Ung dung BDTD vao cong tac day hoc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>ĐỀ TÀI ỨNG DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY VÀO CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ GIA AN I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : Việc ứng dụng Công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp dạy học trong những năm gần đây của ngành giáo dục đã thu được nhiều kết quả khả quan trong công tác quản lý, giáo dục, dạy và học. Chất lượng giáo dục ngày một phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng. Nhiều phong trào thi đua được triển khai sâu rộng và thực hiện có hiệu quả. Cụ thể Bộ GD&ĐT đã phát động một số phong trào như “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”; phong trào “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và đổi mới quản lý giáo dục”; phong trào “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”…Các nhà trường đã đón nhận và thực hiện một cách nghiêm túc, các phong trào như luồng gió mới thổi vào làm cho công tác quản lý, dạy và học ngày một hiệu quả hơn. Một trong những phong trào xuyên suốt, có tầm quyết định chất lượng quản lý, dạy và học đó là phong trào “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” với 5 nội dung, trong đó có nội dung “Dạy học hiệu quả” đã dấy lên phong trào dạy tốt, học tốt trong đội ngũ giáo viên và học sinh từ năm học 2008 đến nay. Từ Bộ GD&ĐT đến các trường học, đến đội ngũ giáo viên đã không ngừng ra sức tìm tòi, vận dụng, đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Đặc biệt năm học 2010 – 2011 tiến sĩ Trần Đình Châu, Vụ trưởng, Giám đốc Dự án phát triển giáo dục THCS 2, trưởng Ban thư ký phong trào Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, Bộ GD&ĐT đã giới thiệu một phương pháp học tập thông qua việc sử dụng Bản đồ tư duy(BĐTD) cho ngành giáo dục nhằm khắc phục tình trạng dạy học theo kiểu “Đọc-Chép”. Thầy và trò trường THCS Gia An đã đón nhận, tiếp thu phương pháp dạy học bằng BĐTD một cách tích cực, có hiệu quả. Phương pháp dạy học bằng BĐTD giúp các em học sinh hứng thú học tập hơn vì giáo viên chỉ là người hướng dẫn còn học sinh tự lĩnh hội kiến thức thông qua bản đồ tư duy do chính các em thiết kế nên dễ học, dễ nhớ và dễ thuyết trình, nhớ kỹ, nhớ lâu. Giáo viên cũng đã dần khắc phục tình trạng dạy học theo kiểu “đọc-chép”. Trong đổi mới phương pháp dạy học thì phương pháp này thích hợp cho việc học nhóm, giúp học sinh tư duy logic. Qua 3 năm áp dụng phương pháp dạy học bằng Bản đồ tư duy chúng tôi thấy hiệu quả dạy và học có sự chuyển biến rõ rệt, chất lượng dạy và học được nâng cao hơn, tránh được tình trạng thầy đọc, trò chép, học sinh học tập thụ động. Ngoài việc vận dụng vào dạy học trên lớp, chúng tôi còn sử dụng vào công tác quản lý như lập kế hoạch hoạt động, quản lý nhân sự, xây dựng phương pháp dạy học… Năm học 2011 – 2012, Dự án phát triển giáo dục THCS II giới thiệu phần mềm thiết kế BĐTD imindmap5 rất thuận tiện cho việc thiết kế bài dạy và kế hoạch tổ chức hoạt động của giáo viên và nhà trường, phần mềm có thể liên kết với giáo.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> án Word hoặc giáo án điện tử để trình chiếu giúp học sinh hứng thú học tập hơn và giáo viên cũng thuận tiện trong việc giảng dạy. Trường THCS Gia An đã tổ chức cài đặt phần mêm và hướng dẫn cách sử dụng cho giáo viên, từ đó đến nay các bài giảng, kế hoạch của giáo viên và nhà trường được thiết kế trên phần mềm nên rất khoa học, thẩm mỹ, phần mềm dễ sử dụng nên hiệu quả ứng dụng rất cao. Xuất phát từ thực tế, từ hiệu quả sử dụng Bản đồ tư duy trong quản lý và dạy học của nhà trường trong thời gian vừa qua, tôi chọn đề tài “Ứng dụng Bản đồ tư duy vào công tác quản lý và dạy học ở trường trung học cơ sở Gia An” nhằm tiếp tục khẳng định sự hiểu quả trong dạy học và quản lý đối với phương pháp này. Mong rằng các nhà trường vận dụng phương pháp dạy học này vào trong công tác quản lý, dạy học một cách có hiệu quả nhằm thực hiện tốt các nội dung trong phong trào xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực do ngành giáo dục phát động. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Mục đích của tôi trong đề tài này là giới thiệu đến các đồng nghiệp trong ngành giáo dục kết quả ứng dụng BĐTD vào công tác quản lý, dạy học ở trường, mong muốn tất cả các trường THCS trong huyện tổ chức các chuyên đề dạy học bằng BĐTD và áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy ở các môn học tạo hiệu quả trong việc dạy và học, công tác quản lý nhằm thực hiện tốt phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Đây là phương pháp dạy học mới đã được các cấp quản lý triển khai đến tận các trường học từ năm học 2011 -2012, những thuận lợi và khó khăn của phương pháp dạy học này đã được triển khai cụ thể, vì vậy trong đề tài này tôi chỉ chủ yếu giới thiệu những kết quả đạt được trong quá trình vận dụng vào công tác quản lý và dạy học ở trường THCS Gia An để các trường tham khảo, thực hiện, ở đây không nói đến cách thức thiết kế BĐTD bởi vì chúng tôi đã tổ chức chuyên đề trong tháng 10/2012 cho tất cả các trường trong huyện và đã thảo luận thống nhất thực hiện. III. ĐỐI TƯỢNG – NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: 1. Đối tượng: Cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh trường THCS Gia An, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận. 2. Nội dung: Nghiên cứu về công tác quản lý, các tiết dạy bằng phương pháp BĐTD. IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: Nghiên cứu sử dụng BĐTD vào công tác quản lý, dạy học ở trường THCS Gia An từ năm học 2010 – 2011 đến nay. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: - Nghiên cứu sử dụng BĐTD vào công tác quản lý của Hiệu trưởng. - Nghiên cứu các tiết dạy bằng BĐTD của giáo viên. - Tìm hiểu sự hứng thú của học sinh và mức độ hiểu bài của học sinh bằng việc giáo viên giảng dạy phương pháp BĐTD..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> A. TỔNG QUAN: 1. Cơ sở lý luận: “Kinh nghiệm là những điều hiểu biết có thể áp dụng hữu hiệu cho cuộc sống có được nhờ sự tiếp xúc từng trải với thực tế”. Kinh nghiệm giảng dạy bằng phương pháp BĐTD là những hiểu biết của người giáo viên trong việc vận dụng phương pháp mới để tiến hành giảng dạy đem lại hiệu quả thiết thực cho tiết dạy đảm bảo tính chính xác, khoa học, tạo hứng thú cho học sinh học bài. Phương pháp dạy học là cách thức hành động có trình tự, phối hợp tương tác với nhau của giáo viên và của học sinh nhằm đạt được mục đích dạy học. Bản đồ tư duy (BĐTD) là hình thức ghi chép sử dụng màu sắc, hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ý tưởng. BĐTD một công cụ tổ chức tư duy nền tảng, có thể miêu tả nó là một kĩ thuật hình họa với sự kết hợp giữa từ ngữ, hình ảnh, đường nét, màu sắc phù hợp với cấu trúc, hoạt động và chức năng của bộ não, giúp con người khai thác tiềm năng vô tận của bộ não. 2. Cơ sở thực tiễn: - Hưởng ứng phong trào đổi mới dạy học của Bộ GD&ĐT theo hướng tạo sự tích cực, chủ động, hứng thú và khơi dậy tiềm năng sáng tạo đối với học sinh. Nhận thấy khả năng to lớn của việc vận dụng phương pháp mới vào dạy học, qua một thời gian nghiên cứu, thấy việc vận dụng phương pháp dạy học bằng BĐTD vào giảng dạy là hoàn toàn hợp lý, tạo phong trào học tập. Tạo hứng thú học tập cho học sinh và đồng thời xây dựng một hệ thống các phương pháp dạy học trong nhà trường. - Trường THCS Gia An đã đón nhận phương pháp dạy học mới, tổ chức chuyên đề dạy học bằng BĐTD thảo luận và áp dụng ngay vào công tác dạy học và quản lý từ năm học 2010 – 2011. Ngay trong năm đầu tiên trường đã được tiến sĩ Trần Đình Châu Vụ trưởng, Giám đốc Dự án phát triển giáo dục THCS II - Bộ GD&ĐT đánh giá rất cao về công tác vận dụng phương pháp mới vào dạy học và quản lý ở trường. - Trường đã được Dự án phát triển giáo dục THCS II của Bộ GD&ĐT chọn là một trong những trường thực hiện tốt phong trào dạy học bằng bản đồ tư duy, nhiều hình ảnh của các em học sinh thiết kế bài học bằng BĐTD được chọn đăng lên báo Giáo dục và thời đại, đăng in lên cuốn sổ Tay Trường học thân thiện học sinh tích cực của Bộ GD&ĐT. Năm học 2010 – 2011 được Dự án chọn đi báo cáo thực hiện dạy học bằng BĐTD tại Hội thảo Đổi mới phương pháp dạy học ở Thành phố Hồ Chí Minh; năm học 2011 – 2012 trường được chọn đại diện cho các tỉnh phía Nam ra báo cáo tham luận việc thực hiện quản lý và dạy học bằng BĐTD tại Thành phố Hạ Long với các tỉnh phía Bắc. 3. Thực trạng: Trong thực tế hiện nay, chúng ta có rất nhiều phương pháp dạy học được áp dụng trong một tiết dạy, giáo viên phải biết kết hợp nhuần nhuyễn các.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> phương pháp dạy học sao cho phù hợp với đối tượng học sinh của mình. Điều mong muốn của người thầy là làm sao truyền thụ được những kiến thức trọng tâm của mình cho các đối tượng học sinh. Điều khó khăn mà giáo viên luôn trăn trở, băn khoăn là thầy dạy hết mình rồi nhưng học sinh hiểu bài lại rất ít, phải làm sao đây để các em đừng nhàm chán mà thích thú học tập, học tích cực và hiểu được bài. Để làm được điều đó người thầy phải biết đổi mới phương pháp dạy, phải hiểu được tâm lý đối tượng học sinh mình dạy. Thật vậy, giáo dục đúng nghĩa phải là môi trường học tập an toàn và bình đẳng, thân thiện và dân chủ, tạo được hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em cảm nhận được sự thoải mái khi việc học tập của mình gắn với kiến thức cơ bản của chương trình, vừa thông qua sự thâm nhập, trải nghiệm của chính bản thân trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, các hoạt động tập thể vui mà học. Cách áp dụng BĐTD trong học tập sẽ góp phần mang lại nhiều kết quả tốt và đáng khích lệ trong phương thức học tập của học sinh và phương pháp giảng dạy của giáo viên. Quá trình thiết kế BĐTD học sinh có thể sử dụng bút màu, bút chì, sáp màu và tận dụng các bìa lịch cũ ở gia đình để làm vật liệu thiết kế nội dung bài học cho các em. “Tác phẩm hội họa” do chính các em thiết kế vừa đẹp lại ít tốn kém, tiết kiệm chi phí học tập…Đa số học sinh trước đây chỉ biết ghi chép theo yêu cầu của giáo viên như một cỗ máy thì giờ đây các em có thể tự hào và thích thú với khả năng “hội họa” của mình. Nhiều em học sinh yếu kém thường phải phụ thuộc vào các bạn khá giỏi thì giờ đây các em đã tự biết cách thiết kế “logo” cho mình theo sở thích và năng khiếu của bản thân. Đối với phương pháp này giáo viên có thể áp dụng trong lúc kiểm tra bài cũ, dạy bài mới hoặc cũng cố bài học, ôn tập một chương, một học kỳ…và áp dụng được ở tất cả các bộ môn. Điều quan trọng là giáo viên phải có tâm huyết, có tinh thần đổi mới phương pháp dạy học một cách tích cực, không ngại khó thì mới giúp cho học sinh hứng thú và học tập một cách tích cực, tiết dạy mới thành công được. Không những sử dụng BĐTD trong dạy học, trong thực tế cuộc sống chúng ta cũng có thể lập sơ đồ tư duy cho tất cả các hoạt động và công việc của mình hàng ngày, hàng tuần và hàng tháng. Giúp chúng ta hình dung công việc một cách cụ thể, sắp xếp công việc khoa học để thực hiện hiệu qủa công việc của mỗi cá nhân. B. NỘI DUNG CỤ THỂ : 1. Ứng dụng BĐTD vào công tác quản lý, dạy học ở trường THCS Gia An: Ngay đầu năm học 2010 – 2011 trường THCS Gia An đã tổ chức chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học bằng Bản đồ tư duy. Toàn thể giáo viên đã thảo luận và thống nhất đưa vào sử dụng ở các tiết ôn tập, cũng cố các tiết dạy, các bài học có thể sử dụng được BĐTD. Ban đầu chỉ áp dụng ở một số môn học như: Ngữ Văn, Toán, Hóa học, Lịch sử, Sinh học, Tiếng Anh. Trong năm học này trường được Bộ GD&ĐT mời đi báo cáo đổi mới phương pháp dạy học bằng BĐTD tại thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, đây là năm đầu tiên thực hiện nên phần nào còn gặp nhiều khó khăn bởi giáo viên chưa quen với phương.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> pháp mới, ngại hướng dẫn các em thiết kế logo… nên chỉ tập trung ở một số môn và ở một số giáo viên cốt cán. Năm học 2011 – 2012, sau khi được tập huấn tại Sở GD&ĐT, về trường tôi đã trực tiếp tập huấn cho đội ngũ giáo viên, hướng dẫn cài đặt và sử dụng phần mềm Imindmap5. Chỉ đạo chuyên môn xây dựng kế hoạch triển khai sâu rộng trong đội ngũ giáo viên và áp dụng tất cả các môn học. Giáo viên đã biết vận dụng và soạn giảng trên phần mềm imindmap5 áp dụng giảng dạy ở tất cả các bộ môn. Giáo viên hướng dẫn cho học sinh cách ghi nội dung bài học theo phương pháp BĐTD. Đến cuối học kỳ I, tất cả học sinh của trường đều biết cách ghi chép nội dung bài học bằng BĐTD, các em rất thích ghi chép bài học bằng cách này vì dễ học, dễ nhớ và dễ trình bày. Toàn bộ giáo viên đã vận dụng thành thạo phương pháp mới vào dạy học. Đối với công tác quản lý, hiệu trưởng đã xây dựng kế hoạch tháng, chỉ tiêu năm học, các hoạt động khác bằng BĐTD. Tổng phụ trách đội xây dựng kế hoạch hoạt động Liên đội bằng BĐTD. Nhà trường đã tuyển chọn một số bài học do học sinh thiết kế có chất lượng lưu giữ làm đồ dùng dạy học và trưng bày tại phòng học để các em học sinh học tập, tham khảo. Cũng năm học 2011 – 2012, trường chúng tôi được Bộ GD&ĐT mời đi báo cáo thực hiện dạy học bằng BĐTD các tỉnh phía nam tại thành phố Hồ Chí Minh và đại diện các tỉnh phía Nam ra báo cáo tại thành phố Hạ Long với các tỉnh phía Bắc. Năm học 2012 – 2013, nhà trường đẩy mạnh phong trào đổi mới phương pháp dạy học bằng BĐTD, 100% giáo viên phải vận dụng phương pháp này vào các tiết học thích hợp, hướng dẫn học sinh ghi chép bài học một cách khoa học, logic, sáng tạo hơn. Trường được Bộ GD&ĐT hỗ trợ 2 bộ máy vi tính, khung tranh và giá treo để giảng dạy và lưu trữ BĐTD. Trong tháng 10 năm học 2012 – 2013, tôi đã tham mưu lãnh đạo phòng GD&ĐT tổ chức chuyên đề dạy học bằng BĐTD cho tất cả các trường THCS trong huyện tại trường THCS Lạc Tánh, trường được chọn báo cáo và chủ trì buổi thảo luận, các trường đều thống nhất vận dụng phương pháp này vào giảng dạy. Đến hôm nay không những chỉ có trường chúng tôi mà hầu hết giáo viên các trường THCS trong huyện đã biết vận dụng phương pháp này vào dạy học. Năm học này, giáo viên trường tôi đã giảng dạy hàng trăm tiết bằng phương pháp BĐTD, đã tuyển chọn và lưu giữ được nhiều bài ghi của học sinh có giá trị để làm đồ dùng dạy học. Về công tác quản lý, chúng tôi xây dựng kế hoạch hàng tháng bằng phần mềm BĐTD rất thuận tiện và khoa học. Cho đến hiện nay thì tất cả giáo viên trường chúng tôi đã biết sử dụng thành thạo phương pháp dạy học này, các em học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 cũng đã quen với cách thiết kế logo cho bài học khi được giáo viên yêu cầu. Trong công tác quản lý lập kế hoạch hoạt động, BGH, các ban ngành cũng đã áp dụng BĐTD một cách khoa học, sáng tạo. Phải nói rằng các em học sinh rất thích được thiết kế logo và tự ghi chép những kiến thức của bài học mà mình nắm bắt được vào những tác phẩm của mình. Nhiều em đã có những “tác phẩm hội họa” rất đẹp. - Đối với công tác lập kế hoạch hoạt động của nhà trường, ban ngành, chúng tôi thấy BĐTD là một sơ đồ mở nên khi lập kế hoạch hoạt động cho năm học, từng tháng, từng tuần chúng ta để một số nhánh trống, trong quá trình thực.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> hiện kế hoạch nếu có những nội dung phát sinh mới chúng ta tiếp tục bổ sung vào các nhánh còn trống rất thuận lợi. Qua áp dụng thực tế vào công tác quản lý chúng tôi thấy được tổng quan nội dung kế hoạch trong từng tuần, từng tháng và năm học một cách cụ thể hơn, sát sao hơn. Cũng như trong thiết kế bài học, học sinh có thể bổ sung kiến thức vào những nhánh còn thiếu… 2. Một số hìng ảnh về công tác quản lý, dạy học bằng BĐTD của trường: a. Ứng dụng vào công tác quản lý:. Hình ảnh học sinh trường THCS Gia An học nhóm bằng BĐTD được Bộ GD&ĐT chọn đăng in trong cuốn sổ tay Trường học thân thiện, học sinh tích cực và báo GD&TĐ về đổi mới phương pháp dạy học.. Sử dụng BĐTD trong công tác tổ chức, quản lý ở trường..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Sử dụng BĐTD trong công tác chuyên môn. Xây dựng kế hoạch hoạt động nhà trường bằng BĐTD.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Xây dựng kế hoạch hoạt động Liên đội bằng BĐTD b. Ứng dụng vào công tác dạy và học:.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Học sinh hào hứng học nhóm với những tác phẩm bằng BĐTD.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Một số tác phẩm “hội họa” bằng BĐTD của các em học sinh.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>

<span class='text_page_counter'>(12)</span>

<span class='text_page_counter'>(13)</span> c. Những tác phẩm được chọn trưng bày ở phòng truyền thống trường.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 3. Kết quả lấy ý kiến học sinh khi học bằng phương pháp BĐTD: Qua phát phiếu thăm dò ngẫu nhiên ở 100 em học sinh khối 9 thì thấy kết quả như sau:. Số lượng Số HS thích học bằng PP BĐTD Số HS không thích học bằng PP BĐTD.. Tỉ lệ. Lý do. 98/100. 98%. Dễ nhớ bài, dễ học, dễ thuộc, dễ trình bày, tự tạo “tác phẩm hội họa” theo ý riêng của mình.. 2/100. 2%. Phải chuẩn bị nội dung bài học ở nhà.. Ghi chú. * Ý kiến đề xuất của học sinh: - Có 95/100 ý kiến học sinh cho rằng: Một số thầy cô cần tăng cường thảo luận nhóm, từ khi triển khai thiết kế nội dung bài học theo BĐTD chúng em học bài dễ thuộc, dễ trình bày. Nhà trường cần tổ chức Hội thi thiết kế BĐTD trong toàn học sinh. Chúng em rất mong nhà trường lưu trữ những bài hay tại trường để các bạn học sinh được tham khảo. - Có 5/100 học sinh không có ý kiến gì. * Ý kiến của giáo viên:.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - 40/42 giáo viên cho rằng khi tổ chức học nhóm bằng BĐTD thì tất cả các em học sinh đều tích cực thảo luận, hoàn thiện sơ đồ kiến thức mà giáo viên yêu cầu, các em đã bổ sung kiến thức cho nhau để hoàn thiện bài học. Nếu học nhóm bằng phương pháp khác thì chỉ tập trung ở một số em khá giỏi, còn những em học yếu thì ít tham gia thảo luận. - Đặc biệt là khi ôn tập chương hoặc cũng cố bài học hầu hết học sinh đã chủ động học tập một cách tích cực, chất lượng học tập cải thiện rất đáng kể. - Có hai giáo viên không có ý kiến gì. VI. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM: 1. Kết quả đạt được: - Quá trình quản lý, giảng dạy bằng BĐTD, bản thân tôi đã không ngừng cố gắng tìm tòi, học hỏi để làm sao việc ứng dụng BĐTD trong dạy học có được kết quả như mong muốn. Trong quá trình chỉ đạo ứng dụng phương pháp BĐTD trong giảng dạy nhận thấy rằng các tiết dạy giáo viên dử dụng phương pháp BĐTD có kết quả khả quan. Lúc đầu giáo viên còn ngại khó, chưa mạnh dạn áp dụng phương pháp mới, sợ mất thời gian. Học sinh còn xa lạ với cách học mới nhưng dần dần với quyết tâm đổi mới phương pháp dạy học của nhà trường, tất cả giáo viên được tập huấn kỹ lưởng, lớp học sôi động hơn, giáo viên đỡ mất thời gian. Với cách giảng dạy theo phương pháp này cho kết quả cao hơn và phù hợp với phương pháp dạy học hiện nay. Như vậy, thay vì phải học thuộc lòng các khái niệm, các định nghĩa hay các bài giảng như trước đây, giờ đây học sinh có thể hiểu và nắm được các định nghĩa, khái niệm, nội dung bài học qua hình vẽ, nhờ sự liên tưởng và sự sắp xếp khéo léo trên sơ đồ thiết kế giúp các em nhớ kỹ, nhớ sâu nội dung trọng tâm bài học. Cách học này còn giúp phát triển năng lực toàn diện của từng học sinh vì các em biết kết hợp hình vẽ, chữ viết, màu sắc, cách sắp xếp kiến thức bài học một cách khoa học hơn. BĐTD là một một hệ thống sơ đồ mở không theo một khuôn mẫu hay tỉ lệ nhất định mà là cách hệ thống kiến thức theo hệ thống từ các nhánh lớn rồi đến các nhánh nhỏ, các em tự hoàn thiện kiến thức, nội dung bài học bằng những nhánh bổ sung. Tạo cho học sinh thói quen làm việc theo nhóm, tư duy độc lập và bổ trợ kiến thức cho nhau, rèn luyện được các kỹ năng về chữ viết, hội họa, kỹ năng sống, tình yêu thiên nhiên… - Trong công tác quản lý, lập kế hoạch hoạt động giúp cho người quản lý hệ thống được nội dung công việc, sắp xếp công việc khoa học, việc nào làm trước, việc nào làm sau và có thể bổ sung những công việc mới mà khi lập kế hoạch chưa thể xuất hiện. Trong quá trình thực hiện kế hoạch chúng ta dễ kiểm tra và kiểm soát được hiệu quả công việc. - Trong quá trình giảng dạy, giáo viên tuyển chọn được những bài thiết kế đẹp, logic, đúng nội dung để lưu trữ làm đồ dùng dạy học, cho đồng nghiệp và học sinh tham khảo. Hiện chúng tôi đã lưu trữ được rất nhiều BĐTD có giá trị, một số được tuyển chọn đóng khung treo ở phòng học, văn phòng nhà trường..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Tất cả giáo viên của trường được tập huấn phương pháp dạy học bằng BĐTD và sử dụng BĐTD một cách có hiệu quả. Tất cả học sinh được tiếp cận phương pháp học tập bằng BĐTD và sử dụng BĐTD một cách thành thạo. Tạo hứng thú học tập cho học sinh, đặc biệt là những học sinh lười biếng học tập, học lực yếu – kém biết vươn lên. 2. Bài học kinh nghiệm: - Để đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin…vào công tác quản lý, dạy học. Hiệu trưởng phải là người đi đầu trong mọi lĩnh vực, làm gương cho CB-GV-NV học tập. Phải biết sử dụng, hướng dẫn, triển khai, kiểm tra đôn đốc, động viên đội ngũ CB-GV-NV thực hiện thì mọi công việc mới hoàn thành và mới đạt hiệu quả. Phải có kế hoạch đầu tư các thiết bị hỗ trợ dạy và học bằng công nghệ thông tin. - Giáo viên phải chịu khó tìm tòi đổi mới phương pháp, phải có tinh thần trách nhiệm với công việc được phân công. Nếu chỉ vận dụng một số phương pháp cũ hay đọc cho học sinh chép, diễn giải cho học sinh thì chỉ tập cho học sinh học vẹt mà thôi. Vì vậy để học sinh lĩnh hội được kiến thức thì đòi hỏi giáo viên phải dạy bằng cả trái tim và khối óc của mình. Giáo viên không quá cứng nhắc về một phương pháp nào đó, vì trong dạy học không có phương pháp nào là tối ưu cả mà phải biết vận dụng linh hoạt các phương pháp sao cho đối tượng học sinh của mình học tập một cách tích cực, hứng thú và nắm được nội dung trọng tâm của bài, biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Đặc biệt là chú trọng ứng dụng phương pháp mới, ứng dụng CNTT để học sinh bớt nhàm chán, bài học sinh động, học sinh học tập tích cực, chất lượng dần được nâng cao. Giáo viên phải biết sử dụng phương pháp BĐTD ở những tiết dạy, ở những phần thích hợp, không phải bài nào cũng áp dụng BĐTD được. Cần hướng dẫn kỹ cho học sinh cách thiết kế BĐTD và ghi chép nội dung bài học trọng tâm, đầy đủ ý, lưu trữ các bài học theo từng môn học để khỏi bị thất lạc… Nếu giảng dạy bằng phương pháp BĐTD: + Giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh một cách tích cực, linh động, tiết kiệm thời gian trong tiết dạy, tập trung cho việc tổ chức, hướng dẫn học sinh làm bài tập, nắm kiến thức trọng tâm ở lớp và làm bài ở nhà. + Học sinh tiếp thu kiến thức một cách chủ động, sáng tạo, dễ nhớ bài học và hứng thú trong học tập, các em có thể nhớ bài, thuộc bài ngay trên lớp. Các em học yếu kém có thể tự hào với những tác phẩm “hội họa” của mình trước các bạn khá giỏi. + Mỗi bài học được thiết kế theo quy định chung: Đầu tiên là nội dung trọng tâm (thường là ở vị trí chính giữa), tiếp đến là các ý lớn được bố trí xung quanh nội dung chính, trong mỗi ý lớn lại có các ý nhỏ, mỗi ý nhỏ lại có các ý nhỏ hơn…, mỗi nhánh vẽ một màu (kể cả chữ viết) để dễ phân biệt ý…Giáo viên cần chú ý hướng dẫn học sinh ghi nội dung bài rõ ràng, dễ đọc, nội dung trọng tâm cần ghi chữ “IN HOA” lớn hơn. Cách thiết kế theo sơ đồ sau:.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Để một tiết dạy bằng phương pháp BĐTD có hiệu quả thì: + Sau mỗi tiết học giáo viên phải dành thời gian để hướng dẫn học sinh học bài ở nhà, thiết kế “logo” cho bài học sau. Không được lên lớp rồi mới thiết kế “logo”, vì như vậy học sinh sẽ tập trung vào vẽ mà không tìm hiểu bài học dẫn đến không nắm được nội dung của bài. + Nội dung bài học phải trọng tâm, thực hiện đúng quy định giảm tải, chuẩn kiến thức. + Giáo viên đóng vai trò là người tổ chức, hướng dẫn, còn học sinh tự lĩnh hội kiến thức thông qua tìm hiểu, trao đổi trực tiếp với bạn, với nhóm. Giáo viên chỉ nên chỉnh sửa về mặt kiến thức, góp ý thêm về đường nét, màu sắc và hình thức. Tất cả học sinh phải tự trình bày nội dung bài ghi của mình, tránh các em bắt chước của nhau. + Mỗi học sinh tự tạo tác phẩm cho mình, không yêu cầu phải giống nhau và cũng không rập khuôn theo giáo viên. VII. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ: 1. Kết luận: Việc ứng dụng dạy học bằng BĐTD là phương pháp dạy học bằng cách sử dụng đồng thời hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực của giáo viên và học sinh. Đây là phương pháp tạo sự hứng thú học tập cho học sinh, góp phần làm đổi mới phương pháp dạy học nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Trước đây giáo viên cũng đã áp dụng phương pháp dạy học bằng BĐTD để vẽ sơ đồ, bảng biểu nhưng ở mức độ đơn giản và áp dụng không thường xuyên, thường là giáo viên vẽ sơ đồ lên bảng, tất cả học sinh vẽ lại vào vở. Còn đối với hiện nay chúng ta áp dụng với mức độ cao hơn, ưu điểm vượt trội bằng việc học sinh phải tự kết hợp đồng thời hình ảnh, đường nét, chữ viết với sự tư duy tích cực, không còn rập khuôn máy móc như trước đây. Cùng một chủ đề nhưng mỗi người có thể trình bày dưới dạng bản đồ theo một cách riêng.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> với cách dùng màu sắc, hình ảnh và cụm từ diễn đạt khác nhau. Người thầy giáo đã tạo cho học sinh biết độc lập, sáng tạo theo suy nghĩ của từng học sinh. Giáo viên chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn, điều chỉnh kiến thức và góp ý về màu sắc, đường nét cho học sinh, hoạt động dạy của giáo viên trên lớp linh hoạt hơn. Hiện nay, giáo viên đang áp dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực để từng bước chuyển dần cách dạy học từ chỗ trang bị kiến thức cho học sing sang dạy học cho học sinh cách tiếp cận và tìm tòi kiến thức. Việc áp dụng phương pháp dạy học bằng BĐTD kết hợp với các phương pháp học nhóm, công nghệ thông tin…vào trong giảng dạy hiện đang là công cụ phù hợp và đạt hiệu quả, nâng cao chất lượng giáo dục. Dạy học bằng phương pháp BĐTD là sự tác động mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp, phương thức dạy và học, rất phù hợp với nhiệm vụ dạy và học hiện nay. Dạy học bằng BĐTD giúp cho học sinh có thể thuộc bài ngay trên lớp, nhớ nhanh, nhớ sâu và chính xác nội dung bài học, học sinh không nhàm chán mà luôn sôi nổi, hào hứng trong từng tiết học. Học sinh chủ động thảo luận tìm ra nội dung cốt lõi của bài học, hiệu quả học tập không ngừng được nâng cao, tránh được kiểu học vẹt, học thuộc lòng một cách máy móc. Bản đồ tư duy có thể được vẽ trên giấy bìa, trên bảng, trên giấy, sử dụng bút chì, màu, phấn…hoặc có thể thiết kế trên phần mềm imindmap5 hay trên Powerpoint, các phần mềm tin học chuyên dụng khác để giảng dạy. Trong 3 năm học triển khai và thực hiện phương pháp BĐTD vào công tác quản lý và dạy học ở trường THCS Gia An đã thu được nhiều kết quả khả quan, tạo được không khí sôi nổi, tích cực trong dạy và học, chất lượng quản lý, dạy và học ngày một nâng cao, góp phần chung vào quá trình thực hiện các phong trào của ngành phát động. Ngoài việc giảng dạy, phần mềm BĐTD còn hỗ trợ nhà trường trong công tác tổ chức, quản lý, lập kế hoạch hoạt động. Thiết kế, tổ chức các hoạt động ngoại khóa rất hấp dẫn và bổ ích, thu hút nhiều học sinh tham gia hoạt động, phần nào hạn chế được học sinh bỏ học, giúp các em thêm yêu trường yêu lớp hơn, thực hiện tốt các nội dung trong phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. 2. Kiến nghị: Lãnh đạo phòng GD&ĐT tiếp tục tổ chức chuyên đề dạy học bằng BĐTD cho các trường trong huyện ở các bộ môn. Chỉ đạo bằng văn bản việc thực hiện dạy học, quản lý bằng phương pháp BĐTD, hằng năm có kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm để việc áp dụng BĐTD vào quản lý, dạy học được thực hiện sâu rộng, có chất lượng nhằm nâng cao chất lượng quản lý, dạy và học. Lãnh đạo Phòng GD&ĐT tham mưu với UBND Huyện, các cấp quan tâm đầu tư xây dựng các hạng mục công trình như : Phòng học, Phòng chức năng, phòng học bộ môn, tường bao, sân trường đúng tiêu chuẩn để việc dạy và học của nhà trường ngày một tốt hơn đem lại hiệu quả cao trong việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Đối với trường THCS Gia An hiện nay đã có một số yếu tố nổi bật như đội ngũ giáo có tinh thần trách nhiệm cao trong công tác dạy học, xây dựng nhà trường, chịu khó học hỏi, đủ theo quy định, có kiến thức về lĩnh vực tin học, giáo viên thường xuyên đổi mới về phương pháp dạy học, chất.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> lượng dạy và học được nâng lên, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi được chú trọng, năm học 2012 – 2013 trường có số lượng học sinh tham gia thi học sinh giỏi cấp tỉnh khá đông, trong đó có 8 em đạt giải học sinh giỏi môn Tiếng Anh trên Internet cấp tỉnh, có 2 em tham gia thi học sinh giỏi môn toán trên Internet cấp tỉnh, 3 em học sinh lớp 9 đạt học sinh giỏi cấp tỉnh( giải 19/4); bên cạnh đó đội ngũ giáo viên và học sinh luôn tham gia các phong trào thi đua của ngành và địa phương sôi nổi, các ban ngành, tổ chức hoạt động hiệu quả, thiết thực. Trường đã đầu tư mua máy chiếu, laptop và các dụng cụ phục vụ dạy học khác hỗ trợ kịp thời cho việc ứng dụng CNTT. Lớp học và học sinh ổn định, gia đình phụ huynh có điều kiện cho con em học tập, công tác “Xã hội hóa giáo dục” thực hiện tốt. Nhà trường đã khắc phục mọi khó khăn vươn lên trong giáo dục, giảng dạy, học tập và mọi hoạt động góp phần vào sự nghiệp giáo dục chung của ngành. Trên đây là một số kết quả của tôi trong quá trình thực hiện ứng dụng BĐTD vào công tác quản lý, dạy học ở trường THCS Gia An, trong quá trình thực hiện chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót, mong các thầy cô, đồng nghiệp xem xét và góp ý thêm để ngày một hoàn thiện hơn. Gia An, ngày 12 tháng 4 năm 2013 Người viết. Nguyễn Văn Chung. Ý KIẾN TỔ CHUYÊN MÔN ……………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..…... ….………………………………………………………………………....

<span class='text_page_counter'>(21)</span> …..…..……………. …………………………………………………………….. ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. Ngày. tháng. năm 2013. CT – HĐKH. ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CỦA HĐKH PHÒNG GD&ĐT TÁNH LINH ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. MỘT SỐ HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG CỦA NHÀ TRƯỜNG.

<span class='text_page_counter'>(22)</span>

<span class='text_page_counter'>(23)</span>

<span class='text_page_counter'>(24)</span>