CNH- HĐH
a. Mục tiêu CNH-HĐH.

*Mục tiêu lâu dài:
- Cải biến nước ta thành một nước CN có CSVC kỹ thuật
hiện đại.
- Cơ cấu kinh tế hợp lý, QHSX tiến bộ, phù hợp với trình
độ phát triển của LLSX.
- Mức sống tinh thần nâng cao, dân giàu nước mạnh, XH
công bằng, DC, văn minh.
- QP an ninh vững chắc.


2. MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM CNH- HĐH

2. Mục tiêu CNH-HĐH.
*Mục tiêu đến năm 2020:
 Đẩy mạnh CNH- HĐH gắn với phát triển KT tri thức
để sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển.
 Tạo nền tảng để đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản
trở thành nước CN theo hướng hiện đại.


- Đại hội XII (2016) đã nhận định: nhiều chỉ
tiêu, tiêu chí trong mục tiêu phấn đấu để đến
năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công
nghiệp theo hướng hiện đại không đạt được.
Trong 5 năm tới (2016-2020), tiếp tục đẩy mạnh

cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, chú
trọng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng
nghiệp, nơng thơn, phát triển nhanh, bền vững;
phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước
công nghiệp theo hướng hiện đại.