- Trang chủ >>
- Y - Dược >>
- Vi sinh học
ĐẠI CƯƠNG môn Ký sinh trùng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.17 MB, 49 trang )
CBG: ThS. Nguyễn Thị Thanh Tuyền
Mục tiêu
1. Phân biệt được các kiểu tương quan trong thế giới SV
2. Trình bày được các khái niệm về KST và ký chủ
3. Phân tích ý nghĩa các kiểu chu trình phát triển KST
trong kiểm soát bệnh
4. Giải thích các mắc xích trong dây truyền lây nhiễm KST
5. Trình bày sự tương tác giữa KST và ký chủ
6. Trình bày được danh pháp và phân loại cơ bản của KST
CÁC KIỂU TƯƠNG QUAN TRONG THẾ GIỚI SV
OR
1
2
3
4
CÁC KIỂU TƯƠNG QUAN TRONG THẾ GIỚI SV
Trùng roi và mối ăn gỗ
E.Coli trong ruột già
Cái ghẻ sống trong da
Cua, ốc chở hải quỳ
Khái niệm về Ký sinh trùng và Ký chủ
Ký sinh trùng:
• Là sinh vật sống nhờ/ăn bám trên cơ thể sinh vật khác để
sinh sản và phát triển.
• KST Y học: ngành khoa học nghiên cứu hiện tượng những
sinh vật sống ăn bám và gây hại cho cơ thể con người.
Khái niệm về Ký sinh trùng và Ký chủ
Ký sinh trùng:
1. Ký sinh trùng bắt buộc
A. Giun lươn, sán lá gan, amip đường ruột
2. Ký sinh trùng tùy nghi
B. Chí, rận, ghẻ, rệp, ve, mò
3. Nội ký sinh trùng
C. Giun đũa chui vào ống dẫn mật
4. Ngoại ký sinh trùng
D. Giun lươn, vi nấm Aspergillus sp
5. Ký sinh trùng lạc chỗ
E. Giun đũa, giun kim, giun móc
6. Ký sinh trùng lạc chủ
F. Giun đũa chó ký sinh ở người
Khái niệm về Ký sinh trùng và Ký chủ
Ký chủ:
• Là sinh vật bị ký sinh
Khái niệm về Ký sinh trùng và Ký chủ
Ký chủ:
KC vĩnh viễn?
KC trung gian?
KC chờ thời?
Khái niệm về Ký sinh trùng và Ký chủ
Ký chủ:
• KC chính: chứa KST trưởng thành với tần suất nhiễm
cao nhất.
• KC phụ: chứa KST trưởng thành với tần suất nhiễm thấp.
• Tàng chủ: động vật mang KST của người.
• Ngõ cục ký sinh: vd người trong CTPT bệnh ấu trùng
SDH heo.
Khái niệm về Ký sinh trùng và Ký chủ
Trung gian truyền bệnh (vector):
Phân biệt trung gian truyền bệnh (vector) sinh học và cơ học
Muỗi là TGTB sinh học của bệnh sốt rét
Khái niệm về Ký sinh trùng và Ký chủ
Trung gian truyền bệnh (vector):
Phân biệt trung gian truyền bệnh (vector) sinh học và cơ học
Ruồi là TGTB cơ học của bệnh amip đường ruột
Các kiểu chu trình phát triển của KST
Chu trình phát triển
Ký chủ trung gian
CTPT trực tiếp
Lây nhiễm ngay
Ngắn
Dài
Có
Khơng
Khơng
Có
CTPT gián tiếp
Số KCTG
1 KCTG
2 KCTG
Các kiểu chu trình phát triển của KST
Trực tiếp
dài
Các kiểu chu trình phát triển của KST
Gián tiếp
qua 2
KCTG
Các kiểu chu trình phát triển của KST
Trực tiếp
ngắn
Các kiểu chu trình phát triển của KST
Gián tiếp
qua 1
KCTG
Các mắc xích trong dây chuyền lây nhiễm KST
Đường ra của
KST
Cơ thể cảm thụ
Đường xâm nhập
của KST
Nguồn nhiễm
KST
Phương thức lây
nhiễm KST
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Ảnh hưởng của đời sống ký sinh đối với KST:
MẤT MỘT SỐ CƠ QUAN
• Sán dải: mất ống tiêu hóa
• Sán lá: mất cơ quan thị lực
• Đơn bào: mất khơng bào co thắt
PHÁT TRIỂN MỘT SỐ CƠ QUAN
• Cơn trùng: miệng thành cơ quan hút máu/có tún men hóa lỏng mơ KC
• Cơ quan dự trữ thức ăn phì to
CƠ QUAN SINH DỤC PHÁT TRIỂN
• Đốt sán dải: chứa khoảng 50000 trứng
• Giun kim: đẻ rất nhiều trứng
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Tác hại của KST đối với ký chủ: Tại chỗ
1. Hút máu
• Anopheles minimus
2. Ăn mơ ký chủ
• Fasciola hepatica
3. Chèn ép mơ ký chủ gây
teo mơ
• Enchinococus granulosus
4. Tiêu hủy tế bào hoặc mơ
• Plasmodium falciparum
5. Gây tắc ngẽn cơ học
• Ascaris lumbricoides
6. Tế bào phình to, quá
ngưỡng
• Plasmodium vivax
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Tác hại của KST đối với ký chủ: Tồn thân
• Tước đoạt thức ăn của ký chủ
• Phóng thích các chất độc
• KST chuyên chở một bệnh khác đến ký chủ
• KST gây phản ứng dị ứng
• KST gây các biển đổi huyết học
• KST gây đáp ứng miễn dịch
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Tác hại của KST đối với ký chủ: Toàn thân
Giun đũa tước đoạt thức ăn dẫn đến trẻ bị suy dinh dưỡng
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Tác hại của KST đối với ký chủ: Toàn thân
Sán dải cá gây thiếu máu do thiếu vitamin B12
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Tác hại của KST đối với ký chủ: Toàn thân
Amip tiết histolysin làm tiêu hủy mơ, tạo vết thương hình miệng núi lửa
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Tác hại của KST đối với ký chủ: Toàn thân
P. falciparum và P. vivax tiết hemolysine gây vỡ hồng cầu
Sự tương tác của KST và Ký chủ
Tác hại của KST đối với ký chủ: Toàn thân
Muỗi vừa hút máu, vừa truyền các bệnh khác: sốt rét, sốt xuất huyết,
viêm não Nhật Bản, giun chỉ, Zika,...
