Sách về khối lượng của trader-tác giả Mark Leibovit
Nguyễn Quang Hòa lược dịch


Mục lục
Chương 1: Cái nhìn của nhà giao dịch về khối lượng .....................................................................................3
Tình huống cơ bản của khối lượng .............................................................................................................3
Hành động khối lượng liên kết với chuyển động giá .................................................................................3
Hiệu ứng động của khối lượng ...................................................................................................................4
Thước đo cảm xúc và sự quan tâm ............................................................................................................4
Khối lượng đo lường cung cầu ...................................................................................................................4
Theo dõi những tay chơi lớn trên thị trường .............................................................................................4
Chương 2: Hướng phân tích khối lượng trong những mơi trường khác nhau ..............................................5
Nhận biết 6 mối quan hệ giữa giá và khối lượng .......................................................................................5
Mơ hình giá trong thị trường có xu hướng: Mơ hình tiếp diễn .................................................................9
Thiếu quyết đốn hoặc nghỉ ngơi: Các mơ hình tích lũy ..........................................................................11
Mơ hình khối lượng trong thị trường sideway.........................................................................................13
Mơ hình đỉnh khối lượng tại đỉnh giá cao và đỉnh giá thấp trên thị trường. ...........................................15
Phân kỳ giữa giá và khối lượng.................................................................................................................17
Tóm lược ..................................................................................................................................................18
Chương 3: Cách đánh giá khối lượng đi sâu vào chi tiết ..............................................................................18
Thị trường khơng có xu hướng: khối lượng ở mức kháng cự và hỗ trợ ..................................................19
Khối lượng trong hành động xu hướng tích lũy/tiếp diễn .......................................................................22
Khối lượng xác nhận mơ hình tiếp diễn xu hướng ...................................................................................28
Tóm lược ..................................................................................................................................................30
Chương 4: Lời cảnh báo từ khối lượng tín hiệu đảo chiều ..........................................................................31
Ba ví dụ đầu tiên.......................................................................................................................................31
Hành vi khối lượng trong các mơ hình đảo chiều ....................................................................................34
Mơ hình nến đảo chiều ............................................................................................................................39
Gap kiệt sức ..............................................................................................................................................42
Thổi tắt đỉnh ( Blow off Tops) ...................................................................................................................43

Mơ hình Parabola .....................................................................................................................................44
Đảo chiều đáy/đỉnh đơi và ba ..................................................................................................................45
Tóm lược ..................................................................................................................................................50


Chương 1: Cái nhìn của nhà giao dịch về khối lượng
“Có phải khối lượng gây ra thay đổi giá hay là thay đổi giá gây ra khối lượng. Con gà và quả trứng cái nào
có đầu tiên?” H. M. Gartley, Lợi nhuận trên thị trường chứng khoán.
Trở lại năm 1934 R. w. Schabacker đã nhận xét trong cuốn sách của ông “Lợi nhuận trên thị trường
chứng khoán” dài 300 trang: “Trong tồn bộ nghiên cứu của chúng tơi ở bản thứ 5 chúng tôi đã không
xem xét đến khối lượng giao dịch, mặc dù đây là một góc độ rất quan trọng và có giá trị của phân tích kỹ
thuật trong giao dịch ngắn hạn”.
Khi nhận ra giá trị của khối lượng ông dành ra 3 đoạn để thảo luận về điều rất quan trọng này. Tại sao lại
có quá ít thảo luận về khối lượng trong cuốn sách giá trị đó? Một lời giải thích là dữ liệu khối lượng tại
thời điểm đó khơng có sẵn, và nó chỉ dành riêng cho một nhóm người “ưu tú” tham gia thị trường nó là
một câu lạc bộ của những người trong cuộc bao gồm: Nhà giao dịch trên sàn, nhà tạo lập thị trường và
các nhà đầu tư tổ chức.
Ngày nay với sự phát triển của các phương tiện giao dịch như máy tính ngày càng tinh vi với dữ liệu khối
lượng có sẵn nhà giao dịch có thể truy cập dữ liệu khối lượng vốn trước đây chỉ dành cho những người
trong CLB. Luồng dữ liệu này đã mở ra cánh cửa phân tích khối lượng và triển khai chiến lược dựa trên
nó. Trong chương này tơi thử thách bạn suy nghĩ lại về bất kỳ quan niệm nào về giá cả và khối lượng bạn
đã có từ trước vì chúng sẽ liên quan đến chiến lược của bạn.

Tình huống cơ bản của khối lượng
Phân tích khối lượng cung cấp cho nhà giao dịch cái nhìn rõ ràng và tập chung về hành vi tập thể của
những người tham gia giao dịch tài chính. Đã có q nhiều chỉ bảo chỉ dựa trên giá cả bạn hãy tự hỏi điều
gì xảy ra bên dưới mui xe của bạn điều gì đã xảy ra nếu vào cuối ngày hành vi giá được tiết lộ bằng khối
lượng là do nhiên liệu có chỉ số Octan cao tạo ra sự tăng tốc hoặc giảm tốc các điều kiện thị trường.
Chúng ta biết rằng thị trường được tạo ra là do có sự đồng thuận khi giá cổ phiếu di chuyển lên mức cao
hoặc thấp hơn của những người tham gia thị trường. Khi phân tích khối lượng chúng ta xem xét sự phát

triển của xu hướng thị trường là một quá trình năng động khơng thể đơn giản được giải thích bằng hành
động giá đơn thuần. Phán đoán việc thay đổi xu hướng nên kết hợp hành động giá và khối lượng. Trong
suốt q trình khám phá cách phân tích khối lượng chúng ta sẽ giữ cho mọi việc đơn giản.

Hành động khối lượng liên kết với chuyển động giá
Hầu hết trader đều hiểu rằng sự di chuyển giá kèm theo khối lượng “nặng” thì giá có thể tiếp tục đi theo
xu hướng của nó hoặc ngược lại khối lượng “nhẹ” thì có thể nghi ngờ xu hướng. Chúng tơi tin rằng khối
lượng là một thành phần thiết yếu của mọi biến động giá và mơ hình giá. Nếu một nhà giao dịch không
thể đọc và dịch thông tin khối lượng và hiểu biết nó hạn chế thì anh ta sẽ tham gia vào các chiến lược
giao dịch và nhận sự hướng dẫn phục vụ cho lợi ích của đám đơng nhà đầu tư có tổ chức. Chúng tơi hi
vọng bạn khám phá và có cái nhìn sâu sắc hơn phục vụ cho cái nhìn về xu hướng và đảo chiều xu hướng
từ đó xây dựng cho bạn chiến lược phịng thủ của riêng mình.


Hiệu ứng động của khối lượng
Có nhiều điểm tương đồng mô tả hiệu ứng động của khối lượng đối với xu hướng giá. Thơng thường để
dễ hình dung chúng ta liên tưởng tới động cơ xe hơi, nếu bình xăng ít xăng tức khối lượng thấp xu hướng
giá cuối cùng sẽ chùn bước và chịng chành. Nếu bình xăng đã đầy và chiếc xe sẽ băng băng trên đường
đi. Tuy nhiên nếu quá nhiều nhiên liệu thì sao? Quá nhiều nhiên liệu được ví như sự tăng vọt của xăng
làm ngập động cơ biểu thị có quá nhiều cảm xúc thì báo hiệu động cơ có thể ngừng hoạt động trong hiện
tại nghĩa là thay đổi xu hướng đang gần kề. Hãy nhớ hành động của khối lượng liên kết chặt chẽ với
chuyển động giá của xu hướng.

Thước đo cảm xúc và sự quan tâm
Khối lượng như một thước đo cảm xúc và sự quan tâm của trader. Khi ta nhìn vào thước đo bình nhiên
liệu chúng ta cảm nhận được khả năng đi được quãng đường bao xa. Tương tự như vậy một thước đo
khối lượng của cổ phiếu, chỉ số khi cao hơn bình thường sẽ thể hiện rõ thời điểm và mức độ di chuyển
giá tiềm năng. Khối lượng “bình thường” thể hiện ở việc đo tùy vào khung thời gian thời gian giao dịch.
Một khi “bình thường” được xác định thì bấy kỳ sự “khác thường” nào sẽ mang đến một sự khởi hành
đáng kể nào đó.

Một ví dụ cụ thể: sử dụng trung bình khối lượng nhà giao dịch có thể xác định khối lượng cao hơn bình
thường với sự dao động giá nhỏ cho thấy cổ phiếu hay chỉ số đang được tích lũy hoặc phân phối. Khối
lượng dưới mức bình thường với dao động giá lớn trong một thị trường có xu hướng cho thấy sự thay
đổi xu hướng sắp xảy ra.

Khối lượng đo lường cung cầu
Vào bấy kỳ ngày nào khối lượng và giá cả liên tục điều chỉnh phản ánh chính xác mơi trường hiện tại. Nếu
có sự mất cân bằng của người mua giá sẽ điều chỉnh lên cao hơn để lôi kéo những người nắm giữ bán ra
đáp ứng nhu cầu hoặc áp lực mua. Nếu có sự mất cân bằng của người bán giá điều chỉnh xuống để lôi
kéo người mua mới bù đắp áp lực bán.
Khi nhiều nhà giao dịch xếp hàng để thực hiện ý định của họ ở bên mua hoặc bên bán hoạt động tăng lên
biểu thị dưới dạng khối lượng. Cách khối lượng tương tác với giá vào bất kỳ ngày nào cho thấy mức độ
cung và cầu trên thị trường và chính hành vi khối lượng là bằng chứng sự mất cân bằng giữa người mua
và kẻ bán đang được giải quyết.

Theo dõi những tay chơi lớn trên thị trường
Điểm mạnh của phân tích khối lượng là bạn theo dõi được những hành động giao dịch của người chơi
lớn trên thị trường ví dụ quỹ tương hỗ, quỹ phịng hộ, tổ chức… những người chơi ưu tú này thường cố
tình ngụy trang vị thế của họ, bằng cách phân tích bạn nhận ra các mơ hình khối lượng khám phá ra dấu
vết bạn có một thơng tin tuyệt vời để điều chỉnh và tham gia cùng họ.


Chương 2: Hướng phân tích khối lượng trong những mơi trường khác nhau
Nhận biết 6 mối quan hệ giữa giá và khối lượng
Nhận biết mơ hình giữa giá và khối lượng cho phép nhà giao dịch phối hợp để dự đoán xu hướng trong
tương lai. Dưới đây là 6 mẫu hình cơ bản mà nhà giao dịch nên biết. 2 mơ hình đầu liên quan đến việc
mở rộng khối lượng, hai mơ hình sau liên quan đến khối lượng hợp đồng, 2 mơ hình cuối liên quan đến
khối lượng tĩnh hoặc không đổi.
1. Mở rộng khối lượng với giá di chuyển cao hơn hoặc thấp hơn
Khi thị trường đang trong xu hướng tăng đặc trưng bởi đỉnh sau cao hơn đỉnh trước hoặc trong một xu

hướng giảm ( đáy sau thấp hơn đáy trước) chúng ta thấy sự thuyết phục nhất quán của các nhà giao dịch
thể hiện khối lượng mở rộng theo xu hướng điều này làm tăng tỉ lệ cược giá theo xu hướng sẽ tiếp tục.
Biểu đồ 3.1 cho thấy mối quan hệ giữa giá/khối lượng trong thị trường tăng.

2. Thiếu mở rộng giá khi khối lượng di chuyển
Biểu đồ 3.2 cho thấy người mua và người bán đang vật lộn để kiểm soát hướng của thị trường. Chúng ta
thấy mơ hình giá đi ngang trong ngắn hạn này trong một thị trường có xu hướng. Đó là chỉ báo cho thấy
sức mạnh ngược chiều xu hướng đang được xây dựng và chuyển động của xu hướng đang trở nên khó
khăn, khiến cho xu hướng tiếp tục gặp nguy hiểm. Thông thường giá giao dịch trong phạm vi một số ngày
trong loại mơ hình này.


3. Khối lượng hợp đồng với giá di chuyển cao hơn hoặc thấp hơn ( ví dụ thị trường hàng hóa)
Khối lượng hợp đồng khi giá tăng cao hơn ( xem hình 3.3) mơ hình khối lượng khơng xác nhận xu hướng
giá. Điều này có nghĩa niềm tin đằng sau xu hướng này không đủ mạnh để thu hút những người mới. Sự
vắng mặt những người tham gia mới làm giảm tỉ lệ cược vào xu hướng đang tồn tại sẽ tiếp tục, một sự
đảo ngược là có thể.

4. Khối lượng hợp đồng với giá chuyển động tối thiểu hoặc giá không chuyển động


Thiếu chuyển động giá trên mơ hình khối lượng hợp đồng. Biểu đồ 3.4 cho thấy cả người mua và kẻ bán
thiếu niềm tin vào xu hướng giá sẽ tiếp tục. Chúng ta thấy xu hướng này trong giai đoạn tích lũy, những
người tham giá mới là bắt buộc để có xu hướng mới.

5. Khối lượng phù hợp với giá di chuyển cao hơn hoặc thấp hơn
Biến động giá với mơ hình nhất qn cho thấy người mua và người bán đồng ý rằng xu hướng nên tiếp
tục. Bất kỳ giao dịch nào chống lại xu hướng ( bán trong xu hướng tăng hoặc cover lại vị thế bán khống
trong xu hướng giảm) đều là sản phẩm của quyết định chốt lời không nhất thiết làm thay đổi cảm xúc thị
trường. Biểu đồ 3.5 cho thấy khối lượng phù hợp khi giá di chuyển cao hơn.



6. Khối lượng nhất quán với chuyển động tối thiểu hoặc giá không di chuyển
Người mua, kẻ bán thỏa thuận rằng một cổ phiếu, một chỉ số, hay 1 loại hàng hóa có giá trị tương đối ở
phạm vi giá hiện tại của nó. Đây là 1 ví dụ về thị trường khơng có xu hướng. Biểu đồ 3.6 cho thấy khối
lượng phù hợp ít hoặc khơng có biến động giá.


Sáu mối quan hệ cơ bản với khối lượng này có thể dùng để đánh giá thị trường, tăng tỉ lệ cược cho một
hệ thống giao dịch thành công. Chúng ta sử dụng chúng như một cơ chế hướng dẫn sơ bộ và dựa vào đó
để diễn giải những mơ hình giá phức tạp hơn. Trader sử dụng phân tích khối lượng nên làm quen với
những mẫu hình tương tự.

Mơ hình giá trong thị trường có xu hướng: Mơ hình tiếp diễn
Khối lượng xác nhận xu hướng tăng như thế nào?
Trong một xu hướng tăng giá khỏe mạnh khối lượng mở rộng theo hướng của giá di chuyển tích cực. Có
một mức giảm bình thường của mức cao cao hơn và mức thấp cao hơn. Mơ hình này xảy ra bởi các
trader bán các vị thế có lợi nhuận trên xu hướng chính cho người mua mới. Chúng ta thường thấy
pullback chốt lãi đặc trưng bởi sự sụt giảm nhỏ khối lượng khi giá thấp hơn. Khi việc chốt lời diễn ra
người mua mới tham gia vào thị trường tạo ra sự mất cân bằng cung cầu ( nhiều người mua hơn người
bán) và đẩy giá cao hơn.
Sự gia tăng khối lượng khi nối lại xu hướng cho thấy xu hướng hiện hành đang có sức khỏe tốt, và có khả
năng tiếp tục. Có một số mơ hình tiếp diễn xu hướng có khả năng cung cấp cho trader điểm nhảy vào xu
hướng hiện có, bây giờ tơi sẽ đưa ra ví dụ về cách khối lượng xác nhận xu hướng tăng dựa trên mơ hình
cờ (flag pattern).
Hình 3.7 cổ phiếu IBM cho thấy đặc điểm của một loạt cờ tăng xảy ra trong thị trường có xu hướng
mạnh, lá cờ đại diện cho hình dạng của mơ hình. Lưu ý cách khối lượng cạn dần trong quá trình pullback
sau đó nổ cao hơn trong q trình xu hướng tiếp tục đây là thời điểm trader dự đoán xu hướng sẽ vào
lệnh nó cho thấy người mua đang kiểm sốt và giá cao hơn có thể được dự đốn.



Cách khối lượng xác nhận xu hướng giảm
Các đặc điểm của mơ hình tiếp diễn xu hướng giảm tương tự như tiếp diễn xu hướng tăng. Sự khác biệt
duy nhất là khối lượng gia tăng khi giá chuyển động giảm và vai trò người mua kẻ bán đảo ngược. Lưu ý
trong ví dụ cổ phiếu JPMorgan Chase biểu đồ 3.8 cách mà khối lượng giảm khi giá tăng cao và tăng tốc
khi xu hướng giảm tiếp tục. Khối lượng thấp khi giá di chuyển cao hơn có thể được coi là sự kết hợp của
những người bán khống đang khóa lợi nhuận và một số người mua đoán đáy. Tăng đột biến khối lượng
trong xu hướng giảm phổ biến hơn nhiều so với trong xu hướng tăng. Bán tháo là những sự kiện nổi bật
khi nhà đầu tư “dỡ” cổ phiếu của họ bằng các quyết định thông qua lệnh dừng lỗ nỗ lực tránh bị đau
thêm ở vị thế thua lỗ.


Thiếu quyết đốn hoặc nghỉ ngơi: Các mơ hình tích lũy
Tiền đề cơ bản đằng sau những mơ hình tích lũy là các nhà giao dịch đang bước vào giai đoạn thiếu quyết
đốn hoặc nghỉ ngơi điều này có thể trở thành thiếu hướng giá. Mơ hình này bao gồm 2 đường ngăn
chặn giá gọi là hỗ trợ và kháng cự. Thời gian tích lũy kết thúc khi giá vượt qua 1 trong 2 đường khối
lượng đóng vai trị quan trọng trong việc xác nhận hoặc bác bỏ đột phá.
Kiểu mơ hình này đồng thời xảy ra với giá và khối lượng, nó xảy ra do sự góp phần của những trader đã
tham gia vào xu hướng tăng trước đó giữ vị thế của họ, cùng lúc này nó cũng không đủ sự hứng thú và
năng lượng của những người chơi mới tiếp tục xu hướng. Kết quả nó dẫn đến mơ hình giá thú vị đặc biệt
là cờ và tam giác.
Mơ hình cờ tích lũy
Tam giác có lẽ là mơ hình dễ nhận biết nhất, xem biểu đồ 3.9 iShares COMEX Gold Trust ETF (IAU)


Đây là một ví dụ điển hình của mơ hình tam giác tượng trưng cho sự thiếu quyết đoán của trader. Lưu ý
giá ở phần đầu mơ hình biểu hiện xu hướng tăng mạnh, sau đó nghỉ xả hơi khi nó nén lại hinh thành mơ
hình tam giác với khối lượng giảm. Điều này cho thấy sự thiếu thuyết phục người mua theo hướng của xu
hướng. Đồng thời áp lực bán vẫn yếu, khối lượng co lại khi tam giác hình thành và bùng nổ khi giá phá vỡ
xu hướng báo hiệu việc nối lại xu hướng tăng.

Mơ hình cờ tích lũy
Mơ hình tích lũy này của xu hướng tăng và giảm tương tự nhau. Trong hầu hết các trường hợp mơ hình
này là giai đoạn nghỉ ngơi trước khi xu hướng tăng hoặc giảm tiếp tục. Biểu đồ 3.10 iShares Cohen &
Steers Realty Trust ETF (ICF).


Chúng ta thấy cờ giảm giá là một sự đảo ngược yếu trước khi xu hướng giảm tiếp tục, lưu ý cách nó phát
triển giá đã nỗ lực để cao hơn với khối lượng thấp một hành động mua yếu ớt khi hành động này kết
thúc người bán tiếp tục thống trị và xu hướng giảm tiếp tục.

Mơ hình khối lượng trong thị trường sideway
Khi xu hướng thị trường là hướng tăng (tạo ra mức cao cao hơn, mức thấp cao hơn) hoặc xu hướng giảm
(tạo ra mức cao thấp hơn, mức thấp thấp hơn) bạn dễ dàng lướt qua biểu đồ để xem người mua hay
người bán đang điều khiển. Đối với những thị trường khơng có xu hướng chuyển động giá đi ngang nằm
trong phạm vi thì sao? Chính khối lượng sẽ đưa ra manh mối quan trọng về việc ai là người chiến thắng
trong trận chiến cung cầu. Điều này giúp chúng ta có thể dự đốn hướng phá vỡ của phạm vi giao dịch.
Một thị trường giới hạn phạm vi ( nghĩa là giao dịch trong một phạm vi khá rõ ràng) là một nơi tuyệt vời
để các thực thể lớn ví dụ quỹ tương hỗ, quỹ phịng hộ tích lũy cổ phiếu. Giá cổ phiếu giao dịch trong
phạm vi bởi 1 lý do: Đường ranh giới phía trên được xem là nơi phần lớn các nhà giao dịch sẵn sàng trả
điều này khuyến khích việc bán ra, đường ranh giới phía dưới được xem là nơi có giá trị tốt mang tới
nhiều người mua vào. Hành vi giá và khối lượng ở 2 đường biên cũng cấp cái nhìn sâu sắc về hoạt động
của những tay chơi lớn. Tại đây bạn có thể quan sát dấu chân của họ để lại trên cát như một chức năng
quan sát dòng tiền chảy vào và chảy ra của chứng khốn. Chính sự tích lũy cổ phiếu sẽ giúp dự đốn
hướng phá vỡ, ngồi ra chính trong vùng này những người giao dịch với tần số cao (high-frequency
trading) và giao dịch swing liên tục tạo ra lợi nhuận.
Mô hình tích lũy Bullish
Xem biểu đồ 3.11 Cisco Systems (CSCO)


Bạn lưu ý cách giá tăng cao hơn từ mức thấp tháng 7/2009 để thiết lập phạm vi giao dịch mới, khối lượng

trong phạm vi này cho thấy cổ phiếu đã được tích lũy khi giá tăng cao hơn từ mức thấp của phạm vi. Sự
tích lũy này lặp lại 3 lần dự đoán trước việc giá phá vỡ theo chiều tăng vào tháng 3/2010.
Mơ hình phân phối Bearish
Mơ hình này thì ngược lại, hành vi của giá và khối lượng trong phạm vi có xu hướng giảm giá hơn do
người bán áp lực lên người mua. Điều này cho thấy chứng khoán đang được phân phối nghĩa là bán tháo
bởi những tay chơi lớn nhiều hơn việc tích lũy. Mẫu hình này điển hình sau khi giá đã tăng mạnh trong
khi những trader ít tinh tế hơn vẫn hào hứng mua cổ phiếu từ những tay chơi lớn (quỹ phòng hộ, tương
hỗ…) xem biểu đồ 3.12 Euro FX Composite.


Ta thấy rằng khối lượng đã tăng cao nhất khi giá giảm trong phạm vi, sự gia tăng này cho thấy nguồn
cung mạnh hơn so với sức chịu đựng của thị trường do đó từ quan điểm cung và cầu đơn giản giá phải
điều chỉnh thấp hơn để đáp ứng mất cân đối cung cầu. Bạn lưu ý cách khối lượng bùng phát khi giá phá
vỡ phạm vi đó là dấu hiệu người bán đang nắm quyền kiểm soát và đồng Euro giảm giá.

Mơ hình đỉnh khối lượng tại đỉnh giá cao và đỉnh giá thấp trên thị trường.
Tăng đột biến khối lượng là các sự kiện theo cảm xúc biểu thị rằng người mua và kẻ bán có thể đã cạn
kiệt theo hướng này hay hướng khác sau một quá trình giá di chuyển kéo dài. Tùy thuộc vào nơi nào
trong xu hướng có sự xuất hiện tăng đột biến khối lượng mà nhà giao dịch có thể xác nhận hướng hiện
tại hoặc đây là một cảnh báo về sự thay đổi hướng tiềm năng. Mặc dù khối lượng tăng thì tốt cho sức
mạnh và tính bền vững của xu hướng nhưng quá nhiều khối lượng trong một xu hướng tăng mạnh có thể
là lời cảnh báo rằng sự thay đổi sắp xảy ra.
Để một xu hướng tiếp tục cần nguồn cung liên tục ( đây là một từ chìa khóa) cho những người tham gia
mới có một vị thế theo xu hướng. Sự phong phú của những người tham gia mới xuất hiện khi tổng khối
lượng trong xu hướng được mở rộng, tuy nhiên nếu khối lượng cao hơn rất nhiều so với bất kỳ thứ gì
được nhìn thấy trong xu hướng tăng đó là dấu hiệu cho thấy người mua đã cạn kiệt hoặc số lượng người
mua lớn hơn bình thường đổ xơ mua cổ phiếu nó khiến cho ít người mua mới sẵng sàng hỗ trợ xu
hướng. Điều này làm cho thị trường dễ bị tổn thương và nó dễ điều chỉnh bởi áp lực bán tạo ra của
những người chốt lời không cân bằng với những người mới sẵn sàng mua. Xem biểu đồ 3.13 chỉ số
Nasdaq Composite.



Bạn có thể thấy chính sự tăng đột biến của khối lượng tạo ra những đỉnh ngắn hạn trên thị trường.
Tăng đột biến khối lượng (Volume spikes) cũng tốt cho việc xác định mức thấp ngắn hạn của thị trường.
Đặc biệt khi giá đã di chuyển được thời gian dài. Tăng khối lượng trên pullback cũng là dấu hiệu sớm của
sự thay đổi xu hướng nhưng việc bạn kiên nhẫn chờ phản ứng là chìa khóa để bạn có cơ hội mua tuyệt
vời. Khối lượng tăng khi bán tháo thường là tín hiệu giảm giá, trong khi đó tăng đột biến là dấu hiệu
người bán đã kiệt sức trong chiều giảm. Cả 2 trường hợp chuyển động giá có thể được dự kiến khi khối
lượng ổn định trở lại mức bình thường và thị trường được reset.
Để biết đáy hình thành khối lượng đỉnh như thế nào bạn xem biểu đồ 3.14 Energy Select SPDR Trust ETF
(XLE).


Phân kỳ giữa giá và khối lượng
Sự khác biệt giữa giá và khối lượng xảy ra khi giá có xu hướng tăng/giảm nhưng khối lượng lại giảm.
Hành vi này cho thấy khối lượng không xác nhận xu hướng, sự phân kỳ cho thấy các nhà giao dịch có
niềm tin rằng đằng sau chuyển động giá là yếu điều đó làm tăng tỉ lệ đảo chiều. Khối lượng cho các nhà
giao dịch cái nhìn nhanh về áp lực mua bán trên xu hướng khi xu hướng cao hơn/thấp hơn khối lượng
cũng sẽ được mở rộng cho thấy mức độ tham gia của nhiều nhà đầu tư.
Vì khối lượng là nhiên liệu cần thiết để định hình xu hướng, hãy nghĩ đến khối lượng như bình xăng cho
giá chuyển động. Chẳng hạn khối lượng cho thấy nhận thức rõ về sự co lại của xu hướng giảm, xem biểu
đồ 3.15 Consumer Staples Select Sector Trust ETF (XLP).


Bạn thấy rằng khối lượng của XLP đã co lại trong xu hướng giảm của năm 2008 đây là một dấu hiệu cho
thấy ngày càng ít người bán hơn, do vậy cánh cửa đã mở ra vào tháng 3/2009 người mua nắm quyền
kiểm sốt và đưa XLP lên cao hơn.

Tóm lược
Có 6 mối quan hệ cơ bản giữa giá và khối lượng. Những mối quan hệ cơ bản này sẽ tạo thành một phần

hoặc một mơ hình khối lượng và giá phức tạp hơn.
Về cơ bản hành động của khối lượng có thể xác nhận hay bác bỏ mơ hình giá trong thị trường có xu
hướng và khơng có xu hướng. Khối lượng có thể được dùng để dự đốn cách hành xử theo những cách
nhất định và trong những điều kiện cụ thể. Nếu mơ hình khối lượng khơng xác nhận mơ hình giá thì tính
bền vững của mơ hình giá là đáng ngờ.
Phân kỳ có thể giúp nhà giao dịch một số tín hiệu về sự thay đổi xu hướng.
Không phải tất cả các mức tăng của khối lượng đều cho thấy xu hướng giá cũng thay đổi theo cùng một
cách. Nó cịn tùy thuộc vào nơi nào trong xu hướng có đột biến khối lượng một nhà giao dịch có thể
dùng nó để xác nhận hướng hiện tại hoặc cảnh báo đảo chiều trong tương lai.

Chương 3: Cách đánh giá khối lượng đi sâu vào chi tiết


Thị trường khơng có xu hướng: khối lượng ở mức kháng cự và hỗ trợ
Như chúng ta đã thảo luận trước đây thị trường khơng có xu hướng hoặc đi ngang thường di chuyển
giữa ranh giới giá trên và dưới. Các ranh giới này được gọi là hỗ trợ (ranh giới dưới), kháng cự (ranh giới
trên) đặc điểm của khối lượng ở xung quanh ranh giới giúp xác định xu hướng trong tương lai.
Khối lượng tích lũy tại hỗ trợ
Hỗ trợ có thể được coi là ranh giới thấp hơn của những gì được gọi là giá trị tốt cho sự an toàn giữa
người mua và kẻ bán, người mua sẽ tích lũy cổ phiếu hoặc áp lực bán giảm dần. Trong cả 2 trường hợp
giá được ngăn không giảm sâu hơn nữa vì giá trị được cảm nhận tại thời điểm đó. Các mức hỗ trợ dễ
dàng xác định được trên biểu đồ bằng cách kết nối các mức giá thấp hàng ngày trong một khoảng thời
gian cụ thể. Mức giá mà người mua nhảy vào thường là một vùng chặt chẽ gần mức hỗ trợ hơn là một
mức giá cụ thể.
Mặc dù động lực của vùng hỗ trợ là những mức giá tốt được nhìn thấy nhưng khơng có nghĩa là mức hỗ
trợ sẽ được giữ, nếu giá phá vỡ cho thấy người mua nắm quyền kiểm soát bằng cách mang nhiều nguồn
cung hơn so với mức thị trường có thể chịu đựng khiến giá điều chỉnh và đôi khi rất mạnh xuống mức
thấp hơn. Khi giá tiếp cận khu vực hỗ trợ hành vi khối lượng có thể đưa ra manh mối về hành động của
những tay chơi lớn chẳng hạn như quỹ hỗ tương, quỹ phòng hộ. Nếu khối lượng tăng và giá của khu vực
hỗ trợ được giữ điều này thể hiện sự quan tâm mua ở mức đó thường là dấu hiệu cho thấy người chơi

lớn đang tích lũy cổ phần hoặc hợp đồng.
Biểu đồ 4.13 Barrick Gold (ABX)


Khối lượng Barrick Gold (ABX) tăng lặp lại khi giá tiếp cận hỗ trợ, thực tế mỗi lần giá đảo ngược cao hơn
hỗ trợ là đủ cho thấy sự mất cân bằng nghiêng về phía cầu hơn là cung sau đó giá cao hơn. Tuy nhiên
thay vì tiếp tục mua cổ phiếu người mua bằng lòng cho giá quay trở lại để tích lũy cổ phiếu được coi là
giá trị tốt. Khi lặp lại sự tích lũy tăng giá này mơ hình tích lũy khơng có xu hướng đã bị phá vỡ khi khối
lượng và giá tăng mạnh đến 48 sau thời gian tích lũy trong vùng 27-28.
Khi tích lũy ở khu vực hỗ trợ thất bại
Trong khi biểu đồ 4.13 cho thấy Barrick Gold (ABX) được tích lũy như thế nào khi giá bật cao hơn mức hỗ
trợ với khối lượng tăng thì biểu đồ của Citigroup 4.14 cho thấy một ví dụ khác.

Khi giá di chuyển xuống mức thấp hơn và tiếp cận đường hỗ trợ thì hành động của khối lượng khá thờ ơ
so với ví dụ trước chỉ có vài lần khối lượng bật cao nhỏ khơng có gì cho thấy cuộc chiến giữa người mua
kẻ bán diễn ra. Cuối cùng cuối tháng 10 khối lượng tăng khi giá giảm cho thấy nguồn cung mới gia nhập
thị trường vì khơng có đủ nhu cầu để hấp thụ nguồn cung mới này giá đã điều chỉnh thấp hơn bằng cách
phá vỡ mức hỗ trợ.
Khối lượng phân phối tại mức kháng cự
Kháng cự là một ranh giới ngăn cản mức giá tăng thêm, giá ở mức kháng cự được gọi là ranh giới trên
của những gì các nhà giao dịch gọi là tốt. Phương pháp phổ biến để xác định là kẻ một đường qua mức
cao tương ứng trong khung thời gian phân tích, phương pháp khác là so sánh khối lượng tại một điểm
giá nhất định với một lượng khối lượng cuối cùng khi giá đạt đến điểm đó nếu khối lượng cao hơn điểm
cuối cùng đó thì suy ra điểm kháng cự có thể được giữ.


Ngược lại nếu khối lượng ít hơn lần trước đó thì khả năng kháng cự có thể khơng thành cơng và sự phá
vỡ có thể sắp xảy ra khi giá đạt đến mức hoặc vùng kháng cự người bán có thể kiếm được lợi nhuận nếu
áp lực mua giảm đi. Phân phối ở mức kháng cự đi kèm với việc gia tăng khối lượng so với ngày hôm
trước mà giá khơng tăng, nếu giá đi qua vùng kháng cự thì phải tăng khối lượng để hấp thụ nguồn cung

trên cao. Nếu khối lượng khơng tăng thì khơng có đủ nhiên liệu cần thiết để vượt qua ngưỡng giá sẽ vẫn
nằm ở trong mức kháng cự và người bán tiếp quản đẩy giá thấp hơn.
Biểu đồ 4.15 cổ phiếu IBM là một ví dụ tuyệt vời về vùng kháng cự cần tăng khối lượng để vượt qua.

Bạn lưu ý khối lượng của IBM đã yếu như thế nào trong suốt thời gian mức kháng cự 77-78 được giữ.
Điều đó biểu thị khơng có nhiều niềm tin hay đam mê giữa người mua và kẻ bán. Khi những người mua
quyết định rằng triển vọng của IBM có giá hơn 78 họ bước vào thị trường cung cấp đủ sức mua (khối
lượng) để hấp thụ nguồn cung cổ phiếu trên cao từ đó cho phép IBM tăng cao hơn đáng kể.
Kết thúc của IBM là có hậu cho những người mua nó, nhưng ngược lại người bán lại áp đảo thì sao? Hãy
nhớ rằng một mức kháng cự được đặt ra vì có nhiều cung hơn cầu tại mức giá đó, nếu khơng có đủ niềm
tin của những người mua đẩy giá lên cao hơn thì cuối cùng giá phải xuống.
Biểu đồ 4.16 KLATencor (KLAC) cho thấy mức độ biến động của giá và khối lượng xung quanh vùng kháng
cự có thể đưa ranh manh mối về việc có khả năng vùng kháng cự được giữ hay không?


Bạn chú ý vào tháng 10/2009 KLA đã tạo ra một mức giá cao 37-50 trên khối lượng khá “cứng” sau khi
bán tháo một lần nữa giá tiếp cận vùng 37-50 nhưng khối lượng lần này “mềm” hơn nhiều. Nếu khơng có
gì thay đổi về mặt “vật chất” đối với KLA trong vài tháng trước thì cơ hội cho vùng giá 37-50 vẫn được
xem là vùng phía trên của giá trị tốt và nếu người bán sẽ xuất hiện ở vùng giá đó trong tháng 12/2009
khối lượng nhẹ hơn chính là manh mối cho thấy khơng có đủ nhu cầu ở mức giá 37-50 để vượt qua.
Chắc chắn sau khi đi ngang khoảng 3 tuần tháng 12 ở vùng kháng cự khối lượng đã tăng khi giá giảm. Đã
có một số bằng chứng cho thấy khơng có nhiều nhu cầu được chứng minh bằng khối lượng thấp. Điều
này mở ra cơ hội cho áp lực bán và một nguồn cung mới sắp tung ra thị trường để đẩy giá xuống thấp
hơn. Lưu ý cách tăng khối lượng cho thấy sự thay đổi đang diễn ra dưới hình thức bán tăng. Đây là ví dụ
tốt để diễn giải khối lượng đi trước giá.

Khối lượng trong hành động xu hướng tích lũy/tiếp diễn
Trong phần này chúng ta sẽ xem xét cách thức khối lượng hoạt động trong giai đoạn củng cố xu hướng
và phá vỡ tiếp tục xu hướng trước đó. Chúng ta sẽ khám phá mơ hình khối lượng trong vài mơ hình giá
phổ biến được cơng nhận rộng rãi ngày nay.

Hành vi khối lượng trong mơ hình Cờ Đi Nheo (Pennants pattern)
Cờ đi nheo có bản chất ngắn hạn thường kéo dài 1 -12 tuần, thường nó phản ánh sự tích lũy ngắn
trước khi đi theo xu hướng trước đó. Vì mơ hình này đại diện cho sự tích lũy ngắn hạn và thiếu quyết
đoán của người giao dịch nên trong trường hợp rất hiếm nó có thể đảo chiều (sẽ thảo luận sau). Nhưng


phần lớn thời gian áp dụng mơ hình thì nó tiếp diễn xu hướng hiện hành. Mơ hình này thường hình
thành tại điểm giữa của một chuyển động, và xảy ra khi tăng hoặc giảm giá mạnh tùy thuộc vào xu
hướng trên khối lượng lớn. Một sự phá vỡ với khối lượng lớn báo hiệu xu hướng tiếp tục.
Biểu đồ 4.17 cổ phiếu Cisco Systems (CSCO) là một ví dụ về mơ hình cờ đi nheo.

Mơ hình được hình thành khi giá trong một phạm vi và nó cần ít nhất 2 lần chạm trên mức hỗ trợ và
kháng cự để có hiệu lực, sự hình thành cờ đi nheo được cơng nhận bởi hình dạng tam giác đối xứng
của nó với hành động giá được nén lại khi mơ hình đáo hạn.
Lưu ý cột của cờ là quan trọng trong q trình hình thành mơ hình đó là khoảng cách của sự phá vỡ hỗ
trợ hoặc kháng cự tùy thuộc xu hướng nối đến mức cao hay thấp của cờ đi nheo. Cột cờ phải được
hình thành trên khối lượng lớn để xác nhận mơ hình. Khi được xác nhận chiều dài của cột cờ được sử
dụng để tính toán mục tiêu giá di chuyển. Biểu đồ 4.17 được hình thành trong một xu hướng tăng với
đặc điểm và cách tính mục tiêu giá:
Giá bắt đầu di chuyển tại mức 18 vào tháng 7/2009.
1. Giá tăng mạnh vượt qua ngưỡng kháng cự tại mức giá 20.35 và chạm mức 22.74 trước khi giai
đoạn tích lũy bắt đầu.
2. Khi mơ hình hợp lệ hình thành có ít nhất 2 lần giá chạm đường biên trên khối lượng lúc này việc
tính toán độ dài của cột cờ được thực hiện như sau:
a. Đo từ điểm vượt qua mức kháng cự (20.35) đến đỉnh của đợt tăng ban đầu (22.74) ta được
2.29. Mức 2.29 này được sử dụng để tính tốn mục tiêu giá khi mơ hình bị phá vỡ.


b. Một khi giá phá vỡ mơ hình ta cộng thêm 2.29 vào điểm phá vỡ (22.35) được mức giá mục
tiêu là 24.64.

Hành vi khối lượng trong mơ hình cờ ( Flag Pattern)
Mơ hình này cũng có tính chất ngắn hạn kéo dài 1-12 tuần nó là mơ hình hinh chữ nhật nhỏ phát triển
theo xu hướng hiện hành. Ví dụ trong 1 xu hướng tăng nó hình thành bằng cách dốc xuống, ngược lại cho
xu hướng giảm ( cờ gấu) cũng như cờ đi nheo mơ hình phát triển bởi 2 đường thẳng song song trong
khi đó đi nheo thì hội tụ.
Khối lượng là thành phần quan trọng trong việc phát triển mơ hình, sự hình thành cờ cũng cần có cột, cột
cờ được hình thành phải có khối lượng tiếp theo khối lượng phải xác nhận là lớn khi mơ hình bị phá vỡ.
Xem biểu đồ 4.18 iShares Barclays 20+ Year Treasury Bond Trust ETF (TLT).

Biểu đồ cho thấy sự hình thành mơ hinh cờ, đặc điểm và cách tính mục tiêu giá:
1. Việc giảm giá bắt đầu ở khu vực 106 đầu tháng 4/2009.
2. Giá phá vỡ mức hỗ trợ tại mức giá 100.38 với khối lượng tăng trước khi tìm thấy mức hỗ trợ mới
94.33 đó là nơi bắt đầu giá tích lũy.
3. Giá sau đó tăng giữa 2 đường song song tạo thành một kênh hoặc cờ gấu chống lại xu hướng.
4. Sau khi nhận thấy sự hình thành cờ gấu bạn tính chiều dài cột cờ bằng cách trừ điểm thấp của cờ
(94.33) tới đường hỗ trợ vừa phá vỡ (100.38) vậy ta có chiều dài cột cờ 6.05.
5. Giá phá vỡ mơ hình cờ ở 96.7 với khối lượng cao xác nhận.
6. Chiều dài cột cờ 6.05 được trừ vào điểm phá vỡ 96.7 để tính mục tiêu giá 90.65.
Sử dụng mơ hình cờ và cờ đuôi nheo trong thực tế


Cũng như nhiều mơ hình giá khác cờ và cờ đi nheo có thể gây nghi ngờ và hiểu lầm nếu bạn không
tuân theo một số quy tắc. Dưới đây là vài điểm cần ghi nhớ.
1. Hành động ra trước khi xảy ra mơ hình phải mạnh mẽ với khối lượng lành mạnh. Hành động này
tạo thành cột cờ.
2. Cờ đuôi nheo tạo thành tam giác đối xứng trong khi cờ hình thành theo xu hướng trong một
kênh giữa 2 đường thẳng song song.
3. Mơ hình hợp lệ khi có ít nhất 2 lần chạm biên trên và dưới.
4. Đột phá khỏi mơ hình chỉ được xác nhận khi khối lượng cao.
5. Chiều dài cột cờ được tính từ sự phá vỡ của hỗ trợ/kháng cự đến điểm cao/thấp của mơ hình tùy

thuộc hướng của xu hướng.
6. Chiều dài cột cờ cộng thêm vào điểm phá vỡ để tính mục tiêu giá.
Hành vi khối lượng trong mơ hình tam giác
Tam giác là mơ hình được tạo ra trong giai đoạn tích lũy thể hiện sự tạm dừng trước khi tiếp tục xu
hướng hiện hành. Chúng hình thành trong giai đoạn tích lũy ngang thể hiện sự quan tâm giảm dần trong
giao dịch đối với một loại chứng khoán cụ thể. Để bất kỳ mơ hình tam giác nào đủ điều kiện là mơ hình
tiếp diễn phải có một xu hướng tồn tại từ trước mơ hình tam giác hình thành với ít nhất 2 lần chạm
đường kháng cự và hỗ trợ dần hội tụ với nhau.
Như đối với các mô hình tích lũy/tiếp diễn đã thảo luận trước đó khối lượng khá mờ nhạt khi mơ hình
hình thành việc tăng khối lượng chỉ sử dụng để xác nhận sự phá vỡ. Tam giác có 3 dạng:
1. Tăng dần
2. Giảm dần
3. Đối xứng
Tam giác tăng dần
Là một mơ hình tăng có đường trên cùng phẳng ( đại diện cho kháng cự) và đường dưới dốc lên ( đại
diện cho hỗ trợ). Mơ hình bao gồm ít nhất 2 mức cao ở gần hoặc cùng mức giá với mức thấp cao hơn
được thực hiện mỗi lần thử tăng. Các mức thấp cao hơn trên mỗi lần giảm cho thấy nguồn cung giảm
hoặc áp lực bán trên mỗi lần đẩy xuống thấp hơn chính điều này tạo ra đường hỗ trợ dốc lên. Quan
trọng khối lượng phải thấp hơn mức trung bình hoặc giảm dần khi mơ hình dần nén lại.
Biểu đồ 4.19 Euro EX Composite minh họa tam giác tăng dần