BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

PHAN THỊ THUÝ HẰNG

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT
CHI BỘ Ở CÁC ĐẢNG BỘ PHƯỜNG, XÃ TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

NGHỆ AN, NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

PHAN THỊ THUÝ HẰNG

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT
CHI BỘ Ở CÁC ĐẢNG BỘ PHƯỜNG, XÃ TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN

Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 8.31.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học:
PGS, TS. ĐINH TRUNG THÀNH

Nghệ An – Tháng 7 năm 2018


LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian làm Luận văn tốt nghiệp, em đã nhận được nhiều sự giúp
đỡ, đóng góp ý kiến và chỉ bảo nhiệt tình của thầy cơ, gia đình và bạn bè.
Với tình cảm sâu sắc, chân thành, cho phép em được bày tỏ lòng biết ơn sâu
sắc đến tất cả các cá nhân và cơ quan đã tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình học
tập và nghiên cứu đề tài.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS, TS Đinh Trung Thành, giảng
viên Trường Đại học Vinh, người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt
q trình làm khố luận.
Em cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Trường Đại học
Vinh nói chung, các thầy cơ trong khoa giáo dục chính trị nói riêng đã dạy dỗ cho
em kiến thức về các môn đại cương cũng như các môn chuyên ngành, giúp em có
được cơ sở lý thuyết vững vàng và tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình
học tập.
Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đã ln tạo điều
kiện, quan tâm, giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình học tập và hồn thành
khố luận tốt nghiệp.


MỤC LỤC
Trang
A. MỞ ĐẦU………………………………………………………………… 5
Chương 1……………………………………………………………………

11

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT CHI BỘ……………


11

1.1. Chi bộ và sinh hoạt chi bộ……………………………………………… 11
1.2. Nội dung, hình thức, tiêu chí đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ……

19

1.3 Vai trò của sinh hoạt chi bộ và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng
sinh hoạt chi bộ……………………………………………………………… 31
Chương 2……………………………………………………………………. 41
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT CHI BỘ Ở CÁC ĐẢNG
BỘ PHƯỜNG, XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ 41
AN……...…………………………………………………………………….
2.1. Các nhân tố tác động đến chất lượng sinh hoạt chi bộ ở các Đảng bộ
phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An…………………….

41

2.2. Thực trạng chất lượng sinh hoạt chi bộ của các Đảng bộ phường, xã
Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An thời gian qua………………………………. 52
Chương 3……………………………………………………………………. 78
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
SINH HOẠT CHI BỘ Ở CÁC ĐẢNG BỘ PHƯỜNG, XÃ TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN……………………………..

78

3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ của các Đảng bộ
phường, xã trên địa bàn Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An…………………… 78

3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ của các Đảng bộ
phường, xã trên địa bàn Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An……........................ 81

2


C. KẾT LUẬN………………………………………………………………

95

D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………............ 97

3


BẢNG TỪ VIẾT TẮT

TSCSĐ

Tổ chức cơ sở Đảng

TW

Trung ương

KH

Kế hoạch

MTTQ


Mặt trận tổ quốc

BTV

Ban thường vụ

BCH

Ban chấp hành

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

KT-XH

Kinh tế- xã hội

CNH

Cơng nghiệp hóa

HĐH

Hiện đại hóa

PTTH

Phổ thơng trung học


THCS

Trung học cơ sở

Nxb.CTQG

Nhà xuất bản chính trị quốc gia

Nxb.LLCT

Nhà xuất bản lý luận chính trị

4


A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chi bộ là tế bào của Đảng, là nơi trực tiếp đưa đường lối, chính sách của
Đảng đến với quần chúng, nhằm tuyên truyền, vận động, tập hợp, giáo dục,
thuyết phục quần chúng thực hiện đường lối, chính sách của Đảng. Chủ tịch Hồ
Chí Minh khẳng định “chi bộ là gốc rễ của Đảng”, “là đồn luỹ chiến đấu của
Đảng ở trong quần chúng”, “là cầu nối giữa Đảng và quần chúng”, “chi bộ mạnh
tức là Đảng mạnh”.
Sinh hoạt chi bộ là một chế độ đã được quy định trong Điều lệ Đảng, chi
bộ sinh hoạt định kỳ mỗi tháng một lần hoặc sinh hoạt đột xuất khi cần. Việc
nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ là nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao chất
lượng chi bộ và là một nhân tố quyết định vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu của
TCCSĐ, giúp đảng viên nâng cao nhận thức chính trị tư tưởng và thực hiện chức
năng lãnh đạo, giáo dục của chi bộ.

Xác định chi bộ là hạt nhân chính trị lãnh đạo ở cơ sở, những năm qua,
Tỉnh ủy Nghệ An, Thành ủy Vinh đã lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy Đảng từ tỉnh
đến cơ sở thực hiện nhiều giải pháp để củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả
hoạt động của chi bộ. Trong đó, chất lượng sinh hoạt chi bộ luôn được cấp ủy
Đảng các cấp thực hiện tốt, chú trọng đổi nội dung, hình thức sinh hoạt, đảm bảo
tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo
và sức chiến đấu của tổ chức Đảng, nhưng nhìn chung chất lượng sinh hoạt chi bộ
vẫn còn nhiều hạn chế.
Các chi bộ ở các xã, phường của thành phố còn lúng túng trong xác định
nhiệm vụ chính trị. Trong sinh hoạt ở các chi bộ hiện nay nhiệm vụ chủ yếu là chỉ
đạo công tác chuyên môn, nhưng việc đề ra chủ trương và giải pháp để lãnh đạo
thực hiện công tác chun mơn khơng ít khó khăn. Các chi bộ còn lúng túng trong
sinh hoạt, nội dung chủ yếu chỉ là quán triệt, triển khai nhiệm vụ chuyên môn của
cấp trên giao. Đối với chi bộ thường lẫn lộn giữa sinh hoạt đảng với triển khai
đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ chun mơn, có nơi cịn đồng nhất giữa nội
5


dung họp chi bộ với họp đơn vị, nên thường sa vào đánh giá kết quả thực hiện
công tác chuyên môn của đơn vị mà chưa chú trọng phát huy vai trò tiền phong,
gương mẫu của đảng viên cũng như việc kiểm tra, giám sát đảng viên trong việc
thực hiện nhiệm vụ chính trị.
Những hạn chế nêu trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân
khách quan là do chi ủy, nhất là bí thư chi bộ năng lực yếu hoặc do kiêm nhiệm
nhiều việc nên thời gian dành cho công tác đảng hạn chế. Nguyên nhân chủ quan
là do bí thư chi bộ cịn đơn giản trong sinh hoạt chi bộ, nặng về công tác chuyên
môn hơn công tác đảng; chưa nghiên cứu sâu về nguyên tắc của Đảng và chưa
dành thời gian đầu tư suy nghĩ, tìm các biện pháp để đổi mới nội dung, nâng cao
chất lượng sinh hoạt. Công tác kiểm tra, giám sát, định hướng nội dung sinh hoạt
của Đảng bộ đối với chi bộ chưa thường xun nên chi bộ sinh hoạt có tính chất

chiếu lệ.
Đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, bảo đảm cho sinh hoạt của
chi bộ đạt được tính lãnh đạo, tính giáo dục và tính chiến đấu, góp phần nâng cao
năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các TCCSĐ là một đòi hỏi cấp bách. Với lý
do đó, việc lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở các Đảng
bộ phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An” để nghiên cứu là
nhằm thiết thực góp phần cùng Đảng bộ thành phố xây dựng Đảng ngày càng
trong sạch vững mạnh.
Trong sự nghiệp CNH, HĐH và hội nhập quốc tế hiện nay, cần tiếp tục đổi
mới và nâng cao hơn nữa chất lượng sinh hoạt chi bộ để đáp ứng tốt u cầu cơng
tác trong tình hình mới, đảm bảo việc sinh hoạt của Chi bộ thể hiện rõ tính lãnh
đạo, tính giáo dục và tính chiến đấu của cơng tác Đảng; tiếp tục xây dựng tổ chức
cơ sở đảng vững về chính trị, tư tưởng, mạnh về tổ chức, giữ vững vai trò lãnh đạo
trong sự nghiệp đổi mới.
Trong thời gian qua, nhiều bài viết về sinh hoạt chi bộ trong các loại hình
chi bộ, trong đó có những bài viết chuyên sâu về chất lượng sinh hoạt ở chi bộ

6


khối xóm, các cơ quan, đơn vị sự nghiệp trường học, bệnh viện, nơng thơn. Tiêu
biểu cho những cơng trình đó có thể kể đến:
Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban Chấp hành trung ương (2017), số 18KL/TW
Kết luận của Ban Bí thư về về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 10CT/TWcủa Ban Bí thư khố X "Về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ" trong
tình hình mới, Vinh.
Đảng Cô ̣ng sản Viê ̣t Nam: Văn kiê ̣n Đại hội đại biể u toàn quố c lầ n thứ XI,
Nxb Chính tri ̣ quố c gia, Hà Nô ̣i, 2011, tr. 259
Nguyễn Đức Hà (2010), Một số vấn đề về xây dựng tổ chức cơ sở đảng hiện
nay, NXB Chính trị quốc gia.
Minh Hồn (2007), Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong doanh

nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 9/2007.
Nguyễn Công Huyên (2004) Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở Đảng
bộ Cơng an Trung ương, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 4/2004.
Phạm Thu Huyền (2006), Để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ cơ quan
khối đoàn thể, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 7/2006.
Bạch Kim (2005), Chất lượng sinh hoạt chi bộ cơ quan - Thực trạng và giải
pháp, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 8/2005.
Bùi Văn Ngần (2003), Tăng cường sinh hoạt chuyên đề - một biện pháp
nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 8/2003.
Đức Lượng (Chủ biên) (2007), Về đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt
Đảng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Phúc Sơn (2007), Giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở đảng bộ
Ban Cơ yếu Chính phủ, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 9/2007.
Ngơ Đức Tính (2006), Chất lượng sinh hoạt chi bộ thôn, Đề tài nghiên cứu
cấp cơ sở trọng điểm năm 2006.

7


Hà Triều (2008), Để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở cơ quan hành
chính, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 1/2008.
Vũ Ngọc Am (2013), Một số vấn đề về sinh hoạt Đảng ở cơ sở, thực trạng
và giải pháp Xây dựng Đảng, số 8/2013.
Phạm Đình Lương (2016), Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ Xây dựng
Đảng số 3/2016.
Nguyễn Minh Chung (2016), Giải pháp nâng cao chất lượng chi bộ trong
Đảng bộ Khối Các cơ quan Trung ương Xây dựng Đảng số 9/2016.
Nguyễn Thị Mai Anh (2017), Bệnh hình thức trong sinh hoạt chi bộ và giải
pháp khắc phục Tạp chí Cộng sản số 131/2017.
Lê Văn Tấn (2017), Những giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh Xây dựng Đảng số 5/2017.

Tỉnh ủy Nghệ An (2017), Chỉ thị số 13- CT/TU của Ban thường vụ về nâng
cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, Nghệ An.
Mặc dù các bài viết về đề tài này khơng nhiều, nhưng đó là những quan
điểm đánh giá chân thực, những ý kiến đề xuất khá sắc bén, tổng hợp những kinh
nghiệm chỉ đạo và thực hiện sinh hoạt chi bộ của các cơ quan, đơn vị để có thể rút
ra những yêu cầu, những nội dung, biện pháp chung nâng cao chất lượng sinh hạt
chi bộ.
Các bài viết cũng ít nhiều chỉ ra những phương hướng và giải pháp chủ yếu
nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, góp phần xây dựng Đảng trong sạch,
vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của chi bộ, đảng bộ cơ
sở. Tuy nhiên, những bài viết trên chưa phản ánh đầy đủ, chưa đánh giá hết tình
hình sinh hoạt chi bộ; đồng thời cũng chưa đề ra được những giải pháp mang tính
tồn diện, làm luận cứ khoa học cho việc đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt
chi bộ. Nhiệm vụ xây dựng và chỉnh đốn Đảng ở Đảng bộ thành phố Vinh đang
địi hỏi phải có những cơng trình nghiên cứu mang tính hệ thống, tồn diện về
những khuyết điểm, yếu kém trong sinh hoạt chi bộ, chỉ ra những giải pháp thực
sự có hiệu quả nhằm thực hiện tốt các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, nâng
8


cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trên địa bàn thành phố hiện nay. Đề tài không
trùng lắp với các cơng trình đã được cơng bố
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá đúng thực trạng sinh hoạt chi bộ ở các
Đảng bộ phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh, luận văn đề xuất những giải
pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở các Đảng bộ phường, xã trên địa bàn
thành phố Vinh giai đoạn hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về vị trí, vai trò của chi bộ và sinh hoạt
chi bộ ở các Đảng bộ phường, xã.

- Khảo sát, đánh giá những ưu điểm và hạn chế về chất lượng sinh hoạt chi
bộ ở các Đảng bộ phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh, chỉ ra những nguyên
nhân của những ưu điểm và hạn chế đó.
- Đề xuất một số phương hướng và những giải pháp khắc phục những
khuyết điểm, hạn chế nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở các Đảng bộ
phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng: Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng sinh hoạt chi bộ ở các
phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng sinh hoạt chi
bộ thuộc Đảng bộ 25 phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh trong giai đoạn từ
2010 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận
Đề tài được thực hiện trên cơ sở vận dụng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương của Đảng về chất lượng và
nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ đảng.
Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện mục đích, nhiệm vụ đã nêu của đề tài luận văn, trong quá trình
thực hiện luận văn tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu: phân tích, tổng
9


hợp, thống kê, so sánh.
6. Những đóng góp về mặt khoa học của đề tài
- Hệ thống hoá các quan điểm, lý luận và nghiệp vụ về sinh hoạt chi bộ.
- Đánh giá đúng chất lượng sinh hoạt chi bộ ở các Đảng bộ phường, xã trên
địa bàn thành phố Vinh.
- Đề xuất những giải pháp khả thi nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở
các Đảng bộ phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh.

- Những kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần vào việc hồn thiện lý
luận về sinh hoạt đảng và sinh hoạt chi bộ nói riêng, đồng thời cịn phục vụ giảng
dạy trong các trung tâm bồi dưỡng chính trị thành phố, trường chính trị tỉnh Nghệ
An. Kết quả nghiên cứu của đề tài đồng thời được vận dụng trong công tác xây
dựng, chỉnh đốn Đảng, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của cán bộ, đảng viên của Thành uỷ Vinh hiện nay.
7. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng sinh hoạt chi bộ
Chương 2: Thực trạng chất lượng sinh hoạt chi bộ ở các Đảng bộ phường,
xã trên địa bàn Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An
Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi
bộ ở các Đảng bộ phường, xã trên địa bàn Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An

10


B. NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT CHI BỘ
1.1. Chi bộ và sinh hoạt chi bộ
1.1.1. Vị trí, vai trị, chức năng, nhiệm vụ của chi bộ
C.Mác và Ph.Ăngghen - những người sáng lập chủ nghĩa cộng sản và chính
đảng độc lập của giai cấp vơ sản, cho rằng: Các chi bộ của Liên đồn những người
cộng sản được thành lập dưới hình thức bí mật của các hiệp hội công nhân, nếu
các chi bộ này bị buông lỏng về mặt tổ chức sẽ dẫn đến cắt đứt liên lạc với Ban
Chấp hành Trung ương, làm cho Đảng mất chỗ dựa vững mạnh và duy nhất. Vì
thế các ơng nhấn mạnh: phải ra sức củng cố tổ chức chi bộ, biến mỗi chi bộ thành
một trung tâm hạt nhân của các hiệp hội công nhân trong đó lập trường và lợi ích

của của giai cấp công nhân được đưa ra thảo luận phải độc lập với những ảnh
hưởng của giai cấp tư sản.
Trong điều kiện Liên đồn chuyển từ bí mật sang cơng khai, C.Mác và
Ph.Ăngghen cũng khẳng định, phải tổ chức lại Liên đoàn mà khâu đặc biệt quan
trọng là củng cố chi bộ, biến mỗi chi bộ thành trung tâm và hạt nhân của các hiệp
hội cơng nhân, là mắt xích quan trọng, là chỗ dựa vững chắc của Đảng. Kế thừa
và phát triển những tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăngghen về xây dựng Đảng Cộng
sản, V.I.Lênin đặc biệt quan tâm xây dựng tổ chức cơ sở của Đảng. Người chỉ ra
rằng, việc thành lập các tổ chức cách mạng trong các xí nghiệp, nhà máy là nhiệm
vụ đầu tiên, cấp bách của Đảng Cơng nhân dân chủ -xã hội Nga, mỗi xí nghiệp,
nhà máy phải là thành trì của Đảng; là nơi rèn luyện, phân công công tác, quản lý,
sàng lọc đảng viên để họ luôn luôn là chiến sĩ tiên phong của giai cấp. Chi bộ còn
là nền tảng, là hạt nhân chính trị của các tập thể lao động. Khi Đảng cầm quyền,
tiến hành xây dựng CNXH, các tổ chức đảng tăng về số lượng, đa dạng về chức
năng, nhiệm vụ, nội dung, phương thức hoạt động, V.I. Lênin chỉ ra rằng: “Những
chi bộ ấy liên hệ chặt chẽ với nhau và với Trung ương đảng, phải trao đổi kinh
nghiệm lẫn cho nhau, phải làm công tác cổ động, tuyên truyền, cơng tác tổ chức
phải thích ứng với mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, với tất cả các loại và mọi tầng
11


lớp quần chúng lao động, mỗi chi bộ ấy phải thơng qua cơng tác mn hình mn
vẻ để mà rèn luyện bản thân mình, rèn luyện đảng, giai cấp, quần chúng một cách
có hệ thống”. Người khẳng định mỗi chi bộ và mỗi ủy ban công nhân của Đảng
phải là một điểm tựa để tiến hành công tác tuyên truyền, cổ động và tổ chức thực
hiện trong quần chúng, tức là nhất định phải đi đến nơi mà quần chúng đi và trong
mỗi bước đi phải cố gắng làm cho ý thức quần chúng hướng về chủ nghĩa xã hội.
Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, xây
dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Hồ Chí Minh cũng hết sức coi trọng vị trí, vai trị
của chi bộ. Người viết: “Chi bộ là nền móng của Đảng, chi bộ tốt thì mọi việc sẽ

tốt”. Chi bộ là gốc rễ của Đảng. Ngay từ khi thành lập Đảng, Điều lệ Đảng đã qui
định: “Ở mỗi xưởng máy, hầm mỏ, xí nghiệp, cơ quan, trường học, đường phố, đại
đội - có 3 đảng viên trở lên thì lập một chi bộ. Chi bộ là đồn lũy của Đảng chiến
đấu trong quần chúng”. “Mỗi cơ sở là hạt nhân lãnh đạo của quần chúng của cơ
sở, đoàn kết chặt chẽ, liên hệ mật thiết với quần chúng, phát huy trí tuệ và lực
lượng vĩ đại của quần chúng”. “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng dưới sự
lãnh đạo của Đảng, tác dụng của chi bộ là cực kỳ quan trọng vì nó là sợi dây
chuyền để liên hệ Đảng với quần chúng”. Theo Hồ Chí Minh, nhiệm vụ của chi bộ
là luôn luôn tuyên truyền cho nhân dân, để thực hiện khẩu hiệu và chính sách của
Đảng, luôn luôn chú ý đến tư tưởng và nhu cầu của nhân dân và kịp thời báo cáo
cho cấp trên biết rõ; luôn quan tâm đến đời sống kinh tế, chính trị và văn hóa của
nhân dân, đồng thời giáo dục nhân dân, tổ chức nhân dân để giải quyết các vấn đề
cho nhân dân. Chi bộ cần làm đầy đủ những cơng việc ấy thì Đảng mới liên hệ
chặt chẽ với quần chúng. Như vậy, cả trong quan điểm của C.Mác, Ph.Ăngghen,
V.I.Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh đều khẳng định vị trí, vai trị cực kỳ quan
trọng của chi bộ, là nền tảng của Đảng, hạt nhân chiến đấu của Đảng, nơi tuyên
truyền, cổ động quần chúng, giáo dục thức tỉnh quần chúng và tổ chức cho quần
chúng đấu tranh cách mạng; chi bộ là tế bào của Đảng; là cầu nối, sợi dây chuyền
liên hệ giữa Đảng với quần chúng nhân dân. Chi bộ mạnh thì Đảng mạnh, chi bộ
yếu thì Đảng yếu. Vì vậy, chăm lo xây dựng chi bộ đảng trong sạch, vững mạnh là
nhiệm vụ cực kỳ quan trọng của công tác xây dựng Đảng.
12


Đối với Đảng ta, ngay từ thời kỳ đầu thành lập, trong Điều lệ đầu tiên của
Đảng ghi rõ: “Căn bổn tổ chức của Đảng là chi bộ (lò máy, công sở, nhà buôn,
trường học…”. Trong điều kiện hoạt động bí mật, Đảng ta chú trọng tổ chức, phát
triển các chi bộ cộng sản ở các khu công nghiệp tập trung đông công nhân, những
vùng nông thôn và trong học sinh, sinh viên, trí thức nhằm tuyên truyền, cổ động
và tổ chức quần chúng đứng lên đấu tranh giành chính quyền. Hội nghị Ban

Thường vụ Trung ương của Đảng Cộng sản Đông Dương (25-28/2/1943) đã đề ra
nhiệm vụ cần ra sức tổ chức chi bộ xí nghiệp, đó là phương pháp chính làm cho cơ
sở của Đảng được vững và thành phần của Đảng được tốt đẹp. Vì vậy đảng bộ nào
cũng phải đưa đồng chí của mình vào những xí nghiệp lớn nơi mình hoạt động gây
ra phong trào cơng nhân hóa theo khẩu hiệu: "Đi vào xí nghiệp, chiếm lấy xí
nghiệp”, phải làm cho các chi bộ đảng có sinh hoạt thực tế theo chỉ thị về sinh hoạt
chi bộ.
Đại hội Đảng lần thứ III (9/1960) quyết định hệ thống tổ chức đảng gồm 4
cấp: Trung ương, tỉnh (thành phố trực thuộc Trung ương), huyện (thị xã, khu) và
cơ sở đảng, hệ thống đó được duy trì cho đến nay. Do đó chi bộ trở thành tổ chức
đảng trực thuộc đảng ủy cơ sở. Tuy nhiên, các chi bộ trong các xí nghiệp, cơ quan,
trường học, khu phố và trong quân đội đã được củng cố một bước, các chi bộ trở
thành những đơn vị lãnh đạo và chiến đấu bảo vệ tổ quốc và xây dựng CNXH.
Trong Báo cáo Chính trị của BCH Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam được
trình bày tại Đại hội lần thứ IV của Đảng đã tổng kết 5 bài học kinh nghiệm về xây
dựng tổ chức cơ sở đảng đã khẳng định phải nắm chắc khâu trung tâm của công
tác củng cố cơ sở đảng là chi bộ, thường xuyên giữ vững chế độ và nâng cao chất
lượng sinh hoạt chi bộ, làm cho chi bộ, tổ chức tế bào đầu tiên của Đảng thực sự là
hạt nhân lãnh đạo chính trị, là đơn vị chiến đấu ở cơ sở và là trường học giáo dục,
rèn luyện đảng viên.
Trong các Điều lệ Đảng từ Đại hội IV đến nay đều có qui định riêng về vị
trí, nhiệm vụ của chi bộ dưới đảng ủy cơ sở: Chi bộ là tổ chức tế bào cơ bản của
Đảng, là hạt nhân lãnh đạo và chiến đấu của Đảng trong quần chúng, là trường học
giáo dục, rèn luyện mọi đảng viên, nơi kết nạp đảng viên và thi hành kỷ luật đối
13


với đảng viên, phân công và kiểm tra công tác đảng viên. Điều 27, Điều lệ Đảng
thông qua Đại hội VII xác định: “Chi bộ là nơi trực tiếp nối liền Đảng với quần
chúng, được tổ chức theo nơi làm việc hoặc nơi ở của đảng viên. Chi bộ có nhiệm

vụ giáo dục, rèn luyện, quản lý, phân công và kiểm tra công tác của đảng viên, kết
nạp đảng viên mới và thi hành kỷ luật đảng viên, lãnh đạo việc thực hiện nhiệm vụ
trong phạm vi đơn vị”. Điểm 2 Điều 24 của Điều lệ Đảng thông qua tại Đại hội
Đảng lần thứ VIII, lần thứ IX qui định: Chi bộ lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính
trị của đơn vị; giáo dục, quản lý và phân công công tác cho đảng viên; làm công
tác vận động quần chúng và công tác phát triển đảng viên; kiểm tra, thi hành kỷ
luật đảng viên; thu, nộp đảng phí. Hiện nay, vị trí, vai trị quan trọng của chi bộ
đảng vẫn được Đảng ta khẳng định.
Điều 21 Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam thông qua tại Đại hội X đã xác
định: Tổ chức cơ sở đảng (chi bộ cơ sở, đảng bộ cơ sở) là nền tảng của Đảng, là
hạt nhân chính trị ở cơ sở. Ở xã, phường, thị trấn, cơ quan, hợp tác xã, doanh
nghiệp, đơn vị sự nghiệp, đơn vị cơ sở trong quân đội, công an và các đơn vị cơ sở
khác, có từ ba đảng viên chính thức trở lên lập tổ chức cơ sở đảng. Tổ chức cơ sở
đảng dưới ba mươi đảng viên, lập chi bộ cơ sở; tổ chức cơ sở đảng có từ ba mươi
đảng viên lập đảng bộ cơ sở, có các chi bộ trực thuộc đảng ủy. Về chức năng,
nhiệm vụ của chi bộ, Điều lệ Đảng thông qua tại Đại hội lần thứ X của Đảng cũng
qui định: Chi bộ có nhiệm vụ lãnh đạo đơn vị thực hiện thắng lợi đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ chính trị của
đơn vị; giáo dục, quản lý và phân công công tác cho đảng viên; làm công tác vận
động quần chúng và công tác phát triển đảng viên; kiểm tra, thi hành kỷ luật đảng
viên; thu, nộp đảng phí. Những qui định trong các Văn kiện của Đảng đã nói lên
tầm quan trọng của chi bộ, đặc biệt với nhiệm vụ then chốt là công tác xây dựng
Đảng. Chi bộ là nơi gần dân, sát dân nhất, trực tiếp lắng nghe, tiếp thu ý kiến và
giải quyết những vấn đề quần chúng đặt ra hàng ngày và báo cáo kịp thời lên cấp
trên, tiến hành vận động nhân dân. Từng chi bộ có mạnh thì nền tảng của Đảng
mới vững chắc. Chi bộ là “tế bào” của cơ thể Đảng, chi bộ có mạnh, hoạt động có

14



hiệu quả thì tồn bộ “cơ thể” Đảng mới có sức sống mạnh mẽ, mới có năng lực
lãnh đạo và sức chiến đấu cao.
Như vây, Đảng bộ, chi bộ là hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực hiện đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; lãnh đạo phát triển
KT-XH, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh; không ngừng nâng cao đời sống
vật chất và tinh thần của nhân dân, động viên nhân dân làm tròn nghĩa vụ đối với
Nhà nước. Từ lý luận đến thực tiễn đã chứng minh, dù ở bất kỳ giai đoạn nào trên
con đường phát triển của cách mạng Việt Nam do Đảng lãnh đạo, với vị trí nền
tảng, các đảng bộ, chi bộ ln là hạt nhân chính trị, là nơi trực tiếp đưa đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước tới quần chúng, tuyên
truyền, giáo dục và vận động quần chúng thực hiện đường lối, chính sách, kịp thời
kiểm tra uốn nắn những lệch lạc trong nhận thức và hành động của quần chúng.
Mỗi loại hình chi bộ có chức năng, nhiệm vụ khác nhau, như: chi bộ khối,
xóm là nơi lãnh đạo các đoàn thể nhân dân, tuyên truyền vận động nhân dân tổ
chức thực hiện mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước, các chỉ thị, Nghị quyết của Đảng các cấp; chi bộ trường học, nhiệm vụ
chủ yếu là lãnh đạo công tác quản lý giáo dục các bậc học theo đúng Luật Giáo
dục và các chỉ thị, hướng dẫn, định hướng giáo dục của thành phố, tỉnh; nâng cao
chất lượng dạy, xây dựng, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, chất
lượng học tập rèn luyện…
1.1.2. Sinh hoạt chi bộ
Sinh hoạt chi bộ là hoạt động lãnh đạo, là yêu cầu khách quan của chi bộ:
Sinh hoạt chi bộ giữ vững vai trò quyết định đối với việc xây dựng nội bộ Đảng
trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu của
tổ chức đảng, là một khâu quan trọng đảm bảo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính
trị đề ra. Nhiệm vụ trọng tâm của sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ thành phố Vinh là
bàn bạc, trao đổi, thống nhất chủ trương, biện pháp trong nghị quyết và lãnh đạo tổ
chức thực hiện thắng lợi nghị quyết của chi bộ, cụ thể những nhiệm vụ chủ yếu
cần tập trung lãnh đạo trong nghị quyết nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, xây


15


dựng khối văn hóa, khối đạt các tiêu chí văn minh đô thị, xây dựng chi bộ trong
sạch vững mạnh, các đoàn thể quần chúng tiên tiến xuất sắc…
Sinh hoạt chi bộ là hình thức hoạt động chủ yếu của các chi bộ. Thông qua
sinh hoạt chi bộ, các chi bộ thực hiện chức năng hạt nhân lãnh đạo ở đơn vị cơ sở
và chức năng xây dựng nội bộ Đảng.
Khái niệm sinh hoạt chi bộ liên quan mật thiết với các khái niệm hoạt động
của Đảng và sinh hoạt Đảng.
Sinh hoạt Đảng là hoạt động tập thể của các đảng viên trong một tổ chức mà
qua đó phản ánh q trình xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách thơng qua
hoạt động tập hợp trí tuệ, sức mạnh của tập thể các tổ chức và các thành viên của
Đảng để thực hiện lý tưởng, mục tiêu của Đảng; là sự phản ánh quá trình hoạt
động xây dựng Đảng về tư tưởng, tổ chức rèn luyện đội ngũ và tổ chức Đảng trong
sạch, vững mạnh, đủ sức gánh vác trọng trách đối với giai cấp, đối với dân tộc; là
sự phản ánh mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân thông qua các hoạt động
thực tế của đảng viên và quần chúng nhân dân.
Nói đến hoạt động của Đảng là nói đến nhiều mặt: từ hoạt động xây dựng
nội bộ Đảng, xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức, công tác kiểm tra,
giám sát, khen thưởng và kỷ luật, cơng tác văn phịng cấp ủy, đến hoạt động lãnh
đạo xã hội của Đảng: lãnh đạo đối với Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể
nhân dân; lãnh đạo các lĩnh vực của đời sống xã hội và vận động quần chúng nhân
dân… Hoạt động xây dựng nội bộ Đảng nhằm làm cho Đảng trong sạch, vững
mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và tăng cường sức chiến đấu để Đảng tiến hành
lãnh đạo Nhà nước, các đồn thể nhân dân và xã hội có hiệu quả, gắn bó mật thiết
với nhân dân.
Sinh hoạt đảng là một mặt hoạt động của Đảng. Quan niệm sinh hoạt đảng
hiện nay vẫn còn những ý kiến khác nhau. Có ý kiến cho rằng sinh hoạt đảng chỉ
là những cuộc họp đảng, cuộc họp chi bộ đảng, tổ đảng và các hoạt động khác như

học tập nghị quyết, thông tin, thời sự... Trong cuốn “Về đổi mới và nâng cao chất
lượng sinh hoạt Đảng”, tác giả Đức Lượng quan niệm: “Sinh hoạt Đảng là sự phản
ánh quá trình xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách thơng qua hoạt động tập
16


hợp trí tuệ, sức mạnh của tập thể các tổ chức và các thành viên của Đảng để thực
hiện lý tưởng, mục tiêu của Đảng; là sự phản ánh quá trình hoạt động xây dựng
Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức; xây dựng đội ngũ cán bộ và tổ chức đảng
trong sạch, vững mạnh, đủ sức gánh vác trọng trách đối với giai cấp, đối với dân
tộc; là sự phản ánh mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân thơng qua các hoạt
động vì dân, tìm sức mạnh của tổ chức đảng, đảng viên từ nhân dân”. Theo đó, tác
giả nêu ba loại hình sinh hoạt đảng thường gặp: sinh hoạt trong đại hội đảng các
cấp; sinh hoạt của các cấp ủy đảng; sinh hoạt của các ban xây dựng Đảng, các ban
tham mưu của Đảng, thông qua sinh hoạt để nghiên cứu, tổng hợp, đề xuất làm
tham mưu cho các cấp ủy. Quan điểm trên có nhiều yếu tố hợp lý, nhưng chưa đề
cập đến quan niệm sinh hoạt chi bộ là hoạt động của tất cả đảng viên để bàn bạc,
thảo luận và quyết định các chủ trương, biện pháp nhằm thực hiện nhiệm vụ ở đơn
vị, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh. Về nội dung, sinh hoạt đảng
phản ánh các hoạt động chủ yếu của các tổ chức đảng và đảng viên: sinh hoạt lãnh
đạo đề ra đường lối, chủ trương, chính sách, xây dựng các nghị quyết, chương
trình hành động; sinh hoạt xây dựng đội ngũ đảng viên và tổ chức đảng: giáo dục,
học tập, rèn luyện lập trường, quan điểm, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống;
sinh hoạt lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan Nhà nước, Mặt trận, các đồn thể nhân dân
để thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, tổ chức và vận động nhân dân,
phát huy quyền làm chủ của dân, xây dựng mối quan hệ mật thiết với nhân dân.
Như vậy, sinh hoạt đảng là nội dung rất cơ bản trong hoạt động của Đảng, sinh
hoạt đảng thể hiện những nội dung cốt lõi trong hoạt động của Đảng. Sinh hoạt chi
bộ là một trong những loại hình sinh hoạt đảng diễn ra ở cơ sở đảng, đó là hoạt
động tập thể của tất cả đảng viên để bàn bạc, thảo luận, quyết định các chủ trương,

biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo nhằm thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, đồng thời để xây
dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh. Theo qui định của Điều lệ Đảng hiện
hành, chi bộ sinh hoạt thường kỳ mỗi tháng một lần, sinh hoạt bất thường khi cần
thiết. Sinh hoạt chi bộ lấy nguyên tắc tập trung dân chủ làm nguyên tắc cơ bản, lấy
tự phê bình và phê bình làm qui luật phát triển. Sinh hoạt chi bộ là một trong
những biện pháp về tổ chức và tư tưởng rất cơ bản, chi phối trực tiếp, toàn bộ quá
17


trình hoạt động của tổ chức đảng và từng đảng viên. Sinh hoạt chi bộ trước hết
nhằm giáo dục, rèn luyện nâng cao trình độ trí tuệ, năng lực cơng tác, phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống cho đội ngũ đảng viên, tạo điều kiện cho đảng viên
thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Sinh hoạt chi bộ là biện pháp tích cực
để quản lý, giáo dục đảng viên. Để Đảng có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu thì
phải thường xuyên sinh hoạt để giáo dục rèn luyện, khơng ngừng nâng cao năng
lực, trình độ, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho đảng viên. Sinh hoạt chi
bộ vì vậy được coi là trường học giáo dục cộng sản và rèn luyện phẩm chất chính
trị, đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên.
Sinh hoạt chi bộ là diễn đàn dân chủ nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo
của từng đảng viên và tổ chức đảng, đảm bảo cho mỗi đảng viên và tổ chức đảng
thực hiện chức năng lãnh đạo của mình ở cơ sở. Trong sinh hoạt đảng, mỗi đảng
viên và cán bộ được thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, được dân chủ bàn bạc,
thảo luận đề ra các chủ trương, biện pháp và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính
trị của tổ chức đảng, vì vậy, sinh hoạt chi bộ là khâu cuối cùng đảm bảo thực hiện
thắng lợi nhiệm vụ đề ra. Sinh hoạt chi bộ đảm bảo tăng cường ý thức tổ chức kỷ
luật của đảng viên và tổ chức đảng. Thông qua sinh hoạt đảng và bằng sinh hoạt
đảng xây dựng mối đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự gắn bó giữa đảng viên với
tổ chức và giữa đảng viên với nhau, xây dựng nội bộ Đảng trong sạch, vững mạnh.
Sinh hoạt chi bộ là phương thức để giáo dục và thi hành kỷ luật đối với những
đảng viên vi phạm kỷ luật, đồng thời là phương thức để xem xét, giới thiệu và kết

nạp đảng viên. Sinh hoạt chi bộ có vai trị, tác dụng to lớn đối với việc nâng cao
năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu của tổ chức đảng. Thông qua sinh
hoạt chi bộ để xây dựng nội bộ Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực
lãnh đạo và sức chiến đấu, đảm bảo cho tổ chức đảng lãnh đạo thắng lợi nhiệm vụ
chính trị được giao. Sinh hoạt chi bộ trở thành yêu cầu có tính nguyên tắc, bắt
buộc mọi tổ chức đảng, mọi cán bộ, đảng viên, đảm bảo cho chi bộ vừa là tổ chức
lãnh đạo, vừa là tổ chức chiến đấu và là một tổ chức hành động. Sinh hoạt chi bộ
là cơ sở tồn tại của Đảng. Nếu coi Đảng là một cơ thể sống, trong đó chi bộ, đảng
bộ cơ sở là tế bào cấu thành tổ chức đảng, thì sinh hoạt chi bộ, đảng bộ thường
18


xuyên là quá trình trao đổi chất trong mỗi tế bào, là dấu hiệu của sự sống, không
sinh hoạt hoặc sinh hoạt khơng thường xun cũng có nghĩa là q trình trao đổi
chất khơng liên tục, bị ngắt qng, sự sống sẽ ngưng trệ. Đảng ta đã khẳng định,
mỗi đảng viên, mỗi chi bộ trước hết là cán bộ cao cấp phải khơng ngừng rèn luyện,
nâng cao tính tổ chức, tính kỷ luật, tính tự giác đặt mình trong sự quản lý của tổ
chức đảng, thường xuyên tham gia sinh hoạt chi bộ, tự giác ghép mình vào khn
khổ kỷ luật của Đảng, không để một đảng viên nào đứng ngoài trách nhiệm quản
lý của một tổ chức, một tập thể. Thực tế cho thấy: “Hễ nơi nào, lúc nào mà sinh
hoạt của chi bộ buông lỏng, rời rạc, hoặc khơng có nội dung chính trị, tư tưởng cụ
thể, thiết thực, thì nơi đó, lúc đó đã bắt đầu có nguy cơ đi chệch đường lối, chính
sách của Đảng, hạ thấp vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ đảng viên, làm
kỷ luật lỏng lẻo, các hiện tượng tiêu cực nảy sinh và phát triển, sự gắn bó giữa
Đảng và quần chúng bị suy yếu”.
Hội nghị lần thứ 9 BCH Trung ương Đảng khoá IX tiếp tục khẳng định:
“Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, nhất là chi
bộ. Toàn Đảng tập trung chỉ đạo xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở và hướng về cơ
sở, gắn xây dựng tổ chức đảng với xây dựng, củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở,
nhất là đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ”. Chính vì vậy, Đảng ta

ln coi trọng việc xây dựng và củng cố chi bộ, thường xuyên chăm lo cải tiến và
nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, coi đó là một khâu đột phá trong quá trình
chỉnh đốn và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng ta hiện nay.
1.2. Nội dung, hình thức, tiêu chí đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ
1.2.1. Nội dung sinh hoạt chi bộ
Nội dung sinh hoạt chi bộ là tổng hợp những mặt hoạt động chính trị, tư
tưởng và tổ chức, nhằm xây dựng nội bộ đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng. Nội dung sinh hoạt chi bộ
bao gồm nhiều mặt hoạt động khác nhau, nhưng có những nội dung cơ bản sau
đây:

19


- Theo Hướng dẫn số 09 ngày 2 tháng 3 năm 2012 của Ban Tổ chức TW về
nội dung sinh hoạt chi bộ có ghi: Nội dung, chương trình sinh hoạt chi bộ hàng
tháng gồm 3 phần, cụ thể như sau:
1. Phần mở đầu
- Thực hiện việc thu nộp đảng phí hàng tháng của từng đảng viên.
- Đồng chí bí thư chi bộ tiến hành các nội dung sau:
+ Thông báo tình hình đảng viên tham dự sinh hoạt chi bộ: Số đảng viên có
mặt dự họp, số đảng viên vắng mặt và lý do vắng; số đảng viên miễn sinh hoạt,
cơng tác (nếu có).
+ Cử thư ký cuộc họp.
+ Thơng qua chương trình, nội dung sinh hoạt chi bộ và những vấn đề trọng
tâm cần tập trung thảo luận, góp ý.
2. Phần nội dung
- Phổ biến các văn bản (nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch, hướng dẫn, thông
báo…) của cấp trên.
+ Học tập, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật

của Nhà nước, chỉ thị, nghị quyết của tổ chức đảng cấp trên. Phổ biến quán triệt
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, nghị
quyết của cấp trên, nhất là những vấn đề có liên quan đến nhiệm vụ chính trị của
ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị, quyền và nghĩa vụ của đảng viên; thơng tin về
tình hình thế giới trong nước và địa phương có liên quan đến tư tưởng của đảng
viên trong chi bộ và trong quần chúng, theo hướng dẫn của ban tuyên giáo cấp uỷ
cấp trên và những tài liệu để đảng viên nghiên cứu, tham khảo. Thực hiện nội
dung này làm cho mọi đảng viên quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước, các chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch, chương trình cơng
tác của cấp trên. Nắm thơng tin thời sự, chính sách để đảng viên định hướng tư
tưởng đúng đắn, chủ động và tự giác thực hiện nhiệm vụ chính trị và tiến hành
20


công tác tư tưởng, tạo nên sự thống nhất về nhận thức và hành động trong việc
thực hiện nhiệm vụ chính trị của tổ chức đảng.
- Báo cáo các mặt cơng tác của chi bộ, gồm:
+ Cơng tác chính trị tư tưởng: Nhận xét tình hình tư tưởng của đảng viên,
quần chúng (viên chức, sinh viên, học viên,…) thuộc phạm vi lãnh đạo của chi bộ,
những vấn đề tư tưởng chi bộ cần quan tâm trong thời gian tới.
+ Công tác chuyên môn: Sự lãnh đạo của chi bộ và tinh thần chủ động, sáng
tạo, ý thức trách nhiệm của đảng viên trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị,
cơng tác chuyên môn của đơn vị.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ đề ra trong kỳ sinh hoạt của chi bộ
tháng trước. Căn cứ vào nghị quyết của chi bộ tháng trước để đánh giá kết quả
thực hiện nhiệm vụ của chi bộ, nêu rõ mặt làm được, chưa được, nguyên nhân chủ
quan, khách quan, làm rõ trách nhiệm của chi uỷ, của bí thư và của đảng viên...
Trong đó chú ý đến các nội dung cụ thể sau:
- Đánh giá tình hình tư tưởng và những diễn biến tư tưởng của đảng viên,
quần chúng thuộc phạm vi lãnh đạo của chi bộ, nhất là những vấn đề nổi cộm cần

phải giải quyết.
- Đánh giá tình hình đảng viên trong chi bộ, đảng bộ thực hiện chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chỉ thị, nghị quyết
của cấp uỷ cấp trên và thực hiện các nhiệm vụ được tổ chức đảng phân công.
- Tình hình thực hiện qui chế dân chủ ở cơ sở và những đề xuất, kiến nghị
của cán bộ, đảng viên và quần chúng ở địa phương, cơ quan, đơn vị mà chi bộ cần
quan tâm chỉ đạo giải quyết.
- Tổng hợp ý kiến nhận xét, phản ánh của quần chúng về sự lãnh đạo của
chi bộ, vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên và những biểu hiện
tiêu cực có liên quan đến cán bộ, đảng viên ở cơ quan, đơn vị, địa phương để chi
bộ biết, nhằm phát huy những mặt tốt đồng thời áp dụng những biện pháp lãnh đạo
để phòng ngừa và giúp đỡ đảng viên sai phạm sửa chữa (nếu có). Trên cơ sở tâm
tư, nguyện vọng và những khó khăn, vướng mắc của bản thân và gia đình đảng
21


viên để chi bộ bàn bạc và có biện pháp giúp đỡ kịp thời trên tinh thần đồn kết và
tình đồng chí yêu thương lẫn nhau.
+ Đánh giá kết quả rèn luyện, phấn đấu và nêu gương của cán bộ, đảng viên
trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
+ Cơng tác phát triển đảng viên.
+ Công tác lãnh đạo của Đảng đối với các hoạt động đồn thể.
- Đề ra phương hướng nhiệm vụ cơng tác của chi bộ tháng tới. Căn cứ vào
chương trình, kế hoạch cơng tác của chi bộ trong tồn khóa và từng quí; trên cơ sở
kết quả thực hiện nhiệm vụ tháng trước và những yêu cầu nhiệm vụ mới đặt ra,
cũng như từ sự chỉ đạo của cấp uỷ cấp trên để chi bộ xác định và chọn ra một số
nhiệm vụ cụ thể thực hiện trong tháng tới. Trong đó, tập trung vào những vấn đề
về tư tưởng nổi lên, những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, bức xúc trước mắt cần
phải thực hiện; những giải pháp để xây dựng chi bộ, đảng bộ trong sạch, vững
mạnh... Sinh hoạt chi bộ cần chú trọng thảo luận, quyết định những vấn đề xây

dựng nội bộ Đảng, chủ trương, biện pháp xây dựng chi bộ trong sạch, vững mạnh,
thực hiện tự phê bình, phê bình; cơng tác kiểm tra, giám sát, giữ gìn kỷ luật, kỷ
cương trong Đảng, tăng cường đoàn kết trong chi bộ và thực hiện những nội dung
của công tác đảng viên. Sinh hoạt chi bộ bàn về những vấn đề xây dựng nội bộ
được tiến hành định kỳ hàng tháng, hàng quí, hàng năm, hoặc sinh hoạt đột xuất
khi có những vấn đề nảy sinh về chính trị, tư tưởng và tổ chức cần phải giải quyết
kịp thời. Để thực hiện tốt nội dung trên, chi bộ mà trước hết là chi ủy, bí thư cấp
ủy cần nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà
nước, những chỉ thị, nghị quyết, chương trình, kế hoạch của cấp trên. Đồng thời
nắm vững tình hình chính trị, tư tưởng, đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội và những
vấn đề nảy sinh ở cơ quan, đơn vị, để bàn bạc, thảo luận, đưa ra những quyết định
đúng đắn, không trái với quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Sau khi báo cáo các mặt cơng tác, chi bộ thảo luận, đóng góp ý kiến về các
nội dung trên.
22


3. Phần kết thúc
- Đồng chí bí thư tóm tắt ý kiến phát biểu của đảng viên và kết luận những
vấn đề quan trọng mà chi bộ đã thảo luận, thống nhất.
- Chi bộ biểu quyết thông qua kết luận, nghị quyết của chi bộ.
Một là, sinh hoạt chi bộ là một hoạt động lãnh đạo, là một yếu tố bắt buộc
đối với mọi đảng viên. Hoạt động này được dựa trên những nguyên tắc tổ chức và
sinh hoạt của Đảng, được quy định cụ thể trong Điều lệ Đảng. Đây là điều khác
biệt căn bản giữa học thuyết Mác- Lênin về xây dựng Đảng kiểu mới với quan
điểm của chủ nghĩa cơ hội xét lại. Học thuyết Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
về xây dựng đảng chỉ ra rằng mỗi đảng viên ở bất kỳ cương vị công tác nào cũng
phải chịu sự quản lý của chi bộ, tham gia sinh hoạt chi bộ. Phải chấp hành nghiêm
nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, phân công cá nhân phụ trách, mở
rộng dân chủ, đề cao tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng, tuyệt đối không

được biến đảng thành “Câu lạc bộ” để tranh cãi.
Hai là, chi bộ hạt nhân lãnh đạo mọi mặt của địa phương, vì vậy nội dung
sinh hoạt chi bộ phải toàn diện, sinh hoạt chi bộ là nơi để các đảng viên thảo luận,
quán triệt đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, nhiệm vụ của
địa phương, của đơn vị và các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên. Thảo luận quyết
nghị các nội dung công tác của chi bộ để lãnh đạo địa phương thực hiện đường lối
chính sách của Đảng, chỉ thị, Nghị quyết của cấp trên. Định hướng và tổ chức các
hoạt động thực hiện của cán bộ, đảng viên và quần chúng ở địa phương đạt hiệu
quả cao. Ở đây cần phân biệt rõ hoạt động lãnh đạo và hoạt động quản lý của
chính quyền, đồn thể. Cần khẳng định rằng, bất cứ hoạt động nào ở địa phương, ở
từng cơ quan, bất cứ nhiệm vụ gì chi bộ đều có chủ trương, biện pháp lãnh đạo.
Dựa vào đó cấp ủy, chính quyền, đồn thể các cấp, mọi cán bộ, đảng viên và các
tổ chức quần chúng tổ chức thực hiện theo chức trách, nhiệm vụ. Không được biến
buổi sinh hoạt chi bộ thành hoạt động hành chính đơn thuần, thơng báo giao ban
công việc hoặc bao biện, làm thay công việc của chính quyền và các tổ chức đồn
thể khác.
23