Soạn văn 12: Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học
I. Hướng dẫn
1. Tìm hiểu đề và lập dàn ý
Đề 1. Nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai cho rằng “Nhìn chung văn học Việt Nam
phong phú, đa dạng; nhưng nếu cần xác định một chủ lưu, một dòng chính,
qn thơng kim cổ, thì đó là văn học u nước”. Trình bày suy nghĩ của anh/chị
với ý kiến trên.
Đề 2. Bàn về đọc sách, nhất là đọc các tác phẩm văn học lớn, người xưa nói
“Tuổi trẻ đọc sách như nhìn trăng qua cái kẽ, lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng
ngoài sân, tuổi già đọc sách như thưởng trăng trên đài”. Anh/chị hiểu ý kiến trên
như thế nào?
Gợi ý:
Đề 1:
a. Tìm hiểu đề
- Giải thích các cụm từ: phong phú, đa dạng tức là có nhiều thể loại, nhiều nội
dung khác nhau; chủ lưu: dịng chảy chính; qn thơng kim cổ: thơng suốt từ
xưa đến nay.
- Giải thích nhận định: Văn học u nước là dịng chảy chính trong sự đa dạng,
phong phú của văn học Việt Nam.
b. Lập dàn ý
(1) Mở bài: Giới thiệu ý kiến của Đặng Thai Mai.
(2) Thân bài:
Văn học Việt Nam rất phong phú và đa dạng.
Văn học yêu nước là chủ lưu xuyên suốt lịch sử văn học Việt Nam.
Website: Download.vn
1
Lý giải nguyên nhân khiến văn học yêu nước trở thành chủ lưu xuyên
suốt lịch sử văn học Việt Nam.
(3) Kết bài: Nhận định của anh chị về ý kiến của Đặng Thai Mai và giá trị hiện
nay của ý kiến đó.
Đề 2:
a. Tìm hiểu đề
Làm rõ hàm ý của ba hình ảnh so sánh: ở mỗi độ tuổi khác nhau thì cách đọc và
kết quả đọc sẽ khác nhau.
b. Lập dàn ý
(1) Mở bài
Đọc sách, tiếp nhận các giá trị của sách đặc biệt là các tác phẩm văn học
luôn gắn liền với năng lực và điều kiện chủ quan của người đọc.
Trích dẫn ý kiến của Lâm Ngữ Đường.
(2) Thân bài
Giải thích hàm ý của ba hình ảnh so sánh và ý kiến Lâm Ngữ Đường đã
nêu.
Bình luận và chứng minh những khía cạnh đúng đắn.
Muốn có kết quả tốt, cần trang bị cho mình sự hiểu biết về nhiều mặt.
(3) Kết bài: Nêu bài học chung về đọc sách, đặc biệt là với các tác phẩm văn
học.
2. Từ các đề bài và kết quả thảo luận, anh chị hãy cho biết đối tượng và nội
dung của bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học.
Đối tượng: Ý kiến bàn về văn học.
Nội dung: giải thích, chứng minh, bình luận về ý kiến đó.
Website: Download.vn
2
=> Tổng kết:
Đối tượng nghị luận về một ý kiến bàn về văn học rất đa dạng: về văn học
sử, lí luận văn học, tác phẩm văn học…
Việc nghị luận về một ý kiến bàn về văn học thường tập trung vào giải
thích, nêu ý nghĩa và tác dụng của ý kiến đó với văn học và đời sống.
II. Luyện tập
Câu 1. Trình bày suy nghĩ của anh (chị) đối với ý kiến của nhà của Thạch Lam:
“Văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có để vừa tố
cáo và thay đổi một thế giới giả dối tàn ác, vừa làm cho lòng người thêm trong
sạch và phong phú hơn”.
Gợi ý:
(1) Mở bài:
Dẫn dắt ý kiến của nhà văn Thạch Lam về văn chương.
Ý nghĩa khái quát của ý kiến trên: Chức năng, vai trò của văn học trong
cuộc sống.
(2) Thân bài
a. Giải thích
- “Văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực”: Văn chương là công
cụ giúp nhà văn hoàn thành sứ mệnh.
- “Tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, làm cho lòng người đọc
thêm trong sạch và phong phú hơn: Văn chương sẽ vạch trần, phê phán những
cái xấu xa trong xã hội, và bồi đắp tinh thần, xây dựng đời sống tâm hồn, thanh
lọc tình cảm con người.
b. Chứng minh và bình luận
Website: Download.vn
3
Văn chương sẽ vạch trần, phê phán những cái xấu xa trong xã hội: chức
năng cải tạo xã hội. (Ví dụ chứng minh)
Văn chương bồi đắp tinh thần, xây dựng đời sống tâm hồn, thanh lọc tình
cảm con người: chức năng giáo dục con người. (Ví dụ chứng minh)
(3) Kết luận: Khẳng định lại tính đúng đắn của ý kiến trên.
Câu 2. Bàn về thơ Tố Hữu, nhà phê bình Hồi Thanh viết: “Thái độ tồn tâm,
tồn ý vì cách mạng là ngun nhân chính đưa đến thành cơng của thơ anh”.
Hãy bày tỏ ý kiến đối với nhận định trên.
(1) Mở bài
Dẫn dắt ý kiến của nhà phê bình văn học Hoài Thanh.
Đánh giá chung về ý kiến trên.
(2) Thân bài
a. Giải thích
Ngun nhân thành cơng của thơ Tố Hữu (năng khiếu bẩm sinh, truyền
thống gia đình, quê hương, công phu tu dưỡng nghệ thuật…).
Ý kiến trên đã khẳng định: Thái độ tồn tâm, tồn ý vì cách mạng là
ngun nhân chính” đưa đến sự thành cơng của thơ ông.
b. Chứng minh:
Thơ của Tố Hữu thể hiện những lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn
của con người cách mạng. (Ví dụ chứng minh)
Các chặng đường thơ Tố Hữu phản ảnh chặng đường lịch sử của dân tộc.
(Ví dụ chứng minh)...
Thơ Tố Hữu phản ánh tâm hồn người chiến sĩ cách mạng suốt đời đấu
tranh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.
(3) Kết bài: Khẳng định tính đúng đắn của ý kiến trên.
Website: Download.vn
4
Website: Download.vn
5