Ơn tập về bài thơ tiểu đội xe khơng kính
1, Điệp khúc “khơng có kính” ở mỗi khổ thơ có ý nghĩa gì ?
-
Điệp ngữ “khơng có” lặp đi lặp lại nhiều lần trong bài nhấn mạnh cái thiếu thốn và
sự tàn khốc đến trần trụi của chiến tranh. Cái “khơng” đối lập với “có” đã làm nổi
bật sự tàn khốc trong chiến tranh, trên xe “có vết xước” đã làm những chiếc xe,
“khơng kính, khơng mui, khơng trần” càng trở nên méo mó và biến dạng hơn.
Mặc dù hình ảnh trên là hình ảnh thường thấy trong chiến tranh nhưng phải có hồn thơ
nhạy cảm và nét tinh nghịch đời thường của Phạm Tiến Duật mới để ý nét khác lạ này
của những chiếc xe.
Không trần, không mui, không kính: thể hiện sự tàn khốc và thiếu thốn của chiến
tranh.
Từ khơng ở đây thể hiện khơng có mui, khơng trần, khơng kính đi với từ có vết
xước càng làm nổi bật hình ảnh những chiếc xe méo mó, biến dạng.
2, Với khổ 3,4 của bài thơ, em thấy người lính lái xe đã tìm được niềm vui nào
trong đó?
Trong khổ 3,4 người lính lái xe tìm được niềm vui ở ngay những chiếc xe khơng kính và
trên đoạn đường xe chạy:
+Nổi bật với hình ảnh so sánh “tóc trắng như người già” , người lính hiện lên với nét tếu
táo, tinh nghịch khi so sánh hình ảnh bụi trên tóc như “tóc trắng như người già”. Hình
ảnh vừa mang tính chất hóm hỉnh nhưng cũng vừa làm nổi bật nét khó khăn, gian khổ.
+Bởi những người lính Trường Sơn vẫn đang ở độ tuổi trẻ trung, tràn đầy sức sống nên
họ ln tìm cho mình thú vui riêng như “phì phèo châm điếu thuốc” và tạo ra khơng khí
hết sức vui vẻ bằng những tràng “cười ha ha” khi nhìn nhau “mặt lấm”.
Niềm vui từ những tràng “cười ha ha”.
Thú vui riêng như “phì phèo châm điếu thuốc”
Niềm vui với đồng đội, qua cách người lính vui đùa.
Niềm vui với thiên nhiên “mưa tn, mưa xối như ngồi trời”, cảm nhận được
cảm giác khác khi ngồi trên những chiếc xe khơng có kính.
3, Khổ thơ thứ 3,4 , có ý kiến cho rằng: “Vậy là ở khổ thơ thứ 3 và thứ 4, với những câu
thơ ngang tàng và khỏe khoắn, nhà thơ đã cho thấy thái độ hiên ngang, trẻ trung, tâm
hồn trẻ trung của những người lính lái xe Trường Sơn nói riêng và thế hệ trẻ Việt Nam
nói chung.
Coi câu văn trên là câu cuối của đoạn văn quy nạp, em hãy viết khoảng 10 câu để hồn
chỉnh đoạn văn, trong đoạn có sử dụng 1 câu khởi ngữ và 1 câu bị động.s
Dàn ý:
Khổ 3: tinh thần lạc quan, dũng cảm bất chấp gian
khổ của người lính lái xe.
* Hai câu thơ đầu miêu tả hồn cảnh chiến đấu gian khổ, khó khăn:
Khơng có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
-Ngồi trong xe khơng kính, người lính khơng chỉ đối mặt với thiên nhiên khắc
nghiệt, bụi đường và gió mạnh, các anh còn phải đối mặt với bom rơi, đạn nổ.
+Đặc biệt, vào mùa khơ, các anh cịn đối mặt với bụi nhiều hơn đến nỗi bụi phủ
đầy lên tóc, “tóc trắng như người già”.
+Trong đó, nghệ thuật so sánh được sử dụng thành cơng. Hình ảnh những anh lính
trẻ trung tinh nghịch có bụi phủ đầy đầu được so sánh với “tóc trắng như người già”
vừa thể hiện nét hóm hỉnh pha lẫn tinh nghịch của những anh lính trẻ vừa cho ta thấy
đoạn đường đầy khó khăn và gian truân mà người lính phải đi qua.
- Động từ “bụi phun” cịn mở ra hình ảnh con đường đầy bụi mà các anh đi. Mặc
dù, đường đi nhiều bụi là thế nhưng những người lính trẻ vẫn băng băng trên
con đường gập ghềnh, khúc khuỷu. Hình ảnh trên đã phần nào thể hiện tinh
thần dũng cảm, bất khuất của các anh.
- Tếu táo, tinh nghịch, làm nổi bật hoàn cảnh chiến đấu khó khăn, gian khổ trên
con đường Trường Sơn (bụi phun tóc trắng như người già).
* Hình ảnh người lính lái xe:
Với một thái độ ngang tàng.
– Họ là những chàng trai trẻ vui tính, hóm hỉnh với những hình ảnh tinh nghịch
"phì phèo châm điếu thuốc”, “cười ha ha", xua tan những khó khăn, nguy hiểm, thể
hiện tinh thần, ý chí chiến đấu gang thép khơng biết mệt mỏi, quên đi bản thân mình..
– Giọng điệu ngang tàng, bất chấp thể hiện rõ trong cấu trúc câu: "Khơng có kính ừ
thì ... chưa cần" và trong cách sử dụng ngơn ngữ mang đậm tính khẩu ngữ như "phì phèo
châm điếu thuốc", "cười ha ha".
– Tinh thần lạc quan yêu đời ấy là biểu hiện cao đẹp của lịng dũng cảm, là sức mạnh
của người lính Trường Sơn trong những năm chống Mỹ.
Bài 2:
Khổ thơ thứ nhất phác họa một tư thế, theo em tư thế:
1,Theo, em tư thế ấy đặc biệt thế nào ? Ý nghĩa của nó trong sự mở đầu một bài thơ
khơng ngắn.
Bài 3:Chép chính xác khổ cuối của bài thơ:
1,Hình ảnh chiếc xe ở phần đầu và phần cuối bài thơ có gì thay đổi? Ý nghĩa nghệ
thuật của hình ảnh này thế nào?
Chiếc xe ở phần đầu đã “khơng có kính” và không ở trạng thái nguyên vẹn rồi, chiếc
xe ở phần cuối bài thơ nay nay còn trần trụi và tàn khốc hơn khi “khơng có kính”,
“khơng có đèn” và “khơng có cả mui xe”. Tất cả những thứ cần thiết trên xe đều đã
bị chiến tranh, bom đạn tàn phá khiến chiếc xe méo mó đến biến dạng.
Ý nghĩa nghệ thuật của hình ảnh này: Hình ảnh này đã cho ta thấy sự tàn khốc, khốc
liệt của chiến tranh.
2,Câu cuổi cùng của bài thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của phép
nghệ thuật đó.
Câu cuối cùng của bài thơ đã sử dụng biện pháp hoán dụ “trái tim” đã đại diện cho tất
cả những người lính trên xe.
Tác dụng: Trên xe bây giờ chỉ cịn đúng trái tim của người lính vì “đèn, mui xe, kính”
đã mất hết rồi. Hơn nữa, người lính cịn rất đồn kết trên con đường tiếp tế cho miền
Nam phía trước. Biện pháp trên đã thể hiện tinh thần đồn kết và tình u với miền
Nam với đất nước và hi vọng về tương lai nước ta độc lập.
3, Viết 1 đoạn văn khoảng 8-10 câu theo lối tổng phân hợp phân tích 4 câu thơ vừa
chép. Trong đó:
Dàn ý: