NGO
NGO
Ạ
Ạ
I KH
I KH
Ó
Ó
A
A
M
M
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố
v
v
ấ
ấ
n đ
n đ
ề
ề
th
th
ú
ú
v
v
ị
ị
c
c
ó
ó
liên quan đ
liên quan đ
ế
ế
n tri
n tri
ế
ế
t h
t h
ọ
ọ
c
c
5 V
5 V
ÒNG TRÒN TƯ DUY
ÒNG TRÒN TƯ DUY
Hãy tung n
Hãy tung n
ó
ó
lên!
lên!
Vòng tròn th
Vòng tròn th
ứ
ứ
nh
nh
ấ
ấ
t
t
N
N
ó
ó
l
l
à
à
c
c
á
á
i g
i g
ì
ì
(v
(v
ấ
ấ
n đ
n đ
ề
ề
c
c
ủ
ủ
a tôi l
a tôi l
à
à
..)
..)
Vòng tròn th
Vòng tròn th
ứ
ứ
hai
hai
Ch
Ch
ẻ
ẻ
nh
nh
ỏ
ỏ
ra, vo tròn l
ra, vo tròn l
ạ
ạ
i (phân t
i (phân t
í
í
ch v
ch v
à
à
t
t
ổ
ổ
ng
ng
h
h
ợ
ợ
p)
p)
Vòng tròn th
Vòng tròn th
ứ
ứ
ba
ba
L
L
ậ
ậ
t l
t l
ạ
ạ
i (nh
i (nh
ì
ì
n t
n t
ừ
ừ
g
g
ó
ó
c đ
c đ
ộ
ộ
kh
kh
á
á
c)
c)
Vòng tròn th
Vòng tròn th
ứ
ứ
tư
tư
T
T
ạ
ạ
i sao l
i sao l
ạ
ạ
i th
i th
ế
ế
(gi
(gi
ả
ả
i th
i th
í
í
ch b
ch b
ằ
ằ
ng c
ng c
á
á
c kh
c kh
á
á
i ni
i ni
ệ
ệ
m
m
công c
công c
ụ
ụ
)
)
Vòng tròn th
Vòng tròn th
ứ
ứ
năm
năm
K
K
ế
ế
ho
ho
ạ
ạ
ch h
ch h
à
à
nh đ
nh đ
ộ
ộ
ng (tôi s
ng (tôi s
ẽ
ẽ
..)
..)
THUY
THUY
Ế
Ế
T TƯƠNG Đ
T TƯƠNG Đ
Ố
Ố
I
I
c
c
ủ
ủ
a Einstein
a Einstein
Thuy
Thuy
ế
ế
t tương đ
t tương đ
ố
ố
i h
i h
ẹ
ẹ
p
p
m.c
m.c
2
2
= E
= E
m: kh
m: kh
ố
ố
i lư
i lư
ợ
ợ
ng (kg); c: t
ng (kg); c: t
ố
ố
c đ
c đ
ộ
ộ
á
á
nh s
nh s
á
á
ng
ng
(300.000km/s);
(300.000km/s);
E:
E:
năng lư
năng lư
ợ
ợ
ng c
ng c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t (J)
t (J)
Thuy
Thuy
ế
ế
t tương đ
t tương đ
ố
ố
i r
i r
ộ
ộ
ng
ng
Đi
Đi
ề
ề
u ki
u ki
ệ
ệ
n: v
n: v
ậ
ậ
n t
n t
ố
ố
c >=v
c >=v
ậ
ậ
n t
n t
ố
ố
c
c
á
á
nh s
nh s
á
á
ng.
ng.
Không gian co l
Không gian co l
ạ
ạ
i v
i v
à
à
th
th
ờ
ờ
i gian ch
i gian ch
ậ
ậ
m l
m l
ạ
ạ
i trong
i trong
chuy
chuy
ể
ể
n đ
n đ
ộ
ộ
ng.
ng.
Ý ngh
Ý ngh
ĩ
ĩ
a tri
a tri
ế
ế
t h
t h
ọ
ọ
c
c
Không gian v
Không gian v
à
à
th
th
ờ
ờ
i gian ph
i gian ph
ụ
ụ
thu
thu
ộ
ộ
c l
c l
ẫ
ẫ
n nhau,
n nhau,
l
l
à
à
thu
thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t, ph
t, ph
ụ
ụ
thu
thu
ộ
ộ
c v
c v
à
à
o
o
v
v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t v
t v
à
à
s
s
ự
ự
thay đ
thay đ
ổ
ổ
i c
i c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t.
t.
C
C
Ấ
Ấ
U TR
U TR
Ú
Ú
C VI MÔ
C VI MÔ
c
c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t
t
Hai d
Hai d
ạ
ạ
ng cơ b
ng cơ b
ả
ả
n c
n c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t
t
V
V
ậ
ậ
t th
t th
ể
ể
(
(
body
body
): hò
): hò
n đ
n đ
á
á
, c
, c
á
á
i cây.
i cây.
Trư
Trư
ờ
ờ
ng (
ng (
field
field
): t
): t
rư
rư
ờ
ờ
ng đi
ng đi
ệ
ệ
n t
n t
ừ
ừ
, t
, t
rư
rư
ờ
ờ
ng h
ng h
ấ
ấ
p
p
d
d
ẫ
ẫ
n,
n,
trư
trư
ờ
ờ
ng sinh h
ng sinh h
ọ
ọ
c.
c.
D
D
ạ
ạ
ng đ
ng đ
ặ
ặ
c bi
c bi
ệ
ệ
t
t
V
V
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t t
t t
ố
ố
i (
i (
dark matter
dark matter
): h
): h
ố
ố
đen
đen
(
(
black hole
black hole
)
)
h
h
ì
ì
nh th
nh th
à
à
nh t
nh t
ừ
ừ
nh
nh
ữ
ữ
ng ngôi sao b
ng ngôi sao b
ị
ị
t
t
ắ
ắ
t, c
t, c
ó
ó
m
m
ậ
ậ
t
t
đ
đ
ộ
ộ
v
v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t đ
t đ
ậ
ậ
m đ
m đ
ặ
ặ
c.
c.
Ý ngh
Ý ngh
ĩ
ĩ
a tri
a tri
ế
ế
t h
t h
ọ
ọ
c
c
Th
Th
ế
ế
gi
gi
ớ
ớ
i xung quanh l
i xung quanh l
à
à
v
v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t, th
t, th
ố
ố
ng nh
ng nh
ấ
ấ
t
t
b
b
ở
ở
i t
i t
í
í
nh v
nh v
ậ
ậ
t ch
t ch
ấ
ấ
t. V
t. V
ề
ề
nguyên t
nguyên t
ắ
ắ
c,
c,
tư duy
tư duy
con ngư
con ngư
ờ
ờ
i c
i c
ó
ó
th
th
ể
ể
nh
nh
ậ
ậ
n th
n th
ứ
ứ
c đư
c đư
ợ
ợ
c th
c th
ế
ế
gi
gi
ớ
ớ
i.
i.
V
V
Ũ
Ũ
TR
TR
Ụ
Ụ
c
c
ấ
ấ
u tr
u tr
ú
ú
c v
c v
à
à
ti
ti
ế
ế
n h
n h
ó
ó
a
a
C
C
ấ
ấ
u tr
u tr
ú
ú
c
c
Thiên h
Thiên h
à
à
: vô s
: vô s
ố
ố
c
c
á
á
c t
c t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p sao trong c
p sao trong c
ù
ù
ng
ng
m
m
ộ
ộ
t kho
t kho
ả
ả
ng không gian v
ng không gian v
ũ
ũ
tr
tr
ụ
ụ
. C
. C
ó
ó
kho
kho
ả
ả
ng
ng
200 t
200 t
ỉ
ỉ
thiên h
thiên h
à
à
.
.
Ngân h
Ngân h
à
à
: thiên h
: thiên h
à
à
c
c
ủ
ủ
a ch
a ch
ú
ú
ng ta.
ng ta.
Ti
Ti
ế
ế
n h
n h
ó
ó
a
a
Thuy
Thuy
ế
ế
t V
t V
ụ
ụ
n
n
ổ
ổ
l
l
ớ
ớ
n (Big Bang): Lemaitre (Ph
n (Big Bang): Lemaitre (Ph
á
á
p)
p)
đ
đ
ề
ề
xu
xu
ấ
ấ
t năm
t năm
1930, Gamov (M
1930, Gamov (M
ỹ
ỹ
g
g
ố
ố
c Nga)
c Nga)
đ
đ
ặ
ặ
t tên Big Bang 1945, Stephen Hawking
t tên Big Bang 1945, Stephen Hawking
(Anh) ho
(Anh) ho
à
à
n thi
n thi
ệ
ệ
n 1970.
n 1970.
K
K
ị
ị
ch b
ch b
ả
ả
n: m
n: m
ậ
ậ
t đ
t đ
ộ
ộ
đ
đ
ậ
ậ
m đ
m đ
ặ
ặ
c v
c v
à
à
nhi
nhi
ệ
ệ
t đ
t đ
ộ
ộ
cao;
cao;
nhi
nhi
ệ
ệ
t đ
t đ
ộ
ộ
-
-
m
m
ậ
ậ
t đ
t đ
ộ
ộ
gi
gi
ả
ả
m, v
m, v
ũ
ũ
tr
tr
ụ
ụ
giãn n
giãn n
ở
ở
; c
; c
á
á
c
c
h
h
ạ
ạ
t quac k
t quac k
ế
ế
t h
t h
ợ
ợ
p, h
p, h
ì
ì
nh th
nh th
à
à
nh s
nh s
ự
ự
s
s
ố
ố
ng.
ng.