Giao an NV 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>N¨m häc :2009-2010 Trêng THCS Giao Nhân.. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 k× i.  TuÇn 1 Ngµy so¹n:22/ 8/ 2010.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ngµy d¹y:24/ 8/2010 TiÕt 1: V¨n b¶n:. . Phong c¸ch Hå ChÝ Minh. Lª Thanh Trµ. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Thấy đợc vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại thanh cao và giản dị. - Tõ lßng kÝnh yªu, tù hµo vÒ B¸c, häc sinh cã ý thøc tu dìng, häc tËp rÌn luyÖn theo g¬ng B¸c. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh su tÇm tranh ¶nh, bµi viÕt vÒ n¬i ë vµ n¬i lµm viÖc cña B¸c trong khu«n viªn Chñ TÞch Phñ.... - §äc s¸ch : B¸c Hå , Con ngêi - phong c¸ch. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: - Cho học sinh xem ảnh Bác Hồ đọc báo trong vờn Chủ Tịch Phủ. - Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà con là danh nhân v¨n ho¸ thÕ giíi . Bëi vËy , phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c Hå kh«ng chØ lµ phong cách sống và làm việc của ngời anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là của một nhà văn hoá lớn - một con ngời của nền văn hoá tơng lai. Vậy vẻ đẹp văn hoá của phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ g×? §o¹n trÝch díi ®©y phÇn nµo sÏ tr¶ lêi cho c©u hái Êy. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt. I. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. 1/ Tác giả: Lª Anh Trµ. 2/ T¸c phÈm ? Văn bản đợc trích từ tác phẩm nào? Đây là văn bản thuộc chủ đề hội nhập với thế giíi vµ b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n häc d©n téc. Giáo viên hớng dẫn cách đọc. giọng chậm r·i, b×nh tÜnh, khóc triÕt. II. §äc vµt×m hiÓu v¨n b¶n. 1. §äc : - Gi¸o viªn kiÓm tra mét vµi tõ khã ë chó thÝch. - BÊt gi¸c: tù nhiªn, ngÉu nhiªn, kh«ng dù định trớc. - §¹m b¹c: s¬ sµi, gi¶n dÞ, kh«ng cÇu k×, bµy vÏ. ? Em hãy xác định thể loại của văn bản? ? Văn bản này đợc trích từ bài viết nào ? Của Thể loại: văn bản nhật dung ai? thuộc chủ đề : sự hội nhập với ? Theo em v¨n b¶n trªn cã thÓ chia thµnh thÕ giíi vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n mÊy ®o¹n? Néi dung cña tõng ®o¹n? ho¸ d©n téc Bè côc cña v¨n b¶n: 3 ®o¹n - §o¹n 1: Tõ ®Çu.........rÊt hiÖn đại: Quá trình hình thành phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. - §o¹n 2:TiÕp.........h¹ t¾m ao : Những vẻ đẹp cụ thể của phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c. Học sinh đọc đoạn 1. -§o¹n 3: Cßn l¹i: B×nh luËn vµ.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Đoạn văn đã khái quát vốn tri thức văn hoá cña B¸c Hå nh thÕ nµo? Ýt cã vÞ l·nh tô nµo l¹i am hiÓu vÒ c¸c d©n téc, nh©n d©n thÕ giíi , v¨n ho¸ thÕ gi¬Ý s©u s¾c nh B¸c.) ? Bằng con đờng nào Ngời có đợc vốn tri thc v¨n ho¸ Êy? - Nhờ Bác đã dày công học tập , rèn luyện không ngừng suốt cuộc đời hoạt động cách m¹ng ®Çy gian tru©n. + §i nhiÒu n¬i , tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n hoá từ Phơng Đông đến Phơng Tây, khăp các Ch©u lôc ¸, ¢u,Phi ,Mü.. + Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng níc ngoµi,...-> §ã lµ c«ng cô giao tiÕp quan träng bậc nhất để tìm hiểu và giao lu với các dân téc trªn thÕ giíi . + Qua công việc, lao động mà học hỏi ...đến mức khá uyên thâm. + Häc trong mäi n¬i, mäi lóc. + Tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay, phê phán nh÷ng h¹n chÕ tiªu cùc. ? Trong quá trình học tập, rèn luyện Bác đã t¹o nªn mét phong c¸ch v¨n ho¸. §ã lµ phong c¸ch nµo. - mét nh©n c¸ch rÊt ViÖt Nam, b×nh dÞ ,rÊt Ph¬ng §«ng, rÊt Viªt Nam nhng còng rÊt mới và rất hiện đại. Có đợc phong cách đó cần có một ý chínghị lùc phi thêng. -> Mét sù kÕt hîp th«ng nhÊt vµ hµi hoµ bËc nhất trong lịch sử, dân tộc từ xa đến nay. TiÕt 2: V¨n b¶n:. khẳng định ý nghĩa của phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh . 2.T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Con đờng hình thành phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. - Vèn trÝ thøc v¨n ho¸ cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh rÊt s©u. => Nh÷ng ¶nh hëng quèc tÕ s©u đậm đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc ở Ngời để trở thành mét nh©n c¸ch rÊt ViÖt Nam, b×nh dÞ ,rÊt Ph¬ng §«ng, rÊt Viªt Nam nhng còng rÊt míi vµ rÊt hiện đại.. Phong c¸ch Hå ChÝ Minh. Lª Thanh Trµ. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Thấy đợc vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại thanh cao và giản dị. - Tõ lßng kÝnh yªu, tù hµo vÒ B¸c, häc sinh cã ý thøc tu dìng, häc tËp rÌn luyÖn theo g¬ng B¸c. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh su tÇm tranh ¶nh, bµi viÕt vÒ n¬i ë vµ n¬i lµm viÖc cña B¸c trong khu«n viªn Chñ TÞch Phñ.... - §äc s¸ch : B¸c Hå , Con ngêi - phong c¸ch. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: - Cho học sinh xem ảnh Bác Hồ đọc báo trong vờn Chủ Tịch Phủ. - Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà con là danh nhân v¨n ho¸ thÕ giíi . Bëi vËy , phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c Hå kh«ng chØ lµ phong cách sống và làm việc của ngời anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là của một nhà văn hoá lớn - một con ngời của nền văn hoá tơng lai. Vậy vẻ đẹp văn hoá của.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ g×? §o¹n trÝch díi ®©y phÇn nµo sÏ tr¶ lêi cho c©u hái Êy. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt. Học sinh đọc đoạn 2 b. Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí ? Lèi sèng rÊt b×nh dÞ, rÊt ViÖt Nam, rÊt Minh thÓ hiÖn trong phong c¸ch sèng Phơng Đông của Bác Hồ đợc biểu hiện và lam việc của Ngời. nh thÕ nµo? - Cã lèi sèng v« cïng gi¶n dÞ: + Nơi ở, nơi lam việc đơn sơ.... + Trang phôc hÕt søc gi¶n dÞ.... + Ăn uống đạm bạc ? V× sao cã thÓ nãi lèi s«ng cña B¸c Hå lµ sù kÕt hîp gi÷a gi¶n dÞ vµ thanh cao? - Cách sống giản dị đạm bạc nhng vô cïng thanh cao, sang träng + §©y kh«ng ph¶i la lèi sèng kh¾c khæ cña nh÷ng con ngêi tù vui trong c¶nh => Nét đẹp của lối sống rất Việt Nam nghÌo khã. + §©y còng kh«ng ph¶i c¸ch tù thÇn trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh ( gîi thánh hoá, tự làm cho khác đời , hơn cách sống của các vị hiền triết xa ) đời. + §©y lµ lèi sèng cã v¨n ho¸ -> m«t quan niệm thẩm mỹ , cái đẹp là sự c. ý nghÜa phong c¸ch Hå ChÝ Minh gi¶n dÞ tù nhiªn. Giáo viên đọc các câu thơ của Tố Hữu - Giống : các vị danh nho: không tự thần thánh hoá, tự làm khác cho đời, lập dị, ca ngîi vÒ B¸c: mµ lµ mét c¸ch di dìng tinh thÇn , mét "Mong....lèi mßn" Gi¸o viªn ph©n tÝch c©u: "Thu...t¨m ao" quan niÖm thÈm mü vÒ lÏ sèng. để thấy vẻ đẹp của cuộc sống gắn với - Khác : Đây là một lối sống của một ngêi céng s¶n l·o thµnh, mét vÞ Chñ thú quê đạm bạc thanh cao. TÞch Níc, linh hån d©n téc trong hai Học sinh đọc đoạn 3 ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh÷ng nÐt cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, Mü, x©y dùng chñ nghÜa x· héi. đẹp phong cách Hồ Chí Minh . ? Từ đó rút ra ý nghĩa cao đẹp của III. Tổng kết : 1. NghÖ thuËt : phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ g×? ? Để làm nổi bật những vẻ đẹp và phẩm - Kết hợp giữa kể chuyện, phân tích, chÊt cao quý cña phong c¸ch Hå ChÝ b×nh luËn Minh , ngời viết đã dùng nhng biện - Chọn lọc chi tiết tiêu biêủ. - So s¸nh c¸c bËc danh nho xa. ph¸p nghÖ thuËt nµo? - §èi lËp gi· c¸c phÈm chÊt.... ? C¸ch viÕt cña t¸c gi¶ ë v¨n b¶n nµy cã - DÉn chøng th¬ cæ , dïng tõ H¸nViÖt. 2. Néi dung gì đặc sắc. Ghi nhí : SGK ? Vậy qua bài học em thấy đợc những vẻ đẹp gì trong phong cách của Hồ Chí Minh ? 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc sinh th¶o luËn c¸c t×nh huèng, biÓu hiÖn cña lèi sèng cã v¨n ho¸ (thuéc chủ đề hội nhập và giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc) - So¹n bµi "§Êu tranh cho mét thÕ giíi v× hoµ b×nh". Ngµy So¹n: 22/ 8/ 2010 Ngµy D¹y: 24/ 8/ 2010.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TiÕt 3 c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. I. Mục tiêu cần đạt. - Củng cố kiến thức đã học về hội thoại lớp 8. - Nắm đợc các phơng châm hội thoại học ở lớp 9. - BiÕt vËn dông c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i trong giao tiÕp x· héi. II. ChuÈn bÞ. - Giáo viên đọc, soạn bài, bảng phụ. - Giáo viên đọc các tài liệu liên quan đến bài dạy. - Học sinh đọc trớc bài ở nhà. III. Tiến trình tổ chức các hoat động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: -Trong giao tiếp có những quy định tuy không nói ra thành lời nhng những ngêi tham gia giao tiÕp cÇn tu©n thñ nÕu kh«ng giao tiÕp sÏ kh«ng thµnh . Nh÷ng quy định đó thể hiện qua các phơng châm hội thoại (về lợng, về chất, quan hệ, c¸ch thøc, lÞch sù....) I.H×nh thµnh kiÕn thøc míi Giáo viên cho học sinh đọc đoạn hội thoại và 1Phơng châm về lợng tr¶ lêi c©u hái ë sgk ( t8). * VÝ dô1: ? B¬i nghÜa lµ g× ( di chuyÓn trong níc hoÆc trên mặt nớc bằng cử động của cơ thể). ? VËy An hái "häc b¬i ë ®©u" mµ Ba tr¶ lêi " ë dới nớc" thì câu trả lời có đáp ứng điều mà An muèn biÕt kh«ng? - Điều mà an cần biết là một địa điểm cụ thể - Câu trả lời của Ba không nào đó nh ở bể bơi thành phố , sông , hồ ,biển. mang nội dung mà An cần biết. ? CÇn tr¶ lêi nh thÕ nµo? ? C©u nãi trong giao tiÕp bao giê còng cÇn truyền tải một nội dung nào đó. Vậy câu trả lời cña An lµ hiÖn tîng kh«ng b×nh thêng trong giao tiÕp. ? Từ đó có thể rút ra bài học gì về giao tiếp? -> Khi nãi , c©u nãi ph¶i cã néi dung đúng với yêu cầu của giao ? Yªu cÇu häc sinh kÓ l¹i chuyÖn " Lîn cíi tiÕp, kh«ng nªn nãi Ýt h¬n ¸o míi" những gì mà giao tiếp đòi hỏi. ? V× sao truyÖn nµy l¹i g©y cêi? - TruyÖn nµy g©y cêi v× c¸c nh©n vËt nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. ? Lẽ ra họ phải hỏi và trả lời nh thế nào để ngời nghe biết đợc điều cần hỏi và cần trả lời ? - LÏ ra chØ hái : + B¸c cã thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y kh«ng? + N·y giê t«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶. ? Qua c©u chuyÖn nµy theo em cÇn ph¶i tu©n ->Trong giao tiÕp kh«ng nªn thñ yªu cÇu g× khi giao tiÕp ? nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. ? Khi giao tiÕp ta cÇn chó ý ®iÒu g×? *Ghi nhí : SGK : Khi giao tiÕp Gi¸o viªn liªn hÖ víi thc tÕ : cÇn chó ý : Cã thÓ xem bµi tËp lµm v¨n lµ mét v¨n b¶n héi + Nãi cho cã néi dung. thoại giữa học sinh và giáo viên....Vì không + Nội dung lời nói phải đáp ứng đọc kĩ đề bài, nắm đúng yêu cầu của đề nên đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp nhiÒu em bÞ phª lµ lan man , thõa ý , thiÕu ( kh«ng thõa , kh«ng thiÕu).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ý...........  §ã lµ khuyÕt ®iÎm ph¬ng ch©m vÒ lîng Giáo viên cho học sinh đóng diễn lại câu chuyÖn : "Qu¶ bÝ khæng lå" ? TruyÖn cêi nµy phª ph¸n ®iÒu g×? ?Nh vËy trong giao tiÕp cã ®iÒu g× cÇn tr¸nh? - Phª ph¸n tÝnh nãi kho¸c. ? NÕu kh«ng biÕt ch¾c tuÇn sau líp sÏ kh«ng cắm trại thì em có thông báo điều đó với các b¹n kh«ng? Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc: Khi giao tiếp phải : nói đúng sự thật , nói đúng cái tâm của mình , đúng tấm lòng mình , không nên nghĩ một đằng , nói một nẻo, nói thÕ nµy lµm thÕ kh¸c; §õng nãi nh÷ng ®iÒu g× mµ m×nh tin lµ kh«ng đúng hay không có bằng chứng xác thực. Nói đúng sự thật là phơng châm về chất trong hội tho¹i. Gi¸o viªn kÕt luËn ph¬ng ch©m vÒ chÊt. ? KÓ tªn nh÷ng c©u chuyÖn thµnh ng÷ , tôc ng÷ , tõ ng÷ chØ c¸ch nãi liªn quan tíi ph¬ng ch©m héi tho¹i vÒ chÊt. - Nãi cã s¸ch m¸ch cã chøng,nãi nh¨ng nãi cuéi, nãi tr¹ng, nãi dèi...... Gi¸o viªn híng dÉn bµi tËp 1 . Häc sinh lªn ch÷a.. Điền vào chỗ trống: Häc sinh lµm theo ba nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶. => §ã lµ ph¬ng ch©m vÒ lîng 2. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt * VÝ dô: "Qu¶ bÝ khæng lå" -> Trong giao tiÕp kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin là đúng sự thật.. -> §õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc.. II: Tæng kÕt ghi nhí  Ghi nhí : SGK III.LuyÖn tËp Bµi tËp 1: a. thõa côm tõ : "nu«i ë nhµ". Vì từ "gia súc" đã hàm chứa nghÜa lµ thó nu«i trong nhµ. b. thõa "hai c¸nh " v× tÊt c¶ c¸c loài chim đều có hai cánh . Bµi tËp 2: a/ nói có cách, mách có chứng b/ nói dối c/ nói mò d/ nói nhăng nói cuội e/nói trạng Các từ ngữ này đều chỉ cách nói tu©n thñ hoÆc vi ph¹m ph¬ng ch©m héi tho¹i vÒ chÊt.. 3.Cñng cè – hqíng dÉn vÒ nhµ. - Nắm đợc thế nào là phơng châm về lợng, phơng châm về chất trong hội tho¹i . - Lµm bµi tËp 5. - ¤n tËp l¹i v¨n b¶n thuyÕt minh. - §äc kÜ v¨n b¶n " H¹ Long - §¸ vµ Níc". Tr¶ lêi c©u hái ë SGK trang 12. Ngµy so¹n 22/ 8/ 2010 Ngµy d¹y. 24/8/2010.. TiÕt 4.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh . I. Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh làm cho văn bản thuyết minh sinh động hấp dẫn. - BiÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh. II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên đọc bài , soạn bài , đọc các tài liệu có liên quan đến bài giảng. - B¶ng phô. - Häc sinh chuÈn bÞ bµi ( môc I ) ë nhµ . III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học 1. KiÓm tra bµi cò 2. Bµi míi *Giíi thiÖu bµi: - ở chơng trình ngữ văn 8 các em đã đợc học , bớc đầu tạo lập văn bản thuyết minh . ở lớp 9 các em tiếp tục đợc học kiểu văn bản này với một số yêu cầu cao h¬n nh sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã t¸c dông g× vµ cô thÓ nh thÕ nµo bµi häc h«m nay chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. I. v¨n b¶n thuyÕt minh. ? V¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×? . - Lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vực đời sống nhằm củng cố tri thức khách quan về đặc điểm , tính chất , nguyên nhân,.... của c¸c hiÖn tîng vµ sù vËt trong tù nhiªn , x· héi. ? §Æc ®iÓm chñ yÕu cña v¶n b¶n thuyÕt minh lµ g× ? - §Æc ®iÓm : Cñng cè tri thøc ? Các phơng pháp thuyết minh thờng dùng đã khách quan về những sự vật , häc lµ g×? hiÖn tîng. - Ph¬ng ph¸p : §Þnh nghÜa , ph©n lo¹i , nªu vÝ dô , liÖt kª, sè liÖu . so s¸nh. Cho 2 hoặc 3 học sinh đọc diễn cảm văn bản ở II. Sử dụng một số biện pháp SGK . nghÖ thuËt trong v¨n b¶n ? Bài văn thuyết minh vấn đề gì? thuyÕt minh. ? Văn bản ấy có cung cấp vấn đề tri thức đối t- * Văn bản : Hạ Long - Đá và nợng không? Đặc điểm ấy có dễ dàng thuyết ớc. minh bằng cách đo đếm, liệt kê không? ? Vấn đề " Sự kì lạ của Hạ Long vô tận" đợc t¸c gi¶ thuyÕt minh b»ng c¸ch nµo? -> §èi tîng thuyÕt minh rÊt trõu - Sù k× l¹ cña H¹ Long thÓ hiÖn : tîng, ngêi viÕt ngoµi viÖc thuyÕt + Miêu tả sinh động : " Chính nớc.... có tâm minh về đối tợng còn phải truyền hån ". đợc cảm xúc và sự thích thú tới + Giải thích vai trò của nớc : Nớc tạo nên sự di ngời đọc. chuyÓn , di chuyÓn theo mäi c¸ch. + Nªu lªn triÕt lý : Trªn thÕ gian nµy ch¼ng cã gì là vô tri cả cho đến cả Đá. ? Theo em nÕu nh chØ dïng ph¬ng ph¸p liÖt kª ( Hạ Long có nhiều nớc , nhiều đảo , hang . động lạ lùng) thì đã nêu đợc sự kì lạ của Hạ Long cha? ? VËy t¸c gi¶ hiÓu sù "k× l¹" nµy lµ g×? G¹ch díi c©u v¨n nªu kh¸i qu¸t sù k× diÖu cña H¹ Long? C©u: "ChÝnh Níc.....cã t©m hån" ? Theo em tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào để giới thiệu sự kì lạ của Hạ.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Long ? DÉn chøng minh ho¹? - T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p tëng tîng vµ liªn tëng: + Tëng tîng nh÷ng cuéc d¹o ch¬i : "Níc t¹o....s¾c". + Khơi gợi cảm giác có thể có :đột nhiên, bçng, bçng nhiªn, ho¸ th©n -> Dïng phÐp nhân hoá để tả các đảo đá (gọi chúng là thập lo¹i chóng sinh, lµ thÕ giíi ngêi, bän ngêi b»ng đá hối hả trở về.....). Tuỳ theo góc độ di chuyển của khách, theo hơng ánh sáng rọi vào đá, mà thiên nhiên tạo nên thế giới sống động, biến hoá đến lạ lùng. ? Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy cã t¸c dông g× cho v¨n b¶n thuyÕt minh nµy? - T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p tëng tîng vµ liªn tëng: Giáo viên tiểu kết vấn đề. ? Qua viÖc t×m hiÓu v¶n b¶n : " §¸- Níc - H¹ Long" em rót ra nhËn xÐt g×? Häc sinh ph¸t biÓu - Gi¸o viªn kÕt luËn, häc sinh đọc to ghi nhớ.. - HS đọc VB. ? Vb trên giống như một truyện ngắn, 1 truyện vui, vậy đó có phải là Vb thuyết minh không? ? Tính chất thuyết minh của Vb ấy thể hiện ở những điểm nào? ? Kể tên những p/pháp thuyết minh được sử dụngtrong Vb? ? Chỉ ra nét đặc biệt của bài văn thuyết minh này? =>HS: sử dụng các bp nghệ thuật. ? Kể tên các bp nghệ thuật được sử dụng trong VB? Tác dụng của các b/pháp ấy?. * Ghi nhí : - Trong v¨n b¶n thuyÕt minh ngoài những phơng pháp đã học, để bài văn thuyết minh đợc sinh động hấp dẫn, ngời ta vận dụng mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt : kể , tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dô , nh©n ho¸.....( liªn tëng , tëng tîng ) - Khi sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn lu ý sö dông thÝch hîp, tập trung làm nổi bật đặc điểm của đối tợng thuyết minh gây hứng thú cho ngời đọc. III. LuyÖn tËp : II. Luyện tập: 1/ Bài 1: Vb “Ngọc Hoàng xử tội Ruồi Xanh” a/- Vb thuyết minh(có sử dụng một số b/pháp nghệ thuật). - Tính chất thuyết minh: giới thiẹu loài ruồi rất có hệ thống: tính chất chung về dòng họ, giống, loài; về các tập tính sinh sống, sinh đẻ, đặc điểm cơ thể; cung cấp các kiết thức chung đáng tin cậy về loài ruồi, thức tỉnh ý thức giữ gìn vệ sinh, phòng bệnh, ý thức diệt ruồi. - Các p/pháp thuyết minh: Định nghĩa, phân loại, số lliệu, liệt kê. b? Văn bản thuyết minh sử dụng các b/pháp nghệ thuật: nhân hoá; có tình tiết.  Tác dụng: Gây hứng thú cho người đọc bởi vừa là truyện vui vừa cung cấp thêm tri thức.. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - T×m c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè nghÖ thuËt..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Soạn kĩ mục I bài : " Luyện tập......thuyết minh" , mỗi nhóm một đề . - Đề định hớng : Thuyết minh chiếc nón , chiếc quạt . Ngµy soan 22/8/2010 Ngµy d¹y /8/200910 TiÕt 5 - LuyÖn tËp : sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. I. Mục tiêu cần đạt : - ¤n tËp , cñng cè, h×nh thøc ho¸ c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh: n©ng cao th«ng qua viÖc kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tæng hîp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh . II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn so¹n bµi , chuÈn bÞ c¸c ®o¹n v¨n mÉu. - b¶ng phô. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 2. KiÓm tra bµi cò Giao viªn kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bµi míi Gi¸o viªn kiÓm tra, cho häc sinh nhËn xÐt . Gi¸o viªn nhËn xÐt nh¾c nhë Gv:Tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn nhãm * Nhãm 1:ThuyÕt minh vÒ C¸i qu¹t . - Cho mét sè häc sinh ë nhãm 1 tr×nh bµy dµn ý , chi tiÕt , dù kiÕn c¸ch sö dông yÕu tè nghÖ thuËt trong bµi thuyÕt minh . §äc ®o¹n më bµi . - C¶ líp th¶o luËn , nhËn xÐt , bæ xung, söa ch÷a .... - Gi¸o viªn nhËn xÐt chung , híng dÉn lËp dµn ý , gîi ý c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghệ thuật sao cho đạt hiệu quả.. * Nhãm 2: ThuyÕt minh vÒ C¸i nãn. C¸ch thøc tiÕn hµnh t¬ng tù nhãm 1.. I. ChuÈn bÞ bµi ë nhµ.. II. LËp dµn ý: *Nhãm 1- §Ò 1:ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t. LËp dµn ý: 1. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ chiÕc qu¹t. 2. Th©n bµi: - §Þnh nghÜa vÒ c¸i qu¹t lµ mét dông cô nh thÕ nµo? - Họ nhà quạt đông đúc và có nhiều loại ra sao? - Mçi lo¹i cã cÊu t¹o vµ cã c«ng dông nh thÕ nµo? B¶o qu¶n ra sao? - GÆp ngêi b¶o qu¶n th× sè phËn qu¹t nh thÕ nµo? - Quạt ở công sở nhiều nơi không đợc b¶o qu¶n ra sao? - Ngµy xa qu¹t giÊy cßn lµ mét s¶n phẩm mỹ thuật ( Ngời ta vẽ tranh, đề th¬ lªn qu¹t, dïng qu¹t tÆng nhau lµm vËt kØ niÖm.) - Qu¹t ë n«ng th«n...., qu¹t kÐo ë c¸c nhµ quan ngµy tríc.... * Lu ý: Nªn sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuật : tự thuật, nhân hoá để kể... 3. KÕt bµi : C¶m nghÜ chung vÒ c¸i qu¹t trong đời sống hiện đại. *Nhãm 2 - §Ò: ThuyÕt minh vÒ c¸i nãn. LËp dµn ý: 1. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ chiÕc.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> nãn. 2. Th©n bµi: - LÞch sö chiÕc nãn. - CÊu t¹o chiÕc nãn. - Qui tr×nh lµm nãn. - Gi¸ trÞ kinh tÕ, v¨n ho¸ nghÖ thuËt cña chiÕc nãn. 3. KÕt bµi: C¶m nghÜ chung vÒ chiÕc nón trong đời sống hiện đại. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - So¹n bµi : " §Êu tranh.......hoµ b×nh" - Viết hoàn chỉnh bài văn cho một trong hai đề trên theo dàn ý đã lập.. TuÇn 2 Ngµy so¹n:26/ 8/2010 Ngµy d¹y: /8/ 2010. TiÕt 6 §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh.. G.G.M¸c-kÐt I. Mục tiêu cần đạt : - Giúp học sinh hiểu đợc nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản : Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó , là đấu tranh cho một thế giới hoà b×nh. - Thấy đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả : chứng cứ cụ thể , xác thực , c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. II. ChuÈn bi: - Giáo viên đọc tài liệu có liên quan đến bài dạy : Một vài mẩu tin thời sự quèc tÕ..... - Học sinh đọc bài, soạn bài, tìm hiểu chú thích .... III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1 KiÓm tra bµi cò 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: - Gi¸o viªn nãi vÒ hËu qu¶ cña viÖc nÐm 2 qu¶ bom nguyªn tö cña Mü xuèng thµnh phè Hi-r«-si-ma vµ Na-ga-sa-ki ë NhËt B¶n. - Sự ra đời của nguyên tử hạt nhân, vũ khí giết ngời hàng loạt của thế giới . - Từ đó chỉ ra mối đe doạ tiềm ẩn đối với nhân loại, yêu cầu đấu tranh vì một thÕ giíi hoµ b×nh lµ mét nhiÖm vô ®i ®Çu cña tÊt c¶ c¸c níc.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hoạt động của GV – HS. Nội dung bài học I.Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm ? Dùa vµo SGK h·y tr×nh bµy nh÷ng nÐt 1.T¸c gi¶ chÝnh vÒ t¸c gi¶ M¸c-kÐt Mac-ket nhµ v¨n C«-l«m-bi-a, sinh Hs tr×nh bµy n¨m 1928 GvnhËn xÐt §îc nhËn gi¶i thëng N«-ben vÒ ? Nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm v¨n häcn¨m 1982 Tháng 8-1986 sáu nớc họp tại mê-hi-cô để 2. T¸c phÈm kªu gäi chÊm døt ch¹y ®ua vò trang, thñ tiªu vũ khí hạt nhân để bảo đảm an ninh thế giới trong đó có tác giả. Văn bản này đợc trích từ b¶n tham luËn cña «ng II. §oc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n Giáo viên cùng 3- 4 học sinh đọc văn bản 1. Đọc : nhận xét cách đọc . KiÓu lo¹i: ? Xác định kiểu loại của văn bản? -Néi dung nhËt dông: NghÞ luËn ? Văn bản sử dụng phơng thức biểu đạt nào chính trị xã hội. lµ chñ yÕu? . Bè côc v¨n b¶n: 3 phÇn: ? §o¹n trÝch cã bè côc nh thÕ nµo? - Từ đầu.......tốt đẹp hơn: Nhân loại đang đứng trớc hiểm hoạ hạt nhân. - TiÕp.....xuÊt ph¸t cña nã: Chøng lÝ cho sù nguy hiÓm phi lÝ cña chiÕn tranh h¹t nh©n ( cuéc ®ua vò trang h¹t nh©n lµ v« cïng tèn kÐm) - Cßn l¹i : Lêi kªu gäi cña M¸ckÐt. ? H·y nªu luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña - LuËn ®iÓm: ChiÕn tranh h¹t nh©n v¨n b¶n? lµ mét hiÓm ho¹ khñn khiÕp ®ang ®e do¹ toµn thÓ loµi ngêi vµ sù sống trên trái đất. Vì vậy đấu tranh để loại bỏ nguy cơ ấy cho một thế giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cho toµn nh©n lo¹i -> nªn ngay ë nhan đề đấu tranh cho một thế giới hoµ b×nh. - HÖ thèng luËn cø: + Kho vũ khí hạt nhân đang đợc tµng tr÷ cã kh¶ n¨ng huû diÖt c¶ trái đất và các hành tinh khác trong hÖ mÆt trêi. + Ch¹y ®ua vò trang ( h¹t nh©n) lµ v« cïng tèn kÐm vµ hÕt søc phi lý. + ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ ®i ngîc l¹i lÝ trÝ loµi ngêi mµ cßn ngîc l¹i lÝ trÝ cña tù nhiªn, ph¶n l¹i ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn sù tiÕn ho¸. ( tr×nh bµy ) cña t¸c gi¶ ? + V× vËy tÊt c¶ chóng ta cã nhiÖm -> C¸c luËn cø m¹ch l¹c, chÆt chÏ, s©u s¾c -> vô ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n Đó là bộ xơng vững chắc của văn bản tạo đấu tranh vì một thế giới hoà bình. nªn tÝnh thuyÕt phôc c¬ b¶n cña lËp luËn. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n Học sinh đọc lại đoạn 1. a. HiÓm ho¹ chiÕn tranh h¹t nh©n. ? NhËn xÐt c¸ch më ®Çu cña t¸c gi¶ ? - Më ®Çu b»ng c©u hái . Tr¶ lêi b»ng mét thêi ®iÓm hiÖn t¹i( 8- 8- 1986). Víi con sè cô thÓ : + 5o.ooo đầu đạn hạt nhân tơng đơng với 4.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> tÊn thuèc næ trªn mét ngêi-> 12 lÇn biÕn mất mọi sự sống trên trái đất cộng với tất cả => Chứng minh cho ngời đọc thấy hµnh tinh ®ang xoay quanh mÆt trêi céng víi râ sù nguy c¬, hiÓm ho¹ khñng 4 hµnh tinh n÷a céng víi sù ph¸ huû thÕ khiÕp cña viÖc tµng tr÷ vò khÝ h¹t th¨ng b»ng cña hÖ mÆt trêi. nh©n trªn thÕ giíi (1986). ? Những thời điểm con số đợc nêu ra có tác - So sánh với thanh gơm Đa- môdụng gì ? clÐt vµ dÞch h¹ch ( lan truyÒn ? Tác giả so sánh sự nguy hiểm đó nh thế nhanh và chết ngời hàng loạt ). nµo ? Em hiÓu g× vÒ thanh g¬m §a-m«- clÐt vµ dÞch h¹ch. Giáo viên có thể củng cố thông tin về động đất , sóng thần ở năm quốc gia Nam á, bão Catrina. Gi¸o viªn : B×nh vµ ph©n tÝch 3. Củng cố-hướng dẫn về nhà. - So¹n bµi : " §Êu tranh.......hoµ b×nh" - Viết hoàn chỉnh bài văn cho một trong hai đề trên theo dàn ý đã lập.. Ngµy so¹n:26/ 8/2010 Ngµy d¹y: /8/ 2010. TiÕt 7 §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh.. G.G.M¸c-kÐt I. Mục tiêu cần đạt : - Giúp học sinh hiểu đợc nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản : Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó , là đấu tranh cho một thế giới hoà b×nh. - Thấy đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả : chứng cứ cụ thể , xác thực , c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. II. ChuÈn bi: - Giáo viên đọc tài liệu có liên quan đến bài dạy : Một vài mẩu tin thời sự quèc tÕ..... - Học sinh đọc bài, soạn bài, tìm hiểu chú thích .... III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1 KiÓm tra bµi cò 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: - Gi¸o viªn nãi vÒ hËu qu¶ cña viÖc nÐm 2 qu¶ bom nguyªn tö cña Mü xuèng thµnh phè Hi-r«-si-ma vµ Na-ga-sa-ki ë NhËt B¶n. - Sự ra đời của nguyên tử hạt nhân, vũ khí giết ngời hàng loạt của thế giới . - Từ đó chỉ ra mối đe doạ tiềm ẩn đối với nhân loại, yêu cầu đấu tranh vì một thÕ giíi hoµ b×nh lµ mét nhiÖm vô ®i ®Çu cña tÊt c¶ c¸c níc Hoạt động của GV – HS Nội dung bài học Học sinh đọc đoạn 2 . b. Ch¹y ®ua vò trang , chuÈn bÞ Gi¸o viªn ®a b¶ng thèng kª cho HS so s¸nh. chiÕn tranh h¹t nh©n vµ nh÷ng hËu ? Qua b¶n so s¸nh trªn em cã thÓ rót ra kÕt qu¶ cña nã. luËn g×? - Hµng lo¹t so s¸nh, dÉn chøng trong c¸c lÜnh vùc x· héi y tÕ, gi¸o dôc, ........ -> rÊt cÇn thiết trong cuộc sống con ngời ( đặc biệt là đối với những nớc nghèo, đang phát triển ) ? NhËn xÐt c¸ch ®a dÉn chøng vµ so s¸nh cña.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> t¸c gi¶? Học sinh đọc đoạn " Không đi ....điểm xuất ph¸t cña nã". ?LuËn cø mµ t¸c gi¶ nªu ra ë ®o¹n v¨n nµy lµ g×? Gi¸o viªn gi¶i thÝch kh¸i niÖm : lÝ trÝ tù nhiªn, qui luËt tù nhiªn, logic tÊt yÕu cña tù nhiªn. ? Tác giả đã đa ra những dẫn chứng nào để chøng tá sù huû diÖt cña chiÕn tranh nh©n lo¹i v« cïng kinh khñng . + 180 triÖu n¨m b«ng hång míi në . + 4 kỉ địa chất con ngời hát hay.... + ThÕ mµ chØ cÇn " bÊm nót mét c¸i " qu¸ trình vĩ đại và tốn kém đó " trở lại điểm xuất ph¸t cña nã . ? Điều đó có ý nghiã gì? Giáo viên : Nh vậy ông đã chỉ ra cho mỗi ngời , mỗi quốc gia , thấy rõ hiểm hoạ vũ khí h¹t nh©n , ch¹y ®ua vò trang khñng khiÕp nh thÕ nµo? Học sinh đọc đoạn 3. ? Bøc th«ng ®iÖp mµ t¸c gi¶ muèn göi g¾m tíi mäi ngêi lµ g×? - Hãy đấu tranh ngăn chặn chiến tranh hạt nh©n, cho mét thÕ giíi hoµ b×nh :" Chúng ta đến đây ...công bằng". ? Mác - két đã có đề nghị gì? - CÇn lËp mét nhµ b¨ng lu gi÷ trÝ nhí tån t¹i đợc cả sau thảm hoạ hạt nhân... Giáo viên : Mác-két đã có một cách nói độc đáo lên án những kẻ hiếu chiến đã , đang gây ra cuéc ch¹y ®ua vò trang , ®e do¹ cuéc sèng hoµ b×nh , yªn vui cña d©n téc vµ nh©n lo¹i. T©m hån «ng ch¸y báng mét niÒm khao kh¸t hoµ b×nh cho nh©n lo¹i. ? TÝnh thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn cña v¨n b¶n nhËt dông nghÞ luËn- chÝnh trÞ - x· héi nµy lµ nh÷ng yÕu tè nµo ? ? C¶m nghÜ cña em sau khi häc xong v¨n b¶n : " §Êu tranh v× mét thÕ giíi ho¹ b×nh"? - Häc sinh ph¸t biÓu nhËn xÐt . - Học sinh đọc to ghi nhớ. -> C¸ch so s¸nh toµn diÖn , cô thÓ cã t¸c dông lµm næi bËt sù tèn kÐm ghª gím , tÝnh chÊt phi lÝ cña cuéc ch¹y ®ua vò trang. -> Cã søc thuyÕt phôc cao. - ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ tiªu diÖt nh©n lo¹i mµ cßn thiªu huỷ sự sống trên trái đất -> Phản lí trÝ cña tù nhiªn.. -> TÝnh chÊt ph¶n tù nhiªn cña chiÕn tranh h¹t nh©n nÕu næ ra nã sÏ ®Èy lïi sù tiÕn ho¸ cña sù sèng trong tù nhiªn -> ChiÕn tranh h¹t nhân mang tính chất phản động. c. Lêi kªu gäi cña M¸c- kÐt vÒ nhiÖm vô khÈn thiÕt cña chóng ta.. -> Nh©n lo¹i cÇn gi÷ g×n kÝ øc cña m×nh, lÞch sö sÏ lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc hiÕu chiÕn ®Èy nh©n lo¹i vµo th¶m ho¹ h¹t nh©n. III. Tæng kÕt. 1NghÖ thuËt 2.Néi dung Ghi nhí: SGK. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc sinh lµm b¹i tËp 5 SGK. - So¹n bµi " Tuyªn bè .... Ngµy so¹n: 30/8/ 2010 Ngµy d¹y: /9/2010. TiÕt 8 C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i ( tiÕp ).

<span class='text_page_counter'>(14)</span> I. Mục tiêu cần đạt : * Giúp học sinh - Nắm đợc nội dung phơng châm quan hệ, phơng châm cách thức, phơng ch©m lÞch sù . - BiÕt vËn dông nh÷ng ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp. II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên đọc các tài liệu có liên quan tới bài giảng . - So¹n bµi, chuÈn bÞ giÊy khæ to, bót d¹. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo ph¬ng ch©m vÒ lîng, ph¬ng ch©m vÒ chÊt trong héi tho¹i. - Lµm bµi tËp 5. 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi ? Thµnh ng÷ " ¤ng nãi gµ bµ nãi vÞt" dùng để chỉ tình huống hội thoại nh thế nµo? " ¤ng nãi gµ bµ nãi vÞt "-> ChØ t×nh huống hội thoại mỗi ngời nói một đằng, kh«ng khíp nhau, kh«ng hiÓu nhau . ? §iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh vËy ? ( con ngêi sẽ không giao tiếp đợc với nhau và nhau và những hoạt động xã hội sẽ trở nên rối lo¹n ) Từ đó giáo viên khẳng định: Học sinh đọc to ghi nhớ.. I. H×nh thµnh kiÕn thøc míi 1. Ph¬ng ch©m quan hÖ * VÝ dô:. * Kết luận: Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề tài mà hội thoại đang đề cập, tránh lạc đề-> phơng châm quan hệ . ? Thµnh ng÷ : " d©y cµ ra d©y muèng ", 2. Ph¬ng ch©m c¸ch thøc : " lúng búng nh ngậm hột thị " dùng để chỉ * Ví dụ1: nh÷ng c¸ch nãi nh thÕ nµo ? - D©y cµ ra d©y muèng, Lóng bóng nh ngËm hét thÞ. + ChØ c¸ch nãi dµi dßng, rêm rµ ( tn1). + ChØ c¸ch nãi Êp óng kh«ng thµnh lêi, kh«ng rµnh m¹ch (tn2). -> Khi giao tiÕp cÇn nãi ng¾n gän ? Nh÷ng c¸ch nãi ¶nh hëng nh thÕ nµo rµnh m¹ch . đến giao tiếp ? ( Ngời nghe khó tiếp nhận, hoặc tiếp nhận không đúng nội dung đợc * Ví dụ 2: truyền đạt -> kết quả giao tiếp không đạt "Tôi đồng ý với những nhận định về yªu cÇu ). truyÖn ng¾n cña «ng Êy. ? Qua đó có thể rút ra bài học gì trong giao tiÕp? ? Cã thÓ hiÓu c©u sau theo mÊy c¸ch : "Tôi đồng ý ...ông ấy" ? -> Tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå . - Cách 1: Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyện ngắn. - Cách 2: Tôi đồng ý với những nhận định của một ngời nào đó về truyện ngắn của 3. Ph¬ng ch©m lÞch sù. «ng Êy. * VÝ dô : " Ngêi ¨n xin" ? §Ó ngêi nghe kh«ng hiÓu lÇm ph¶i nãi nh thÕ nµo? ? VËy trong giao tiÕp cÇn tu©n thñ ®iÒu g×? * Kết luận : Trong giao tiếp dù địa vị Häc sinh ph¸t biÓu nhËn xÐt. Gi¸o viªn xã hội và hoàn cảnh của ngời đối thoại kết luận gọi một học sinh đọc to ghi nhớ. nh thế nào thì ngời nói cũng phải chú.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Học sinh đọc " Ngời ăn xin" ? V× sao ngêi ¨n xin vµ cËu bÐ trong truyện đều cảm thấy mình đã nhận đợc từ ngời kia một cái gì đó? - Cả hai đều không có của cải , tiền bạc nhng họ cảm thấy nhận đợc tình ngời mà ngời kia đã dành cho mình, đặc biệt lµ t×nh c¶m cña cËu bÐ víi ngêi ¨n xin ? Cã thÓ rót ra bµi häc g× tõ truyÖn nµy? Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. Gi¸o viên gọi 1 em đọc to ghi nhớ 3.. ý đến cách tôn trọng đối với ngời đó . (Không vì cảm thấy ngời đối thoại thÊp kÐm h¬n m×nh mµ dïng nh÷ng lêi lÏ thiÕu lÞch sù).. II. Tæng kÕt- ghi nhí. Ghi nhí: SGK III. Luyện tập. 1/ Bài 1: HS đọc bài tập(1) và xác định yêu cầu - Những câu tục ngữ, ca dao k/định ? Những câu ca dao trên khuyên c/ta điều vai trò của ngôn ngữ trong đ/sống và gì? khuyên ta trong giao tiếp nên dùng lời ? Sưu tầm them ca dao cùng chủ đề? lẽ lịch sự, nhã nhặn. - VD: Vàng thì thử lửa thử than Chuông kêu thử tiếng người ngoan thử lời - HS dùng PHT ; GV thu, chấm. 2/ Bài 3: a/ …nói mát. b/ …nói hớt. c/…nói móc. d/ …nói leo. e/ …nói ra đầu ra đũa. => a,b,c,d: p/châm lịch sự e: p/châm cách thức 3/ Bài 5: - GV chia nhóm, HS giải nghĩa từ. a/ Nói băm nói bổ : nói bốp chát, xỉa xói, thô bạo => p/ châm lịch sự. b/ Nói như đấm vào tai:nói mạnh, trái Cho HS thi đua giữa các nhóm: giải thích ý người khác, khó tiếp thu =>p/châm nhanh, chính xác… lịch sự. c/ điều nặng tiếng nhẹ: nói trách móc, chì chiết => p/châm lịch sự. d/ nửa úp nửa mở: mập mờ, không nói ra hết ý => P/châm cách thức. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Lµm l¹i bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: 30/8/2010 Ngµy d¹y: /9/2010 TiÕt 9 : sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh. I. Mục tiêu cần đạt : - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh vµ v¨n b¶n miªu t¶..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Cã kÜ n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh . II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn so¹n bµi chuÈn bÞ c¸c ®o¹n v¨n mÉu. - b¶ng phô. - Học sinh đọc kĩ bài. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : 1. KiÓm tra bµi cò : Trong v¨n b¶n thuyÕt minh , ngoµi viÖc sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p so s¸nh liệt kê phân tích, dùng số liệu định nghĩa,......ngời ta còn sử dụng những biện pháp nghÖ thuËt nµo n÷a ? Nªu t¸c dông cña nã trong v¨n b¶n thuyÕt minh ? 2. Bµi míi *Giíi thiÖu bµi: Trong văn bản thuyết minh, khi phải trình bày các đối tợng cụ thể trong đời sèng nh loµi c©y, c¸c di tÝch, th¾ng c¶nh, c¸c thµnh phè, m¸i trêng, nh©n vËt,....bªn cạnh việc thuyết minh rõ ràng mạch lạc, các đặc điểm, giá trị , quá trình hình thành của đối tợng thuyết minh ....cũng cần sử dụng yếu tố miêu tả để làm cho đối tîng hiÖn lªn cô thÓ, gÇn gòi, dÔ c¶m, dÔ nhËn. VËy miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh thÓ hiÖn cô thÓ nh thÕ nµo? Cã kh¸c g× so víi vai trß miªu t¶ trong v¨n häc, t¸c dông nh thÕ nµo trong v¨n b¶n thuyÕt minh? Bµi häc h«m nay chóng ta sÏ lµm rõ điều đó. I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n Học sinh đọc to văn bản. thuyÕt minh . ? Nhan đề văn bản có ý nghĩa gì ? * T×m hiÓu v¨n b¶n : C©y chuèi...ViÖt Nam. Học sinh thảo luận - phát biểu - 1, Nhan đề : nhấn mạnh vai trò của cây nhËn xÐt. Gi¸o viªn kÕt luËn. chuối đối với đời sống vật chất , tinh thần của ngời Việt Nam từ xa đến nay. Đồng thời thể hiện thái độ đúng đắn của con ngêi trong viÖc nu«i trång ch¨m sãc, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c gi¸ trÞ cña c©y chuèi. 2, Những đặc điểm tiêu biểu của cây ? T×m nh÷ng c©u v¨n thuyÕt minh vÒ chuèi : đặc điểm cây chuối ? - §o¹n 1 : C©u 1, 3, 4. Gi¸o viªn cho häc sinh ph¸t biÓu - - §o¹n 2 : C©u 1. nhËn xÐt - bæ sung. - §o¹n 3 : Giíi thiÖu qu¶ chuèi , nh÷ng lo¹i chuèi vµ c«ng dông : + Chuối chín để ăn . + Chuối xanh để chế biến thức ăn . + Chuối để thờ cúng. mçi lo¹i chia ra nh÷ng c¸ch dïng , c¸ch nÊu mãn ¨n , c¸ch thê kh¸c nhau.... 3, Nh÷ng c©u v¨n miªu t¶ c©y chuèi : ? Hãy xác định câu văn miêu tả về - Đoạn 1 : Câu 1 : Đi khắp Việt Nam.....núi c©y chuèi? rõng. Häc sinh ph¸t biÓu - nhËn xÐt. - §o¹n 3 : Gi¸o viªn kÕt luËn. + C©u 3: Chuèi trøng cuèc...trøng quèc. + C©u 5: Kh«ng thiÕu......gèc c©y. + C©u 8: Chuèi xanh......mãn gái. -> Tác dụng : Văn bản đã vận dụng yếu tố ? Cho biết tác dụng của yếu tố miêu miêu tả một cách thích hợp để giúp ngời tả đó? đọc hình dung đợc đối tợng cần đợc thuyết minh ( cây chuối trong đời sống Việt Nam nãi chung chø kh«ng ph¶i miªu t¶ mét c©y chuèi, hay mét rõng chuèi cô thÓ ). Miªu t¶ ở đây nhằm giúp ngời đọc hình dung các chi tiÕt vÒ lo¹i c©y, l¸, th©n, qu¶ chuèi..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> ? Theo yªu cÇu cña v¨n b¶n thuyÕt minh cã thÓ bæ sung nh÷ng g× ? ( ThuyÕt minh? Miªu t¶? C«ng dông ) Häc sinh th¶o luËn 3 nhãm. Tr×nh bày kết quả. Giáo viên định hớng cho häc sinh .. Giáo viên khái quát lại vấn đề. ? YÕu tè miªu t¶ cã t¸c dông g× trong v¨n b¶n thuyÕt minh. Học sinh đọc to ghi nhớ. ? Vb thuyết minh trên có thể bổ sung thêm những gì? Em hãy cho biết thêm công dụng của bắp chuối, lá, nõn, thân chuối..? =>HS t/luận, cbị BT1. - Đọc y/cầu; HS làm bài. ? Đọc và chỉ ra y/tố miêu tả trong đọan văn?. 4, Cã thÓ thªm c¸c ý : * ThuyÕt minh : - Ph©n lo¹i chuèi : Chuèi t©y ( th©n cao, mµu tr¾ng, qu¶ ng¾n ); Chuèi hét ( th©n cao, mµu tÝm sÉm, qu¶ ng¾n, trong ruét cã hét ); Chuèi tiªu ( th©n thÊp, mÇu sÉm, qu¶ dµi); Chuèi ngù ( th©n cao mÇu sÉm qu¶ nhá )...... - Th©n gåm nhiÒu líp bÑ,... - L¸ gåm cã cuèng l¸, l¸. - Nân chuèi: Mµu xanh. - Hoa chuèi : mµu hång, cã nhiÒu líp bÑ. - Gèc cã cñ vµ rÔ. * Miªu t¶ : - Th©n trßn, m¸t rîi mäng níc.... - Tµu l¸ xanh rên, bay xµo x¹c trong giã, vÉy ãng ¶ díi ¸nh tr¨ng.... * C«ng dông : - Th©n c©y chuèi non th¸i ghÐp vµo rau sèng, ¨n rÊt m¸t -> gi¶i nhiÖt, lµm phao b¬i, kÕt bÌ vît s«ng . - Hoa chuối : Thái bằng sợi mỏng để ăn sèng, xµo, ném.... - Quả chuối : Vị thuốc quý trong đông y..... II. Tæng kÕt-ghi nhí. * Ghi nhí : SGK. III. LuyÖn tËp : 1/ Bài 1: Bổ sung y/tố miêu tả vào các chi tiết th/minh. - Thân cây chuối có hình dáng thẳng, tròn như một cái cột trụ mọng nước, gợi cảm giác mát mẻ, dễ chịu. - Lá chuối tươi xanh, ưỡn cong cong dưới á/trăng, thỉnh thoảng lại vẫy lên phần phật trong đêm khuya… - Bắp chuối màu phơn phớt hồng… - Nõn chuối màu xanh non… 2/ Bài 2: Câu 3: Tách ….. , nó có tai. => HS dùng PHT; Gv thu chấm Câu4: Chén của ta không có tai. chữa. Câu 5,6,7: khi mời ai…uống rất nóng 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc sinh lµm bµi tËp ë s¸ch bµi tËp. - So¹n bµi vµ chuÈn bÞ môc I ë tiÕt " LuyÖn tËp sö dông....thuyÕt minh". Ngµy so¹n: 30/8/2010 Ngµy d¹y: /9/2010. TiÕt 10 :.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> LuyÖn tËp sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh . I. Mục tiêu cần đạt : - TiÕp tôc «n tËp, cñng cè vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh, cã n©ng cao th«ng qua viÖc kÕt hîp víi miªu t¶. - RÌn kÜ n¨ng tæng hîp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh . II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên soạn bài, đọc tài liệu có liên quan. - Häc sinh chuÈn bÞ môc I . III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò YÕu tèmiªu t¶ sö dông trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã t¸c dông g×? 2.Bµi míi Giíi thiÖu bµi: * Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh - NhËn xÐt chung vÒ trêng hîp c¸ biÖt..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo viên ghi đê lên bảng : ? Đề yêu cầu trình bày vấn đề gì? * Gîi ý : ? Côm tõ " Con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam " bao gåm nh÷ng ý g× ? ( §ã lµ cuéc sèng cña ngêi lµm ruéng, con tr©u trong việc đồng áng, con trâu trong cuéc sèng lµng quª....) ? Với vấn đề này cần trình bày những ý g× ?. ? Cã thÓ sö dông ý nµo trong bµi thuyÕt minh khoa häc? ? Hãy lập dàn ý cho đề bài trên? Häc sinh ph¸t biÓu, gi¸o viªn nhËn xÐt, lËp ra mét dµn ý chung nhÊt.. ? Đối với dàn ý này, em sẽ dự định đa yÕu tè miªu t¶ vµo yÕu tè nµo? ( Häc sinh tù do ph¸t biÓu ) . ? Néi dung cÇn thuyÕt minh trong më bµi lµ g× ? yÕu tè miªu t¶ sö dông nh thÕ nµo ? Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lµm vµo vë, gäi mét sè em vµ ph©n tÝch, đánh giá.. I. Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý : §Ò bµi : Con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam. 1. Tìm hiểu đề, tìm ý : * Yêu cầu của đề : Giíi thiÖu, thuyÕt minh vÒ vÞ trÝ, vai trò của con trâu trong đời sống của ngời n«ng d©n, trong nghÒ n«ng cña ngêi ViÖt Nam. * C¸c ý lín : - Con tr©u trong nghÒ lµm ruéng : lµ søc kéo để cày, bừa, kéo xe, trục lúa .... - Con trâu trong lễ hội đình đám. - Con tr©u cña nguån cung cÊp thÞt, da để thuộc sừng trâu dùng để làm đồ mỹ nghÖ. - Con tr©u lµ nguån tµi s¶n lín cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam. - Con trâu đối tuổi thơ. * Cã thÓ sö dông tri thøc nãi vÒ søc kÐo cña tr©u. 2. LËp dµn ý : * Më bµi : Giíi thiÖu chung vÒ con tr©u trên đồng ruộng Việt Nam. * Th©n bµi : - Con tr©u trong nghÒ lµm ruéng lµ søc kÐo cµy, bõa, kÐo xe.... - Con trâu trong lễ hội, đình đám.... - Con tr©u lµ tµi s¶n lín nhÊt. - Con tr©u trong viÖc cung cÊp thùc phẩm và chế biến đồ mĩ nghệ. - Con trâu đối với tuổi thơ. * KÕt luËn : Con tr©u trong t×nh c¶m cña ngêi d©n. II. LuyÖn tËp : *Híng dÉn viÕt ®o¹n më bµi cã néi dung thuyÕt minh vµ miªu t¶. Më bµi : Giíi thiÖu chung vÒ con tr©u trên đồng ruộng Việt Nam. C¸ch 1 : ë ViÖt Nam trªn bÊt k× miÒn quê nào đều thấy hình bóng con trâu trên đồng ruộng...... C¸ch 2 : Nªu c©u tôc ng÷, ca dao vÒ tr©u. C¸ch 3 : T¶ c¶nh trÎ em ch¨n tr©u, cho tr©u t¾m, tr©u ¨n cá.... .....Từ đó giới thiệu vị trí của con trâu trong đời sống nông thôn Việt Nam. * Híng dÉn häc sinh viÕt phÇn th©n bµi : 1. Giíi thiÖu con tr©u trong mét sè lÔ héi. 2. Giíi thiÖu con tr©u víi tuæi th¬ ë n«ng th«n..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> 3. Cñng cè – híng dÉn vÒ nhµ. - ViÕt ®o¹n v¨n cho c¸c phÇn cßn l¹i cña th©n bµi , kÕt bµi. - Soạn bài tiếp theo, chuẩn bị ôn tập tốt để làm bài viết Tập Làm Văn số 1.. TuÇn 3 Ngµy so¹n:5/9/2010 Ngµy d¹y: /9/2010. TiÕt 11 Tuyên bố thế giới về sự sống còn , quyền đợc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em.. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Thấy đợc thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay, tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. - Hiểu đợc sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề bảo vệ, ch¨m sãc trÎ em. II. ChuÈn bÞ: - V¨n b¶n Tuyªn bè..... - Häc sinh so¹n kÜ bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : ? Sự gần gũi và khác biệt giữa chiến tranh hạt nhân và động đất, sóng thần là g×? ? Mỗi ngời chúng ta cần phải làm gì để góp phần vào công cuộc đấu tranh vì mét thÕ giíi hoµ b×nh? 3. Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi. B¸c Hå tõng viÕt " TrÎ em ........ngoan". TrÎ em ViÖt Nam h«m nay, còng nh trẻ em trên toàn thế giới đang đứng trớc những thuận lợi to lớn về sự chăm sóc nuôi dỡng, giáo dục nhng đồng thời cũng đang gặp những thách thức, những câu trả lời không nhỏ, ảnh hởng xấu đến tơng lai phát triển của các em . Một phần bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn , quyền đợc bảo vệ và phát triển trẻ em tại Hµ Néi cÊp cao thÕ giíi häp t¹i liªn hîp quèc ( MÜ ) c¸ch ®©y 15 n¨m ( 1990 ) đã nói lên tầm quan trọng của vấn đề này.. ? Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào? Ba học sinh đọc. Gi¸o viªn kiÓm tra tõ khã häc sinh . - Tăng trởng : Phát triển theo hớng tốt đẹp, tiÕn bé. - Vô gia c : Không gia đình không nhà ở. ? Xác định kiểu loại văn bản ?. I.Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm: 1. T¸c gi¶ 2. T¸c phÈm ViÕt 30/9/1990 II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc :. KiÓu lo¹i : V¨n b¶n nhËt dông : nghÞ luËn chÝnh trÞ x· héi ..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> ? V¨n b¶n cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn ? Ngoµi ra v¨n b¶n cßn hai phÇn : Nh÷ng cam kÕt, nh÷ng bíc tiÕp theo.. Bè côc : - Më ®Çu : LÝ do cña b¶n tuyªn ng«n. -Sù th¸ch thøc : Thùc tr¹ng trÎ em ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc v¨n b¶n. trên thế giới trớc các nhà lãnh đạo -> Bè côc râ rµng, m¹ch l¹c, liªn kÕt c¸c chÝnh trÞ. phÇn chÆt chÏ. - C¬ héi : Nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lợi để thực hiện nhiệm vụ quan . träng. - NhiÖm vô : Nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ. Học sinh đọc lại mục 1, 2. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n : ? Nội dung và ý nghĩa của từng mục vừa đọc a. Phần mở đầu : - Mục 1 : Nêu vấn đề, giới thiệu mục đích vµ nhiÖm vô cña héi nghÞ cÊp cao thÕ giíi. - Mục 2 : Khẳng định quyền đợc sống, quyền đợc phát triển trong hoà bình, hạnh phóc cña mäi trÎ em trªn thÕ giíi, kªu gäi khẩn thiết toàn nhân loại hãy quan tâm đến vấn đề này . > Nêu vấn đề một cách ngắn gọn, ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ phÇn më bµi ? rõ, có tính chất khẳng định. b. Sù th¸ch thøc : Học sinh đọc phần " Thách thức" + BÞ trë thµnh n¹n nh©n cña chiÕn ? ở phần này bản tuyên bố đã có nội dung tranh, chủ nghĩa khủng bố, phân g× ? biÖt chñng téc, sù x©m lîc chiÕm - Nêu lên khá đầy đủ, cụ thể về tình trạng đóng và thôn tính của nớc r¬i vµo hiÓm ho¹, cuéc sèng khæ cùc vÒ ngoµi ...... nhiều mặt của trẻ em trên thế giới hiện nay. + Bị thảm hoạ đói nghèo, vô gia c, ? VËy thùc tÕ cña trÎ em thÕ giíi ra sao? dÞch bÖnh, « nhiÔm m«i trêng, mï Gi¸o viªn liªn hÖ : n¹n bu«n b¸n trÎ em, trÎ ch÷ ...... em bÞ m¾c HIV, trÎ sím ph¹m téi, trÎ em + NhiÒu trÎ em chÕt ( 40000 ch¸u / Nam á sau động đất, sóng thần. ngµy ) v× suy dinh dìng, bÖnh tËt. ? Hãy xác định vai trò của mục 3, 7 ? Môc 3 : cã t¸c dông chuyÓn ®o¹n, chuyển ý, giới hạn vấn đề. - Môc 7 : kÕt luËn cho phÇn "th¸ch thøc" nhËn nhiÖm vô. Gi¸o viªn tiÓu kÕt chuyÓn kÕt môc 3. c. Nh÷ng c¬ héi : Häc sinh tù tãm t¾t nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nªu trong môc 8, 9 ? - Sù liªn kÕt l¹i cña c¸c quèc gia trªn cïng ý thức cao của cộng đồng thế giới t¨ng cêng phóc lîi trÎ em. - Công ớc về quyền trẻ em đợc khẳng định về mặt pháp lý, tạo cơ hội mới để quyền và -> Đảng và Nhà nớc Việt Nam đã phúc lợi của trẻ em thực sự đợc tôn trọng . quan tâm đến vấn đề trẻ em đợc - Sù hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng cã hiÖu qu¶ . thùc hiÖn ë mét sè chÝnh s¸ch, viÖc Em có suy nghĩ gì về điều kiện của đất nớc làm : ta hiÖn t¹i? Học sinh đọc mục 10, 17. ? Dùa trªn c¬ së thùc tÕ cña cuèc sèng trÎ d. Nh÷ng nhiÖm vô : em trªn thÕ giíi hiÖn nay, c¸c c¬ héi ë phÇn - C¸c nhiÖm vô trªn cÇn ë sù nç lùc trớc tuyên bố đã nêu ra các nhiệm vụ gì ? liên tục, sự phối hợp đồng bộ giữa Hs tr×nh bµy. c¸c níc, sù hîp t¸c quèc tÕ. ? Em có nhận xét gì về các trình bày vấn đề -> ý, lời dứt khoát, mạch lạc rõ ë môc nµy ? rµng. ? Nªu nh÷ng nÐt nghÖ thuËt chÝnh cña t¸c III. Tæng kÕt ..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> phÈm? ? Em nhËn thøc nh thÕ nµo vÒ tÇm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này . Gi¸o viªn cho häc sinh ghi nhí . ? Em đã biết đợc những vấn đề gì của Đảng bộ, chính quyền địa phơng nơi em ở thể hiện sù b¶o vÖ, quan t©m, ch¨m sãc trÎ em? Häc sinh tù liªn hÖ. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc sinh häc thuéc ghi nhí. - Lµm phÇn c©u hái luyÖn tËp. - So¹n bµi " Ngêi con g¸i Nam X¬ng ".. 1. NghÖ thuËt - Lêi v¨n râ rµng døt kho¸t, bè côc chÆt chÏ, dÉn chøng toµn diÖn 2.Néi dung 2. Ghi nhí : SGK.. Ngµy so¹n: /9/2010 Ngµy d¹y: 9/2010 TiÕt 13 : C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i (TiÕp) I. Mục tiêu cần đạt : - Hiểu đợc mối liên hệ giữa phơng châm hội thoại với tình huống giao tiếp. - Hiểu đợc phơng châm hội thoại không phải là những quy định bắt buộc trong mäi t×nh huèng giao tiÕp v× nhiÒu lÝ do kh¸c nhau, c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i có khi không đợc tuân thủ . II. ChuÈn bÞ: - B¶ng phô cã ghi vÝ dô . - Học sinh xem các phơng châm hội thoại đã học. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : Giáo viên lồng kiểm tra kiến thức đã học về các phơng châm hội thoại đã học trong qu¸ tr×nh bµi míi. 2. Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi : Học sinh đọc truyện : I.H×nh thµnh kiÕn thøc míi ? Nhân vật chàng rể có tuân thủ đúng phơng 1. Quan hệ giữa phơng châm ch©m lÞch sù kh«ng? T¹i sao? héi tho¹i víi t×nh huèng giao - Nh©n vËt chµng rÓ, víi c©u nãi : " Cã g× tiÕp . đâu....phải không?"đã tuân thủ phơng châm * Ví dụ : Truyện " Chào hỏi ". lịch sự vì nó thể hiện sự quan tâm đến ngời kh¸c. ? Câu hỏi ấy đợc sử dụng có đúng lúc, đúng chç kh«ng? T¹i sao? - Câu hỏi của chàng rể sử dụng không đúng lúc, đúng chỗ, vì ngời đợc hỏi đâng ở trên cao nên phải vất vả trèo xuống để trả lời-> Chàng rÓ trë thµnh quÊy rèi ngêi kh¸c. ? Tõ c©u truyÖn trªn em rót ra bµi häc g× trong -> Khi giao tiÕp kh«ng nh÷ng giao tiÕp? ph¶i tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi thoại mà còn phải nắm đợc các đặc điểm của tình huống giao tiếp Lu ý : Cã thÓ mét c©u nãi th× thÝch hîp trong nh : nãi víi ai, nãi khi nµo, nãi ë tình huống này, nhng lại không thích hợp đâu, nhằm mục đích gì? trong t×nh huèng kh¸c. Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc, gäi häc 2. Nh÷ng trêng hîp kh«ng tu©n.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> sinh đọc to ghi nhớ Gi¸o viªn chÐp vÝ dô sau vµo b¶ng phô : a, - CËu häc b¬i ë ®©u vËy ? - ë díi níc chø cßn ë ®©u . b, Ðn lµ mét loµi chim cã hai c¸nh . c, Anh ta nãi mét tÊc lªn trêi. d, ¤ng nãi gµ bµ nãi vÞt . e, Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau. ? H·y cho biÕt trong c¸c vÝ dô trªn, ph¬ng châm hội thoại nào không đợc tuân thủ ? Vì sao? Häc sinh ph¸t biÓu c¸ nh©n - nhËn xÐt. Gi¸o viªn kÕt luËn ph©n tÝch vÝ dô 2. Học sinh đọc đoạn đối thoại ở SGK. ? Câu trả lời của Ba có đáp ứng nhu cầu thông tin đúng nh An muốn không? - Câu trả lời của Ba không đáp ứng nhu cầu th«ng tin nh An mong muèn. ? Có phơng châm hội thoại nào đã không đợc tu©n thñ . ? V× sao ngêi nãi kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m Êy . ? Em h·y t×m nh÷ng t×nh huèng t¬ng tù ?. thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i . * VÝ dô 1 : a, Cha tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng. b, Cha tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng. c, Cha tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ chÊt. d, Cha tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ quan hÖ. e, Tu©n thñ ph¬ng ch©m lÞch sù. -> ChØ cã vÝ dô e tu©n thñ thñ ph¬ng ch©m lÞch sù cßn c¸c vÝ dô còn lại đều không tuân thủ phơng ch©m héi tho¹i . * VÝ dô 2 :. -> Phơng châm về lợng đã không đợc tuân thủ . -> V× ngêi nãi kh«ng biÕt chÝnh x¸c chiÕc m¸y bay ®Çu tiªn trªn thế giới đợc chế tạo năm nào để tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ chÊt, ngêi nãi ph¶i tr¶ lêi mét c¸ch chung chung. ? Khi B¸c sÜ nãi víi mét ngêi m¾c bÖnh nan y * VÝ dô 3 : về tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân đó thì phơng châm hội thoại nào có thể không đợc tu©n thñ ? V× sao ? -> Phơng châm về chất có thể đợc tuân thủ . -> Không phải sự nói dối nào Vì bác sĩ nói để động viên ngời bệnh - đây là cũng đáng chê trách . một việc làm cần thiết nhân đạo. => Trong bÊt k× t×nh huèng giao Häc sinh nªu t×nh huèng t¬ng tù. tiÕp nµo mµ cã mét yªu cÇu nµo ? Từ đó em rút ra kết luận gì ? đó quan trọng hơn, cao hơn yêu cÇu tu©n thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i th× ph¬ng ch©m héi tho¹i cã thể không đợc tuân thủ. ? Khi nãi " TiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c " th× cã * VÝ dô 4 : C©u " TiÒn b¹c chØ lµ ph¶i ngêi nãi kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ tiÒn b¹c ". lîng hay kh«ng? Ph¶i hiÓu ý nghÜa c©u nµy => NghÜa lµ : TiÒn b¹c chØ lµ phnh thÕ nµo ? ơng tiện để sống chứ không phải - Xét về nghĩa tờng minh -> không tuân thủ mục đích cuối cùng của con ngời ph¬ng ch©m vÒ lîng . -> R¨n d¹y : Kh«ng nªn ch¹y - Xét về nghĩa hàm ý -> vẫn bảo đảm tuân thủ theo tiền bạc mà quên đi nhiều Ph¬ng ch©m vÒ lîng . thø kh¸c quan träng h¬n thiªng VÝ dô : ChiÕn tranh lµ chiÕn tranh , nã vÉn lµ liªng h¬n trong cuéc sèng . nã, nã lµ con bè nã mµ... -> C¸ch nãi g©y sù chó ý víi ngêi ? Qua ph©n tÝch vÝ dô trªn em rót ra kÕt luËn kh¸c,.................... g× vÒ viÖc kh«ng tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i trong qu¸ tr×nh giao tiÕp? II. Tæng kÕt- ghi nhí. - Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. Ghi nhí SGK. - Học sinh đọc to ghi nhớ III. LuyÖn tËp : 1/ Bài 1: Ông bố không tuân thủ p/châm.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> - HS đọc bt (1) ? Ông bố dã ko tuân thủ p/c hội thoại nào? phân tích rõ? Cách nói của ông bố đối với cậu bé là không rõ -> Đối với ngời khác thì đó là một câu nói cã th«ng tin rÊt râ rµng .. cách thức  câu nói ko rõ ràng đối với 1 cậu bé. Bµi tËp 2 : Lêi nãi cña ch©n vµ tay kh«ng tu©n thñ thñ ph¬ng ch©m lÞch sù . Việc không tuân thủ đó là không thÝch hîp víi t×nh huèng giao tiÕp .Trong t×nh huèng nµy , c¸c vÞ kh¸ch kh«ng chµo hái g× c¶ mµ nãi ngay víi chñ nhµ nh÷ng lêi lÏ giËn gi÷ , nÆng nÒ .....cßn ë c©u chuyÖn nµy, giËn gi÷ vµ nãi nÆng nÒ nh vËy lµ kh«ng cã lÝ do chÝnh đáng.. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Chuẩn bị ôn tập phần văn thuyết minh ( có sử dụng yếu tố miêu tả ) để viết bµi tËp lµm v¨n sè 1 cho tèt . Ngµy so¹n:5/9/2010 Ngµy d¹y: /9/2010 TiÕt 14- 15 : ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 - V¨n thuyÕt minh . I. Mục tiêu cần đạt - Viết đợc một văn bản thuyết minh , trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả ( thiên nhiên, con ngời, đồ vật.... ), tuy nhiên yêu cầu thuyết minh khoa häc, chÝnh x¸c, m¹ch l¹c vÉn lµ chñ yÕu . - RÌn kÜ n¨ng thu thËp tµi liÖu, hÖ thèng ....viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dụng yếu tố miêu tả, gồm đủ 3 phần : Mở bài, thân bài, kết luận. II. ChuÈn bÞ Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu Hs: So¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học 1. KiÓm tra bµi cò 2. Bµi míi I. §Ò bµi : Con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam. II. §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm : Yêu cầu : - Viết đợc văn bản thuyết minh có kết với một số biện pháp nghệ thuËt vµ miªu t¶ . - Bµi viÕt cã bè côc 3 phÇn. - Văn viết trong sáng, diễn đạt trôi chảy. * Më bµi : 1 ®iÓm. Giới thiệu chung về con trâu trên đồng ruộng Việt Nam. * Th©n bµi : 8 ®iÓm. - Con tr©u trong nghÒ lµm ruéng. ( 2 ®iÓm ) - Con trâu trong lễ hội, đình đám. ( 1,5 điểm ) - Con tr©u lµ tµi s¶n lín nhÊt. ( 1 ®iÓm ) - Con trâu trong việc cung cấp thực phẩm và chế biến đồ mĩ nghệ. - con trâu đối với tuổi thơ. ( 2 điểm ) * KÕt luËn : 1 ®iÓm. Con tr©u trong t×nh c¶m cña ngêi d©n ViÖt Nam 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. -¤n tËp lý thuyÕt..

<span class='text_page_counter'>(25)</span> - ChuÈn bÞ bµi sau.. TuÇn 4 Ngµy so¹n:5/ 9/ 2010 Ngµy d¹y: 9/ 2010. TiÕt 16: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng. ( TrÝch : TruyÒn k× m¹n lôc).. I. Mục tiêu cần đạt : - Học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp truyền thống trong tâm hồn của ngời phụ nữ ViÖt Nam qua nh©n vËt Vò N¬ng. - Thấy rõ số phận oan trái của ngời phụ nữ dới chế độ phong kiến. - Tim hiÓu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm : nghÖ thuËt dùng truyÖn, dùng nh©n vËt, sù s¸ng t¹o trong c«ng viÖc kÕt hîp nh÷ng yÕu tè k× ¶o víi những tình tiết có thực tạo nên vẻ đẹp riêng của loại truyện truyền kì. - RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t t¸c phÈm tù sù vµ ph©n tÝch nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù . II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên đọc, soạn bài kĩ. - Häc sinh tù tãm t¾t truyÖn, so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : - Kể tên các truyện ngắn trung đại đã học ở lớp 6. Từ đó nêu lên đặc điểm khái quát về truyện ngắn trung đại. 2. Bµi míi: *Giíi thiÖu bµi: Từ thế kỉ XVI, nền văn học trung đại Việt Nam đã bắt đầu xuất hiện thể loại văn xuôi trung đại, truyện ngắn, tuỳ bút. Một trong những tác phẩm đó là truyện ngắn " Truyền kì mạn lục " của Nguyễn Dữ. Ngay từ khi ra đời cho đến nay, áng văn chơng này đã đợc đánh giá là " Thiên cổ tuỳ bút ". Cây bút kì diệu truyền tới ngàn đời. Vậy tác phẩm có nội dung gì và thành công về mặt nghệ thuật ra sao, bµi häc h«m nay chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. ? Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ NguyÔn D÷ . I.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: - §ç cö nh©n lµm quan mét n¨m, sau c¸o quan 1. T¸c gi¶: vÒ ë Èn ë Thanh Ho¸. - Sèng ë thÕ kØ XVI ( §êi Lª M¹c ) quª ë huyÖn Thanh MiÖn (H¶i D¬ng). - Lµ häc trß giái cña NguyÔn BØnh Khiªm. ? Em hiểu gì về nhan đề " Truyền kì mạn lục ". 2. Tác phẩm Truyền kì mạn lục: Gi¸o viªn giíi thiÖu thªm. - Ghi chép tản mạn những điều kì lạ vẫn đợc lu truyÒn. - ViÕt b»ng ch÷ H¸n 20 truyÖn. - Khai th¸c c¸c trruyÖn cæ d©n gian, truyÒn thuyÕt lÞch sö. - Nhân vật ngời phụ nữ đức hạnh, ngời trí thức - Truyền kì : là một thể loại văn xu«i tù sù cã nguån gèc tõ Trung -> n¹n nh©n cña phong kiÕn. Quèc. ? Xác định thể loại của tác phẩm? - §Æc ®iÓm : kÕt hîp yÕu tè.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> ? Nêu đặc điểm của thể truyền kì? ( Gi¸o viªn cã thÓ giíi thiÖu ) ? Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ " ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ".. Giáo viên hớng dẫn học sinh , 1- 2 em đọc. ? Học sinh xác định tình huống truyện, các ý. Dựa vào tình huống truyện để kể tóm tắt ( 2 häc sinh ).Häc sinh kh¸c nhËn xÐt. Gi¸o viªn kiÓm tra häc sinh. ? V¨n b¶n cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn? Néi dung chÝnh tõng phÇn? Bè côc : 3 phÇn. - Đoạn 1 : "Từ đầu......mình" : Cuộc đời Vũ Nơng khi lấy chồng và khi Trơng Sinh đi lính xa. - §o¹n 2 : "TiÕp.......qua råi" : Nçi oan khuÊt vµ c¸i chÕt bi th¶m cña Vò N¬ng. - §o¹n 3 : Vò N¬ng t×m c¸ch tù minh oan cho m×nh. Giáo viên cho học sinh xác định nhân vật chính của truyện và nhân vật trung tâm. Sau đó chuyển hoạt động 2.. ? Nhân vật Vũ Nơng đợc tác giả giới thiệu nh thÕ nµo? Gi¸o viªn : NÕu nh truyÖn cæ tÝch thiªn vÒ cèt truyện cộng với diễn biến hoạt động của nhân vËt, th× ë ®©y díi ngßi bót s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ nhân vật có đời sống, tính cách rõ rệt hơn. Tác giả đã dặt ra nhân vật vũ nơng vào nhiều hoàn c¶nh kh¸c nhau. ? Vậy nhân vật Vũ Nơng đợc miêu tả trong nh÷ng hoµn c¶nh nµo ? ( Trong cuéc sèng vî chång, khi tiÔn chång ®i lÝnh, khi xa chång, khi bÞ chång nghi oan. ) ? Trong cuộc sống vợ chồng ngời đã xử sự nh thÕ nµo tríc tÝnh hay ghen cña Tr¬g Sinh? * Trong cuéc sèng vî chång míi cíi : - BiÕt Tr¬ng Sinh nhµ giµu l¹i cã tÝnh hay ghen, nµng lu«n gi÷ g×n khu«n phÐp kh«ng từng để lúc nào cợ chồng phải bất hoà. ? Trong buổi chia tay tiễn chồng đi lính, Vũ Nơng đã nói những câu gì? Qua lời dặn dò ấy ta hiÓu thªm tÝnh c¸ch vµ nguyÖn íc cña ngêi nh thÕ nµo ? * Khi tiÔn chång ®i lÝnh :. hoang đờng kì lạ....với những hiÖn thùc trong x· héi thêi phong kiến trung đại. - Lµ chuyÖn thø 16/ 20. - Cã nguån gèc tõ truyÖn cæ tÝch : Vî chµng Tr¬ng ( truyÖn cæ tÝch ViÖt Nam) - §îc t¸c gi¶ s¸ng t¸c thµnh truyÖn truyÒn k× ch÷ H¸n : " ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng " II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n. 1. §äc. * Tãm t¾t truyÖn: ë huyÖn Nam X¬ng ( Hµ Nam ) có nàng Vũ Thị Thiết xinh đẹp, nÕt na, lÊy chµng Tr¬ng nhµ giµu, cã tÝnh hay ghen. Tr¬ng Sinh ph¶i xa nhµ ®i lÝnh, Vò N¬ng mét tay qu¸n xuyÕn viÖc nhµ, lo tang mÑ chång, nu«i d¹y con th¬, mét lßng chung thuû chê chång. GÇn hai n¨m sau, Tr¬ng Sinh trë vÒ, trong c©u chuyÖn v« t×nh víi BÐ Đản về một ngời đàn ông đêm nào cũng đến nhà với mẹ nó. Chµng næi m¸u ghen, m¾ng nhiÕc vợ thậm tệ, rồi đánh đuổi đi, khiÕn nµng phÉn uÊt ch¹y ra bÕn Hoµng Giang tù vÉn. Khi hiÓu ra nỗi oan của vợ chàng đã lập đàn gi¶i oan ë bê s«ng, nµng chØ ngåi kiÖu hoa Èn hiÖn gi÷a dßng, nãi väng vµo lêi tõ biÖt råi biÕn mÊt. II.T×m hiÓu v¨n b¶n. 1. Nh©n vËt Vò N¬ng. a. Nh©n vËt Vò N¬ng. * T dung xinh đẹp, tính tình thuỳ mị, nết na-> ca ngợi đức tính thuú mÞ nÕt na cña Vò N¬ng -> §ã còng lµ mÉu ngêi phô n÷ trung đại..

<span class='text_page_counter'>(27)</span> - Lời dặn dò đậm đà tình nghĩa của ngời vợ hiÒn khi chång ph¶i ®i xa : " Nµng rãt ......bay bæng ". - Kh«ng mong vinh hiÓn, ¸o gÊm phong hÇu, chỉ mong chồng đợc bình an trở về. - C¶m th«ng víi nh÷ng gian nan, nguy hiÓm mà chồng sẽ phải chịu đựng. - Nãi lªn nçi kh¾c kho¶i nhí nhung cña m×nh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷ mµ t¸c gi¶ sö dông ë ®o¹n tho¹i nµy. Học sinh đọc thoại của Vũ Nơng, nhận xét, ph¸t biÓu. Gi¸o viªn b×nh : ? Trong hơn 1 năm xa chồng, Vũ Nơng đã sèng cuéc sèng nh thÕ nµo ? Lêi trèi tr¨ng cña bµ mÑ chång gióp ta hiÓu râ thªm g× vÒ ngêi con d©u cña bµ. ( Học sinh đọc lời nói cuối cùng của bà mẹ ) Gi¸o viªn b×nh=> Vò N¬ng lµ ngêi phô n÷ thuû chung, yªu th¬ng chång hÕt mùc, lµ ngêi mÑ hiÒn d©u th¶o, lµ ngêi phô n÷ hiÒn thôc, nÕt na, lo toan tình nghĩa vẹn cả đôi bề. - Lời trăng trối của mẹ chồng đã chứng minh t×nh nghÜa mÑ chång - nµng d©u ( kh¸ch quan ). Gi¸o viªn sau khi kÓ l¹i sù viÖc gi÷a Tr¬ng Sinh và đứa con, rồi về nhà la mắng, đánh, đuổi vợ, tác giả đã ghi lại lời nói, giãi bày thanh minh cña Vò N¬ng, ®Èy m©u thuÉn truyện đến đỉnh điểm, tô đậm thêm số phận, tÝnh c¸ch nh©n vËt.. -> C©u v¨n nhÞp nhµng theo lèi biÒn ngÉu, nh÷ng h×nh ¶nh íc lÖ, ®iÓn tÝch.... * Khi xa chång : - Sinh con nu«i con mét m×nh. - Buån nhí chång xa, thÊm thÝa nỗi cô đơn : bớn lợn đầy vờn, m©y che kÝn nói, nçi buån gãc bÓ ch©n trêi -> c¸ch nãi íc lÖ h×nh ¶nh thiªn nhiªn quen thuéc. - Ch¨m sãc mÑ chång ©n cÇn dÞu dàng, chân thành nh với mẹ đẻ, hÕt søc thuèc thang, lÔ b¸i thÇn phËt, lÊy lêi ngät ngµo kh«n khÐo khuyªn l¬n. -> RÊt ch©n thµnh, nh©n hËu. - Khi mẹ chồng qua đời, lo việc ma chay chu đáo. => Víi ba t c¸ch : mét ngêi vî, mét ngêi con, mét ngêi mÑ, Vò Nơng đã nêu cao phẩm hạnh ngời phụ nữ Việt Nam đảm đang, giàu t×nh th¬ng,thuû chung v« cïng nhân hậu đáng đợc ngợi ca,..... . 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. So¹n tiÕp bµi: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ChuÈn bÞ bµi sau.. Ngµy so¹n: 9/ 2010 Ngµy d¹y: 9/ 2010. TiÕt 17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng. ( TrÝch : TruyÒn k× m¹n lôc).. I. Mục tiêu cần đạt : - Học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp truyền thống trong tâm hồn của ngời phụ nữ ViÖt Nam qua nh©n vËt Vò N¬ng..

<span class='text_page_counter'>(28)</span> - Thấy rõ số phận oan trái của ngời phụ nữ dới chế độ phong kiến. - Tim hiÓu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm : nghÖ thuËt dùng truyÖn, dùng nh©n vËt, sù s¸ng t¹o trong c«ng viÖc kÕt hîp nh÷ng yÕu tè k× ¶o víi những tình tiết có thực tạo nên vẻ đẹp riêng của loại truyện truyền kì. - RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t t¸c phÈm tù sù vµ ph©n tÝch nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù . II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên đọc, soạn bài kĩ. - Häc sinh tù tãm t¾t truyÖn, so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : - Kể tên các truyện ngắn trung đại đã học ở lớp 6. Từ đó nêu lên đặc điểm khái quát về truyện ngắn trung đại. 2. Bµi míi: *Giíi thiÖu bµi: Từ thế kỉ XVI, nền văn học trung đại Việt Nam đã bắt đầu xuất hiện thể loại văn xuôi trung đại, truyện ngắn, tuỳ bút. Một trong những tác phẩm đó là truyện ngắn " Truyền kì mạn lục " của Nguyễn Dữ. Ngay từ khi ra đời cho đến nay, áng văn chơng này đã đợc đánh giá là " Thiên cổ tuỳ bút ". Cây bút kì diệu truyền tới ngàn đời. Vậy tác phẩm có nội dung gì và thành công về mặt nghệ thuật ra sao, bµi häc h«m nay chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoat động của thầy và trò Nội dung cần đạt. ? H·y ph©n tÝch 3 lêi nãi cña Vò N¬ng? b.Nçi oan cña Vò N¬ng. a, Lời thoại 1 ( lần 1) : Phân trần để chồng hiểu rõ vấn đề của mình : Ngời nói đến thân phận của mình, tình nghĩa vợ chồng, khẳng định tấm lòng thuỷ chung trong trắng -> xin chồng đừng nghi oan-> ngời tìm mọi cách để hàn gắn hạnh phúc gia đình đang có nguy c¬ tan vì. b, Lần 2 : Nói lên nỗi đau đớn thất vọng không hiểu vì sao lại bị đối xử bất công ( mắng nhiếc đấnh đuổi đi ),không có quyền đợc tự bảo vệ, hạnh phúc gia đình niềm khao khát của cả đời ngời tan vì, t×nh yªu tan vì,....-> mét lo¹t h×nh ¶nh thiªn nhiªn biÓu hiÖn cho sù mÊt mát đáng tiếc, những cái chết vô cùng xót xa -> Tác giả đã mợn cảnh để ngụ t×nh ( ph¬ng c¸ch íc lÖ cña v¨n häc trung đại ) -> gây xúc động lòng ngời. c, Lần 3 : Thất vọng tột cùng, hôn nhân -> Tình tiết đợc sắp xếp đầy kịch tính : không thể hàn gắn nổi, ngời đã tự vẫn Nời bị dồn đến bớc đờng cùng, đã mất tất cả, đành chấp nhận sau mọi số phận theo dßng Hoµng Giang : sau mäi cè g¾ng kh«ng thµnh. - Nµng t¾m géi chay s¹ch. * Vò N¬ng lµ mét ngêi phô n÷ xinh - Lêi than nh mét lêi nguyÒn.... ? Em có nhận xét gì về tình tiết truyện ở đẹp, nết na, hiền thục, lại đảm đang lêi tho¹i 3? ( Nguyªn nh©n nçi oan vµ v× th¸o v¸t, thê kÝnh mÑ chång rÊt mùc hiÕu th¶o,mét d¹ thuû chung víi chång, sao ngêi ph¶i chÕt.) ? Qua phân tích nhân vật Vũ Nơng, em hết lòng vun đắp hạnh phúc gia đình cã thÓ kh¸i qu¸t vÒ con ngêi, t©m hån, tÝnh c¸ch vµ sè phËn, cña Vò N¬ng nh thÕ nµo? Gv bình: Hành động trẫm mình của ngời là hành động quyết liệt cuối cùng để bảo toàn danh dự, tuyệt vọng cay đắng,.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> có sự chỉ đạo của lí trí chứ không phải là hành động bột phát trong cơn nóng giËn nh truyÖn cæ tÝch miªu t¶.-> Tiªu biÓu cho biÕt bao phô n÷ thêi k× trung đại -> tác giả đã thể hiện tấm lòng trân träng vµ xãt th¬ng s©u s¾c. Mçi h×nh ảnh câu văn dành cho nhân vật đều đậm đà cảm hứng nhân văn, lay động tâm hồn bạn đọc chúng ta. ? Từ đó em hãy chỉ rõ nguyên nhân nỗi oan khuÊt cña Vò N¬ng ? * Nçi oan khuÊt cña Vò N¬ng cã nhiÒu nguyªn nh©n : - cuéc h«n nh©n gi÷a Vò N¬ng vµ Tr¬ng Sinh cã phÇn kh«ng b×nh ®¨ng víi chế độ phụ quyền gia trởng phong kiến . - Do tÝnh ®a nghi céng víi t©m tr¹ng nÆng nÒ khi ®i lÝnh vÒ cña Tr¬ng Sinh. - Tình huống bất ngờ : lời của đứa trẻ ngây thơ, chứa đầy những dữ kiện đáng ngờ : " một ngời đàn ông.....cũng ngồi" - Cách c xử hồ đồ, độc đoán của Trơng Sinh. -> Nót th¾t ngµy mét chÆt, kÞch tÝnh ngµy cµng cao. ? Nhân vật Trơng Sinh đợc tác giả giới thiệu là con ngời nh thế nào? Qua đó ta có thể khái quát đó là một con ngời nh thÕ nµo? * Trơng Sinh là con một gia đình giàu có, có tính đa nghi, độc đoán, cố chấp, n«ng næi, ngu xuÈn, hÕt søc gia trëng ? Hình ảnh " Cái bóng " đóng vai trò gì trong c©u chuyÖn nµy? - Với Vũ Nơng : là cách để dỗ con, cho ngu«i nçi nhí chång,.... §ång thêi nã lµ nguyên nhân dẫn nàng đến cái chết. - Víi bÐ §¶n : + Lµ b»ng chøng vÒ sù h háng cña vî. + Cho chµng thÊy sù thËt téi ¸c mµ chàng đã gây ra cho vợ. Gi¸o viªn b×nh chuyÓn môc 3. Học sinh đọc đoạn kết. ? T×m nh÷ng yÕu tè k× ¶o trong truyÖn. -Phan Lang n»m méng -> th¶ rïa. - Phan lang lạc vào động rùa của Linh Phi đợc đãi yến, gặp Vũ Nơng - đợc linh phi rÏ níc®a vÒ d¬ng thÕ. - Vò N¬ng ®a tr©m cho Phan Lang mang vÒ cho Tr¬ng Sinh. - H×nh ¶nh Vò N¬ng hiÖn ra khi Tr¬ng Sinh lập đàn giải oan...... ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®a nh÷ng yÕu tè k× ¶o vµo truyÖn cña NguyÔn D÷. ? ViÖc ®a yÕu tè k× ¶o vµo c©u chuyÖn cã ý nghÜa g×? * ý nghĩa : Đặt ra 3 vấn đề.. ->Vũ Nơng đáng lẽ phải đợc hởng hạnh phóc trän vÑn vËy mµ ph¶i chÕt mét cách oan uổng, đau đớn. 2. Nh©n vËt Tr¬ng Sinh vµ h×nh ¶nh " C¸i bãng" oan nghiÖt. -> Trơng Sinh tiêu biểu cho chế độ phụ quyÒn trong x· héi phong kiÕn. - Tr¬ng Sinh trë thµnh kÎ vò phu, th« b¹o víi vî -> c¸i chÕt Vò N¬ng ch¼ng kh¸c nµo bÞ bøc tö ( mµ kÎ bøc tö l¹i v« can ). * H×nh ¶nh c¸i bãng : chi tiÕt quan träng cña c©u chuyÖn. -> C¸i bãng trë thµnh ®Çu mèi, ®iÓm nót của câu chuyện, làm cho ngời đọc ngỡ ngàng, xúc động. 3. §o¹n kÕt c©u chuyÖn : Nh÷ng yÕu tè hoang đờng kì lạ : * YÕu tè k× ¶o : -> C¸c yÕu tè k× ¶o ®a xen kÏ víi nh÷ng yếu tố thực ( địa danh, thời điểm lịch sử, sù kiÖn lÞch sö, trang phôc mÜ nh©n, t×nh cảnh gia đình Vũ Nơng không chăm sãc sau khi ngêi mÊt ). -> lµm cho thÕ giíi k× ¶o lung linh trë nên gần với cuộc sống thực, tăng độ tin cậy cho ngời đọc.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> - Sự minh oan ( đền đáp ), làm hoàn chỉnh thêm một nét đẹp vốn có của nh©n vËt Vò N¬ng : ë hiÒn g»p lµnh. - ThÓ hiÖn tÝnh truyÒn k× : yÕu tè hoang đơng, thần linh, ma quái. ( Kết thúc có hËu cho t¸c phÈm : thÓ hiÖn íc m¬ ngµn đời của nhân dân ta về sự cân bằng cho những cuộc đời : ngời tốt dù có trải qua oan khuất, cuối cùng sẽ đợc minh oan ) - KÕt thóc ngÇm chøa mét bi kÞch :Vò N¬ng trë l¹i trÇn thÕ uy nghi, loang lo¸ng nhng mê nh¹t ? H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch dÉn d¾t t×nh tiết câu chuyện, những lời đối thoại trong truyÖn? ( häc sinh th¶o luËn nhãm). ? Qua đó em học tập đợc nghệ thuật kể chuyÖn cña NguyÔn D÷?. ? Xác định chủ đề của câu chuyện? ( häc sinh th¶o luËn nhãm ). Hs: §äc to ghi nhí SGK. -> lµ mét chót an ñi cho ngêi b¹c phËn, hạnh phúc ( thực sự ) đã mất đi thì không bao giờ tìm lại đợc : Chàng Trơng phải trả giá cho hành động của m×nh.. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt : - DÉn d¾t t×nh huèng c©u chuyÖn : Da vµo cèt truyÖn cã s½n céng víi sù s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ t¨ng cêng tÝnh bi kÞch vµ làm truyện trở nên hấp dẫn, sinh động. - Lời đối thoại - độc thoại của nhân vật làm cho chuyện sinh động, khắc hoạ rõ nÐt tÝnh c¸ch nh©n vËt. - Thµnh c«ng vÒ mÆt dùng truyÖn, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt, kÕt hîp tù sù, tr÷ t×nh, kÞch. - KÕt hîp ngßi bót l·ng m¹n thÊm ®Ém c¶m høng nh©n v¨n . => Xứng đáng là một áng " Thiên cổ kì bót ". 2. Néi dung: ghi nhí SGK. 3. Cñng cè – híng dÉn vÒ nhµ. - Tãm t¾t l¹i truyÖn. - Đọc bài đọc thêm. - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt Vò N¬ng. - So¹n bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: 9/ 2010 Ngµy d¹y: 9/ 2010 TiÕt 18 :.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> Xng h« trong héi tho¹i. I. Mục tiêu cần đạt : - Nắm đợc hệ thống từ ngữ thông thờng đợc dùng để xng hô trong hội thoại. - Hiểu đợc sự p2, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm của hệ thống các từ ngữ xng hô trong Tiếng Việt. - HiÓu râ mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a viÖc sö dông tõ ng÷ xng h« víi t×nh huèng giao tiÕp. - N¾m v÷ng vµ sö dông thÝch hîp tõ ng÷ xng h«. II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên đọc các tài liệu có liên quan đến bài dạy. - B¶ng phô. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1/ Kiểm tra bài cũ: - Nêu mối qhệ giữa p/châm hội thoại với tình huống giao tiếp? Những lí do không tuân thủ p/châm hội thoại? - Chữa BTVN. 2/ Bài mới: * Giíi thiÖu bµi. Nội dung cần đạt Hoạt động của GV – HS I. H×nh thµnh kiÕn thøc míi 1. Tõ ng÷ xng h« vµ viÖc sö dông tõ ng÷ xng h«. ? Hãy cho VD về 1 số từ nữ xưng hô trong tiếng Việt? Cho biết cách * VÝ dô : dùng những từ ngữ đó? - Ng«i 1: T«i, tao, chóng t«i, chóng tao... => TiÕng viÖt cã mét hÖ thèng tõ ng÷ xng h« - - Ng«i 2: Mµy, mi, chóng phong phó, tinh tÕ, giµu s¾c th¸i biÓu c¶m. mµy... - Ng«i 3: Nã, h¾n, chóng nã, hä... - Trong giao tiÕp: + Suång s·: Mµy, tao... + Th©n mËt: anh, chÞ, em... * VÝ dô : + Trang träng: quý «ng, quý bµ... Cã tõ dïng c¶ ë ng«i1 vµ ng«i 2 “m×nh” ? Đọc đtrích “ Dế Mèn…” và xác định cỏc từ ngữ xưng hụ trong - Sự thay đổi về cách xng hô : + §o¹n 1 : C¸ch xng h« cña kÎ yÕu c¶m thÊy đvăn? m×nh thÊp hÌn, cÇn nhê v¶ ngêi kh¸c Em, anh( DÕ Cho¾t- DÕ MÌn) ( Cho¾t ) víi kÎ m¹nh kiªu c¨ng vµ h¸ch dÞch Ta, chó mµy (DÕ MÌn- DÕ Cho¾t) ( MÌn ) T«i, anh ( DÕ MÌn- DÕ Cho¾t) + Đoạn 2 : xng hô bình đẳng. ? Phõn tớch sự thay đổi về cỏch - Sự thay đổi về cách xng hô trong hai đoạn xưng hụ của Dế Choắt và Dế Mốn trích vì tình huống giao tiếp thay đổi, ở đoạn 2 cho¾t thÊy kh«ng cÇn nhê v¶, n¬ng tùa MÌn trong 2 đ/trích trên? n÷a mµ tr¨ng trèi víi t c¸ch lµ mét ngêi b¹n. =>HS t/luận. => Ngời nói cần căn cứ vào đối tợng và đặc ? Giải thớch sự thay đổi đú trong điểm khác của tình huống giao tiếp để xng hô.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> cho thÝch hîp. II. Tæng kÕt- Ghi nhí Ghi nhí SGK III. LuyÖn tËp : Bµi tËp 1 : - NhÇm chóng ta víi chóng em ( chóng t«i ). - Chóng ta gåm c¶ ngêi nãi vµ ngêi nghe. - Chóng em, chóng t«i : kh«ng bao gåm ngêi nghe. =>HS đọc ghi nhớ. Bµi tËp 2 : Khi mét ngêi xng lµ " chóng t«i ", chø không phải xng là " tôi " là để thể hiện tính kh¸ch quan va sù khiªm tèn. - HS đọc bài tập(sgk) Bµi tËp 3 : ? Giải thích sự nhầm lẫn trong - C¸ch xng h« cña Th¸nh Giãng víi mÑ cách dùng từ ở lời mời? lµ b×nh thêng. - C¸ch xng h« cña Th¸nh Giãng víi xø gi¶ : Ta - ¤ng chøng tá Th¸nh Giãng lµ mét đứa trẻ khác thờng, mang màu sắc của truyền thuyÕt. Bµi tËp 4 : - Vị tớng là ngời tôn s trọng đạo nên vẫn ? Giải thích cách dùng từ xưng hô xng h« víi thÇy gi¸o cò lµ gäi thÇy xng con. “chúng tôi” trong vb khoa học? - Ngêi thÇy gi¸o cò t«n träng c¬ng vÞ hiÖn t¹i cña trß nªn gäi vÞ tíng lµ ngµi. - Qua c¸ch xng h« cña hai ngêi, ta thÊy cả hai ngời đối nhân xử thế rất thấu tình đạt lÝ. mỗi đoạn văn? =>HS: tình huống giao tiếp thay đổi; ở đ2, Choắt nói với Mèn với tư cách 1 người bạn. ? Qua đó, em rút ra điều gì về việc sử dụng từ ngữ xưng hô trong giao tiếp?. ? Häc sinh th¶o luËn nhãm vµ tr×nh bµy. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ: - Làm BT về nhà. - Vận dụng việc dùng từ ngữ xưng hô trong giao tiếp hàng ngày. - Chuẩn bị “ Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp” (đọc vd, xem trước BT). Ngµy So¹n: 9/ 2010 Ngµy d¹y: 9/ 2010 TiÕt 19 : C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. I. Mục tiêu cần đạt :.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> - Giúp học sinh nắm đợc hai cách dẫn lời nói hoặc ý nghĩ : cách dẫn trực tiếp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng trÝch dÉn khi viÕt v¨n b¶n. II. ChuÈn bÞ cña thÇy trß: - Giáo viên soạn bài, đọc các tài liệu có liên quan. - ChuÈn bÞ b¶ng phô. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu c¸c c¸ch xng h« trong héi tho¹i ?LÊy VD 2. Bµi míi. *Giíi thiÖu bµi: I. H×nh thµnh kiÕn thøc míi. 1. C¸ch dÉn trùc tiÕp : ? Học sinh đọc ví dụ a, b trên bảng phụ. ? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô a lµ lêi nãi hay ý nghÜ * VÝ dô a : cña mét nh©n vËt? -> Nó đợc ngăn cách với bộ phận - Ch¸u nãi : " §Êy, b¸c.........lµ g×!" đứng trớc bằng dấu 2 chấm và dấu -> Đây là lời nói vì trớc đó có từ " nói " ngoặc kép. trong phÇn lêi cña ngêi dÉn. ? Nó đợc ngăn cách với một bộ phận đứng trớc bằng những dấu gì ? ? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô b lµ lêi nãi hay ý nghÜ * VÝ dô b : cña nh©n vËt? ( Giáo viên nói để học sinh hiểu khái niệm lời nãi vµ ý nghÜ b»ng mét t×nh huèng cô thÓ ) - Ho¹ sÜ nghÜ thÇm : " Kh¸ch ..... ch¼ng h¹n ".-> Đây là ý nghĩ vì trớc đó có từ " nghĩ ". ? Nó đợc ngăn cách với bộ phận đứng trớc - Dấu hiệu tách hai phần câu cũng b»ng nh÷ng dÊu g× ? lµ dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp. ? Có thể đảo vị trí của phần in đậm lên phía trớc đợc không ? Khi đảo hai bộ phận sẽ đợc ng¨n c¸ch b»ng dÊu g× ? -> Có thể đảo đợc. Khi đảo cần thêm dấu gạch ngang để ngăn cách hai phần. => C¸ch dÉn trùc tiÕp lµ nh¾c l¹i ? Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp. nguyªn v¨n lêi nãi hay ý nghÜ cña ngêi hoÆc nh©n vËt; lêi dÉn trùc Học sinh đọc ví dụ a, b ở mục II. tiếp đợc đặt trong dấu ngoặc kép. ? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô a lµ lêi nãi hay ý nghÜ 2. C¸ch dÉn gi¸n tiÕp : PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô a lµ lêi nãi. * VÝ dô : ? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô b lµ lêi nãi hay lµ ý nghÜ ? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô b lµ ý nghÜ. ? Nó đợc ngăn cách với bộ phận đứng trớc b»ng dÊu g× ? ? Cã thÓ thay tõ "r»ng" b»ng tõ g× ? => DÉn gi¸n tiÕp lµ nh¾c l¹i lêi - Cã thÓ thay tõ " r»ng " b»ng tõ " lµ ". hay ý cña ngêi hoÆc nh©n vËt theo ? Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. kiÓu thuËt l¹i, kh«ng gi÷ nguyªn Giáo viên : gọi học sinh đọc to ghi nhớ SGK. văn. Gi¸o viªn chiÕu vÝ dô lªn m¸y chiÕu : 3. ChuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp sang a,- H«m qua, nã qu¶ quyÕt víi t«i r»ng : " lêi dÉn gi¸n tiÕp sang lêi dÉn Ngày mai tôi sẽ đến nhà anh chơi ". gi¸n tiÕp. b,- H«m qua nã qu¶ quyÕt víi t«i r»ngh«m * VÝ dô : nay nó đến nhà tôi chơi. a, §©y lµ lêi dÉn trùc tiÕp. ? Hãy xác định lời dẫn trực tiếp, lời dẫn gián tiÕp trong c¸c vÝ dô trªn. b, §©y lµ lêi dÉn gi¸n tiÕp. ? Em có nhận xét gì về 2 cách diễn đạt trên ? - Xét về nội dung 2 cách diễn đạt trên giống.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> nhau, nhng kh¸c vÒ cÊu tróc ng÷ ph¸p, tõ ng÷ có sự thay đổi. ( ở ví dụ b ) * KÕt luËn : Khi chuyÓn lêi dÉn ? Từ đó em rút ra kết luận gì khi chuyển lời trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp, dÉn gi¸n tiÕp sang lêi dÉn trùc tiÕp ? cÇn chó ý c¸c bíc sau : - Bá dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp . - ChuyÓn chñ ng÷ ë lêi dÉn trùc Häc sinh ph¸t biÓu, gi¸o viªn kÕt luËn. tiếp sang ngôi thích hợp ( đại từ ng«i thø 3 ) - Thay đổi các từ định vị thời gian cho thÝch hîp. II. Tæng kÕt- ghi nhí. Ghi nhí SGK III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1 : Yªu cÇu häc sinh nhËn diÖn c¸ch dÉn vµ lêi - C¸ch dÉn trong c¸c c©u ë a, b dÉn. đều là dẫn trực tiếp. Gv híng dÉn hs lµm bµi - C©u a : Lêi dÉn b¾t ®Çu tõ " A! Hs tr×nh bµy l·o giµ....". §ã lµ ý nghÜ mµ nh©n Gv nhËn xÐt. vËt g¸n cho con chã. - C©u b : Lêi dÉn b¾t ®Çu tõ " C¸i vên lµ ...". §ã lµ ý nghÜ cña nh©n vËt ( l·o tù b¶o r»ng ) Yªu cÇu häc sinh thùc hµnh t¹o c©u cã Bµi tËp 2 : C©u a : - DÉn trùc tiÕp : chøa lêi dÉn theo mÉu gîi ý ®É cho. ( Häc Trong " B¸o c¸o chÝnh trÞ.... cña sinh lµm theo 3 nhãm) §¶ng ", Chñ tÞch Hå ChÝ Minh Th¶o luËn xong c¸c nhãm tr×nh bµy. nªu râ : " Chóng ta ph¶i....." - DÉn gi¸n tiÕp : Trong " B¸o c¸o chÝng trÞ .....cña §¶ng " Chñ tÞch Hå ChÝ Minh khẳng định rằng chúng ta phải .... C©u b : - DÉn trùc tiÕp Trong cuèn s¸ch " Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, tinh hoa....thời đại", đồng chí Phạm Văn Đồng viết " Giản dị trong đời sống .....làm đợc ". - DÉn gi¸n tiÕp : Trong cuèn s¸ch " Chñ tich Hồ Chí Minh ....thời đại " đồng chí Phạm Văn Đồng khẳng định r»ng Hå Chñ TÞch lµ mét con ngêi giản dị....làm đợc. C©u c : - DÉn trùc tiÕp : Trong cuèn s¸ch " TiÕng ViÖt..... d©n téc " «ng §Æng Thai Mai khẳng định : " Ngêi ViÖt nam ngµy nay....... cña m×nh" - DÉn gi¸n tiÕp : Trong cuèn s¸ch " TiÕng ViÖt ......d©n téc " «ng §Æng Thai Mai kh¼ng ®iÞnh r»ng ngêi ViÖt Nam.....cña m×nh. 3. Cñng cè- Híng dÉn vÒ nhµ. -Häc sinh lµm l¹i bµi tËp 3..

<span class='text_page_counter'>(35)</span> -Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ bµi " LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ".. Ngµy so¹n: 9 /2010 Ngµy d¹y: 9/2010. TiÕt 20 : LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. I. Mục tiêu cần đạt : - Ôn tập, củng cố, hệ thống hoá kiến thức về tóm tắt văn bản tự sự đã học ở líp 8, n©ng cao ë líp 9. - RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo c¸c yªu cÇu kh¸c nhau : cµng ng¾n gọn hơn, nhng vẫn đảm bảo các ý chính, nhân vật chính . II. ChuÈn bÞ: - Học sinh chuẩn bị bài ở nhà : ôn lại phần " Tóm tắt văn bản tự sự " đã học ë líp 8. - Gi¸o viªn :B¶ng phô. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ tãm t¾t mét v¨n b¶n tù sù . ? C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . Yªu cÇu : - Tóm tắt văn bản tự sự là kể lại một cốt truyện để ngời đọc hiểu đợc nội dung c¬ b¶n cña t¸c phÈm Êy. - Khi tãm t¾t cÇn chó ý : + Ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña t¸c phÈm : sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh ( hoÆc cèt truyÖn vµ nh©n vËt chÝnh ) + Có thể xen kẽ có mật độ những yếu tố bổ trợ : các chi tiết, nhân vật phụ miêu tả, biểu cảm, đối thoại, độc thoại nội tâm. 2. Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi. Cho häc sinh c¸c t×nh huèng trong I. Sù cÇn thiÕt cña viÖc tãm t¾t v¨n SGK, trao đổi để rút ra nhận xét về sự bản tự sự . cÇn thiÕt ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . - Trong thùc tÕ, kh«ng ph¶i lóc nµo ? Qua c¸c t×nh huèng trªn, em thÊy viÖc chóng ta còng cã thêi gian vµ ®iÒu kiÖn tóm tắt văn bản tự sự có vai trò nh thế để trực tiếp đọc nguyên văn tác phẩm nµo trong cuéc sèng. v¨n häc hoÆc xem phim v× vËy tãm t¾t ? Từ đó hãy nêu ra các tình huống khác văn bản tự sự là một nhu cầu thiết yếu mà phải vận dụng kĩ năng tóm tắt văn do cuộc sống đặt ra. b¶n tù sù. - Tóm tắt văn bản giúp ngời đọc và ngời Häc sinh tù béc lé. nghe dễ nắm đợc nội dung chính của mét chuyÖn.V¨n b¶n tãm t¾t thêng ng¾n gän dÔ nhí. -HS quan s¸t trªn b¶ng phô II. Thùc hµnh tãm t¾t mét v¨n b¶n tù ? Các sự việc chính đã đợc nêu lên cha ? sự. Cã thiÕu sù viÖc nµo quan träng kh«ng? * Bµi tËp 1: Nếu có thì đó là sự việc gì? Tại sao đó - SGK nêu 7 sự việc khá đầy đủ của cốt l¹i lµ sù viÖc quan träng cÇn ph¶i nªu? truyÖn : " ChuyÖn...Nam X¬ng" Gi¸o viªn cho häc sinh söa l¹i sù viÖc 7 - VÉn cßn thiÕu mét sù viÖc quan träng vµ bæ sung thªm sù viÖc trªn. Gi¸o viªn lµ : yªu cÇu häc sinh dùa vµo c¸c sù viÖc Sau khi vî trÉm m×nh tù vÉn, mét h«m chính để viết văn bản tóm tắt Trơng Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tờng và nói đó chính là ngời đàn ông hay tới đêm đêm. Chính sự việc này làm chàng hiểu ra vợ mình đã bị oan..

<span class='text_page_counter'>(36)</span> - Từ đó ta thấy sự việc thứ 7 cha hợp lí -> cÇn bæ sung vµ söa ch÷a. Bµi tËp 2 : ViÕt b¶n tãm t¾t " ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng " trong 20 dßng : Xa có chàng Trơng Sinh, vừa cới vợ xong đã phải đầu quân đi lính để lại mẹ giµ vµ ngêi vî trÎ lµ Vò ThÞ ThiÕt, cßn l¹i lµ Vò N¬ng, bông mang d¹ chöa. MÑ Tr¬ng Sinh èm chÕt,Vò N¬ng lo ma chay chu tÊt. GiÆc tan, Tr¬ng Sinh trë vÒ nhµ, nghe lêi con nhá, nghi lµ vî m×nh kh«ng chung thuû. Vò N¬ng bÞ oan, bÌn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Sau đó, vào một đêm Trơng Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tờng và nói đó chính là ngời hay tới đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan. Phan Lang là bạn cùng làng víi Vò N¬ng, do cu m¹ng thÇn rïa Linh Phi, vî vua Nam H¶i, nªn khi ch¹y n¹n, chết đuối ở biển đã đợc Linh Phi cứu sống để trả ơn . Phan Lang gặp lại Vũ Nơng trong động của Linh Phi . Hai ngời nhận ra nhau Phan Lang đợc trở về trần gian, Vò N¬ng göi chiÕc hoa vµng cïng lêi nh¾n cho Tr¬ng Sinh. Tr¬ng Sinh nghe Phan Lang kể thơng nhớ vợ vô cùng, bèn lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nơng trở về ngồi trên kiệu hoa đứng giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện. Bµi tËp 3 : Tãm t¾t rót ng¾n h¬n v¨n b¶n trªn : Xa có chàng Trơng Sinh, vừa cới vợ xong đã phải đi lính. Giặc tan Trơng Sinh trë vÒ, nghe lêi con nhá, nghi oan lµ vî m×nh kh«ng chung thuû. Vò Nơng bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Một đêm Trơng Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tờng và nói đó chính là ngời hay tới đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan. Phan lang t×nh cê gÆp l¹i Vò N¬ng díi thuû cung. Khi Phan Lang trë vÒ trÇn gian, Vò Nơng gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn cho Trơng Sinh. Trơng Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang . Vũ Nơng trở về ngồi trên chiếc kiệu hoa đứng giữa dßng, lóc Èn, lóc hiÖn. II. Tæng kÕt- ghi nhí. ghi nhí theo SGK. III:LuyÖn tËp Bµi tËp 1: - Häc sinh lµm bµi tËp theo hai nhãm. - Nhóm cử một đại diện lên trình bày, líp nhËn xÐt 3. Cñng cè- Híng dÉn vÒ nhµ. Häc sinh lµm bµi tËp 2. So¹n bµi " ChuyÖn cò......"..

<span class='text_page_counter'>(37)</span>

<span class='text_page_counter'>(38)</span> TuÇn 5 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 9/ 2010 9/ 2010. TiÕt 21 : Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng.. I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh nắm đợc : - Tõ vùng cña mét ng«n ng÷ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. - Sự phát triển của từ vựng đợc diễn ra trớc hết theo cách phát triển nghĩa của tõ thµnh nhiÒu nghÜa trªn c¬ së nghÜa gèc. Hai ph¬ng thøc chñ yÕu ph¸t triÓn nghÜa lµ Èn dô vµ ho¸n dô. - RÌn kÜ n¨ng më réng vèn tõ theo c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng. II. ChuÈn bÞ: Gv:Gi¸o ¸n, tµi liÖu,B¶ng phô. Hs: SGK, đồ dùng học tập. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học. 1. KiÓm tra bµi cò. ?Nªu c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? 2. Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi. Ngôn ngữ là một hiện tợng xã hội. Nó ngừng biến đổi theo sự vận động của xã hội. Sự phát triển của Tiếng Việt, cũng nh ngôn ngữ nói chung, đợc thể hiện trên cả 3 mặt : ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp. Bài học hôm nay chỉ đề cập đến sự phát triÓn cña TiÕng ViÖt vÒ mÆt tõ vùng. I. H×nh thµnh kiÐn thøc míi. 1. Sự biến đổi và phát triển nghĩa của tõ ng÷. ? Cho biÕt tõ " kinh tÕ " trong bµi th¬ * Ph©n tÝch vÝ dô. " Vµo.... c¶m t¸c" cña Phan Béi Ch©u cã ý nghÜa g× ? 1, Kinh tế : trị nớc cứu đời-> Tác giả «m Êp hoµi b·o tr«ng coi viÖc níc, cøu giúp ngời đời. ? Ngày nay từ này có đợc hiểu nh vậy kh«ng? Kinh tế: Chỉ toàn bộ hành động của con ngời trong lao động sản xuất, trao đổi, phân phối và sử dụng của cải vật chÊt lµm ra. ? Qua đó em có nhận xét gì về nghĩa -> Nhận xét: Nghĩa của từ không phải cña tõ ? bất biến. Nó có thể thay đổi theo thời Gi¸o viªn: Nh vËy trong qu¸ tr×nh ph¸t gian. Cã nh÷ng nghÜa cò bÞ mÊt ®i vµ triển xã hội những sự vật, hiện tợng mới những nghĩa mới đợc hình thành. n¶y sinh. Do vËy ng«n ng÷ còng ph¶i cã => H×nh thµnh nghÜa míi, nghÜa cò mÊt những từ ngữ mới để biểu thị các sự vật, đi. hiện tợng đó. Một trong hai hớng phát Ví dụ : Đăm chiêu : triển nghĩa của từ đó là hình thành -> Phải và trái (nghĩa cũ ). nghÜa míi vµ nghÜa cò mÊt ®i. -> B¨n kho¨n suy nghÜ ( nghÜa míi ) Học sinh đọc ví dụ ( Bảng phụ ). ? Xác định nghĩa gốc và nghĩa chuyển cña tõ : Xu©n, Tay trong c¸c vÝ dô. Xuân (1) : mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ, đợc coi là mở đầu của một năm -> nghÜa gèc. Xu©n (2) : tuæi trÎ ( nghÜa chuyÓn ).

<span class='text_page_counter'>(39)</span> b, Tay (1) : Bé phËn phÝa trªn cña c¬ thể, từ vai đến các ngón, dùng để cầm n¾m-> nghÜa gèc . Tay (2) : Ngời chuyên hành động hay giỏi một môn, một nghề nào đó -> chuyÓn nghÜa. Từ đó em rút ra kết luận gì về sự biến đổi và phát triển của từ ngữ. Gi¸o viªn lÊy vÝ dô minh ho¹ cho häc sinh.. ? Trong trờng hợp có nghĩa chuyển đó đợc hình thành theo phơng thức chuyển nghÜa nµo ? Dùa trªn quan hÖ tiÕp cËn ( gÇn nhau ) ? H·y ph©n biÖt Èn dô, ho¸n dô tõ vùng häc víi Èn dô, ho¸n dô tu tõ häc. Giáo viên chốt vấn đề học sinh đọc ghi nhớ. ? Xác định nghĩa của từ " Chân " Gv gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy. ? Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. Gv híng dÉn HS lµm bµi. HS lµm vµ tr×nh bµy bµi lµm cña m×nh GV nhËn xÐt. ? Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. Gv híng dÉn HS lµm bµi. HS lµm vµ tr×nh bµy bµi lµm cña m×nh GV nhËn xÐt. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. -Häc sinh lµm bµi tËp 4,5. - Häc thuécghi nhí. - So¹n bµi tiÕp theo.. * KÕt luËn : 1, Nghĩa của từ biến đổi và phát triển theo hai híng : - H×nh thµnh nghÜa míi vµ nghÜa cò mÊt ®i. - H×nh thµnh nghÜa míi cïng tån t¹i víi nghÜa gèc vµ cã quan hÖ víi nghÜa gèc.. II. Tæng kÕt- ghi nhí. Ghi nhí (SGK) III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1 : a, Từ " Chân" : đợc dùng với nghĩa gốc . b, Từ " Chân" : đợc dùng với nghĩa chuyÓn theo ph¬ng thøc ho¸n dô. c, Từ " Chân" : đợc dùng với nghĩa chuyÓn theo ph¬ng thøc Èn dô. d, Từ " Chân" : đợc dùng với nghĩa chuyÓn theo ph¬ng thøc Èn dô. Bµi tËp 2 : Trong nh÷ng c¸ch dïng trµ a-ti-s«, trµ hà thủ ô, trà sâm,... từ "trà" đợc dùng víi nghÜa chuyÓn, chø kh«ng ph¶i lµ nghĩa gốc nh đợc giới thiệu ở trên. Trà ở nh÷ng c¸ch dïng trªn cã nghÜa lµ s¶n phẩm từ thực vật, đợc chế biến thành dạng khô, dùng để pha nớc uống -> Phơng thức ẩn dụ. Bµi tËp 3 : C¸ch dïng : §ång hå ®iÖn tử, đồng hồ nớc....từ đồng hồ đợc hiểu víi nghÜa chuyÓn theo ph¬ng thøc Èn dụ, chỉ khí cụ dùng để đo có bề ngoài giống đồng hồ -> đợc chuyển nghĩa theo ph¬ng thøc Èn dô..

<span class='text_page_counter'>(40)</span> Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 9/ 2010 9/ 2010. TiÕt 22 : ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Thấy đợc cuộc sống xa hoa của vua chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê- Trịnh và thái độ phê phán của tác giả. - Bớc đầu nhận biết đợc đặc trng cơ bản của thể loại tuỳ bút đời xa xa và đánh giá đợc nghệ thuật của những dòng ghi chép đầy tính hiện thực này. II. ChuÈn bÞ: Giáo viên đọc tác phẩm " Vũ trang tuỳ bút " và " Hoàng Lê nhất thống chí ". HS so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : 1. KÓ tãm t¾t " ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ". 2. Hãy nêu chủ đề và phân tích ý nghĩa của kết truyện " Ngời con gái Nam X¬ng ". 2.Giíi thiÖu bµi: Giáo viên dựa vào chú thích * để giải thích bài. ? Em h·y giíi thiÖu mét vµi nÐt tiªu biÓu vÒ t¸c gi¶. - Sèng trong XHPK khñng ho¶ng trÇm träng, «ng cã t tëng Èn dËt. - Ông đã sáng tác nhiều tác phẩm văn chơng hay vµ kh¶o cøu vÒ nhiÒu lÜnh vùc. ? Em biÕt g× vÒ " ChuyÖn cò trong Phñ Chóa TrÞnh ". ( Häc sinh ph¸t biÓu gi¸o viªn giíi thiÖu thªm ).. I.Giíi thiÖu t¸c gi¶- t¸c phÈm: 1. T¸c gi¶: - Ph¹m §×nh Hæ ( 1768 - 1839 ) - quª ë tØnh H¶i D¬ng, lµ mét nho sĩ sống vào thời triều đại phong kiÕn khñng ho¶ng nªn cã t tëng Èn c. 2. T¸c phÈm. - Lµ 1/ 88 truyÖn ghi chÐp vÒ cuéc sèng vµ sinh ho¹t ë phñ chóa thêi ThÞnh V¬ng TrÞnh S©m ( 1742 - 1782 ), mét vÞ chua næi tiÕng th«ng minh, quyÕt ®o¸n vµ kiêu căng xa xỉ, càng về cuối đời càng bỏ bê triều, đắm chìm trong xa hoa, hëng l¹c cïng §Æng ThÞ HuÖ. II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n. 1. §äc.. Giáo viên hớng dẫn đọc, 2 học sinh đọc. Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m b¾t tõ khã cña häc sinh. - Ho¹n quan : Th¸i gi¸m - Cung gi¸m : N¬i ë lµm viÖc cña c¸c ho¹n quan. ? Xác định thể loại của văn bản ? Tuú bót. ? Em biÕt g× vÒ thÓ tuú bót? Gi¸o viªn nh¾c l¹i kh¸i niÖm thÓ tuú bót. ? Văn bản có thể đợc chia thành mấy phần? Nội dung tõng phÇn. Bè côc : 2 phÇn. - Tõ ®Çu....triÖu bÊt tõng : Cuéc sèng xa hoa hëng l¹c cña ThÞnh V¬ng TrÞnh S©m. - Còn lại : Những hoạt động của bọn quan lại thái gi¸m. Học sinh đọc lại đoạn một. Gi¸o viªn s¬ qua vÒ nh©n vËt lÞch sö TrÞnh S©m. ? ë v¨n b¶n nµy thãi ¨n ch¬i xa xØ cña chóa TrÞnh dÉ đợc tác giả miêu tả nh thế nào ? ( Th¸ng 3-4 lÇn binh lÝnh dµn hÇu vßng quanh 4 mÆt 2. T×m hiÓu v¨n b¶n..

<span class='text_page_counter'>(41)</span> hồ, nội thâng ăn mặc giả đàn bà làm bán hàng quanh hå,dµn nh¹c kh¾p n¬i...) - Cho xây dựng nhiều cung điện, đình đài liên miên, đi chơi liên miên -> hao tài tốn của, huy động nhiều søc d©n. - Nh÷ng cuéc d¹o ch¬i ë T©y Hå diÔn ra thêng xuyªn, huy độn rất nhiều ngời hầu hạ, bày đặt những trò giải trÝ lè l¨ng vµ tèn kÐm. - ViÖc t×m thu vËt " phông thñ "- thùc chÊt lµ cíp ®o¹t cña quý trong thiªn h¹ ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ cña t¸c gi¶ ë ®o¹n nµy. -> T¸c gi¶ miªu t¶ c¸c sù viÖc mét c¸ch cô thÓ, ch©n thùc, kh¸ch quan, kh«ng lêi b×nh, cã lêi kÓ cã miªu t¶ tỉ mỉ vài sự kiện để khắc hoạ ấn tợng. ? ViÖc miªu t¶ nh vËy cã t¸c dông g× ? Gi¸o viªn b×nh. Học sinh đọc đoạn " Mỗi khi .....biết đó là triệu bất tõng." ? T¹i sao kÕt thóc ®o¹n v¨n miªu t¶ nµy t¸c gi¶ l¹i nãi " KÎ tri thøc ...bÊt tõng. " - Cảnh đêm nơi vờn chúa là cảnh đợc miêu tả thực : chân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch lại đợc bày vẽ nh " bÕn bÓ ®Çu non nhng ©m thanh l¹i gîi c¶m gi¸c ghª rîn tríc mét c¸i g× ®ang tan t¸c, ®au th¬ng chø kh«ng phải trớc cảnh đẹp bình yên, phồn thực, no ấm, đó là " triÖu bÊt tõng" : ®iÒm gë ? Em cảm nhận đợc gì về tình cảm của của tác giả ở ®o¹n v¨n nµy. -> cảm nghĩ tác giả đợc bộc lộ trực tiếp ( kẻ trí thức gi¶ nh©n..) Gi¸o viªn chuyÓn ý : S¸ch xa cã c©u " Thîng bÊt chÝnh h¹ t¾c lo¹n" - cÊp trªn kh«ng ch©n chÝnh, nghiªm tóc th× cÊp díi tÊt sÏ lo¹n, chóa ë trªn cao m¶i mª ¨n ch¬i sa ®o¹, tÊt yÕu quan cÊp díi û thÕ lµm cµn. ở đoạn văn thứ 2 tác giả đã cho ta thấy rõ điều gì ? ? Bọn hoạn quan đã nhũng nhiễu dân bằng những thủ ®o¹n nµo? - Ban ngµy ®i dß la xem nhµ ai cã chËu hoa c©y c¶nh, chim hãt khiÕu hay biªn hai ch÷ " phông thñ" vµo nh÷ng vËt Êy. - Đêm đến : Cho quan lính lấy rồi vu cho chủ nhà giấu vật cung phụng để doạ lấy tiền. - Vật to quá : bắt phá tờng để đem ra... ? HËu qu¶ cña nh÷ng thñ ®o¹n nµy lµ g×? Gi¸o viªn b×nh. - ChÝnh mÑ t¸c gi¶ còng ph¶i chÆt bá một cây lê và hai cây lựu quý rất đẹp trong vờn nhà mình để tránh tai hoạ. ? §o¹n v¨n cuèi " Nhµ ta ë....vÝ cì Êy " cã ý nghÜa g× ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ ë ®o¹n nµy. T¸c gi¶ nªu dÉn chøng ë ngoµi råi kÕt thóc b»ng mét dÉn chøng t¹i nhµ m×nh. áng văn mang tính chân thực, sinh động, ngời đọc thÊy râ dÊu hiÖu " triÖu bÊt tõng " h¬n, tÝnh chÊt phª ph¸n m¹nh mÏ h¬n : Gi¸o viªn b×nh.. a. Cuéc sèng xa hoa hëng l¹c ThÞnh V¬ng TrÞnh S©m vµ quan l¹i hÇu cËn.. => Lµm næi bËt bøc tranh phån hoa mµ gi¶ dèi, tëng chØ ghi chÐp, kh«ng mét lêi b×nh mµ sù viÖc nã cø tù ph¬i bµy nh÷ng nÐt rởm hợm, nực cời đáng chê tr¸ch.. - Tác giả nh cảm nhận đợc, dự b¸o tríc sù suy vong tÊt yÕu cña một triều đại chỉ biết chăm lo đến chuyện ăn chơi hởng lạc trªn må h«i, níc m¾t vµ c¶ x¬ng máu của dân lành -> Điều đó đã x¶y ra kh«ng l©u sau khi ThÞnh V¬ng mÊt. b. Thñ ®o¹n nhòng nhiÔu d©n cña bän ho¹n quan cung gi¸m : * Thñ ®o¹n : -> Đây là hành động vừa ăn cớp võa la lµng -> thËt v« lý, bÊt c«ng. * HËu qu¶ : NhiÒu nhµ giµu bÞ vu oan, ph¶i bá tiÒn ra kªu oan hoÆc ph¶i tù tay huû bá cña quý cña m×nh.. -> Cuộc sống xa hoa vô độ, sự lòng ®o¹n cña chóa TrÞnh cïng quan l¹i chÝnh lµ nguyªn nh©n dÉn tíi cuéc sèng khæ cùc cña nh©n d©n ta-> ( gi¸ trÞ tè c¸o.

<span class='text_page_counter'>(42)</span> hiÖn thùc ) III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt. ? §Æc s¾c nghÖ thuËt cña bµi v¨n lµ ë nh÷ng ®iÓm 2. Néi dung. Ghi nhí : SGK nµo ? ? Qua v¨n b¶n nµy, em cã thÓ kh¸i qu¸t mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn chÝnh quyÒn Lª - TrÞnh sôp đổ không thể cứu vãn là gì? Häc sinh ph¸t biÓu - líp nhËn xÐt, Gi¸o viªn rót ra ghi nhí. IV. LuyÖn tËp Học sinh đọc to ghi nhớ SGK. *Sù kh¸c nhau gi÷a tuú bót vµ Häc sinh th¶o luËn nhãm c©u hái sè3 SGK. truyÖn. Häc sinh tr×nh bµy, Gi¸o viªn treo b¶ng phô : Tuú Bót. TruyÖn - Cốt truyện đơn giản, mờ nhạt hoặc không có cốt - Thuộc loại tự sự, văn xuôi, có truyÖn. chi tiÕt, sù viÖc, c¶m xóc nh©n - KÕt cÊu tù do, láng lÎo, cã khi t¶n m¹n, tuú theo c¶m vËt. xóc ngêi viÕt. - Cèt truyÖn nhÊt thiÕt ph¶i cã, - Giµu tÝnh c¶m xóc, chñ quan ( chÊt tr÷ t×nh) cã khi l¾t lÐo, phøc t¹p. - Chi tiết, sự việc chân thực có khi từ những điều mắt - Kết cấu chặt chẽ, sắp đặt đầy thÊy tai nghe trong thùc tiÔn cuéc sèng. dông ý nghÖ thuËt cña ngêi viÕt. - Tính cảm xúc chủ quan đợc thể hiện kín đáo qua nhân vật, sự viÖc. - Chi tiết sự việc phần nhiều đợc h cÊu, s¸ng t¹o. - Hoµn thµnh phÇn luyÖn tËp so¹n bµi tiÕp theo. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi , lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 9/ 2010 9/ 2010. TiÕt 23: Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ ( håi 14 ). I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc vẻ đẹp hào hùng của ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lợc và số phận của lũ vua quan ph¶n d©n h¹i níc. - HiÓu s¬ bé vÒ thÓ lo¹i vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña lèi v¨n trÇn thuËt kÕt hîp víi miêu tả chân thực, sinh động. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu kÜ SGK vµ so¹n bµi. - HS: so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : - Cuộc sống xa hoa, hởng lạc của Trịnh Sâm và quan lại hầu cận đợc tác giả miªu t¶ nh thÕ nµo trong " Vò trung tuú bót'' "Chuyện cũ.............Trịnh'' đề cập đến vấn đề gì? 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi. Gi¸o viªn tãm t¾t: diÔn biÕn ë 2 håi 12, 13, dÉn vµo håi 14. ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ nhãm Ng« Gia V¨n I.Giíi thiÖu t¸c gi¶- t¸c.

<span class='text_page_counter'>(43)</span> phÈm. 1. T¸c gi¶: - Ng« Gia V¨n Ph¸i: 1 nhãm t¸c gi¶ thuéc dßng hä Ng« Th×, trong đó có 2 tác giả chính là Ng« Th× ChÝ (1758-1788), lµm quen thêi Lª Chiªu Thèng vµ Ng« Th× Du (1772-1840) lµm quan díi triÒu NguyÔn. ? Giíi thiÖu vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c phÈm ''Hoµng Lª nhÊt 2. T¸c phÈm. -Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ lµ thèng chÝ" tiÓu thuyÕt lÞch sö - mét t¸c Gi¸o viªn giíi thiÖu thªm vÒ t¸c phÈm. phÈm v¨n xu«i ch÷ H¸n- Ghi chÐp vÒ sù thèng nhÊt v¬ng triÒu nhµ Lª. Gåm 17 håi. * §o¹n trÝch: håi 14(trÝch), viÕt vÒ sù kiÖn vua Quang Trung đại phá quân Thanh. ? H·y giíi thiÖu vÞ trÝ ®o¹n trÝch. II. §äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm. 1. §äc. Giáo viên cho học sinh đọc, đoạn trích ( ®o¹n tiªu biÓu ) Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m tõ khã cña häc sinh. ? §o¹n trÝch cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn, tãm t¾t tõng ®o¹n. - §o¹n1: Tõ ®Çu........n¨m MËu Th©n 1788: §îc tin b¸o quân Thanh đã chiếm Thăng Long , Bắc Bình Vơng Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và thân chinh cầm quân dÑp giÆc. - §o¹n 2: TiÕp.......kÐo vµo thµnh Cuéc hµnh qu©n thÇn tèc vµ chiÕn th¾ng lÉy lõng cña §o¹n trÝch miªu t¶ chiÕn th¾ng lÉy l÷ng cña vua Quang Trung, vua Quang Trung. - Đoạn 3: Còn lại : Sự đại bại của quân Thanh và sự Sự thảm bại của quân tớng nhà Thanh vµ sè phËn cña vua quan th¶m h¹i cña vua t«i Lª Chiªu Thèng. ph¶n níc, h¹i d©n. ? Từ đó em hãy nêu đại ý của đoạn trích 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. H×nh ¶nh ngêi anh hïng d©n téc Quang Trung - NguyÔn HuÖ ? Nêu nhận định khái quát của em về Nguyễn Huệ ? Qua đoạn trích này em cảm nhận hình ảnh ngời anh * Con ngời hành động mạnh mÏ, quyÕt ®o¸n, x«ng x¸o, hïng d©n téc Quang Trung - NguyÔn HuÖ nh thÕ nµo? Nguyễn huệ luôn luôn hành động một cách xông xáo nhanh gọn, quả quyết: nhânh gọn có chủ đíchvà rất quả quyết. ? BiÓu hiÖn nh thÕ nµo? + Nghe tin giÆc chiÕm Th¨ng Long- «ng kh«ng hÒ nao nóng, ''§Þnh th©n chinh cÇm qu©n ®i ngay''. + Trong 1 tháng, ông đã làm đợc nhiều việc lớn: tế cáo Trời đất, lên ngôi hoàng đế......tuyển mộ quân lính duyệt binh ở Nghệ An, định kế hoạch hành quân, đánh giặc, đối phó với nhà Thanh sau chiến thắng. Tất cả những việc làm ấy khẳng định và làm đẹp lên h×nh tîng ngêi anh hïng Quang Trung - NguyÔn HuÖ Ph¸i ? Häc sinh tr¶ lêi - Gi¸o viªn giíi thiÖu thªm.. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau..

<span class='text_page_counter'>(44)</span> Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 9/ 2010 9/ 2010. TiÕt 24: Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ ( håi 14 ). I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc vẻ đẹp hào hùng của ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lợc và số phận của lũ vua quan ph¶n d©n h¹i níc. - HiÓu s¬ bé vÒ thÓ lo¹i vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña lèi v¨n trÇn thuËt kÕt hîp víi miêu tả chân thực, sinh động. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu kÜ SGK vµ so¹n bµi. - HS: so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : - Cuộc sống xa hoa, hởng lạc của Trịnh Sâm và quan lại hầu cận đợc tác giả miªu t¶ nh thÕ nµo trong " Vò trung tuú bót'' "Chuyện cũ.............Trịnh'' đề cập đến vấn đề gì? 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi. ? Trí tuệ sáng suôt của Nguyễn Huệ đợc thể hiện ở đâu? * TrÝ tuÖ s¸ng suèt, nh¹y bÐn: - Lêi phñ dô. ? phân tích để chỉ ra những biểu hiện của trí tuệ Nguyễn HuÖ? + Phân tích tình hình, tơng quan giữa giữa ta và địch một cách chính xác. Dụ lính ở Nghệ An; khẳng định chủ quyÒn dân tộc, lên án hoạt động xâm lăng phi nghÜa cña giÆc.......gîi truyÒn thèng chèng ngo¹i x©m cña d©n téc......-> Lêi du nh bµi hÞch ng¾n gän vµ s©u xa, cã tác động kích thích lòng yêu nớc, truyền thống quật cờng cña d©n téc + XÐt ®o¸n dïng ngêi (phª b×nh vµ khen ngîi tíng Së, L©n) + Khiêm tốn biết tìm ngời tài giỏi để bàn mu lợc...... + Dù ®o¸n chÝnh x¸c, ý chÝ quyÕt th¾ng vµ tÇm nh×n xa tr«ng réng: §Þnh ho¹ch kÕ ho¹ch ngo¹i giao sau chiÕn tranh để bảo vệ hoà bình lâu dài ? Em đánh giá nh thế nào về việc Nguyễn Huệ ra lời phủ Lêi phñ dô nh mét bµi hÞch dô qu©n lÝnh ë NghÖ An? ng¾ngän ®anh thÐp kÝch thÝch ? Em cã suy nghÜ , c¶m nhËn vÒ lêi phñ dô? lòng yêu nớc đánh giặc cứu n? Em hãy tìm chi tiết, dẫn chứng thể hiện ở đoạn trích để ớc của quân sỹ. * Tµi dông binh nh thÇn: chøng tá «ng cã tµi dông binh nh thÇn. Cuéc hµnh qu©n thÇn tèc, thÕ giíi ph¶i kh©m phôc. + 24 th¸ng ch¹p: T¹i PXu©n (HuÕ) nhËn tin b¸o, häp bµn viÖc qu©n. + 25: Lập đàn tế trời đất, lên ngôi hoàng đế, hạ lệnh xuất qu©n. + 29: §Õn NghÖ An, gÆp NguyÔn ThiÕp, tuyÓn qu©n, duyÖt binh, ra lêi dô + 30: Ngµy ®i 150 km hµnh qu©n ra Tam §iÖp gÆp tíng Së, L©n, ¨n tÕt tríc. §ªm tiÕn qu©n ra Th¨ng long. + Vừa hàng quân, vừa đánh giặc, nữa đêm ngày 3 Tết đánh quân Hạ Hồi.

<span class='text_page_counter'>(45)</span> + Ngµy 5 TÕt Th¨ng Long, vît kÕ ho¹ch 2 ngµy. Hãy đọc đoạn văn thể hiện ý chí quyết thắng, tinh thần dòng c¶m trong chiÕn trËn cña NguyÔn HuÖ. ? Phân tích vua Quang Trung trong trận đánh Ngọc Hồi + Võa lµ tæng chØ huy c¶ chiÕn dÞch võa trùc tiÕp cÇm quân trong từng trận đánh + Díi sù chØ huy cña Quang Trung, qu©n lÝnh hµng qu©n trên 1 chặng đờng dài từ Nam ra Bắc mà chiến đấu vô cïng dòng c¶m, m·nh liÖt, b»ng khÝ thÕ chiÕn th¾ng. + Hình ảnh Quang Trung trong trận đánh Ngọc Hồi thật m·nh liÖt ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt x©y dùng truyÖn ë ®o¹n nµy? §o¹n v¨n ghi l¹i nh÷ng sù kiÖn, lÞch sö diÔn ra gÊp g¸p, khẩn trơng miêu tả cụ thể từng hành động, lời nói của nhân vật chính, từng trận đánh. ? Qua đó em cảm nhận đợc gì về hình ảnh ngời anh hùng dân tộc trong lịch sử chống giặc ngoại xâm đợc thể hiện ë tiÓu thuyÕt lÞch sö? ? Theo em nguồn cảm hứng nào đã chi phối ngòi bút tác gi¶ khi t¹o dùng h×nh ¶nh ngêi anh hïng d©n téc nµy? -> Các tác giả viết tiểu thuyết lịch sử là luôn đề cao quan ®iÓm ph¶n ¸nh hiÖn thùc: T«n träng sù thùc lÝ tëng, ý thøc d©n téc. MÆc dï c¸c t¸c gi¶ Ng« Gia V¨n Ph¸i lµ nh÷ng cùu thÇn, chÞu ¬n s©u nghÜa nÆng cña nhµ Lª, nhng họ không thể bỏ qua sự thật. Vua Lê hèn yếu đã cõng rắn c¾n gµ nhµ vµ chiÕn c«ng lÉy lõng cña vua Quang Trung lµ niÒm tù hµo lín lao cña c¶ d©n téc. ( Gi¸o viªn nªn nãi thªm) Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ nh©n vËt T«n SÜ NghÞ ? Sự thảm hại của quân tớng nhà Thanh đợc thác giả miêu t¶ nh thÕ nµo? - T«n SÜ NghÞ kÐo qu©n sang An Nam lµ nh»m lîi Ých riªng + Lµ 1 tªn tíng bÊt tµi, quÇn qu©n mµ kh«ng biÕt thùc h ra sao. + Sự kiêu căng tự mãn, chủ quan khinh địch + cho quân lÝnh mÆc søc vui ch¬i. - Khi Tây Sơn đánh đến nơi: + Tíng th× sî h·i lo chuån tríc + Qu©n: ai nÊy rông rêi, xin hµnh bá ch¹y. + Quân sĩ hoảng hồn, tan tác, xô đảy nhau rơi xuống s«ng mµ chÕt. -> Sông Nhị Hà tắc nghẽn không chảy đợc. ? Số phận của bọn vua tôi Lê Chiêu Thống đợc miêu tả nh thÕ nµo? + Lª Chiªu Thèng + Th¸i hËu ch¹y b¸n sèng b¸n chÕt, lu«n mÊy ngµy kh«ng ¨n. + May gặp ngời thổ hào cứu giúp chỉ đờng cho chạy trốngặp đợc Tôn Sĩ Nghị ''nhìn nhau than thở, oán giận chảy níc m¾t''. Gi¸o viªn kÓ cho häc sinh biÕt thªm vÒ sè phËn cña Lª Chiªu Thèng sau khi sang tµu. ? NhËn xÐt vÒ lèi v¨n trÇn thuËn ë ®o¹n 2 . kể chuyện xen miêu tả một cách sinh động cụ thể, gây ấn tîng m¹nh. - Cuéc th¸o ch¹y cña nhµ Thanh ; hèi h¶, khÈn tr¬ng......-. * ýchÝ quyÕt th¾ng, tinh thÇn dòng c¶m trong chiÕn trËn: H×nh ¶nh ngêi anh hïng Quang Trung - NguyÔn HuÖ lÉm liÖt trong chiÕn trËn:. -> Hình ảnh ngời anh hùng đợc khắc họa rõ nét vơí tính c¸ch qu¶ c¶m, m¹nh mÏ, trÝ tuÖ, s¸ng suèt, nh¹y bÐn, tµi dông binh nh thÇn, lµ ngêi tæ chøc vµ lµ linh hån cña chiÕn công vĩ đại -> đây là đặc điểm cña tiÕn tr×nh lÞch sö.. b. Sù th¶m b¹i cña qu©n x©m lîc nhµ Thanh vµ bän b¸n níc cña qu©n x©m lîc Thanh. * Sù th¶m h¹i cña qu©n x©m lîc Thanh. Qu©n xin hµng hoÆc bá ch¹y, chÕt . ThÊt b¹i th¶m h¹i.. *Sè phËn th¶m h¹i cña bän vua t«i ph¶n níc, h¹i d©n. - ChÞu chung sè phËn bi th¶m cu¶ kÎ vong quèc:.

<span class='text_page_counter'>(46)</span> > miªu t¶ thùc, kh¸ch quan hµm chøa hµm chøa vÎ h¶ hª, III :Tæng kÕt sung síng cña ngêi th¾ng trËn tríc kÎ x©m lîc. 1)NghÖ thuËt. - Miªu t¶, têng thuËt, chän sù ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm. kiÖn tiªu biÓu cã gi¸ trÞ hiÖn thùc, gi¸ trÞ lÞch sö. 2)Néi dung: - Ph¶n ¸nh chiÕn dÞch hµnh ?Qua ®o¹n trÝch, håi 14 t¸c phÈm''Hoµng Lª NhÊt Thèng qu©n thÇn tèc, gi¶i phãng Th¨ng Long, sù b¹c nhîc cña Chí'' em cảm nhận đợc những gì? vua t«i nhµ Lª. Häc sinh rót ra ghi nhí - Ca ngîi ngêi anh hïng d©n Học sinh đọc to ghi nhớ. téc tµi ba NguyÔn HuÖ, kh¼ng định quyết tâm của dân tộc ta chống xâm lợc bảo vệ nền độc lËp v÷ng bÒn. Ghi nhí: SGK. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 25: Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng (tiÕp). I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh nắm đợc hiện tợng phát triển của từ vựng của một ngôn ngữ b»ng c¸ch t¨ng sè lîng tõ ng÷ : - T¹o thªm t÷ ng÷ míi. - Mîn tõ ng÷ cña tiÕng níc ngoµi. II. ChuÈn bÞ: - Gv: Gi¸o ¸n,Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt. _ Hs: so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò: ? Nghĩa của từ biến đổi và phát triển nh thế nào? Trong trờng hợp có nghĩa chuyển đợc hình thành theo phơng thức chuyển nghĩa nào? ? Lµm bµi tËp 5. 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi. Häc sinh th¶o luËn c©u hái 1. I.H×nh thµnh kiÕn thøc míi. Tra tõ ®iÓn cho nh÷ng tõ míi cÊu t¹o. 1 T¹o tõ míi: - Gi¸o viªn híng dÉn cho häc sinh tra tõ KHBH ®Çy * VÝ dô: đủ sạch đẹp có chất lợng - Điện thoại di động: điện thoại vô tuyến nhỏ mang theo ngời, đợc sử dụng trong vùng phủ sóng của cơ së cho thuª bao. - Kinh tÕ tri thøc: nÒn kinh tÕ chñ yÕu dùa vµo viÖc s¶n xuÊt, lu th«ng, ph©n phèi c¸c s¶n phÈm cã hµm lîng tri thøc cao. - Đặc khu kinh tế: khu vực dành riêng cho để thu hót vèn vµ c«ng nghÖ níc ngoµi víi nh÷ng chÝnh.

<span class='text_page_counter'>(47)</span> sách u đãi. - Sở hữu trí tuệ: quyền sở hữu đối với sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại, đợc pháp luật bảo hộ quyÒn t¸cgi¶....... ? Trong Tiếng Việt có những từ đợc cấu tạo theo mô h×nh X+ tÆc. H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ mèi x· héi cÊu t¹o theo m« hình đó. - X + tÆc = l©m + tÆc = tin tÆc................... ? Từ đó em rút ra nhận xét gì về sự phát triển nghĩa cña tõ vùng ? Cã mÊy c¸ch t¹o tõ míi. - Cã 2 c¸ch t¹o tõ míi: + Ph¬ng thøc l¸y: Ví dụ: điệu đà, điệu đàng, lỉnh kỉnh, lịch kÞch.................................................. + Phơng thức ghép: các từ ngữ mới chủ yếu đợc tạo ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng l¹i víi nhau. VÝ dô: xe m¸y, xe t¨ng,.., c«ng n«ng...... Häc sinh lµm bµi tËp 1. Häc sinh lµm theo nhãm 3.. *KÕt luËn: - T¹o tõ míi lµ mét c¸ch để phát triển từ vựng Tiếng Việt.. Bµi tËp 1: X + trêng: chiÕn trêng, c«ng trêng... X + ho¸: « xi ho¸, l·o ho¸...................... X + ®iÖn tö: th ®iÖn tö, th¬ng m¹i ®iÖn tö......... Học sinh đọc ví dụ 1a, b 2. Mîn tõ ng÷ cña tiÕng níc ? T×m tõ H¸n ViÖt ngoµi: 1a: Thanh minh, tiết, lễ, tảo mộ, hội, đạp thanh, yến * Ví dụ: thanh, bé hµnh, xu©n, tµi tö, giai nh©n. 1b: B¹c mÖnh, duyªn phËn, thÇn linh, chøng gi¸m, thiÕp, ®oan trang, tiÕt trinh, b¹ch, ngäc. ? Häc sinh lµm bµi tËp 2 môc II. a, BÖnh AIDS b, Ma-kÐt-ting. ? Nh÷ng tõ nµy cã nguån gèc tõ ®©u? * KÕt luËn: -> Cã nguån gèc tõ tiÕng Anh. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, TiÕng ? Vậy qua phân tích ví dụ em có thể rút ra nhận xét Việt đã mợn rất nhiều từ ngữ nớc g×? ngoài để làm phong phú cho vốn TiÕng ViÖt. Chñ yÕu lµ mîn tiÕng H¸n. III. Tæng kÕt- ghi nhí. VI.LuyÖn tËp Học sinh đọc to ghi nhớ Bµi tËp 2: Gi¸o viªn cho häc sinh lµm theo nhãm (thi tiÕp søc). Bµi 3. Tõ mîn tiÕng H¸n: m·ng xµ, biªn phßng, tham «, « thuÕ, phª ph¸n, ca sÜ, n« lÖ. - Tõ mîn ng«n ng÷ Ch©u ¢u : Xµ phßng, «t«, ra- ®i -«, «xi, cµ phª, ca n«. 3. Cñng cè-Híng dÉn vÒ nhµ. -Lµm bµi tËp 4. - So¹n bµi sau..

<span class='text_page_counter'>(48)</span>

<span class='text_page_counter'>(49)</span> TuÇn 6 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 26 : TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du.. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Nắm đợc những nét chủ yếu về cuộc đời, con ngời, sự nghiệp văn chơng của NguyÔn Du. - Nắm đợc cốt truyện, những giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều. Từ đó thấy đợc Truyện Kiều là kiệt tác của văn học dân tộc. II. ChuÈn bÞ - Tranh cña NguyÔn Du vµ TruyÖn KiÒu . V¨n b¶n TruyÖn KiÒu, su tÇm mét sè lêi b×nh vÒ NguyÔn Du vµ TruyÖn KiÒu. Hs : so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1.KiÓm tra bµi cò : KiÓm tra viÖc so¹n bµi cña häc sinh. 2. Bµi míi : Đỉnh cao nhất của văn học trung đại Việt Nam từ thế kỉ X - hết thế kỉ XI là đại thi hào - danh nhân văn hoá thế giới Nguyễn Du với kiệt tác Truyện KiÒu.....§©y lµ mét t¸c gia quan träng trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS - THPT. ë chơng trình lớp 9 chúng ta đợc học 6 tiết về Nguyễn Du và Truyện Kiều. ở tiết học này cô sẽ giúp các em nắm đợc những nét chủ yếu về cuộc đời, con ngời, sự nghiÖp v¨n ch¬ng cña NguyÔn Du vµ cèt truyÖn còng nh gi¸ trÞ c¬ b¶n vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña TruyÖn KiÒu. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt ? Giíi thiÖu vµi nÐt chÝnh vÒ tiÓu sö cña NguyÔn Du ? ( N¨m I.Giíi thiÖu t¸c gi¶ sinh, n¨m mÊt, tªn tù, biÖt hiÖu.) Nguyễn Du : ( 1765 ? Hãy nêu những nét chính về thời đại, gia đình, cuộc đời 1820 ) của Nguyễn Du có ảnh hởng đến việc sáng tác Truyện Kiều. - Tên chữ : Tố Nh. * Gia đình : Đại quý tộc, nhiều đời làm quan, có truyền - Hiệu : Thanh Hiên. thống văn học, thi đỗ tiến sĩ, từng làm tể tớng, anh làm thợng - Quê quán : Làng tiên th. Cha, Mẹ mất sớm, gia đình tan nát cùng với sự suy vong Điền, Huyện Nghi Xuân, của triều đại Lê - Trịnh -> Nguyễn Du xuất thân trong một Tỉnh Hà Tĩnh. gia đình đại quý tộc, nhiều đời làm quan và có truyền thống - Sự nghiệp văn học của v¨n häc. NguyÔn Du víi nh÷ng s¸ng Nguyễn Du gắn bó với một triều đại lịch sử đầy biến động, tạo lớn có giá trị cả về chữ nhiều sự kiện lịch sử trọng đại, vì vậy đã tác động mạnh tới Hán và chữ Nôm, xuất sắc t×nh c¶m vµ nhËn thøc cña «ng, lµm xuÊt hiÖn nh÷ng quan nhÊt lµ "TruyÖn KiÒu". niệm mới về nhân sinh, xã hội, con ngời trong đó có trào lu nhân đạo CN. * Cuộc đời Nguyễn Du : + Cã n¨ng khiÕu v¨n häc bÈm sinh. + Bản thân mồ côi sớm, cuộc đời đã có những năm tháng gian tru©n, tr«i d¹t. + N¨ng khiÕu v¨n häc bÈm sinh+ Vèn sèng v« cïng phong phú + Trái tim yêu thơng vĩ đại taọ nên thiên tài Nguyễn Du. ? Em biết gì về cuộc đời Nguyễn Du ? Cuộc đời ông đã có ảnh hởng nh thế nào đến ST Truyện Kiều ? Häc sinh ph¸t biÓu, Gi¸o viªn kh¸i qu¸t, bæ sung. ? KÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm chÝnh cña NguyÔn Du ? Ch÷ H¸n ? T¸c phÈm : Ch÷ N«m? - Ch÷ H¸n : C¸c tËp th¬ : Thanh Hiªn thi tËp, B¾c hµnh t¹p lôc, Nam trung.

<span class='text_page_counter'>(50)</span> Gi¸o viªn chuyÓn ý sang môc II. ? VÞ trÝ cña TruyÖn KiÒu trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam ? §Ønh cao chãi läi cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam, mét trong nh÷ng kiÖt t¸c cña v¨n häc thÕ giíi, vµ cña nghÖ thuËt thi ca TV. ? Em h·y nªu nguån gèc cña TruyÖn KiÒu ? VËy TruyÖn KiÒu cã ph¶i lµ t¸c phÈm phiªn dÞch kh«ng? ? Xác định thể loại của Truyện Kiều ? §Ønh cao chãi läi cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam, mét trong nh÷ng kiÖt t¸c cña v¨n häc thÕ giíi, vµ cña nghÖ thuËt thi ca TV. Gi¸o viªn giíi thiÖu thªm vÒ truyÖn N«m. ?.Häc sinh dùa vµo néi dung tãm t¾t TruyÖn KiÒu lÇn lît kÓ l¹i truyÖn theo 3 ®o¹n lín.. t¹p ng©m. ( 243 bµi ). - Ch÷ N«m : TruyÖn KiÒu, V¨n Chiªu hån,....... II TruyÖn KiÒu : ( §o¹n trêng t©n thanh ) 1, Nguån gèc : Dùa theo cèt truyÖn Kim V©n KiÒu TruyÖn cña Thanh T©m tµi nh©n ( Trung Quèc ). B»ng thiªn tµi nghÖ thuËt và tấm lòng nhân đạo sâu sắc, Nguyễn Du đã thay máu đổi hồn, làm cho tác phÈm trë thµnh mét kiÖt t¸c vĩ đại. Gi¸o viªn diÔn gi¶ng, ph©n tÝch ng¾n gän. 2, Tãm t¾t : - Gặp gỡ đính ớc. - Gia biÕn lu l¹c. - §oµn tô. 3, Gi¸ trÞ cña TruyÖn KiÒu a, Néi dung : * Gi¸ trÞ hiÖn thùc : -TruyÖn KiÒu lµ mét bøc tranh vÒ mät x· héi bÊt c«ng, tµn b¹o. - Sè phËn bÊt h¹nh cña mét HThanh : " Đó là một bản án, một tiếng kêu thơng, một ớc ngời phụ nữ đức hạnh, tài m¬ vµ mét c¸i nh×n bÕ t¾c " hoa trong x· héi phong kiÕn. * Giá trị nhân đạo sâu sắc : - Truyện Kiều đề cao tình yªu tù do kh¸t väng c«ng lý vµ ca ngîi phÈm chÊt cao đẹp của con ngời. -TruyÖn KiÒu lµ tiÕng nãi lªn ¸n c¸c thÕ lùc tµn b¹o chà đạp lên quyền sống con ngêi. b, Gi¸ trÞ nghÖ thuËt : - TruyÖn KiÒu lµ mét kiÖt t¸c nghÖ thuËt, víi bót ph¸p cña mét nghÖ sÜ thiªn tµi, lµ sù kÕt tinh thµnh tùu v¨n . häc d©n téc trªn hai ph¬ng diÖn ng«n ng÷ vµ thÓ lo¹i. Thµnh c«ng cña NguyÔn Du lµ trªn tÊt c¶ c¸c ph¬ng diện mà đặc sắc nhất là nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt. -Truyện Kiều là tập đại thµnh cña ng«n ng÷ v¨n häc d©n téc 3:Cñng cè- Híng dÉn vÒnhµ. 1, Häc thuéc ghi nhí. 2, Tãm t¾t ng¾n gän TruyÖn KiÒu . 3, Nắm giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc của Truyện Kiều.

<span class='text_page_counter'>(51)</span> Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 27 : ChÞ em Thuý KiÒu. ( TrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du ). I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Thấy đợc nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du : Khắc hoạ những nét riªng vÒ nhan s¾c, tµi n¨ng, sè phËn Thuý V©n, Thuý KiÒu b»ng bót ph¸p nghÖ thuËt cæ ®iÓn. - Thấy đợc cảm hứng nhân đạo trong Truyện Kiều : trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp cña con ngêi. - Biết vận dụng bài học để miêu tả nhân vật. - Rèn luyện kĩ năng đọc truyện thơ Kiều, phân tích nhân vật bằng cách so sánh, đối chiếu. II. ChuÈn bÞ: Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu.Mét sè lêi b×nh vÒ ®o¹n trÝch. Hs: so¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : 1, Nh¾n l¹i mét c¸ch v¾n t¾t gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña TruyÖn KiÒu. 2, Tãm t¾t mét c¸ch ng¾n gän TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi : Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du miêu tả nhiều bức chân dung nhân vật đặc sắc. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. Hai chân dung đầu tiên mà ngời đọc đợc thởng thức đó chính là chân dung hai ngời con gái họ Vơng - hai chị em Thuý KiÒu, Thuý V©n. Th¬ cæ viÕt vÒ giai nh©n th× ®o¹n th¬ " ChÞ em Thuý KiÒu " trÝch trong TruyÖn KiÒu cña thi hµo NguyÔn Du lµ mét trong nh÷ng vÇn th¬ tuyÖt bút, 24 câu lục bát đã miêu tả sắc, tài và đức hạnh chị em Thuý Kiều, Thuý Vân hai tuyệt thế giai nhân - với tất cả tấm lòng quý mến và trân trọng của nhà thơ thiªn tµi d©n téc.... Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt I.Giíi thiÖu vÞ trÝ ®o¹n trÝch. ? Hãy xác định vị trí đoạn trích ? N»m ë phÇn më ®Çu TruyÖn KiÒu, giíi thiÖu gia c¶nh nhµ V¬ng viªn ngo¹i. Sau 4 c©u thơ nói về gia đình họ Vơng ( bËc trung lu, con trai ót lµ V¬ng Quan ), t¸c gi¶ dµnh 24 Giäng vui t¬i, trong s¸ng, nhÞp nhµng. câu thơ để nói về Thuý Vân, Giáo viên đọc phần mở đầu Truyện Kiều : " Trăm Thuý Kiều. n¨m....tè nga... II. §äc vµ t×m hiÓu ®o¹n Hai học sinh - Nhận xét cách đọc. trÝch. 1, §äc : Häc sinh t×m tõ khã -> gi¶i thÝch. ? H·y t×m bè côc ®o¹n trÝch? 4 phÇn. - 4 c©u ®Çu : Giíi thiÖu kh¸i qu¸t hai chÞ em Thuý KiÒu. - 4 câu tiếp theo : Gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân. -> Bè côc hîp lý : T¸c gi¶ tËp - 12 câu còn lại : Gợi tả vẻ đẹp Thuý Kiều. trung miªu t¶ kÜ nh©n vËt - 4 c©u cuèi : NhËn xÐt chung vÒ cuéc sèng hai chÞ em. Thuý KiÒu v× vËy ®©y lµ nh©n Tõ c©u kÕt trªn, em h·y cho biÕt t¹i sao t¸c gi¶ l¹i t¶ vËt chÝnh cña truyÖn, nh©n vËt.

<span class='text_page_counter'>(52)</span> theo tr×nh tù nh vËy?. Học sinh đọc lại 4 câu thơ đầu : ? Em hiÓu " Hai ¶ tè nga " lµ g× ? - Hai ¶ tè nga → Giíi thiÖu vÞ trÝ thø bËc cña 2 c« g¸i ? C©u th¬ "mai cèt...tinh thÇn" cho ta biÕt g× vÒ c¸ch t¶ cña t¸c gi¶ ? → hình ảnh ẩn dụ gợi tả vẻ đẹp trong trắng, cao quý của 2 cô gái đẹp. ? Gợi ý : Câu thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật tu từ g× ? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? Gi¸o viªn giíi thiÖu thªm vÒ biÖn ph¸p íc lÖ ? - "Mai cốt ... tinh thần " - bút tháp ớc lệ gợi tả (Bằng phơng pháp so sánh, ẩn dụ, tợng trng, lấy thiên nhiên để so sánh với vẻ đẹp của con ngời) → Gợi tả vẻ đẹp duyên d¸ng thanh cao, trong tr¾ng cña ngêi thiÕu n÷. ? C©u cuèi cho ta biÕt tríc ®iÒu g× vÒ 2 bøc ch©n dung sÏ v Î.. Thuý V©n chØ lµm nÒn cho Thuý KiÒu. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n. a. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t 2 chÞ em Thuý V©n - Thuý KiÒu (4 c©u ®Çu). Tác giả đã khái quát đợc vẻ đẹp chung ( mời phần vẹn mời ) và vẻ đẹp riêng ( mỗi ngời mçi vÎ ) cña tõng ngêi. ? Chân dung Thuý Vân có đặc điểm gì ? Hai chữ "trang trọng" nói lên vẻ đẹp cao sang, quý phái b. Gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân cña V©n Tác giả đã dùng những biện pháp nghệ thuật nào để miªu t¶ ? - Vẻ đẹp trang trọng, đoan trang của ngời thiếu nữ đợc so sánh với hình tợng thiên nhiên với những thứ cao đẹp trên đời : trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc → Biện pháp nghÖ thuËt íc lÖ. - T¸c gi¶ t¶ cô thÓ ( thñ ph¸p liÖt kª ) : khuôn mặt, đôi mày, mái tóc, làn da, nụ cời, giọng nói, " đầy đặn ", " nở nang " " ®oan trang " -> nghÖ thuËt so s¸nh Èn dô nh»m thÓ hiện vẻ đẹp trung thực phúc hậu mà quý phái của thiếu nữ : khuôn mặt tròn trịa, đầy đặn nh mặt trăng, lông mµy s¾c nÐt ®Ëm nh con ngµi, miÖng cêi t¬i th¾m nh hoa, giäng nãi trong trÎo tho¸t ra tõ hµm r¨ng ngµ ngäc, m¸i tãc ®en, ãng, nhÑ h¬n lµn m©y, lµn da tr¾ng mÞn mµ => Ch©n dung Thuý V©n lµ h¬n tuyÕt. ch©n dung mang tÝnh c¸ch, sè Gi¸o viªn b×nh. ? Từ đó em có nhận xét chung nh thế nào về bức chân phận. Vẻ đẹp của Vân tạo sự hoà hợp, êm đềm với xung dung nµy? ? Vẻ đẹp đó dự báo gì trong tích cách, số phận cuộc đời quanh " mây thua ", " tuyết nhêng ", sau nµy cña Thuý V©n. -> nó vẫn trong vòng trời đất, -> Đó sẽ là cuộc đời êm ả, bình lặng, suôn sẻ. vÉn trong quy luËt cña tù nhiªn. Học sinh đọc 12 câu tiếp theo. ? So sánh với cách tả Thuý Vân để thấy sự giống, khác c. Chân dung Thuý Kiều: nhau cña hai ch©n dung. * Gièng nh lóc t¶ V©n : - Câu thơ đầu khái quát đặc điểm nhân vật : Kiều sắc sảo về trí tuệ và mặn mà về tâm hồn -> Nghệ thuật đòn bÈy. - Gợi tả vẻ đẹp của Kiều biện pháp ớc lệ : " thu thuỷ".

<span class='text_page_counter'>(53)</span> ( níc mïa thu ), " xu©n s¬n " ( nói mïa xu©n ), hoa, liÔu. -> Biện pháp nghệ thuật so sánh, gợi tả vẻ đẹp của một giai nh©n tuyÖt thÕ. * Kh¸c : - Tác giả tập trung gợi tả vẻ đẹp của đôi mắt : + Lµn thu thuû : lµn níc mïa thu dîn sãng gîi lªn sèng động vẻ đẹp của đôi mắt trong sáng, long lanh, linh ho¹t.. + Nét xuân sơn - nét núi mùa xuân lại gợi lên đôi lông mµy thanh tó, trªn g¬ng mÆt trÎ trung. - Khi t¶ V©n t¸c gi¶ chØ tËp trung gîi t¶ nhan s¾c mµ kh«ng thÓ hiÖn c¸i t×nh, c¸i t×nh cña ngêi. Khi t¶ KiÒu nhà thơ tả một phần còn hai phần để tả tài năng : cầm, kì, thi, hoạ....Trong đó tài đàn đã là năng khiếu ( nghề riªng ) vît lªn trªn mäi ngêi. Gi¸o viªn b×nh. ? Em hiÓu c©u " Mét hai....thµnh " lµ nh thÕ nµo? T¸c giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để tả cái tài hoa của Thuý KiÒu. -> Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp của cả sắc - tài - tình : " Nghiªng níc...thµnh" -> Èn dô ( thµnh ng÷ cæ ) -> Nhan s¾c cña nµng lµ v« địch, là đệ nhất thế gian này. ? Em cã nhËn xÐt chung nh thÕ nµo vÒ bøc ch©n dung cña KiÒu ? ? Trong 2 bøc ch©n dung Thuý V©n vµ Thuý KiÒu, em thÊy bøc ch©n dung nµo næi bËt h¬n, v× sao ? Chân dung Thuý Vân đợc miêu tả trớc để làm nổi bật lªn ch©n dung cña Thuý KiÒu -> thñ ph¸p nghÖ thuËt đòn bẩy. Nguyễn Du chỉ dành 4 câu để gợi tả Vân, dành tới 12 câu thơ để cực tả vẻ đẹp của Kiều. Vẻ đẹp của Vân chủ yếu là ở ngoại hình, còn vẻ đẹp của Kiều là cả nhan s¾c, tµi n¨ng, t©m hån Gi¸o viªn b×nh. Học sinh đọc 4 câu cuối. ? NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ nÕt sinh ho¹t cña hai chÞ em KiÒu - V©n. ? Em hiểu " Mặc ai" đặt ở cuối câu có ý nghĩa gì? - " MÆc ai" -> nhÊn m¹nh thªm c¸ch sèng khu«n phÐp, gia giáo của chị em Kiều. Đồng thời nêu lên vấn đề với tính cách và vẻ đẹp của Vân - Kiều có thể cấm cung mãi đợc không. ? Phân tích cảm hứng nhân đạo của Nguyễn Du qua ®o¹n trÝch ? ( häc sinh th¶o luËn nhãm ). => Ch©n dung Thuý KiÒu còng lµ ch©n dung mang tÝnh cách số phận. Vẻ đẹp của KiÒu lµm cho t¹o ho¸ ph¶i ghen ghét, các vẻ đẹp khác phải đố kị - " hoa ghen ", " liÔu hên "- nªn sè phËn nµng sÏ Ðo le, ®au khæ. .. d. NÕp sèng thêng ngµy cña chÞ em KiÒu. - Phong lu, quí phái, êm đềm, đoan chính, kín đáo, gia phong, nÒn n·. * Cảm hứng nhân đạo của NguyÔn Du. - §Ò cao gi¸ trÞ con ngêi,nh©n phÈm, tµi n¨ng, kh¸t väng, ý thøc vÒ th©n phËn c¸ nh©n. - NguyÔn Du tr©n träng c¸i đẹp đồng thời lo lắng cho số phËn cña nh÷ng con ngêi tµi hoa nhan s¾c -> tÊm lßng nhân đạo bao la của đại thi hµo NguyÔn Du. ? Nêu những nết đặc sắc về nghệ thuật của tác giả. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt : Häc sinh th¶o luËn c©u hái : So s¸nh ®o¹n th¬ " ChÞ em - Bót ph¸p íc lÖ, Èn dô, so Thuý Kiều " với đoạn đọc thêm để thấy đợc những sáng sánh. t¹o nghÖ thuËt cña NguyÔn Du. - T¶ kh¸i qu¸t -> t¶ chi tiÕt, cô.

<span class='text_page_counter'>(54)</span> ? Qua ®o¹n trÝch nµy em cã nhËn xÐt g×? Học sinh đọc to ghi nhớ.. thÓ vÒ nh©n vËt. - Bút pháp : phơng pháp đòn bÈy. Cã sù kÕt hîp gi÷a yÕu tè tù sù + miªu t¶. 2. Néi dung. . Ghi nhí : SGK.. 3:Cñng cè- Híng dÉn vÒnhµ. 1, Häc thuéc lßng ®o¹n th¬. 2, ViÕt ®o¹n v¨n t¶ tµi, s¾c cña hai chÞ em KiÒu - V©n. 3, So¹n bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010 TiÕt 28 : C¶nh Ngµy xu©n. TrÝch TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du. I. Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh : + Thấy đợc nghệ thuật miêu tả của Nguyễn Du : kết hợp bút pháp tả và gợi, sử dụng từ ngữ giầu chất tạo hình để miêu tả cảnh ngày xuân với những đặc điểm riêng. Tác giả miêu tả cảnh mà nói lên đợc tâm trạng của nhân vật, + Vận dụng bài học để viết văn tả cảnh. II. ChuÈn bÞ: - Gv: Gi¸o ¸n, Tµi liÖu. L¬× b×nh vÒ ®o¹n trÝch. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : ? §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch " Chi em Thuý KiÒu ". H·y cho biÕt bót ph¸p nghệ thuật chủ yếu của Nguyễn Du sử dụng để tả chân dung hai chị em Thuý Kiều lµ g× ? 2. Bµi míi. *Giíi thiÖu bµi: Với đoạn trích " Chị em Thuý Kiều " đã cho ta thấy Nguyễn Du là bậc thầy trong nghÖ thuËt miªu t¶ ch©n dung. Kh«ng nh÷ng thÕ víi ®o¹n trÝch " C¶nh ngµy xu©n " sÏ cho ta thÊy «ng cßn lµ bËc thÇy trong t¶ c¶nh thiªn nhiªn. " C¶nh ngµy xu©n " gåm 18 c©u th¬, tõ c©u 39 -> 56 cña TruyÖn KiÒu lµ mét bøc ho¹ vÒ c¶nh ngµy xu©n trong tiÕt Thanh minh vµ c¶nh du xu©n cña trai tµi g¸i s¾c, cña chÞ em Thuý KiÒu. §©y lµ ®o¹n th¬ tiªu biÓu cho bót ph¸p nghÖ thuËt t¶ c¶nh vµ t¶ t×nh của đại thi hào Nguyễn Du... Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt ? Xác định vị trí, nội dung của đoạn trích. I.Giíi thiÖuvÞ trÝ cña v¨n Giáo viên hớng dẫn đọc - đọc mẫu - học sinh đọc -> nhận bản.. - Sau ®o¹n t¶ tµi s¾c chÞ em xét cách đọc. Thuý KiÒu Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc nhí tõ khã cña häc sinh . ? §o¹n trÝch cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn ? Néi dung mçi II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n. phÇn lµ g× ? . - 4 c©u ®Çu : Gîi t¶ khung c¶nh ngµy xu©n. - Néi dung : T¶ c¶nh ngµy - 8 c©u tiÕp : Khung c¶nh lÔ héi trong tiÕt Thanh minh. xu©n trong tiÕt th¸ng 3 - 6 c©u cuèi : C¶nh chÞ em Thuý KiÒu du xu©n trë vÒ. ( Thanh minh ) vµ c¶nh du xu©n cña chÞ em Thuý KiÒu. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù miªu t¶ tõ bè côc nµy. -> Bè côc theo tr×nh tù thêi gian cuéc du xu©n. C¶nh thiªn a. Khung c¶nh ngµy xu©n : nhiên, cảnh sinh hoạt đợc miêu tả theo trình tự không gian, * Hai câu thơ đầu gợi lên đặc điểm riêng của mùa tr×nh tù thêi gian..

<span class='text_page_counter'>(55)</span> Học sinh đọc 4 câu thơ đầu : Hãy đặt tiêu đề cho đoạn thơ. ? Hai c©u th¬ ®Çu gîi t¶ ®iÒu g×. ? H×nh ¶nh " con Ðn ®a thoi " gîi cho em liªn tëng g× vÒ thêi gian vµ c¶m xóc. - H×nh ¶nh con Ðn ®a thoi - Èn dô nh©n ho¸, gîi t¶ kh«ng gian, võa gîi thêi gian tr«i nhanh - ngµy xu©n tr«i nhanh -... Gi¸o viªn : Hai c©u th¬ ®Çu võa t¶ kh«ng gian võa gîi thêi gian. Đó là một không gian và thời gian sống động với cánh Ðn rén rµng chao liÖng nh thoi ®a gi÷a bÇu trêi trong s¸ng, giữa không gian thoáng đạt mênh mông. Hai chữ " đa thoi " rất gợi hình gợi cảm. Nó giúp ngời đọc hình dung ra cảnh mùa xuân rất đặc trng, bởi én về báo hiệu mùa xuân đến, mà gợi ra thời gian mùa xuân đẹp đang trôi rất nhanh. " ThiÒu quang" gîi lªn c¸i mÇu hång cña mïa xu©n, c¸i Êm ấp của khí xuân, cái mênh mông bao la của đất trời.... Khung c¶nh ngµy xu©n sÏ hoµn thiÖn h¬n khi thi nh©n vÏ nên một bức hoạ tuyệt đẹp về mùa xuân. - Thiều quang....đã ngoài sáu mơi : thời gian mùa xuân có 90 ngày vậy mà giờ đã hết 60 ngày - đã bớc sang tháng ba, th¸ng cuèi mïa xu©n -> gîi c¶m gi¸c tiÕc nuèi tríc lµn ¸nh sáng đẹp của mùa xuân. ? Em hãy đọc câu thơ ấy ? Hai câu thơ này đã gợi cho em c¶m gi¸c g× ? - Thiều quang....đã ngoài sáu mơi : thời gian mùa xuân có 90 ngày vậy mà giờ đã hết 60 ngày - đã bớc sang tháng ba, th¸ng cuèi mïa xu©n -> gîi c¶m gi¸c tiÕc nuèi tríc lµn ¸nh sáng đẹp của mùa xuân. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ vµ bót ph¸p nghÖ thuËt cña NguyÔn Du khi gîi t¶ mïa xu©n? Tả ít, gợi nhiều, gợi kết hợp với tả; ( cách dùng từ độc đáo " tr¾ng ®iÓm ")-> - Cá non : Gîi sù míi mÎ, tinh kh«i giµu søc sèng. - Xanh tận chân trời : Khoáng đạt, trong trẻo. - Trắng điểm : Nhẹ nhàng, thanh khiết, sống động, có hồn. - Mµu xanh + tr¾ng : Gîi c¶m gi¸c mªnh m«ng mµ qu¹nh v¾ng trong s¸ng mµ trÎ trung, nhÑ nhµng mµ thanh khiÕt. Gv b×nh. So s¸nh c¸ch dïng tõ " tËn " víi " rîn ". Gi¸o viªn chØ b»ng 4 c©u th¬ víi bót ph¸p nghÖ thuËt t¶ kÕt hợp với gợi Nguyễn Du đã cho ngời đọc thởng thức một bức ho¹ tuyÖt t¸c vÒ c¶nh ngµy xu©n trong s¸ng : cã c¸nh Ðn chao liệng trên bầu trời khoáng đạt, trong xanh ; bằng những nét chấm phá của thi nhân đã khắc hoạ nên một bức tranh mùa xuân với vẻ đẹp riêng của nó ....... Với từ "điểm" thi nhân đã thả hồn vào cảnh vật khiến cảnh vật rất sống động và có hồn . Học sinh đọc 8 câu tiếp theo . ? Trong tiết Thanh minh đã diễn ra hoạt động gì ? -> TruyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam. ? Em biết gì về những hoạt động ấy ? ? Tác giả đã sử dụng từ ngữ gì để thể hiện hoạt động của 2 lÔ héi Êy ? - Hàng loạt từ ghép, từ láy là danh từ, đại từ, tính từ : yến anh, chÞ em, tµi tö, giai nh©n... gÇn xa, n« nøc, s¾m söa dËp d×u. ? T¸c dông cña viÖc sö dông tõ ng÷ Êy trong viÖc diÔn t¶ không khí và hoạt động của lễ hội ?. xu©n :. * Hai c©u th¬ tiÕp : Lµ mét bøc tranh tuyÖt t¸c vÒ c¶nh ngµy xu©n trong s¸ng :. => TÊt c¶ kh¾c ho¹ nªn mét bøc tranh xu©n hoa lÖ, tuyÖt mÜ -> chøng tá tµi nghÖ miªu t¶ thiªn nhiªn cña NguyÔn Du.. b. C¶nh lÔ héi ngµy xu©n trong tiÕt Thanh minh.. -> Lµm sèng l¹i kh«ng khÝ lÔ héi tÊp nËp, nhén nhÞp, rén rµng, n¸o nøc..

<span class='text_page_counter'>(56)</span> Gi¸o viªn : Th¬ ca lµ nghÖ thuËt cña ng«n tõ c¸c tõ ghÐp, tõ láy là danh từ, động từ, tính từ đã đợc Nguyễn Du sử dụng chän läc tinh tÕ , lµm sèng l¹i kh«ng khÝ lÔ héi mïa xu©n, một nét đẹp văn hoá lâu đời của Phơng Đông, của Việt Nam . " Ngæn ................. giÊy bay " Đời sống tâm linh, phong tục cổ truyền trong lễ tảo mộ đợc nói đến với nhiều cảm thông, chia sẻ . Các tài tử giai nhân, 3 chÞ em KiÒu trong buæi du xu©n kh«ng chØ cÇu nguyÖn cho nh÷ng vong linh mµ cßn göi g¾m bao niÒm tin , ao íc vÒ t¬ng lai, h¹nh phóc cho tuæi xu©n khi mïa xu©n vÒ . Học sinh đọc đoạn còn lại . ? C¶nh vËt vµ kh«ng khÝ mµu xu©n trong 6 c©u th¬ cuèi cã g× kh¸c víi 4 c©u th¬ ®Çu ? V× sao ? - Cảnh mùa xuân vẫn đẹp trong trẻo , êm dịu , thanh khiết . - NhÞp th¬ : chËm l¹i. - T©m tr¹ng : th¬ thÈn. - Cö chØ : dan tay, lÇn xem. - NhÞp ch©n : bíc dÇn. - C¶nh vËt : ngän tiÓu khª, thanh thanh, nao nao, nho nhá. => Cảnh ở đây có sự thay đổi về không gian, thời gian. Tất c¶ nh ®ang nh¹t dÇn, lÆng dÇn. Gi¸o viªn : C¶nh ë 6 c©u th¬ cuèi vÉn mang nÐt thanh tao, trong trÎo cña mïa xu©n, rÊt ªm dÞu víi n¾ng nh¹t, khe níc nhỏ, 1 nhịp cầu nhỏ bắc ngang . Mọi chuyển động ở đây đều nhẹ nhàng : mặt trời từ từ ngã bóng về Tây , bớc chân ngời thơ thẩn, dòng nớc uốn quanh . Nhng cảnh ở đây đã đợc thay đổi về không gian, thời gian nhng điều quan trọng là cảnh đợc cảm nhận qua tâm trạng của con ngời . Cả một không gian êm đềm vắng lặng, tâm tình của chị em Kiều nh dÞu l¹i trong bãng tµ d¬ng. ? Các từ láy : tà tà, thanh thanh, nao nao, nho nhỏ đợc tác gi¶ sö dông ë ®©y nh»m nãi lªn ®iÒu g× ? Tõ nµo diÔn t¶ t©m tr¹ng râ nhÊt . C¸c tõ l¸y : Tµ tµ, thanh thanh, nao nao, nho nhá kh«ng chØ biểu đạt sắc thái cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con ngời. Đặc biệt là từ " nao nao " đã nhuốm màu tâm trạng lên cảnh vËt : c¶m gi¸c b©ng khu©ng xao xuyÕn vÒ mét ngµy xu©n đang còn mà sự linh cảm về điều sắp xảy ra đã xuất hiện...... Giáo viên : Trong văn học trung đại hình ảnh chiều tà thờng gîi lªn ý niÖm nhí nhung, hoµi niÖm hoÆc tµn t¹ thª l¬ng . Còn ở đây cuộc du xuân ngoại cảnh đã xong, đã chấm dứt lÔ héi tng bõng , n¸o nhiÖt ....... T©m hån con ngêi dêng nh cũng chuyển điệu theo sự thay đổi của thời gian, không gian . C¸c tõ l¸y tîng h×nh ........ gîi lªn sù nh¹t nhoµ cña c¶nh vật , sự rung động của tâm hồn giai nhân khi hội tan, ngày tµn . Cảnh vật và thời gian đợc miêu tả bằng bút pháp ớc lệ tợng trng nhng rất sống động, gần gũi thân quen với bất cứ ngêi ViÖt Nam nµo víi h×nh ¶nh cña ngän tiÓu khª,nhip cÇu nho nhỏ ấy là mầu sắc của đồng quê là cảnh quê hơng đất nớc mình. Tính dân tộc là một nét đẹp đậm đà trong thơ NguyÔn Du, nhÊt lµ nh÷ng vÇn th¬ t¶ c¶nh ngô t×nh tuyÖt t¸c Häc sinh th¶o luËn theo nhãm. ? Qua ph©n tÝch ®o¹n trÝch "C¶nh.....xu©n " em h·y chØ ra những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của. c. C¶nh chÞ em KiÒu ®i du xu©n trë vÒ . Cả 1 không gian êm đềm, v¾ng lÆng, t©m t×nh cña chÞ em KiÒu nh dÞu l¹i trong bãng tµ d¬ng.. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt..

<span class='text_page_counter'>(57)</span> NguyÔn Du ? Giáo viên : Với đặc sắc nghệ thuật miêu tả thiên nhiên này chúng ta có thể đánh giá về tài năng sử dụng ngôn ngữ của Nguyễn Du đó là ông xứng đáng là bậc thầy trong tả cảnh thiên nhiên. Qua đó chúng ta sẽ học tập thêm trong việc thực hành ngôn ngữ của mình đó là việc đa sử dụng yếu tố miªu t¶ trong v¨n tù sù mµ tiÕt häc sau chóng ta sÏ t×m hiÓu? ? Qua đó em cảm nhận đợc điều gì từ " Cảnh.....xuân ". Học sinh đọc to ghi nhớ. Lµm bµi tËp 1.. - §o¹n th¬ cã kÕt cÊu hîp lý theo tr×nh tù thêi gian cña cuộc du xuân. Cảnh đợc miªu t¶ theo tr×nh tù kh«ng gian vµ tr×nh tù thêi gian. - Cã sù kÕt hîp gi÷a t¶ vµ gîi. - Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt Èn dô - nh©n ho¸. - C¸ch sö dông tõ ghÐp, tõ l¸y giµu chÊt t¹o h×nh. - Víi bót ph¸p íc lÖ tîng trng c¶nh vËt hiÖn lªn rÊt sèng động, gần gũi. - Ngôn ngữ thơ đậm đà tính d©n téc. 2. Néi dung. * Ghi nhí : SGK.. 3. Cñng cè- Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc sinh lµm bµi tËp cßn l¹i. - Häc thuéc lßng bµi th¬. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 29: ThuËt ng÷.. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Hiểu đợc khái niệm thuật ngữ và một số đặc điểm cơ bản của nó. - BiÕt sö dông chÝnh x¸c thuËt ng÷. - RÌn kÜ n¨ng gi¶i thÝch nghÜa cña thuËt ng÷ vµ vËn dông thuËt ng÷ trong nãi vµ viÕt. II. ChuÈn bÞ: - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu, b¶ng phô. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : ? Có mấy cách để phát triển từ vựng Tiếng Việt ? Học sinh làm bài tập 4 (74) 2. Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi. I. H×nh thµnh kiÕn thøc míi. ? So s¸nh 2 c¸ch gi¶i thÝch trªn vÒ nghÜa cña tõ " níc " 1.ThuËt ng÷ lµ g× ? vµ " muèi ", cho biÕt c¸ch gi¶i thÝch nµo kh«ng thÓ 1, VÝ dô 1 : hiểu đợc nếu thiếu kiến thức về hoá học. . * Cách giải thích thứ nhất ai cũng hiểu đợc -> Đây là c¸ch gi¶i nghÜa cña tõ th«ng thêng. * C¸ch gi¶i thÝch thø hai yªu cÇu cÇn ph¶i cã kiÕn thøc vÒ ho¸ häc ? Em đã học các định nghĩa này ở bộ môn nào. ? Những từ ngữ đợc định nghĩa chủ yếu đợc dùng trong lo¹i v¨n b¶n nµo ? - Thạch nhũ là...-> Bộ phận địa lí..

<span class='text_page_counter'>(58)</span> - Baz¬ lµ.....-> Bé m«n ho¸ häc. - Èn dô...-> Bé m«n ng÷ v¨n. - Ph©n sè thËp ph©n...-> Bé m«n to¸n häc. ? Từ đó em hiểu thế nào là thuật ngữ Học sinh đọc to ghi nhớ. Học sinh thảo luận, trao đổi, trả lời câu hỏi ở mục II.1, 2. - C¸c thuËt ng÷ th¹ch nhò, baz¬, ph©n sè thËp ph©n chỉ có một nghĩa nh SGK đã giải thích, ngoài ra không cßn nghÜa nµo kh¸c. - " Muèi " ë trêng hîp a lµ thuËt ng÷ -> kh«ng cã s¾c th¸i biÓu c¶m : t×nh c¶m s©u ®Ëm cña con ngêi. - " Muèi " ë trêng hîp b lµ mét Èn dô -> nã mang s¾c th¸i biÓu c¶m : Từ đó em rút ra đặc điểm gì của thuật ngữ .. Học sinh đọc to ghi nhớ. Chia lµm 4 nhãm, mçi nhãm 3 c©u.. ? Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. Gv híng dÉn HS lµm. HS tr×nh bµy GV nhËn xÐt.. ? Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. Gv híng dÉn HS lµm. HS tr×nh bµy GV nhËn xÐt. 3. Cñng cè – híng dÉn vÒ nhµ. - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i. - Häc thuéc ghi nhí. - So¹n bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n:. 10/ 2010. 2, VÝ dô 2 : -> Thờng đợc dùng trong các văn b¶n khoa häc. 3, KÕt luËn. 2. §Æc ®iÓm cña thuËt ng÷ * VÝ dô :. * KÕt luËn : - ThuËt ng÷ mang tÝnh chÝnh x¸c. - Mçi thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ mét khái niệm, mỗi khái niệm chỉ đợc biÓu thÞ b»ng mét thuËt ng÷. - ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m. II. Tæng kÕt- ghi nhí.  Ghi nhí: SGK III. LuyÖn tËp : Bµi tËp 1 : - Lùc....( VËt lý) - X©m thùc.........( §Þa lý ) - HiÖn tîng ho¸ häc.......( Ho¸ häc) -Trêng tõ vùng.......( Ng÷ v¨n) - Di chØ.......( LÞch sö ) - Thô phÊn......( Sinh häc) - Lu lîng...( §Þa lý) - Träng lùc ....( VËt lý) - KhÝ ¸p.....( §Þa lý) - §¬n chÊt ....( Ho¸ häc) - ThÞ téc phô hÖ.....( LÞch sö) - §êng trung trùc....( To¸n häc) Bµi tËp 2 : - §iÓm tùa lµ mét thuËt ng÷ vËt lÝ, cã nghÜa lµ ®iÓm cè định của một đòn bẩy, thông qua đó lực tác động đợc truyền tới lực cản. ở đoạn trích này nó không đợc sử dùng nh một thuật ngữ, mà " §iÓm tùa " chØ n¬i lµm chç dùa chính ( Ví tựa nh của đòn bẩy) Bµi tËp 3 : - Trêng hîp a, tõ " hçn hîp " đợc dùng nh một thuật ngữ. - Trờng hợp b, từ " hỗn hợp " đợc dïng nh mét tõ th«ng thêng..

<span class='text_page_counter'>(59)</span> Ngµy d¹y:. 10/ 2010. TiÕt 30 : Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1.. I. Mục tiêu cần đạt : - ¤n tËp, cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. - §¸nh gi¸ c¸c u ®iÓm, nhîc ®iÓm cña mét bµi viÕt cô thÓ vÒ c¸c mÆt : + Kiểu bài : Có đúng là văn bản thuyết minh không ? + Nội dung : Các tri thức cung cấp có đầy đủ, khách quan không ? + Cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶ kh«ng ? II. ChuÈn bÞ: III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học KiÓm tra bµi cò. Bµi míi. Giíi thiÖu bµi.

<span class='text_page_counter'>(60)</span> Hoạt động của thầy và trò.. ? Bài làm phải viết về vấn đề gì? - Con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam. ? KiÓu bµi nµo? - ThuyÕt minh. ? Để làm sáng tỏ vấn đề cần phải đa ra nh÷ng ý nµo? HS tr×nh bµy.. Gv:Hớng dẫn học sinh đọc - bình. - §äc hai bµi kh¸ giái - Mét bµi thuéc lo¹i yÕu. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau.. Nội dung cần đạt §Ò bµi : Con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam. I. Tìm hiểu đề.. II. LËp dµn ý. * Më bµi : 1 ®iÓm. Giíi thiÖu chung vÒ con tr©u trªn đồng ruộng Việt Nam. * Th©n bµi : 8 ®iÓm. - Con tr©u trong nghÒ lµm ruéng. ( 2 ®iÓm ) - Con trâu trong lễ hội, đình đám. ( 1,5 ®iÓm ) - Con tr©u lµ tµi s¶n lín nhÊt. ( 1 ®iÓm ) - Con tr©u trong viÖc cung cÊp thùc phẩm và chế biến đồ mĩ nghệ. - con trâu đối với tuổi thơ. ( 2 điểm ) * KÕt luËn : 1 ®iÓm. Con tr©u trong t×nh c¶m cña ngêi d©n ViÖt Nam III. NhËn xÐt u, khuyÕt ®iÓm. 1. ¦u ®iÓm. - Bè côc râ rµng. - PhÇn më bµi, kÕt bµi viÕt kh¸ tèt. - Diễn đạt ngôn ngữ dễ hiểu, trong s¸ng. 2. KhuyÕt ®iÓm - Liên kết các đôảntng bài một số em cha hîp lý. IV.Ch÷a lçi sai. 1. Sai chÝnh t¶. 2. Sai về cách diễn đạt. 3. Sai vÒ c¸ch dïng tõ. 4. Sai vÒ có ph¸p..

<span class='text_page_counter'>(61)</span> TuÇn 7. Ngµy so¹n: 10/ 2010 Ngµy d¹y: 10/ 2010 TiÕt 31 : KiÒu ë lÇu Ngng BÝch. ( TrÝch TruyÖn KiÒu ) I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Qua tâm trạng cô đơn, đau buồn, thơng nhớ của Thuý Kiều, cảm nhận đợc tÊm lßng thuû chung, nh©n hËu cña nµng. - Thấy đợc nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật của Nguyễn Du : diễn biến tâm trạng đợc thể hiện qua ngôn ngữ độc thoại, nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. - RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n tù sù t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt. II. ChuÈn bÞ: - Gv: Gi¸o ¸n, §äc tµi liÖu II. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò : - §äc thuéc ®o¹n " C¶nh ngµy xu©n " - Nªu c¶m nhËn cña em vÒ 4 c©u th¬ ®Çu. 2. Bµi míi : *Giíi thiÖu bµi: Gi¸o viªn giíi thiÖu vÞ trÝ ®o¹n trÝch, néi dung ®o¹n trÝch. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Giáo viên hớng dẫn đọc - học sinh đọc - nhận xét. I.Giíi thiÖu vÞ trÝ ®o¹n trÝch Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc nhí tõ khã cña häc sinh. II.§äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n. ? §o¹n trÝch cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn? Néi dung 1. §äc :. tõng phÇn ? -> §©y lµ ®o¹n th¬ t¶ c¶nh ngô t×nh Bè côc : 3 phÇn. rất đặc sắc : cảnh vật thiên nhiên đ- 6 câu đầu : Tâm trạng của Kiều trớc lầu Ngng Bích. ợc nhìn tả qua con mắt, tâm trạng - 8 c©u tiÕp theo : Nçi lßng th¬ng nhí. cña nh©n vËt tr÷ t×nh : mét t©m - 8 câu cuối : Tâm trạng đau buồn âu lo của Kiều thể trạng rất cô đơn buồn nhớ, rất đỗi hiÖn qua c¸ch nh×n c¶nh vËt. b¬ v¬. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc cña ®o¹n trÝch ? 2.T×m hiÓu v¨n b¶n. Học sinh đọc 6 câu thơ đầu. a. Hoàn cảnh cô đơn, tội nghiệp ? H·y nhËn xÐt khung c¶nh thiªn nhiªn trong 6 c©u cña KiÒu. thơ đầu đợc nhìn qua con mắt của Kiều ( Không gian ở đây đợc miêu tả nh thế nào? ) - Không gian đợc gợi bằng những hình ảnh : bát ng¸t, c¸t vµng bôi bay, d·y nói xa mê => kh«ng gian mªnh m«ng hoang v¾ng. Gi¸o viªn b×nh. ? Hai ch÷ " kho¸ xu©n " gîi c¶nh tîng g× ë KiÒu? - C¶nh vËt : non xa, tr¨ng gÇn, c¸t vµng bôi hång gîi sự mênh mông, rộng ngợp, cô đơn trơ trọi. ? Hình ảnh " mây sớm đèn khuya " gợi tính chất gì cña thêi gian. - Thêi gian : " m©y.....khuya"- tuÇn hoµn khÐp kÝn, KiÒu bÞ giam h·m trong kh«ng gian, làm bạn với mây, đèn trăng ?Qua khung cảnh thiên nhiên ấy cho thấy Kiều đang => Nàng rơi vào hoàn cảnh cô đơn ë t©m tr¹ng nh thÕ nµo? tuyệt đối. Học sinh đọc 8 câu tiếp. b. Nçi th¬ng nhí ngêi th©n yªu. Gi¸o viªn : 8 c©u th¬ tiÕp theo trùc tiÕp nãi lªn nçi * KiÒu nhí Kim Träng : nhí th¬ng cña KiÒu. ? Trong cảnh ngộ của mình ngời đã nhớ tới ai? Nhớ ai tríc, ai sau? Nhí nh thÕ cã hîp lý kh«ng? - KiÒu nhí Kim Träng vµ nhí cha mÑ. Nhí Kim.

<span class='text_page_counter'>(62)</span> Träng tríc -> phï hîp víi quy luËt t©m lÝ, thÓ hiÖn sù tinh tÕ cña ngßi bót NguyÔn Du. ? KiÒu nhí Kim Träng nh thÕ nµo? T¹i sao nµng l¹i nhí s©u s¾c nh vËy? - Nhớ buổi thề nguyền đính ớc. - Tëng tîng Kim Träng ®ang nhí vÒ m×nh v« väng. ? Em hiÓu " TÊm son...phai " nh thÕ nµo? ? Qua đó em cảm nhận đợc tâm trạng gì của Kiều khi nhí chµng Kim. ? §äc c©u th¬ thÓ hiÖn t©m tr¹ng KiÒu khi nhí cha mÑ ? ? Nçi nhí cha mÑ cã kh¸c g× víi c¸ch thÓ hiÖn nçi nhí ngêi yªu. - Th¬ng : Cha mÑ s¸ng, chiÒu tùa cöa ngãng tin con, trông mong sự đỡ đần. - Xót : Lúc cha mẹ tuổi già sức yếu mà không đợc ch¨m sãc...... ? H·y ph©n tÝch nghÖ thuËt dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh của tác giả để sáng tỏ điều đó. - C¸c thµnh ng÷ : " qu¹t nång Êm l¹nh " + §iÓn cè : S©n lai, gèc tö -> ThÓ hiÖn t×nh c¶m trùc tiÕp, xãt th¬ng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tÊm lßng Thuý KiÒu qua nçi nhí th¬ng cña nµng. Gi¸o viªn b×nh. -> Kiều nhớ với nỗi đau đớn xót xa. Khẳng định lòng thuỷ chung son s¾t. * KiÒu nhí cha mÑ : KiÒu th¬ng vµ xãt.. -> T©m tr¹ng nhí th¬ng lßng hiÕu th¶o cña ngêi, con xãt xa ©n hËn v× không báo đáp cha mẹ. * Trong hoµn c¶nh ë lÇu Ngng BÝch :Kiều là ngời đáng thơng nhất, nhng ngời đã quên cảnh ngộ bản thân để nghĩ về Kim Trọng, nghĩ về cha mÑ -> KiÒu lµ ngêi thuû chung, ngêi con hiÕu th¶o, ngêi cã tÊm lßng vị tha đáng trọng. Giáo viên : 8 câu thơ cuối miêu tảcảnh vật qua tâm c, Nỗi buồn cô đơn tuyệt vọng : tr¹ng ( t¶ c¶nh ngô t×nh ) Học sinh đọc 8 câu cuối. ? C¶nh lµ thùc hay h? Mçi c¶nh vËt cã nÐt riªng nhng đồng thời lại có nét chung để diễn tả tâm trạng Kiều. Em hãy phân tích và chứng minh điều đó? + Nhí mÑ, nhí quª h¬ng - c¶m nhËn qua c¸nh buåm thÊp tho¸ng xa xa. + Nhí ngêi yªu, xãt xa duyªn phËn nh h×nh ¶nh " hoa tr«i man m¸c ". + Buån cho c¶nh ngé m×nh nghe tiÕng sãng mµ ghª sî. -> Cảnh đợc nhìn từ xa -> giàu màu sắc từ nhạt -> đậm, âm thanh từ tĩnh đến động, nỗi nhớ buồn từ man m¸c m«ng lung -> lo ©u kinh sî, dù c¶m gi«ng bão sẽ nổi lên hãi hùng xô đẩy, vùi dập cuộc đời KiÒu. -> Nỗi buồn cô đơn, đau đớn, xót ? NhËn xÐt c¸ch dïng ®iÖp ng÷ " buån tr«ng" vµ c¸c xa, bÕ t¾c tuyÖt väng. §ã lµ sù c« tõ l¸y ë cuèi ®o¹n. đơn thân phận nổi trôi vô định, nỗi - §iÖp ng÷ " buån tr«ng " -> ®iÖp khóc t©m tr¹ng. buån tha h¬ng, lßng th¬ng nhí ngêi ? Em c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng yªuvµ cha mÑ, vµ c¶ sù bµng hoµng cña KiÒu qua 8 c©u cuèi? lo sợ. Ngay sau lúc này Kiều đã mắc lừa Sở Khanh để rồi lâm vào c¶nh " Thanh l©u hai lît, thanh y hai lÇn.".

<span class='text_page_counter'>(63)</span> ? Đặc sắc nghệ thuật đợc thể hiện qua đoạn trích là g× ? ? Thái độ tình cảm của Nguyễn Du với nhân vật nh thÕ nµo ?. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh. 2. Néi dung : T¸c gi¶ c¶m th¬ng cho t×nh c¶nh cña KiÒu, ca ngîi vÎ đẹp thuỷ chung, nhân hậu trong t©m hån KiÒu.. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc lßng ®o¹n trÝch. - Lµm bµi tËp ë SGK . - Ph©n tÝch vµ nªu c¶m nhËn cña em ë 8 c©u th¬ cuèi. Ngµy so¹n: 10/ 2010 Ngµy d¹y: 10/ 2010 TiÕt 32 : Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù I. Môc tiªu bµi häc : Gióp häc sinh : - Thấy đợc vai trò của miêu tả , hành động , sự việc , cảnh vật , con ngời trong tù sù - Rèn kĩ năng vận dụng mọi phơng thức biểu đạt trong một văn bản II. ChuÈn bÞ: - Gv :Gi¸o ¸n, tµi liÖu,B¶ng phô. - Hs :So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học 1. KiÓm tra bµi cò 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi. Gi¸o viªn giíi thiÖu bµi b»ng viÖc ý nghÜa cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Gv gọi một học sinh đọc đoạn trích I .Vai trß cña miªu t¶ trong v¨n ? §o¹n trÝch Êy kÓ vÒ viÖc g×? b¶n tù sù * Sự việc : Quang Trung đánh đền Ngọc Hồi .- Kế 1. Ví dụ : sách đánh giặc ? Sự việc ấy đã diễn ra nh thế nào ? * DiÔn biÕn : Qu©n Thanh ra b¾n phun khãi löa , qu©n QT khiªng v¸n nhÊt tÒ x«ng lªn Quân Thanh đại bại , tớng SNĐ thắt cổ Hs diễn đạt các các sự việc bằng đoạn văn ? ChØ ra c¸c chi tiÕt miªu t¶ trong ®o¹n trÝch . C¸c chi tiết miêu tả ấy nhằm thể hiện những đối tợng nào ? * C¸c chi tiÕt miªu t¶ : - " Nh©n cã giã b¾c ... lµm h¹i m×nh " - Quân Tây Sơn thừa kế ... đại bại ? T¸c dông cña viÖc sö dông yÕu tè miªu t¶ Êy -> T¸c dông : T¹o nªn c¸i ph«ng , c¸i nÒn , lµm næi bËt sù viÖc vµ nh©n vËt ? NÕu kh«ng kÓ nh vËy th× nh©n vËt vua QT cã næi bật không ? Trận đánh có sinh động không ? Tại sao ? -> Không sinh động , vì chỉ đơn giản kể lại các sù viÖc , chØ tr¶ lêi c©u hái viÖc g× , chø cha tr¶ lêi ®- 2. Ghi nhí : ợc câu hỏi việc đó diễn ra nh thế nào ? - Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù lµ ? Từ đó em hãy cho biết : miªu t¶ cô thÓ , chi tiÕt vÒ c¶nh Yếu tố miêu tả có tác dụng nh thế nào đối với văn vật , con ngời , sự việc có tác dụng b¶n tù sù . lµm cho c©u chuyÖn trë nªn hÊp.

<span class='text_page_counter'>(64)</span> Gi¸o viªn bæ sung. Häc sinh lµm theo 2 nhãm Nhãm 1 : T×m nh÷ng yÕu tè t¶ ngêi trong " ChÞ em Thuý KiÒu " - Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè miªu t¶ Êy trong viÖc thÓ hiÖn , néi dung mçi ®o¹n trÝch : Sau 5 phót : §¹i diÖn hai nhãm tr×nh bµy Nhãm 2 : T×m yÕu tè t¶ c¶nh trong " C¶nh ...Xu©n "- Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè miªu t¶ Êy ... §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy:. Yªu cÇu kÓ vÒ viÖc chÞ em T. KiÒu ®i ch¬i xu©n. dÉn * Nh÷ng d¹ng miªu t¶ thêng sö dông trong v¨n b¶n tù sù : - T¶ c¶nh : c¶nh thiªn nhiªn + sinh ho¹t -> t¹o t×nh huèng cho sù viÖc tiÕn triÓn - T¶ ngêi : H×nh d¸ng , tÝnh t×nh , hành động , tả nội tâm -> Khắc hoạ rõ nét đặc điểm , tính chất , bản chÊt nh©n vËt - T¶ vËt : §å vËt , loµi vËt , c©y cèi . * YÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù - ChØ lµm yÕu tè phô (bæ trî) . V× vậy miêu tả không đợc lấn át lời kÓ , lµm ch×m cèt truyÖn - yÕu tè miªu t¶ t¹o nªn " x¬ng thÞt " câu chuyện , để lại ấn tợng sâu đậm trong tâm trí ngời đọc III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : " V©n xem ...vêi ...hoa ghen thua th¾m ...xanh " T¶ ngêi : NDu dïng h×nh ¶nh thiªn nhiªn miªu t¶ 2 chÞ em Thuý KiÒu ở nhiều nét đẹp -> Chân dung nhân vật tơi đẹp . T¶ c¶nh thiªn nhiªn " Ngµy xu©n ... b«ng hoa " Tµ tµ ...... b¾c ngang " T¶ c¶nh sinh ho¹t : " GÇn xa .... nh nªm " T¸c dông : C¶nh t¬i s¸ng phï hîp víi x· héi cña nh©n vËt trong ngµy héi . Bµi 2: + Giíi thiÖu khung c¶nh chung ( miªu t¶ ) vµ chÞ em Thuý KiÒu ®i héi + T¶ c¶nh thiªn nhiªn trªn c¸nh đồng quê. + T¶ kh«ng khÝ lÔ héi mïa xu©n . + C¶nh con ngêi trong lÔ héi ( diÔn biÕn , sù viÖc ) + C¶nh ra vÒ. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc sinh lµm Bµi tËp 2,3 - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo : trau dåi vèn tõ Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010 TiÕt 33 : Trau dåi vèn tõ.

<span class='text_page_counter'>(65)</span> I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Hiểu đợc tầm quan trọng của việc trau dồi vốn từ - Muốn trau dồi vốn từ trớc hết phải rèn luyện để hiểu biết đợc đầy đủ , chính x¸c nghÜa vµ c¸ch dïng tõ II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu,B¶ng phô . - Hs : So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. KiÓm tra bµi cò 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Giáo viên cho học sinh đọc ví dụ I . H×nh thµnh kiÕn thøc míi. ? Em hiểu ý kiến đó nh thế nào ? 1. Rèn luyện để nắm vững nghĩa (néi dung , lêi nãi gåm mÊy ý ? khuyªn ta ®iÒu g× ?) cña tõ vµ c¸ch dïng tõ : Tiếng Việt là nghĩa giàu đẹp , đáp ứng mọi nhu * ví dụ cÇu nhËn thøc vµ giao tiÕp cña ngêi ViÖt - Ph¶i kh«ng ngõng trau dåi vèn tõ Gv treo b¶ng phô ghi VD I2: ? Xác định lỗi diễn đạt? giải thích vì sao có những lçi nµy ? a) Dùng thừa từ "đẹp "vì " thắng cảnh " có nghĩa là "cảnh đẹp " b) Dïng sai tõ " dù ®o¸n " v× dù ®o¸n cã nghi· lµ : §o¸n tríc t×nh h×nh cã thÓ x¶y ra trong t¬ng lai -> ChØ nªn dïng lµ : Pháng ®o¸n , íc tÝnh c) Dïng sai tõ " ®Èy m¹nh " : thóc ®©y cho ph¸t triÓn nhanh lªn . Nãi vÒ qui m« th× cã thÓ lµ më rộng hay thu hẹp chứ không thể nhanh hay chậm đợc -> Ngêi viÕt kh«ng biÕt chÝnh x¸c nghÜa vµ c¸ch dïng tõ mµ m×nh sö dông * Râ rµng lµ kh«ng ph¶i do " tiÕng ta nghÌo " mµ do ngời viết đã " không biết dùng tiếng ta " . Nh vËy muèn biÕt dïng tiÕng ta Gv hệ thống hoá kiến thức , hs đọc ghi nhớ thì phải nắm đợc đầy đủ và chính x¸c nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng HS đọc đoạn văn của Tô Hoài (SGK) * Ghi nhí : SGK ? Tô Hoài nói về vấn đề gì có liên quan đên việc 2. Rèn luyện để làm tăng vốn từ trau dåi vèn tõ ? - Phải rèn luyện để biết thêm những - Nhà văn Tô Hoài nói đến việc phải " học lời ăn từ cha biết để làm tăng vốn từ . tiếng nói của nhân dân " để trau dồi vốn từ của m×nh . ? Qua c©u chuyÖn cña T« Hoµi , em rót ra bµi häc g× ? HS đọc to ghi nhớ . II. Tæng kÕt- ghi nhí. ghi nhí .SGK III. LuyÖn tËp Hs lµm bµi tËp theo nhãm : Bµi tËp 1: - HËu qu¶ : kÕt qu¶ xÊu - Đoạt : chiếm đợc phần chiến th¾ng - Trinh tó : Sao trªn trêi Bµi tËp 3 : söa lçi dïng tõ a, Im lÆng - v¾ng lÆng , yªn tÜnh b, Cảm xúc -> Cảm động , cảm phôc c, Thµnh lËp -> thiÕt lËp.

<span class='text_page_counter'>(66)</span> d, Dù ®o¸n -> pháng ®o¸n , dù tÝnh Bµi 4 : B×nh luËn ý kiÕn : TiÕng ViÖt cña chóng ta lµ mét ngôn ngữ trong sáng và giàu đẹp . Điều đó đợc thể hiện trớc hết qua ng«n ng÷ cña nh©n d©n . Muèn g×n giữ sự trong sáng và giàu đẹp của ng«n ng÷ d©n téc ph¶i häc tËp lêi ¨n tiÕng nãi cña hä . 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Lµm bµi tËp : 2 ,5 ,6 ,7 ,8 - ChuÈn bÞ : viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 - V¨n tù sù Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010 TiÕt 34 - 35 : ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 - V¨n tù sù. I. Mục tiêu cần đạt : - Gióp Häc sinh : - Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả cảnh vật , con ngời , hành động . - Rèn luyện kĩ năng diễn đạt , trình baỳ II. ChuÈn bÞ : Giáo viên ra đề , Học sinh ôn tập III. Tổ chức các hoạt động dạy – học 1. KiÓm tra bµi cò 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi. Giáo viên chép đề lên bảng –Học sinh ghi đề §Ò bµi Tëng tîng hai m¬i sau vµo mét mïa hÌ em vÒ th¨m trêng cò .H·y viết th cho một ngời bạn học hồi ấy kể lại buổi thăm trờng đầy xúc động đó -Xác định thể loại :Viết th – tự sự -Néi dung : KÓ vÒ buæi th¨m trêng vµo mét ngµy hÌ sau 20 n¨m xa c¸ch -Yêu cầu: Tởng tởng đã trởng thành, có một vị trí công việc naò đó Cã sù kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù. b¹n. *§¸p ¸n : 1,Më bµi : - Giíi thiÖu hoµn c¶nh, lÝ do vÒ th¨m trêng cò ,vÞ trÝ cña m×nh khi viÕt th cho - C¶m xóc cña “t«i” 2, Th©n bµi: - Miêu tả cảnh tợng ngôi trờng và những đổi thay (gắn với cảnh ngày hè) + Nhµ trêng líp häc nh thÕ nµo? + C¶nh thiªn nhiªn ra sao? - T©m tr¹ng cña m×nh + Trực tiếp xúc động nh thế nào? + Kû niÖm gîi vÒ lµ g×? + Kû niÖm víi ngêi viÕt th - KÕt thóc buæi th¨m nh thÕ nµo? 3, KÕt bµi: - Suy nghÜ vÒ ng«i trêng. Høa hÑn víi b¹n ngµy häp líp.

<span class='text_page_counter'>(67)</span> - KÕt thóc th 3. Cñng cè-Híng dÉn vÒ nhµ: So¹n bµi M· Gi¸m Sinh mua KiÒu..

<span class='text_page_counter'>(68)</span> TuÇn 8 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 36: M· Gi¸m Sinh mua KiÒu ( TrÝch TruyÖn KiÒu ). I.Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : -Hiểu đợc tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du: khinh bỉ và căm phẫn sâu sắc bọn buôn ngời; đau đớn, xót xa trớc thực trạng con ngời bị hạ thấp, bị trà đạp - Thấy đợc nghệ thuật miêu tả nhân vật của tác giả: khắc hoạ tích cách qua diện m¹o,cö chØ II.ChuÈn bÞ - lêi b×nh III .Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : 1. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng ®o¹n th¬ “ C¶nh ngµy xu©n “ ? nªu c¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn trong ®o¹n th¬ Êy ? 2. Bµi míi.. * Giíi thiÖu bµi : Hoạt động của thầy và trò.. Nội dung cần đạt.. - GV nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch. H? KÓ tãm t¾t phÇn tríc vµ sau ®o¹n trÝch?. 1. VÞ trÝ ®o¹n trÝch: §o¹n trÝch n»m ë phÇn ®Çu gia biÕn vµ lu l¹c. 2.§äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. GV: Yêu cầu đọc: Đọc theo lối kể chuyÖn th¬? Lôc b¸t, ng¾t nhÞp 2/2/2, nhÊn m¹nh giäng ë nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ ngo¹i h×nh MGS, nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ cuộc mua bán: “Mày râu… bao, đắn đo, cò kÌ, Ðp…” - §o¹n trÝch miªu t¶ t©m tr¹ng KiÒu víi giäng trÇm l¾ng thÓ hiÖn nçi ®au buån cña nµng. Giáo viên đọc mẫu- gọi học sinh đọc nhận xÐt. Trong đoạn 1 có 11 từ khó đã đợc giải thÝch. H? §äc chó thÝch 2,5,7,8,9,11. GV: C¸c tõ khã cßn l¹i trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu c¸c em sÏ gi¶i thÝch. H? §o¹n trÝch chia lµm mÊy c¶nh? §ã lµ nh÷ng c¶nh nµo? - Ba cảnh: + Cảnh MGS đến nhà Kiều + C¶nh MGS mua KiÒu. + C¶nh KiÒu ra tr×nh diÖn MGS. H? Trong hai cảnh MSG đến nhà Kiều và MGS mua KiÒu, t¸c gi¶ tËp trung lµm næi bËt nh©n vËt nµo? - T¸c gi¶ tËp trung lµm næi bËt nh©n vËt MGS. GV: Tin nµng KiÒu b¸n m×nh chuéc cha. a. Nh©n vËt M· Gi¸m Sinh.

<span class='text_page_counter'>(69)</span> lµm xa gÇn bµn t¸n x«n xao. GÇn miÒn cã một mụ mối đa MGS đến với danh nghĩa đến hỏi Kiều về làm thiếp. Vậy MGS đến nhµ KiÒu nh thÕ nµo? - MGS đến nhà Kiều.. H? §äc “ gÇn … sç sµng”. H? Khi mụ mối đa đờng cho MGS đến nhà KiÒu, MGS đợc giới thiệu nh thế nào? - Mã Giám Sinh đợc giới thiệu là một “viễn khách”ngời khách phơng xa đến. H? Ngời khách phơng xa đến nhà Kiều để lµm g×? - Tìm đến để làm lễ vấn danh (lễ đến hỏi vµ xin cíi). H? Khi đến hỏi Kiều ngời viễn khách giới thiÖu nh thÕ nµo? - Giíi thiÖu lµ: Tªn MGS- quª huyÖn L©m Thanh… GV: Đến nhà đợc hỏi tên thì MGS không tha göi g× hÕt, y tr¶ lêi céc lèc. H? Em hiÓu g× vÒ tªn MGS mµ h¾n xng ra ë ®©y? - M· lµ hä, Gi¸m Sinh kh«ng ph¶i lµ tªn cña h¾n mµ lµ tªn chung cho nh÷ng nho sinh häc ë trêng Quèc Tö Gi¸m. GV: Râ rµng anh chµng hä M· nµy ®a ra mét c¸i tªnmËp mê, chung chung, kh«ng biÕt h¾n thuéc MGS nµo? Cßn hái quª th× ë “ L©m Tri còng gÇn”§äc t¸c phÈm ta thÊy h¾n ë L©m Tri – ë  MGS lµ kÎ gian dèi. xa l¹i nãi lµ ë gÇn. H? Qua c¸ch giíi thiÖu tªn tuæi quª qu¸n em thÊy h¾n lµ ngêi nh thÕ nµo? H? TiÕp theo t¸c gi¶ giíi thiÖu, miªu t¶ h¾n ra sao? - “ Quá niên đã … bảnh bao”. H? ë hai c©u th¬ nµy t¸c gi¶ miªu t¶ ë nh÷ng mÆt nµo? - Giíi thiÖu tuæi t¸c, diÖn m¹o. H? Qua viÖc miªu t¶ h×nh d¸ng em hiÓu g× - MGS có vẻ ngoài đạo mạo kệch cỡm. vÒ ngo¹i h×nh cña MGS? - MGS cã vÎ ngoµi ch¶i chuèt, bãng bÈy. H? §· ngoµi 40 råi mµ l¹i cã diÖn m¹o nh vËy emhiÓu thªm g× vÒ MGS?. kÖch cìm.. GV: Thùc ra ch¼ng ai c¹o l«ng mµy vµviÖc t¸c gi¶ nãi qu¸ nh»m ch©m biÕm, mØa mai c¸ch ¨n diÖn kÖch cìm, tØa tãt th¸i quá. Ngày xa 40 tuổi đã để râu dài… H? Thầy đi trớc đạo mạo, còn đám đầy tớ “lao xao” em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ c¶nh tîng nµy? - Một đám ngời lộn xộn, ầm ĩ. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc miªu t¶ thÊy vµ tí? - Hình ảnh đối lập giữa thầy và tớ..

<span class='text_page_counter'>(70)</span> H? Sử dụng hình ảnh đối lập có tác dụng g×? - Lét trÇn sù gi¶ t¹o cña thÇy. GV: Ta thêng nãi thÊy nµo tí Êy. Nhng ë đây tác giả khéo léo miêu tả đối lập để lột trÇn ch©n tíng gi¶ t¹o cña thÇy. H? Vào đến nhà Kiều, MGS có cử chỉ, hành động nh thế nào? Em hiểu gì về hành động đó? - GhÕ trªn ngåi tãt-> nh¶y lªn ngåi chÔm chÖ, thiÕu lÞch sù GV: §ã lÇ cö chØ th« lç, hçn xîc. GhÕ trªn dµnh cho «ng, bµ, cha mÑ, thÕ mµ MGS ®i - MGS lµ kÎ th« lç hçn xîc, lµm rÓ – tøc bËc con. H? Qua c¸ch miªu t¶ cö chØ, hµnh vi cña thiÕu v¨n ho¸. MGS em hiÓu g× vÒ b¶n chÊt cña h¾n? - MGS lµ kÎ th« lç hçn xîc, thiÕu v¨n ho¸.. H? Qua phÇn ®Çu, em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ miªu t¶ MGS? -. Dïng nhiÒu tõ l¸y tîng h×nh, tîng thanh: nh½n nhôi, b¶nh bao, lao xao H? Qua các từ ngữ đó, em hiểu MGS là con ngêi nh thÕ nµo? Tóm tắt lại các ý đã ghi.. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. ChuÈn bÞ bµi sau. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 37: M· Gi¸m Sinh mua KiÒu ( TrÝch TruyÖn KiÒu ). I.Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : -Hiểu đợc tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du: khinh bỉ và căm phẫn sâu sắc bọn buôn ngời; đau đớn, xót xa trớc thực trạng con ngời bị hạ thấp, bị trà đạp - Thấy đợc nghệ thuật miêu tả nhân vật của tác giả: khắc hoạ tích cách qua diện m¹o,cö chØ II.ChuÈn bÞ - lêi b×nh III .Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : 1. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng ®o¹n th¬ “ C¶nh ngµy xu©n “ ? nªu c¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn trong ®o¹n th¬ Êy ? 2. Bµi míi.. * Giíi thiÖu bµi : Hoạt động của thầy và trò.. H? §äc thÇm “§¾n ®o…hÕt” - C¶nh MGS mua KiÒu H? Khi tËn m¾t nh×n thÊy dung nhan cña KiÒu, MGS có thái độ nh thế nào?. Nội dung cần đạt..

<span class='text_page_counter'>(71)</span> - §¾n ®o c©n s¾c, c©n tµi. GV: Thêng th× ngêi ta chØ c©n nh¾c nh÷ng thø cã träng lîng. Nhng ë ®©y MGS c©n nhắc tài sắc Kiều chứ không chú ý đến đức h¹nh. H? Để cân sắc, cân tài MGS đã làm gì? - Ðp cung… GV: MGS ép Kiều đánh đàn, làm thơ để thö tµi nghÖ cña KiÒu. H? Những việc làm đó của MGS thể hiện ®iÒu g×? - ThÓ hiÖn sù xem xÐt tØ mØ, kü lìng, sµnh sái cña mét kÎ chuyªn bu«n b¸n. GV:MGS đến nhà Kiều giữa lúc gia đình gặp hoạ.Nàng Kiều đang đau xót đến cực độ… Thế mà hắn không một lời hỏi han chia xẻ-> hắn ép nàng đánh đàn, làm thơ. H? Sau khi thởng thức tài đàn, thơ, hắn có thái độ gì? - MÆn n«ng mét vÎ mét a. GV: H¾n rÊt ng ý, hµi lßng vÒ mãn hµng ngêi cã chÊtlîng hoµn h¶o lµ Thuý KiÒu. ThÓ hiÖn sù réng lîng, lÞch thiÖp, ra vÎ lÔ phÐp lóc nµy nhËp vai anh chµng ®i hỏi vợ rất tốt- MGS nói đến “sinh nghi” tức là để dẫn cới. Vì theo phong tục xa nhà gái cã quyÒn th¸ch cíi. H? Hái nh vËy, nhng khi mô mèi lªn gi¸ “nghìn vàng” thì MGS có hành động gì? - Y tr¶ gi¸, mÆc c¶. - Cß kÌ bít mét thªm hai Giê l©u ng· gi¸ vµng ngoµi bèn tr¨m. H? Qua ®©y em hiÓu g× vÒ viÖc lµm cña h¾n? - MGS tr¶ gi¸, mÆc c¶ rÊt riÕt rãng, thªm bít chi li tõng tÝ mét. GV:Gi÷a lêi nãi vµ viÖc lµm MGS m©u thuÉn tr¸i ngîc nhau. H? Sự trái ngợc này giúp em hiểu thêm đợc ®iÒu g×? - Hiểu đợc bản chất bủn xỉn, keo kiệt, ti tiÖn cña MGS H? KÕt qu¶ cuéc mua b¸n? - Sau hµng giê l©u thªm bít tõng li tõng tÝ, lêi qua tiÕng l¹i gi÷a kÎ mua ngêi bán. MGS mua đợc nàng Kiều với giá 400 l¹ng vµng. GV: Đến đây MGS đã hiện nguyên hình là một con ngời đủ mọi thủ đoạn, mánh lới, x¶o quyÖt, mét tªn l¸i bu«n nhµ nghÒ. H? Tõ viÖc ph©n tÝch toµn c¶nh mua b¸n, em thÊyMGS lµ ngêi nh thÕ nµo? GV: Th«ng qua viÖc sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh gióp ta hiểu đợc thái độ bất bình phẫn nộ của nhà thơ đối với phờng buôn ngời vô nhân đạo. Kín đáo bày tỏ nỗi xót xa trớc cảnh con ngời - đặc biệt là ngời phụ nữ sắc tài bị ®em ra mua b¸n vïi dËp.. MGS tr¶ gi¸, mÆc c¶ rÊt riÕt rãng, thªm bít chi li tõng tÝ mét.. MGS lµ mét tªn bu«n ngêi läc lâi, x¶o quyÖt..

<span class='text_page_counter'>(72)</span> H? Theo dâi hai c©u cuèi ®o¹n trÝch, nhµ thơ nói đến những thủ tục gì? - Canh thiÕp, n¹p th¸i, vu quy. H? §©y lµ nh÷ng thñ tôc c« d©u vÒ nhµ chång thÕ mµ t¸c gi¶ “TiÒn … xong”. Em hiểu gì về thái độ của tác giả? - Nhà thơ lên án thế lực đồng tiền trong tay bän bÊt l¬ng- §i hái vî MGS chØ dïng tiÒn. GV: Kh«ng riªng ë ®©y mµ trong toµn t¸c phÈm cã lÇnNguyÔn Du tè c¸o “Lµm cho khèc h¹i ch¼ng qua v× tiÒn” b. H×nh ¶nh Thuý KiÒu. H? Khi ra trình diện MGS, Thuý Kiều đợc miªu t¶ nh thÕ nµo? - Nçi m×nh- nçi nhµ ThÒm… ……………..hµng. Ngại ngùng đến gió… ngừng hoa… mặt dµy. H? Khi mụ mối vén tóc, bắt tay để MGS nhìn thấy nàng cho rõ, nàng còn đợc miêu t¶ nh thÕ nµo? - NÐt buån nh cóc, ®iÖu gÇy nh mai. GV: T¸c gi¶ sö dông Èn dô: lÖ hoa mÊy hµng (giät níc m¾t – so s¸nh víi giät lÖ cña hoa). - So s¸nh: nÐt buån… - Ước lệ: Lấy vẻ đẹp của thiên nhiên: cúc mai để miêu tả vẻ đẹp con ngời. - Cách dùng biện pháp tiểu đối: Thềm hoa mét bíc/ lÖ hoa mÊy hµng. - Tõ ng÷ gîi t¶: ngõng, mÆt dµy. H? T¸c dông dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt đó? - Nhấn mạnh nỗi đau đớn tột độ của nµng KiÒu. H? Tại sao nàng đau đớn nh vậy? - Nçi m×nh: t×nh duyªn dang dë víi Kim Träng. - Nỗi nhà: Cảnh gia đình tan nát. - BÞ biÕn thµnh mãn hµng. H? Qua c©u th¬ “nÐt buån …cóc, mai” gióp em hiÓu ®iÒu g×? - Nàng buồn mà vẫn đẹp nh hoa cúc, hoa - Nàng Kiều đau đớn, xót xa, nhục nhã ê chÒ. mai. H? Qua ph©n tÝch, qua h×nh dung miªu t¶ em hiÓu g× VÒ t©m tr¹ng cña nµng KiÒu trong mµn kÞch vÊn danh nµy? GV: Nỗi đau khi nhân phẩm bị chà đạp. Nhng v× tù nguyÖn nªn nµng ph¶i lµm theo sù ®iÒu khiÓn cña mô mèi. H? Qua vÇn th¬ miªu t¶ Thuý KiÒu, em thấy Nguyễn Du có thái độ nh thế nào? II. Tæng kÕt. - NguyÔn Du c¶m th«ng, xãt xa cho th©n 1. NghÖ thuËt. phËn nµng KiÒu. -Bút pháp miêu tả ngoại hình đặc sắc: tả H? Qua đoạn trích em hãy đánh giá thành MGS t¶ c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt? thùc, t¶ Thuý KiÒu: t¶ íc lÖ. -. 2.Néi dung: MGS tªn bu«n ngêi x¶o.

<span class='text_page_counter'>(73)</span> quyÖt KiÒu.. Tâm trạng đau đớn của nàng. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 38: Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga - Nguyễn Đình ChiểuI. Mục tiêu cần đạt : Gióp Häc sinh : - Nắm đợc cốt truyện và những điều cơ bản về tác giả , tác phẩm - Qua đoạn trích , hiểu đợc khát vọng cứu ngời , giúp đời của tác giả và phẩm ch©t cña hai nh©n vËt : Lôc v©n Tiªn , KiÒu NguyÖt Nga II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu.Tranh ch©n dung NguyÔn §×nh ChiÓu - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học : 1. KiÓm tra bµi cò : - C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt T.KiÒu qua §o¹n trÝch “ M· G¸m Sinh mua KiÒu” 2. Bµi míi : GTB : Cè thñ tíng Ph¹m V¨n §ång tõng nãi vÒ NguyÔn §×nh ChiÓu Trªn trêi cã nh÷ng v× sao cã ¸nh s¸ng kh¸c thêng , nhng tho¹t nh×n cha thÊy s¸ng , song càng nhìn càng sáng .Nguyễn Đình Chiểu - nhà thơ yêu nớc vĩ đại của nhân d©n miÒn nam thÕ kØ XX - lµ mét trong nh÷ng ng«i sao nh thÕ . Häc sinh xem tranh ch©n dung NguyÔn §×nh ChiÓu. Học sinh đọc chú thích ? Từ cuộc đời của NĐC em đánh giá nh thế nào về con ngêi nµy? - Là ngời có nghị lực chiến đấu để sống và cống hiến cho đời (gặp nhiều bất hạnh nhng vẫn vợt qua đợc ) - Cã lßng yªu níc vµ tinh thÇn bÊt khuÊt chèng ngo¹i x©m Gi¸o viªn bæ sung më réng. I. Giíi thiÖu t¸c gi¶- t¸c phÈm. 1, T¸c gi¶ (1822 - 1888) , quª ë lµng T©n Thíi , TØnh Gia §Þnh. 2, T¸c phÈm : Lôc V©n Tiªn (2082 c©u ) ? H·y nªu mét vµi nÐt vÒ sù nghiÖp v¨n ch¬ng cña - Lµ t¸c phÈm xuÊt s¾c nhÊt cña NguyÔn §×nh ChiÓu ? «ng §Æc ®iÓm kÕt cÊu vµ tÝnh chÊt truyÖn cã g× kh¸c so víi - lµ truyÖn th¬ n«m : - 1854 - tríc T.KiÒu ? (Gi¸o viªn bæ sung) khi thùc d©n ph¸p x©m lîc - KÕt cÊu ch¬ng håi : Víi môc Gi¸o viªn b×nh đích truyền đạo lí làm ngời Học sinh đọc tóm tắt tác phẩm, Tóm tắt tác phẩm : 4 II. Đọc và tìm hiểu tác phẩm. phÇn 1. §äc..

<span class='text_page_counter'>(74)</span> - Lục vân Tiên đánh cớp cứu Kiều Nguyệt Nga - Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n mµ vÉn gi÷ lßng chung thuû - Lôc V©n Tiªn vµ KNN gÆp l¹i nhau một Học sinh đọc tóm tắt lại T¸c phÈm lµ mét thiªn tù truyÖn , em h·y t×m nh÷ng t×nh tiết của truyện trùng với cuộc đời của NĐC ? ? Sù kh¸c biÖt ë cuèi truyÖn cã ý nghÜa g× ? - PhÇn cuèi : nãi lªn íc m¬ vµ kh¸t väng ch¸y báng cña nguyÔn §×nh ChiÓu. Học sinh đọc và nêu đại ý đoạn trích Qua đoạn trích em hãy cho biết Lục Vân Tiên đã làm đợc những việc gì ? Tính cách của chàng thể hiện ở những hành động nào ? ? Lục Vân Tiên đã hành động chống bọn ác nào ? - Bọn Phong Lai - lũ giặc cớp chuyên nghiệp , đông quan , nhiÒu lÝnh , bÊt nh©n phi nghÜa ? Vân Tiên đã gặp bon cứop trong hoàn cảnh nào ? Hoàn cảnh : Vân Tiên 16 tuổi , vốn chỉ là học trò quen víi bót nghiªn s¸ch vë , ®ang vÒ nhµ chuÈn bÞ ®i thi ? Lí do đánh cớp ? - Lí do đánh cớp : Thấy dân chạy loạn , hỏi thăm , biết có giặc cớp , xông vào đánh . ? Vân Tiên đánh cớp nh thế nào ? - Nổi giận lôi đình , tả đột hữu xông ? Qua đó em có nhận xét gì về nhân vật Lục Vân Tiên ?. - §Æc ®iÓm thÓ lo¹i : truyÖn kÓ hơn là để đọc -> chú trọng hành động nhân vật => T¸c phÈm mét thiªn tù truyÖn VÞ trÝ ®o¹i trÝch : SGk * §¹i ý : §o¹n trÝch kÓ vÒ c¶nh LVT ®I thi gÆp bän cíp , chµng đánh tan và cứu đợc KNN , NguyÖt Nga c¶m kÝch muèn t¹ ¬n chµng nhng V©n Tiªn tõ chèi 2. T×m hiÓu v¨n b¶n a, Nh©n vËt Lôc V©n Tiªn:. -> là anh dũng ( không nghĩ đến bản thân , quyết chiến đấu tiêu diÖt c¸i ¸c ) , ngêi cã tµi n¨ng ( tiêu diệt đợc bọn cớp chuyên nghiÖp , hïng m¹nh ) ngêi cã nghÜa khÝ (v× bªnh vùc kÎ yÕu mét viÖc nghÜa - mµ s½n sµng x¶ th©n ) .§ã lµ mét TriÖu Tö Long thø hai :. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 39: Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga - Nguyễn Đình ChiểuI. Mục tiêu cần đạt : Gióp Häc sinh : - Nắm đợc cốt truyện và những điều cơ bản về tác giả , tác phẩm - Qua đoạn trích , hiểu đợc khát vọng cứu ngời , giúp đời của tác giả và phẩm ch©t cña hai nh©n vËt : Lôc v©n Tiªn , KiÒu NguyÖt Nga II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu.Tranh ch©n dung NguyÔn §×nh ChiÓu - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học : 1. KiÓm tra bµi cò : - C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt T.KiÒu qua §o¹n trÝch “ M· G¸m Sinh mua KiÒu”.

<span class='text_page_counter'>(75)</span> 2. Bµi míi : GTB : Cè thñ tíng Ph¹m V¨n §ång tõng nãi vÒ NguyÔn §×nh ChiÓu Trªn trêi cã nh÷ng v× sao cã ¸nh s¸ng kh¸c thêng , nhng tho¹t nh×n cha thÊy s¸ng , song càng nhìn càng sáng .Nguyễn Đình Chiểu - nhà thơ yêu nớc vĩ đại của nhân d©n miÒn nam thÕ kØ XX - lµ mét trong nh÷ng ng«i sao nh thÕ . Häc sinh xem tranh ch©n dung NguyÔn §×nh ChiÓu. Hoạt động của thầy và trò. ? Nh÷ng ngêi V©n Tiªn ®ng ra b¶o vÖ lµ ai? - D©n chóng ph¶I ch¹y lo¹n vµ KNN nh÷ng ngêi kh«ng quen biÕt nhng ®ang bÞ bän cíp tÊn c«ng . - Xử sự : + Thấy ngời đợc cứu là phu nữ -> không lợi dông + ThÊy chÞ em KNN than khãc -> t×m c¸ch an ñi , th¨m hỏi ân cần , động viên + Đợc đề nghị trả ơn -> từ chối ? Em cảm nhận đợc gì về Vân Tiên qua những hành động trên và từ chối lời đề nghị trả ơn củ KNN ? ? Hình ảnh KNN ở đây đợc khắc hoạ chủ yếu qua chi tiÕt nµo ? ? Chân dung KNN đợc tác giả giới thiệu nh thế nào ? B»ng nh÷ng h×nh ¶nh nµo ? NghÖ thuËt g× ? - Ch©n dung KNN: + Gia đình : Cha làm quan , đang đến chỗ cha đề lấy chång + RÊt hiÓu ¬n nghÜa to lín cña V©n Tiªn víi m×nh : Cøu m¹ng , b¶o toµn phÈm h¹nh . + Xng h« tr©n träng , khiªm nhêng : Qu©n tö , liªn thiÕp , xin l¹y , xin tha . -> C¸ch nãi n¨ng v¨n vÎ dÞu dµng , mùc thíc . + RÊt b¨n kho¨n bèi rèi v× hoµn c¶nh hiÖn t¹i khong thÓ tr¶ ¬n + Chân thành mời Vân Tiên về nhà để trả ơn ? Qua những ứng xử đó em cảm nhân đợc những nét đẹp nào trong tâm hồn KNN ? Giáo viên : Nét đẹp tâm hồn đó đã làm cho hình ảnh KNN chinh phục đợc tình cảm yêu mến của nhân dân , nh÷ng con ngêi bao giê còng rÊt xem träng ¬n nhgi· " ¥n ai mét chót ch¼ng quªn " Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết. Nội dung cần đạt. * Hành động bảo vệ ngời lành : -> Lôc v©n tiªn lµ con ngêi chÝnh trùc , hµo hiÖp , nh©n hËu träng nghÜa,cã c¸ch hµnh xö cña c¸c bËc h¶o h¸n => Lôc v©n tiªn lµ mét hình ảnh đẹp , hình ảnh lí tởng mà t¸c gi¶ göi g¾m niÒm tin vµ íc vọng đem đến xã hội công bằng b, Nh©n vËt KiÒu NguyÖt Nga. => KNN lµ mét ngêi cã gi¸o dôc , cã hiÕu nghe lêi cha mÑ , biÕt quÝ träng gi÷ g×n phÈm h¹nh cña ngêi con g¸i , biÕt nãi n¨ng khiªm nhêng , mùc thíc . ¡n ë cã tríc cã sau , ch©n thµnh. III. Tæng kÕt ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt qua 1. NghÖ thuËt : * NghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt: ®o¹n trÝch ? ? Đặc điểm này gần giống với loại truyện nào mà em - Không chú trọng đến ngoại hình , néi t©m . đã học - Chủ yếu mô tả qua hành động , cö chØ , lêi nãi -> §©y lµ c¸ch kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt cña tru cæ d©n gian * Ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷ cña t¸c gi¶ trong ®o¹n - Méc m¹c , b×nh dÞ , mang tÝnh chÊt khÈu ng÷ , mµu s¾c , nam bé trÝch ? -> cã kh¶ n¨ng phæ biÕn réng r·i trong nhân dân lao động nam bộ - Ng«n ng÷ th¬ ®a d¹ng phï hîp.

<span class='text_page_counter'>(76)</span> ? C¶m nhËn cña em sau khi häc xong ®o¹n trÝch Học sinh đọc to ghi nhớ SGK. víi diÔn biÕn t×nh tiÕt - Lời đối thoại của Vân Tiên với cớp thì đầy phẫn nộ , còn bọn cớp th× hèng h¸ch , kiªu c¨ng - Lời đối thoại của Vân Tiên với KNN thì mềm mỏng , xúc động ch©n thµnh 2,Néi dung. Ghi nhí : SGK. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ®o¹n trÝch - B×nh luËn c©u th¬ " Lµm ¬n … tr¶ ¬n " - ChuÈn bÞ bµi " Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù " Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010 TiÕt 40: Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù. I. Mục tiêu cần đạt : - Hiểu đợc vai trò của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa nội tâm với ngoại h×nh trong khi kÓ chuyÖn - RÌn kÜ n¨ng kÕt hîp kÓ chuyÖn víi miªu t¶ néi t©m nh©n vËt khi viÕt bµi v¨n tù sù II. ChuÈn bÞ: - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu Hs : So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. KiÓm tra bµi cò : - Miªu t¶ cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n tù sù ? - §èi tîng miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù lµ nh÷ng yÕu tè nµo ? 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi: Trong tù sù , nh÷ng ®o¹n t¶ c¶nh s¾c thiªn nhiªn , t¶ vËt , t¶ sù vËt , t¶ ngo¹i hình nhân vật , những cử chỉ , hành động của nhân vật … là những đối t ợng có thể nghe nhìn … đợc một cách trực tiếp . Lại còn có những rung động , những cảm xúc , những ý nghĩ , tâm t tình cảm của nhân vật , không thể quan sát đợc một c¸ch trùc tiÕp mµ ph¶i c¶m nhËn - §ã chÝnh lµ miªu t¶ néi t©m nh©n vËt - cßn gäi lµ t¶ c¶nh ngô t×nh . VËy miªu t¶ néi t©m cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n b¶n tù sù bµi häc bµi häc h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù - Häc sinh häc thuéc lßng ®o¹n trÝch " KiÒu ë lÇu Ng- 1, VÝ dô : §o¹n trÝch " KiÒu … ng BÝch " BÝch" Häc sinh lµm Bµi tËp theo 2 nhãm : * §o¹n th¬ t¶ c¶nh s¾c bªn ? Nhãm 1 : ngoµi : 6 c©u ®Çu , 8 c©u cuèi 1. T×m nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh ? 2. nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh cã mèi quan hÖ nh thÕ nµo víi viÖc thÓ hiÖn néi t©m nh©n vËt ? (DÊu hiÖu nhËn biÕt ) -> Miªu t¶ bªn ngoµi bao gåm c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ ngo¹i h×nh cña con ngêi sù vËt … cã thÓ quan s¸t trùc.

<span class='text_page_counter'>(77)</span> tiếp đợc giữa miêu tả hoàn cảnh , ngoại hình và miêu t¶ néi t©m cã mèi quan hÖ víi nhau tõ miªu t¶ ngo¹i hình , hoàn cảnh mà ngời viết cho ta thấy đợc tâm tr¹ng bªn trong cña nh©n vËt . Vµ ngîc l¹i ? Nhãm 2 : 1. T×m nh÷ng c©u th¬ miªu t¶ t©m tr¹ng cña T.KiÒu ? 2. miêu tả nội tâm có tác dụng nh thế nào đối với việc kh¾c ho¹ nh©n vËt trong v¨n b¶n tù sù ? Häc sinh th¶o luËn trong 5 phót : Líp nhËn xÐt - Gi¸o viªn kÕt luËn , bæ sung.. VD : ë ®o¹n " KiÒu … bÝch " t¶ cảnh thiên nhiên giúp ngời đọc cảm nhận đợc nỗi buồn cô đơn , lẻ loi ,đau đớn xót xa , bế tắc tuyÖt väng cña KiÒu * §o¹n 8 c©u gi÷a miªut t¶ t©m tr¹ng cña KiÒu b»ng c¸ch nªu trùc tiÕp nh÷ng suy nghÜ bªn trong cña Kiều : nghĩ về thân phận cô đơn , bơ vơ nơi đất khách , nghĩ về cha mÑ chèn quª nhµ ai ch¨m sãc , phông dìng lóc tuæi giµ … - Nh©n vËt lµ yÕu tè quan träng nhÊt cña t¸c phÈm tù sù. §Ó x©y dùng nh©n vËt nhµ v¨n thêng miªu t¶ ngo¹i h×nh vµ miªu t¶ néi t©m. - Miªu t¶ néi t©m nh»m kh¾c ho¹ "ch©n dung t tëng" cña nh©n vËt, t¸i hiÖn nh÷ng tr¨n trë, d»n vÆt, những dung động tinh vi trong t×nh c¶m cña nh©n vËt. V× thÕ miªu t¶ néi t©m cã vai trß vµ t¸c dung rÊt to lín trong viÖc kh¾c hoạ đặc điểm, tính cách nhân vật.. Học sinh đọc mục 2 SGK. ? NhËn xÐt c¸ch miªu t¶ néi t©m nh©n vËt cña t¸c gia. T¸c gi¶ miªu t¶ néi t©m b»ng c¸ch miªu t¶ nÐt mÆt, cö chØ, cña nh©n -> Diễn tả tâm trạng đau đớn, rằn vặt của lão Hạc sau khi b¸n CËu Vµng. ? Qua ph©n tÝch vÝ du em rót ra nhËn xÐt g× vÒ miªu t¶ II. Tæng kÕt-Ghi nhí. bªn ngoai vµ miªu t¶ néi t©m nh©n vËt. - Miêu tả bên ngoài có đối tợng Giáo viên tổng kết - Học sinh đọc to ghi nhớ. kh¸ phong phó: c¶nh vËt, ngo¹i h×nh nh©n vËt -> ta cã thÓ quan sát đợc trực tiếp, cảm nhận đợc bµng gi¸c quan. - Miªu t¶ néi t©m: suy nghÜ, t×nh c¶m, diÔn biÕn cña t©m tr¹ng -> ta kh«ng quan s¸t mét c¸ch trùc tiÕp mµ c¶m nhËn gi¸n tiÕp th«ng qua t×nh huèng, hoµn c¶nh nh©n vËt. - Gi÷a miªu t¶ bªn ngoµ vµ miªu t¶ néi t©m cã mèi quan hÖ chÆt chẽ với nhau: tả cảnh để ngụ tình, hoặc qua nội tâm để lí giải, hiểu râ thªm h×nh thøc bªn ngoµi cña Bµi tËp : con ngêi. - Học sinh xác định yêu câu của bài tập 1. ? T×m c©u th¬ miªu t¶ ch©n dung bªn ngoµi cña III. Luþen tËp. bµi tËp 1. M· G¸m Sinh (10 c©u). ? §o¹n th¬ miªu t¶ néi t©m KiÒu? (4 c©u). ? ViÕt thµnh v¨n xu«i. Xác định sự việc, nhân vật chính, miêu tả nhân vật tiÕn tr×nh M· Gi¸m Sinh ma KiÒu nh thÕ nµo? - Ng«i kÓ: Sè 1 (KiÒu) hoÆc sè . - Nh©n vËt chÝnh: M· Gi¸m Sinh.

<span class='text_page_counter'>(78)</span> Häc sinh viÕt - tr×nh bµy trong 5 phót - l¬pø nhËn -> miªu t¶ vÎ ngoµi. xét - Giáo viên đọc đoạn mẫu. - Miªu t¶ néi t©m Thóy KiÒu. Bµi tËp 2: - Ng«i kÓ: Sè 1 (KiÒu). - Tr×nh tù: + KiÒu më toµ ¸n xÐt xö. + Cho mêi Thóc Sinhvµo (t¶ h×nh ¶nh Thóc Sinh). + KiÒu nãi víi Tóc Sinh nh tÕ nµo -> … + Nãi víi Thóc Sinh vÒ Ho¹n Th Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy trong 5 phót - ra sao. + Kiều mời hoạn Th đến và chào giáo viên nhận xét, đọc đoạn mẫu. tha nh thÕ nµo? + KiÒu nãi víi Ho¹n Th nh÷ng g×? + Ho¹n Th bµo ch÷a ra sao? 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc sinh lµm bµi tËp 3. - So¹n bµi: Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n.

<span class='text_page_counter'>(79)</span> TuÇn 9 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 41: Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n (TrÝch truyÖn Lôc V©n Tiªn - NgyÔn §×nh ChiÓu) I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Qua phân tích sự đối lập giữa cái thiện - cái ác trong đoạn thơ, nhận biết đ ợc thái độ, tình cảm và lòng tin của tác giả gửi gắm nơi những ngời lao động bình thêng. - Tìm hiểu và đánh giá nghệ thuật sắp xếp tình tiết và nghệ thuật ngôn từ trong ®o¹n trÝch. - GD c¸c em ý thøc b¶o vÖ m«i trêng. II. ChuÈn bÞ: - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu.TruyÖn Lôc V©n Tiªn. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. KiÓm tra bµi cò. §äc vµ ph©n tÝch h×nh ¶nh Lôc V©n Tiªn ®anh cíp? C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lôc V©n Tiªn? 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi. - Gi¸o viªn tãm t¾t chuyÖn ë bµi tríc. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. I.VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch. - Gi¸o viªn thuËt dùng l¹i. ? Nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch? Hs tr×nh bµy. II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n - Giáo viên hớng dẫn đọc – môt Học sinh đọc - nhận xÐt. - Bè côc: - Giáo viên đọc mẫu. + 8 câu thơ đầu: Hành động tội ? §o¹n trÝch kÓ sù viÖc Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n nh thÕ ¸c cña TrÞnh H©m. nao? + §o¹n sau: Miªu t¶ viÖc lµm ? Tìm chủ đề của đoạn trích? nhân đức cùng cuộc sống trong - Chủ đề: Sự đối lập giữa cái thiên và cái ác. s¹ch, nh©n c¸ch cao c¶ cña Ng ? T×m bè côc cña ®o¹n trÝch. «ng. a. Tâm địa và hành động độc ¸c cña TrÞnh H©m. Học sinh đọc 8 câu đầu- Giáo viên gải thích tình cảnh thầy trò Lục Vân Tiên rất bi đát… ? TrÞnh H©m quyÕt t×nh h·m h¹i V©n Tiªn lµ v× sao? - Chủ đề: Sự đối lập giữa cái thiên và cái ác. ? Hắn đã lên kế hoạch và hành đông nh thế nào? - Kế hoạch: Phân tán thầy trò Vân Tiên (khi chàng bị => Hành đông có toan tính, âm.

<span class='text_page_counter'>(80)</span> mï) => téi ¸c ngÊm vµo m¸u. - Hành động: Đẩy chàng xuống nớc rồi giả vờ kêu cứu -> hành đông bất nhân, bất nghĩa hại ngời hại bạn trong c¶nh b¬ v¬. ? Phân tích những hành đông táo bạ và tâm địa của hắn víi b¹n. ? NhËn xÐt g× vÒ ®o¹n th¬ tù sù nµy? Học sinh đọc doạn còn lại. ? Cảnh Ngữ ông và cảnh gia đình chữa chạy cho Lục Vân Tiên đợc tác giả mieu tả nh thế nào? Nhịp thơ ra sao? - Ng «ng vít v©n Tiªn, c¶ nhµ ch¹y ch÷a cho chµng. - Hành đông khẩn trơng, ân cần, chu đáo của mọi ngời -> lòng chân tình của gia đình Ng ông với ngời bị nạn mâu thuẩn với hành động của Trịnh Hâm. ? Phân tích hai câu "Hối con … hơ mặt mày" để làm rõ điều đó. - C©u th¬ méc m¹c, kÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch tù nhiªn, gợi tả đợc mối chân tình của gia đình Ng ông với ngời bÞ n¹n… ? Sau khi Vân Tiên tỉnh lại Ng ông đã nói với chàng nh thÕ nµo? - Ng «ng nãi víi V©n Tiªn: " + Mêi ch¶ng ë l¹i -> TÊm lßng hµo hiÖp s½n lßng cu mang => sự độ lợng bao dung nhân ái không tính toán. "Dèc lßng…h¸ chê" Gi¸o viªn b×nh. Cái thiện còn đợc bểu hiện qua cuộc sống đẹp của ông Ng. ? Hãy đọc đoạn cuối và phân tích cảm nhận của em về cuộc sống đó của nhân dân chài. GV liªn hÖ víi m«i trêng. Gi¸o viªn b×nh. ? Em hiểu đợc gì về tình cảm của tác giả qua việc xây dùng nh©n vËt nµy. T¸c gi¶: Göi g¾m kh¸t väng niÒm tin vÒ c¸i thiÖn, con ngời lao đông bình thờng -> quan điểm nhân dân rất tÕn bé v× sÊu ¸c thêng lÉn sau mò cao ¸o dµi, cßn c¸i tốt đẹp ở bền vững ở những ngời nghèo nhân hậu vj tha.. mu kế hoạch sắp đặt kĩ lỡng, chặt chÏ -> T×nh tiÕt s¾p xÕp hîp lÝ, diễn bến hành đông nhanh gọn b. ViÖc lµm cña Ng «ng.. - Cuéc sèng cña Ng «ng. Trong s¹ch, ngoµi vßng danh lîi, tù do phãng kho¸ng, bÇu b¹n víi thiÖn nhiªn, ®Çy ¾p niÒm vui bëi ngời lao động tự do làm chủ m×nh "Rµy roi … ch¬i tr¨ng".. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: ? Tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ gi¸ trÞ nh©n - Ng«n ng÷ binh dÞ, giµu c¶m vËt? §äc ®o¹n th¬ giµu c¶m xóc em cho lµ hay nhÊt? xúc, hình ảnh khoáng đạt. ? Kh¸i qu¸t néi dung ®o¹n trÝch. 2. Néi dung: Sự đối lập thiện và ác giữa nhân c¸ch cao c¶ vµ tan tÝnh thÊp hÌn -> göi g¾m lßng tin t×nh c¶m víi nhân dân lao động. Học sinh đọc ghi nhớ. 3. Cñng cè – híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ®o¹n th¬. - LËp dµn ý: Ph©n tÝch nh©n v©t Ng «ng vµ TrÞnh H©m qua ®o¹n trÝch. - Chuẩn bị bài: Chơng trình địa phơng phần Văn. Ngµy so¹n:.

<span class='text_page_counter'>(81)</span> Ngµy d¹y: TiÕt 42: Chơng trình địa phơng phần văn. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp Häc sinh : - Bổ sung vào vốn hiểu biết về văn học địa phơng bằng việc nắm đợc những t¸c gi¶ vµ mét sè t¸c phÈm tõ sau n¨m 1975 viÕt vÒ dÞa ph¬ng m×nh. - Bớc đầu biết cách su tầm tìm hiểu về tác giả, tác phâm văn học ở địa phơng. - Hình tành sự quan tâm và u mến đối với văn học địa phơng. II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Häc sinh su tÇm, t×m hiÓu c¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu cña ®i¹ ph¬ng. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. KiÓm tra bµi cò. §äc vµ ph©n tÝch nh©n v©t TrÞnh H©m? C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt TrÞnh H©m? 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi. I- Trình bày danh mục các tác giả, tác phẩm của địa phơng từ năm 1975 đến nay TT. Hä vµ tªn (bót danh). Quªqu¸n. Tªn t¸c phÈm. ND vµ NT. chñ yÕu 1 2. QuÇn Ph¬ng Hoµi Nam. H¶i hËu NghÜa Hng. H? Gọi học sinh (đại diện các tổ) lên trình bày kết quả su tầm và lần lợt điền vào bảng thèng kª. H? Em hãy nêu nội dung và nghệ thuật một số tác phẩm tiêu biểu mà mình su tập đợc. H? Gäi häc sinh nhËn xÐt bæ sung cho hoµn chØnh b¶ng thèng kª. H? Em có thể kể một số mnẩu chuyện nhỏ mà mình biết đợc xung quanh những tác giả, t¸c phÈm mµ m×nh su tÇm. - Vũ Quần Phơng: Nhà thơ rất nổi tiếng đợc nhiều ngời biết đến. Ông có nhiều bài viết ®¨ng trªn c¸c b¸o, t¹p chÝ cña trung ¬ng… - Hoµi Nam : H? Ngoµi nh÷ng t¸c gi¶, tØnh N§ cßn cã nh÷ng tê b¸o t¹p chÝ g×? - B¸o nh©n d©n, b¸o phô n÷ N§ - Th«ng tin thanh niªn N§.. II- Giới thiệu cảm nghĩ về tác giả, tác phẩm tâm đắc. H? Mời đại diện 4 tổ lần lợt trình bày. - GV nhËn xÐt, khuyÕn khÝch häc sinh tiÕp tôc t×m hiÓu v¨n häc ®i¹ ph¬ng. GV: Giới thiệu thêm một số tác phẩm hay cho học sinh nắm đợc. 3. Cñng cè- híng d©n vÒ nhµ. - Häc sinh tiÕp tôc bæ sung b¶ng thèng kª, tiÕp tôc t×m hiÓu vµ su tÇm nh÷ng t¸c phÈm hay viết về địa phơng mình để có thể ra một chuyên san về văn học địa phơng.. - Tìm hiểu đặc điểm văn học qhg qua những sáng tác đó. - ChuÈn bÞ bµi: Tæng kÕt tõ vùng. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. I. Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh:. TiÕt 43: Tæng kÕt tõ vùng.

<span class='text_page_counter'>(82)</span> + Nắm vững hơn, hiểu sâu hơn và biết vận dụng những kiến thức về tự vng đã học từ lứp 6 -> 9 (từ đơn, từ phức, thành ngữ …). + Rèn kĩ năng dùng từ đúng, chính xác, linh hoạt, hiệu quả. II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, t¸i liÖu. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học. 1. KiÓm tra bµi cò. §äc vµ ph©n tÝch nh©n v©t TrÞnh H©m? C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt TrÞnh H©m? 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi.. Hoạt động của thầy và trò.. Nội dung cần đạt..

<span class='text_page_counter'>(83)</span> ? Xét về đặc điểm cấu tạo từ đơc chia I. Từ đơn và từ phức. thµnh mÊy lo¹i? ? Thế nào là từ đơn? Cho ví dụ? Từ Từ đơn: Là từ chỉ gồm một tiếng. ? ThÕ nao lµ tõ phøc? Cho vÝ dô? Tõ phøc: Lµ tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng. Tõ phøc. ? Tõ phøc gåm mÊy lo¹i? Cho vÝ dô? ? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp? Cho vÝ dô? ? ThÕ nµo lµ tõ l¸y? Cho vÝ dô? ? Häc sinh lµm bµi t©p 2 SGK?. Từ ghép: là từ đợc tạo c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ ý. Tõ l¸y: gåm nh÷ng tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng.. Bµi tËp 2: a, Tõ ghÐp: NgÆt nghÌo, giam gi÷, bã buéc, t¬i tốt, bọt bèo, cỏ cây, đa đón, nhờng nhịn, rơi Häc sinh lµm bµi tËp . rông, mong muèn. b, Tõ l¸y: Nho nhá, gËt gï, l¹nh lïng, xa x«i, lÊp l¸nh. * Bµi tËp : a, Giảm nghĩa: trăng trắng, đèm đẹp, nho nhỏ, lµnh l¹nh, x«m xèp. b, T¨ng nghÜa: nhÊp nh«, sach sµnh sanh, s¸t sµn s¹t. II. Thµnh ng÷: ? Thµnh ng÷ lµ g×? VÝ dô. * Thµnh ng÷: - Là loại cụm từ có cấu tạ cố định biểu thị một ý nghÜa hoµn chØnh. - NghÜa cña thµnh ng÷ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ ng÷ t¹o nªn nã nhng thêng th«ng qua pÐp chuyÓn nghÜa nh Èn dô, so s¸nh. Bµi tËp 2: ? Xác định thành ngữ, tục ngữ giai thích - Thành ngữ: nghÜa? + Đánh trống bỏ dùi (àm việc không đến nơi đến chốn). + Đợc voi đòi tiên: lòng tham vô độ, có cái này đòi hỏi cái khác. + Nớc mắt cá sấu: hành đông giả rối, đợc che ®Ëy mét c¸ch tinh vi. - Tôc ng÷: + GÇn …….. r¹ng…….. hoµn c¶nh sèng, m«i trờng xã hội có ảnh hởng quan trọng đến việc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña con ngêi. + Chã …….. ®Ëy: Muèn tù b¶o vÖ m×nh cã hiÖu quả thì phải tuỳ ứng biến, tuỳ từng đối tợng mà cã c¸ch hµnh xö t¬ng øng. Gi¸o viªn lu ý cho Häc sinh: * Tục ngữ thờng là một ngữ cố định bổ thị một khái niệm, có giá trị tơng đơng với một từ, đợc dùng nh một từ có sẵn trong kho tõ vùng. - Mẹ tròn con vuông = tốt đẹp, trọn vẹn. - ăn cháo đá bát = tráo trở, bội bạc. * Tục ngữ : là một câu tơng đối hoàn chØnh biÓu thÞ mét ph¸n ®o¸n, hoÆc mét nhận định..

<span class='text_page_counter'>(84)</span> Bµi tËp 3, 4 Häc sinh lµm theo nhãm. ? NghÜa cña tõ lµ g×? VÝ dô. ? Häc sinh tr¶ lêi c©u hái 2, 3.. ? …. ? ThÕ nµo lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ. ? ThÕ nµo lµ nghÜa gèc? ? ThÕ nµo lµ ngh· chuyÓn? Gi¸o viªn: - trong tõ chØ cã 1 nghÜa nhÊt định. - Tuy nhiên ở một số trờng hợp từ có tể đợc hiểu đồng thời theo cả nghĩa gốc + nghÜa chuyÓn. ? Häc sinh lµm bµi tËp 2.. Bµi tËp 3: - Chã c¾n ¸o r¸ch, chuét sa chÜnh g¹o. - BÌo d¹t m©y tr«i, d©y cµ ra d©y muèng III NghÜa cña tõ: 1. NghÜa cña tõ lµ néi dung (sù vËt, tÝnh c¸ch, hành động, quan hệ…) mà từ biểu thị. 2. - C¸ch gi¶i thÝch a lµ hîp lÝ. - C¸ch giai thÝch b lµ cha hîp lÝ. - C¸ch gi¶i thÝch c cã sù nhÇm lÉn gi÷a nghÜa gèc vµ nghÜa chuyÓn. - C¸ch gi¶i thÝch a lµ sai. 3. Cách giải thích b là đúng, vì dùng từ "rộng lợng" định nghĩa cho từ "độ lợng" (gt bằng từ đồng nghĩa), pần còn lại là cụ thể hoá từ rông lợng. IV. Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t¬ng chuyÓn nghÜa cña tõ. 1. Tõ cã thÓ cã 1 nghÜa hay nhiÒu nghÜa. VD: - Từ 1 nghĩa: Xe đạp, máy nổ… - Tõ nhiÒu nghÜa: Ch©n, mòi, xu©n. 2. Chỉ nghĩa là hiện tợng thay đổi nghĩa của từ t¹o ra tõ nhiÒu nghÜa. * Trong tõ nhiÒu nghÜa cã: - NghÜa gèc: Lµ nghÜa xuÊt hiÖn tõ ®Çu, lµm c¬ sở để hình bằng nghĩa khác. - Nghĩa chuyển: xắp đợc hình thành trên nghĩa gèc.. 2. Bµi tËp: ? Học sinh nhắc lại khái niệm từ đồng - Từ "hoả" đợc dùng theo nghĩa chuyển -> nhng ©m? Cho vÝ dô? kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng tõ nhiÒu nghÜa. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 44: Tæng kÕt tõ vùng I. Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh: + Nắm vững hơn, hiểu sâu hơn và biết vận dụng những kiến thức về tự vng đã học từ lứp 6 -> 9 (từ đơn, từ phức, thành ngữ …). + Rèn kĩ năng dùng từ đúng, chính xác, linh hoạt, hiệu quả. II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, t¸i liÖu. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học. 1. KiÓm tra bµi cò..

<span class='text_page_counter'>(85)</span> §äc vµ ph©n tÝch nh©n v©t TrÞnh H©m? C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt TrÞnh H©m? 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi. Gv nh¾c l¹i kiÕn thøc bµi tríc. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. ? Phân biệt hiện tơng từ đồng âm với từ I. Từ đồng âm. nhiÒu nghÜa. 1. Từ đồng âm: Là những từ giống nhau về âm Giáo viên lấy ví dụ để phân tích. thanh nhng nghÜa kh¸c xa nhau, kh«ng liªn quan g× víi nha. VD: Đờng kính, đờng làng * HiÖn tîn nhiÒu nghÜa: mét tõ cã chøa nhiÒu nÐt nghÜa k¸c nhau. * Hiện tơng đồng âm: Hai hoạc nhiều từ có nghÜa rÊt kh¸c nhau. 2. Bµi tËp : Häc sinh lµm bµi tËp 2. a, L¸1: gèc ->l¸ 2 - nghÜa chuyÓn. => HiÖn t¬ng tõ nhiÒu nghÜa. b Từ đờng 1, 2 là từ đồng âm. (NghÜa 2 tõ nµy kh¸c xa nhau). II. Từ đồng nghĩa: ? Học sinh ôn tập khái niệm từ đồng * Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nghÜa. nhau hoÆc gÇn gièng nhau. Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc vµo nhiÒu Häc sinh lµm bµi t©p SGK. nhóm từ đồng nghĩa khác nhau. * Bµi tËp: C©u 2 chän d. C©u 3: Xu©n = tuæi. Dùa trªn c¬ së: Xu©n lµ tõ chØ mïa trong mét n¨m kho¶ng thêi gian t¸c gi¶ øng vøi mét tuæi. -> LÊy bé phËn thay cho toµn thÓ -> mét h×nh thøc chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc ho¸n dô. - Tõ xu©n: ThÓ hiÖn t tëng l¹c quan cña t¸c gi¶. Tr¸nh lçi lÆp tõ. III. Tõ tr¸i nghÜa: ? ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? cho vÝ dô? 1. Tõ tr¸i nghÜa lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau. - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. ? Từ trái nghĩa thờng đợc sử dụng trong - Từ trái nghĩa đợc dùng trong thể đối, tạo các nh÷ng trêng hîp nµo? h×nh tîng t¬ng ph¶n, g©y Ên t¬ng m¹nh. -> Lời nói thêm sinh động. 2. Bµi tËp. Häc sinh lµm bµi tËp 2. Cặp từ trái nghĩa: Xấu - đẹp, xa - gần, rộng hep. IV. Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ. ? Thế nào là cấp độ khái quát của nghĩa từ * Nghĩa của 1 từ ngữ có thể rông hơn (khái quát ng÷? VÝ dô? h¬n) hoÆc hÑp h¬n (Ýt kh¸i qu¸t h¬n) nghÜa cña tõ kh¸c. ? Thế nào là từ ngữ nghiã rộng? Nghĩa - Một từ ngữ đợc coi là có nghĩa rộng khi phạm hÑp? vi nghĩa của từ đó bao hàm phạm vi của một số tõ kh¸c. - Một từ ngữ đợc coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa ngữ của từ đó đợc bao hàm trong phạm vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, l¹i vµ cã.

<span class='text_page_counter'>(86)</span> - Gi¸o viªn chiÕu (hoÆc chÐp vµo b¶ng phô) bµi 2 SGK lªn b¶ng. Häc sinh lªn ®iÒn. ? Nªu kh¸i niÖm vÒ trêng tõ vùng? cho vÝ dô? ? Häc sinh lµm bµi tËp SGK.. nghÜa hÑp. * Bµi tËp: V. Trêng tõ vùng: * Lµ tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. * Bµi tËp 2: Níc: T¾m, bÓ. T¸c dông: Dïng hai tõ trêng tõ vùng gãp hÇn t¨ng gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c©u nãi -> cã søc tè c¸o m¹nh mÏ h¬n. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. - Lập bảng hệ thống hoá các kiến thức Tiếng Việt đã học. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 45: Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2. I. Mục tiêu cần đạt : - ¤n l¹i nh÷ng vÒ v¨n b¶n tù sù. - Biết vận dung nhữn kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết hîp mªu t¶ víi c¶nh vËt, con ngêi. - Rèn kĩ năng dùng từ, diễn đạt, trình bày. II. ChuÈn bÞ. - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. §Ò bµi Tëng tîng hai m¬i sau vµo mét mïa hÌ em vÒ th¨m trêng cò .H·y viÕt th cho mét ngêi b¹n häc håi Êy kÓ l¹i buổi thăm trờng đầy xúc động đó I. Tìm hiểu đề -Xác định thể loại :Viết th – tự sự -Néi dung : KÓ vÒ buæi th¨m trêng vµo mét ngµy hÌ sau 20 n¨m xa c¸ch -Yêu cầu: Tởng tởng đã trởng thành, có một vị trí công việc naò đó II. LËp dµn ý. Cã sù kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù 1,Më bµi : - Giíi thiÖu hoµn c¶nh, lÝ do vÒ th¨m trêng cò ,vÞ trÝ cña m×nh khi viÕt th cho b¹n - C¶m xóc cña “t«i” 2, Th©n bµi: - Miªu t¶ c¶nh tîng ng«i trêng vµ nh÷ng đổi thay (gắn với cảnh ngày hè) + Nhµ trêng líp häc nh thÕ nµo?.

<span class='text_page_counter'>(87)</span> + C¶nh thiªn nhiªn ra sao? - T©m tr¹ng cña m×nh + Trực tiếp xúc động nh thế nào? + Kû niÖm gîi vÒ lµ g×? + Kû niÖm víi ngêi viÕt th - KÕt thóc buæi th¨m nh thÕ nµo? 3, KÕt bµi: - Suy nghÜ vÒ ng«i trêng. Høa hÑn víi b¹n ngµy häp líp - KÕt thóc th III. NhËn xÐt u, khuyÕt ®iÓm. 1.¦u ®iÓm. - Bè côc râ rµng. - PhÇn më bµi, kÕt bµi viÕt kh¸ tèt. - Diễn đạt ngôn ngữ dễ hiểu, trong s¸ng. 2.KhuyÕt ®iÓm - Liên kết các đôảntng bài một số em cha hîp lý. IV.Ch÷a lçi sai. - Giáo viên cho Học sinh đọc, nhận xét 1.Sai chÝnh t¶. mét sè bµi lµm cña Häc sinh ë 3 møc 2.Sai vÒ c¸ch diễn đạt. độ: Giỏi, khá, yếu. 3.Sai vÒ c¸ch dïng tõ 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµu , lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau..

<span class='text_page_counter'>(88)</span> TuÇn 10 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 46: §ång chÝ ChÝnh H÷u. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp Häc sinh: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp chân thực, giản dị của tình đồng chí, đồng đội và hình ảnh ngời lính cách mạng đợc thể hiện trong bài thơ. - Nắm đợc đặc sắc nghệ thuật của bài thơ: chi tiết chân thực, hình ảnh gợi cảm và cô đúc, giàu ý nghĩa biểu tợng. - RÌn luyÖn n¨ng lùc c¶m thô vµ ph©n tÝch c¸c chi tiÕt nghÖ thuËt, c¸c h×nh ¶nh trong mét t¸c phÈm th¬ giµu c¶m høng hiÖn thùc mµ kh«ng thiÕu søc bay bæng. II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu.Ch©n dung ChÝnh H÷u. Bµi h¸t §ång chÝ. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc 6 c©u cuèi "Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n" ph©n tÝch cuéc sèng cña «ng chµi. 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi. ViÕt vÒ ngêi lÝnh trong nh÷ng n¨m ®Çu kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, th¬ ca c¸ch mạng Việt Nam có cả một đội ngũ các cây bút lùng hậu. Chính Hữu là một trong só đó và bài thơ "Đồng chí" của ông có chỗ đứng danh dự. Bài thơ "Đồng chí" là một trong những bài thơ đặc sắc viết về anh bộ đội Cụ Hồ trong 9 năm kháng chiến chống Pháp với vẻ đẹp tình đồng đội, đồng chí cao cả và thiêng liêng đợc thÓ hiÖn b»ng sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¶m høng l·ng m¹ng vµ hiÖn thùc. Hoạt động của thầy và trò.. Nội dung cần đạt. I. Giíi thiÖu t¸c gi¶-t¸c phÈm. 1. T¸c gi¶: ? Dùa vµo chó thÝch SGK em h·y giíi thiÖu vµi nÐt chÝnh - Nhµ th¬ - ngêi chiÕn sÜ. vÒ t¸c gi¶? - §Ò tµi s¸ng t¸c: ViÕt vÒ ngêi Häc sinh ph¸t biÓu - Gi¸o viªn bæ sung, nhÊn m¹nh. lÝnh vµ chiÕn tranh. - Th¬ «ng giµu h×nh ¶nh, nhiÒu suy tëng ng«n tõ chän läc, c« đọng. - T¸c phÈm chÝnh tËp: §Çu sóng tr¨ng treo (1966), TuyÓn tËp th¬ ? Hoàn cảnh ra đơi của bài thơ "Đồng chí"? ChÝnh H÷u (1988). Giáo viên giới thiệu thêm về hoàn cảnh ra đời, và tình 2. Tác phẩm: h×nh v¨n häc ë thêi k× nµy (môc 1, 2 lu ý SGK). - Ra đơi 1948 - là một trong - Nhịp chậm -> cảm xúc đợc lắng lại dồn nén… nh÷ng bµi th¬ thµnh c«ng suÊt - Câu thơ "Đồng chí" -> đọc với giọng lắng sâu, ngẫm sắc viết về ngời lính của văn học nghÜ. kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. - C©u cuèi: Giäng ng©n nga. II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n. Một học sinh đọc - Giáo viên đọc mẫu - hớng dẫn đọc một học sinh đọc lại. KiÓm tra viÖc n¾m chó thÝch cña häc sinh. Gi¸o viªn gi¶i thÝch chó thÝch "§ång chÝ".- §ång chÝ: XuÊt hiÖn vµ phæ biÕn ë ViÖt Nam tõ nh÷ng n¨m 30 cña thế kỉ XX, đặc bệt là sau cách mạng tháng Tám. ? Hãy xác định thể loại của bai thơ?.

<span class='text_page_counter'>(89)</span> Thơ tự do, nhịp thơ không cố định theo dòng cảm xúc. ? Dòng thứ 7 của bai thơ có gì đặc biệt? (nh một lời khẳng định kết tinh tính cách của những ngời lính. Nó nh cái bản lề nối doạn thơ: Những cơ sở của tình đồng chí và những biểu hiện của tình đồn chí). ? Từ đó em hãy chỉ ra mạch cảm xúc và suy nghĩ trong bài thơ đợc triển khai nh thế nào trớc và sau dòng thơ đó?. Học sinh đọc 6 dòng thơ đầu. ? Hai câu thơ đầu tác giả đã giới thiệu cho chúng ta biết vÒ ®iÒu g×? - Hoµn c¶nh xuÊt th©n cña hai ng¬i lÝnh: + Quê Anh: Nớc mặn đồng chua + Quê Tôi: Đất cày lên sỏi đá ? Em cã nhËn xÐt gi vÒ cÊu tróc, c¸ch sö dông tõ ng÷ ë ha c©u th¬ ®Çu? T¸c dung cña c¸ch thÓ hiÖn Êy? + Cấu trúc song hành, đối xứng, cách sử dụng thành ngữ, tôc ng÷, lêi th¬ b×nh dÞ méc m¹c -> nh chÝnh t©m hån cña hä. ? từ đó em hãy chỉ rõ cái cơ sở, cái gốc làm nên tình bạn tình đồng chí mà tác giả muốn gửi gắm ở đây là gì?. - 6 c©u ®Çu: Sù lÝ gi¶i nh÷ng c¬ sở của tình đồng chí. - Cßn l¹i: Nh÷ng biÓu hiÖn cña tình đồng chí và sức mạnh của t×nh c¶m Êy ë ngêi lÝnh. a. Nh÷ng sù lÝ gi¶i nh÷ng c¬ së của tình đồng chí. => §Òu lµ nh÷ng ngêi n«ng d©n nghÌo.. -> Cơ sở, cái gốc của tình đồng chí; sự tơng đồng về cảnh ngộ, đồng cảm, cùng chung giai cấp xuÊt th©n.. ? Hai câu thơ tiếp theo tác giả đã lí giải quan hệ của học tríc khi gÆp nhau nh thÕ nµo? - Quan hệ: Xa lạ + chẳng quen = đôi chi kỉ (đôi ban thân thiÕt): ? Điều gì đã khiến học thành "Đôi tri kỉ". + Cùng một mục đích, lí tởng, nhiệm vụ chung: "Súng bªn sóng" " ®Çu s¸t bªn ®Çu". + Cïng chia ngät sÎ bïi: "§ªm rÐt chung …tri kØ". Giáo viên bình: Tình đồng chí đợc bắt nguồn từ sự tơng đồng về cảnh ngộ, cùng với mục đích, lí tởng chung khiÕn hä tõ mäi ph¬ng trêi xa l¹ tËp hîp l¹i trong hµng ngũ quân đội cách mạng và trở nên thân quen nhau. Tình đồng chí đợc nảy sinh từ nhiệm vụ sát cánh bên nhau trong chiến đấu: "Súng …đầu". Tình đồng chí đồng đội n¶y në vµ thµnh bÒn chÆt trong sù chan hoµ chia sÎ mäi gian lao còng nh niÒm vui - §ã lµ mèi t×nh tri kØ cña nh÷ng ngêi b¹n chÝ cèt mµ t¸c gi¶ thÓ hÖn b»ng mét h×nh ¶nh cô thÓ gi¶n ®i mµ hÊet sóc gîi c¶m: "§ªm … kØ". Đây là một câu thơ hay, cảm đôn, đầy ắp kỉ niệm một thời gian khổ - Họ đã trở thành đôi bạn rất thân thiết, biÕt b¹n nh biÕt m×nh, cïng nhau chia sÎ ngot bïi. ? Sau câu thơ này nhà tho hạ một dòng thơ đặc biệt với hai tiÕng "§ång chÝ!". H·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ c©u th¬ nµy?. - "§ång chÝ!": §©y lµ c©u th¬: + Làm nhan đề + Biểu hiên chue đề, linh hồn cña bµi th¬. + Khẳn định, kết tinh tình cảm gi÷a nh÷ng ngêi lÝnh. Gi¸o viªn b×nh: C©u th¬ chØ cã 1 tõ víi hai tiÕng vµ dÊu + B¶n lÒ nèi 2 ®o¹n th¬. chÊm ta t¹o mét nèt nhÊn, nã vang lªn nh mét ph¸t hiÖn, một lời khẳng định về một tình cảm rất đỗi thiêng liêng. §ång thêi l¹i nh mét c¸i b¶n lÒ g¾n kÕt ®o¹n ®Çu vµ ®o¹n.

<span class='text_page_counter'>(90)</span> thø hai cña bai th¬: ¢m hëng cña c©u th¬ m¹nh, ch¾c nh một kết quả tất yếu của đôi bạn, một sự quy nạp sau khi ®a ra c¸c d÷ liÖu: Anh - t«i xuÊt th©n mçi ngêi mét miềm quê - đó là những mảnh đất nghèo khó - vốn xa lạ, chẳng hẹn quen nhau, nhng vì quê hơng đất nớc mà đã gặp nhau, cùng một mục đích lí tởng, nhiệm vụ chung mà trở thành đồng đội, và với sự đồng cam cộng khổ, sát cánh bên nhau trong chiến đấu, chia sẻ mọi gian lao, niềm vui trong cuộc sống, họ đã trở thành bạn tri âm, tri - Đồng chí: Là tình đồng đội, kỉ của nhau là đồng chs của nhau. t×nh b¹n tri ©m, tri kØ -> t×nh ? Từ đó em hiểu tình đồng chí ở đây là gi? đồng chí sâu lắng, thiêng liêng Học sinh đọc 10 dòng thơ tiếp theo? ? Hãy tìm những chi tiết, hình ảnh biểu hiện tình đồn chÝ? - Sù c¶m th«ng s©u xa nh÷ng t©m t cña nhau: "Ruéng ra lÝnh". -> Nçi nhí quª h¬ng th¾m thiÕt. - Cùng nhau chia sẻ gian lao, thiếu thốn của cuộc đời ngời lính: ¸o anh - quÇn t«i R¸ch vai - vai m¶nh v¸ MiÖng cêi buèt gi¸ Ch©n kh«ng giµy Giáo viên bình: Hai ngời đồng chí cùng chung một nỗi nhí: nhí ruéng n¬ng, nhí b¹n th©n cµy, nhí gian nhµ, nhí giÕng níc gèc ®a. H×nh ¶nh nµo còng th¾m thiÕt mét tình quê vơi đầy. Cách vận dụng ca dao đã đợc Chính Hữu đa vào thơ rất đậm đà, nói ít mà gợi nhiều, thấm thía. Ngời lính ra đi đã để lại những gì gắn bó máu thịt với mình ở quê nhà, họ ra đi để làm vệc lớn: Cầm súng đánh giặc để bảo vệ quê hơng đất nớc. Từ "mặc kệ" ở ®©y kh«ng ph¶i thÓ hiÖn sù v« t©m, v« tr¸ch nhiÖm víi gia đình mà thể hiện sự quyết tâm mãnh liệt, tình cảm l¹c quan c¸ch mang cña ngêi lÝnh trÎ. Sù hi sinh t×nh nhµ cho vệc nớc ở đây thật giản di, xúc động. ? Những câu thơ tiếp theo vẫn nói về tình đồng chí một c¸ch cô thÓ, ch©n thùc. Hình ảnh nào làm em xúc động? Nêu cảm nhận của em. (CÊu tróc, hinh ¶nh th¬?). ? Em có nhận xét gi về (nghệ thuật diễn đạt) của tác giả trong đoạn thơ này? Tác dụng của cáh diễn đạt đó?. b. Nh÷ng biÓu hiÖn vµ søc m¹nh của tình đồng chí.. -> Những câu thơ sóng đôi, đối øng nhau -> DiÔn t¶ sù g¾n bã chia sÎ cïng nhau mäi khã kh¨n, gian khæ trong cuéc sèng, chiÕn đấu. - C©u th¬: "Th¬ng … bµn tay" -> sù g¾n bã s©u n¨ng vµ thÓ hiÖn Gi¸o viªn b×nh: Nh÷ng ngµy ®Çu kh¸ng chiÕn chèng søc m¹nh cña t×nh c¶m Êy. Ph¸p, qu©n d©n ta tr¶i qua mu«n vµn khã kh¨n: ThiÕu vò khÝ, qu©n tran, l¬ng thùc, thuèc men… Nh÷ng ngêi lÝnh ở đây cũng ra trận trong những khó khăn chung của đất níc: §ãi, rÐt, bÖnh tËt, sèt rÐt rõng… Ch÷ "biÕt" -> thÓ hiÖn sù nÕm tr¶i, cïng chung chÞu gian nan thö th¸ch. Những câu thơ sóng đôi đối ứng nhau: Anh với tôi, áo anh … quÇn t«i … xuÊt hiÖn ë ®o¹n th¬ nh sù kÕt dÝnh, gắn bó keo sơn tình đồng chí tắm thiết cao đẹp. Đặc biệt cÊu tróc t¬ng ph¶n: MiÖng cêi buèt gi¸ thÓ hiÖn s©u s¾c lạc quan cách mạng của hai đồng chí - Đoạn thơ đợc viết.

<span class='text_page_counter'>(91)</span> díi h×nh thøc liÖt kª, c¶m xóc tõ dån nÐn bçng µo lªn "thơng nhau… tay". Tình thơng đồng đội đợ biểu hiện b»ng cö chØ th©n thiÕt yªu th¬ng -> anh n¾m tay t«i, t«i nắm tay anh để động viên nhau, truyền cho nhau những tình thơng và sức mạnh, để vợt qua mọi thử thách, làm nªn chiÕn th¾ng. Đó là sức mạnh vô địch mà kẻ thù phải khiếp sợ, đó là cái tình ngời thực tế nhất, đẹp đẽ nhất,dddangs quý nhất c. Bức tranh đẹp về tình đồng của quân đội ta. chÝ. Học sinh đọc đoạn thơ kết. - Cã sù kÕt hîp hai hoµ gi÷a hiÖn Nêu cảm nhận của em về ngời lính và cuộc chiến đấu? thùc vµ chÊt l·ng m¹n: + HiÖn thùc: Thêi gian: §ªm khuya Kh«ng gian:Rõng hoang s¬ng muèi. T×nh ? Chính trong hoàn cảnh ấy tình đồng chí đã có ý nghĩa huèng:Nh÷ng ngêi g×? lính cầm súng đứng gác. -> Gợi lên sự khốc liệt, nghiệt ngã -> Tình đồng chí đã sởi ấm lòng họ, giúp họ vợt lên trên mọi gian khổ thiếu thốn -> ngời chiến sĩ hiện lên với t thế chủ động trong cuộc chiến đấu. ? Em hãy phân tích vẻ đẹp của câu thơ cuối bài. + L·ng m¹n: §Çu … treo: Sóng - tr¨ng mang ý nghÜa biÓu tîng: Thiªn tai - m¬ => Biểu tơng cao đẹp của tình méng, chiÕn tranh - hoµ b×nh, chiÕn sÜ vµ thi sÜ… -> Khẳng định ý nghĩa cao cả của cuộc chiến đấu mà đồng chí, đồng đội, vẻ đẹp t tởng những ngời lính tham gia: Họ cầm súng chính là để bảo hoà quyện hiện thực và lãng vệ sự bình yên cho đất nớc, bảo vệ vầng trăng hoà bình. mạn. Gi¸o viªn b×nh: (sóng- tr¨ng; gÇn - xa; hÖn thùc - tr÷ III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt: t×nh; chiÕn sÜ - thi sÜ). - Chi tiÕt vµ h×nh anh ch©n thùc, giản dị, cô đọng vừa gợi tả,gợi ? §Æc s¾c nghÖ thuËt cña bai th¬. c¶m. - ThÓ th¬ tù do, lêi th¬ gi¶n dÞ, méc m¹c, gÇn gòi… 2. Néi dung: ? Theo em vì sao tác giả đặt tên bai thơ "Đồng chí"? ? Qua bµi th¬ nµy, em cã c¶m nhËn g× vÒ h×nh ¶nh anh - §ång chÝ lµ tªn 1 t×nh c¶m mới, đặc biệt xuất hiện và phổ bộ đội thơi kháng chiến chống Pháp. biÕn trong nh÷ng n¨m c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. * Học sinh đọc to ghi nhớ. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - N¾m v÷ng néi dung bµi häc. - ViÕt 1 ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n cuè bµi th¬ "§ång chÝ". Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 47: Bài thơ về Tiểu đội xe không kính.. I. Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh:.

<span class='text_page_counter'>(92)</span> - Cảm nhận đợc nét độc đáo của hinh tợng những chiếc xe không kính cùng h×nh ¶nh nh÷ng ngêi l¸i xe Trêng S¬n hiªn ngang, dòng c¶m, s«i næi trong bµi th¬. - Thấy đợc những nét riêng của giọng điệu, ngôn ngữ bài thơ. - Ren luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch h×nh ¶nh, ng«n ng÷ th¬. - GD c¸c em ý thøc b¶o vÖ m«i trêng. II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1.KiÓm tra bµi cò. tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n cuè bµi th¬ "§ång chÝ". 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi míi: - Giáo viên nói về hoàn cảnh đất nớc năm 1969, nói về thế hệ thanh niên trong cuộc kháng chiến chống Mĩ với những cống hiến, hi sinh và vẻ đẹp của chủ nghÜa hïng thÕ hÖ "XÎ däc Trêng S¬n ®i cøu níc" -> dÉn vµo bµi. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. I.Giíi thiÖu t¸c gi¶- t¸c phÈm. ? Giíi thiÖu mét vµi nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Ph¹m TiÕn 1. T¸c gi¶: DuËt? - Sinh n¨m 1941, quª ë Phó - Gi¸o viªn bæ sung Thä. - Lµ ngêi lÝnh - nhµ th¬ tiªu biÓu trong k¸ng chiÕn chèng MÜ. - ¤ng cã mét chÊt th¬ giµu hiÖn thùc, chÊt th¬ bay bæng, s«i næi, ngang tµn, tÝnh nghÞch. - §Ò tµi: ViÕt vÒ ngêi lÝnh, c« g¸i TNXP. - Tác phẩm chính: Lửa đèn, Trờng Sơn Đông - Trờng Sơn Tây, bài thơ về tiể đội xe không kính. 2. T¸c phÈm: ? Em biết gì về bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không - 1969. kÝnh"? - In trong tËp "VÇng tr¨ng, - Gi¸o viªn lu ý mét vµi nÐt. quÇng löa". - §o¹t gi¶i nhÊt b¸o ViÖt Nam 1969. II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n. - Giáo viên hớng dẫn đọc, đọc mẫu, học sinh đọc. ? Bài thơ đợc làm theo thể thơ gì? Tự do (câu dài, ít vần, giọng điệu thơ đậm đà chất lính). ? Theo em cảm xúc chủ đạo của bài thơ là gì? (Hình ảnh chiÕc xe kh«ng kÝnh vµ h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ l¸i xe trªn nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh).. a. Nhan đề "Bài thơ về tiểu đội xe kh«ng kÝnh". -> Ph¶n ¸nh hiÖn thùc cña cuéc chiÕn tranh. - "Bµi th¬": ThÓ hiÖn c¸ch khai th¸c hiÖn thùc cña t¸c gi¶: T¸c ? Theo em nhan đề bài thơ có gì khác la? gi¶ muèn thæi mét hån th¬ vµo hiÖn thùc Êy - chÊt th¬ cña tuæi ? Em hiểu 2 từ "Bài thơ" ở nhan đề này có ý nghĩa , trẻ hiên ngang dũng cảm tre nh÷ng g×? trung, vît lªn thiÕu thèn, gian Giáo viên bình về sự độc đáo của nhan đề bài thơ? khæ, hiÓm nguy cña chiÕn tranh. b. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh. -> ChiÕc xe bÞ biÕn d¹ng v× chiÕn tranh..

<span class='text_page_counter'>(93)</span> - Hình tợng độc đáo có ý nghĩa ? Hình ảnh những chiếc xe không kính đã đợc miêu tả phản ánh hiện tơng chiến tranh. nh thÕ nµo trong bµi th¬? - Xe không (kính, đèn, mui) Miêu tả rất - Thïng xe cã xíc thùc. ? Tõ h×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh Êy em cã nhËn xÐt g× vÒ hiÖn tîng th¬ nµy? ? Tại sao có thể nói là hình ảnh độc đáo? - Giáo viên bình về sự độc đáo của hình tợng thơ. - Vì xa nay hình ảnh xe cộ đa vào thơ thờng đợc miêu tả rất đẹp, lãng mạn, còn ở Phạm Tiến Duật những chiếc xe kh«ng kÝnh lµ mét h×nh ¶nh thùc - nh÷ng c©u th¬ kh«ng miªu t¶ cô thÓ vÒ chiÕn tranh ®ang diÔn ra rÊt ¸c liÖt ë Trêng S¬n … gi¸o viªn liªn hÖvíi lÞch sö vµ m«i trêng. - Nó độc đáo vì hình ảnh những chiếc xe không kính mang mét søc m¹nh thÇn k× cña mét d©n téc ®ang chiÕn đấu vì một quyết tâm sắt đá: "Xẻ dọc Trờng Sơn đi cứu níc". - Thể hiện cuộc chiến đấu đang diễn ra trên mặt trận vận tải thêm con đờng Trờng Sơn là vô cùng ác liệt, dữ dội. - Gi¸o viªn chuyÓn ý. Học sinh đọc diễn cảm hai khổ thơ đầu. ? T thế, cảm giá và tâm trạng của ngời lái xe đợc hiện lên nh thÕ nµo? - T thÕ: Ung dung ngåi. - Nh×n: §Êt, trêi, nh×n th¼ng. - Nhìn thấy:Gió, con đờng, c¸nh chim, sao trêi ? Có gì độc đáo trong cách diễn đạt này? Điệp từ, so sánh, ẩn dụ chuyển đổi cảm giá -> đặc tả tốc độ phi thờng của chiếc xe, hiện lên t thế ung dung, hiên ngang, tự tin, chủ động - Gi¸o viªn b×nh: + Hình ảnh "gió và xoa mắt đắng". + Hình ảnh "con đờng … tim". - Học sinh đọc: khổ 3, 4. ? NhËn xÐt giäng ®iÖu thë ë khæ 3, 4. - Giäng ®iÖu, s«i næi, ngang tµn. ? C¸ch dïng tõ "õ th×" "cha cÇn" thÓ hiÖn ®iÒu g×? - "õ th×", "cha cÇn" -> sù bÊt chÊp khã kh¨n gian khæ, chÊp nhËn chñ quan rÊt tho¶i m¸i. ? Hinh ¶nh "Bôi phun … ha ha" " Ma ngõng … mau th«i" đã bộc lộ bức chân dung t tởng của ngời lính nh thế nào? - Gi¸o viªn b×nh: H×nh ¶nh "Nh×n nhau … ha ha" vµ "Ma ngõng giã … th«i". - Học sinh đọc khổ 5, 6: ? "BÕp Hoµng CÇm" lµ g×? ? Hai khổ thơ cho ngời đọc thấy rõ hơn nét sinh hoạt gì của những tiêu đội xe không kính? + B¾t tay qua cöa kÝnh vì råi Cuéc sèng véi v·, + BÕp Hoµng CÇm hèi h¶, khÈn + Vâng m¾c ch«ng tr¬ng.. -> T¸c gi¶ lµ ngêi cã hån th¬ nh¹y c¶m víi nÐt ngang tµn, tinh nghÞch, thÝch c¸i l¹ míi nhËn ra đợc và thành hiện tợng thơ độc đáo thời chống "Mĩ".. b. H×nh ¶nh ngêi lÝnh l¸i xe. *Khæ th¬ 1 - 2.. .. * Khæ 3 - 4:. -> BÊt chÊp khã kh¨n, gian khæ, lạc quan, yêu đời, coi thờng hiÓm nguy, … ngang tµn, mang ®Ëm chÊt lÝnh.. * Khæ 5- 6: - Nh÷ng ngêi lÝnh gÆp nhau trong hoan cảnh chiến tranh đã trở thành đồng đội của nhau . -> Tình đồng đội trong chiến đấu, sôi nổi, trẻ trung, đậm chất.

<span class='text_page_counter'>(94)</span> chªnh + Chung bát đũa .. gia đình đấy, hạnh phúc, ấm cúng - Gi¸o viªn b×nh: + So s¸nh liªn hÖ víi t×nh c¶nh gi÷a nh÷ng ngêi chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn Ph¸p ë bµi "§ång chÝ"vµ t×nh c¶nh gi÷a ngêi lÝnh l¸i xe ë bµi nµy. - B×nh h×nh ¶nh "L¹i ®i … xanh thªm" ? Học sinh đọc khổ thơ cuối. ? Khổ thơ cuối có gì độc đáo? - Nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh >< H×nh ¶nh tr¸i tim. - Ba c¸i kh«ng >< Mét c¸i cã. ? H·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ c©u th¬ cuèi bµi: "ChØ cÇn … tr¸i tim". - Gi¸o viªn b×nh: + Khổ thơ cuối với hai hình ảnh đối lập. + Bình câu cuối đặc biệt là hình ảnh "Trái tim". ? Qua h×nh ¶nh nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe em cã c¶m nhËn g× vÒ thÕ hÖ trÎ thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ? Häc sinh ph¸t biÓu - gi¸o viªn tæng hîp, liªn hÖ, nghe b¨ng h¸t… - Häc sinh th¶o luËn nhãm. ? Những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ về ngôn ngữ, giäng ®iÖu, chi tiÕt, h×nh ¶nh, thÓ th¬? ? C¶m nhËn cña em vÒ néi dung bµi th¬? - Học sinh đọc ghi nhớ. ? Häc sinh th¶o luËn nhãm c©u hái 4 SGK. - Giáo viên định hớng cho học sinh trên máy chiếu.. lÝnh…. * Khæ cuèi: -> H×nh anh ho¸n dô thÓ hiÖn ý chÝ kiªn cêng, søc m¹nh quyÕt tâm sắt đá của ngời lính, quyết tâm chiến đấu vì Miền Nam th©n yªu.. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt:. 2. Néi dung: IV. LuyÖn tËp. 3. Cñng cè –híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - N¾m néi dung bµi häc. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 48: Kiểm tra TRuyện trung đại.. I. Mục tiêu cần đạt : - Đánh giá những tác phẩm văn học thời trung đại để chuẩn bị kiến thức cho häc sinh vÒ v¨n häc giai ®o¹n nµy. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng hiÓu tr×nh bµy nghi·. - Nắm lại những kiến thức cơ bản về truyện Trung đại Việt Nam. - Qua bài kiểm tra đánh giá đợc trình độ của mình về các mặt kể truyện và năng lực diễn đạt. II. ChuÈn bÞ : - Giáo viên ra đề, in vào giấy cho học sinh. - LËp b¶ng thèng kª, c¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm, thÓ lo¹i, nghÖ thuËt. - Nội dung chính của tác phẩm Văn học Trung đại. III Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1.KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña häc sinh. 2.Bµi míi. 1. §Ò bµi: PhÇn I: Tr¾c nghiÖm.. C©u 1: TruyÖn “ Ngêi con g¸i Nam X¬ng” “TruyÖn KiÒu” “TruyÖn Lôc V©n Tiªn” thuéc thÓ lo¹i truyÖn viÕt thêi k× nµo?.

<span class='text_page_counter'>(95)</span> A. TruyÖn cæ. B. Truyện trung đại C. Truyện hiện đại. C©u 2: TruyÖn “ Lôc V©n Tiªn” viÕt b»ng ch÷ g×? A. Ch÷ H¸n B. Ch÷ N«m C. Ch÷ quèc ng÷. PhÇn II- Tù luËn C©u 1: Nªu ý nghÜa cña truyÖn “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” C©u 2: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ 4 c©u th¬ ®Çu trong ®o¹n trÝch “ C¶nh ngµy xu©n”NguyÔn Du. 2. Yêu cầu đáp án. PhÇn I: Tr¾c nghiÖm: C©u 1: B C©u 2: B PhÇn II- Tù luËn C©u 1: ý nghÜa “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” - Giá trị tố cáo: Chiến tranh phong kiến liiên miên đẩy nhiều gia đình đến cảnh li tán dÉn tíi bÊt hoµ. - Tố cáo chế độ nam quyền độc đoán… - Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của ngời phụ nữ…. C©u 2: C¶m nhËn: - Giới thiệu đợc vị trí 4 câu thơ nằm trong phần nào của tác phẩm, có nội dung chính là vẻ đẹp ngày xuân. - Ph©n tÝch bót ph¸p nghÖ thuËt: + Chän h×nh ¶nh tiªu biÓu: C¸nh Ðn. + Cách tính thời gian độc đáo.. + C¸ch chän mµu s¾c.  Làm nổi bật: Cảnh ngày xuân sinh động, ấm áp, tràn đầy sức sống. * H×nh thøc: Tr×nh bµy díi d¹ng mét ®o¹n v¨n. 3. Cñng cè-híng dÉn vÒ nhµ:. - Tiếp tục ôn tập truyện trung đại. - N¾m ch¾c néi dung vµ nghÖ thuËt tõng t¸c phÈm.. theo.. - ChuÈn bÞ bµi "NghÞ luËn trong v¨n tù sù" vµ bµi "tæng kÕt tõ vùng" tiÕp. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 49: Tæng kÕt tõ vùng (tiÕp theo). I. Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh: N¾m v÷ng h¬n vµ biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ vùng đã học (sự phát triển từ vựng Tiếng Việt, các hình thức trau dồi vốn từ, thuật ng÷…). II. ChuÈn bÞ : Bảng phụ: Sơ đồ SGK. Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1.KiÓm tra bµi cò. tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n cuèi bµi th¬ "§ång chÝ". 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi míi Hoạt động của thầy và trò.. Nội dung cần đạt. I. Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng. ? Cã mÊy h×nh thøc ph¸t triÓn cña tõ 1. C¸c h×nh thøc ph¸t triÓn cña tõ vùng. vùng? Ph¸t triÓn nghÜa cña tõ b»ng hai c¸ch.

<span class='text_page_counter'>(96)</span> Cho vÝ dô?. + Thªm nghÜa. + ChuyÓn nghÜa (theo pt Èn dô, ho¸n dô). Ph¸t triÓn sè lîng tõ ng÷ ©m gåm: + Tõ mîn. + T¹o tõ míi.. Gi¸o viªn treo b¶ng phô: Yêu cầu học sinh điền theo sơ đồ ? NÕu kh«ng cã sù ph¸t triÓn nghÜa cña tõ sÏ ¶nh hëng nh thÕ nµo? 2. NÕu kh«ng cã sù ph¸t triÓn nghÜa cña tõ th× vèn từ không thể nảy sinh nhanh để đáp ứng nhu cầu Häc sinh lµm bµi tËp 2, 3 môc I. gt trực tiếp đợc.. ? ThÕ nµo lµ tõ mîn? Cho vÝ dô? ? Häc sinh lµm bµi tËp 2, 3.. II. Tõ mîn: 1. Kh¸i niÖm. 2. Bài tập 2: Nhận định đúng là C. Tổ chức các hoạt động dạy - học. 3. Bµi tËp 3: - Các từ: Săm, lốp, ga, xăng … -> đã đợc Việt ho¸. - Các từ còn lại cha đợc Việt hoá hoàn toàn. III. Tõ H¸n ViÖt. ? ThÕ nµo lµ tõ H¸n ViÖt? VÝ dô? 1. Kh¸i niÖm. ? Häc sinh lam bai tËp 2. 2. Bµi tËp 2: ? Khi sö dung tõ H¸n ViÖt cÇn lu ý Chän ý b. ®iÒu g×? IV. ThuËt ng÷ vµ biÖt ng÷ x· héi. ? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ thuËt ng÷. 1. ThuËt ng÷. ? Vai trß cña thuËt ng÷ trong cuéc sèng hiÖn nay. ? BiÖt ng÷ x· héi lµ g×? 2. BiÖt ng÷ x· héi. ? LiÖt kª mét sè bÖt ng÷ X· héi. V. Trau råi vèn tõ 1. C¸c h×nh thøc trau dåi vèn tõ ? Cã nh÷ng h×nh thøc trau råi vèn tõ 2. Gi¶i nghÜa tõ. nµo? - Bách khoa toàn th: Tù điển bách khoa gi đầy đủ ? Häc sinh bµi tËp theo nhãm? tri thøc cña c¸c ngµnh. - B¶o hé mËu dÞch: ChÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt trong níc chèng l¹i sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ níc ngoµi trªn thÞ trêng níc m×nh. - Dự thảo: Thảo ra để đa thông qua; bản thảo để ®a th«ng qua. - Đại sứ quán: Cơ quan đại diện chính thức toàn diện của một nhà nớc ở nớc ngoài, do một đại sứ đặc mệnh toàn quyền đứng đầu. - Hậu duệ: Con cháu của ngời đã chết. - KhÈu khÝ: KhÝ ph¸ch con ngêi to¸t ra qua lêi nãi. - M«i sinh: M«i trêng sèng cña sinh vË. 3.Bµi tËp 3: C©u a. Sai tõ "bÐo bæ" = bÐo bë. Câu b. Sai từ "đạm bạc" = tệ bạc. C©u c. Sai tõ "tÊp nËp" = tíi tÊp. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - N¾m l¹i c¸c kiÕn thøc trong ch¬ng trinh TiÕng ViÖt tõ líp 6 - 9..

<span class='text_page_counter'>(97)</span> - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 50: NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh: - HiÓu thÕ nµo lµ nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù vai trß vµ ý nghÜa cña yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù. - LuyÖn tËp nhËn diÖn c¸c yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù vµ viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c yÕu tè nghÞ luËn. II. ChuÈn bÞ : - Gv: Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs: So¹n bµi. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1.KiÓm tra bµi cò. 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi míi Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. I. NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù. 1. VÝ dô: Häc sinh lµm vÖc theo nhãm. * §o¹n trÝch 1: ? NghÞ luËn lµ g×? ? Từ đó hãy chỉ ra những câu chữ có tính chất lập luËn trong hai ®o¹n trÝch. ? ë ®o¹n trÝch a, b lµ lêi cña ai, nãi víi ai? - Đây là lời đối thoại của ông giáo nói với chính m×nh: ? Nói về vấn đề gì? - Về vấn đề: Vợ tôi không ác, nhng khổ quá nên trở thµnh Ých kØ tµn nhÉn. ? Vấn đề ấy đợc lập luận nh thế nào? - C¸ch tr×nh bµy (lËp luËn): + Khi ngời ta đua chân -> nghĩ đến chân đau (c/m mét v/® cã t/c quy luËt TN). + Khi ngời ta khổ -> không nghĩ đến ai. + V× b¶n chÊt tèt bÞ lo l¾ng, buån ®au che lÊp mÊt. + Kh«ng në giËn, chØ buån. => Thuyết phục ngời đọc, đồng tình víi suy nghÜ cña m×nh, c¶m th«ng ? C¸ch lËp luËn Êy cã t¸c dông g×? cho ngêi vî cña m×nh. ? §o¹n trÝch 2? - Cuộc đối thoại giữa Kiều và Hoạn Th dới hình * Đoạn trích 2: thøc lËp luËn. + KiÒu buéc téi Ho¹n Th: cµng cay … oan tr¸i nhiÒu..

<span class='text_page_counter'>(98)</span> + Ho¹n Th gì téi b»n c¸ch biÖn minh: - Tôi đã đối xử tốt với cô ở gác QÂ. - T«i víi c« chång chung -> khã ai nhêng ai. - NhËn lçi -> Nhê sù khoan dung. => L©p luËn xuÊt s¾c. - Học sinh cử đại diện nhóm trình bày, các nhóm nhËn xÐt. - Gi¸o viªn kÕt luËn, bæ sung II. Tæng kÕt- Ghi nhí: - NghÞ luËn trong v¨n tù sù thùc chÊt là các cuộc đối thoại (đối thoại với ngêi hoÆc ch×nh m×nh) thêng nªu lªn c¸c nhËn xÐt, ph¸n ®o¸n, c¸c lÝ lÏ ? Từ 2 ví dụ trên hãy tìm ra những dấu hiệu và đặc nhằm thuyết phục ngời nghe, ngơi ®iÓm cña lËp luËn trong v¨n b¶n tù sù? đọc (hoặc chính mình) về một vấn đề, ? T¸c dông cña nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù. (Học sinh phát biểu, giáo viên bổ sung kết luận trên một qđ, t tởng nào đó. m¸y chiÕu). - Trong ®o¹n nghÞ luËn, ngêi viÕt Ýt dïng c©u miªu t¶ trÇn thuËt mµ dïng nhiều câu khẳng định, phủ định, có c¸c cÆp quan hÖ tõ : nÕu - th×, kh«ng nh÷ng ... mµ cßn … - T¸c dông yÕu tè nghÞ luËn trong - Học sinh đọc to ghi nhớ. v¨n b¶n tù sù: Lµm cho c©u chuyÖn thªm phÇn triÕt lÝ. III. LuyÖn tËp: Bµi 1: Tr×nh bµy c¸c ý nh phÇn I. Bµi 2: Tãm t¾t l¹i 4 ý trong l¬i nãi cña Ho¹n Th.. Nhãm 1 lµm bµi tËp 1. Nhãm 2 lµm bµi tËp 2. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi , lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau..

<span class='text_page_counter'>(99)</span> TuÇn 11 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 51: Đoàn thuyền đánh cá Huy CËn I. Mục tiêu cần đạt : * Gióp häc sinh: - Thâý và hiểu đợc sự TN của cảm hứng về TN, vũ trụ và cảm hứng về lao đông của tác giả đã tao nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giau mau sắc lãng mạn trong bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá". - RÌn luyÖn kÜ n¨ng c¶m thô vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè nghÖ thuËt (h×nh ¶nh ngôn ngữ, âm điệu) vừa cổ điển vừa hiện đại trong bài thơ. - GD c¸c em ý thøc b¶o vÖ m«i trêng. II. ChuÈn bÞ : Giáo viên: Lời bình những hình ảnh độc đáo.Giáo án tài liệu Hs: So¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. KiÓm tra bai cò: ? Đọc thuộc lòng "Bài thơ tiểu đội xe không kính". ? Phân tích sự độc đáo của hinh ảnh những chiếc xe không kính. 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi: - Giáo viên giới thiệu hoàn cảnh sáng tác bài thơ để vào bài nh SGK. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. ? Giíi thiÖu mét vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶. I. Giíi thiÖu t¸c gi¶- t¸c phÈm. 1. T¸c gi¶: (1919 - 2005) tªn đầy đủ là Cù Huy Cận - Quê ë hµ TØnh. - Lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña nÒn thơ hiện đại Việt Nam. - §îc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc NT (1996). 2. T¸c phÈm: ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬? - Ra đời năm 1958 - sau một - Gi¸o viªn giíi thiÖu thªm vµ lu ý víi häc sinh vÒ hoµn chuyÕn ®i thùc tÕ dµi ngµy ë c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬. vïng má Qu¶ng Ninh. - In trong tËp "Tr¨ng mçi ngµy l¹i s¸ng" - Giáo viên hớng dẫn đọc - đọc mẫu - học sinh đọc. II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n..

<span class='text_page_counter'>(100)</span> ? Bµi th¬ cã bè côc mÊy phÇn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc Êy? -> Theo hµnh tr×nh mét chuyÕn ra kh¬i cña ®oµn thuyÒn đánh cá => tạo ra một không gian rộng lớn, thơi gian là nhÞp tuÇn hoµn cña vò trô. ? Hãy nêu đại ý của bài thơ. Bài thơ miêu tả một chuyến ra khơi đánh cá của ngời d©n chµi vïng biÓn Qu¶ng Ninh tron ©m hëng h¸t l¹c quan của ngời lao động. Học sinh đọc 2 khổ thơ đâù. - Gi¸o viªn nãi qua vÒ c¶m høng s¸ng t¸c cña Huy CËn tríc - sau 1958. ? H×nh dung cña em vÒ c¶nh hoµng h«n xuèng biÓn dùa theo liªn tëng vµ tëng tîng cña t¸c gi¶? - H×nh ¶nh mÆt trêi - nh hßn löa H×nh ¶nh so s¸nh, - Sãng - cµi then; nh©n ho¸, Èn dô đê - sập cửa ho¸n dô. - §oµn thuyÒn - ra kh¬i ? H×nh ¶nh so s¸nh: Hßn löa, h×nh ¶nh Èn dô "then sóng, cửa đêm" gợi cho em ấn tợng gì? -> Mét bøc tranh léng lÉy, hoµnh tr¸ng vÒ c¶nh thiªn nhiên trên biển đang chìm dần vào đêm. - Giáo viên bình về sự độc đáo của hình ảnh ở khổ thơ 1, 2. ? Từ đó em có nhận xét gì về cảnh TN của con ngời ở n¬i ®©y? -> Con ngời lao động hiện lên thật đẹp, lãng mạng trong sù hµi hoµ TN víi TN vò trô bao la.. - Hai khæ ®Çu: C¶nh biÓn vµo ®em vµ ®oµn thuyÒn ra kh¬i. - Khổ 3, 4, 5, 6: Vẻ đẹp của biÓn c¶ vµ nh÷ng ngêi lao động. - Khæ cuèi: C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ. 1. Cảnh biển vào đêm và ®oµn thuyÒn ra kh¬i. - H×nh ¶nh g¾n kÕt gi÷a: c¸nh buåm - giã kh¬i - c©u h¸t cña ng¬i d©n chµi -> h×nh ¶nh khoÎ, l¹, niÒm vui phÊn chÊn của con ngời lao động, ớc mơ của ngời lao động.. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau. _________________________________________________________ Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 52: Đoàn thuyền đánh cá Huy CËn I. Mục tiêu cần đạt : * Gióp häc sinh: - Thâý và hiểu đợc sự TN của cảm hứng về TN, vũ trụ và cảm hứng về lao đông của tác giả đã tao nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giau mau sắc lãng mạn trong bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá". - RÌn luyÖn kÜ n¨ng c¶m thô vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè nghÖ thuËt (h×nh ¶nh ngôn ngữ, âm điệu) vừa cổ điển vừa hiện đại trong bài thơ. II. ChuÈn bÞ : Giáo viên: Lời bình những hình ảnh độc đáo.Giáo án tài liệu Hs: So¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. KiÓm tra bai cò: ? Đọc thuộc lòng khổ thơ đầu? Nêu cảm nhận của em về khổ thơ đó?.

<span class='text_page_counter'>(101)</span> 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi: - Giáo viên giới thiệu hoàn cảnh sáng tác bài thơ để vào bài nh SGK Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Học sinh đọc khổ 3, 4, 5, 6. 2. Vẻ đẹp của biển cả và của ? Cảm hứng TN hoà trong cảm hứng lao động, hãy những ngời lao động. - Tiếng hát của ngời lao động phân tích để làm rõ điều ấy. đã đánh thức TN bừng tỉnh. - TN hoµ nhËp víi niÒm vui cña con ngêi. + Giã - l¸i So s¸nh, liÖt kª, + Tr¨ng - buåm nh©n ho¸-> con +Trªn: M©y cao ngêi nh hµo nhËp + Díi: BiÓn b»ng cïng TN, vò trô. ? H×nh ¶nh "ThuyÒn … buåm tr¨ng" gîi cho em ®iÒu g×? -> Con thuyÒn vèn bÐ nhá -> trë thµnh k× vò, khæng lå… ? Hình ảnh ngời lao động hiện lên nh thế nào? - Hình ảnh ngời lao động: + Ta hát bài ca Công việc lao động của gäi c¸. ngời đánh cá bằng bài + Ta kÐo xo¨n ca ®Çy niªm vui … tay …nÆng - Gi¸o viªn b×nh "Ta kÐo xo¨n tay …" ? Hình ảnh đẹp lộng lẫy và rực rỡ của các loài cá trên biển đang đợc miêu tả nh thế nào? - H×nh ¶nh léng lÉy, rùc rì cña c¸c loµi c¸ trªn biÓn. + C¸ thu - nh hoµn thoi - dÖt mu«ng luång sãng. + C¸ song - lÊp l¸nh ®uèc. + C¸ ®u«i em - quÉy tr¨ng vµng choÐ. + Vẫy bạc … loé rang đông. + M¾t c¸ … dÆm ph¬i. ? Gîi cho em liªn tëng g×? Học sinh đọc khổ cuối. ? Nªu nhËn xÐt cña em vÒ c©u th¬ "c©u h¸t … giã kh¬i". - C©u h¸t c¨ng buåm -> diÔn t¶ sù phÊn khëi cña nh÷ng ngêi d©n trµi chiÕn th¾ng trë vÒ víi khoang thuyÒn ®Çy c¸. ? C¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh th¬ "§oµn thuyÒn ch¹y ®ua … trêi". - §oµn thuyÒn ch¹y ®ua … trêi -> khÝ thÕ. - N¸o nøc, h¨ng say. - MÆt trêi: Mét cuéc sèng míi ®ang b¾t ®Çu víi ngêi lao động làm chủ TN. - "M¾t c¸…d¨m ph¬i" - mét t¬ng l¹i huy hoµng, ®Çy hứa hẹn đang chờ đón họ. - Gi¸o viªn b×nh khæ cuèi. ? V× sao gäi ®©y lµ mét khóc tr¸ng ca vÒ nh÷ng ngêi lao đông biển cả Việt Nam thế kỉ XX?(Em có nhận xÐt g× vÒ ©m hëng, giong ®iÖu bµi th¬) Học sinh đọc to ghi nhớ. ? Qua bức tranh về thiên nhiên và con ngơi lao động. -> Con ngêi víi niÒm say sa, hao høng, íc m¬ bay bæng: Chinh phôc TN.. -> Vẻ đẹp của tranh sơn mài lung linh, huyền ảo đợc sáng t¸c b»ng liªn tëng, tëng tîng. -> Trí tởng tợng đã chắp cánh cho hiÖn thùc trë nªn k× ¶o… 3. cảnh đoàn thuyền đánh cá trë vÒ:. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt: ¢m ®iÖu vang khoÎ, bay bæng, trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n, mµu s¾c lung linh k× ¶o, nhµ thơ ca ngợi lao động và con ngời lao đông làm chủ đất nớc, làm chủ cuộc đời. 2.Néi dung. * Ghi nhí: IV. LuyÖn tËp..

<span class='text_page_counter'>(102)</span> em cã nh©n xÐt g× vÒ c¸i nh×n vµ c¶m xóc cña t¸c gi¶ trớc TN đất nớc và con ngời lao động. Häc sinh lµm bµi tËp 1 theo nhãm. 3. Cñng cè- híng dÉn vÕ nhµ. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - Nắm nội dung, nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ khæ th¬ ®Çu, khæ cuèi. _________________________________________________________________ Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 53: Tæng kÕt tõ vùng (tiÕp theo).. I. Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh n¾m v÷ng h¬n vµ biÕt vËn dung nh÷ng kÜ kiÕn thøc vÒ tõ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (từ tợng thanh, tơng hình, một số từ ghép tu từ từ vùng). II. ChuÈn bÞ : - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. KiÓm tra bai cò: 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Hoạt đông 1: Ôn tập từ tợng thanh, tợng I. Từ tợng thanh và từ tợng hình. h×nh. 1. Kh¸i niÖm: ? ThÕ nµo lµ tõ tîng thanh? VD? ? ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh? VD? 2. Bµi tËp. Bµi tËp 1. ? T×m nh÷ng tªn loµi vËt lµ tõ tîng thanh? MÌo, bß, t¾c kÌ, bª… tu hó. Bµi 2. Tõ tîng h×nh. Lốm đốm, lê thê, loáng thoáng, lồ lộ => Mô tả hình ảnh đám mây một cách cụ thể Hoạt động 2: Hớng dẫn ôn tập biện và sống động. ph¸p tu tõ. II. BiÖn ph¸p tu tõ tõ vng. ? Kể tên và nêu đặc điểm của các phép tu từ từ vựng đã học. 1. C¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng. 2. Bµi tËp. Häc sinh lµm bµi tËp theo 3 nhãm. a, Èn dô: Hoa, c¸nh -> chØ KiÒu §¹i diÖn nhãm lªn tr¶ lêi, nhãm kh¸c Cây lá -> chỉ gia đình Kiểuf và nhận xét - giáo viên chiếu kết quả đúng cuộc sống. trªn m¸y chiÕu. b, so sánh: So sánh tiếng đàn của Kiều với tiÕng h¹c, tiÕng suèi, tiÕng giã tho¶ng tiếng trời đổ ma. c, Nói quá: kiều đẹp đến mức "hoa.. kém xanh". Kiều không chỉ đẹp mà còn có tài "Một hai … hoạ hai" -> Nguyễn Du đã thÓ hiÖn ®Çy Ên tîng 1 nh©n vËt tµi s¾c.

<span class='text_page_counter'>(103)</span> vÑn toµn. d, Nãi qu¸: G¸c Q.¢m, n¬i KiÒu bÞ Ho¹n Th bắt ra chép kinh, rất gần với phòng đọc s¸ch cña Binh. Tuy gÇn nhau trong gang tÊc nhng giê ®©y hai ngêi c¸ch trë gÊp 10 quan san. -> T¸c dông: cùc t¶ sù xa c¸ch gi÷a th©n phËn, c¶nh ngé cña KiÒu vµ Thóc Sinh. Häc sinh lµm bµi tËp theo ba nhãm. e, Ch¬i ch÷: Tµi - tai §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, nhãm kh¸c nhËn Bµi 2: xét - giáo viên chiếu kết quả đúng trên a, Phép điệp ngữ (còn) và dùng từ đa nghÜa (say sa). m¸y chiÕu. - Say sa ChØ trµng trai uèng rîu say. Chàng trai say đắm vì tình. ->Tác dụng: Thêr hiện tiêu chuẩn của ngời con trai ở đây mạnh mẽ và kín đáo. b, Tác giả dùng phép nói quá để nói về sự lín m¹nh cña nghÜa qu©n Lam S¬n. c, Phép so sánh đã giúp tác giả miêu tả sắc nét, sinh đông âm thanh của tiếng suèi vµ c¶nh rõng víi ¸nh tr¨ng. d, Nh©n ho¸: Nh©n ho¸ ¸nh tr¨ng, biÕn tr¨ng thµnh ngêi b¹n tri ©m tri kØ. ->Tác dụng: bài thơ trở nên sống động h¬n, cã phÇn hån h¬n vµ g¾n bã víi con ngêi h¬n. e, Èn dô: tõ mÆt trêi trong c©u th¬ thø 2 chØ em bÐ trªn lng mÑ. Èn dô nµy thÓ hiÖn sự gắn bó của đứa con với ngời mẹ, đó là nguån sèng nguån nu«i dìng niÒm tin cña mÑ vµo ngµy mai. 3. Cñng cè-Híng dÉn vÒnhµ. - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t näi dung bai häc. - Häc sinh n¾m kÜ bai. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 10/ 2010 10/ 2010. TiÕt 54. TËp lµm th¬ t¸m ch÷.. I. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh: - Nắm đợc đặc điểm, kĩ năng miêu tả, biểu hiện phơng pháp của thể thơ tám ch÷. - Qua hoạt động tập làm thơ tám chữ mà phát huy tinh thần sáng tạo, sự hứng thó trong häc tËp, rÌn luyÖn thªm n¨ng lùc c¶m thô th¬ ca. II. ChuÈn bÞ : - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : 1. KiÓm tra bai cò: 2. Bµi míi..

<span class='text_page_counter'>(104)</span> * Giíi thiÖu bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Giáo viên đọc các đoạn thơ ở SGK. ? Học sinh đọc các đoạn thơ. ? ChØ ra nh÷ng ch÷ cã chøc n¨ng gieo vÇn ë mçi ®o¹n. - §o¹n a: VÇn ch©n gieo liªn tiÕp: tan-ngµn, míi-géi, bõng-rõng, g¾t-mËt. - §o¹n b: VÇn ch©n gieo liªn tiÕp: häc-nhäc, bµ, xa. - §o¹n c: Gieo vÇn ch©n nhng gi¸n c¸ch: ngát-hát, non-son, đứng-dựng, tiên-nhiên. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch ng¾t nhÞp ë c¸c ®o¹n th¬ trªn?. Nội dung cần đạt. I. NhËn diÖn thÓ th¬ t¸m ch÷.. * Gieo vÇn: * Ng¾t nhÞp: RÊt phong phó, ®a d¹ng, linh ho¹t.. ? Từ đó em hãy nêu đặc điểm của thể thơ tám II. Tæng kÕt – ghi nhí ch÷ ? * Ghi nhí: SGK. Häc sinh nªu kh¸i qu¸t-Gi¸o viªn kÕt luËn. Học sinh đọc ghi nhớ. III. LuyÖn tËp: 1. Bµi1: C¸c tõ cÇn ®iÒn lÇn lît: ca h¸t, ngµy qua, b¸t ng¸t, mu«n hoa. Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1, 2. 2. Bµi2: ? V× sao em l¹i ®iÒn nh vËy? Cũng mất, tuần hoàn, đất trời. 3. Bµi 3: Của đàn chim tung cánh đi muôn phơng. 3. Cñng cè – híng dÉn vÒ nhµ. - Nắm chắc đặc điểm thơ tám chữ. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Tiết 55. Trả bài kiểm tra truyện trung đại. I. Mục tiêu cần đạt : - Củng cố nhận thức về truyện trung đại từ giá trị nội dung-t tởng đến hình thøc thÓ lo¹i, bè côc, kÓ chuyÖn. Häc sinh nhËn râ yªu nhîc ®iÓm trong bµi viÕt của minh để có ý thức sửa chữa, khắc phục. - RÌn kÜ n¨ng viÕt bµi cña häc sinh, nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. II. ChuÈn bÞ : - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :.

<span class='text_page_counter'>(105)</span> 1.KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 2.Bµi míi. I-§Ò bµi: H? Gọi học sinh nhắc lại yêu cầu của đề bài? * Phần trắc nghiệm: trong 2 câu trắc nghiệm em chọn đáp án nào? 1. B 2. B * PhÇn tù luËn. H? C©u 1: Nªu ý nghÜa “ ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” – NguyÔn D÷ -. Gi¸ tri tè c¸o:. - Giá trị nhân đạo: Câu 2: Vẻ đẹp ngày xuân thể hiện qua 4 câu thơ đầu trong “Cảnh ngày xuân” nh thế nµo? -. Nội dung: Bức tranh ngày xuân sinh động, ấm áp, tràn đầy sức sống.. - NghÖ thuËt: chän h×nh ¶nh tiªu biÓu, chän tõ ng÷ gîi t¶. GV: Học sinh phải trình bày phải đảm bảo yêu cầu theo yêu cầu đề bài ra ở tiết 48 tuần 10. II- NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm: -. Các em đa số nắm chắc về truyện trung đại nên có cách chọn đáp án đúng phần trắc nghiÖm.. -. Các em đã nắm đợc ý nghĩa truyện “Ngời con gái Nam Xơng” và bức tranh mùa xu©n trong “C¶nh ngµy xu©n”. - Tr×nh bµy râ rµng, s¹ch sÏ. 2. Nhîc ®iÓm: -. Mét sè em tr×nh bµy qu¸ cÈu th¶.. -. Mét sè em cha biÕt tr×nh bµy c©u c¶m nhËn thµnh mét ®o¹n v¨n mµ cßn g¹ch ®Çu dßng. III- Söa lçi sai. 1. Lçi tõ. Sai Niªn miªn §iÓm xuyÕn Chµn ®Çy. §óng Liªn miªn §iÓm xuyÕt Trµn ®Çy. 2. Lçi c©u. C©u sai: H? Gọi 2 học sinh làm bài tốt đọc trớc lớp? Cho học sinh khác đánh giá. H? Gọi 2 học sinh bài làm yếu đọc và rút ra điểm yếu của mình. 3. Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. - Nắm chắc truyện trung đại. - Söa lçi sai bµi lµm cña m×nh.

<span class='text_page_counter'>(106)</span> TuÇn 12 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 56. BÕp löa. B»ng ViÖt I. Mục tiêu cần đạt : * Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc những tình cảm, cảm xúc chân thành của nhân vật chữ tình ngời cháu và hình ảnh bà giàu tình thơng, giàu đức hi sinh trong bài thơ Bếp lửa. - Thấy đợc nghệ thuật diễn tả cảm xúc thông qua hồi tởng kết hợp miêu tả, tự sù, b×nh luËn cña t¸c gi¶ trong bµi th¬. II. ChuÈn bÞ : - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1.Kiểm tra: Đọc thuộc bài thơ: “Đoàn thuyền đánh cá”. Em hiểu gì về thái độ, tình cảm cña nhµ th¬ qua bµi th¬? 2.Bµi míi. Giới thiệu bài: Tình cảm gia đình, tình bà cháu là tình cảm thân thiết và đó cũng là đề tài muôn thủa của tất cả các nhà văn, nhà thơ. Bằng Việt cũng thế, tình cảm của tác giả đối víi bµ ra sao h«m nay chóng ta t×m hiÓu bµi th¬ “BÕp löa”.. Hoạt động của thầy và trò. Học sinh đọc chú thích SGK. ? Nªu nh÷ng nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.. Nội dung cần đạt. I.Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm. 1. T¸c gi¶: Sinh n¨m 1941. - Quª ë Hµ T©y. - Nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. 2. T¸c phÈm: 1963, in trong tËp th¬ cïng tªn khi nhµ th¬ ë.

<span class='text_page_counter'>(107)</span> Liªn X«. Học sinh đọc, nhận xét, nêu cách đọc . Giáo viên đọc mẫu. ? H×nh ¶nh bao trïm bai th¬ lµ g×? Gắn liền với hình ảnh đó là hình ảnh nào? ? Xác định phơng thức biểu đạt của tác phẩm (biểu cảm + tù sù). ? Trong håi tëng cña ngêi ch¸u, nh÷ng kh¸i niÖm nµo về bà và tình bà cháu đợc gợi lại. + BÕp löa chên vên. Tuæi th¬ + Bếp lửa ấp iu nồng đơm. gian khổ. ? Hình ảnh, chi tiết nào ám ảnh mãi tron tâm trí anh đến bây giờ anh vẫn vô cùng xúc động? Vì sao? + Khãi hun nhÌm m¾t. + Sèng mòi cßn cay. + Năm đói mòn đói mỏi. Học sinh đọc "Tám năm … dai dẳng". ? Ph©n tÝch ý nghÜa cña tiÕng chim tu hó? - TiÕng chim tu hó - gîi hoµi niÖm gîi t×nh c¶m v¾ng vÎ, vµ nhí mong cña hai bµ ch¸u. - Gi¸o viªn b×nh.. II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n.. 1. Nh÷ng kØ niÖm vÒ bµ vµ t×nh bµ ch¸u.. -> BÕp löa hiÖn diÖn nh t×nh cảm của bà, sự cu man đùm bäc ®Çy ch¨m chót cña bµ.. 2. Nh÷ng suy ngÉm vÒ bµ vµ ? Đoạn thơ đã thể hiện những hồi tởng và tuoit thơ, về hình ảnh bếp lửa. bµ, bÕp löa nh thÕ nµo? - Suy ngẫm về cuộc đơi bà luôn gắn với hình ảnh bếp löa, ngän löa -> ngêi nhãm löa lu«n gi÷ cho ngän löa Êm nãng vµ to¶ s¸ng. ? Cảm nhận về hình ảnh ngời bà qua những việc bà đã => Bµ nhãm lªn niÒm yªu, lµm vµ h×nh ¶nh "Nhãm bÕp löa". + Bµ tÇn t¶o hi sinh ch¨m lo cho mäi ng¬i "Nhãm bÕp niÒm vui sëi Êm. lửa: nồng đợm" Gi¸o viªn b×nh: Hình ảnh lửa đợc nhắc đến bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là ngời cháu nhơ đến bà và ngợc lại? - Bµ nhãm dËy … tuæi nhá"=> ngän löa cña bµ lµ nÒm tn thiªng liªng, kØ niÖm ấm lòng, nâng bớc cháu trên đờngdài - yêu bà - yêu ND. ? V× sao t¸c gi¶ viÕt "¤i k× l¹ … bÕp löa". - H×nh ¶nh bµ lu«n g¾n víi h×nh ¶nh "bÕp löa" (10 lÇn) - BÕp löa - ngän löa => bµ lµ -> bÕp löa b×nh dÞ mµ th©n thuéc, k× diÖu, thiªng liªng ngêi truyÒn löa, truyÒn sù - Gi¸o viªn b×nh. sèng, niªm tin cho c¸c thÕ hÖ tiÕp nèi. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt: ? Nêu đặc sắc nghệ thuật của bài thơ? - H×nh tîng "bÕp löa" võa mang ý nghÜa thùc, võa mang ý nghÜa biÓu tîng. - KÕt hîp miªu t¶ + biÓu c¶m + tù sù + b×nh luËn. - Giäng ®iÖu, thÓ th¬ 8 ch÷ phï hîp víi c¶m xóc håi tëng, suy ngÉm..

<span class='text_page_counter'>(108)</span> 2. Néi dung: - Bµi th¬ cã ý nghÜa triÕt lÝ ? Em c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ t×nh bµ ch¸u? ? Bµi th¬ "BÕp löa", s©u h¬n ý nghÜa nãi vÒ bµ, vÒ t×nh thÇm kÝn: Nh÷ng g× th©n thiÕt nhÊt cña tuæi th¬ cña mçi ngbµ ch¸u, cßn cã ý nghÜa g×? ơi ngời đều có sức toả sáng, nâng đỡ con ngời suốt cả cuộc đời. Tình yêu thơng và lßng biÕt ¬n bµ chÝnh lµ biÓu hiÖn cña tinh yªu th¬ng, g¾n bó với gia đình, quê hơn, là khëi ®Çu cña t×nh ngêi, t×nh yêu đất nớc. IV. LuyÖn tËp Häc sinh th¶o luËn nhãm. ? Em có suy nghĩ gì về nhan đề bài thơ? ? Cã ngêi nãi r»ng: "h×nh ¶nh trong bµi th¬ lµ h×nh ¶nh ngêi nhãm löa, gi÷ löa". Em nghÜ g× vÒ nhËn xÐt Êy? 3. Cñng cè-híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 57. híng dÉn häc thªm Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ.. NguyÔn Khoa §iÒm. I. Mục tiêu cần đạt : - Cảm nhận đợc tình yêu thơng con ngời và khát vọng của ngời mẹ Tà Ôi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ -> Lòng yêu thơng quê hơng đất nớc, khát väng tù do cña nh©n d©n ta trong thêi k× lÞch sö nµy. - Giäng ®iÖu th¬ tha thiÕt, ngät ngµo cña NguyÔn Khoa §iÒm qua nh÷ng khúc ru cùng bố cục đặc sắc của bài thơ. II. ChuÈn bÞ - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi B¨ng nh¹c, h¸t minh ho¹ bµi h¸t "Lêi ru trªn n¬ng" phæ nh¹c tõ lêi bµi th¬. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : 1. KiÓm tra bµi cò : - Ph©n tÝch h×nh ¶nh "BÕp löa" trong bµi th¬ "BÕp löa" cña B»ng ViÖt. - T¹i sao h×nh ¶nh "BÕp löa" l¹i kú diÖu thiªng liªng? 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi: N¨m 1971- lµ giai ®o¹n mµ cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü ®ang diÔn ra ¸c liÖt ë c¶ hai miÒn Nam-B¾c. Cuéc sèng cña c¸c bé, chiÕn sÜ vµ nh©n d©n ta trªn chiÕn khu ( phần lớn là ở miền rừng núi ) rất gian nan, thiếu thốn, bộ đội cùng nhân dân vừa bám rẫy, bám làng tăng gia sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu bảo vệ khu căn.

<span class='text_page_counter'>(109)</span> cứ kháng chiến. Hình ảnh ngời mẹ Tà Ôi địu con giã gạo, địu con lên rẫy tỉa bắp, địu con đi kháng chiến đã khơi nguồn cảm hứng cho nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm viÕt bµi th¬ "Khóc h¸t ru ......". §©y lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ thµnh c«ng viÕt vÒ h×nh ¶nh nh÷ng ngêi mÑ, ngêi phô n÷ ViÖt Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Mü. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. ? Em h·y gi¶i thÝch mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ NguyÔn I. Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm. Khoa §iÒm . 1. T¸c gi¶ : - ¤ng tõng lµ Tæng th ký Héi nhµ v¨n ViÖt Nam .. - Sinh n¨m 1943, quª ë tØnh Thõa - HiÖn nay lµ Uû viªn Bé chÝnh trÞ, Trëng ban t tëng Thiªn HuÕ. v¨n ho¸ Trung ¬ng. - Nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng Mü. ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬.. 2. T¸c phÈm : 1917, khi «ng ®ang c«ng t¸c ë chiÕn khu miÒn T©y Thõa Thiªn. - In trong tËp: "§Êt vµ kh¸t väng". II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n:. Giáo viên hớng dẫn học sinh đọc- Giáo viên đọc Bè côc: 3 phÇn, mçi phÇn: mẫu một đoạn - 2 học sinh đọc nối tiếp. - Më ®Çu: "Em cu Tai......" kÕt Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m tõ khã cña häc sinh. thóc b»ng lêi ru trùc tiÕp cña mÑ ? NhËn xÐt vÒ thÓ lo¹i bµi th¬? "Ngñ ngoan ......" - Th¬ tr÷ t×nh, 8 tiÕng. -> Cách lập, cách ngắt nhịp đã - VÇn ch©n liÒn, c¸ch. - Mang tÝnh chÊt cña mét lêi bµi h¸t ru-ru con.. t¹o nªn ©m ®iÖu d×u dÆt, vÊn v¬ng cña lêi ru. Giäng ®iÖu tr÷ tình đã thể hiện một cách đặc sắc t×nh c¶m thiÕt tha, tr×u mÕn cña ngêi mÑ. 1. H×nh ¶nh ngêi mÑ Tµ ¤i. * Mẹ giã gạo nuôi bộ đội:. ? Học sinh đọc từ đầu ....... Trờng Sơn" ? Hình ảnh ngời mẹ đợc gắn với hoàn cảnh, công viÖc cô thÓ qua tõng ®o¹n th¬. VËy ë lêi ru thø nhÊt lµ h×nh ¶nh ngêi mÑ Tµ ¤i ®ang lµm g×? H×nh ¶nh.

<span class='text_page_counter'>(110)</span> thơ nào gây xúc động nhất với em? Vì sao? - H×nh ¶nh "NhÞp chµy nghiªng.... " - Må h«i mÑ r¬i. - Vai mÑ gÇy nhÊp nh«. => Miªu t¶ thùc, tõ l¸y. -> DiÔn t¶ c«ng viÖc cùc nhäc, ý thøc bÒn bØ lao * MÑ tØa b¾p trªn nói: động góp phần vào kháng chiến. ? ë lêi ru thø hai h×nh ¶nh ngêi mÑ hiÖn lªn ®ang làm công việc gì? Hình ảnh " Lng núi ...... nhỏ" đợc em c¶m nhËn nh thÕ nµo? - Lng núi thì to ...... nhỏ-> Hình ảnh đối lập. => Gîi sù gian khæ cña ngêi mÑ gi÷a nói rõng mªnh mông heo hút-> mẹ say mê lao động sản xuất góp phÇn vµo kh¸ng chiÕn. ? H·y ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña 2 c©u th¬"MÆt trêi........ trªn lng". - H×nh ¶nh "MÆt trêi cña ......... trªn lng" ->Èn dô: Con lµ mÆt trêi cña mÑ, lµ nguån h¹nh phóc Êm ¸p vừa gần gũi, thiêng liêng của đời mẹ-> Đã sởi ấm lßng tin yªu, ý chÝ cña mÑ trong cuéc sèng.. * Mẹ chuyển lán, mẹ đi đạp ? Ph©n tÝch h×nh ¶nh ngêi mÑ trong c«ng viÖc rõng: "Chuyển lán, đạp rừng" - Hình ảnh "Mẹ địu em đi để giành trận cuối"-> Mẹ đã trở bằng ngời chiến sĩ trên trận tuyến đánh Mỹ ở ngay trªn quª h¬ng m×nh. -" Tõ trªn lng mÑ Trêng S¬n" -> H×nh ¶nh nghÖ thuËt kh¸i qu¸t sù thÇn k× cña cuéc chiÕn tranh nh©n d©n chèng Mü, chøng tá sù lín m¹nh trëng thµnh cña ngêi d©n, ngêi chiÕn sÜ ViÖt Nam. ? Qua những công việc ấy em cảm nhận đợc gì về h×nh ¶nh ngêi mÑ Tµ ¤i trong cuéc kh¸ng chiÕn - Ngêi mÑ Êy th¾m thiÕt yªu con chèng Mü. vµ nÆng t×nh th¬ng bu«n lµng, quê hơng, bộ đội, khát khao đất nớc độc lập, tự do. 2. Nh÷ng khóc ru vµ kh¸t väng cña ngêi mÑ..

<span class='text_page_counter'>(111)</span> - MÑ gi· g¹o - mong g¹o tr¾ng. Em hãy đọc lại các lời ru trực tiếp ở 4 dòng cuối mỗi - Mẹ tỉa bắp-mong lớn phát núi. ®o¹n. - Mẹ địu con đi-mong gặp Bác ? NhËn xÐt mèi liªn hÖ gi÷a t×nh c¶m, íc mong trong Hå, lµm ngêi tù do. các lời ru này với hoàn cảnh công việc trớc đó. => §iÖp ng÷ "Con m¬ cho mÑ" -> Ngêi mÑ göi trän niÒm mong mái vµo giÊc m¬ của đứa con, nổi mong ớc vừa là niềm tin tởng, tự hµo cña ngêi mÑ. -> Ngêi mÑ yªu th¬ng con tha thiÕt "ru con b»ng c¶ tr¸i tim yªu ? Qua đó em cảm nhận đợc gì về tình cảm của ngời thơng của mình, còn ngời con là mẹ đối với đứa con. m¬ íc, lµ céi nguån, h¹nh phóc Êm ¸p gÇn gòi, thiªng liªng. Gi¸o viªn b×nh.. ? Em thÊy t×nh yªu th¬ng con cña mÑ g¾n víi nh÷ng tình cảm gì?Từ đó em cảm nhận đợc gì về những mong íc, ý chÝ cña nh©n d©n ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü. - T×nh th¬ng con cña ngêi mÑ g¾n víi t×nh th¬ng bé đội, buôn làng, quê hơng gian khổ. Bởi vậy nên mẹ mong cã nhiÒu h¹t tr¾ng ngÇn, mong con kh«n lín để bằng chàng trai cờng tráng, mạnh mẽ trong lao động sản xuất . Tình thơng con gắn với tình yêu đất nớc trong kháng chiến-> Mẹ mong con trở thành ngời lính chiến đấu vì nền độc lập tự do thiêng liêng, mẹ mong ớc con đợc làm ngời dân của một đất nớc hoµ b×nh. => Kh¸t väng cña d©n téc, thÓ hiÖn ý chÝ, niÒm tin III. Tæng kÕt: vµo mét ngµy mai chiÕn th¾ng. T¸c gi¶ thÓ hiÖn t×nh 1. NghÖ thuËt: yêu quê hơng đất nớc. - Khóc h¸t ru b»ng mét giäng ? Khúc hát ru có gì kế thừa và đổi mới so với những điệu ngọt ngào thắm thiết, với khóc h¸t ru truyÒn thèng? t×nh yªu th¬ng con v« bê bÕn cña ngêi mÑ Tµ ¤i . - §©y lµ khóc h¸t ru ©n t×nh c/m lµ sù TN-hµi hoµ gi÷a t×nh yªu con vµ lßng yªu níc -víi vÇn nhịp có sự biến đổi linh hoạt..

<span class='text_page_counter'>(112)</span> - Yếu tố tự sự giúp bạn đọc hiểu râ thªm cuéc sèng gian khæ, sù bÒn bØ, dÎo dai (võa s¶n xuÊt nu«i qu©n, võa tham gia chiÕn đấu) của nhân dân ta ở chiến khu TrÞ Thiªn thêi chèng Mü. 2. Néi dung: VI . LuyÖn tËp. ? Qua bài thơ em cảm nhận đợc gì về nội dung? Häc sinh lµm bµi tËp ë phÇn luyÖn tËp.. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 58. ¸nh tr¨ng. NguyÔn Duy. I. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu đợc ý nghĩa của hình ảnh vầng trăng, từ đó thấm thía cảm xúc ân tình víi qu¸ khø gian lao, t×nh nghÜa cña NguyÔn Duy vµ biÕt rót ra bµi häc vÒ c¸ch sèng cho m×nh. - Cảm nhận đợc sự kết hợp hài hoà giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong bè côc, gi÷a tÝnh cô thÓ vµ tÝnh kh¸i qu¸t trong h×nh ¶nh cña bµi th¬. - Gd c¸c em cã ý thøc b¶o vÖ m«i trêng. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : 1. KiÓm tra bµi cò : ? §äc thuéc lßng bµi th¬ "Khóc h¸t ru...... mÑ"? Em thÝch nhÊt nh÷ng c©u th¬ nµo ?V× sao? 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi:.

<span class='text_page_counter'>(113)</span> NguyÔn Duy thuéc líp nhµ th¬ trëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü nöa cuèi thÕ kØ XX. ThÕ hÖ nµy tõng tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch, gian khæ, tõng chứng kiến bao hy sinh lớn lao của nhân dân, đồng đội trong chiến tranh, cùng sống gắn bó cùng thiên nhiên núi rừng, tình nghĩa nhng khi đã ra khỏi thời đạn bom ác liệt , đợc sống trong hoà bình với những tiện nghi sinh hoạt hiện đại, không phải ai cũng nhớ những gian nan, những kỉ niệm nghĩa tình của một thời đã qua. Bµi th¬ "¸nh tr¨ng" ghi l¹i mét tho¸ng, mét lÇn giËt m×nh tríc c¸i ®iÒu v« t×nh dÔ gÆp Êy. Bµi th¬ lµ tiÕng lßng, lµ c¶m xóc vµ suy ngÉm cña riªng nhµ th¬ nhng kh«ng chØ bã hÑp nh thÕ mµ nã cßn cã ý nghÜa nh¾c nhë, gîi suy nghÜ vµ liªn tëng h¬n nhiÒu. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. H? đọc hai khổ thơ đầu? 1. C¶m nghÜ vÒ vÇng tr¨ng Hai khæ th¬ ®Çu kÓ vÒ chuyÖn g×? qu¸ khø. - KÓ vÒ mèi quan hÖ gi÷a nhµ th¬ vµ vÇng tr¨ng trong qóa khø (từ thủa ấu thơ đến khi đi bộ đội). H? Vầng trăng tuổi thơ đợc tác giả miêu tả nh thế nào? - Hồi nhỏ sống với đồng với sông rối với bể. H? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ hai c©u th¬ nµy? - Hồi nhỏ cuộc sống của tác giả gắn với đồng, sông, bể. - Hồi nhỏ tác giả ngắm trăng trên đồng quê, trên dòng sông và ng¾m tr¨ng trªn b·i bÓ. ë ®©u tr¨ng còng ë c¹nh. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sè tõ, c¸ch gieo vÇn vµ sö dôngtõ ng÷ cña t¸c gi¶ trong hai c©u th¬? - Gieo vÇn lng. - §iÖp tõ “víi” (3 lÇn). H? víi c¸ch gieo vÇn vµ sö dông ®iÖp tõ nh vËy t¸c gi¶ muèn diÔn t¶®iÒu g×? - Diễn tả một tuổi thơ đi nhiều, đợc hạnh phúc cảm nhận vẻ đẹp kì thú của thiên nhiên. GV: Tuổi thơ của chúng ta có lẽ ai cũng đợc gắn bó với vầng trăng yêu dấu. Trần Đăng Khoa có lúc đã viết. “ ¤ng tr¨ng trßn s¸ng tá. Soi râ s©n nhµ nhµ em”.. Song vÇng tr¨ng tuæi th¬ cña NguyÔn Duy tr¶i réng trªn mét kh«ng gian bao la: §ång, s«ng, bÓ. H? Vậy em cảm nhận đợc điều gì về mối quan hệ của tác giả với vÇng tr¨ng tuæi th¬? GV: Trăng gắn bó với đồng ruộng, dòng sông, biển cả. Dù ở ®©u, ®i ®©u tr¨ng còng ë bªn c¹nh nhµ th¬. H? Song phải đến thời điểm nào thì vầng trăng mới trở thành tri kØ? - Håi chiÕn tranh ë rõng. - VÇng tr¨ng thµnh tri kØ. H? Håi chiÕn tranh ë rõng gîi cho em sù liªn tëng nµo? - Đó là hồi máu lửa, đạn bom, ngời chiến sỹ cầm súng đánh Mĩ trong rừng sâu nớc độc. H? Trong máu lửa của chiến tranh, vầng trăng và nhà thơ đã có mèi quan hÖ nh thÕ nµo?.

<span class='text_page_counter'>(114)</span> - VÇng tr¨ng thµnh tri kØ. GV: bæ sung: B¹n tri kØ lµ ngêi b¹n rÊt th©n, hiÓu biÕt m×nh. H? Qua đây em hiểu đợc điều gì về vầng trăng và nhà thơ? H? VÇng tr¨ng trong th¬ ND cßn gäi lµ vÇng tr¨ng nh thÕ nµo n÷a? - VÇng tr¨ng t×nh nghÜa. H? Vì sao khi đó con ngời có tình nghĩa với vầng trăng? - Vì con ngời khi đó sống giản dị thanh cao chân thật trong sự hµi hoµ víi thiªn nhiªntrong lµnh: TrÇn thùc víi thiªn nhiªn. Hån nhiªn nh c©y cá. H? Khi đó con ngời cũng cảm thấy trăng có tình nghĩa với m×nh? V× sao vËy? - Trăng khi đó là trò chơi của tuổi thơ cùng với những ớc mơ trong s¸ng. - Trăng khi đó là ánh sáng trong đêm tối chiến tranh, là niềm vui bÇu b¹n cña nh÷ng ngêi lÝnh trong gian khæ cuéc chiÕn tranh. GV: Vầng trăng là biểu tợng đẹp của những năm tháng ấy, đã trë thµnh vÇng tr¨ng tri kØ, nÇng tr¨ng t×nh nghÜa ngì nh kh«ng bao giê quªn. H? Qua t×m hiÓu em cã c¶m nhËn chung g× vÒ c¶m nghÜ cña nhµ th¬ vÒ vÇng tr¨ng trong qu¸ khø? GV: Thế nhng cảnh sống đổi thay, con ngời có thay đổi tình c¶m cña m×nh hay kh«ng?. -. T¸c gi¶ g¾n bã víi tr¨ng ngay tõ thêi th¬ Êu.. Trăng và nhà thơ đã trở thành tri kỉ thành đôi bạn thân không thÓ thiÕu nhau- Tr¨ng chia ngät xẻ bùi, trăng đồng cam cộng khæ.. H?§äc2 khæ th¬ tiÕp theo. ? Hai khæ th¬ diÔn t¶ c¶m nghÜ cña nhµ th¬ vÒ vÇng tr¨ng trong thêi ®iÓm nµo? - C¶m nghÜ vÒ vÇng tr¨ng trong hiÖn t¹i. GV: §ã lµ cuéc sèng hiÖn t¹i. H? Khi đó vầng trăng đi qua ngõ nh ngời dng qua đờng. Em hiểu thế nào là ngời dng? Thế nào là ngời dng qua đờng? - Ngêi dng: ngêi kh«ng cã quan hÖ hä hµng, kh«ng quen biÕt, thân thiết với ngời đợc nói đến. - Ngời dng qua đờng: hoàn toàn xa lạ, không hề quen biết với m×nh. GV: tr¨ng vÉn lµ tr¨ng, nh÷ng ngêi kh«ng cßn lµ ngêi xa n÷a. H? Theo em tr¨ng kh«ng quen biÕt ngêi hay ngêi xa l¹ víi tr¨ng? - Ngêi xa l¹ víi tr¨ng - C¶ hai tù thÊy xa l¹ nhau. GV: Quãng đời tuổi thơ và quân ngũ là quãng đời sống trần trụi, hån nhiªn ch©n thËt nhÊt trong thiÕu thèn gian khæ nhng kh«ng thiªu niÒm vui vµ h¹nh phóc. VËy mµ cã thÓ coi ngêi b¹n tr¨ng tình nghĩa thuở nào thành ngời dng qua đờng, qua ngõ. H? V× sao vËy? - vì tác giả- ngời lính năm xa đã thay đổi hoàn cảnh sống, chuyÓn tõ trong rõng nói ra thµnh phè, chuyÓn tõ l¸n tr¹i nghèo khổ trong chiến tranh về căn phòng hiện đại sáng choang víi cöa g¬ng ¸nh s¸ng ®iÖn. - Vì tác giả không cần đến nó nữa. H? §äc l¹i khæ th¬ thø 3. Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng th¬ vµ c¸ch sö dông h×nh ¶nh trong khæ th¬? - Giäng th¬ thÇm th× nh trß ttruyÖn, gi·i bµy t©m sù. - Trăng đợc nhân hoá lặng lẽ đi qua đờng. - So s¸nh tr¨ng nh ngêi dng. H? Qua đó tác giả muốn nói với ngời đọc điều gì?. - Vầng trăng quá khứ đẹp đẽ, t×nh g¾n bã víi h¹nh phóc vµ gian lao cña mçi con ngêi, cña đất nớc. 2. C¶m nghÜ vÒ vÇng tr¨ng hiÖn t¹i..

<span class='text_page_counter'>(115)</span> - Hoàn cảnh sống thay đổi, lòng ngời cũng thay đổi. GV: Đây là hiện tợng tâm lí mà cũng là đạo lí vẫn xảy ra khi nay đã khác xa, hoàn cảnh sống của con ngời thay đổi. Cách so s¸nh trong khæ th¬ thËt thÊm thÝa lµm chét d¹ nhiÒu ngêi. ChÝnh vì giọng thơ và các hình ảnh so sánh, nhân hoá ấy đã làm cho chÊt tr÷ t×nh cña lêi th¬ trë nªn s©u l¾ng ch©n thµnh. H? Với cuộc sống nơi đô thị, con ngời chỉ nhớ đến trăng trong những khoảnh khắc nào?Khi ấy con ngời có hành động gì? - Véi bËt tung cöa sæ. - §ét ngét vÇng tr¨ng trßn. Dẫn: Ghi lại một tình huống cuộc sống nơi đô thị của những con ngêi míi ë rõng vÒ thµnh phè. H? Song tác giả đã sử dụng nhiều động từ, từ láy, đó là những từ nµo? - §éng tõ: t¾t, véi, bËt tung. - Từ láy: thình lình, đột ngột. H? Các động từ và các từ láy đợc sử dụng nhằm mục đích gì? - Các động từ đặt liền nhau diễn tả sự khó chịu và hành động khÈn tr¬ng cña con ngêi ®i t×m nguån s¸ng. - Tõ l¸y gîi t¶ t×nh huèng bÊt ngê x¶y ra. H? Đột ngột ở tình thế, đột ngột ở khía cạnh chân dung của vÇng tr¨ng. Trong kho¶nh kh¾c Êy t¸c gi¶ bµng hoµng nhËn ra ®iÒu g×? - Vầng trăng tròn-đầy đặn vẹn nguyên nh xa. H? Cảm giác đột ngột nhận ra vầng trăng tròn cho thấy quan hệ gi÷a ngêi vµ tr¨ng nh thÕ nµo? - §ã lµ quan hÖ kh«ng cßn lµ tri kØ, t×nh nghÜa nh xa- con ngêi coi tr¨ng nh mét vËt chiÕu s¸ng thay thÕ cho ®iÖn mµ th«i. H? Theo em vì sao có sự khác biệt đó? - V× kh«ng gian kh¸c biÖt: lµng quª->rõng nói-> thµnh phè. - Thêi gian c¸ch biÖt: tuæi th¬- ngêi lÝnh- c«ng chøc. - Điều kiện sống cách biệt ở đô thị: khép kín, chật chội, phơng tiện hiện đại. H? Tõ xa l¹ gi÷a ngêi víi tr¨ng Êy, nhµ th¬ muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? GV: Sự xuất hiện của vầng trăng tròn đầy, thuỷ chung đã làm sáng lên các góc tối trong mỗi con ngời, đánh thức sự ngủ quên trong điều kiện sống của con ngời đã hoàn toàn khác trớc. Đó là thái độ thờ ơ, lãng quên của con ngời đối với vầng trăng đầy đặn thuỷ chung nhân hậu bao dung của thiên nhiên của cuộc đời, con ngời, nhân dân đất nớc, sự lãng quên của con ngời đối với qu¸ khø. GV: Trong phót gi©y t×nh cê gÆp l¹i, nhµ th¬ cã suy t nh thÕ nµo? §äc hai khæ th¬ cuèi GV: Vào đêm mất điện con ngời đã “ngửa mặt lên nhìn mặt” Em hiÓu hai tõ mÆt trong c©u th¬ nµy nh thÕ nµo? - Cuéc s«ng hiÖn t¹i khiÕn ngêi - MÆt ngêi ta dÔ dµng quªn ®i nh÷ng gi¸ - MÆt tr¨ng. trÞ trong qu¸ khø. H? T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng viÕt ngöa mÆt lªn nh×n tr¨ng mµ l¹i viÕt nh vËy? - Con ngêi nh×n lªn mÆt tr¨ng- nh×n mÆt ngêi b¹n tri kØ thuë nµo. - Viết nh thế tạo sự mới lạ trong thơ, diễn tả đợc tình cảm của nhµ th¬: nhí tr¨ng lµ ngêi b¹n th©n thiÕt. H? Nh×n tr¨ng t¸c gi¶ cã c¶m xóc “rng rng” lµ diÔn t¶ ®iÒu g×?.

<span class='text_page_counter'>(116)</span> Tâm hồn đang rung độn, xao xuyến, gợi nhớ, gợi thơng… 3. Suy tởng của tác giả. xúc động không nói thành lời. H? Từ cảm xúc đó, nhà thơ nhớ về những kỉ niệm nào? - Kỉ niệm quá khứ tốt đẹp- nh là đồng.. H? Em hiÓu g× vÒ h×nh ¶nh th¬ trªn? - So s¸nh liªn tiÕp. H? NhÞp ®iÖu khæ th¬ nh thÕ nµo? - Hèi h¶, d©ng trµo. H? So s¸nh nhÞp th¬ nh thÕ cã t¸c dông g×? - Tr¨ng gîi nçi nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm cho nhµ th¬. GV: Cuộc gặp gỡ không tay bắt mặt mừng, nó có sự lắng đọng, ở độ sâu cảm nghĩ. Khổ thơ nh một lời, một cái nhìn xám hối cña nhµ th¬ tríc hiÖn thùc. H? §èi diÖn víi tr¨ng t¸c gi¶ cã c¶m nghÜ nh thÕ nµo? - “Tr¨ng cø … giËt m×nh”. H? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ h×nh ¶nh “Tr¨ng vÉn trßn vµnh v¹nh”. - Trăng đầy đặn, viên mãn-> lúc nào cũng thế. - Gợi quá khứ lúc nào cũng đẹp đẽ, vẹn nguyên chẳng thể phai mê. H? Con ngời lúc đó nh thế nào? - Ngêi v« t×nh. H? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ c¸i giËt m×nh cña t¸c gi¶? - T¸c gi¶ giËt m×nh nhí vÒ qu¸ khø - c¸i giËt m×nh tù vÊn. - C¸i giËt m×nh nèi hiÖn t¹i víi qu¸ khø. - Cái giật mình để con ngời tự hoàn thiện bản thân. H? Khổ thơ cuối có gì đặc biệt? - Hai vế đối lập song song. H? Với cách viết đó, tác giả muốn diễn tả điều gì? - Vẻ đẹp của trăng, của quá khứ là vẻ đẹp tự nó và mãi mãi, vô tình với trăng là vô tình với cái đẹp vô tình với quá khứ. H? §äc thÇm hai khæ th¬ cuèi. Em cã c¶m nhËn chung g× vÒ nh÷ng suy nghÜ cña nhµ th¬? GV: l·ng quªn qu¸ khø lµ con ngêi ph¶n béi l¹i chÝnh -. m×nh. -. - Thiên nhiên không thể thiếu trong đời sống tinh thÇn cña con ngêi. - Hiện đại không đoạn tuyệt với truyền thống. - Ph¶n béi truyÒn thèng lµ con ngêi ph¶n béi l¹i chÝnh m×nh.. Con ngêi cã thÓ v« t×nh l·ng quªn nhng thiªn nhiªn qu¸ khø nghÜa t×nh th× lu«n trßn ®Çy, bÊt diÖt. III- Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt: - Bµi th¬ ng¾n gän, mang d¸ng dÊp mét c©u chuyÖn,. Ýt lêi giµu ý nghÜa (Èn dôkÕt hîp tù sù- tr÷ t×nh- thÓ th¬ 5 ch÷ s¸ng t¹o). 2. Néi dung:. IV- LuyÖn tËp. H? §äc “¸nh tr¨ng” con ngêi cảm nhận đợc điều gì vÒ mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn vµ nh÷ng giá trị truyền thống tốt đẹp trong cuéc sèng?. 3. Cñng cè – híng dÉn vÒ nhµ..

<span class='text_page_counter'>(117)</span> -. Häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi sau.. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 59. Tæng kÕt vÒ tõ vùng. (LuyÖn tËp tæng hîp). I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : - Biết vận dụng những kiến thức về từ vựng đã học để phân tích những hình tợng ngôn ngữ trong thực tiễn giao tiếp, nhất là trong văn chơng. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò : ? §äc thuéc lßng bµi th¬ "¸nh tr¨ng"? Em thÝch nhÊt nh÷ng c©u th¬ nµo ?V× sao? 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi: Bµi tËp1: Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1. Gîi ý: * Gi¶i nghÜa tõ: "gËt ®Çu" vµ "gËt gï"? - Gật gù: gật nhẹ và nhiều lần, biểu thị thái độ đồng tình, tán thởng. - Gật đầu: cúi đầu xuống rồi ngẩng lên ngay, thờng để chào hỏi hay tỏ sự đồng ý. * Từ đó lựa chọn từ thể hiện thích hợp hơn ý nghĩa cần biểu đạt? Vì sao? Từ gật gù thể hiện thích hợp hơn ý nghĩa cần biểu đạt: Tuy món ăn rất đạm bạc nhng đôi vợ chồng nghèo ăn rất ngon miệng vì họ biết chia sẻ những niềm vui đơn sơ trong cuộc sống. Bµi tËp 2: Ngêi vî kh«ng hiÓu nghÜa cña c¸ch nãi : "ChØ cã mét ch©n sót" -> Ho¸n dô-> Cả đội bóng chỉ có một ngời giỏi ghi bàn thôi. Bµi tËp 3: Học sinh đọc yêu cầu bài tập 3. - Những từ đợc dùng theo nghĩa gốc: miệng, chân, tay. - Những từ đợc dùng theo nghĩa chuyển: vai (hoán dụ), đầu (ẩn dụ). Bµi tËp 4:.

<span class='text_page_counter'>(118)</span> ? Xác định các trờng từ vựng trong đoạn thơ? Tác dụng của việc sử dụng trờng từ vựng ấy trong việc thể hiện nội dung bài thơ. - Trờng từ vựng chỉ màu sắc: đỏ (áo đỏ), xanh (cây xanh), hồng (ánh hồng). - Trêng tõ vùng chØ löa: ¸nh (hång), löa, ch¸y, tro. - Các từ thuộc hai trờng từ vựng lại có quan hệ chặt chẽ với nhau. Màu áo đỏ của cô gái thắp lên trong mắt chàng trai (và bao ngời khác) ngọn lửa. Ngọn lửa đó lan toả trong con ngời anh làm anh say đắm, ngất ngây ( đến mức có thể cháy thµnh tro) vµ lan ra c¶ kh«ng gian lµm kh«ng gian còng biÕn s¾c ( C©y xanh........ theo hång). -> Bài thơ đã xây dựng đợc những hình ảnh gây ấn tợng mạnh với ngời đọc, qua đó thể hiện độc đáo một tình yêu mãnh liệt và cháy bỏng. Bµi tËp 5: Học sinh đọc yêu cầu bài tập 5. Häc sinh lµm theo nhãm : Thi t×m tªn gäi ........ Các sinh vật, hiện tợng đó đợc gọi tên theo cách dùng từ ngữ có sẵn với một nội dung mới dựa vào đặc điểm của sinh vật hiện tợng đợc gọi tên. VD: Cà tím, cá kiếm, cá kim, chè móc câu, chim lợn, chuột đồng ..... Bµi tËp 6: - Học sinh đọc truyện cời ở SGK. - Ph¸t hiÖn chi tiÕt g©y cêi: sù v« lÝ cña thãi sÝnh dïng ch÷. Thay v× dïng tõ "bác sĩ", kẻ sắp chết còn nết không chừa, cứ một mực đòi dùng từ "đốc tờ". 3. Cñng cè- Híng dÉn vÒ nhµ. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 60. LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn. I. Mục tiêu cần đạt: - HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ v¨n tù sù. - Gióp häc sinh rÌn, thùc hµnh ®a c¸c yÕu tè nghÞ luËn vµo v¨n b¶n tù sù mét c¸ch hîp lÝ. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù? Cho vÝ dô. Trong văn tự sự, nghị luận thờng đợc thể hiện ở đâu? Bằng hình thức gì? 2. Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. II. Thùc hµnh t×m hiÓu yÕu tè.

<span class='text_page_counter'>(119)</span> Học sinh đọc đoạn văn ở SGK. ? ChØ ra yÕu tè nghÞ luËn ë ®o¹n v¨n trªn? + C©u "Nh÷ng ®iÒu viÕt lªn c¸t ..... trong lßng ngêi" + Câu "Vậy mỗi chúng ta ........ lên đá" ? Nªu râ vai trß cña tõng yÕu tè nghÞ luËn trong viÖc lµm râ néi dung ®o¹n v¨n. -> YÕu tè nghÞ luËn lµm c©u chuyÖn giµu tÝnh triÕt lí " Cái giới hạn, cái trờng tồn" trong đời sống tinh thÇn con ngêi. -> Lµm cho c©u chuyÖn s©u s¾c, cã ý nghÜa gi¸o dôc . §ã lµ bµi häc vÒ sù bao dung, lßng nh©n ¸i, biÕt tha thø, ghi nhí ©n nghÜa, ©n t×nh, nh¾c nhë con ngêi cã c¸ch øng xö cã v¨n ho¸ trong cuéc sèng vèn rÊt phøc t¹p. ? NÕu ta bá yÕu tè nghÞ luËn Êy ®i th× néi dung ®o¹n v¨n tù sù sÏ nh thÕ nµo?  NÕu ta tíc bá yÕu tè nghÞ luËn Êy ®i th× tÝnh t tởng của đoạn văn sẽ giảm và do đó ấn tợng về câu chuyện cũng nhạt nhoà. Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1. a, Buæi sinh ho¹t líp diÔn ra nh thÕ nµo? (thời gian, địa điểm.....) b, Nội dung buổi sinh hoạt là gì? Em đã viết về vấn đề gì? Tại sao lại phát biểu về vấn đề đó. c, Em đã thuyết phục cả lớp rằng là Nam là ngêi b¹n rÊt tèt nh thÕ nµo? (lÝ lÏ, VD, lêi ph©n tÝch). Học sinh viết đoạn văn . 2 học sinh đọc bài lµm cña m×nh - Líp ph©n tÝch gîi ý - Gi¸o viªn nhận xét đánh giá. Giáo viên chép đề lên bảng. ? Xác định yêu cầu của đề. - ViÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn. ? Học sinh đọc đoạn văn tham khảo. ? Xác định yếu tố nghị luận? "Ngêi ta b¶o ........ nã gÉy". + Tõ mét lêi d¹y "Con h ....... bµ", t¸c gi¶ bµn vÒ "tÊm g¬ng" vµ hiÖu qu¶ cña nã trong gi¸o dôc gia đình: "Bà nh thế...... U tôi nh thế ......." . Đây là yÕu tè nghÞ luËn "suy lÝ". + Từ cuộc đời và những lời dăn dạy của bà, tác gi¶ bµn vÒ mét "nguyªn t¾c" gi¸o dôc: "Ngêi ta ....... nã gÉy". §©y lµ yÕu tè nghÞ luËn "kh¸i qu¸t ho¸".. nghÞ luËn trong ®o¹n v¨n tù sù. * V¨n b¶n: Lçi lÇm vµ sù biÕt ¬n.. II. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1:. Bµi tËp 2: ViÕt vÒ nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c víi mét ngêi bµ kÝnh yªu. * §o¹n v¨n: Bµ néi (Duy Kh¸n).. - Cã thÓ nãi, c¸c yÕu tè nghÞ luËn trong ®o¹n v¨n trªn chÝnh lµ nh÷ng "suy ngÉm" cña t¸c gi¶ vÒ nguyªn t¾c gi¸o dô, vÒ phẩm chất và đức hy sinh của ngêi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc..

<span class='text_page_counter'>(120)</span> ? T¸c dông cña viÖc sö dông yÕu tè nghÞ luËn Êy trong ®o¹n v¨n nµy? Gi¸o viªn gîi ý cho häc sinh viÕt bµi theo c¸c ý sau. ? Ngời em kể là ai? Ngời đó đã để lại một việc làm, lời nói hay một suy nghĩ. Điều đó diễn ra trong hoµn c¶nh nµo? Néi dung cô thÓ lµ g×? Néi dung ấy giản dị mà sâu sắc nh thế nào? Cảm động ra sao? Suy nghÜ vÒ bµi häc rót ra tõ c©u chuyÖn trªn . Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n, gi¸o viªn gäi 5-6 em lªn tr×nh bµy chÊm ®iÓm, söa ch÷a lçi (nÕu cã). 3. Cñng cè-Híng dÉn vÒ nhµ. - Giáo viên lu ý học sinh những vấn đề cần thiết khi viết đoạn văn tự sự có sử dông yÕu tè nghÞ luËn . - So¹n bµi "Lµng"..

<span class='text_page_counter'>(121)</span> TuÇn 13 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 61:. Lµng - Kim Lân.I. Mục tiêu cần đạt: - Cảm nhận đợc tình yêu làng quê thắm thiết thống nhất với lòng yêu nớc và tinh thần kháng chiến ở nhân vật ông Hai trong truyện. Qua đó thấy đợc một biểu hiện sinh động, cụ thể về tinh thần yêu nớc của nhân dân ta trong thời kháng chiến . - Thấy đợc những nét khá đặc sắc trong nghệ thuật : xây dựng tình huống tâm lí, miêu tả sinh động, diễn biến tâm trạng, ngôn ngữ nhân vật quần chúng. - Rèn luyện năng lực phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự, đặc biệt là ph©n tÝch t©m lÝ nh©n vËt. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi Băng, đài, bài hát "Làng tôi" của Hồ Bắc, máy chiếu đa năng III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò: A. - ? §äc thuéc bµi th¬ “¸nh tr¨ng” vµ nªu c¶m nhËn vÒ t×nh c¶m cña nhµ th¬ göi g¾m trong t¸c phÈm.. 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: Trong tác phẩm " làng " ,Kim Lân đã đặt ông Hai - nhân vật chính của truyện - vào tình huống gay cấn để bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng ,yêu nớc của ông.Vậy tình yêu làng quê và tinh thần yêu nớc của ông Hai đợc thể hiện nh thế nµo tiÕt häc nµy c« cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu . Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Kim L©n. I.Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm: 1. T¸c gi¶: -> T¹o nªn thµnh c«ng cña t¸c gi¶ trong - Tªn thËt lµ NguyÔn V¨n Tµi, sinh n¨m truyện "Làng" và một số truyện ngắn đặc 1920. s¾c kh¸c (Nªn vî nªn chång, Con chã xÊu - Quª ë B¾c Ninh. - ¤ng lµ nhµ v¨n cã së trêng vÒ truyÖn ng¾n. xÝ). - Lµ ngêi am hiÓu vµ g¾n bã víi n«ng th«n vµ ngêi n«ng d©n. ? Tác phẩm "Làng" đợc ra đời trong hoàn 2. Tác phẩm: 1948. - Thêi kú ®Çu kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. c¶nh nµo? - §©y lµ mét t¸c phÈm xuÊt s¾c. Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm nh SGV. Giáo viên hớng dẫn đọc. Học sinh đọc một II. Dọc và tìm hiểu văn bản. sè ®o¹n. ? H·y tãm t¾t v¨n b¶n b»ng sù hiÓu biÕt cña em..

<span class='text_page_counter'>(122)</span> - ¤ng Hai lµ ngêi rÊt yªu quý c¸i Lµng chî Dầu của mình. Thời cuộc thay đổi, ông vẫn lu«n thiÕt tha g¾n bã víi lµng quª m×nh. Cuéc kh¸ng chiÕn næ ra, v× hoµn c¶nh gia đình, ông buộc phải theo vợ con tản c lên phè chî. ¤ng thêng tá ra bùc béi v× nhí lµng. - Nghe tin lµng m×nh theo giÆc Ph¸p, «ng Hai v« cïng ®au khæ, tñi nhôc chØ biÕt t©m sự với thằng con út. Đến lúc đợc tin nhà mình bị giặc đốt, cũng tức là làng không theo giÆc «ng hÕt søc vui síng . ChÝnh niÒm vui kì lạ đó thể hiện tinh thần yêu nớc, lòng trung thành với cách mạng thật cảm động cña «ng Hai, mét ngêi n«ng d©n ViÖt Nam thêi kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m chó thÝch cña Bè côc: 3 phÇn. häc sinh. - Tõ ®Çu .... nhóc nhÝch: T©m tr¹ng cña «ng ? TruyÖn ng¾n gåm mÊy phÇn? Hai khi nghe tin c¶ lµng DÇu lµm ViÖt gian theo Ph¸p. - Tiếp theo ..... đôi phần: Tâm trạng xấu hổ, ®au khæ buån bùc cña «ng trong ba bèn ngày sau đó. - Cßn l¹i: T©m tr¹ng sung síng tù hµo vÒ lµng quª cña m×nh khi biÕt lµng «ng kh«ng ? H·y cho biÕt truyÖn nãi vÒ ®iÒu g× ë ngêi theo giÆc. n«ng d©n trong hoµn c¶nh nµo? Truyện diễn tả chân thực, sinh động tình yêu Lµng quª ë «ng Hai - mét ngêi n«ng d©n rêi lµng ®i t¶n c trong thêi kú kh¸ng chiÕn 1. T×nh c¶m cña «ng Hai tr íc khi nghe tin chèng Ph¸p. H? Më ®Çu ®o¹n trÝch, t¸c gi¶ giíi thiÖu «ng Hai qua nh÷ng chi tiÕt nµo? - Ông chịu khó làm – lo cho cái tháng đói sang n¨m. - ¤ng nghÜ vÒ lµng :+ «ng lµm suèt ngµy + ¤ng nhí c¸i lµng qu¸. H? Qua chi tiết này giúp em cảm nhận đợc điều g× vÒ«ngHai? H? Theo em ph¶i lµ ngêi nh thÕ nµo «ng míi nhí lµngdadiÕtnhvËy? => T×nh yªu lµng tha thiÕt, - GV: ¤ng vèn lµ ngêi hay lµm, ë quª «ng lµm suèt ngµy kh«ng chÞu ng¬i ch©n ng¬i tay => §ã lµ đức tính cần cù chịu thơng chịu khó. Đến nơi t¶n c còng thÕ, tuy viÖc kh«ng nhiÒu ch¬i lµ. lµng theo T©y.. ¤ng lµ ngêi hay lµm, lµm suèt ngµy. - - ¤ng lu«n nhí tíi lµng mét c¸ch da diÕt ch¸y báng. . ¤ngyªulµng,g¾nbãvíilµng..

<span class='text_page_counter'>(123)</span> chÝnh vµ nh÷ng lóc rçi r·i «ng hay ®i khoe vÒ c¸i lµng cña m×nh. Trong t©m trÝ «ng lóc nµo còng nghÜ tíi lµng. Xa lµng, t×nh c¶m tù hµo vÒ lµng cña «ng cµng ch¸y báng h¬n bao giê hÕt.Tõ sau c¸ch m¹ng, t×nh yªu lµng ph¸t triÓn, bồi dỡng thêm gắn liền với một tình cảm mớiđó là tình cảm kháng chiến.Chính vì vậy ở nơi tản c ông cũng luôn để ý tin tức về tình hình kh¸ng chiÕn. H? Đối với kẻ thù ông có thái độ nh thế nào? Em hãy tìm chi tiết thể hiện thái độ ấy? - GÆp ngêi quen nµo «ng còng nãi: “N¾ng… giê b»ng ngåi tï”. H? Em có nhận xét gì về thái độ đó? - Ông mong trời nắng thiêu đốt kẻ thù. H? Cßn chi tiÕt nµo thÓ hiÖn «ng cßn quan t©m tíi kh¸ng chiÕn? - ¤ng Hai lµ ngêi d©n b×nh thêng nhng cã mét - Ông đến phòng thông tin để nghe tin tức. H? Khi nghe tin các em nhỏ, nữ du kích đánh tình yêu làng, yêu kháng chiến tha thiết. th¾ng T©y «ng cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? - Ruét gan «ng l·o nh móa c¶ lªn, vui qóa. H? Em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng «ng Hai lóc nµy? - Ông rất vui mừng khi nghe tin ta đánh đợc nhiÒu T©y. H? Từ tâm trạng đó giúp em hiểu gì về tình cảm của ông Hai đối với kháng chiến? GV: «ng Hai kh«ng chØ lµ mét n«ng d©n b×nh thêng mµ cßn lµ mét phô l·o cøu quèc lu«n g¾n bã víi phong trµo kh¸ng chiÕn. T×nh yªu lµng cña «ng kh«ng cßn bã hÑp trong khu«n khæ c¸i làng chợ Dầu với những đờng thôn ngõ xóm mà là cái gì đó rộng lớn hơn hoà nhập với tình yêu đất nớc. 3.Cñng cè- híng dÉn vÒ nhµ. H? truyện có nhan đề “Làng”. Qua phân tích em có thể lí giải vì sao tác giả chọn nhan đề đó? - Toµn bé néi dung truyÖn xoay quanh nh÷ng c©u chuyÖn vÒ lµng vµ t×nh c¶m cña «ng Hai đối với Làng. - Tiếp tục đọc và tóm tắt truyện.. CÇn khai th¸c s©u phÇn t×nh huèng truyÖn nµy: «ng Hai vui vÎ hå hëi bao nhiêu về việc ta đánh thắng Tây thì ông sẽ hụt hẫng xấu hổ bấy nhiêu khi ông nghe tin làng ông theo Tây mà tiết sau em đợc học. -------------------------------------------------------Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 62:. Lµng - Kim Lân.I. Mục tiêu cần đạt:.

<span class='text_page_counter'>(124)</span> - Cảm nhận đợc tình yêu làng quê thắm thiết thống nhất với lòng yêu nớc và tinh thần kháng chiến ở nhân vật ông Hai trong truyện. Qua đó thấy đợc một biểu hiện sinh động, cụ thể về tinh thần yêu nớc của nhân dân ta trong thời kháng chiến . - Thấy đợc những nét khá đặc sắc trong nghệ thuật : xây dựng tình huống tâm lí, miêu tả sinh động, diễn biến tâm trạng, ngôn ngữ nhân vật quần chúng. - Rèn luyện năng lực phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự, đặc biệt là ph©n tÝch t©m lÝ nh©n vËt. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi Băng, đài, bài hát "Làng tôi" của Hồ Bắc, máy chiếu đa năng III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò: ? Tãm t¾t ®o¹n trÝch “lµng” cña Kim L©n vµ ph©n tÝch t©m tr¹ng «ng Hai khi míi lªn khu t¶n c? - ¤ng nhí vÒ lµng. - Vui mừng khi ta giết đợc nhiều Tây.. 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: Trong tác phẩm " làng " ,Kim Lân đã đặt ông Hai - nhân vật chính của truyện - vào tình huống gay cấn để bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng ,yêu nớc của ông.Vậy tình yêu làng quê và tinh thần yêu nớc của ông Hai đợc thể hiện nh thế nµo tiÕt häc nµy c« cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu . Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt.. H? §äc “¤ng l·o n¸o nøc… kh«ng nhóc nhÝch”. H? Bíc ra tõ phßng th«ng tin ®ang trong t©m trạ náo nức nh vậy ông đã gặp ai? - GÆp nh÷ng ngêi t¶n c. H? Qua c©u chuyÖn hái th¨m, «ng Hai biÕt đợc tin gì? - BiÕt lµng chî DÇu theo T©y. H? Nghe tin làng theo Tây lúc đó ông Hai nh thÕ nµo? - Cæ «ng l·o nghÑn ¾ng l¹i, da mÆt tª r©n r©n, ông lão lặng đi tởng nh không thể thở đợc.. 2. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña«ng Hai tõ khi nghe tin lµng theo T©y. a. Khi nghe tin lµng theo T©y.. H? Em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña «ng Hai lóc Êy?. øc.. - Ông Hai bàng hoàng sửng sốt, đau đớn, uất. GV: Ông đành đánh trống lảng và ra về vẫn nghe tiếng chửi đổng của ngời đàn bà tản c. ông cúi gằm mặt để đi và thoáng nghĩ tới mụ chủ nhµ. ¤ng kh«ng biÕt sÏ ¨n nãi thÕ nµo nÕu mô chñ H? V× sao «ng l¹i nghÜ tíi mô chñ nhµ? H? Về đến nhà ông Hai có thái độ cử chỉ nh thế biết chuyện này nµo? - N»m vËt ra giêng, nh×n lõ con, níc m¾t «ng giµn ra. GV: §äc: “Chóng nã… b»ng Êy tuæi ®Çu”. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña t¸c gi¶ ë nh÷ng c©u v¨n nµy?.

<span class='text_page_counter'>(125)</span> -. T¸c gi¶ sö dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m.. H? ViÖc sö dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m gióp em hiÓu t©m tr¹ng «ng Hai lóc nµy nh thÕ nµo?. H? V× sao «ng Hai c¶m thÊy tñi hæ? - V× lµng «ng nÕu theo T©y thËt, «ng sÏ lµ ngêi d©n cña lµng theo T©y, trë thµnh kÎ ph¶n bội đất nớc, giống nòi. H? ý nghÜ cho r»ng: “c¶ c¸i níc… b¸n níc” của ông Hai giúp em hiểu đợc điều gì? - Biểu hiện lòng yêu nớc cao độ của ông Hai. H? §äc thÇm “ChiÒu h«m Êy… lµng theo T©y mÊt råi th× ph¶i thï”Tõ khi cã tin lµng theo t©y, gia đình ông Hai sống trong hoàn cảnh nh thế nµo? - ë n¬i t¶n c: Bµ Hai: uÓ o¶i, mÆt cói, bÇn thÇn, l¼ng lÆng, nghÜ ngîi. Khi «ng Hai g¾t-> NÝn bÆt TrÎ con: Kh«ng d¸m vßi quµ. ¤ng Hai: - Nghe cã lÖnh ®uæi - VÒ tøc lµ theo T©y. - §i: ai ngêi ta chøa. H? Em hiểu gì về hoàn cảnh gia đình ông Hai lúc đó? - Gia đình ông Hai sống trong hoàn cảnh bế t¾c, kh«ng lèi tho¸t. GV: ¤ng kh«ng cßn biÕt ®i ®©u vÒ ®©u, thËt lµ tuyệt đờng sinh sống. H? Trong hoàn cảnh đó, ông Hai có tâm trạng nh thÕ nµo? - ¤ng lu«n mÆc c¶m lµ m×nh cã lçi - Đêm: Ông trằn trọc không sao ngủ đợc, hết trë m×nh bªn nµy l¹i trë m×nh bªn kia. - Ngµy: ¤ng kh«ng d¸m ra ngoµi, lóc nµo còng n¬m níp lo sî. Sî ®iÒu nãi ra cña mô chñ nhµ. H? Em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña «ng? - ¤ng bèi rèi, lo sî, tñi nhôc NÕu ë trong hoµn c¶nh cña «ng Hai, em cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? GV: T©m tr¹ng cña «ng Hai lµ t©m tr¹ng chung cña ngêi d©n lóc bÊy giê. §ã lµ t©m tr¹ng khã tả, rối bời không tài nào gỡ đợc. Nó khiến ông lo sợ đến tột đỉnh. Ông cảm thấy nh chính mình làm điều có lỗi, vụng trộm, thất đức. H? H·y tëng tîng miªu t¶ d¸ng vÎ, cö chØ cña ông Hai trong những ngày đó? - Tõ h«m nghe tin lµng DÇu theo T©y, kh«ng ai nh×n thÊy «ng Hai bíc ch©n ra khái nhµ, «ng còng ch¼ng sang gian b¸c Thø nh thêng lÖ, suèt ngµy «ng chØ thui thñi trong gian nhµ chËt chéi nghiÕn r¨ng, n¾m chÆt tay dø dứ nh định đánh ai, một tiếng động nhẹ hay tiÕng ngêi nãi còng lµm «ng giËt m×nh lñi véi vµo gãc nhµ nghe ngãng.. Ông cảm thấy tủi hổ đau đớn trớc tin lµng m×nh theo giÆc.

<span class='text_page_counter'>(126)</span> GV: Ông đắn đo, đấu tranh nội tâm gay gắt. Về lµng hay kh«ng vÒ lµng? H? Thế rồi ông quyết định nh thế nào? - Lµng th× yªu thËt, nhng lµng theo T©y mÊt råi th× ph¶i thï. H? Em có suy nghĩ gì về quyết định này của «ng? - Quyết định đúng đắn. H? Quyết định đó giúp em hiểu gì về ông Hai? H? Quyết định nh vậy ông có hành động gì? §äc “ ¤ng l·o «m th»ng con ót…”/169, “v¬i đi đợc đôi phần” /170. H? §o¹n truyÖn kÓ vÒ sù viÖc g×? - Ông Hai tâm sự với đứa con nhỏ. H? Qua lêi t©m sù em hiÓu g× vÒ tÊm lßng cña cha con «ng Hai? - Cha con «ng Hai mét lßng mét d¹ tin ë kh¸ng chiÕn. H? V× sao khi nghe nh¾c tíi cô Hå lµ níc m¾t «ng l¹i ch¶y rßng? - Vì đứa bé đã nói đúng tâm trạng, suy nghĩ cña «ng Hai. Nh¾c tíi cô Hå, niÒm tin dËy lên trong ông khiến ông xúc động đến cao độ. H? Cuộc trò chuyện này đợc kể bằng kiểu ngôn ng÷? - Ngôn ngữ đối thoại của nhân vật. H? V× sao «ng Hai trß chuyÖn víi con m×nh? - V× «ng kh«ng biÕt gi·i bµy t©m sù cïng ai. - Ông mợn con để bày tỏ tấm lòng son của mình với làng quê, với đất nớc. H? Từ đó, em cảm nhận điều gì trong tấm lòng của ông với làng quê, với đất nớc? H? Những dằn vặt khổ tâm của ông Hai đã nói víi ta vÒ mét con ngêi nh thÕ nµo? - Một con ngời yêu quê, yêu nớc đằm thắm, ch©n thËt, cã tÊm lßng, t©m hån ngay th¼ng, träng danh dù, yªu ghÐt r¹ch rßi. GV: §o¹n v¨n kÓ vÒ t©m tr¹ng «ng Hai khi nghe tin lµng DÇu theo T©y lµ ®o¹n v¨n ch©n thành, xúc động nhất nói về tâm lòng của ngời d©n yªu níc… Tuy lµng theo T©y, «ng vÉn m¬ íc trë vÒ lµng, vÉn mét d¹ tin ë kh¸ng chiÕn. Tình cảm đó nh thấm sâu trong máu thịt ông, truyÒn tíi con «ng. H? §äc thÇm ®o¹n ch÷ in nhá cuèi cïng trong sgk? §o¹n v¨n kÓ chuyÖn g×? - KÓ chuyÖn «ng Hai khi nghe tin lµng DÇu kh«ng theo T©y. H? Khi biÕt tin lµng m×nh kh«ng theo giÆc, d¸ng vÎ «ng Hai cã g× kh¸c thêng? - C¸i mÆt buån thØu mäi ngµy bçng t¬i vui r¹ng rì h¼n lªn. Måm bám bÎm nhai trÇu, cặp mắt hung hung đỏ, hấp háy. H? D¸ng vÎ Êy ph¶n ¸nh t©m tr¹ng g× cña «ng Hai?. - Tình yêu nớc đặt lên trên tình yêu làng.. - Ông son sắt thuỷ chung với làng quê, đất nớc, kháng chiến.. b.Khi nghe tin c¶i chÝnh lµng kh«ng theo T©y..

<span class='text_page_counter'>(127)</span> - T©m tr¹ng nhÑ nhâm, vui síng. H? T¹i sao «ng Hai l¹i khoe víi mäi ngêi r»ng: Tây nó đốt nhà tôi rồi? - Vì đó là bằng chứng của việc gia đình ông không theo giặc và là gia đình kháng chiến. H? Lúc này cử chỉ của ông có gì đặc biệt? - LËt ®Ët ®i th¼ng sang bªn gian b¸c Thø - LËt ®Ët bá ®i n¬i kh¸c. - Móa tay lªn mµ khoe. - VÐn quÇn… H? Cử chỉ đó giúp em hiểu thêm điều gì đang diÔn ra trong t©m tr¹ng cña «ng Hai? - Ông vui sớng, hả hê đến cực độ. H? Em h·y tëng tîng, miªu t¶ h×nh ¶nh «ng Hai qua ®o¹n truyÖn? H? Qua viÖc miªu t¶ vµ ph©n tÝch, em cã c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ t©m tr¹ng «ng Hai khi nghetinlµngkh«ngtheoT©y? GV: Ta tởng tợng ở ông Hai, niềm vui đột ngột khi nghe tin cải chính đã phá tan nỗi đau khổ, d»n vÆt trong «ng, ta tëng tîng nh «ng trÎ ra, khoÎ h¬n, cµng yªu lµng, tù hµo vÒ lµng m×nh hơn bao giờ hết. Ta cảm nhận đợc ở ông sự träng danh dù, yªu lµng yªu níc h¬n tÊt c¶. H? Nh×n l¹i phÇn a, b em cã nhËn xÐt g× vÒ th¸i độ, tâm trạng của ông hai trong hai hoàn cảnh trªn? - Tâm trạng thái độ của ông Hai ở hai hoàn cảnh trên hoàn toàn đối lập nhau. H? Tạo tình huống đối lập trong tình cảm của ông Hai tác giả nhằm mục đích gì? - T¸c gi¶ kh¾c häa ®Ëm h¬n t×nh c¶m yªu lµng, yªuníc m·nh liÖt ë «ng hai.. GV: Hình ảnh ông hai hiện lên sống động. Đó là sự thay đổi rõ rệt về thái độ, tâm trạng trong tõng hoµn c¶nh. Nã biÓu hiÖn nh÷ng tình cảm tốt đẹp của ông Hai đối với làng quê, đất nớc.. - Ông Hai vui mừng phấn khởi tột độ, ông cµng tù hµo, kiªu h·nh vÒ lµng.. IV-Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt Ng«n ng÷ b×nh dÞ, gÇn gòi víi nh©n d©n, gÇn gũi với lời ăn tiếng nói dân dã- ngôn ngữ độc thoại, đối thoại. C¸ch kÓ chuyÖn hÊp dÉn miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt phøc t¹p, ng«n ng÷ nh©n vËt mang ®Ëm tÝnh c¸ nh©n.. 2. Néi dung Ghi nhí: SGK. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông ng«n ng÷ vµ nghÖ thuËt viÕt truyÖn cña t¸c gi¶?. V- LuyÖn tËp H? T¸c phÈm ph¸n ¸nh néi dung g×? - T¸c phÈm ph¸n ¸nh lßng yªu lµng yªu níc cña «ng Hai. Sự căm ghét Việt gian đế quốc của ông Hai nãi riªng vµ ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu níc kh¸ng chiÕn chèng giÆc cña nh©n d©n ta nãi chung. H? Tõ viÖc kh¾c ho¹ h×nh ¶nh «ng Hai, em thÊy đợc cái nhìn nh thế nào cảu nhà văn đối với nh©n d©n vµ cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc? - Nhµ v¨n tin vµo tÊm lßng g¾n bã thuû chung của nhân dân lao động đối với quê hơng đất níc trong gian lao thö th¸ch.. Bài tập: Tình yêu làng của nhận vật ông Hai đợc thể hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh cô thÓ nµo? A. Nçi nhí lµng da diÕt. B. Đau đớn tủi hổ khi nghe tin làng mình theo giÆc. C. Sung sớng, hả hê khi làng theo giặc đợc cải chÝnh. Đ Tất cả các quyết định trên..

<span class='text_page_counter'>(128)</span> §äc ghi nhí -. 3 Cñng cè-híng dÉn vÒ nhµ: N¾m ch¾c cèt truyÖn. Ph©n tÝch t×nh c¶m yªu lµng, yªu níc cña nh©n vËt «ng Hai. So¹n “LÆng lÏ Sa pa”. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 63. Chơng trình địa phơng phần tiếng việt I. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu đợc sự phong phú của các vùng miền với những phơng ngữ khác nhau. - Có ý thức sử dụng từ địa phơng trong những văn cảnh cho phù hợp. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi Th¬ Tè H÷u, tôc ng÷ ca dao d©n ca ViÖt Nam. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1.KiÓm tra bµi cò: Hãy đọc một đoạn thơ có sử dụng từ địa phơng mà em biết. 2. Bµi míi * Giíi thiÖu bµi: Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1SGK. I. Bµi tËp: ? T×m nh÷ng ph¬ng ng÷, nh÷ng tõ ng÷ địa phơng? Bµi tËp 1: - Nhót: Mãn ¨n NghÖ An ( x¬ mÝt ). - Bån bån : rau. Học sinh đọc yêu cầu bài tập 2, 3 SGK. Bµi tËp 2: Häc sinh lµm theo nhãm bµi 2, 3. Các từ địa phơng không có trong phơng ngữ kh¸c-> sù phong phó ®a d¹ng trong thiªn nhiên, trong đời sống cộng đồng ....... Bµi tËp 3: Các từ đợc coi là ngôn ngữ toàn dân: cá quả, lợn, ngã, ốm -> đều là phơng ngữ miền Bắc. Bµi tËp 4: Giáo viên cho học sinh đọc đoạn trích bài Các từ địa phơng: chi, rứa, nớ, tàu bay, tui, th¬ "MÑ suèt" viÕt vÒ con ngêi Qu·ng r¨ng, mô. T¸c dông: nhÊn m¹nh phÈm chÊt, t©m hån ngB×nh nh÷ng n¨m chèng Mü. êi d©n Qu·ng B×nh. II. LuyÖn tËp: Su tÇm th¬ v¨n vµ híng dÉn sö dông tõ.

<span class='text_page_counter'>(129)</span> địa phơng. Gi¸o viªn ®a ®o¹n th¬. "Rõng th«ng ........... tíi ngoµi" Tìm từ địa phơng? Cho biết từ đó đợc dùng ở địa phơng nào?. Bµi 1: Ghi l¹i lêi chµo hái cña hai c« g¸i MiÒn Trung. Bµi 2: Ngêi MiÒn Nam nãi "ngµi" em ph¶i hiÓu nh thÕ nµo? (ngµi: con ngµi, ng©y) => §Æt vµo v¨n c¶nh.. 3:Cñng cè- Híng dÉn vÒ nhµ. - Tiếp tục su tầm từ địa phơng và chú ý cách dùng. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 64. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn b¶n tù sù. I. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu thế nào là độc thoại, đối thoại, độc thoại nội tâm, đồng thời thấy đợc t¸c dông cña chóng trong v¨n b¶n tù sù. - Rèn luyện kĩ năng nhận diện và tập hợp các yếu tố này trong khi đọc cũng nh khi viÕt v¨n. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi B¶ng phô, c¸c ®o¹n v¨n ë c¸c v¨n b¶n truyÖn. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò : ? Trong héi tho¹i em b¾t gÆp nh÷ng h×nh thøc lêi tho¹i nh thÕ nµo? ( Hình thức: có ngời đối thoại, nói một mình ..... ) VD: Lão Hạc. 2.Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. I. Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội Gi¸o viªn treo b¶ng phô. t©m trong v¨n b¶n tù sù. Học sinh đọc đoạn văn 1. VÝ dô: §o¹n trÝch "Lµng" cña Kim ? Trong 3 c©u ®Çu ®o¹n trÝch, ai nãi víi L©n. ai? Nh÷ng ngêi t¶n c ®ang nãi chuyÖn víi nhau. ? Tham gia c©u chuyÖn cã Ýt nhÊt mÊy ngêi. - Ýt nhÊt lµ 2 ngêi phô n÷ tham gia..

<span class='text_page_counter'>(130)</span> ? Dấu hiệu nào cho ta thấy đó là một cuộc trao đổi qua lại. + Cã hai lît lêi qua l¹i, néi dung nãi gi÷a mỗi ngời đều hớng tới ngời tiếp chuyện. + ThÓ hiÖn b»ng hai g¹ch ®Çu dßng. ? Thế nào là đối thoại? ? Câu thứ 3 là lời của ai có lời đáp không? Lêi «ng Hai nãi mét m×nh-> nãi trèng không không cần ngời đáp. ? Ông Hai nói có cùng chủ đề với họ kh«ng? ? Mục đích của lời nói này là gì lảng tr¸nh, tho¸i lui. ? Điểm giống và khác nhau của lời đối thoại này với cuộc đối thoại trên- (một lợt lêi, cã dÊu g¹ch ngang ®Çu dßng). ? Hiểu thế nào là độc thoại? ? Trong ®o¹n trÝch cã c©u nµo gièng nh vËy (c©u cuèi). ? Suy nghÜ cña «ng Hai vÒ lò con cã ph¶i là độc thoại không? - Những câu đó là của ông Hai hỏi chính m×nh-> kh«ng ph¸t ra thµnh tiÕng mµ chØ ©m thÇm diÔn ra trong suy nghÜ vµ t×nh c¶m cña «ng Hai=> ThÓ hiÖn t©m tr¹ng dằn vặt, đớn đau của ông Hai khi nghe tin lang theo giÆc. V× kh«ng nãi ra thµnh lêi, chØ nghÜ thÇm nªn kh«ng cã g¹ch ®Çu dßng-> §éc tho¹i néi t©m. Giống và khác độc thoại nói nh thế nào? * §éc tho¹i : + §éc tho¹i thµnh lêi + Độc thoại trong suy nghĩ->độc thoại nội t©m ? Em hiểu nh thế nào là độc thoại nội t©m? ? Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng nh thÕ nµo trong viÖc thÓ hiÖn kh«ng khÝ của câu chuyện và thái độ của những ngời t¶n c trong buæi tra «ng Hai gÆp hä? §Æc biệt chúng đã giúp nhà văn thể hiện thành c«ng nh÷ng diÔn biÕn t©m lÝ cña «ng Hai nh thÕ nµo? Giáo viên kết luận vấn đề.. => Đối thoại : là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều ngời, đợc thÓ hiÖn b»ng c¸c g¹ch ®Çu dßng ë lêi trao và lời đáp.. => §éc tho¹i : lµ lêi cña mét ngêi nµo đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tởng tợng.. -Tăng tính chân thật, sinh động của chuyện, thể hiện thái độ căm giận của nh÷ng ngêi t¶n c víi lµng chî DÇu, t¹o tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vËt. Kh¾c ho¹ râ nÐt t©m tr¹ng d»n vÆt, ®au đớn khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc. II. Tæng kÕt ghi nhí . Ghi nhí: SGK. III. LuyÖn tËp.

<span class='text_page_counter'>(131)</span> Học sinh đọc to ghi nhớ. Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1. ? Cuộc đối thoại có bình thờng không? - Cuộc đối thoại không bình thờng diễn ra gi÷a vî chång «ng Hai: Có 3 lợt lời trao và 2 lợt lời đáp. -> Vi ph¹m ph¬ng ch©m vÒ c¸ch thøc, lÞch sù. ? Chøng tá ngêi nãi ë ®©y cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? ? Việc biểu hiện tâm trạng đó giúp ta hiểu g× vÒ nh©n vËt «ng Hai? 3: Cñng cè-Híng dÉn vÒ nhµ. - Hoµn thµnh bµi tËp 3. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: "LuyÖn nãi".. Bµi 1:. - Tác dụng: Tái hiện cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật đợc tâm trạng ch¸n trêng, buån b·, ®au khæ vµ thÊt vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin lµng m×nh theo giÆc..

<span class='text_page_counter'>(132)</span> Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 65. LuyÖn nãi: Tù sù kÕt hîp víi nghÞ luËn vµ miªu t¶ néi t©m. I. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh biết cách trình bày một vấn đề trớc tập thể lớp với nội dung kể lại mét sù viÖc theo ng«i thø nhÊt hoÆc ng«i thø 3. Trong khi kÓ cã kÕt hîp víi miªu tả nội tâm, lập luận, có đối thoại, độc thoại. II. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò: Nêu vai trò của yếu tố lập luận, biểu cảm trong văn tự sự? Đối thoại, độc tho¹i trong v¨n b¶n tù sù. 2.Bµi míi. * Giíi thiÖu bµi. I. ChuÈn bÞ ë nhµ 1. §Ò bµi: Gi¸o viªn cho c¸c tæ b¸o c¸o sù chuÈn §ãng vai Vò N¬ng kÓ l¹i "ChuyÖn ngêi bÞ cña c¸c thµnh viªn trong tæ -> Tuyªn con g¸i Nam X¬ng" vÒ sù viÖc Vò N¬ng bÞ oan. dơng, phê bình các đối tợng trớc lớp. Häc sinh th¶o luËn nhãm. - 3 nhãm 3 tæ, mçi tæ chuÈn bÞ mét sù 2. Yªu cÇu néi dung: a, Vò N¬ng tù giíi thiÖu hoµn c¶nh cña viÖc theo yªu cÇu cña gi¸o viªn . C¸c tæ th¶o luËn 5-7', yªu cÇu th¶o luËn m×nh: T«i con nhµ kÎ khã, cã chót dung nhan đợc chàng Trơng Sinh ... cã chÊt lîng, ai còng ®a ý kiÕn. b, Vò N¬ng kÓ vÒ t©m tr¹ng khi chia tay víi chµng Tr¬ng. - KÓ l¹i c¶nh sèng ë nhµ. c, KÓ sù viÖc Tr¬ng Sinh trë vÒ. - T©m tr¹ng khi bÞ Tr¬ng Sinh h¾t hiu. II. LuyÖn nãi trªn líp. Häc sinh nãi tríc líp. - Tù nhiªn, rµnh m¹ch, râ rµng, híng tíi Mỗi nhóm cử một đại diện của mình lên ngời nghe. b¶ng theo yªu cÇu cña gi¸o viªn -> C¶ - Chó ý ph¸t ©m, giäng ®iÖu...... líp theo dâi sù chuÈn bÞ cña b¹n, nhËn xÐt, bæ sung. Gi¸o viªn kÕt luËn nh÷ng néi dung cÇn nói về đề tài, cho điểm, biểu dơng các em nãi tèt. - NhËn xÐt giê luyÖn nãi cho häc sinh.

<span class='text_page_counter'>(133)</span> rót kinh nghiÖm. 3:Cñng cè- Híng dÉn vÒ nhµ. - Chó ý kÜ n¨ng khi nãi, t©m tr¹ng cña ng«i sè 1. - Hoµn thµnh bµi v¨n. - So¹n bµi "LÆng lÏ Sa Pa". Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 66-67. LÆng lÏ Sa Pa. NguyÔn Thµnh Long. A. Mục tiêu cần đạt: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của các nhân vật trong truyện, chủ yếu là nhân vật anh thanh niªn trong c«ng viÖc thÇm lÆng, trong c¸ch sèng vµ nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m, trong quan hÖ víi mäi ngêi. - Phát hiện đúng và hiểu đợc chủ đề của truyện, từ đó hiểu đợc niềm hạnh phúc của con ngời trong lao động. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè cña t¸c phÈm truyÖn: miªu t¶ nh©n vËt, nh÷ng bøc tranh thiªn nhiªn. B. ChuÈn bÞ: - Gv : Gi¸o ¸n, tµi liÖu. - Hs : so¹n bµi Ch©n dung nhµ v¨n vµ tranh vÏ c¶nh Sa Pa . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : ?Em cảm nhận đợc gì sau khi học xong truyện ngắn "Làng" của Kim Lân. * Giíi thiÖu bµi míi: Nếu nh ở truyện ngắn "Làng" của Kim Lân chúng ta cảm nhận đợc tình yêu lµng quª thiªn nhiªn víi lßng yªu níc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. Víi "LÆng lÏ Sa Pa", díi ngßi bút tài hoa của Nguyễn Thành Long chúng ta sẽ bắt gặp những con ngời lao động míi trong c«ng viÖc x©y dùng CNXH ë MiÒn B¾c trong nh÷ng n¨m 60-70 cña thÕ kỉ XX với những nét đẹp toả sáng từ những tâm hồn trong trẻo, bình dị, hồn hậu và tràn ngập tình yêu thơng . Đó là những con ngời lao động mới với tinh thần trách nhiệm và niềm say mê đối với công việc. Đó là sự giản dị, khiêm tốn, lặng lẽ hiến dâng cho đất nớc, cho cuộc đời. Vậy" Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long tại sao lại có sức sống bền lâu và có sức hút kì lạ với ban đọc? Bài học hôm nay chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n. I. T×m hiÓu chung. ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ 1. T¸c gi¶ :.

<span class='text_page_counter'>(134)</span> NguyÔn Thµnh Long? (Gi¸o viªn bæ sung thªm). - NguyÔn Thµnh Long (1925-1991) - Quª: Qu·ng Nam. - Chuyªn viÕt truyÖn ng¾n, bót kÝ. - Phong c¸ch v¨n xu«i, nhÑ nhµng, t×nh c¶m, giµu chÊt th¬ ...... 2. T¸c phÈm: " LÆng lÏ Sa Pa" (1970). ? Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm ? Häc sinh tr¶ lêi, Gi¸o viªn bæ sung vÒ In trong tËp "Gi÷a trong xanh". t¸c gi¶? 3. §äc-tãm t¾t truyÖn: Giáo viên hớng dẫn đọc-Học sinh đọc đoạn đầu-đoạn giữa kể-đọc đoạn cuối ? - Ng«i kÓ: ng«i thø 3. TruyÖn kÓ theo ng«i thø mÊy? ? H·y kÓ tãm t¾t truyÖn ng¾n nµy trong - §o¹n trÝch kÓ l¹i cuéc gÆp gì t×nh cê kho¶ng 10 c©u. ? Từ đó có thể tóm tắt đoạn trích bằng giữa ông hoạ sĩ già và bác lái xe, cô gái víi ngêi thanh niªn lµm c«ng t¸c khÝ tmét c©u v¨n nh thÕ nµo? ợng trên đỉnh Yên Sơn. ? Qua đó em hãy nhận xét về cốt - Cốt truyện, tình huống truyện rất đơn truyÖn vµ t×nh huèng c¬ b¶n cña gi¶n, gióp t¸c gi¶ giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh hiÖn ra qua c¸i nh×n vµ Ên tîng truyÖn? cña c¸c nh©n vËt kh¸c. - Bøc ch©n dung vÒ nh©n vËt anh thanh ? T¸c phÈm nµy theo lêi t¸c gi¶ lµ "mét niªn qua c¸i nh×n cña b¸c l¸i xe, «ng bøc ch©n dung". §ã lµ bøc ch©n dung ho¹ sÜ, c« g¸i. cña ai, hiÖn ra trong c¸i nh×n vµ suy nghÜ cña nh©n vËt nµo? - Nh©n vËt chÝnh: Anh thanh niªn. ? Kể tên các nhân vật đợc nhắc đến - Nhân vật quan trọng: Ông hoạ sĩ. trong truyện? Nhân vật nào là nhân vật -> Mọi diễn biến sự việc đều xoay chÝnh? Nh©n vËt nµo lµ quan träng? V× quanh nh©n vËt anh thanh niªn, ®iÓm nh×n trÇn thuËt l¹i lµ «ng ho¹ sÜ. sao? => T¸c gi¶ muèn nãi vÒ nh÷ng ngêi v« ? Việc không đặt tên riêng cho các danh, họ xuất thân từ những vùng đất nhân vật theo em đó có phải là một khác nhau, làm những công việc khác nhau, tÝnh nÕt kh¸c nhau nhng l¹i gÆp dông ý cña nhµ v¨n? nhau ë mét ®iÓm: "LÆng lÏ d©ng cho đời, tình yêu cuộc sống" của mình. II. Ph©n tÝch. Gi¸o viªn bæ sung-> chuyÓn ý 2. 1. Thiªn nhiªn Sa Pa: - Những rặng đào, đàn Bò lang cổ có Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích. đeo chuông ở các đồng cỏ. Gi¸o viªn treo tranh vÏ Sa Pa. ? Em biÕt g× vÒ Sa Pa. H·y giíi thiÖu - Nh÷ng c©y trång "rung tÝt trong n¾ng". vÒ Sa Pa theo sù hiÓu biÕt cña em? ? Hãy cho biết cảnh Sa Pa đợc tác giả - Những cây tử kinh màu hoa cà..

<span class='text_page_counter'>(135)</span> miªu t¶ qua nh÷ng c©u v¨n nµo? ? Em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ c¶nh Sa Pa qua trang v¨n cña NguyÔn Thµnh Long . Gi¸o viªn b×nh-> chuyÓn ý 2.. Học sinh đọc đoạn giữa. ? VÞ trÝ cña nh©n vËt anh thanh niªn trong truyÖn? H·y nhËn xÐt c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶ vÒ nh©n vËt nµy?. ? Anh thanh niªn sèng trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo? Lµm viÖc ra sao?. Gi¸o viªn : Nhng c¸i gian khæ nhÊt lµ phải vợt qua đợc sự cô đơn vắng vẻ, quanh n¨m suèt th¸ng mét m×nh trªn đỉnh núi cao không một bóng ngờimột hoàn cảnh thật đặc biệt. Vậy cái gì đã giúp anh vợt qua đợc hoàn cảnh ấy?. - M©y bÞ n¾ng xua cuén trßn tõng côc... - Nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rõng c©y hõng hùc nh mét bã ®uèc lín. - N¾ng chiÒu lµm cho bã hoa..... rùc rì h¬n. => Thiªn nhiªn Sa Pa th¬ méng, tr¸ng lÖ, h÷u t×nh ®Çy chÊt th¬, tr÷ t×nh -> nh mêi gäi, cuèn hót, hÊp dÉn du kh¸ch. 2. Con ngêi ë Sa Pa: a, Anh thanh niªn: - Là nhân vật chính đợc miêu tả xuất hiÖn trong cuéc gÆp gì chèc l¸t nhng đủ để các nhân vật khác kịp ghi một ấn tợng về chân dung để từ đó cảm nhận về con ngời và đất Sa Pa. Có những con ngêi lÆng lÏ lµm viÖc vµ hiÕn d©ng cho đất nớc: "Trong cái im ..... đất nớc" * Hoµn c¶nh sèng: - Một mình trên đỉnh núi cao, quanh n¨m suèt th¸ng gi÷a c©y cá, m©y nói Sa Pa. * C«ng viÖc: ®o giã, ma, n¾ng, tÝnh mây, dự báo thời tiết ........ -> đòi hỏi sự tØ mØ, chÝnh x¸c, cã tinh thÇn tr¸ch nhiệm cao (nửa đêm, ma tuyết, giá lạnh cũng phải trở dậy để làm việc .....) -> Dï gian khæ, vÊt v¶ anh vÉn hoµn thµnh nhiÖm vô v×: + Lòng yêu nghề, anh hiểu đợc ý nghĩa công việc đất nớc (đánh giặc Mỹ-Giáo viªn liªn hÖ ......) + Anh t×m thÊy niÒm vui trong c«ng viÖc (Khi ta lµm viÖc ......... chÕt mÊt) + Anh s¾p xÕp cuéc sèng ng¨n n¾p vµ tạo nguồn vui bằng việc đọc sách.. ? Trong lời đối thoại của các nhân vật tác giả đã để anh thanh niên nói rất => Lµ ngêi cëi më, ch©n thµnh, hiÕu nhiÒu? T¹i sao vËy ? kh¸ch, khiªm tèn. (Sù thÌm ngêi trß chuyÖn ....) ?Em cảm nhận đợc tính cách và phẩm chÊt g× cña anh thanh niªn qua cuéc trß => T×nh tiÕt diÔn biÕn cuéc gÆp gì chuyÖn nµy?.

<span class='text_page_counter'>(136)</span> H·y chøng minh? ng¾n ngñi nh©n vËt tù béc b¹ch tù ? Em hiểu gì về nghệ thuật khắc hoạ nhiên những nét đẹp tính cách, tâm hån, t×nh c¶m. tÝnh c¸ch nh©n vËt ë c©u chuyÖn nµy? b, Nh©n vËt «ng ho¹ sÜ (nhµ v¨n Èn m×nh). ? Truyện đợc trần thuật theo điểm nhìn - Ngời kể chuyện nhập vào nhân vật để quan s¸t, miªu t¶ tõ c¶nh thiªn nhiªn cña ai ? ? Nhân vật ông hoạ sĩ có vai trò, vị trí đến nhân vật chính trong truyện. nh thÕ nµo trong truyÖn. - Ông "xúc động, bối rối" khi nghe anh thanh niªn kÓ chuyÖn. B»ng sù tõng tr¶i ? Nhân vật ông hoạ sĩ đã bộc lộ quan nghề nghiệp và niềm khao khát của ngđiểm về con ngời và nghệ thuật ở chi ời nghệ sĩ đi tìm đối tợng của NT ông cảm nhận đợc anh chính là đối tợng tiÕt nµo? «ng cÇn, lµ nguån kh¬i gîi s¸ng t¸c: Đó chính là niềm say mê lao động và vÎ hån nhiªn cña anh. - V× nh÷ng ®iÒu anh nãi thæi bïng ngän löa ®am mª c«ng viÖc nh thêi trai trÎ vµ ? V× sao «ng c¶m thÊy "nhäc qu¸" khi ý tëng ®a anh vµo s¸ng t¸c cÇn nhäc kÝ ho¹ vµ suy nghÜ vÒ nh÷ng ®iÒu anh c«ng rÊt nhiÒu. => Anh thanh niªn lµ mÉu ngêi lao thanh niªn nãi? động trí thức lí tởng, là niềm tự hào cổ ? Hình tợng anh thanh niên đợc đề cao vũ thế hệ trẻ Việt Nam sống, cống hiến cho đất nớc. nh thÕ nµo trong suy nghÜ cña «ng? => §iÓm nh×n trÇn thuËt chñ yÕu tõ ? Việc thay đổi điểm nhìn trần thuật điểm nhìn và ý nghĩa của nhân vật ông hoạ sĩ -> cùng với nhân vật chính đã cña t¸c gi¶ cã t¸c dông g×? góp phần thể hiện chủ đề t tởng tác phÈm . c, C¸c nh©n vËt kh¸c: ? V× sao nhµ v¨n ®a nh©n vËt c« g¸i - Nh©n vËt b¸c l¸i xe, c« g¸i (anh kÜ s, anh c¸n bé nghiªn cøu sÐt v¾ng mÆt)-> vµo c©u chuyÖn? gãp phÇn lµm næi bËt nh©n vËt chÝnh thêm sinh động, thể hiện phẩm chất con ngời Sa Pa say mê lao động, thầm Gi¸o viªn ph©n tÝch+b×nh. lÆng cèng hiÕn. Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết- III. Tổng kết-luyện tập: 1. NghÖ thuËt. luyÖn tËp. ? "LÆng lÏ Sa Pa" nh mét bµi th¬ giµu - Lµ mét t¸c phÈm v¨n xu«i giµu chÊt chất trữ tình? Vậy chất trữ tình đó đợc trữ tình: + Thiªn nhiªn Sa Pa th¬ méng, tr¸ng lÖ, t¹o ra bëi nh÷ng yÕu tè nµo? h÷u t×nh, nªn th¬ ....... + Con ngời Sa Pa đẹp giản dị, chân.

<span class='text_page_counter'>(137)</span> thµnh t©m hån trong trÎo, giµu t×nh yªu thơng. Họ đã sống và làm việc trong lặng lẽ mà không hề cô độc bởi sự gắn bó của họ với đất nớc và mọi ngời. => TÊt c¶ t¹o nªn chÊt tr÷ t×nh, chÊt th¬ bµng b¹c cña thiªn truyÖn, ngät ngµo s©u l¾ng ®Çy d vÞ. ? Ngoài yếu tố trữ tình, truyện còn hấp - Nghệ thuật xây dựng cốt truyện đơn dẫn ngời đọc bởi những thành công giãn, tạo tình huống tự nhiên, ngôi kể, ®iÓm nh×n trÇn thuËt hîp lÝ. nghÖ thuËt nµo? 2. Chủ đề: ? Phát biểu chủ đề của truyện? - Ca ngợi tính cách, phẩm chất cao đẹp của hình ảnh ngời thanh niên - con ngời lao động mới XHCN - trong công viÖc thÇm lÆng cña m×nh. - Tác giả muốn nói với ngời đọc: "Trong cái lặng im ..... đất nớc". - Qua c©u chuyÖn vÒ anh thanh niªn, tác phẩm cũng gợi ra vấn đề về ý nghĩa và niềm vui của lao động tự giác, vì những mục đích chân chính đối với con ngêi. Học sinh đọc to ghi nhớ. ? Em suy nghĩ gì về nhan đề "Lặng lẽ Sa Pa" ? ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt anh thanh niªn? Hoạt động 4: Hớng dẫn học ở nhà. - Hoµn thµnh phÇn luyÖn tËp. - N¾m néi dung bµi häc. - Chuẩn bị ôn tập tốt để làm bài viết TLV số 3. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 68-69. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3. A. Mục tiêu cần đạt: - Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ néi t©m vµ nghÞ luËn. - Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày ...... B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: - Giáo viên chép đề lên bảng. - Häc sinh lµm bµi vµo giÊy. - HÕt giê thu bµi..

<span class='text_page_counter'>(138)</span> 1. Đề bài: Nhân ngày 20-11, kể cho các bạn nghe về một kỉ niệm đáng nhớ gi÷a m×nh vµ thÇy c« gi¸o cò. 2. Yêu cầu - đáp án - biểu điểm: a, Yªu cÇu: + Viết đúng thể loại văn tự sự, có sử dụng các yếu tố miêu tả nội tâm và yếu tè nghÞ luËn. + §¶m b¶o bµi viÕt cã bè côc 3 phÇn. + C©u chuyÖn ph¶i cã tÝnh trung thùc, cã tÝnh gi¸o dôc, cã søc thuyÕt phôc. b, §¸p ¸n-biÓu ®iÓm: * Më bµi: 1® Giới thiệu tình huống nảy sinh câu chuyện, kỉ niệm đáng nhớ, có ý nghĩa nhÊt. * Th©n bµi: - Kể đợc nội dung câu chuyện: 4đ + Thời gian, địa điểm, hoàn cảnh nảy sinh kỉ niệm? + Kỉ niệm về việc gì? Tại sao đáng nhớ? + Bài học về tình cảm đạo lí (miêu tả nội tâm). + Vai trò của đạo lí thầy trò trong cuộc sống (nghị luận). - KÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ néi t©m, nghÞ luËn: 3® * KÕt bµi: 1® - ý nghĩa của kỉ niệm ấy trong cuộc đời học sinh của mình. - C¶m xóc, suy nghÜ cña b¶n th©n. * V¨n phong, chÝnh t¶: 1® - Gi¸o viªn theo dâi häc sinh lµm bµi, hÕt giê thu bµi vÒ nhµ chÊm. - Häc sinh chuÈn bÞ bµi: "Ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù". Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 70. Ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù. A. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh hiểu và nhận diện đợc thế nào là ngời kể chuyện, vai trò và mối quan hÖ gi÷a ngêi kÓ chuyÖn víi ng«i kÓ trong v¨n b¶n tù sù. - Rèn luyện kĩ năng nhận diện và tập kết hợp các yếu tố này trong khi đọc v¨n còng nh khi viÕt v¨n. B. Chuẩn bị đồ dùng của thầy trò: B¶ng phô. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : Trong truyÖn "LÆng lÏ Sa Pa" ng«i kÓ lµ ng«i thø mÊy? T¸c gi¶ nh×n sù viÖc từ góc độ nào? Ngời kể-ngôi kể có quan hệ không? * Bµi míi : Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu về ngêi kÓ trong v¨n b¶n tù sù. I. Ngêi kÓ trong v¨n b¶n tù sù..

<span class='text_page_counter'>(139)</span> Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã chÐp ®o¹n 1. VÝ dô: văn ở SGK? Học sinh đọc đoạn trích * Đoạn trích: "Lặng lẽ Sa Pa" "LÆng lÏ Sa Pa". ? ChuyÖn kÓ vÒ ai vµ vÒ viÖc g×?. ? Ai là ngời kể câu chuyện đó? Vì sao? ? Nh÷ng c©u "giäng cêi nh ®Çy tiÕc rÎ"; "nh÷ng ngêi con g¸i s¾p xa ta n÷a, hay nh×n ta nh vËy" lµ nhËn xÐt cña ngêi nµo vÒ ai.. ? C¨n cø vµo ®©u cã thÓ nhËn xÐt : Ngêi kÓ chuyÖn dêng nh thÊy hÕt vµ biÕt tất mọi việc, mọi ngời, mọi hành động, t©m t t×nh c¶m cña c¸c nh©n vËt.. - ChuyÖn kÓ vÒ phót chia tay gi÷a ngêi ho¹ sÜ giµ, c« g¸i vµ anh thanh niªn . - Ngêi kÓ v¾ng mÆt. - Những câu văn đó là lời nhận xét của ngêi kÓ chuyÖn nhËp vµo vai anh thanh niên để nói hộ suy nghĩ và tình cảm cña anh ta, nhng vÉn lµ c©u trÇn thuËt cña ngêi kÓ chuyÖn -> §ã còng lµ c©u nãi, lµ tiÕng lßng cña nhiÒu ngêi trong tình huống đó => Nó có tính khái quát cao. - C¨n cø vµo: + Ngời kể chuyện vắng mặt-> đứng ở bªn ngoµi quan s¸t, miªu t¶, suy nghÜ, liên tởng, tởng tợng để "hoá thân vào nh©n vËt". + Các nhân vật đợc miêu tả khách quan, ngêi kÓ cã khi nhËp vµo mét nh©n vËt («ng ho¹ sÜ) ®a ra nh÷ng nhËn xÐt. => Ngêi kÓ chuyÖn am hiÓu tÊt c¶ mäi sự việc, hành động, diễn biến nội tâm tinh tÕ cña c¸c nh©n vËt. 2. KÕt luËn:. ? Trong các văn bản tự sự đã học, ngời kể thờng đứng ở vị trí nào? ? NhËn xÐt vÒ ngêi kÓ trong v¨n b¶n tù * Trong v¨n b¶n tù sù cã 2 h×nh thøc kÓ chuyÖn: sù. + KÓ chuyÖn theo ng«i thø 1: xng "t«i". + KÓ chuyÖn theo ng«i thø 3: ngêi kÓ chuyÖn giÊu m×nh nhng cã mÆt kh¾p n¬i trong v¨n b¶n, biÕt hÕt mäi viÖc, mọi hành động tâm t tình cảm của các nh©n vËt. ? Vai trò của ngời kể chuyện trong văn * Ngời kể chuyện dẫn dắt ngời đọc đi vµo c©u chuyÖn: giíi thiÖu nh©n vËt, b¶n tù sù? t×nh huèng, t¶ ngêi, vËt, ®a ra nh÷ng nhận xét đánh giá về những điều đợc kÓ. ? T¸c dông cña viÖc sö dông 2 ng«i kÓ * Víi hai ng«i kÓ Êy, ngêi kÓ chuyÖn.

<span class='text_page_counter'>(140)</span> Êy víi nhµ v¨n.. có thể thay đổi các điểm nhìn khác nhau-> gióp t¸c gi¶ tù sù béc lé t×nh c¶m, suy nghÜ cña m×nh mét c¸ch sinh động, phong phú, tránh sự đơn điệu.. ? VËy cã nªn hiÓu ngêi kÓ chuyÖn chÝnh lµ t¸c gi¶, ngay c¶ khi nhêi kÓ chuyÖn xng "t«i" ? * Học sinh đọc to ghi nhớ SGK. (kh«ng) Hoạt động 2: Hớng dẫn luyện tập. II. LuyÖn tËp: Học sinh đọc đoạn trích SGK. Bµi 1: §o¹n trÝch "Trong lßng mÑ". ? Ngêi kÓ lµ ai? KÓ ®iÒu g×? - Ngêi kÓ: nh©n vËt "t«i" -> bÐ Hång (ng«i thø 1).. ? H¹n chÕ vµ u ®iÓm cña c¸ch kÓ ë ng«i 1. ( Bé Hồng có nhìn thấy, cảm nhận đợc t©m tr¹ng vµ c¶m xóc cña ngêi mÑ khi cËu n»m trong lßng mÑ kh«ng?). Học sinh đọc yêu cầu bài tập 2. Phân 3 nhóm, mỗi nhóm đặt mình là một nhân vật để kể? Gi¸o viªn lu ý häc sinh. ? Mỗi nhân vật sẽ bày tỏ đợc những suy nghĩ cảm xúc, tình cảm gì khi đóng vai lµ ngêi kÓ chuyÖn? ? C¸c nh©n vËt sÏ h¹n chÕ nh÷ng g× khi nh×n ë nh©n vËt kh¸c.. Hoạt động 3: Hớng dẫn học ở nhà. - Hoµn thµnh nèt bµi tËp - So¹n bµi "ChiÕc lîc ngµ". * ¦u ®iÓm cña ng«i kÓ: - DiÔn t¶ c¶m xóc t©m t t×nh c¶m miªu t¶ nh÷ng diÔn biÕn t©m lÝ phøc t¹p. - Nh©n vËt béc lé suy nghÜ vÒ sù viÖc-> chñ quan. * H¹n chÕ: Không miêu tả bao quát các đối tợng khách quan sinh động, khó tạo ra cái nhìn nhiều chiều-> gây sự đơn điệu trong giäng v¨n trÇn thuËt. Bµi 2: * Nh©n vËt anh thanh niªn: + C¶m xóc khi thÊy thêi gian hÕt: t©m tr¹ng buån, tiÕc rÎ. + Không biết đợc hành động của cô g¸i. * Nh©n vËt c« gi¶n dÞ: + T©m tr¹ng khi thÊy anh th«ng b¸o thời gian đã hết. + Lêi muèn nãi (suy nghÜ cña c«) khi n¾m tay anh ta. * Nh©n vËt «ng ho¹ sÜ : + Tình cảm suy nghĩ nh thế nào để quyết định muốn quay lại + Kh«ng nh×n c¶nh bän trÎ chia tay..

<span class='text_page_counter'>(141)</span> TiÕt 71-72. ChiÕc lîc ngµ. NguyÔn Quang S¸ng. A. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh cảm nhận đợc tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le cña cha con «ng S¸u trong truyÖn. - Nắm đợc nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt là nhân vật bé Thu, nghÖ thuËt x©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê mµ tù nhiªn cña t¸c gi¶ . - Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm, biết phát hiện những chi tiết nghệ thuật đáng chú ý trong một truyện ngắn. B. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Ch©n dung nhµ v¨n NguyÔn Quang S¸ng. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : ? KÓ tãm t¾t néi dung truyÖn ng¾n "LÆng lÏ Sa Pa"? ? Phát biểu chủ đề của truyện "Lặng lẽ Sa Pa". * Giíi thiÖu bµi míi: Gi¸o viªn cho häc sinh xem ch©n dung nhµ v¨n NguyÔn Quang S¸ng, giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ . Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu chung. I. T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶ : Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ NguyÔn quang - NguyÔn Quang S¸ng 1932, quª ë An S¸ng. Giang. - Nhà văn quân đội trởng thành trong qu©n ngò tõ hai cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc. Gi¸o viªn nhÊn m¹nh mét sè nÐt tiªu - §Ò tµi : ViÕt vÒ cuéc sèng con ngêi biÓu vÒ t¸c gi¶ vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c Nam Bé. cña NguyÔn Quang S¸ng. 2. T¸c phÈm: 1966 - khi t¸c gi¶ ho¹t ? Em biết gì về truyện ngắn "Chiếc lợc động ở chiến trờng Nam Bộ. ngµ". Giáo viên hớng dẫn đọc-tóm tắt. 3. §äc - kÓ tãm t¾t truyÖn . - Đọc đúng giọng điệu, ngôi kể, lối kể . Gi¸o viªn giíi thiÖu phÇn ®Çu cña t¸c - Tãm t¾t : nh SGV phÈm . ? Học sinh đọc. ? Em h·y tãm t¾t néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«i kÓ. * Ngôi kể : Ngôi thứ nhất, đặt điểm ? Tác dụng của việc sử dụng ngôi kể nhìn vào nhân vật anh Ba-> tăng độ tin.

<span class='text_page_counter'>(142)</span> nµy. cËy vµ tÝnh tr÷ t×nh cña c©u chuyÖn . ? Truyện đợc xây dựng trên những tình * Tình huống truyện thể hiện tình cha huèng nµo? con s©u s¾c cña «ng S¸u vµ bÐ Thu: - Hai cho con gÆp nhau sau 8 n¨m xa c¸ch, nhng thËt trí trªu lµ bÐ Thu không nhận cha, đến lúc em nhận ra và béc lé t×nh c¶m th¾m thiÕt th× «ng S¸u l¹i ph¶i ra ®i. - ë chiÕn khu, «ng S¸u dån tÊt c¶ t×nh yêu thơng và mong nhớ đứa con vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con, nhng ông đã hy sinh khi cha kịp trao món quµ Êy cho con g¸i. ? Nêu mục đích tình huống ấy? => NÕu t×nh huèng 1 béc lé t×nh c¶m m·nh liÖt cña bÐ Thu víi cha, th× t×nh huèng 2 l¹i biÓu lé t×nh c¶m s©u s¾c của ngời cha với đứa con . ? Truyện có nhiều từ địa phơng Nam Bé h·y chøng minh vµ gi¶i thÝch tõ ng÷ 4. Tõ khã: đó. II. Ph©n tÝch . 1. H×nh ¶nh bÐ Thu trong lÇn gÆp cha vÒ th¨m nhµ.. a, Tríc khi Thu nhËn «ng S¸u lµ cha : - Khi anh vå vËp - BÐ Thu l¹nh nh¹t xa l¸nh . - Khi anh định ôm hôn con - Thu hốt ho¶ng, t¸i mÆt, bá ch¹y, thÐt lªn => Sù sî h·i ...... - Khi mÑ nã b¶o mêi ba v« ¨n c¬m Thu nãi trèng, kh«ng chÞu kªu ba . - Kh«ng nhê «ng gióp ch¾t nåi níc c¬m to ®ang s«i . - HÊt c¸i trøng c¸ mµ «ng g¾p cho . - Khi bị ông Sáu đánh - Thu bỏ về nhà ngo¹i . ? Qua đó em có nhận xét gì về tính -> Tâm lí Thu : từ sợ hãi -> ơng ạnh, tỏ cách của bé thu ? Vì sao em có phản thái độ bất cần => Cá tính mạnh mẽ, t×nh c¶m s©u s¾c vµ mét t×nh yªu th¬ng ứng đó ? ba ch©n thËt -> t©m lÝ tù nhiªn . Häc sinh tr¶ lêi. Gi¸o viªn b×nh. b, Thái độ và hành động của Thu khi nhËn ra. Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích. Học sinh đọc hết tình huống 1. ? DiÔn biÕn t©m lÝ vµ t×nh c¶m cña bÐ Thu cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n? ? Nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh nµo chøng tá bÐ Thu kh«ng nhËn anh S¸u lµ cha vµ chØ ra diÔn biÕn t©m lÝ ®ang diÔn ra trong lßng c« bÐ?.

<span class='text_page_counter'>(143)</span> ? Buæi s¸ng cuèi cïng khi anh S¸u lªn đờng, thái độ và hành động của bé Thu thay đổi nh thế nào? ( Hãy tìm chi tiết thể hiện sự thay đổi đó so sánh với lúc trớc để đánh giá.). - Thái độ : ân hận, hối tiếc : "Nghe bà kÓ ...... thë dµi nh ngêi lín" khu«n mÆt sầm lại đôi mắt mênh mông . - Hành động : + ThÐt gäi "Ba !" -> tiÕng kªu nh xÐ . + Ch¹y thãt lªn, dang tay «m chÆt cæ ba nã . + Nã h«n ba : tãc, vai, cæ, h«n vÕt thÑo. ? H×nh dung vµ ph©n tÝch t©m tr¹ng + Dang c¶ hai ch©n råi c©u chÆt lÊy ba. t×nh c¶m cña Thu khi gäi vµ «m ba ? ? NÕu chøng kiÕn c¶nh nµy em sÏ c¶m + §«i vai nhá bÐ run run . => Sự thay đổi đột ngột và đối lập với thÊy nh thÕ nµo ? những hành động của nó lúc trớc => Sự nghi ngờ về cha đợc giải toả, tình yêu, næi nhí mong cha bïng lªn m¹nh mÏ, hèi h¶, cuèng quýt, cã xen lÉn c¶ sù hèi hËn . ? H·y lÝ gi¶i t©m tr¹ng cña ngêi kÓ chuyÖn " Nh cã bµn tay ai n¾m chÆt lÊy tr¸i tim m×nh "? Häc sinh tù béc lé. ? Từ đó em hiểu gì về nhân vật bé Thu => Cô bé có tình cảm thật sâu sắc m¹nh mÏ nhng còng thËt døt kho¸t r¹ch qua ®o¹n trÝch. rßi . C¸ tÝnh cøng cái tëng nh ¬ng ng¹nh nhng còng rÊt hån nhiªn ng©y th¬ . ? Em đánh giá nh thế nào về nghệ -> Tác giả rất am hiểu tâm lí trẻ, diễn tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến, thuËt x©y dùng cña t¸c gi¶. tr©n träng t×nh c¶m trÎ th¬ . 2. T×nh c¶m cha con s©u nÆng ë «ng Học sinh đọc tình huống 2. S¸u . ? Hãy phát hiện những chi tiết biểu - Trong lần về thăm nhà : háo hức để «m con vµo lßng, suèt ngµy quanh hiÖn t×nh c¶m cña «ng S¸u víi con ? quÈn bªn con ...... ? Suy nghÜ cña em vÒ t×nh c¶m Êy ? - Khi ở khu căn cứ : ân hận vì đã đánh con, nhớ lời dặn của con ông làm cây lợc ngà rất kì công, ông đã hy sinh khi Gi¸o viªn b×nh. cha kÞp trao l¹i cho con. => ¤ng lµ mét ngêi cha rÊt yªu th¬ng con - mét t×nh yªu con s©u s¾c th¾m thiÕt . * T×nh cha con th¾m thiÕt, s©u nÆng . => Thấm thía những mất mát đau th? Câu chuyện gợi cho em suy nghĩ gì ơng , éo le mà chiến tranh mang đến về chiến tranh và cuộc sống tâm hồn cho bao ngời, bao gia đình . cña ngêi lÝnh..

<span class='text_page_counter'>(144)</span> Gi¸o viªn cho häc sinh liªn hÖ.. III. Tæng kÕt - LuyÖn tËp .. Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết luyÖn tËp. ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt trÇn thuËt cña t¸c gi¶. Häc sinh th¶o luËn nhãm.. 1. NghÖ thuËt : - Cèt truyÖn chÆt chÏ, t×nh huèng bÊt ngê nhng hîp lý. - Ngêi kÓ chuyÖn : ngêi b¹n «ng S¸u. -> T¨ng tÝnh ch©n thùc, ý nghÜa cña truyÖn søc thuyÕt phôc -> T¨ng sù tin cậy với ngời đọc. 2. Néi dung : Truyện đã diễn tả một cách cảm động t×nh cha con th¾m thiÕt, s©u nÆng cña ? Em hiÓu g× vÒ ý nghÜa cña truyÖn. cha con «ng S¸u trong hoµn c¶nh Ðo le Học sinh phát biểu - Giáo viên kết luận của chiến tranh. Qua đó tác giả khẳng định và ca ngợi tình cảm cha con thiªng liªng nh mét gi¸ trÞ nh©n b¶n sâu sắc, nó càng cao đẹp trong những Học sinh đọc to ghi nhớ. c¶nh ngé khã kh¨n. - Lµm bµi tËp, n¾m cèt truyÖn, néi dung ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ truyÖn. cña truyÖn. Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy........ Th¸ng........ N¨m 200..... TiÕt 73 :. ¤n tËp TiÕng ViÖt ( tiÕp theo ) A. Mục tiêu cần đạt : - Hệ thống hoá những kiến thức Tiếng Việt đã học trong học kì I ở lớp 9. - RÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng tæng hîp vÒ sö dông TiÕng ViÖt trong nãi, viÕt. B. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: - GiÊy trong, m¸y chiÕu. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : Lång kiÓm tra trong qu¸ tr×nh «n tËp. * Bµi míi : Néi dung «n tËp : Hoạt động 1 : I. Hớng dẫn ôn tập các phơng trâm hội thoại đã học. 1. Gi¸o viªn treo b¶ng phô vµ ghi c¸c ph¬ng tr©m héi tho¹i. 2. Yªu cÇu : Häc sinh ghÐp c¸c m¶nh ghÐp cã néi dung t¬ng øng víi mçi ph¬ng tr©m héi tho¹i. C¸c ph¬ng tr©m héi tho¹i Néi dung 1, Ph¬ng tr©m vÒ lîng. A. Khi giao tiÕp nãi cho cã néi dung, nội dung có lời nói phải đáp ứng yêu.

<span class='text_page_counter'>(145)</span> 2, Ph¬ng tr©m vÒ chÊt.. 3, Ph¬ng tr©m quan hÖ. 4, Ph¬ng tr©m c¸ch thøc. 5, Ph¬ng tr©m lÞch sù.. cÇu cña cuéc giao tiÕp, kh«ng thõa, kh«ng thiÕu. B. Khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay không cã b»ng chøng x¸c thùc. C. Khi giao tiếp, cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh noi lạc đề. D. Khi giao tiÕp, cÇn chó ý nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch, tr¸nh nãi m¬ hå. E. Khi giao tiÕp, cÇn tÕ nhÞ vµ t«n träng ngêi kh¸c.. Bµi tËp: Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm. ? Kể lại một tình huống giao tiếp trong đó có một hoặc một số phơng châm hội thoại nào đó không đợc tuân thủ (Học sinh chuẩn bị ở nhà) - Đại diện nhóm lên trình bày, sau đó nêu câu hỏi cho nhóm khác trả lời ( Bạn hãy cho biết tình huống giao tiếp trên đã không tuân thủ phơng châm hội tho¹i nµo ? ) - nhËn xÐt . Gi¸o viªn kÕt luËn b»ng c¸c c©u hái : ? Qua c¸c t×nh huèng giao tiÕp trªn, em cã thÓ rót ra bµi häc g× trong viÖc vËn dông c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i ? ? Nguyên nhân nào dẫn đến việc không tuân thủ các phơng châm hội thoại Hoạt động 2: ? Kể tên các đại từ xng hô ? Chia theo mÊy ng«i ?. II. Xng h« trong héi tho¹i . 1. C¸c tõ ng÷ xng h« . - §¹i tõ xng h« : + Ng«i thø nhÊt : T«i, ta, chóng ta, chóng t«i. + Ng«i sè hai : cËu, b¹n, mµy. + Ng«i sè ba : bän hä, chóng nã, hä nã, h¾n ....... - Tõ chØ quan hÖ hä hµng , quan hÖ x· ? Ngoài đại từ xng hô còn có các từ héi lµm tõ xng h« : nào cũng dùng để xng hô ? C«, d×, chó, b¸c, «ng, bµ ..... ? Gi¸o viªn chiÕu h¾t ®o¹n th¬ "Khãc Dơng Khuê" và "Bạn đến chơi nhà" của Thủ tớng, giáo s, bác sĩ, bạn ... NguyÔn KhuyÕn ? ? Xác định các từ ngữ dùng để xng hô - Bác - tôi. - B¸c - ta . trong c¸c ®o¹n th¬ trªn ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ x- -> Qua nh÷ng vÇn th¬ nµy, ta thÊy chan hoµ mét t×nh b¹n tri kØ, ch©n thµnh, ng h« trong 2 ®o¹n th¬ trªn ? th©n mËt, quý träng . NguyÔn KhuyÕn đã coi trọng chữ "lễ" trong giao tiếp,.

<span class='text_page_counter'>(146)</span> nghÜa lµ ngêi ¨n nãi mét c¸ch khiªm tèn, kÝnh träng ngêi ®ang giao tiÕp víi m×nh -> tu©n thñ ph¬ng ch©m lÞch sù . Giáo viên : Nh vậy Nguyễn Khuyến đã đề cao phơng châm "xng khiêm, hô t«n" trong øng xö .VËy em hiÓu ph¬ng châm đó nh thế nào ?. 2. Xng khiªm, h« t«n: Khi xng h« ngêi nãi ph¶i tù xng m×nh mét c¸ch khiêm nhờng và gọi ngời đối thoại một c¸ch t«n kÝnh -> BiÕt tu©n thñ ph¬ng ch©m quan hÖ, lÞch sù trong héi tho¹i .. Gi¸o viªn : ph¬ng ch©m "xng khiªm, h« t«n" nghÜa lµ ph¶i ¨n nãi mét c¸ch khiªm tèn, lÔ phÐp, biÕt t«n träng, kÝnh träng ngêi ®ang giao tiÕp víi m×nh . NghÜa lµ biÕt tu©n thñ ph¬ng ch©m quan hÖ lÞch sù trong héi tho¹i . VD : ë løa tuæi häc sinh chóng ta cÇn tu©n thñ theo ph¬ng ch©m giao tiÕp nµo để thể hiện phơng châm đó ? + Gäi d¹, b¶o v©ng . + Khi nãi víi «ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, thÇy c« gi¸o, ngêi lín tuæi chóng ta ph¶i dïng ch÷ "tha" : tha cô, tha bµ, tha «ng, tha c« .... + Kh«ng nãi céc lèc, trèng kh«ng . + Kh«ng dïng ch÷ "õ" khi nãi víi c¸c vÞ bÒ trªn . + GÆp ngêi l¹ ta còng ph¶i biÕt "xng khiêm, hô tôn" để chứng tỏ mình là - Ngµy xa : bÖ h¹, bÇn t¨ng, bÇn sÜ . mét häc sinh lÔ phÐp, cã v¨n ho¸ ..... - Ngµy nay : quý «ng, quý bµ, quý ? Ngµy xa trong x· héi qu©n thÇn viÖc c« .... xng em, gäi anh hoÆc b¸c (gäi xng h« víi vua, víi nh÷ng nhµ s, kÎ sÜ thay con) . nh thÕ nµo ? Cßn hiÖn nay . Gi¸o viªn : Trong ®o¹n trÝch "Tøc níc vì bê", chÞ DËu xng h« víi c¸i lÖ lóc chÞ van nµi h¾n tha cho chång m×nh còng vËy . ? Qua môc 1, 2 em h·y th¶o luËn theo 3. Trong TiÕng viÖt khi giao tiÕp ph¶i bµn : lùa chän tõ ng÷ xng h« : ? V× sao TiÕng viÖt khi giao tiÕp ph¶i lùa chän tõ ng÷ xng h« ? Gîi ý : ë bµi "xng h« trong héi tho¹i": ngoài các đại từ xng hô, ta còn có thể dïng c¸c danh tõ chØ quan hÖ th©n.

<span class='text_page_counter'>(147)</span> thuéc, danh tõ chØ chøc vô , nghÒ nghiÖp tªn riªng ...... VËy néi dung quan hÖ trong mçi tõ cã giống nhau không ? Mục đích lựa chọn tõ xng h« cã t¸c dông g× ?. Hoạt động 3: Ôn tập cách dẫn trực tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp ? ? Ph©n biÖt c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp . C¸ch dÉn trùc tiÕp - Nh¾c l¹i nguyªn v¨n lêi nãi hay ý nghÜ cña ngêi hoÆc nh©n vËt . - Lời dẫn trực tiếp đợc đặt trong dấu ngoÆc kÐp .. Mçi tõ xng h« thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña t×nh huèng giao tiÕp vµ mèi quan hÖ ngêi nãi - ngêi nghe ( th©n hay sá, khinh hay trọng .... ) => Chú ý để lựa chọn đợc từ ngữ xng hô để đạt hiệu quả giao tiÕp .. III. C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp .. C¸ch dÉn gi¸n tiÕp - ThuËt l¹i lêi nãi hay ý nghÜ cña ngêi hoÆc nh©n vËt, cã ®iÒu chØnh cho thÝch hîp . - Lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoÆc kÐp .. ? H·y nªu c¸ch chuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp . - Bá dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp . - ChuyÓn chñ ng÷ ë lêi dÉn trùc tiÕp sang ng«i thÝch hîp ( §. tõ ng«i thø 3 ) - Thay đổi các từ định vị thời gian cho thích hợp . * Bµi tËp : - Gi¸o viªn chiÕu bµi tËp ë SGK lªn b¶ng . - Học sinh đọc đoạn trích . - Gi¸o viªn gîi ý cho häc sinh gi¶i bµi tËp . + ? Xác định lời đối thoại trong đoạn trích . + ? Chuyển lời đối thoại thành lời dẫn trực tiếp em cần phải xác định đợc CN (tôi, chúa công), các từ định vị thời gian là từ nào ( đây, bây giờ ) -> Cần thay nh thÕ nµo cho hîp lÝ . Tõ xng h«. Trong lời đối thoại T«i ( ng«i thø nhÊt ) Chóa c«ng (ng«i thø hai). Từ chỉ địa điểm Tõ chØ thêi gian. §©y B©y giê. Trong lêi dÉn gi¸n tiÕp Nhµ vua (ng«i thø ba) Vua Quang Trung (ng«i thø ba) TØnh lîc BÊy giê. + ? Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n chuyÓn thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp . + Häc sinh tr×nh bµy - Gi¸o viªn chiÕu trªn m¸y chiÕu . Hoạt động 4: Hớng dẫn học ở nhà ..

<span class='text_page_counter'>(148)</span> - Nắm chắc đặc điểm từng phơng châm hội thoại , từ xng hô trong Tiếng Việt . - Nắm đợc cách dẫn trực tiếp, gián tiếp . - Chuẩn bị ôn tập phần tiếng việt, phần thơ và truyện hiện đại để tiết 74-75 lµm bµi kiÓm tra . TiÕt 74. KiÓm tra tiÕng viÖt A. Mục tiêu cần đạt: - Kiểm tra sự nhận thức của học sinh về Tiếng Việt lớp 9 đã học ở kì I về phÇn tõ vùng, ph¬ng ch©m héi tho¹i, phÇn xng h« trong héi tho¹i . - Rèn kĩ năng diễn đạt trả lời trúng ý, biết cách sử dụng từ Tiếng Việt trong nãi, viÕt, giao tiÕp chuÈn mùc. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên xây dựng đề kiểm tra, đáp án, biểu điểm. - Giáo viên phô tô đề vào giấy và phát bài cho học sinh . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * ổn định tổ chức lớp . * Giáo viên phát bài ( có đề in sẵn ) cho học sinh, theo dõi học sinh làm bài. * Đề bài và đáp án : Đã có trong bộ đề ở tập hồ sơ giáo viên . * Cuèi bµi gi¸o viªn thu bµi vÒ nhµ chÊm . TiÕt 75. Kiểm tra về thơ và truyện hiện đại A. Mục tiêu cần đạt: - Kiểm tra học sinh nắm các bài thơ, truyện hiện đại đã học ở mức độ nh thế nµo ? - Qua bài kiểm tra, giáo viên đánh giá đợc kết quả học tập của học sinh về tri thức, kĩ năng , trình độ để có thái độ khắc phục những điểm còn yếu . B. ChuÈn bÞ: Giáo viên ra đề - đáp án - biểu điểm chuẩn xác . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * ổn định tổ chức . * Giáo viên phát bài ( có đề in sẵn ) cho học sinh, theo dõi học sinh làm bài * Đề bài - đáp án và biểu điểm đã có trong bộ đề . * Cuèi giê gi¸o viªn thu bµi vÒ nhµ chÊm . D. Híng dÉn häc ë nhµ . So¹n bµi "Cè H¬ng" . Ngµy ........ th¸ng ......... n¨m 200.......

<span class='text_page_counter'>(149)</span> TiÕt 76-77-78. Cè h¬ng. Lç TÊn A. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : - Thấy đợc tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin trong sáng vào sự xuÊt hiÖn tÊt yÕu cña cuéc sèng míi, x· héi míi . - Thấy đợc màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm "Cố hơng", việc sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật so sánh và đối chiếu . Việc kết hợp nhuần nhuyễn phơng thức biểu đạt trong tác phẩm . - Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt vµ c¶n thô c¸c t¸c phÈm tù sù . - Båi dìng t×nh c¶m yªu quª h¬ng . B. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: - Ch©n dung nhµ v¨n . - Tranh minh ho¹ cho nh©n vËt NhuËn Thæ . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : - Kể tên các tác giả, tác phẩm thơ Đờng đã học . * Giíi thiÖu bµi míi: - Gi¸o viªn giíi thiÖu ng¾n gän vÒ Lç TÊn . - Nói về đề tài viết về quê hơng ở các nhà thơ ( Hạ Tri Chơng, Lí Bạch ) rồi từ đó nói về tác phẩm "Cố Hơng" . Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu chung. Học sinh đọc chú thích . ? HiÓu g× vÒ t¸c gi¶ Lç TÊn . Gi¸o viªn bæ sung vÒ t¸c gi¶ .. ? Em biÕt g× vÒ t¸c phÈm "Cè H¬ng" .. ? Xác định thể loại của tác phẩm .. Giáo viên hớng dẫn học sinh đọc . - Học sinh tóm tắt truyện - đọc những. I. T×m hiÓu chung . 1. T¸c gi¶ : - Lç TÊn ( 1881 - 1936 ) . - Lµ nhµ t tëng, nhµ v¨n ho¸ lín . - Nhµ v¨n g¾n bã víi ND . - Sù nghiÖp : C¸ch m¹ng, v¨n ch¬ng . - T¸c phÈm næi tiÕng : AQ chÝnh truyÖn , Gµo thÐt , Bµng hoµng . 2. T¸c phÈm : "Cè H¬ng" lµ truyÖn ng¾n tiªu biÓu nhÊt cña tËp Gµo thÐt ( 1923 ) . - Lµ mét truyÖn ng¾n cã yÕu tè håi kÝ, nhng kh«ng ph¶i lµ håi kÝ -> kh«ng nªn đồng nhất nhân vật "tôi" với tác giả. 3. §äc - tãm t¾t truyÖn : * §oc : * Tãm t¾t :.

<span class='text_page_counter'>(150)</span> đoạn tiêu biểu, chú ý cách đọc đúng ng«n ng÷ nh©n vËt, biÓu thÞ t©m lÝ nh©n vËt . Häc sinh tãm t¾t . Líp nhËn xÐt, bæ sung . ? Xác định nội dung chính của tác phÈm ? ? TruyÖn kÓ theo tr×nh tù nµo ? ( Hµnh tr×nh chuyÕn vÒ quª cña t¸c gi¶) Cã thÓ chia thµnh mÊy chÆng .. * §¹i ý : C¶m xóc, suy nghÜ cña nhµ v¨n trong chuyến về thăm quê cuối cùng để rời nhµ ®i lªn thµnh phè . * Bè côc : 3 phÇn * Gi¶i thÝch tõ khã :. II. Ph©n tÝch : * Nh©n vËt : - Anh TÊn ( t«i ) . - NhuËn Thæ . Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích. - ChÞ Hai D¬ng . ? TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo ? Nh©n vËt nµo lµ chÝnh ? nh©n vËt nµo lµ - Th»ng bÐ Hoµng . - Th»ng bÐ Thuû Sinh . nh©n vËt trung t©m . - Bµ mÑ, nh÷ng ngêi lµng . ? Chỉ ra 2 hình ảnh nghệ thuật rất đặc * Hai h×nh ¶nh nghÖ thuËt : H×nh ¶nh biÖt trong truyÖn . "Cố Hơng" và "Con đờng" . 1. C¶nh vËt vµ con ngêi quª h¬ng qua c¸i nh×n cña nh©n vËt "t«i" . a, C¶nh vËt: ? Dßng c¶m xóc vÒ con ngêi vµ c¶nh vËt quª h¬ng trong lßng nh©n vËt "t«i" HiÖn t¹i Håi øc có thống nhất từ đầu đến cuối truyện - Th«n xãm tiªu - §Ñp h¬n, nhng kh«ng ? ( kh«ng ) . ®iÒu, im l×m díi mê ¶o, kh«ng sao ? Phát hiện những đối tợng đợc phản bÇu trêi vµng óa, h×nh dung râ nÐt . ¸nh qua c¸i nh×n cña nh©n vËt "t«i" u ¸m, l¹nh lÏo ? T©m tr¹ng cña nh©n vËt "t«i" ë ®©y giữa đông . nh thÕ nµo ? V× sao l¹i nh vËy ? ? Cảnh vật quê hơng, con ngời đợc tác -> Cảm xúc tâm trạng của "tôi" : giả tái hiện bằng phơng thức nào là chủ Không nén đợc, lòng tôi se lại, buồn . yÕu ? -> Bút pháp nghệ thuật : tả qua đối chiÕu, miªu t¶, biÓu c¶m trùc tiÕp . b, H×nh ¶nh NhuËn Thæ ? H×nh ¶nh NhuËn Thæ xuÊt hiÖn tríc mÆt t«i so víi NhuËn Thæ 20 n¨m vÒ trHai m¬i n¨m tríc HiÖn nay íc kh¸c nhau nh thÕ nµo ? CËu bÐ khoÎ ¨n mặc rách r( Học sinh đọc ) m¹nh, nhanh íi , nghÌo khæ ( T×m chi tiÕt vÒ h×nh d¸ng, cö chØ, nhÑn, trang phôc ( mò, ¸o ... ) hành động, biểu hiện ) . đẹp đẽ, đeo vòng - Mắt b¹c . - Nãi chuyÖn tha - HiÓu biÕt nhiÒu bÈm . ? Nghệ thuật đối chiếu đợc sử dụng ở - Nãi chuyÖn tù => Tµn t¹, bÇn ®©y nh»m lµm næi bËt ®iÒu g× ?.

<span class='text_page_counter'>(151)</span> ? Nh©n vËt thÝm Hai D¬ng vµ NhuËn Thæ cã ®iÓm g× gièng nhau ? ? Em hiÓu g× vÒ x· héi Trung Quèc vµ t tëng nhµ v¨n qua c¸i nh×n vÒ con ngêi, quª h¬ng ? ? ThÝm Hai D¬ng nghÜ g× vÒ NhuËn Thổ bà có những hành động nh thế nµo ? -> HiÓu g× vÒ ngêi nh©n d©n Trung Quốc trong xã hội đó ? Học sinh đọc đoạn đầu . ? T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ khi ngåi trªn thuyÒn nh×n vÒ lµng, lÝ gi¶i lÝ do cña tâm trạng đó ? ? Biện pháp nghệ thuật đã đợc sử dụng ë ®o¹n nµy ? ? KÓ l¹i c¶nh gÆp gì vµ trß chuyÖn víi bµ mÑ, thÝm Hai ...... trß chuyÖn voÝ NhuËn Thæ ? ? Thái độ, tình cảm của nhân vật "tôi" diÔn biÕn qua nh÷ng c¶nh Êy nh thÕ nµo ?. ? KÓ l¹i ®o¹n cuèi . §äc ®o¹n "T«i nằm xuống ....... đến hết" . ? Trªn thuyÒn rêi quª, c¶m xóc t©m tr¹ng nh©n vËt "t«i" nh thÕ nµo ? ? "Tôi" nghĩ gì ? Sự đối chiếu. ? C¸c h×nh ¶nh : con thuyÒn ..... th»ng bÐ, NhuËn thæ gi÷a vên da, Con đờng có dụng ý nghệ thuật gì ? ? Qua diÔn biÕn t©m tr¹ng vµ t×nh c¶m cña nh©n vËt "t«i", ta cã thÓ nhËn thÊy. nhiªn, v« t . => Mét nh©n vËt Thổ đẹp đẽ, đầy søc sèng .. hèn -> Cuộc đời xuèng dèc, sa sót. => Tè c¸o x· héi Trung Quèc sa sót vÒ mọi mặt, lê án các thế lực đã tạo nên thực trạng đáng buồn ( trộm cắp, thuế, con đông .... ) -> Nh÷ng mÆt tiªu cùc n»m ngay trong t©m hån, tÝnh c¸ch cña ngêi d©n ( g¸nh nÆng tinh thÇn ) . 2. Nh÷ng suy nghÜ, c¶m xóc cña "t«i" a, Trên đờng về quê . - KÕt hîp kÓ, t¶, biÓu c¶m trùc tiÕp, so sánh đối chiếu giữa cảnh hiện tại và hồi øc . -> Không nén đợc, lòng tôi se lại buån . b, Nh÷ng ngµy ë nhµ . - Ng¹c nhiªn tríc sù xuÊt hiÖn cña thÝm Hai D¬ng, NhuËn Thæ . - §iÕng ngêi ®i tríc lêi chµo cña NhuËn Thæ . - Than thë cho gia c¶nh cña NhuËn Thæ . => Buån, ®au xãt tríc sù sa sót cña nh÷ng ngêi n¬i quª h¬ng . c, Trên đờng rời cố hơng : - Lßng kh«ng chót lu luyÕn, c¶m thÊy ngét ng¹t lÎ loi -> bøc bèi, ¶o n·o buån ®au thÊt väng nhøc nhèi . - Suy nghÜ vÒ quª h¬ng: thÕ hÖ trÎ ph¶i sống cuộc đời mới, cuộc đời tôi cha tõng sèng - Hình ảnh con đờng là biểu hiện một niềm tin vào sự thay đổi xã hội, tìm một đờng đi mới cho ngời dân Trung Quèc trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX . => T×nh yªu quª h¬ng s©u ®Ëm cña.

<span class='text_page_counter'>(152)</span> t×nh c¶m thèng nhÊt, b¶n chÊt s©u th¼m "t«i" : tuy buån ®au v× sù sa sót, nghÌo của "tôi" đối với cố hơng là gì ? nµn cña lµng quª nhng vÉn íc m¬, hy väng vµo t¬ng lai, vµo thÕ hÖ trÎ sÏ ®em Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết. đến những đổi thay cho quê hơng, sẽ đHọc sinh thảo luận ợc sống cuộc đời hạnh phúc trên quê hơng . ? Chủ đề của truyện ?. ? §Æc s¾c nghÖ thuËt. III. Tæng kÕt . 1. Chủ đề: Nh÷ng rung c¶m cña "t«i" tríc sù thay đổi của làng quê -> p2 xã hội phong kiến , lễ giáo phong kiến -> đặt ra con đờng đi cho ngời nhân dân . 2. NghÖ thuËt : §Ëm chÊt håi kÝ, tr÷ t×nh . DiÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt, ph¬ng pháp đối chiếu .. Hoạt động 4: Hớng dẫn luyện tập. IV. LuyÖn tËp. ? Cảm nhận của em về hình ảnh "con đờng" trong truyện ngắn ? Trong "Cố Hơng" có hình ảnh con đờng với nghĩa đen : con đờng thuỷ, đờng sông đa nhân vật "tôi" về quê và "đa gia đình tôi" rời quê . - Hình ảnh " con đờng sông nớc " này cũng có ý nghĩa biểu trng cho sự thay đổi luân chuyển của cuộc sống, con ngời nh nớc, nh dòng chảy không ngừng của s«ng . - Hình ảnh " con đờng " xuất hiện ở cuối truyện trong suy nghĩ, liên tởng của nh©n vËt "t«i" . H×nh ¶nh nµy mang ý nghÜa biÓu tîng , kh¸i qu¸t triÕt lÝ vÒ cuéc sống con ngời , hiện tại đến tơng lai . Đó là con đờng đến tự do, hạnh phúc của con ngời, con đờng của tự thân hành động , dựng xây và hy vọng của con ngời . Con đờng không tự nhiên mà có mà do chính con ngời, nhiều ngời đi mãi đi nhiÒu, gãp phÇn t¹o dùng nªn . ? Em hiÓu h×nh ¶nh "Cè h¬ng" qua truyÖn ng¾n nµy nh thÕ nµo ? - Hình ảnh thu nhỏ của xã hội, đất nớc . - Sự thay đổi của cố hơng phản ánh điển hình sự biến đổi của xã hội Trung Quèc 20 n¨m ®Çu thÕ kØ XX . - Vấn đề bức thiết : Cần phải xây dựng cuộc đổi mới, những con đờng mới khác trớc , tốt đẹp hơn trớc cho các thế hệ tơng lai . Hoạt động 5: Hớng dẫn học ở nhà. - Nắm đợc nghệ thuật kể chuyện và ý nghĩa lớn lao trong t tởng của nhà văn . - ChuÈn bÞ : ¤n tËp TLV ..

<span class='text_page_counter'>(153)</span> TiÕt 79-80. ¤n tËp TËp lµm v¨n A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh nắm đợc các nội dung chính của phần TLV trong ngữ văn 9 thấy đợc tính chất thích hợp của chúng với văn bản chung . - Thấy đợc tính kế thừa và phát triển của các nội dung TLV học ở lớp 9 bằng cách so sánh với nội dung các kiểu văn bản đã học ở lớp dới . B. Chuẩn bị đồ dùng: C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò: ? Kể tên các kiểu văn bản đã học từ lớp 6 -> lớp 9 và nêu đặc điểm từng văn bản ( 5 kiểu văn bản - 5 phơng thức biểu đạt ) . * Bµi míi : Néi dung «n tËp . Hoạt động 1: Tổ chức ôn tập các I. C¸c kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu kiÓu v¨n b¶n đạt có liên quan ở lớp 9 . 1. ThuyÕt minh : Học sinh đọc câu hỏi số 1. ? H·y t×m c¸c vÝ dô minh ho¹ cho c¸c - ThuyÕt minh kÕt hîp víi miªu t¶ . - ThuyÕt minh kÕt hîp víi lËp luËn . tõng kiÓu v¨n b¶n ? ( §èi tîng thuyÕt minh nµo cÇn kÕt hîp víi miªu t¶? §èi tîng thuyÕt minh nµo cÇn kÕt hîp 2. Tù sù : víi gi¶i thÝch ? ) ? V¨n b¶n tù sù kÓ ë ng«i kÓ sè mÊy - Tù sù kÕt hîp víi biÓu c¶m vµ miªu t¶ cÇn chó ý miªu t¶ néi t©m . V× sao v¨n néi t©m . - Tù sù kÕt hîp víi nghÞ luËn . tù sù cÇn miªu t¶ néi t©m . Hoạt động 2: Ôn về văn miêu tả và 3. Một số đặc điểm cần chú ý về văn thuyÕt minh vµ miªu t¶ . thuyÕt minh . ? V¨n thuyÕt minh vµ miªu t¶ kh¸c nhau nh thÕ nµo ? Khi thuyÕt minh cÇn miªu t¶ ph¶i chó ý ®iÒu g× .. Miªu t¶ - Cã h cÊu tëng tîng, kh«nh nhÊt định phải trung thµnh víi sù vËt . - Dïng nhiÒu so s¸nh, liªn tëng .. ThuyÕt minh - Trung thµnh víi đặc điểm của đối tîng, sù vËt .. - Bảo đảm tính kh¸ch quan, KH, Ýt dïng tëng tîng, - Ýt dïng sè liÖu so s¸nh . cô thÓ chi tiÕt . - Dïng nhiÒu sè.

<span class='text_page_counter'>(154)</span> liÖu cô thÓ chi tiÕt . - Dïng nhiÒu trong s¸ng t¸c v¨n ch¬ng, nghÖ thuËt . - Ýt tÝnh khu«n mÉu . - §a nghÜa .. - øng dông trong nhiÒu t×nh huèng cuéc sèng, v¨n ho¸, khoa häc . - Thêng theo mét sè yªu cÇu gièng nhau . - §¬n nghÜa.. 4. Đối thoại, độc thoại nội tâm . ? Thế nào là độc thoại, đối thoại, độc tho¹i néi t©m ? ? Vai trß vµ h×nh thøc thÓ hiÖn cña c¸c yÕu tè nµy trong v¨n b¶n tù sù . ? Nªu vÝ dô ? * Bµi tËp : T¸c phÈm " Cè H¬ng " ? Trong " Cè H¬ng " cã ®o¹n v¨n nµo - §o¹n v¨n miªu t¶ NhuËn Thæ trong kÝ øc cña nh©n vËt " t«i " vµ NhuËn Thæ miêu tả ? Chỉ ra đối tợng miêu tả ? ? §o¹n v¨n nµo sö dông thuyÕt minh ? trong hiÖn t¹i . - §o¹n thuyÕt minh kÕt hîp víi gi¶i Cách thuyết minh đó nh thế nào ? thÝch vÒ tªn cña NhuËn Thæ . -> Tín ngỡng, mê tín trong cách đặt tên ? PhÇn thuyÕt minh cña v¨n b¶n trªn cã cña ngêi nh©n d©n Trung Quèc . t¸c dông g× trong v¨n b¶n tù sù ? ( Muèn chØ ra nÐt tiªu cùc nµo ë ngêi d©n Trung Quèc ? ) II. §Æc ®iÓm v¨n tù sù. Hoạt động 2: Ôn tập văn bản tự sự . 1. Nh÷ng néi dung liªn quan : Giáo viên cho học sinh đọc câu hỏi 1, 2 - Miêu tả trong tự sự . SGK trang 220 . Häc sinh th¶o luËn - NghÞ luËn trong tù sù . - BiÓu c¶m trong tù sù . theo gîi ý cña gi¸o viªn . ? Nêu vai trò tác dụng của miêu tả, - Trong văn bản ( tự sự ) có đủ các yếu biÓu c¶m, nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù tè miªu t¶, biÓu c¶m, lËp luËn mµ vÉn gọi đó là văn bản tự sự . Vì : sù. - C¸c yÕu tè miªu t¶, lËp luËn, biÓu LÊy vÝ dô minh ho¹ . c¶m chØ lµ hç trî nh»m lµm næi bËt ph¬ng thøc chÝnh . - Gäi tªn v¨n b¶n -> c¨n cø vµ ph¬ng thức biểu đạt chính . - Thùc tÕ khã cã mét v¨n b¶n nµo chØ.

<span class='text_page_counter'>(155)</span> vận dụng một hình thức biểu đạt . * Gi¸o viªn chuÈn bÞ b¶ng phô cho häc sinh lªn diÔn vµ gäi c¸c em nhËn xÐt. KiÓu v¨n STT C¸c yÕu tè kÕt hîp b¶n chÝnh ThuyÕt Tù sù Miªu t¶ LËp luËn BiÓu c¶m §iÒu hµnh minh 1. Tù sù x x x x 2. Miªu t¶ x x x 3. BiÓu c¶m x x x 4. ThuyÕt minh x x 5. §iÒu hµnh 6. LËp luËn x x x Giáo viên nêu câu hỏi . Học sinh trao đổi và trình bày, lớp bổ sung . ( V× c¸c em ®ang rÌn kÜ n¨ng, cßn t¸c phÈm v¨n häc lµ thÓ hiÖn sù s¸ng t¹o råi ) . C©u 11: Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm . VD : Độc thoại, đối thoại -> hiểu sâu hơn về " Truyện Kiều ", " Làng " . Câu 12: Kiến thức và kĩ năng về tác phẩm tự sự của phần đọc hiểu văn bản và phÇn tiÕng viÖt -> gióp häc sinh häc tèt h¬n khi lµm v¨n kÓ chuyÖn dïng ng«i kÓ, ngêi kÓ chuyÖn, dÉn d¾t x©y dùng vµ miªu t¶ nh©n vËt, sù viÖc . Hoạt động 3: Hớng dẫn học ở nhà . - ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh vÒ lÔ héi mïa xu©n . - Lấy ví dụ để phân tích khả năng tích hợp tác dụng . - ChuÈn bÞ bµi kiÓm tra häc kú I . * Rót kinh nghiÖm :. Ngµy ........... th¸ng .......... n¨m 200........ TiÕt 81. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3. A. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh củng cố nâng cao kiến thức đã học ở kĩ năng làm văn tự sự . Tự đánh giá trình độ , năng lực của bản thân về kĩ năng xây dựng cốt truyện , nhân vật , xây dựng ngôn ngữ nhân vật trong kể truyện đời thờng và trí tởng tợng của häc sinh. B. Chuẩn bị đồ dùng: Bµi kiÓm tra cña häc sinh + b¶ng ch÷a lçi. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1 :.

<span class='text_page_counter'>(156)</span> I. X©y dùng dµn bµi cho bµi v¨n. Giáo viên chép đề lên bảng : Đề bài: Nhân ngày 20 - 11 kể cho các bạn nghe về một kỉ niệm đáng nhớ gi÷a m×nh vµ thÇy c« gi¸o cò . Học sinh phân tích đề : * Yªu cÇu : - Bµi viÕt cã bè côc râ rµng. - ThÓ lo¹i v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m, yÕu tè nghÞ luËn. - C©u truyÖn ph¶i cã yÕu tÝnh trung thùc, cã tÝnh gi¸o dôc , cã søc thuyÕt phôc. Häc sinh th¶o luËn x©y dùng dµn ý. Gi¸o viªn chiÕu dµn ý ( nh tiÕt 68, 69 ) - Häc sinh tù nhËn xÐt bµi lµm cña m×nh th«ng qua dµn ý . II. Hoạt động 2 : Nhận xét bài của học sinh. 1, ¦u ®iÓm : Gi¸o viªn nhËn xÐt u ®iÓm, ®a ra nh÷ng ®o¹n c©u v¨n tiªu biÓu cụ thể để tuyên dơng : Thu, Trang, Nhung... - Bè côc râ rµng, biÕt t¹o t×nh huèng gÆp gì tù nhiªn. - Kể lại việc gặp gỡ ngắn gọn, tình cảm thân mật , nêu đợc lời phát biểu của m×nh. - BiÕt t¹o ra lêi tho¹i cô thÓ ch©n thËt. 2, Tån t¹i : - Mét sè em t¹o t×nh huèng gîng Ðp... - V¨n viÕt cha trong s¸ng, ch©n thËt. - Nhiều bài cha đa đợc yếu tố miêu tả, nghị luận vào . Vì vËy bµi viÕt cßn hêi hît : Nam, Tïng, NghÜa..... III. Tr¶ bµi vµ ch÷a lçi : 1, Lçi chÝnh t¶. 2, Lçi dïng tõ. 3, Lỗi diễn đạt. * Híng dÉn häc ë nhµ : Häc sinh vÒ tiÕp tôc söa ch÷a lçi, rót kinh nghiÖm .. TiÕt 82 - 83 : KiÓm tra tæng hîp häc k× I. §Ò A. I. Tr¾c nghiÖm ( 1®) 1. V× sao c¸ct¸c gi¶ vèn trung thµnh víi triÒu Lª nhng vÉn viÕt rÊt ch©n thùc vµ hay vÒ Quang Trung? A. V× hä t«n träng lÞch sö B. V× häc cã ý thøc d©n téc C. V× hä lu«n ñng hé kÎ m¹nh D. Cả A và B đều đúng 2. Dòng nào nói không đúng về nghệ thuật của truyện Kiều? A. Sö dông ng«n ng÷ d©n téc vµ thÓ th¬ lôc b¸t mét c¸ch ®iªu luyÖn..

<span class='text_page_counter'>(157)</span> B. tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc theo ch¬ng håi. C. nghÖ thuËt miªu t¶ thiªn nhiªn tµi t×nh D. NghÖ thuËt kh¾c häc tÝnh c¸ch vµ miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt s©u s¾c. II. Tù luËn ( 8®) 1. ChØ râ c¸i hay cña BPTT nghÖ thuËt trong hai c©u th¬ sau: “ Mặt trời đội biển nh màu mới M¾t c¸ huy hoµng mu«n dÆm ph¬i”. (Đoàn thuyền đánh cá - Huy cận) 2. Đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngng Bích” là một bức tranh tâm tình đầy xúc động. Em h·y lµm râ. (1 ®iÓm tr×nh bµy) §Ò B. I. Tr¾c nghiÖm. ( 1®) 1. T¸c dông cña viÖc nh¾c l¹i bèn lÇn côm tõ “ buån trong” trong t¸m c©u th¬ cuèi ®o¹n trÝch “ KiÒu ë lÇu Ngng BÝch” lµ g×? A. Nhấn mạnh tâm trạng đau đớn của Kiều. B. T¹o ©m hëng trÇm buån cho c¸c c©u th¬. C. Nhấn mạnh sự ảm đạm của cảnh vật thiên nhiên. D. Nhấn mạnh những hoạt động khác nhau của Kiều. 2. Nhận định nào nói đúng nghĩa gốc của từ “ Đồng chí”. A. Lµ nh÷ng ngêi cã cïng mét gièng nßi B. Là những ngời sống cùng một thời đại C. Lµ nh÷ng ngêi cïng theo mét t«n gi¸o D. Lµ nh÷ng ngêi cïng mét chÝ híng chÝnh trÞ. II. Tù luËn ( 8®) 1. ChØ râ c¸i hay cña BPTT nghÖ thuËt trong hai c©u th¬ sau: “ MÆt trêi xuèng biÓn nh hßn löa Sóngđã cài then đêm sập cửa” (Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận) 2. Ngßi bót t¶ ngêi vµo bËc thÇy cña NguyÔn Du qua ®o¹n trÝch “ ChÞ em Thóy KiÒu”.. TiÕt 84 - 85 : Những đứa trẻ.. M¸c Xim Gorki. A. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : - BiÕt rung c¶m víi nh÷ng t©m hån tuæi th¬ trong tr¾ng, sèng thiÕu t×nh th¬ng vµ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña Gorki trong ®o¹n trÝch tiÓu thuyÕt tù thuËt nµy. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô nh÷ng v¨n b¶n tù sù vµ häc tËp c¸ch viÕt v¨n tù sù ng«i kÓ sè 1..

<span class='text_page_counter'>(158)</span> B. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : Ng«i kÓ chuyÖn sè 1 cã t¸c dông g× ? * Bµi míi : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I. Tìm hiểu chung. chung. 1. T¸c gi¶ : Học sinh đọc chú thích tác giả. - Nhµ v¨n Nga næi tiÕng. Gi¸o viªn bæ sung. - Cuộc đời gặp nhiều gian truân, có tuổi thơ cay đắng thiếu tình thơng. - Lµ ngêi më ®Çu cho v¨n häc c¸ch m¹ng Nga thÕ kØ XX. - Vừa lao động vừa sáng tác rất nhiều. ? HiÓu g× vÒ xuÊt xø ®o¹n trÝch vµ t¸c 2. T¸c phÈm : phÈm tù truyÖn cña Gorki. - Trong " Thêi th¬ Êu " -> cuèn ®Çu Gi¸o viªn gi¶i thÝch vµ tãm t¾t t¸c trong bé ba t2 tù truyÖn. phÈm ( SGV ). 3. §äc, t×m hiÓu bè côc : Giáo viên hớng dẫn đọc - Giáo viên a, Đọc. nêu tóm tắt phần trích - Học sinh đọc mét vµi ®o¹n. ? §o¹n trÝch cã bè côc mÊy phÇn? Néi b, Bè côc : 3 phÇn. dung tõng phÇn. - T×nh b¹n trong tr¾ng. - T×nh b¹n bÞ cÊm ®o¸n. - T×nh b¹n tiÕp diÔn. ? Chuyện đợc kể theo ngôi kể thứ => Kể theo trình tự thời gian. mÊy? ( Ng«i thø nhÊt - Ali«sa ) II. Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân II. Phân tích . tÝch. ? Em hiểu gì về hoàn cảnh của những 1. Những đứa trẻ sống thiếu tình thđứa trẻ? ¬ng . - Häc sinh tãm t¾t v¨n b¶n . - A li-«sa : bè mÊt ë víi bµ ngo¹i . - 3 đứa con ông đại tá : mẹ mất sống ? T×m ra ®iÓm gièng vµ ®iÓm kh¸c víi bè vµ g× ghÎ ( quý téc ) . nhau trong hoµn c¶nh xuÊt hiÖn cña -> §Òu sèng thiÕu t×nh th¬ng, thuéc c¸c chóng? giai cÊp kh¸c nhau . ? Quan hệ giữa hai gia đình nh thế - Bọn trẻ quen nhau tình cờ . Ali ôsa nµo? T¹i sao bän trÎ l¹i ch¬i th©n víi cøu th»ng em bÞ ng· xuèng giÕng -> nhau. chóng ch¬i th©n víi nhau v× cã c¶nh.

<span class='text_page_counter'>(159)</span> ngé gièng nhau . ? §äc truyÖn tù thuËt nµy em c¶m nhËn t×nh b¹n gi÷a bän trÎ nh thÕ nµo ? T¹i sao nhµ v¨n l¹i cã thÓ kh¾c ghi s©u s¾c => T×nh b¹n trong s¸ng hån nhiªn . -> Tác giả nhớ lại tuổi thơ cay đắng, và kể lại xúc đọng nh vậy? nhng đôi khi cũng có những khoảnh kh¾c ngät ngµo cña m×nh . 2. Nh÷ng quan s¸t vµ nhËn xÐt tinh tÕ cña Ali «sa . ? Tìm những đoạn văn câu văn thể hiện - Khi mấy đứa trẻ k/c mẹ chết :" Chúng sù quan s¸t tinh tÕ cña Ali«sa nh×n ngåi s¸t vµo nhau nh nh÷ng chó gµ con nhận về những đứa trẻ? " -> sù so s¸nh chÝnh x¸c khiÕn ta liªn ? Ph©n tÝch nh÷ng c¶m nhËn, nhËn xÐt tëng c¶nh lò gµ con sî h·i co côm vµo b»ng nh÷ng c©u v¨n giµu h×nh ¶nh so nhau khi nh×n thÊy diÒu h©u . -> Sù c¶m th«ng cña Ali «sa víi næi bÊt s¸nh cña nhµ v¨n? h¹nh cña c¸c b¹n nhá . ( Học sinh thảo luận theo 2 nhóm ) - - Khi đại tá bất chợt xuất hiện " Chúng lÆng lÏ bíc ra khái xe vµ ®i vµo nhµ Häc sinh b¸o c¸o nhËn xÐt . khiến tôi lại nghĩ đến những con ngỗng Gi¸o viªn tæng hîp, kÕt luËn. ........" -> So s¸nh chÝnh x¸c thÓ hiÖn dáng dấp của bọn trẻ và thể hiện đợc tác giả với nội tâm của chúng đồng thời c¶m th«ng víi cuéc sèng thiÕu t×nh th¬ng cña c¸c b¹n . 3. Chuyện đời thờng và vờn cổ tích ? Chuyện đời thờng, vờn cổ tích lồng - Chi tiết bọn trẻ nhắc đến dì ghẻ -> Ali vào nhau trong nghệ thuật kể truyện ôsa liên tởng đến nhân vật mụ gì ghẻ của Gorki nh thế nào qua các chi tiết độc ác trong truyện cổ tích -> Trí tởng liên quan đến những ngời mẹ và những tợng phong phú và sự lo lắng thơng các b¹n . ngêi bµ trong bµi v¨n nµy ? ? Nh÷ng c©u v¨n biÓu c¶m cña Ali«sa - Chi tiÕt ngêi " mÑ thËt " Ali «sa l¹c ngay vào thế giới cổ tích -> động viên khi liªn tëng vÒ mÑ cã t¸c dông g×? c¸c b¹n vµ nçi thÊt väng trÎ th¬ -> khao kh¸t t×nh yªu th¬ng cña mÑ . - H×nh ¶nh ngêi bµ nh©n hËu kÓ chuyÖn cho ch¸u nghe, kh¸i qu¸t " cã lÏ t×nh cảm những ngời bà đều tốt " chúng kể vÒ ngµy tríc, tríc kia, cã lóc . => Nhí nhung hoµi niÖm nh÷ng ngµy sống tơi đẹp . => YÕu tè cæ tÝch lµm cho truyÖn ®Çy ? V× sao trong c©u chuyÖn Ali«sa ( nhµ chÊt th¬ -> íc mong h¹nh phóc yªu th-.

<span class='text_page_counter'>(160)</span> văn ) không nhắc tên đến bộn trẻ nhà đại tá? ( câu truyện thêm kết quả, đậm đà màu sắc cổ tích ). Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết luyện tập. Học sinh đọc to ghi nhớ.. Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà. - KÓ chuyÖn vÒ t×nh b¹n cña em. - ¤n tËp cuèi k×. * Rót kinh nghiÖm.. ơng của trẻ thơ hồn hậu đáng yêu III. Tæng kÕt - luyÖn tËp . 1. Ghi nhí : - Chủ đề : Tình bạn thân thiết giữa chú bé Ali ôsa với 3 đứa trẻ hàng xóm sông, thiÕu t×nh th¬ng, bÊt chÊp c¶n trë cña ngêi lín . - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn : + Tù thuËt . + So s¸nh chÝnh x¸c . + Đối thoại ngắn gọn, sinh động, phù hîp víi t©m lÝ nh©n vËt . + §êi thêng, cæ tÝch lång vµo nhau . 2. LuyÖn tËp : C©u 1 SGK ..

<span class='text_page_counter'>(161)</span> Thø....... ngµy ...... th¸ng ...... n¨m 200..... TiÕt 91-92. Bàn về đọc sách - Chu Quang TiÒm -. A . Mục tiêu cần đạt : - Hiểu đợc sự cần thiết của việc đọc sách và phơng pháp đọc sách qua bài nghÞ luËn s©u giµu tÝnh thuyÕt phôc cña Chu Quang TiÒm . - RÌn luyÖn thªm c¸ch viÕt v¨n nghÞ luËn qua viÖc lÜnh héi bµi NL s©u , sinh động , giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm . B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß : - Mét vµi ch¬ng tr×nh " Mçi ngµy mét cuèn s¸ch " trong thêi gian gÇn ®©y. C . Tiến hành các hoạt động dạy học trên lớp : * Bµi cò : Gi¸o viªn giíi thiÖu ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n kú II . * Bµi míi : Chu Quang TiÒm ( 1897 - 1986 ) lµ nhµ mÜ häc vµ lý luËn v¨n häc næi tiÕng của Trung Quốc . Trong các công trình nghiên cứu của mình , ông đã nhiều lần lu tâm đến việc đọc sách . Bài nghị luận "Bàn về đọc sách " là lời tâm huyết của tác giả muốn truyền lại cho đời sau những kinh nghiệm đọc sách có hiệu quả nhất trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ lµm viÖc cña mçi ngêi . Hoạt động của học sinh ( Díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn ) Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n . ? Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Chu Quang Tiềm và văn bản " Bàn về đọc s¸ch ". Giáo viên hớng dẫn đọc - học sinh đọc ? Xác định thể loại của văn bản . ? Dựa vào những yếu tố nào để xác định ?. Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m tõ khã cña häc sinh . ? Dùa vµo bè côc cña v¨n b¶n h·y tãm t¾t c¸c luËn ®iÓm cña t¸c gi¶ khi triÓn khai vấn đề nghị luận ấy ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích . Học sinh đọc đoạn đầu . ? Qua lêi bµn cña Chu Quang TiÒm , em thÊy s¸ch cã tÇm quan trong nh thÕ nµo ?. Kết quả các hoạt động - Nội dung bµi häc I . T×m hiÓu chung : 1 . T¸c gi¶ - t¸c phÈm : - Chu Quang TiÒm ( 1897 - 1986 ) : nhµ mÜ häc , lÝ luËn v¨n häc næi tiÕng Trung Quèc . - " Bàn về đọc sách " trích " Danh nhân Trung Quèc bµn vÒ niÒm vui næi buån của việc đọc sách " xuất bản 1995 . 2 . §äc : Râ rµng , m¹ch l¹c , ... 3 . ThÓ lo¹i : - V¨n b¶n nghÞ luËn : ( lËp luËn gi¶ thiết 1 vấn đề xã hội ) -> Tầm quan trọng của việc đọc sách và phơng pháp đọc sách nh thế nào để có hiệu quả . - Dùa vµo hÖ thèng luËn ®iÓm , c¸ch lËp luËn vµ tªn v¨n b¶n . 4 . Gi¶i nghÜa tõ khã : Häc vÊn vµ häc thuËt . 5 . Bè côc : - LuËn ®iÓm 1 : ( 2 ®o¹n v¨n ®Çu ) : Khẳng định tầm quan trọng và sự cần thiết của việc đọc sách . - LuËn ®iÓm 2 : ( ®o¹n v¨n thø 3 ) : C¸c khã kh¨n , nguy h¹i dÔ gÆp cña viÖc đọc sách trong tình hình hiện nay . - LuËn ®iÓm 3 : ( 3 ®o¹n v¨n cuèi ) : Bàn về phơng pháp đọc sách . II . Ph©n tÝch : 1 . TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña việc đọc sách . * TÇm quan träng lín lao cña s¸ch trªn.

<span class='text_page_counter'>(162)</span> con đờng phát triển nhân loại , vì : + Sách đã ghi chép ...... tích luỹ qua từng thời đại . + Nh÷ng cuèn s¸ch cã gi¸ trÞ ........ häc thuËt cña nh©n lo¹i . ? Từ đó em thấy mối quan hệ giữa đọc + Sách trở thành kho tàng quý báu .... s¸ch vµ häc vÊn ra sao ? n¨m nay . * Đọc sách là con đờng quan trọng của häc vÊn ( Häc vÊn lµ thµnh qu¶ tÝch luü ? Vậy việc đọc sách có ý nghĩa gì ? l©u dµi cña nh©n lo¹i ) . * Đọc sách là để chuẩn bị hành trang , thực lực về mọi mặt để con ngời có thể tiếp tục tiến xa trên con đờng học tập , ? Trong thời đại hiện nay , để trau dồi phát hiện thế giới . học vấn , ngoài con đờng đọc sách còn có những con đờng nào khác ? - Häc sinh tù béc lé . ? Em hiểu câu " Có đợc sự chuẩn bị nh thÕ ....... nh»m ph¸t hiÖn thÕ giíi míi " nh thÕ nµo ? Học sinh đọc đoạn văn 3 . ? Muốn tích luỹ học vấn , đọc sách có 2 . Cách lựa chọn sách khi đọc : hiÖu qu¶ , t¹i sao tríc tiªn cÇn biÕt lùa - Trong t×nh h×nh hiÖn nay , s¸ch cµng chọn sách mà đọc ? nhiều , việc đọc sách càng không dễ . Học giả Chu Quang Tiềm đã chỉ rõ ngời đọc đứng trớc 2 điều nguy hại sau : + S¸ch nhiÒu khiÕn ta ........ kh«ng biÕt nghiÒn ngÉm . + Sách nhiều khiến ngời đọc ........ có Ých . ? Theo tác giả , nên chọn sách dể đọc -> Cách chọn sách : nh thÕ nµo ? + Không tham đọc nhiều .......... phải chọn cho tinh , đọc kĩ những quyển nào thùc sù cã gi¸ trÞ , cã lîi cho m×nh . Tác giả đã khẳng định " Trên đời kh«ng cã häc vÊn nµo lµ c« lËp , t¸ch rêi häc vÊn kh¸c " . V× thÕ " Kh«ng biÕt réng , kh«ng th«ng tho¸t th× kh«ng thÓ n¾m gän " - chøng tá , sù tõng tr¶i cña 1 häc gi¶ lín . 3 . Phơng pháp đọc sách : Học sinh đọc đoạn cuối . * Cách đọc đúng đắn : Giáo viên : Việc biết lựa chọn sách để - Đọc kĩ , đọc nhiều lần , đến thuộc đọc đã là một quan điểm quan trọng lòng . thuộc phơng pháp đọc sách . Cùng vấn - Đối với sự say mê , ngẫm nghĩ , suy đề này Chu Quang Tiềm còn bàn cụ thể nghĩ sâu xa , tích luỹ ....... về cách đọc sách . Em hãy phân tích lời - Đọc - hiểu : Có nhiều chách đọc : đọc bàn của tác giả về phơng pháp đọc sách to , đọc thành tiếng , đọc thầm , đọc . bằng mắt , đọc 1 lần , đọc nhiều lần ..... * Mèi quan hÖ gi÷a häc vÊn ph¸t triÓn và học vấn chuyên môn với việc đọc s¸ch : ? Luận điểm này đợc tác giả triển khai - Bác bỏ quan niệm chỉ chú ý đến học nh thÕ nµo ? ý nghÜa gi¸o dôc s ph¹m vÊn chuyªn m«n mµ l·ng quªn häc vÊn cña luËn ®iÓm nµy lµ ë chæ nµo ? ph¸t triÓn . Mµ ®©y lµ 1 chØnh thÓ tù nhiªn . - §äc s¸ch lµ häc tËp tri thøc , rÌn luyÖn tÝnh c¸ch , chuyÖn häc lµm ngêi chø kh«ng ph¶i lµm con mät s¸ch ..

<span class='text_page_counter'>(163)</span> Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết Luyện tập . Bµi viÕt nµy cã tÝnh thuyÕt phôc cao . Theo em điều ấy đợc tạo nên từ những yÕu tè c¬ b¶n nµo ? Häc sinh th¶o luËn .. Tæng kÕt - LuyÖn tËp : 1 . Bè côc : §©y lµ bµi nghÞ luËn rÊt chặt chẽ , hợp lý , các ý kiến đợc dẫn dắt nhẹ nhàng , tự nhiên , sinh động . 2 . Néi dung : C¸c lêi bµn , c¸ch tr×nh bày của tác giả vừa đạt lí , thấu tình -> là một học giả có uy tín . -> nhận xét đa ra xác đáng thuyết phục . Đồng thời t¸c gi¶ tr×nh bµy b»ng c¸ch ph©n tÝch cô thÓ b»ng giäng trß chuyÖn , t©m t×nh khiến ngời đọc tiếp nhận mọtt cách nhẹ nhµng , thÊm thÝa . 3 . VÒ c¸ch viÕt : T¸c gi¶ sö dông tõ ng÷ hãm hØnh , giµu h×nh ¶nh , giµu chÊt th¬ . 4 . Ghi nhớ : Học sinh đọc to ghi nhớ s¸ch gi¸o khoa .. Hoạt động 4 - Hớng dẫn học ở nhà : - Học sinh đọc thuộc ghi nhớ . Nắm nội dung bài học . - Qua văn bản " Bàn về đọc sách " em thu hoạch thấm thía nhất ở điểm nào ? vì sao ? ( ViÕt thµnh mét ®o¹n v¨n ng¾n ) . - So¹n bµi " TiÕng nãi v¨n nghÖ " . TiÕt 93. Khëi ng÷ . A . Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh nhËn biÕt khëi ng÷ víi chñ ng÷ cña c©u . - Nhận biết công dụng của khởi ngữ là nêu đề tài của câu chứa nó . - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn khëi ng÷ vµ vËn dông khëi ng÷ trong nãi , viÕt . B . Chuẩn bị đồ dùng dạy học : Hoạt động 1 : Hình thành kiến thức vÒ khëi ng÷ . Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi c¸c VD ë phÇn I 1, Học sinh đọc yêu cầu của mục 1 : ? Ph©n biÖt c¸c tõ ng÷ in ®Ëm víi chñ ng÷ trong c©u sau vµ quan hÖ víi vÞ ng÷ .. I . §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña khëi ng÷ trong c©u . * Ví dụ : 1 , xác định CN trong các câu a. " Anh " in ®Ëm : kh«ng lµ CN Anh kh«ng in ®Ëm : lµ CN . b. " T«i " -> lµ CN . c. " Chóng ta " - > lµ CN . 2 , Ph©n biÖt c¸c tõ ng÷ in ®Ëm víi CN . * Vị trí : Các từ ngữ in đậm đứng trớc CN . * Quan hÖ víi VN : C¸c t÷ ng÷ in ®Ëm kh«ng cã quan hÖ trùc tiÕp víi VN theo quan hÖ C - V .. ? Những từ ngữ đứng trớc CN , dùng để nêu lên đề tài đợc nói đến trong câu -> lµ khëi ng÷ . ? VËy em hiÓu khëi ng÷ lµ g× ? * Bµi häc : + ? Nêu đặc điểm ? Vai trò của khởi 1 . Khởi ngữ ( đề ngữ , TP khởi ý ) : là ng÷ trong c©u ? thành phần câu đứng trớc CN . 2 . Vai trß cña khëi ng÷ trong c©u : Nêu lên đề tài đợc nói đến trong câu VD : ë c©u a, b , c vai trß cña khëi ng÷ chøa nã . lµ :.

<span class='text_page_counter'>(164)</span> a, " Anh " 1 -> nêu lên đối tợng đợc nói tíi trong c©u . b , " Giàu " 1 : nêu lên sự việc đợc nói tíi trong c©u . c , Khëi ng÷ " VÒ ....... v¨n nghÖ " -> nêu lên đề tài của câu nói . ? VËy cã thÓ thªm nh÷ng quan hÖ tõ 3 . DÊu hiÖu nhËn biÕt : nµo tríc c¸c khëi ng÷ ? - Tríc khëi ng÷ cã thÓ thªm c¸c quan hệ tữ : về , đối với . Gi¸o viªn lu ý häc sinh : - Sau khëi ng÷ cã thÓ thªm trî tõ " th× " - Phân biệt khởi ngữ và bổ ngữ đảo . VD1 : Quyển sách này tôi đọc rồi -> B N đảo VD2 : Quyển sách này , tôi đọc nó rồi . -> Khëi ng÷ . - Ph©n biÖt khëi ng÷ vµ chñ ng÷ . VD1 : B«ng lóa nµy h¹t máng qu¸ . -> Chñ ng÷ VD2 : B«ng lóa nµy , h¹t máng qu¸ . -> Khëi ng÷ - Khëi ng÷ cã quan hÖ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp víi phÇn c©u cßn l¹i : + Quan hệ trực tiếp: Khởi ngữ có thể đợc lặp lại nguyên văn hoặc thay thế b»ng tõ ng÷ kh¸c . VD : Giµu , t«i còng giµu råi . + Quan hÖ gi¸n tiÕp : VD : KiÖn ë huyÖn , bÊt qu¸ m×nh tèt lễ, quan trên mới xử cho đợc . Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập . II . LuyÖn tËp : Bài tập 1 : Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1 : xác định khởi ngữ : a, " §iÒu nµy " b, " §èi víi chóng m×nh " c, " Mét m×nh " d, " Lµm khÝ tîng " e, " §èi víi ch¸u " Bµi tËp 2 : a, Lµm bµi , anh Êy cÈn thËn l¾m . b, Hiểu thì tôi hiểu rồi , nhng giải thì tôi cha giải đợc . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . 1 . Tìm thành phần khởi ngữ ở bài " Bàn về đọc sách " 2. So¹n bµi " PhÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp " . TiÕt 94 PhÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh hiÓu vµ biÕt vËn dông c¸c phÐp lËp luËn ph©n tÝch , tæng hîp trong bµi TLVNL ..

<span class='text_page_counter'>(165)</span> B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : Giấy khổ to , bút dạ để sinh hoạt nhóm C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hình thành khái niệm vÒ phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tæng hîp . Học sinh đọc văn bản " Trang phục ". I . TiÒm hiÓu phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tæng hîp . 1 . V¨n b¶n : " Trang phôc " . * PhÐp ph©n tÝch :. ? ë ®o¹n më ®Çu , bµi viÕt nªu ra mét loạt dẫn chứng về cách ăn mặc để rút ra nhận xét về vấn đề gì ? ( Trang phục đẹp và văn hoá ) . ? Hai luËn ®iÓm chÝnh trong v¨n b¶n lµ gì ? ( - Vấn đề văn hoá trong trang phục ; - vấn đề các quy tắc ngầm buộc mäi ngêi tu©n theo ) . ? Tác giả đã dùng phép lập luận nào để rút ra 2 luận điểm đó ? ( phép phân tÝch) . - HiÖn tîng 1 : Th«ng thêng trong ? Bài văn đã nêu ra những dẫn chứng gì doanh trại ........ mọi ngời -> Hiện tợng vÒ trang phôc ? này nêu vấn đề : cần ăn mặc chỉnh tề , đồng bộ . - HiÖn tîng 2 : Anh thanh niªn ®i t¸t níc .......... oang oang -> yªu cÇu ph¶i ¨n mÆc phï hîp víi hoµn c¶nh . - HiÖn tîng 3 : ¡n mÆc ph¶i phï hîp với đạo đức . Cái đẹp bao giờ cũng đi liÒn víi c¸i gi¶n dÞ . Ngêi cã v¨n ho¸ lµ ngời biết tự hoà mình vào cộng đồng nh thÕ . => Ph©n tÝch lµ phÐp lËp luËn tr×nh bµy ? Từ đó em hiểu phép lập luận phân từng bộ phận của 1 vấn đề và phơi bày tÝch lµ g× ? néi dung bªn trong cña sù vËt hiÖn tîng . Khi ph©n tÝch chóng ta cã thÓ gi¶ thiÕt , so sánh , đối chiếu . * PhÐp tæng hîp : ? Theo em bài viết đã dùng phép lập - Nguyên tắc thứ 2 của trang phục " Ăn luận gì để chốt lại vấn đề ? Câu văn mặc ra sao ......... toàn xã hội " . nào thể hiện điều đó . - Trang phục đẹp là trang phục đáp ứng ? Tõ tæng hîp quy t¾c ¨n mÆc nãi 3 yªu cÇu , 3 quy t¾c : cã phï hîp th× trên , bài viết đã mở rộng sang vấn mới đẹp , sự phù hợp với môi trờng , đề ăn mặc đẹp nh thế nào ? Nêu các phù hợp với hiểu biết , phù hợp với đạo điều kiện quy định cái đẹp của đức . trang phôc nh thÕ nµo ? ( Häc sinh => PhÐp tæng hîp : lµ rót ra c¸i chung th¶o luËn nhãm ) . từ những điều phân tích . Do đó không ? Qua bài đọc em hãy nêu vai trò của có phân tích thì không có tổng hợp . phép tổng hợp đối với bài nghị luận nh Lập luận tổng hợp thờng đợc đặt ở cuối ®o¹n hay cuèi bµi , ë phÇn kÕt luËn cña thÕ nµo ? mét phÇn hoÆc toµn bé v¨n b¶n . => Mục đích của phép lập luận phân tÝch vµ tæng hîp lµ nh»m ý nghÜa cña một sự vật hiện tợng nào đó . ? Mục đích của phép lập luận phân tích 2 . Ghi nhớ : SGK vµ tæng hîp lµ g× ?.

<span class='text_page_counter'>(166)</span> Học sinh đọc to ghi nhớ . Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập : II . LuyÖn tËp : Häc sinh lµm bµi tËp theo 4 nhãm . Bµi tËp 1 : §Ó l¸m s¸ng râ luËn ®iÓm " Häc vÊn .......... cña häc vÊn " t¸c gi¶ đã trình bày các luận cứ theo một thứ tự lôgíc : - Häc vÊn lµ c«ng viÖc cña toµn nh©n lo¹i - Học vấn sở dỉ đợc lu truyền lại cho đời sau là nhớ sách - Sách chứa đựng những học vấn quý báu của nhân loại - Nếu không đọc sách không tạo đợc điểm xuất phát vững chắc - NÕu xo¸ bá s¸ch sÏ trë thµnh nh÷ng kÎ l¹c hËu . Bµi tËp 2 : - Phân tích lý do phải chon sách để đọc : - §äc kh«ng cÇn nhiÒu mµ cÇn ph¶i tinh vµ kü - S¸ch cã nhiÒu lo¹i ( s¸ch chuyªn m«n , s¸ch thêng thøc ) nÕu kh«ng chän dÔ l¹c híng . - C¸c lo¹i s¸ch Êy ph¶i cã liªn quan víi nhau Bài tập 3 : Tầm quan trọng của đọc sách : - Không đọc thì không có điểm xuất phát cao ...... nhân loại . - Đọc không chọn lọc sách thì đời ngời ngắn ngủi không đọc xuể - Đọc ít mà kỹ quan trọng hơn đọc nhiều qua loa không có ích lợi gì Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà : ? Em hiÓu ph©n tÝch cã vai trß nh thÕ nµo trong lËp luËn ? Gîi ý : - Ph©n tÝch lµ mét thao t¸c b¾t buéc trong lËp luËn . Bëi kh«ng ph©n tÝch th× không lám sáng tỏ đợc luận điểm và không thuyết phục đợc ngời đọc ngời nghe . - Phân tích giúp ngời đoc , ngời nghe nhận thúc đúng , hiểu đúng vấn đề . Vì vËy cã ph©n tÝch th× cã tæng hîp (§©y lµ mèi quan hÖ biÖn chøng trongVBNL) . ? So¹n bµi tiÕp theo " LuyÖn tËp ph©n tÝch vµ tæng hîp " . TiÕt 95 LuyÖn tËp ph©n tÝch vµ tæng hîp . A . Mục tiêu cần đạt: - RÌn kü n¨ng nhËn diÖn v¨n b¶n ph©n tÝch vµ tæng hîp . - RÌn kü n¨ng viÕt v¨n b¶n ph©n tÝch vµ tæng hîp . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß: GiÊy khæ to , bót d¹ . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : ? Em h·y nªu vai trß cña phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp trong bµi v¨n nghÞ luËn . * Bµi míi : Hoạt động 1: Nhận diện văn bản ph©n tÝch . ( Häc sinh th¶o luËn b»ng 2 nhãm ) . Học sinh đọc kỹ 2 đoạn trích a, b trả lêi c©u hái : ? LuËn ®iÓm vµ tr×nh tù ph©n tÝch ë ®o¹n v¨n a ? ? LuËn ®iÓm vµ tr×nh tù ph©n tÝch ë ®o¹n v¨n b ? - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ vµo dÊu khæ to ( 5' ) . C¸c nhãm nhËn xÐt lÉn nhau gi¸o viªn kết luận vấn đề trên bảng .. I . NhËn diÖn v¨n b¶n ph©n tÝch . Bµi tËp 1 : * §o¹n v¨n a : - LuËn ®iÓm : " Th¬ hay ........ hay c¶ bµi " . - Trình tự phân tích : cái hay đợc thể hiÖn : + ë c¸c ®iÖu xanh ........ + ở những cử động ....... + ë nh÷ng vÇn th¬ ........ + ë c¸c ch÷ kh«ng non Ðp ...... * §o¹n v¨n b : KÕt hîp phÐp ph©n tÝch+ tæng hîp . - LuËn ®iÓm : " MÊu chèt cña sù.

<span class='text_page_counter'>(167)</span> Hoạt động 2 : Hớng dẫn thực hành phân tích một vấn đề . Học sinh đọc yêu cầu bài tập 2 . Giáo viên nêu vấn đề cho học sinh thảo luận theo đôi bạn các câu hỏi sau : ? Thế nào là học đối phó ? Qua loa ? ? Phân tích bản chất của lối học đối phã vµ nªu t¸c h¹i cña nã ? Häc sinh tr×nh bµy tríc líp , bæ sung , gi¸o viªn kÕt luËn .. Hoạt động 3 : Thùc hµnh ph©n tÝch mét v¨n b¶n .. thµnh ....... ®©u " . - Tr×nh tù ph©n tÝch : + Do nguyªn nh©n kh¸ch quan ( ®iÒu kiÖn cÇn ) : gÆp thêi , hoµn c¶nh , ®iÒu kiÖn häc tËp thuËn lîi , tµi n¨ng trêi phó .... + Do nguyªn nh©n chñ quan ( ®iÒu kiÖn đủ ) T2 kiên trì phấn đấu , học tập kh«ng mÖt mái , kh«ng ngõng trau råi phẩm chất đặc điểm tốt đẹp . - Tổng hợp vấn đề : " Rút cuộc ........ tốt đẹp " . II . Thực hành phân tích một vấn đề. Bµi tËp 2 : * Học qua loa , đối phó : 1 . Häc qua loa : + Häc kh«ng cã ®Çu cã ®u«i , kh«ng đến nơi đến chốn , cái gì cũng biết một tÝ nhng kh«ng cã kiÕn thøc c¬ b¶n , hÖ thèng ..... + Học để khoe mẽ , nhng thực ra đầu ãc rçng tuÕch , kh«ng d¸m tr×nh bµy chính kiến của mình về các vấn đề có liênn quan đến học thuật . 2 . Học đối phó : - Là không lấy việc học làm mục đích , xem viÖc häc lµ phô . - Là học bị động , cốt đối phó với sự đòi hỏi của thầy cô , cha mẹ , thi cử ..... - Học đối phó thì kiến thức nông cạn , hêi hît .... -> ngµy cµng dèt n¸t , h hỏng , vừa lừa dối ngời khác , vừa tự đề cao m×nh -> nguyªn nh©n g©y ra hiÖn tîng " tiÕn sÜ giÊy " ®ang bÞ x· héi lªn ¸n gay g¾t . * Bản chất của lối học đối phó và tác h¹i cña nã: - B¶n chÊt : + Có hình thức của học tập : cũng đến lớp , cũng đọc sách , cũng có điểm thi , còng b»ng cÊp . + Kh«ng cã thùc chÊt : ®Çu ãc rçng tuếch , đến nổi " ăn không nên đọi ...... lêi " , hái g× còng kh«ng biÕt lµm viÖc g× còng háng . - T¸c h¹i : + Đối với xã hội : những kẻ học đối phã sÏ trë thµnh g¸nh nÆng l©u dµi cho xã hội về nhiều mặt trong kinh tế , t tởng , đạo đức , lối sống .... + Đối với bản thân : những kẻ học đối phã sÏ kh«ng cã høng thó häc tËp , do đó hiệu quả học tập ngày càng thấp . III . Ph©n tÝch mét v¨n b¶n . Bµi tËp 3 :.

<span class='text_page_counter'>(168)</span> Học sinh đa vào văn bản " Bàn về đọc sách " để lập dàn ý . Học sinh trình bày vµo giÊy khæ to , tr×nh bµy tríc líp . Häc sinh kh¸c nhËn xÐt , bæ xung . Giáo viên tổng hợp ý kiến đúng .. Dàn ý phân tích " Tại sao phải đọc s¸ch" . - Sách là kho tri thức đợc tích luỹ từ hµng ngh×n n¨m c¶u nh©n lo¹i , v× vËy bất kỳ ai muốn có hiểu biết đều phải đọc sách . - Tri thøc trong s¸ch bao gåm kiÕn thøc xã hội và kinh nghiệm thực tiễn đã đợc đúc kết , .......... nếu không đọc sẽ bị lạc hËu ...... - §äc s¸ch ta míi cµng thÊy kiÕn thøc của nhân loại thì mênh mông nh đại dơng , còn hiểu biết của ta chỉ là vài ba giọt nớc vô cùng nhỏ bé , từ đó chúng ta mới có trình độ khiêm tốn , ý chí cao trong häc tËp . Dùa vµo dµn ý nµy häc sinh viÕt thµnh => §äc s¸ch lµ v« cïng cÇn thiÕt , nh®o¹n v¨n theo yªu cÇu bµi tËp 4 . ng cũng phải biết chọn sách mà đọc và phải biết cách đọc mới có hiệu quả . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - Häc sinh hoµn thµnh bµi tËp 4 . - Tìm các câu danh ngôn về giáo dục , học tập , đọc sách . - So¹n bµi " TiÕng nãi v¨n nghÖ " . - Häc sinh häc s«i næi , hiÓu bµi . Ngµy ........ th¸ng ....... n¨m 200...... TiÕt : 96 - 97 TiÕng nãi cña v¨n nghÖ. NguyÔn §×nh Thi . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Hiểu đợc nội dung của văn nghệ và sức mạnh kỳ diệu của nó đối với đời sèng con ngêi . - HiÓu thªm c¸ch viÕt bµi NL qua t¸c phÈm NL ng¾n gän , chÆt chÏ vµ giµu h×nh ¶nh cña NguyÔn §×nh Thi . - Rèn kỹ ngời đọc hiểu - phân tích văn bản nghị luận . B . Chuẩn bị đồ dùng dạy học : - Ch©n dung nhµ v¨n . - §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : gi¸o viªn kiÓm tra bµi tËp 4 cña häc sinh . * Bµi míi : Gi¸o viªn giíi thiÖu : NguyÔn §×nh Thi lµ mét nghÖ sÜ ®a tµi : v¨n , th¬ , nh¹c , lý luËn phª b×nh đồng thời là nhà quản lý lãnh đạo văn nghệ Việt Nam nhiều năm ( Tổng th ký hội nhµ v¨n ViÖt Nam h¬n 30 n¨m ) . " TiÕng nãi cña v¨n nghÖ " - viÕt n¨m 1948 ë chiÕn khu VB trong thêi kú kháng chiến chống Pháp , khi chúng ta đang xây dựng nền văn nghệ mới đậm đà T2 dân tộc khoa học , đại chúng , gắn bó với cuộc kháng chiến vĩ đại của toàn dân . Trong hoàn cảnh và trình độ văn nghệ ấy ta càng thấy đợc sự sâu sắc các ý kiến cña nhµ trÎ 28 tuæi - §¹i biÓu Quèc héi kho¸ ®Çu tiªn ..

<span class='text_page_counter'>(169)</span> Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I . Tìm hiểu chung . chung . 1 . T¸c gi¶ : Giíi thiÖu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶? - NguyÔn §×nh Thi ( 1924 - 2003 ) Quª ë Hµ T©y . - ¤ng lµ mét c©y bót ®a tµi : v¨n , th¬ , nh¹c , lý luËn phª b×nh . 2 . T¸c phÈm : " TiÕng nãi cña v¨n ? " Tiếng nói của văn nghệ " ra đời nghệ " - 1948 - Thời kỳ đầu kháng trong hoµn c¶nh nµo ? chiÕn chèng ph¸p . -> Thêi kú ta x©y dựng nền VN : dân tộc - khoa học - đại chóng ( g¾n bã víi nh©n d©n , víi cuéc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ) . Học sinh đọc đoạn trích . 3 . §äc : râ rµng , diÔn c¶m . Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m tõ khã cua 4 . Tõ khã : PhËt gi¸o diÔn ca , phÉn häc sinh . khÝch , rÊt kÞ . ? Xác định thể loại của văn bản ? 5 . Thể loại : nghị luận về một vấn đề v¨n nghÖ , lËp luËn gi¶i thÝch vµ chøng minh . ? V¨n b¶n nªu lªn vµ ph©n tÝch nh÷ng 6 . Bè côc : 2 phÇn néi dung quan träng nµo ? - Tõ ®Çu ........ t©m hån -> néi dung H·y nªu h×nh thøc luËn ®iÓm cña v¨n ph¶n ¸nh , thÓ hiÖn cña VN : V¨n nghÖ b¶n ? ph¶n ¸nh , thÓ hiÖn sù sèng cña t©m hån con ngêi . - TiÕp ......... trang giÊy -> nh÷ng khÝa cạnh của đời sống tâm hồn đợc văn nghÖ ph¶n ¸nh : + NghÖ thuËt lµ tiÕng nãi t×nh c¶m . + NghÖ thuËt lµ tiÕng nãi cña t tëng , đạo đức . - Còn lại : Vai trò của văn nghệ đối với con ngời và đối với đời sống xã hội . ? Em có nhận xét gì về nhan đề và bố => Học sinh chỉ ra hình thức luận côc cña bµi nghÞ luËn ? ®iÓm-> Bè côc phï hîp víi h×nh thøc lập luận của tác giả , thể hiện rõ ý đồ cña ngêi viÕt . => Nhan đề : có tính khái quát lý luận gîi sù gÇn gñi th©n mËt . -> §©y còng lµ c¸ch viÕt thêng thÊy cña t¸c gi¶ : s¾c s¶o vÒ lü lÏ , tinh tÕ trong ph©n tÝch, tµi hoa về cách thức diễn đạt . Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích . II . Ph©n tÝch : Học sinh đọc đoạn đầu -> đời sống 1 . Nội dung của văn nghệ : chung quanh . * LuËn ®iÓm : V¨n nghÖ kh«ng chØ ? Ph¸t hiÖn luËn ®iÓm ? ph¶n ¸nh hiÖn tîng kh¸ch quan mµ cßn thÓ hiÖn t tëng , t×nh c¶m cña ngêi nghÖ sỹ , thể hiện đời sống tinh thần của cá nh©n ngêi s¸ng t¸c ( Anh göi ......... chung quanh ) . => V¨n nghÖ kh«ng chØ ph¶n ¸nh c¸i kh¸ch quan mµ cßn biÓu hiÖn c¸i chñ quan cña ngêi s¸ng t¹o . ? Để chứng minh cho nhận định trên t¸c gi¶ ®a ra nh÷ng dÉn chøng v¨n häc - DÉn chøng : nµo ? + Hai c©u th¬ trng truyÖn KiÒu ( cã lêi T¸c dông nh÷ng dÉn chøng Êy . b×nh ) . Gi¸o viªn : §ã lµ lêi nh¾n , néi dung + C¸i chÕt th¶m khèc cña An-na-Ca rª.

<span class='text_page_counter'>(170)</span> tữ, tình cảm độc đáo của tác phẩm văn häc . Lêi göi , lêi nh¾n nµy lu«n to¸t lên từ nội dung hình thúc kết quả đợc biÓu hiÖn trong c¸c t¸c phÈm , nhng nhiều khi lại đơc nói ra một cách trực tiếp , rõ ràng , có chủ định . VËy b¶n chÊt cña lêi nh¾n cña nghÖ sÜ đó là gì ? Học sinh đọc đoạn : " Lời gửi nhà th¬ .... t©m hån " . Häc sinh th¶o luËn : ? V× sao t¸c gi¶ viÕt lêi göi cña nghÖ sÜ cho nhân loại , cho đời sau phức tạp h¬n , P2 vµ s©u s¾c h¬n nh÷ng bµi häc luận lý , triết lý đời ngời , lời khuyên sö thÕ dï lµ triÕt lý s©u s¾c ...... ? ? H·y cho biÕt v¨n nghÖ ph¶n ¸nh thÓ hiÖn néi dung g× ?. nhi na trong tiÓu thuyÕt cña LÐp T«n Xt«i .. - T¸c gi¶ ®i s©u b»ng néi dung cña v¨n nghÖ t tëng , t tëng tiªu chuÈn cña ngêi nghÖ sÜ göi g¾m trong t¸c phÈm (t¸c gi¶ so s¸nh ) : -> Văn nghệ có sức lay động đến con ngời và đời sống xã hội bởi nội dung ph¶n ¸nh , thÓ hiÖn cña nã : + V¨n nghÖ ph¶n ¸nh thÕ giíi t×nh c¶m của con ngời : " Chổ đứng chính của v¨n nghÖ lµ ë t×nh yªu ghÐt , niÒm vui buồn , ý đẹp xấu trong đời sống tự nhiên và đời sống xã hội của chúng ta " -> nã gióp con ngêi hiÓu m×nh h¬n , hiÓu mäi ngêi xung quanh h¬n vµ lµm cho ngêi gÇn ngêi h¬n . + V¨n nghÖ cßn lµ tiÕng nãi cña t tëng : " T tëng n¸u m×nh vµ yªn lÆng " -> nã khơi gợi ngời đọc từ những hình ảnh , con ngêi , c¶m xóc trong t¸c phÈm . * Văn nghệ đợc khơi nguồn từ chính sự sèng t©m hån con ngêi vµ còng híng tới xây đắp thế giới tâm hồn ấy . 2 . Søc m¹nh vµ ý nghÜa k× diÖu cña ? Muèn hiÓu søc m¹nh vµ ý nghÜa cña v¨n nghÖ : nghÖ , tríc hÕt cÇn hiÓu v× sao con ngêi cần đến tiếng nói của văn nghệ . - V¨n nghÖ gióp cho chóng ta sèng ®Çy ? Em hãy tìm những dẫn chứng trong đủ hơn , phong phú hơn với cuộc đời và bài bài cho thấy tác giả đã phân tích với chính mình " Mỗi tác phẩm lớn nh mét c¸ch thÊm thÝa sù cÇn thiÕt cña v¨n räi ..... ta nghÜ " . - Trong khi con ngêi bÞ ng¨n c¸ch víi nghệ đối với con ngời ? cuéc sèng , v¨n nghÖ lµ sîi d©y nèi hä víi thÕ giíi bªn ngoµi . - V¨n nghÖ gãp phÇn lµm t¬i m¸t , gióp con ngêi vît qua khã kh¨n , thö th¸ch để giữ cho " đời cứ tơi " . ? Nếu không có văn nghệ đời sống con 3 . Con đờng riêng của văn nghệ đến ngêi sÏ ra sao ? víi ngêi tiÕp nhËn . ? Phân tích con đờng văn nghệ đến với - Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm : " Nghệ thuật là tiếng nói ...... đờng ngời đọc và jhả năng kỳ diệu của nó . Gîi ý : Trong ®o¹n v¨n kh«ng Ýt lÇn t¸c Êy" : giả đã đa ra quan niệm của mình về + Tác phẩm văn nghệ chứa đựng tình bản chất của NT . Bản chất đó là gì ? yêu , niềm vui buồn của con ngời . Tõ b¶n chÊt Êy , t¸c gi¶ diÔn gi¶i vµ + T tëng nghÖ thuËt l¾ng s©u , thÊm vµo làm rõ con đờng đến với ngời tiếp nhận cảm xúc , nổi niềm ..

<span class='text_page_counter'>(171)</span> tạo nên sức mạnh của NT là gì ? ( Học + Tác phẩm văn nghệ làm lay động sinh phát hiện , đọc to câu văn , nêu cảm xú ..... qua con đờng tình cảm ....: c¸ch hiÓu ) . " Nghệ thuật .......... đờng ấy " . - V¨n nghÖ lµ kÕt tinh t©m hån ngêi s¸ng t¸c , lµ sîi d©y truyÒn sù sèng mµ nghÖ sÜ mang trong lßng . - V¨n nghÖ gióp con ngêi tù nhËn thøc , tù x©y dùng nh©n c¸ch vµ c¸ch sèng cña b¶n th©n con ngêi , c¸ nh©n , x· héi . - §Æc biÖt v¨n nghÖ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña nã mét c¸ch tù nhiªn cã hiÖu qủa lâu bền và sâu sắc vì nó tác động đến tình cảm và bằng tình cảm mà đến nhận thức và hành động tự giác . => Kh¶ n¨ng søc m¹nh k× diÖu cña v¨n nghÖ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết - III . Tổng kết - luyện tập luyÖn tËp . ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ c¸ch 1 . Bè côc : viÕt v¨n nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh ChÆt chÏ , hîp lý , c¸ch dÉn d¾t tù nhiªn . Thi qua bµi tiÓu luËn nµy ? 2 . C¸ch viÕt : giµu h×nh ¶nh , cã nhiÒu dẫn chứng về thơ văn , vế đời sống thực tế , để khẳng định thuyết phục các ý kiến , nhận định để tăng thêm sức hấp dÉn cho t¸c phÈm . - Giäng v¨n to¸t lªn lßng ch©n thµnh , niÒm say sa ®b nhiÖt høng d©ng cao ë phÇn cuèi . 3 . Ghi nhí : SGK . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà : - Nêu một tác phẩm văn nghệ mà em yêu thích và phân tích ý những tác động của tác phẩm ấy đối với mình . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo . * Rót kinh nghiÖm giê d¹y . Häc sinh häc s«i næi , hiÓu bµi . TiÕt : 98 C¸c thµnh phÇn biÖt lËp . A. Mục tiêu cần đạt : - Nắm đợc khái niệm các thành phần biệt lập cảu câu : tình thái , cảm thán - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông thµnh phÇn biÖt lËp trong c©u . - Năm đợc công dụng của mỗi thành phần trong câu . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : - B¶ng phô - §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : ? Hãy nêu đặc điểm , công dụng của khởi ngữ ? cho ví dụ . * Bµi míi : Gi¸o viªn : Trong c©u , ngoµi c¸c thµnh phÇn CN - VN TRN , khëi ng÷ lµ nh÷ng thµnh phÇn tham gia vµo nghÜa sù viÖc cña c©u ( nghÜa miªu t¶ ) , cßn cã nh÷ng thµnh phÇn t¸ch rêi khái nghÜa sù viÖc cña c©u . C¸c thµnh phÇn nµy kh«ng.

<span class='text_page_counter'>(172)</span> nằm trong cú pháp câu , chỉ biểu thị thái thái độ của ngời nói hoặc để gọi- đáp hoặc để nêu lên một số quan hệ phụ . Ngời ta gọi chung các thành phần đó là thµnh phÇn phô - thµnh phÇn biÖt lËp . VËy thµnh phÇn biÖt lËp lµ g× ? Bao gåm mÊy lo¹i ? ........ I . Kh¸i niÖm thµnh phÇn biÖt lËp . * VÝ dô : a, Cã lÏ , v¨n nghÖ rÊt kÞ " trÝ thøc ho¸" n÷a . b, Trêi ¬i , chØ con n¨m phót . - Thµnh phÇn t¸ch rêi khái nghÜa sù viÖc cña c©u lµ : " Trêi ¬i " , " Cã lÏ " . + Có lẽ -> nhận định đối với sự việc , thể hiện thái độ tin cậy của ngời nói . + " Trời ơi " -> Dùng để bộc lộ cảm xóc , ngêi nãi gi¶i bµy næi lßng cña m×nh : thÓ hiÖn sù tiÕc rÎ . => Bá c¸c tõ in ®Ëm th× sù viÖc nãi trong câu vẫn không có gì thay đổi . ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh phÇn * Thµnh phÇn biÖt lËp lµ thµnh phÇn biÖt lËp ? phô trong c©u , t¸ch rêi khái nghÜa sù việc của câu , dùng để biểu thị các quan hÖ giao tiÕp . Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu II . Công dụng của thành phần biệt c«ng dông cña thµnh phÇn biÖt lËp . lËp . Gi¸o viªn : Thµnh phÇn biÖt lËp gåm 2 lo¹i , mçi lo¹i l¹i cã mét c«ng dông nhất định . Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi VD ë 1 . Thµnh phÇn t×nh th¸i : SGK . * VÝ dô : ? Học sinh đọc VD . 1- " Chắc " , " Có lẽ " là nhận định của ? Học sinh trả lời các câu hỏi ở mục I . ngời nói đối với sự việc đợc nói đến trong câu thể hiện thái độ tin cậy cao ở " Ch¾c " vµ thÊp h¬n ë " Cã lÏ " . 2 - Nếu không có các từ đó thì sự việc ? Vậy em hiểu thành phần tình thái là nói trong câu thì không có gì thay đổi . g× ? * - Thành phần tình thái đợc dùng để Học sinh phát biểu , giáo viên kết luận, thể hiện thái độ , cách nhìn của ngời Lu ý víi häc sinh . nói đối với sự việc đợc nói đến trong c©u . - Thµnh phÇn t×nh th¸i thêng thÓ hiÖn nh÷ng néi dung : + ChØ mèi quan hÖ gi÷a ngêi nãi víi ngêi nghe . VD : - Mêi u x¬i khoai ®i ¹ ! + Chỉ cách đánh giá chủ quan của ngời nói đối với sự việc đợc nêu lên trong c©u . Giáo viên cho học sinh đọc ví dụ ở mục ( Nh VD a, b trong SGK ) . II vµ tr¶ lêi c©u hái ë SGK . 2 . Thµnh phÇn c¶m th¸n : * VÝ dô : - C¸c tõ : å , trêi ¬i : kh«ng chØ sù vËt hay sù viÖc . - Chúng ta hiểu đợc các từ này là nhờ nh÷ng phÇn c©u tiÕp theo ( nã gt cho ngêi nghe biÕt t¹i sao ngêi nãi c¶m th¸n ) . Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm thµnh phÇn biÖt lËp ? Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi vÝ dô . Học sinh đọc ví dụ . ? Xác định thành phần tham gia vào nghÜa sù viÖc cña c©u . ? Xác định thành phần tách rời khởi nghÜa sù viÖc cña c©u ? ? C¸c tõ " Cã lÏ " , " Trêi ¬i " cã vai trß g× trong c©u ? NÕu bá c¸c tõ Êy ®i th× sự việc nói trong câu có thay đổi kh«ng?.

<span class='text_page_counter'>(173)</span> - Các từ ấy không dùng để gọi ai cả , chóng chØ gióp ngêi nãi gi·i bµy nçi ? VËy em hiÓu thµnh phÇn c¶m th¸n lµ lßng m×nh . g× ? * Thành phần cảm thán đợc dùng để béc lé t©m lÝ cña ngêi nãi ( vui , buån, mõng ...... ) . - Thµnh phÇn c¶m th¸n cã thÓ do mét thán từ đích thực đảm nhận , có khi là th¸n tõ ®i kÌm víi thùc tõ . VD : - ¤i tiÕng hãt vui say con chim chiÒn chiÖn . - Trêi ¬i , sinh giÆc lµm chi . §Ó chång t«i ph¶i ra ®i diÖt thï . ( CD ) - Khi thµnh phÇn c¶m th¸n t¸ch riªng ra b»ng mét c©u riªng theo kiÓu c©u đặc biệt - thì nó là câu cảm thán . VD : ¤i Tæ quèc ! §¬n s¬ mµ léng lÉy. - PhÇn cÊu tróc có ph¸p cña c©u thêng đứng sau thành phần cảm thán nói rõ Học sinh đọc ghi nhớ SGK nguyªn nh©n cña c¶m xóc . VD : Trêi ¬i , chØ cßn 5 ' Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập . II . LuyÖn tËp : Bµi tËp 1 : NhËn diÖn thµnh phÇn t×nh th¸i , thµnh phÇn c¶m th¸n . - Cã lÏ , h×nh nh , ch¶ lÏ -> thµnh phÇn t×nh th¸i . - Chao «i -> thµnh phÇn c¶m th¸n . Bµi tËp 2 : Dêng nh , h×nh nh , cã vÎ nh - cã lÏ - ch¾c lµ - ch¾c h¼n - ch¾c ch¾n . Học sinh đặt câu với các từ trên . Bµi tËp 3 : Dïng tõ " Ch¾c " Bµi tËp 4 : Häc sinh lµm ë nhµ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - Häc sinh lµm bµi tËp 4 . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo . TiÕt : 99 Nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời sống A . Mục tiêu cần đạt : - Năm đợc cách làm một bài văn nghị luận về một sự việc , hiện tợng , đời sèng . - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n nghÞ luËn x·a héi . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : - §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn học sinh tìm hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiện tợng đời sống . Học sinh đọc kĩ văn bản " Bệnh lề mề " ? V¨n b¶n trªn t¸c gi¶ bµn vÒ hiÖn tîng gì trong đời sống ? ? HiÖn tîng Êy cã nh÷ng biÓu hiÖn nh thÕ nµo ?. I . T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét sù việc hiện tợng đời sống . * V¨n b¶n : BÖnh lÒ mÒ . - Hiện tợng : " Giờ cao su " trong đời sèng . BÖnh lÒ mÒ . - BiÓu hiÖn : Sai hÑn , ®i chËm ........

<span class='text_page_counter'>(174)</span> ? C¸ch tr×nh bµy hiÖn tîng trongv¨n bản trên có nêu đợc vấn đề " lề mề " kh«ng ? ( Cã ) . ? Tác giả đã làm thế nào để ngời đọc nhËn ra hiÖn tîng Êy ( ChØ ra nguyªn nh©n cña bÖnh lÒ mÒ ) . ? Vậy nguyên nhân hiện tợng đó là do - Nguyên nhân : Coi thờng việc chung, thiÕu tù träng , thiÕu t«n träng ngêi ®©u ? kh¸c . - T¸c h¹i : Lµm phiÒn mäi ngêi , lµm ? T¸c h¹i cña bÖnh lÒ mÒ mất thì giờ , làm nảy sinh cách đối phó, t¹o thãi quen kÐm v¨n ho¸ . ? Bài viết đã đánh giá hiện tợng đó nh -> Phải kiên quyết chữa bệnh lề mề vì : cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi thÕ nµo ? mäi ngêi ph¶i t«n träng lÉn nhau vµ hîp t¸c víi nhau . -> Làm việc đúng giờ là tác phong của ngêi cã c¨n ho¸ . ? Bè côc bµi viÕt cã m¹ch l¹c vµ chÆt Bè côc m¹ch l¹c ( tríc hÕt nªu hiÖn tîng -> ph©n tÝch c¸c nguyªn nh©n , t¸c chÏ kh«ng ? V× sao ? h¹i cña c¨n bÖnh , cuèi cïng nªu gi¶i pháp để khắc phục . * Ghi nhí : SGK Häc sinh rót ra ghi nhí . Học sinh đọc to ghi nhớ . II . LuyÖn tËp : Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập Bµi tËp 1 : Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm . Học sinh thảo luận : Các nhóm cử đại diÖn tr×nh bµy trªn b¶ng trong 5' . Nhóm nào ghi đợc nhiều hiện tợng thì th¾ng . Gi¸o viªn : ? Trong c¸c hiÖn tîng c¸c em nêu thì hiện tợng nào đáng đợc viết Bµi tËp 2 : HiÖn tîng hót thuèc l¸ bµi nghÞ luËn . hiệu quả của nó -> Đây là một hiện tợng đáng đợc viết một bài nghị luận, vì : + Nó liên quan đến vấn đề sức khoẻ của mỗi cá nhân ngời hút , đến sức khoẻ cộng đồng và vấn đề nòi giống . + Nó liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trêng , khãi thuèc l¸ g©y bÖnh cho nh÷ng ngêi kh«ng hót ®ang sèng xung quanh ngêi hót . + Nã g©y tèn kÐm tiÒn b¹c cho ngêi hót . Giáo viên cho học sinh đọc bài tham kh¶o " BÖnh nãi dèi " . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà : Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n nghÞ lu©n bµn vÒ mét hiÖn tîng xÊu hay x¶y ra ë løa tuổi học đờng ..

<span class='text_page_counter'>(175)</span> TiÕt : 100 C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn tîng đời sống . A . Mục tiêu cần đạt : - Nắm đợc cách làm một bài nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời sống . - RÌn kÜ n¨ng viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn x· héi . B . ChuÈn bÞ : B¶ng phô . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : ? Thế nào là nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời sống . ? Nêu các sự việc hiện tợng tốt trong nhà trờng ? Sự việc nào đáng viết bài nghÞ luËn . * Bµi míi : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu các đề bài . Giáo viên treo bảng phụ có ghi các đề 1, 2 , 3 , 4 SGK . ? Hãy nêu cấu tạo của đề ?. ? Trên cơ sở đó em hãy ra một số bài nghị luận về sự việc , hiện tợng đời sèng ? ? Qua phân tích các đề văn trên em rút ra nhận xét gì về đề bài nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời sống ? ( Häc sinh th¶o luËn , ph¸t biÓu , gi¸o viªn kÕt luËn ) .. Hoạt động 2 : Híng dÉn c¸ch lµm bµi .. I . §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiện tợng đời sống . * Ví dụ : Các đề 1 , 2 , 3 , 4 - §Òu cã nªu mét sù viÖc , hiÖn tîng đời sống ( Học sinh nêu cụ thể mỗi đề ) - §Òu cã mÖnh lÖnh lµm bµi : Em h·y tr×nh bµy , hoÆc h·y nªu suy nghÜ , hoÆc h·y nªu ý kiÕn .......... * NhËn xÐt : - Cã sù viÖc , hiÖn tîng tèt cÇn ca ngîi , biÓu d¬ng . - Cã sù viÖc , hiÖn tîng kh«ng tèt cÇn lu ý , p2 ...... - Có đề cung cấp sẵn sự việc , hiện tợng díi d¹ng mét truyÖn kÓ , mét mÈu tin để ngời làm bài sử dụng ; có đề không cung cÊp néi dung s½n , mµ chØ gäi tªn , ngêi lµm bµi ph¶i tr×nh bµy , m« t¶ sự việc hiện tợng đó . - Mệnh lệnh đề thờng là : nêu suy nghĩ cña m×nh , nªu nhËn xÐt , suy nghÜ cña mình , nêu ý kiến , bày tỏ thái độ . II . T×m hiÓu c¸ch lµm bµi nghÞ luËn về một sự việc , hiện tợng đời sống . 1 . Tìm hiểu đề , tìm ý :. Học sinh đọc đề ở SGK . ? Muèn lµm bµi v¨n nghÞ luËn ph¶i tr¶i qua nh÷ng bíc nµo ? * Tìm hiểu đề : ? §Ò thuéc lo¹i g× ? - ThÓ lo¹i : nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , ? §Ò nªu sù viÖc , hiÖn tîng g× ? hiện tợng đời sống . - §Ò nªu hiÖn tîng : ngêi tèt , viÖc tèt , tÊm g¬ng b¹n Ph¹m V¨n NghÜa ham häc , ch¨m lµm cã ®Çu ãc s¸ng t¹o vµ biết vận dụng những kiến thức đã học vµo thùc tÕ cuéc sèng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ . ? §Ò yªu cÇu lµm g× ? - §Ò yªu cÇu : Nªu suy nghÜ ........ hiÖn tîng Êy ..

<span class='text_page_counter'>(176)</span> ? T×m ý ? Nh÷ng viÖc lµm cña NghÜa * T×m ý : nãi lªn ®iÒu g× ? - NghÜa lµ mét ngêi cã ý thøc sèng , lµm viÖc cã Ých . Chóng ta mçi ngêi h·y b¾t ®Çu cuéc sèng cña m×nh tõ nh÷ng viÖc lµm b×nh thêng cã hiÖu qu¶ . ? Vì sao thành đoàn lại phát động - Vì Nghĩa là một tấm gơng tốt với nh÷ng viÖc lµm gi¶n dÞ mµ bÊt kú ai phong trµo häc tËp b¹n NghÜa ? cũng có thể làm nh thế đợc , cụ thể : + Là ngời biết thơng mẹ , giúp đỡ mẹ trong việc đồng áng . + Lµ mét häc sinh biÕt kÕt hîp häc víi hµnh . + Lµ mét häc sinh cã ®Çu ãc s¸ng t¹o... ? Nếu mọi học sinh đều làm đợc nh - Học tập Nghĩa là noi theo một tấm gơng có hiếu với cha mẹ , biết kết hợp b¹n NghÜa th× cã t¸c dông g× ? häc víi hµnh ....... -> §êi sèng sÏ v« cùng tốt đẹp bởi sẽ không còn học sinh lêi biÕng , h háng ....... 2 . LËp dµn bµi . Gi¸o viªn giíi thiÖu chung giµn ý ë SGK , häc sinh lËp dµn ý chi tiÕt cho c¸c môc . Häc sinh viÕt c¸c ®o¹n v¨n theo nhãm . 3 . ViÕt bµi . Sau đó giáo viên gọi trình bày trớc lớp. Häc sinh rót ra ghi nhí . Học sinh đọc ghi nhớ và giải thích theo * Ghi nhớ . c¸ch hiÓu cña m×nh . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập III . LuyÖn tËp . Học sinh lập dàn ý cho đề 4 ( I ) . * Lập dàn ý cho đề 4 mục I : 1 . Më bµi : - Giíi thiÖu NguyÔn HiÒn . - Nªu kh¸i qu¸t ý nghÜa cña tÊm g¬ng NguyÔn HiÒn . 2 . Th©n bµi : * Ph©n tÝch con ngêi vµ t×nh h×nh häc tËp cña NguyÔn HiÒn . - Hoµn c¶nh hÕt søc khã kh¨n : nhµ nghÌo , ph¶i xin lµm chó tiÓu trong chïa . - Có tinh thần ham học , chủ động học tËp ë chç : nÐp bªn cña sæ l¾ng nghe , chç nµo cha hiÓu th× hái l¹i thÇy . LÊy lá để viết chữ , rồi lấy que xâu lại .... - ý thøc tù träng cña NguyÔn HiÒn . * Đánh giá con ngời và thái độ học tập cña NguyÔn HiÒn : - Tinh thÇn häc tËp vµ lßng tù träng cña Nguyễn Hiền đáng để mọi ngời khâm phôc , häc tËp . 3 . KÕt bµi . C©u chuyÖn gîi cho ta suy nghÜ vµ nh×n nhËn l¹i b¶n th©n vÒ lßng ham häc vµ thái độ học tập của mình . Chỉ khi nào đã ham học và đam mê kiến thức thì míi cã thÓ trë thµnh con ngêi cã Ých.

<span class='text_page_counter'>(177)</span> cho gia đình , xã hội . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà ViÕt bµi v¨n theo dµn ý trªn . * Rót kinh nghiÖm . Häc sinh hiÓu bµi , häc tèt . Ngµy ........ th¸ng ...... n¨m 200....... TiÕt : 101 Hớng dẫn chuẩn bị cho trơng trình địa phơng PhÇn tËp lµm v¨n ( sÏ lµm ë nhµ ) A . Mục tiêu cần đạt : - ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn nãi chung , nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn tîng x· héi nãi riªng . - Rèn kĩ năng viết bài văn nghị luận về một sự việc , hiện tợng xã hội ở địa ph¬ng . B . ChuÈn bÞ : C¸c bµi viÕt tham kh¶o ë c¸c b¸o . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn học sinh làm công việc chuẩn bị . 1 . Xác định những vấn đề có thể viết ở địa phơng : a , Vấn đề môi trờng : - HËu qu¶ cña viÖc ph¸ rõng víi c¸c thiªn tai nh lò lôt , h¹n h¸n . - Hậu quả của việc chặt phá cây xanh với việc ô nhiễm bầu không khí đô thị. b , Vấn đề quyền trẻ em : - Sự quan tâm của chính quyền địa phơng : Xây dựng sửa chữa trờng học, giúp đỡ trẻ em khó khăn .......... - Sù quan t©m cña trêng : X©y dùng c¶nh quan s ph¹m , tæ chøc c¸c ho¹t động ngoại khoá . c , Vấn đề xã hội : - Những tấm gơng sáng về lòng nhân ái , đức hi sinh của ngời lớn và trẻ em . - Những vấn đề có liên quan đến tệ nạn xã hội . 2 . Xác định cách viết . * Yªu cÇu vÒ néi dung : - Sự việc , hiện tợng đợc đề cập phải mang tính phổ biến trong xã hội . - Trung thùc , cã tÝnh x©y dùng , kh«ng cêng ®iÖu , kh«ng s¸o rçng . - Phân tích nguyên nhân phải đảm bảo tính khách quan và có sức thuyết phục . - Bµi viÕt cã néi dung gi¶n dÞ , dÔ hiÓu , tr¸nh dµi dßng kh«ng cÇn thiÕt . * Yªu cÇu vÒ cÊu tróc : - Bài viết đủ 3 phần . - Cã luËn ®iÓm , luËn cø , lËp luËn râ rµng . Hoạt động 2 : Hớng dẫn học sinh tìm hiểu một số văn bản tham khảo để chuÈn bÞ cho bµi viÕt ë nhµ . Bµi 1 : Ngêi hïng tuæi 15 ( §×nh Phó ) Bµi 2 : C« n÷ sinh nghÌo hcä giái ( Thu H¬ng ) Bµi 3 : Vît lªn sè phËn Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà. TiÕn hµnh c¸c bíc vµ yªu cÇu nh SGK ..

<span class='text_page_counter'>(178)</span> TiÕt 102: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi . ( TrÝch ). Vò Khoan . A . Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : - Nhận thức đợc những điểm mạnh , điểm yếu trong tính cách và thói quen cña con ngêi ViÖt Nam , yªu cÇu gÊp rót ph¶i kh¾c phôc ®iÓm yÕu , h×nh thµnh những đức tính , thói quen tốt khi đất nớc đi vào công nghiệp hoá , hiện đại hoá trong thÕ kØ míi . - Nắm đợc trình tự lập luận và NT nghị luận của tác giả ? B . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * ChuÈn bÞ cña thÇy trß : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan * KiÓm tra bµi cò : ? Nguyễn Đình Thi đã nói nh thế nào về sức mạnh kì diệu của văn nghệ ? Con đờng văn nghệ đến với ngời đọc , ngời nghe có những nét riêng nh thế nào ? * Bµi míi : Giíi thiÖu bµi nh SGV . Hoạt động 1 : Hớng dẫn đọc và tìm I . Tìm hiểu chung . hiÓu chung v¨n b¶n . 1 . §äc . Giáo viên đọc mẫu - học sinh đọc . 2 . Tõ khã . Gi¸o viªn kiÓm tra n¾m tõ khã cña häc sinh . 3 . KiÓu lo¹i v¨n b¶n : - Nghị luận về một vấn đề xã hội - giáo ? Hãy xác định kiểu loại văn bản ? dôc , nghÞ luËn gi¶i thÝch . 4 . Bè côc : - Hoàn cảnh ra đời và nội dung chính cña v¨n b¶n . ? Văn bản đợc viết trong thời điểm nào * Hoàn cảnh - nội dung : của lịch sử ? Bài viết đã nêu vấn đề gì ? - Năm 2001 - năm mở đầu của thế kỉ ý nghÜa thêi sù vµ ý nghÜa l©u dµi cña XXI -> mét thÕ kØ mµ nÒn kinh tÕ tri vấn đề ấy ? thøc sÏ ph¸t triÓn m¹nh . ( NN vÉn lµ ( Học sinh thảo luận - Giáo viên phân một đất nớc đang phát triển ) . Chúng tÝch ) . ta cần chuẩn bị những hành trang gì để vào thế kỉ mới để có nền kinh tế ngang tÇm víi c¸c níc trong khu vùc vµ ch©u lôc . + Đây là vấn đề có ý nghĩa thời sự bởi công cuộc đổi mới ở nớc ta bắt đầu từ cuối thế kỉ XX và đang đạt những thành quả vững chắc , đất nớc đã có sự thay đổi lớn . Thế kỉ XXI cần phát huy tốc độ phát triển đó để đạt mục tiêu 2020 ViÖt nam c¬ b¶n trë hµnh mét níc c«ng nghiÖp . + Nã cã ý nghÜa l©u dµi bëi ph¸t huy ®iÓm m¹nh vµ kh¾c phôc ®iÓm yÕu lµ điều kiện cần thiết để phát triển đất nớc . Yếu tố con ngời là yếu tố then thiết để giải quyết mọi vấn đề của thế kỉ mới trong tiÕn tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi ë thÕ kØ XXI . ? Theo em nớc ta đang đứng trớc nh÷ng yªu cÇu , nhiÖm vô to lín cÊp * NhiÖm vô to lín , cÊp b¸ch tríc m¾t ë b¸ch g× ?.

<span class='text_page_counter'>(179)</span> ( Häc sinh th¶o luËn ). níc ta lµ : - Tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn , l¹c hËu cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp . - Đẩy mạnh công nghiệp hoá , hiện đại ho¸ . - Nhanh chãng tiÕp cËn ngay víi nÒn ? Hãy đọc lại văn bản và lập dàn ý theo kinh tế tri thức . tr×nh tù lËp luËn cña t¸c gi¶ ? * Bè côc : - Mở bài : nêu vấn đề : Chuẩn bị hành trang vµo thÕ kØ míi . - Thân bài : giải quyết vấn đề : + ChuÈn bÞ c¸i g× ? + V× sao chuÈn bÞ ? + Nh÷ng c¸i m¹nh , c¸i yÕu cña con ngêi ViÖt Nam cÇn nhËn râ . - Kết bài : Kết thúc vấn đề . Việc quy định đầu tiên với thế hệ trẻ Từ bố cục trên hãy xác định luận điểm Việt Nam . vµ luËn cø cña v¨n b¶n ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc vµ h×nh thức luận điểm , luận cứ đợc trình bày -> LËp luËn chÆt chÏ , l« gÝch . trong v¨n b¶n ? Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích . II . Ph©n tÝch : ? Nhận xét cách nêu vấn đề của tác giả 1 . Nêu vấn đề : - Trùc tiÕp , râ rµng , ng¾n gän . + §èi tîng : Líp trÎ . + Néi dung : C¸i m¹nh , c¸i yÕu cña con ngêi ViÖt Nam . ? Việc đặt vấn đề trong thời điểm bắt + Mục đích : Rèn luyện thói quen tốt ®Çu thÕ kØ míi , thiªn niªn kØ míi cã ý khi bíc vµo nÒn kinh tÕ míi . -> Thêi ®iÓm quan träng thiªng liªng , nghÜa g× ? đầy ý nghĩa vì đây là vấn đề của mọi ngời , toàn dân , toàn đất nớc . ? Luận cứ đầu tiên đợc triển khai ở đây 2 . Giải quyết vấn đề lµ g× ? a, Sù chuÈn bÞ b¶n th©n con ngêi lµ ? Ngời viết đã luận chứng nh thế nào quan trọng nhất trong các việc chuẩn bị hành trang để bớc vào thế kỉ mới , vì : để làm sáng tỏ luận cứ ? + Con ngời là động lực phát triển của lÞch sö . + Trong nÒn kinh tÕ tri thøc ë thÕ kØ XXI , vai trß con ngêi cµng quan träng víi tiÒm n¨ng chÊt x¸m + t duy s¸ng tạo đã góp phần quyết định tạo nên nền ? Luận cứ tiếp theo đợc tác giả trình kinh tế tri thức ấy . b, Bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay vµ môc bµy lµ g× ? Giáo viên phân tích và liên hệ tình hình tiêu , nhiệm vụ nặng nề của đất nớc : thế giới ( đồng tiền chung Châu Âu , + Thế giới công nghiệp phát triển nh ViÖt Nam lµ mét thµnh viªn cña huyÒn tho¹i , sù giao thoa , héi nhËp ASEAN , đang xúc tiến để gia nhập giữa các nền kinh tế càng sâu rộng . WTO ) . Đó chính là nguyên nhân dẫn + Nớc ta đồng thời phải giải quyết 3 nhiÖm vô . đến luận cứ trung tâm của bài viết . ? Tác giả đã nêu những cái mạnh , cái yÕu trong tÝnh c¸ch , thãi quen cña ng- c, Ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm m¹nh , yÕu trong tÝnh c¸ch , thãi quen cña con ngêi êi ViÖt Nam nh thÕ nµo ? ? Tác giả đã dùng phơng pháp gì để Việt Nam . + Phơng pháp so sánh , đối chiếu đồng tr×nh bµy luËn cø nµy ?.

<span class='text_page_counter'>(180)</span> ? H·y chØ râ vµ ph©n tÝch ? ? Mèi quan hÖ cña nh÷ng ®iÓm m¹nh , yếu đó với nhiệm vụ đa đất nớc đi lên công nghiệp hoá , hiện đại hoá trong thời đại ngày nay .. ? Hãy nhận xét về trình độ của tác giả khi nªu nh÷ng ®iÓm m¹nh , yÕu cña con ngêi ViÖt Nam .. ? Tác giả nêu lại mục đích và ự cần thiÕt cña kh©u ®Çu tiªn cã ý nghÜa quyết định khi bớc vào thế kỉ mới là g× ? V× sao ? ( Häc sinh ph¸t biÓu ) .. Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết luyện tập . Học sinh đọc suy ngẫm ghi nhớ .. thêi chØ râ nguyªn nh©n , t¸c h¹i . + Cô thÓ : 1 . Th«ng minh , nh¹y bÐn víi c¸i míi nhng thiÕu kiÕn thøc c¬ b¶n , kÐm kh¶ n¨ng thùc hµnh . 2 . Cần cù , sáng tạo nhng thiếu đức tÝnh tØ mØ , kh«ng coi träng nghiªm ngÆt quy tr×nh c«ng nghÖ . 3 . Có tinh thần đoàn kết , đùm bọc ..... nhng lại thờng đố kị trong làm ăn và cuéc sèng . 4 . B¶n tÝnh thÝch øng nhanh , nhng l¹i cã nhiÒu h¹n chÕ trong thãi quen vµ nÕp nghÜ ......... Ýt gi÷ ch÷ " tÝn " . -> T¸c gi¶ c¨n cø vµo thùc tÕ lÞch sö , tõ tÊm lßng yªu níc s©u s¾c , tõ sù lo lắng cho vận mệnh của đất nớc . Tác giả đã nhìn nhận vấn đề một cách kh¸ch quan , toµn diÖn -> chóng ta cÇn nh×n l¹i m×nh vµ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chế đó . 3 . Kết thúc vấn đề : - §Ó s¸nh vai c¸c cêng quèc 5 ch©u cÇn lÊp ®Çy ®iÓm m¹nh , vøt bá ®iÓm yÕu . - Khâu đầu tiên quyết định mang tính đột phá : làm cho lớp trẻ nhận ra điểm m¹nh , ®iÓm yÕu -> biÕn b»ng ho¹t động cụ thể . -> Râ rµng , gi¶n dÞ ........ III . Tæng kÕt . 1 . Ghi nhí :. 2 . LuyÖn tËp : ? H·y t×m nh÷ng thµnh ng÷ , tôc ng÷ ®- * Thµnh ng÷ , tôc ng÷ : ợc sử dụng trong văn bản ? Tác dụng - Nớc đến chân mới nhảy , liệu cơm cña viÖc sö dông chóng ? g¾p m¾m , nhiÔu ....... gi¸ g¬ng ," tr©u buéc ...... ¨n " , " bãc ng¾n c¾n dµi " . * T¸c dông : gÇn gòi , dÔ hiÓu , t¨ng søc thuyÕt phôc , t¹o nÐt gi¶n dÞ , sóc tÝch cho bµi v¨n . ? T×m mét vµi vÝ dô vÒ nh÷ng thãi quen xÊu , nh÷ng ®iÓm yÕu cña häc sinh vµ Häc sinh ph¸t biÓu . nªu nguyªn nh©n , c¸ch kh¾c phôc . Häc sinh tù liªn hÖ b¶n th©n . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - Häc sinh lµm bµi phÇn luyÖn tËp ( bµi 1 , 2 SGK ) . - So¹n bµi " Chã sãi vµ cõu " . TÕt 103: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp ( tiÕp ). A . Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh nhËn biÕt : + Nhận biết 2 thành phần biệt lập : gọi - đáp và phụ chú . + Nắm đợc công dụng riêng của mỗi thành phần trong câu . + Biết đặt câu có thành phần gọi - đáp , thành phần phụ chú ..

<span class='text_page_counter'>(181)</span> B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : B¶ng phô . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn biÖt lËp ? Thµnh phÇn t×nh th¸i lµ g× ? Thµnh phÇn c¶m th¸n lµ g× ? Nªu vÝ dô ? * Bµi míi : Hoạt động 1 : Hình thành khái niệm về thành phần gọi - đáp . Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu cã ghi vÝ dô ë SGK . ? Trong những từ in đậm từ ngữ nào đợc dùng để gọi , từ ngữ nào đợc dùng để đáp . ? Những từ ngữ ấy có tham gia diễn đạt nghÜa sù viÖc cña c©u hay kh«ng ? ? Từ nào dùng để tạo lập cuộc thoại , từ nào dùng để duy trì cuộc thoại đang diÔn ra ? ? Qua ph©n tÝch vÝ dô em hiÓu thÕ nµo là thành phần gọi - đáp ?. I . Thành phần gọi - đáp . * VÝ dô : - Tõ : nµy -> gäi - Tha ông -> đáp => Không nằm trong sự việc đợc diễn đạt . - Tõ : nµy -> t¹o lËp cuéc tho¹i - Tha «ng -> duy tr× cuéc tho¹i * Kết luận : Thành phần gọi đáp là thành phần biệt lập , dùng để tạo lập hoÆc duy tr× quan hÖ giao tiÕp .. Hoạt động 2 : Hình thành khái niệm II . Thành phần phụ chú : phô chó ? Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu cã ghi vÝ dô SGK ? Học sinh đọc VD . * VÝ dô : ? NÕu läc bá c¸c tõ ng÷ in ®Ëm nghÜa - Khi bá tõ ng÷ in ®Ëm -> c©u vÉn sự việc của câu trên có thay đổi không? nguyên vẹn -> không phải là một bộ V× sao ? phận cấu trúc cú pháp của câu đó -> nó lµ thµnh phÇn biÖt lËp . ? H·y chØ râ c¸c tõ ng÷ in ®Ëm ë c¸c - ë c©u a - phÇn in ®Ëm chó thÝch cho " VD trên dùng để chú thích cho cụm từ đứa ....... đầu lòng " . nµo , chó thÝch ®iÒu g× ? - ở câu b - chỉ việc diễn ra trong đời cña riªng t¸c gi¶ . ? Em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh phÇn phô * Ghi nhí : SGK chó ? ? Dấu hiệu để nhận biết thành phần phô chó . ( Häc sinh ph¸t biÓu ) . Học sinh đọc to ghi nhớ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập. Học sinh đọc bài tập 1, 2 . Häc sinh suy nghÜ , ph¸t biÓu .. Häc sinh lµm bµi tËp 3 theo nhãm. III . LuyÖn tËp Bµi 1 : - Này -> dùng để gọi - thiết lập cuộc đối thoại . - Vâng -> dùng để đáp , duy trì cuộc đối thoại . Bµi 2 : - Lêi gäi : BÇu ¬i . - NghÜa Èn dô : kªu gäi T2 ®oµn kÕt cña nh÷ng con ngêi cïng chung nßi gièng, những ngời đồng bào -> hớng tới mọi ngêi d©n ViÖt Nam . Bµi 3 : a, Kể cả anh : khẳng định ngay cả anh.

<span class='text_page_counter'>(182)</span> Sáu cũng không tin con bé thay đổi . b, C¸c thÇy ....... ngêi mÑ : ChØ râ , nh÷ng ngêi " n¾m gi÷ ch×a kho¸ cña c¸nh cöa nµy " . c, Nh÷ng ngêi chñ thùc sù .......... tíi : bæ xung vai trß cña líp trÎ . d, Cã ai ngê ....... ®i th«i : lµm râ th¸i độ , tình cảm của tác giả . Thái độ ng¹c nhiªn tríc viÖc c« g¸i vµo du kích , niềm xúc động trớc đôi mắt , nụ cêi cña c« g¸i . Bµi 4 : Thµnh phÇn phô chó . a, " KÓ c¶ anh " -> lµm râ mäi ngêi . b, Liên quan đến cụm từ " những ngời nắm ........ cửa này " . c, Liên quan đến cụm từ " Lớp trẻ " . d, " Cã ai ngê " -> ( còng vµo du kÝch ) cña c« g¸i . - " Th¬ng th¬ng qu¸ " -> " Cêi khóc khÝch ........ ®en trßn " . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà. - N¾m v÷ng ghi nhí . - Lµm bµi tËp 5 SGK . - ChuÈn bÞ viÕt bµi viÕt sè 5 . TiÕt 104 - 105: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 . Nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời sống . A . Mục tiêu cần đạt : - Ôn tập tổng hợp các kiến thức đã học về văn nghị luận . - Kiểm tra kĩ năng viết văn bản nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời xã héi . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : - Giáo viên : Ra đề - biểu điểm - đáp án . - Häc sinh : ¤n tËp kÜ , chuÈn bÞ giÊy . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp . Giáo viên chép đề bài lên bảng và theo dõi học sinh làm bài . * §Ò bµi : H·y viÕt bµi v¨n nghÞ luËn , nªu suy nghÜ cña em vÒ t¸c h¹i cña viÖc hót thuèc l¸ . * §¸p ¸n - biÓu ®iÓm : 1 , Yªu cÇu néi dung : - Thể loại : Nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời sống . - §èi tîng nghÞ luËn : T¸c h¹i cña viÖc hót thuèc l¸ . - Bài viết đợc trình bày theo hệ thống luận điểm , luận cứ , luận chứng . Lập luận lô gích , chặt chẽ , rõ ràng , xác đáng . 2 , Bố cục : Bài viết đảm bảo bố cục 3 phần : * Mở bài : - Nêu khái quát về tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con ngời . - Chất gây độc hại trong thuốc lá là nicôtin . * Th©n bµi : - Sè lîng ngêi hót thuèc l¸ trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam rÊt cao ( cã sè liÖu cô thÓ ) . - Hút thuốc lá sẽ ảnh hởng đến kinh tế của mỗi gia đình . - T¹i sao l¹i nãi " Hót thuèc l¸ cã h¹i cho søc khoÎ " . - V× sao mäi ngêi ph¶i phßng chèng thuèc l¸ ?.

<span class='text_page_counter'>(183)</span> - Làm thế nào để ngăn chặn việc hút thuốc lá . - Tuổi trẻ học đờng cần phải làm gì để ngăn chặn việc hút thuốc lá . * KÕt bµi : - ý nghÜa cña viÖc ng¨n chÆn viÖc hót thuèc l¸ . - Liªn hÖ víi thùc tÕ . 3 , BiÓu ®iÓm : - Më bµi : 1® . - Th©n bµi : 7 ® . - KÕt bµi : 1.5 ® . - Hµnh v¨n trong s¸ng , lËp luËn chÆt chÏ : 0 .5 ®. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y : - Häc sinh lµm bµi nghiªm tóc . Ngµy ........ th¸ng ....... n¨m 200...... TiÕt 106 - 107 Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La Ph«ng ten .. Hi-p«-lÝt ten A . Mục tiêu cần đạt : - Giúp học sinh hiểu đợc tác giả bài nghị luận văn chơng đã dùng biện pháp so s¸nh hiÖn tîng con cõu vµ con chã sãi trong th¬ ngô ng«n La Ph«ng ten víi nh÷ng dßng viÕt vÒ hai con vËt Êy cña nhµ khoa häc Buy - ph«ng nh»m lµm næi bật đặc trng của sáng tác NT . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học . * KiÓm tra bµi cò : ? Phân tích ý nghĩa của một số câu ca dao , tục ngữ sau để thấy đợc một số ®iÓm m¹nh , yÕu cña con ngêi ViÖt Nam . " Mét c©y lµm ch¼ng ........ nói cao " . " Ch¸y nhµ hµng xãm b×nh ch©n nh v¹i " . * Giíi thiÖu bµi míi : Ai ch¼ng biÕt chã sãi hung d÷ , ranh ma , x¶o quyÖt , cßn cõu lµ loµi vËt ¨n cá , hiÒn lµnh , chËm ch¹p , yÕu ít , thêng lµ måi ngon cña chã sãi . Nhng díi ngòi bút của một nhà sinh vật , một nhà thơ , những con vật này lại đợc miêu tả , phân tích rất khác nhau . Sự khác nhau đó là nh thế nào ? Vì sao có sự khác nhau đó . Đọc đoạn văn nghị luận của H. Ten , chúng ta sẽ tìm thấy câu trả lời . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n . Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu cã ghi bµi tËp: ? §iÒn tªn La Ph«ng ten , Buy ph«ng , H. Ten vµo chç trèng t¬ng øng : A . Nhµ th¬ Ph¸p thÕ kØ XVII , t¸c gi¶ bµi " Chã ....... non " . B . TriÕt gia , nhµ nghiªn cøu v¨n häc Ph¸p thÕ kØ XIX t¸c gi¶ c«ng tr×nh La Ph«ng ten vµ th¬ ngô ng«n cña «ng . C . Nhµ v¹n vËt häc , thÕ kØ XVIII , t¸c gi¶ c«ng tr×nh v¹n vËt häc . Häc sinh ph¸t biÓu - Gi¸o viªn nhËn xÐt , kÕt luËn vÒ t¸c gi¶ ? Học sinh đọc văn bản . ? ThÓ lo¹i cña v¨n b¶n ?. I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : - H. ten lµ mét triÕt gia ngêi Ph¸p thÕ kØ XIX , t¸c gi¶ c«ng tr×nh nghiªn cøu v¨n häc næi tiÕng : La Ph«ng ten vµ th¬ ngô ng«n cña «ng . - Văn bản " Chó .... non " đợc trích từ c«ng tr×nh Êy .. 2 . V¨n b¶n : - ThÓ lo¹i : NghÞ luËn v¨n ch¬ng ..

<span class='text_page_counter'>(184)</span> ? Văn bản đợc chia làm mấy phần .. - Bè côc : 2 phÇn : + Tõ ®Çu ........ nh thÕ : H×nh tîng cõu díi ngßi bót cña La Ph«ng ten vµ Buy ph«ng . + Cßn l¹i : H×nh tîng sãi díi ngßi bót cña La Ph«ng ten vµ Buy ph«ng .. Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích II . Phân tích . v¨n b¶n . 1 . H×nh tîng Cõu díi con m¾t cña La Học sinh đọc đoạn 1 . Ph«ng ten vµ Buy ph«ng . ? Dới con mắt của nhà khoa học Buy - Buy phông : Cừu là con vật đần độn , ph«ng , cõu lµ con vËt nh thÕ nµo ? sợ hãi , thụ động , không biết trốn tránh nguy hiÓm . Häc sinh t¸i hiÖn , Gi¸o viªn tæng kÕt . ? Trong con mắt của nhà thơ Cừu có - La Phông ten : Ngoài những đặc tính phải là con vật đần độn , sợ hãi không ? trên Cừu dịu dàng , tội nghiệp , đáng V× sao ? th¬ng , tèt bông , giµu t×nh c¶m . Cõu Häc sinh th¶o luËn nhãm . sợ sệt nhng không đần độn . Sắp bị Sói Giáo viên định hớng . ¨n thÞt mµ Cõu vÉn dÞu dµng , rµnh mạch đáp lời Sói . Không phải vì Cừu không ý thức đợc rằng mình đang bị đe doạ mà thể hiện tình mẩu tử cao đẹp, là sự chịu đựng tự nguyện , sự hy sinh của Cõu mÑ cho con bÊt chÊp sù hiÓm nguy . Học sinh đọc đoạn 2 . 2 . H×nh tîng chã Sãi trong con m¾t cña nhµ th¬ vµ nhµ khoa häc . ? Theo La Ph«ng ten , chã Sãi cã hoµn - Nhµ khoa häc : Sãi lµ mét tªn b¹o toàn là con bạo chúa khát máu , đáng chúa , đáng ghét ......... gây hại chết , vô ghÐt kh«ng ? V× sao ? dông , bÈn thØu , h«i h¸m , h háng . ? Nhà thơ đã quan niệm về chó Sói nh - Nhà thơ : Sói là tính cách phức tạp : thế nào ? ý kiến của em về quan niệm độc ác , khổ sở , trộm cớp , bất hạnh , Êy ? vông vÒ , g· v« l¹i thêng xuyªn bÞ ¨n đòn , đói meo , truy đuổi , đáng ghét , đáng thơng . Chó Sói độc ác , gian xảo muốn ăn thịt Cõu non mét c¸ch hîp ph¸p nhng những lí do nó đa ra đều vụng về , sơ hë bÞ Cõu non v¹ch trÇn , dån vµo thÕ bí . Cuối cùng Sói đành ăn thịt Cừu non vµ bÊt chÊp lý do . -> Sói vừa là bi kịch độc ác và là hài kÞch cña sù ngu ngèc . 3 . Sù s¸ng t¹o cña nhµ nghÖ sÜ . ? Theo em , Buy phông đã tả hai con - Nhà khoa học : tả chính xác , khách vËt b»ng ph¬ng ph¸p nµo , nh»m môc quan , dùa trªn quan s¸t , nghiªn cøu đích gì ? Còn Phông ten nhà nghệ sĩ , phân tích để khẳng định những đặc tính «ng t¶ hai con vËt b»ng ph¬ng ph¸p c¬ b¶n cña tõng loµi vËt . nào , nhằm mục đích gì khác ? - Nhµ nghÖ sÜ : t¶ víi quan s¸t tinh tÕ , nh¹y c¶m tr¸i tim , trÝ tëng tîng phong phú . Đó là đặc điểm , bản chÊt cña s¸ng t¹o nghÖ thuËt . NghÖ sÜ t¶ b»ng tëng tîng , nhËp th©n vµo đối tợng -> Phông ten viết về hai con vật là để ngời đọc hiểu thêm về đạo lí trên đời . Đó là sự đối mặt giữa thiện vµ ¸c , kÎ yÕu vµ kÎ m¹nh . Chó Cõu.

<span class='text_page_counter'>(185)</span> và Sói đều đã đợc nhân hoá , nói năng , hoạt động nh ngời , tâm trạng kh¸c nhau . Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết Luyện tập . ? C¸ch luËn chøng cña H. ten trong v¨n b¶n lµ g× vµ nh thÕ nµo ? T¸c dông ? Học sinh trao đổi - Giáo viên định hớng .. Học sinh đọc ghi nhớ . Gi¸o viªn nhÊn m¹nh .. III . Tæng kÕt - LuyÖn tËp . 1 . NghÖ thuËt nghÞ luËn cña H. ten . - Ph©n tÝch , so s¸nh , chøng minh -> Luận điểm đợc nổi bật , sáng tỏ , sống động , thuyết phục . - Mạch nghị luận đợc triển khai theo trình tự : Từng con vật đợc hiện ra dới ngßi bót cña La Ph«ng ten vµ Buy ph«ng . Bè côc chÆt chÏ . 2 . Ghi nhí : SGK. Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . ? Quan ®iÓm cña H.Ten cã gÇn gòi víi quan ®iÓm cña NguyÔn §×nh Thi trong bµi " TiÕng nãi cña v¨n nghÖ " võa häc ? V× sao ? ( Cã , v× : - Tả sinh động . - KÓ chuyÖn hÊp dÉn . - LËp luËn chÆt chÏ . - Ng«n ng÷ giµu c¶m xóc . ? §Æc s¾c NT nghÞ luËn cña H. Ten lµ g× ? * So¹n bµi : " Con cß " . * Rót kinh nghiÖm giê d¹y : Häc s«i næi , hiÓu bµi .. TiÕt: 108 Nghị luận về một vấn đề t tởng , đạo lý . A . Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : - Nắm đợc một kiểu bài nghị luận xã hội : Nghị luận về một vấn đề t tởng , đạo đức . - Nhận diện và rèn kĩ năng viết một văn bản nghị luận xã hội về vấn đề t tởng , đạo lí . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß: B¶ng phô . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : ? Thế nào là một bài văn nghị luận về một sự việc , hiện tợng đời sống ? ? Dàn ý chung của một bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tợng đời sống? *Bµi míi : Hoạt động 1 : Xác định kiểu bài nghị I. Tìm hiểu bài nghị luận vệ một vấn luận về một vấn đề t tởng đạo lí . đề t tởng , đạo lí . Học sinh đọc văn bản mẫu SGK . * V¨n b¶n : Tri thøc b»ng søc m¹nh . ? Văn bản bàn về vấn đề gì ? - Vấn đề nghị luận : Sức mạnh của tri thøc . ? Xác định bố cục của bài văn . - Bè côc : 3 phÇn :.

<span class='text_page_counter'>(186)</span> + Mở bài : ( đoạn 1 ) : nêu vấn đề cần bµn luËn . + Th©n bµi : ( ®o¹n 2, 3 ) : nªu 2 vÝ dô chøng minh tri thøc lµ søc m¹nh : Thø nhÊt : Tri thøc cã thÓ cøu mét c¸i máy khỏi số phận một đống phế liệu . Thø hai : Tri thøc lµ søc m¹nh cña c/m. + KÕt bµi : Phª ph¸n mét sè ngêi kh«ng biÕt quý träng tri thøc vµ sö dụng tri thức không đúng chỗ . ? Xác định các câu mang luận điểm - Học sinh tự xác định . chÝnh trong bµi ? ? Bài văn đã sử dụng phép lập luận nào - Phép lập luận : chứng minh . lµ chÝnh ? ? Phân biệt bài nghị luận về một vấn đề - Phân biệt : t tởng , đạo lí với bài nghị luận về một + Nghị luận về một vấn đề t tởng , đạo lÝ kh«ng kh¸c g× so víi bµi nghÞ luËn vÒ sù viÖc , hiÖn tîng x· héi . một sự việc , hiện tợng đời sống . + Nghị luận về một vấn đề t tởng đạo lí nêu lên vai trò , ý nghĩa của một vấn đề t tởng đạo lí trong cuộc sống . + NghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn tîng xã hội là bàn bạc , đánh giá một sự việc, hiện tợng trong đời sống . * Ghi nhí : SGK . Häc sinh rót ra ghi nhí . Học sinh đọc to ghi nhớ . Giáo viên kết luận vấn đề . II . LuyÖn tËp : Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập . Học sinh đọc văn bản : Thời gian là - Văn bản nghị luận về một vấn đề t tvàng ? ? Văn bản trên thuộc loại nghị luận ởng , đạo lí . - Vấn đề nghị luận : Sự quý giá của nµo? thêi gian . ? Vấn đề nghị luận của bài văn là gì ? - C¸c luËn ®iÓm chÝnh : ? ChØ ra c¸c luËn ®iÓm chÝnh cña v¨n + Thêi gian lµ sù sèng . + Thêi gian lµ th¾ng lîi . b¶n Êy . + Thêi gian lµ tiÒn . + Thêi gian lµ tri thøc . - PhÐp lËp luËn : Ph©n tÝch + chøng ? PhÐp lËp luËn chñ yÕu cña bµi v¨n lµ minh . g× ? Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - Ra 5 đề nghị luận về một vấn đề t tởng , đạo lí . - Häc ghi nhí . - So¹n bµi tiÕp theo . * Rót kinh nghiÖm : Häc sinh hiÓu bµi , häc tèt . TiÕt: 109.. Liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n .. A . Mục tiêu cần đạt:.

<span class='text_page_counter'>(187)</span> - Giúp học sinh nâng cao hiểu biết và kĩ năng sử dụng phép liên kết đã học từ bËc TiÓu häc . - NhËn biÕt liªn kÕt néi dung vµ liªn kÕt h×nh thøc gi÷a c©u vµ c¸c ®o¹n v¨n. - NhËn biÕt mét sè biÖn ph¸p liªn kÕt thêng dïng trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n . B .ChuÈn bÞ cña thÇy trß: B¶ng phô . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : ? H×nh tîng con Cõu vµ chã Sãi trong con m¾t cña Buy ph«ng vµ La Ph«ng ten nh thÕ nµo ? * Bµi míi : Trong một văn bản , các câu không tồn tại độc lập , tách rời nhau mà gắn bó víi nhau mét c¸ch chÆt chÏ vÒ néi dung vµ h×nh thøc t¹o b»ng sù liªn kÕt vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n . Sù liªn kÕt gi÷a c©u víi c©u , gi÷a ®o¹n víi ®o¹n trong v¨n b¶n gäi lµ liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n . VËy liªn kÕt lµ g× ? C¸c h×nh thøc liªn kÕt nh thÕ nµo ? ..... Hoạt động 1 : Hình thành kiến thức liªn kÕt néi dung vµ liªn kÕt h×nh thøc I . Kh¸i niÖm liªn kÕt . 1 . * Ph©n tÝch vÝ dô mÉu : §o¹n v¨n SGK . Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu ( b¶ng phô ) cã ghi vÝ dô ë SGK . ? Đoạn văn bàn về vấn đề gì ? - Vấn đề bàn luận : Cách thức ngời nghÖ sÜ ph¶n ¸nh thùc t¹i . ? Chủ đề ấy có quan hệ nh thế nào với - Chủ đề góp phần làm sáng tỏ thực chủ đề chung của văn bản ? chÊt cña ND VN lµ lêi göi g¾m tõ t×nh c¶m cña nhµ v¨n , nhµ th¬ . => Liên kết chặt chẽ với chủ đề chung cña toµn v¨n b¶n . Néi dung , ý nghÜa và vai trò của văn nghệ đối với đời sèng con ngêi . ? Xác định nội dung chính của mỗi câu trong ®o¹n v¨n trªn ? * Néi dung chÝnh : - C©u 1 : ChÊt liÖu cña t¸c phÈm nghÖ thuËt lÊy tõ cuéc sèng . ? Quan hÖ gi÷a nh÷ng néi dung Êy víi - C©u 2 : NghÖ sÜ lu«n t¹o ra c¸i míi chủ đề đoạn văn . trong nh÷ng s¸ng t¸c cña m×nh . - C©u 3 : Nh÷ng c¸ch thøc kh¸c nhau để thể hiện sự đóng góp đó . ? NhËn xÐt vÒ tr×nh tù s¾p xÕp c¸c c©u * Tr×nh tù s¾p xÕp : trong ®o¹n v¨n . - C©u 1 : Nªu lªn mét nguyªn lÝ chung. - Câu 2 : Mở rộng vấn đề . Giáo viên : Các câu trong đoạn văn và - Câu 3 : Khẳng định vấn đề , nêu lên các đoạn văn trong một văn bản phải đề tài của cả đoạn . liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ néi dung? Nh vËy vÒ mÆt néi dung , c¸c c©u trong => Liªn kÕt vÒ néi dung : văn bản đợc liên kết với nhau nh thế + Các đoạn văn bản phải p. vụ chủ đề nµo ? chung cña v¨n b¶n , c¸c c©u p. vô chñ đề của đoạn văn -> Liên kết chủ đề . + Các đoạn văn và các câu phải đợc sắp xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ ( liªn kÕt l« gÝch ) . ? Ngời viết đã sử dụng những biện * Các biện pháp : pháp nh thế nào để thể hiện mối quan - Quan hệ từ " nhng " nối câu 1 với câu hÖ chÆt chÏ vÒ néi dung gi÷a c¸c c©u 2 -> PhÐp nèi ..

<span class='text_page_counter'>(188)</span> trong ®o¹n v¨n ? ( chó ý tõ in ®Ëm ) .. - Tõ " anh " ë c©u 3 thay cho tõ " nghÖ sÜ " ë c©u 2 cã t¸c dông nèi c©u 2 , 3 -> phÐp thÕ . - Từ " tác phẩm ở câu 1 đợc lặp lại ở c©u 3 liªn kÕt 2 c©u nµy víi nhau -> phÐp lÆp tõ . - Tõ " t¸c phÈm " n»m cïng trêng nghÜa víi tõ nghÖ sÜ -> phÐp liªn tëng.. ? Qua ph©n tÝch VD em h·y cho biÕt 2 . Bµi häc ( ghi nhí ) . liªn kÕt lµ g× ? * Liªn kÕt : lµ sù nèi kÕt ý nghÜa gi÷a c©u víi c©u , gi÷a ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n b»ng c¸c tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt . ? Cã mÊy h×nh thøc liªn kÕt gi÷a c©u * Cã hai h×nh thøc liªn kÕt : víi c©u , gi÷a ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n . a . Liên kết nội dung : là quan hệ đề tài vµ quan hÖ l« gÝch gi÷a c©u víi c©u , ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n . b . Liªn kÕt h×nh thøc : Lµ phÐp sö dông c¸c tõ ng÷ cô thÓ ( c¸c ph¬ng tiÖn cô thÓ ) cã t¸c dông nèi c©u víi c©u , ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n : + PhÐp lÆp tõ ng÷ . + Phép dùng từ đồng nghĩa , trái nghĩa hoÆc cïng trêng liªn tëng . + PhÐp thÕ . + PhÐp nèi . Học sinh đọc to ghi nhớ . Gi¸o viªn lu ý häc sinh vÒ phÐp dïng từ , định nghĩa trong những trờng liên tëng Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập . Bài tập SGK trang 44 : Học sinh đọc to đoạn trích : Lớp chia bằng hai nhóm. * Chủ đề của đoạn văn là khẳng định trí tuệ của con ngời Việt Nam , quan träng h¬n lµ nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc . §ã lµ sù thiÕu hôt vÒ kiÕn thøc , kh¶ n¨ng thùc hµnh vµ s¸ng t¹o yÕu do c¸ch häc thiÕu th«ng minh g©u ra . * Nội dung các câu văn đều tập trung vào chủ đề đó . * Tr×nh tù s¾p xÕp hîp lÝ cña c¸c ý trong c¸c c©u : - Nh÷ng mÆt m¹nh cña trÝ tuÖ ViÖt Nam . - Nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ . - Cần khắc phục hạn chế để đáp ứng sự phát triển của nền kinh tế mới . Cô thÓ : C©u 1 : Nªu ®iÓm m¹nh . Câu 2 : Đánh giá lợi ích của điểm mạnh trong thời đại ngày nay . C©u 3 : ChØnh ý . C©u 4 : Nh÷ng ®iÓm yÕu . Câu 5 : Yêu cầu khắc phục điểm yếu để đáp ứng sự phát triển của nền kinh tÕ míi . * C¸c phÐp liªn kÕt : - PhÐp nèi : Tõ " nhng " ë c©u 3 nèi víi 2 c©u tríc . - PhÐp thÕ : + Tõ " Êy " ë c©u 4 thay thÕ cho " c¸i yÕu " ë c©u 3 . + Tõ " nµy " ë c©u 5 thay " kiÕn thøc " vµ " kh¶ n¨ng - s¸ng t¹o" ë c©u 4 . - PhÕp lÆp : + Tõ " m¹nh " ë c©u 1 , 3 ..

<span class='text_page_counter'>(189)</span> + Tõ " th«ng minh " ë c©u 1 , 5 . + Tõ " Lç hæng " ë c©u 4 , 5 . - Phép đồng nghĩa : " Kiến thức " ~ " tri thức " . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - Häc thuéc ghi nhí . - ChuÈn bÞ bµi " LuyÖn tËp " .. TiÕt: 110. Liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n . ( LuyÖn tËp ). A . Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập và củng cố các kiến thức đã học về liên kết câu và liên kết đoạn v¨n . - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch liªn kÕt v¨n b¶n vµ sö dông c¸c phÐp liªn kÕt khi viÕt v¨n b¶n . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß: B¶ng phô , giÊy khæ to , bót d¹ . C . Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1 : I . ¤n tËp vÒ liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n : ? T¹i sao ph¶i liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt - C¸c c©u trong ®o¹n ph¶i liªn kÕt víi nhau th× ta míi cã mét ®o¹n v¨n hoµn ®o¹n v¨n ? chØnh . - NÕu c¸c c©u kh«ng liªn kÕt víi nhau th× cã thÓ ta chØ cã mét chuçi c©u hçn độn . - C¸c ®o¹n ph¶i liªn kÕt víi nhau th× míi cã mét v¨n b¶n hoµn chØnh . NÕu kh«ng cã sù liªn kÕt th× ta còng chØ cã một tập đoạn văn hỗn độn . ? Có mấy loại liên kết và các dấu hiệu - Học sinh dựa vào ghi nhớ để trả lời . để nhận biết các loại liên kết đó ?. v¨n .. v¨n .. Hoạt động 2 : II . Híng dÉn thùc hµnh luyÖn tËp . Bài 1 : Học sinh đọc bài tập - suy nghĩ độc lập - 4 em lên bảng trình bày. Líp nhËn xÐt - Gi¸o viªn bæ sung . a, PhÐp lÆp : + Trêng häc - trêng häc -> liªn kÕt c©u . PhÐp thÕ : + " Nh thÕ " thay cho c©u cuèi ë ®o¹n tríc -> liªn kÕt ®o¹n b, PhÐp lÆp : - V¨n nghÖ -> liªn kÕt c©u . - Sù sèng , VN -> liªn kÕt ®o¹n . c, Thêi gian , con ngêi -> lÆp -> liªn kÕt c©u . d, YÕu ®uèi - m¹nh , hiÒn lµnh - ¸c ( tr¸i nghÜa ) -> liªn kÕt c©u . Bµi 2 : Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm . - Thêi gian ( vËt lÝ ) - thêi gian ( t©m lÝ ) . - V« h×nh - h÷u h×nh . - Gi¸ l¹nh - nãng báng . - Th¼ng t¾p - h×nh trßn . - Đều đặn - lúc nhanh lúc chậm . Bµi 3 : Häc sinh lµm theo nhãm : a, Lỗi về liên kết nội dung : Các câu không phục vụ chủ đề chung của đoạn.

<span class='text_page_counter'>(190)</span> c©u .. Chữa : Thêm một số từ ngữ hoặc câu để thiết lập liên kết chủ đề giữa các. VD : Cấm đi một mình trong đêm . Trận địa đại đội 2 ( của anh ) ở phía bãi båi bªn mét dßng s«ng ( Anh chît nhí håi ®Çu mïa l¹c ) hai bè con ( anh ) cïng viết đơn xin ra mặt trận ( Bây giờ ) , mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối . b, Lçi liªn kÕt néi dung : TrËt tù c¸c sù viÖc trong c©u kh«ng hîp lÝ . Thªm trạng ngữ chỉ thời gian vào câu 2 để làm rõ mối quan hệ thời gian giữa các sự kiện : VD : ( Suèt 2 n¨m anh èm nÆng ) , chÞ lµm quÇn quËt . Bài 4 : Học sinh suy nghĩ độc lập - trả lời - lớp nhận xét . - Lçi vÒ liªn kÕt h×nh thøc : a, Lçi : Dïng tõ ë c©u 2 - 3 kh«ng thèng nhÊt . Sửa : Thay đại từ " nó " bằng đại từ " chúng " . b, Lçi : Tõ " v¨n phßng " vµ " héi trêng " kh«ng cïng nghÜa víi nhau trong trêng hîp nµy . Söa : Thay tõ héi trêng ë c©u 2 b»ng tõ " v¨n phßng " . * Gi¸o viªn cho häc sinh nh¾c l¹i nh÷ng yªu cÇu sö dông c¸c phÐp liªn kÕt c©u vµ ®o¹n v¨n cho phï hîp , cã hiÖu qña . * Ghi nhí : CÇn sö dông c¸c phÐp liªn kÕt c©u mét c¸ch chÝnh x¸c , linh ho¹t để diễn đạt đúng và hay . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà : - N¾m yªu cÇu bµi häc . - So¹n bµi " Con cß " . * Rót kinh nghiÖm . Häc sinh hiÓu bµi , häc tèt .. Ngµy ........ th¸ng ........ n¨m 200..... TiÕt :111 Hớng dẩn đọc thêm V¨n b¶n: Con cß. ChÕ Lan Viªn . A . Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tợng con Cò trong bài thơ đợc phái triển từ những câu ca dao để ca ngợi tình mẹ và những lời hát ru . - Thấy đợc sự sáng tạo vận dụng ca dao của tác giả và những đặc điểm về h×nh ¶nh , thÓ th¬ , giäng ®iÖu cña bµi th¬ . - Rèn kĩ năng cảm thụ , phân tích , đặc biệt là những hình tợng thơ đợc sáng t¹o b»ng liªn tëng , tëng tîng . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß: Những câu ca dao nói về con Cò , về ngời mẹ Việt Nam , băng + đài có ghi ©m bµi h¸t " C¸nh Cß trong c©u h¸t mÑ ru " . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : ? Nªu c¶m nhËn cña em sau khi häc xong v¨n b¶n " Chã Sãi ......... La Ph«ng ten " cña H. ten . * Bµi míi : Th¬ cña ChÕ Lan Viªn mang ®Ëm phong c¸ch suy tëng triÕt lÝ , ®Ëm chÊt trÝ tuệ và tính hiện đại . " Con Cò " là bài thơ thể hiện khá rõ một số nét phong cách.

<span class='text_page_counter'>(191)</span> nghÖ thuËt cña ChÕ Lan Viªn . ViÕt vÒ con Cß trong lêi ru cña mÑ , nhµ th¬ NguyÔn Du viÕt : Cái cò ..... sung chát đào chua .... C©u ca mÑ h¸t giã ®a vÒ trêi Ta ®i trän kiÕp con ngêi Còng kh«ng ®i hÕt nh÷ng lêi mÑ ru . NguyÔn Khoa §iÒm cã bµi " Khóc h¸t ru ........ lng mÑ " ; cßn ChÕ Lan Viªn thì bay bổng , bay cao với đôi cánh Cò trong lời ru thấm hơi xuân của mẹ hiền đ a vâng ru con nh÷ng tra hÌ n¾ng löa . Ngêi ta còng nãi nhiÒu vÒ ý nghÜa vµ vai trß của hat ru đối với tuổi thơ và cả cuộc đời con ngời . Nhng trong cuộc sống hiện đại ngày nay nó đã trở nên rất khó khăn với không ít những ngời mẹ trẻ và đó là một thiệt thòi đáng kể với trẻ thơ . " Con Cò " đã nhắc nhở một cách thấm thía về t×nh mÑ vµ vai trß cña h¸t ru . I . T×m hiÓu chung : 1 . T¸c gi¶ : - Tªn thËt : Phan Ngäc Hoan ( 1920 1989 ) . - Lµ nhµ th¬ xuÊt s¾c cña nÒn th¬ hiÖn đại Việt Nam . - Phong c¸ch suy tëng triÕt lÝ , ®Ëm chất trí tuệ , tính hiện đại . - T¸c phÈm : §iªu tµn ( 1937 ) ; Hoa ngµy thêng - Chim b¸o b·o ( 1967 ) . ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ " Con 2 . V¨n b¶n : Con Cß ( 1962 ) Cß " ? - In trong tËp : Hoa ngµy thêng - Chim b¸o b·o . Giáo viên cho học sinh đọc - tìm hiểu * Đọc - tìm hiểu chú thích : SGK . chó thÝch ë SGK . * ThÓ th¬ : tù do . ? Xác định thể thơ của văn bản ? -> Các câu thơ dài ngắn không đều Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬ ? theo m¹ch c¶m xóc . -> Sè tiÕng còng kh«ng theo luËt lÖ nµo. Giáo viên lu ý học sinh cách đọc . -> GÇn víi ®iÖu h¸t ru . Một học sinh đọc . ? Bao trïm toµn bµi th¬ lµ h×nh tîng * H×nh tîng bao trïm : H×nh tîng con nµo ? Qua h×nh tîng con Cß t¸c gi¶ Cß trong nh÷ng c©u h¸t ru -> Tîng trng nh»m nãi vÒ ®iÒu g× ? cho t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña lêi ru => BiÓu tîng cña t×nh mÑ bao la , qua lêi ru ngät ngµo cña mÑ , trë thµnh bÇu s÷a T2 kh«ng bao giê v¬i c¹n trong suèt cuộc đời con . Tác giả ca ngợi tình mẹ thiêng liêng và ý nghĩa cao đẹp của lời hát ru trong đời sống tâm hồn mỗi con ngêi . ? Bài thơ đợc tác giả chia bằng 3 đoạn, * Bố cục : 3 phần néi dung chÝnh cña mçi ®o¹n lµ g× ? - H×nh ¶nh con Cß qua nh÷ng lêi ru víi tuæi th¬ . - H×nh ¶nh con Cß vµ lêi ru cña mÑ trªn những chặng đờng đời của mỗi con ngời . - Tõ h×nh ¶nh con Cß , suy ngÉm triết lí của lời ru và tình mẹ đối với cuộc đời con ngời . Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích v¨n b¶n . II . Ph©n tÝch . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu về t¸c gi¶ , t¸c phÈm . ? Em biÕt g× vÒ t¸c gi¶ ChÕ Lan Viªn . Häc sinh ph¸t biÓu , Gi¸o viªn bæ sung, kh¸i qu¸t ..

<span class='text_page_counter'>(192)</span> 1 . H×nh tîng con Cß vµ ý nghÜa biÓu trng cña nã . Học sinh đọc phần I . ? Đoạn thơ gợi cho em nhớ đến hình ảnh con Cò đợc nhắc ở những bài ca + Cò trong ca dao hát ru : - Con Cß bay la -> Cß vÊt v¶ trong dao dïng lµm h¸t ru nµo ? hành trình cuộc đời trên bình yên thong thả của cuộc sống ít biến động thuở x? ở mỗi bài hát em cảm nhận đợc điều a . - Con Cò đi ăn đêm -> Cò lặn lội kiếm g× vÒ th©n phËn con Cß . sèng -> tîng trng cho ngêi phô n÷ , ng+ ? H×nh ¶nh Cß bay la bay l¶ gîi êi mÑ nhäc nh»n , lam lò , vÊt v¶ kiÕm sèng . kh«ng gian nh thÕ nµo ? + ? Cò đi ăn đêm gợi cho em điều gì ? ? Em b¾t gÆp h×nh tîng con Cß nh thÕ nµo trong nh÷ng bµi ca dao , bµi th¬ mµ - Häc sinh tù liªn hÖ . em biÕt ? ? Em cảm nhận đợc điều gì về cách đón nhận của em bé non nớt đối với - Hình ảnh con Cò đến với tâm hồn tuổi ấu thơ một cách vô thức , đón nhận sự h×nh tîng Cß tõ nh÷ng lêi ru ? + ? Em bé đã hiểu ý nghĩa của hình t- vỗ về trong những âm điệu ngọt ngào , îng Cß cha ? ( C©u th¬ nµo thÓ hiÖn dÞu dµng cña lêi ru -> c¶m nhËn b»ng trực giác tình yêu và sự che chở của ngđiều đó ) . + ? Cò trong lời ru đến với em có ý ời mẹ . nghÜa g× ? ? H×nh ¶nh Cß hiÖn lªn nh thÕ nµo qua lời ru của mẹ trong cảm nhận của em => Em bé đón nhận Cò trong lời ru thật th¬ méng ( ªm ¸i , v« t nh tuæi th¬ em bÐ . vËy ) . Gi¸o viªn b×nh : Đoạn thơ đã đợc tác giả vận dụng nh÷ng c©u ca dao vµo bµi th¬ cña m×nh mét c¸ch linh ho¹t , s¸ng t¹o . Qua - H×nh ¶nh con Cß trong lêi ru ®i vµo nh÷ng lêi ru cña mÑ h×nh ¶nh con Cß lßng ngêi mét c¸ch v« thøc . sẽ đến với tâm hồn trẻ một cách vô thức . Điều quan trọng là đứa trẻ cảm nhận đợc âm điệu ngọt ngào , dịu dàng cña lêi ru mµ lín lªn trong giÊc ngñ . Còn ngời mẹ đã hoá thân vào con Cò để ru con mà cũng là để nói với chính m×nh . §o¹n th¬ khÐp l¹i b»ng nh÷ng lêi an ñi , vç vÒ , chøa chan vµ trµn ngËp h¹nh phóc yªu th¬ng cña ngêi mÑ đối với đứa con " Ngủ yên .... vân " . ? Qua đó em hiểu gì về ca dao , lời ru trong đời sống ND đất nớc ( mang điệu hån d©n téc - ND ) . ? Tõ viÖc c¶m nhËn cña em bÐ trong lêi ru vÒ h×nh ¶nh con Cß , em thÊy c¸ch đón nhận điệu hồn dân tộc của mỗi con => Là sự khởi đầu con đờng cảm nhận ®iÖu hån d©n téc , ND . ngêi nh thÕ nµo ? Học sinh đọc phần II . ? H×nh tîng Cß trong ®o¹n 2 g¾n bã víi mçi ngêi ë nh÷ng chÆng nµo ? ý nghÜa cña h×nh tîng Cß trong mçi h×nh ¶nh Êy nh thÕ nµo ?. 2 . H×nh ¶nh Cß gÇn gòi víi tuæi th¬ vµ từng chặng đờng mỗi con ngời . a, Khi cßn trong n«i : - Cß vµo trong tæ . - Hai đứa đắp chung đôi . ? H×nh tîng Cß khi ë trong n«i gîi cho - Con ngñ -> Cß cïng ngñ ..

<span class='text_page_counter'>(193)</span> em liên tởng đến ai ? Ngời đó quan träng víi em nh thÕ nµo ? Gi¸o viªn b×nh : -> Cß ho¸ th©n trong ngêi mÑ chë che, ? Khi em ®i häc Cß xuÊt hiÖn gÇn gòi lo l¾ng cho con tõng giÊc ngñ . víi em nh thÕ nµo ? b, Khi ®i häc : ? H×nh tîng con Cß ë ®©y gîi cho em - Con theo Cß ®i häc . - Cß chÊp c¸nh nh÷ng íc m¬ cho con. liªn tëng g× ? ? Khi con kh«n lín con muèn lµm g× ? -> Cß lµ h×nh tîng ngêi mÑ quan t©m, V× sao con ngêi cã íc m¬ thµnh thi sÜ ? ch¨m sãc , n©ng bíc con . c, Khi con kh«n lín : - Con làm thi sĩ bởi tâm hồn con đợc ? Em hiểu gì về cuộc đời con gắn với Cò chấp cánh bao ớc mơ , con viết tiếp h×nh ¶nh Cß trong nh÷ng vÇn th¬ cho h×nh ¶nh Cß ? con . -> Cß lµ hiÖn th©n cña mÑ bÒn bØ , ©m thầm nâng bớc cho con suốt chặng đời con -> §ã còng lµ biÓu tîng cña lßng con đối với mẹ : con sẽ nối chí cha , Học sinh đọc đoạn cuối mải miết chuyên cần -> ớc mơ đẹp của ? 4 c©u th¬ ®Çu ®o¹n gîi em suy nghÜ ngêi mÑ vÒ t¬ng lai cña con. 3 . H×nh ¶nh Cß gîi suy ngÉm vµ triÕt vÒ tÊm lßng ngêi mÑ . lÝ vÒ ý nghÜa cña mÑ vµ lêi ru . ? Qua đó nhà thơ đã khái quát quy luật - Cò là biểu tợng cho tấm lòng ngời mẹ ở bên con suốt đời : cña t×nh mÑ nh thÕ nµo ? " Dï ë gÇn con ......... yªu con " . - Tõ sù thÊu hiÓu tÊm lßng ngêi mÑ , nhà thơ đã khái quát một quy luật của t×nh c¶m cã ý nghÜa bÒn v÷ng , réng Gi¸o viªn : Tõ c¶m xóc më ra nh÷ng lín vµ s©u s¾c : Lßng mÑ lu«n bªn con suy tởng , khái quát thành những triết lí làm chỗ dựa vững chắc suốt đời con : , đó là cách thờng gặp trong thơ của " Con dù lớn .......... theo con " . Chế Lan Viên - đó cũng là một trong nh÷ng ®iÓm quan träng cña nhµ th¬ nµy . ? Em h·y t×m nh÷ng c©u ca dao , tôc ngữ nói về điều đó : ( Nớc mắt chảy xu«i .......) ? Hãy đọc diễm cảm những câu thơ cuèi . Nªu c¶m nhËn cña em ? Gi¸o viªn b×nh . * §o¹n cuèi : Giọng điệu lời ru đúc kết ý nghĩa p2 cña h×nh tîng con Cß trong nh÷ng lêi ru . -> Khẳng định ý nghĩa lời ru ngọt ngào bên nôi : Về cuộc đời . Cuộc đời qua lêi h¸t Çu ¬ cña mÑ ngay tõ thuë Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết . ? Em h·y nhËn xÐt vÒ thÓ th¬ , nhÞp cßn n»m trong n«i . ®iÖu , giäng ®iÖu cña baih th¬ ? III . Tæng kÕt . 1 . NghÖ thuËt : - ThÓ th¬ tù do : C¶m xóc cña nhµ th¬ đợc bộc lộ một cách tự nhiên , khoáng đạt , không bị gò theo khuôn khổ thể th¬ . - NhÞp ®iÖu : Lêi h¸t ru -> nhÞp chËm ,.

<span class='text_page_counter'>(194)</span> khoan thai -> t¹o s¾c th¸i t©m t×nh , ngät ngµo cña lêi ru víi bÐ th¬ . Gi¸o viªn bËt b¨ng cã ghi lêi bµi h¸t - Giäng ®iÖu : T©m t×nh , tha thiÕt , b»ng lêi bµi th¬ . mang s¾c th¸i cña lêi t©m sù ru con bªn Học sinh đọc to ghi nhớ . n«i -> gãp phÇn kh¾c ho¹ ®Ëm nÐt t×nh mÑ ©u yÕm con , lµm næi bËt néi dung c¶m xóc bµi th¬ . 2 . Néi dung , ghi nhí . Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập . Häc sinh lµm bµi tËp 2 : - ë bµi : Khóc h¸t ru ........... -> T¸c gi¶ võa trß chuyÖn ......... ThÓ hiÖn sù TN giữa tình yêu con với tình yêu đất nớc và tinh thần chiến đấu . - ở bài : Con Cò : Tác giả gợi lại điệu hát ru để gửi gắm ý nghĩa của lời ru và ca ngợi tình mẹ với đời sống con ngời . Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà : - Häc thuéc lßng bµi th¬ . - N¾m néi dung bµi th¬ . - ViÕt lêi b×nh cho nh÷ng c©u th¬ " Dï ë gÇn con .......... theo con " . - NhËn xÐt vÒ sù vËn dông s¸ng t¹o ca dao . - §äc thªm v¨n b¶n : " Ngåi buån nhí mÑ ta xa " . - So¹n bµi tiÕp theo . TiÕt : 112 - 113 Cách làm bài nghị luận về một vấn đề t tởng , đạo lí . A . Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh rèn kĩ năng tìm hiểu đề ,viết bài đọc , sửa , xây dựng dàn ý , chuẩn bị kĩ năng làm văn nghị luận về một vấn đề t tởng , đạo lí . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu đề . I . Đề bài nghị luận về một vấn đề t tởng , đạo lí . Giáo viên yêu cầu các tổ báo cáo việc * 10 đề ở SGK : chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh . - Gièng nhau : §Òu bµn vÒ nh÷ng vÊn Học sinh đọc 10 đề và trả lời câu hỏi . đề về t tởng , đạo lí . ? Các đề bài trên có điểm gì giống - Khác nhau : Có hai dạng đề nhau vµ kh¸c nhau ? + Dạng đề có mệnh lệnh : Đề 1, 3, 10 . ? Rút ra nhận xét về dạng đề nghị luận + Dạng đề không kèm theo mệnh lệnh: về một vấn đề t tởng , đạo lí ? §Ò 2 , 4 , 5, 6, 7, 8, 9 . ? Học sinh tự nghĩ ra một vài đề tơng tù . ( Häc sinh chia b»ng hai nhãm , mçi nhóm tự ra một dạng đề ) . Hoạt động 2 : Hớng dẫn cách làm bài II . Cách làm bài nghị luận về một nghÞ luËn vÒ t tëng , ®aol Ý . vấn đề t tởng , đạo lí . ? H·y nªu c¸c bíc lµm mét bµi v¨n * §Ò bµi : Nªu suy nghÜ vÒ c©u tôc ng÷ nghÞ luËn . ( 4 bíc ) . " Uèng níc nhí nguån " . ( Giáo viên dùng bảng phụ trình bày 1 . Tìm hiểu đề , tìm ý dàn ý đề văn " Uống nớc nhớ nguồn " ) a, Tìm hiểu đề : . ? Xác định kiểu bài của đề . - Kiểu bài : Nghị luận về một vấn đề t.

<span class='text_page_counter'>(195)</span> tởng , đạo lí . - Yªu cÇu : nªu suy nghÜ vÒ c©u tôc ng÷ -> ph©n tÝch c¸ch c¶m , hiÓu vµ bµi häc đạo lí qua câu tục ngữ . ? Để giải quyết đề này chúng ta phải - Tri thức cần có : + Vèn sèng trùc tiÕp . vËn dông nh÷ng tri thøc nµo ? + Vèn sèng gi¸n tiÕp . b, T×m ý : ? Hãy tìm ý cho đề văn . - Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ : + NghÜa ®en . + NghÜa bãng . - §¸nh gi¸ c©u tôc ng÷ : ThÓ hiÖn truyền thống đạo lí gì của ngời Việt Nam ( biÕt ¬n , kÝnh träng , qu¸ khø , những thành quả đã đạt đợc ...... ) . - Bài học đạo lí rút ra rừ câu tục ngữ Êy: + Ngời hôm nay đợc hởng thành quả ( vËt chÊt , tinh thÇn ) -> biÕt ¬n , kÝnh trọng những ngời đã làm ra nó . + Nhí nguån lµ l¬ng t©m , tr¸ch nhiÖm cña mçi ngêi -> ph¶i biÕt tr©n träng , gi÷ g×n , b¶o vÖ , ph¸t huy nh÷ng thµnh quả đã có => sáng tạo ra những giá trị , vËt chÊt , tinh thÇn . - ý nghĩa của đạo lí : + Lµ mét trong nh÷ng nh©n tè t¹o nªn søc m¹nh tinh thÇn cña d©n téc . + Là một trong những nguyên tắc đối nhân , xử thế mang vẻ đẹp văn hoá của d©n téc . Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu dµn bµi ë SKG trang 52 - 53 . Học sinh đọc dàn bài . ? Em rót ra nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lµm một bài văn nghị luận về vấn đề t tởng , đạo lí ? ? Dµn ý chung ? * Ghi nhí : SGK . ( Häc sinh rót ra ghi nhí . Học sinh đọc to ghi nhớ .) 3 . ViÕt bµi : ? Học sinh đọc hai mở bài ở SGK . * Më bµi : ? Cã mÊy c¸ch më bµi ? + Trùc tiÕp . ? Häc sinh viÕt c¸c ®o¹n th©n bµi theo + Gi¸n tiÕp . * Th©n bµi : nhãm dùa vµo phÇn gîi ý ë SGK . - Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ : - Nhận định , đánh giá câu tục ngữ . * KÕt bµi : 4 . KiÓm tra vµ söa ch÷a . ? §Ò yªu cÇu néi dung g× ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập . Lập dàn bài cho đề 7 : Tinh thần tự học . 1 . Më bµi : Giới thiệu tinh thần tự học và nêu khái quát đặc điểm , vai trò của tinh thần tự học đối với học sinh . 2 . Th©n bµi : a, Gi¶i thÝch :.

<span class='text_page_counter'>(196)</span> - Tinh thÇn tù häc lµ tinh thÇn tù gi¸c häc tËp mµ kh«ng cÇn sù nh¾c nhë cña thÇy c« , cha mÑ . - Tinh thÇn tù häc cßn thÓ hiÖn ë chç tù kh¸m ph¸ , chiÕm lÜnh kiÕn thøc cña nh©n lo¹i qua s¸ch vë , b¸o chÝ........ b, §¸nh gi¸ ý nghÜa cña tù häc : - Tinh thÇn tù häc thÓ hiÖn ý thøc häc tËp cao cña häc sinh , thÓ hiÖn sù s¸ng tạo, ham hiểu biết , không ngừng vơn lên để chủ động tiếp thu những tri thức có ích, làm hành trang cần thiết để bớc vào cuộc sống . Chỉ có nêu cao tinh thần tự häc th× míi cã thÓ n©ng cao chÊt lîng häc tËp cña mçi ngêi . - Cần có phơng pháp để tự học có hiệu quả : + Tự đề ra cho mình kế hoạch học tập hợp lí , phù hợp với việc học tập trên líp . + Chủ động tìm sách vở , t liệu tham khảo cho từng bộ môn đợc học trong nhà trờng nhằm nâng cao vốn hiểu biết về bộ môn đó . + T¹o cho m×nh mét thãi quen ghi chÐp mét c¸ch khoa häc nh÷ng tri thøc tiếp thu đợc qua sách vở , tài liệu hay các phơng tiện truyền thông . 3 . KÕt bµi : - Tinh thần tự học là phẩm chất đáng quý đối với mỗi ngời , nhất là đối với häc sinh . - Cần phát huy tinh thần tự học để luôn tiếp cận đợc với những tri thức mới nhÊt cña nh©n lo¹i . * Gi¸o viªn cho häc sinh viÕt c¸c ®o¹n v¨n ( chia nhãm ) theo dµn ý trªn . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - Häc sinh viÕt thµnh bµi v¨n theo dµn ý trªn . - So¹n bµi : ViÕng l¨ng B¸c , Mïa xu©n nho nhá . * Rót kinh nghiÖm : Häc sinh hiÓu bµi , häc s«i næi . Ngµy ....... th¸ng ..... n¨m200...... TiÕt: 114 -115 Mïa xu©n nho nhá. Thanh H¶i . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc những cảm xúc của tác giả trớc mùa xuân của thiên nhiên đất nớc và khát vọng đẹp đẽ muốn làm " một mùa xuân nho nhỏ " dâng hiến cho cuộc đời . Từ đó mở ra những suy nghĩ về ý nghĩa , giá trị của cuộc sống , của mỗi cá nhân là sống có ích , cống hiến cho cuộc đời chung . - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô ph©n tÝch h×nh ¶nh th¬ trong m¹ch c¶m xóc cña tø th¬ ( từ mùa xuân của thiên nhiên , đến mùa xuân của đất nớc và mùa xuân của con ngêi ) . - Có ý thức tu dỡng cống hiến , biết sống vì cuộc đời chung . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : Tranh mùa xuân xứ Huế - Băng + đài có ghi âm bài hát . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học . * Kiểm tra bài cũ : Đọc thuộc bài " Con Cò " và nêu t tởng chủ đề của bài thơ . * Bµi míi : NÕu nh trong " LÆng lÏ Sa Pa " ta b¾t gÆp nh÷ng con ngêi thÇm lÆng cèng hiếm cho đất nớc giữa cái lặng lẽ của Sa Pa thì với " Mùa xuân nho nhỏ " của tác giả Thanh Hải ta bắt gặp ớc nguyện chân thành lặng lẽ dâng cho đời một mùa xu©n nho nhá cña Thanh H¶i . Chóng ta h·y cïng l¾ng nghe bµi h¸t " Mïa xu©n nho nhá " cña nh¹c sÜ TrÇn Hoµn , phæ th¬ Thanh H¶i ( gi¸o viªn bËt b¨ng). Nhµ.

<span class='text_page_counter'>(197)</span> thơ muốn nói điều gì với ngời đọc khi một mùa xuân mới đang về , khi chỉ sau khi s¸ng t¸c xong cha ®Çy mét th¸ng th× «ng l¹i vÜnh biÖt tÊt c¶ mäi mïa xu©n . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n . I . T×m hiÓu chung . ? Em biết gì về tiểu sử và cuộc đời hoạt 1 . Tác giả : ( 1930 - 1980 ) - Quê ở động văn nghệ của Thanh Hải . HuÕ . - Lµ mét nhµ th¬ c¸ch m¹ng , tham gia hai cuéc kh¸ng chiÕn . - §Ò tµi : + Cuộc đấu tranh bền bỉ , anh hùng của nh©n d©n miÒn Nam vµ tÊm lßng cña đồng bào miền Nam . + Tình yêu cuộc sống , quê hơng , đất níc . - §Æc ®iÓm : Th¬ «ng s©u l¾ng , ch©n thµnh , trong s¸ng , gi¶n dÞ . ? Hoàn cảnh sáng tác bài thơ có gì đặc 2 . Tác phẩm : 11 - 1980 -> tác giả biÖt . đang ốm nặng và chỉ vài tuần lễ ( 15 ( Chú ý hoàn cảnh chung , hoàn cảnh 12 - 1980 ) nhà thơ qua đời . riªng ) . ? Giáo viên đọc mẫu - Học sinh đọc * Đọc : diÔn c¶m . ? ThÓ th¬ vµ nhÞp th¬ ? * ThÓ th¬ : 5 ch÷ . Häc sinh gi¶i thÝch mét sè tõ ng÷ khã . - NhÞp 3 - 2 ; 2 - 3 rén rµng vui t¬i . * Chó thÝch : SGK . ? H·y nªu bè côc cña bµi th¬ ? * Bè côc : - Khæ ®Çu : C¶m xóc tríc mïa xu©n thiên nhiên , đất trời . - Hai khæ tiÕp theo : C¶m xóc vÒ mïa xuân đất nớc . - Hai khæ tiÕp : Suy nghÜ vµ íc nguyÖn của nhà thơ trớc mùa xuân đất nớc . - Khổ cuối : Lời ngợi ca quê hơng , đất níc qua ®iÖu d©n ca xø HuÕ . -> Từ mùa xuân đất trời -> mùa xuân ? Từ đó em cảm nhận đợc mạch cảm đất nớc . xóc cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo ? -> Suy nghÜ íc nguyÖn lµm mét mïa xu©n nhá gãp vµo mïa xu©n lín . II . Ph©n tÝch . Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích . 1 . H×nh ¶nh mïa xu©n cña thiªn nhiên, đất nớc . ? Học sinh đọc 3 khổ thơ đầu . a , Mïa xu©n cña thiªn nhiªn . ? H×nh ¶nh mïa xu©n ë khæ th¬ ®Çu ®- Dßng s«ng xanh . îc dïng víi ý nghÜa g× ? ? Bức tranh thiên nhiên mùa xuân đợc - Bông hoa tím . t¸c gi¶ miªu t¶ qua nh÷ng h×nh ¶nh , - TiÕng chim hãt . => Vµi nÐt ph¸c ho¹ gîi ra kh«ng gian mµu s¾c , ©m thanh nh thÕ nµo ? ? Qua đó em cảm nhận về bức tranh rộng , màu sắc tơi thắm , âm thanh vang väng vui t¬i . thiªn nhiªn mïa xu©n nh thÕ nµo ? - Cảm xúc của tác giả đợc miêu tả trực Gi¸o viªn b×nh . ? C¶m xóc cña t¸c gi¶ tríc c¶nh trêi tiÕp : đất vào xuân đợc diễn tả ở những hình " Từng giọt ....... tôi hứng " . " Giät long lanh " -> giät ma mïa xu©n ¶nh nµo ? , giọt âm thanh ( ẩn dụ chuyển đổi cảm B×nh luËn h×nh ¶nh Êy . gi¸c ) -> diÔn t¶ niÒm say sa , ng©y ngất của nhà thơ trớc vẻ đẹp của thiên.

<span class='text_page_counter'>(198)</span> nhiên trời đất vào mùa xuân . Tõ mïa xu©n cña thiªn nhiªn , nhµ th¬ chuyÓn sang c¶m nhËn vÒ mïa xu©n của đất nớc . Hình ảnh nào thể hiện điều đó ?. Gi¸o viªn b×nh .. Học sinh đọc phần còn lại . ? Tõ c¶m xóc vÒ mïa xu©n cña thiªn nhiên đất nớc , tác giả nói đến sự suy ngÉm cña b¶n th©n - Em cã nhËn xÐt g× về cách chuyển đổi mạch thơ ? ? VËy ®iÒu t©m niÖm cña nhµ th¬ lµ g×? ? Hình ảnh thơ nào biểu hiện điều đó ?. b, Mùa xuân của đất nớc : - Hình ảnh ngời cầm súng -> chiến đấu . - Hình ảnh ngời ra đồng -> lao động . => 2 lực lợng chính của đất nớc . - Léc non g¾n víi hä -> hay chÝnh hä đem mùa xuân đến mọi nơi trên đất nớc . - Søc sèng mïa xu©n thÓ hiÖn trong nhÞp ®iÖu hèi h¶ , ©m thanh x«n xao víi hình ảnh đất nớc đợc so sánh thật đẹp . " §Êt níc nh v× sao " -> mét t¬ng lai sáng ngời đẹp đẽ . => Vẻ đẹp , sức sống của mùa xuân thiên nhiên , đất nớc đã hoà vào tâm hån nhµ th¬ víi sù n¸o nøc , x«n xao , vui mõng , phÊn khëi , hå hëi -> biÓu hiện của một tấm lòng yêu đời , yêu cuéc sèng tha thiÕt . 2 . T©m niÖm cña nhµ th¬. - ChuyÓn ý tù nhiªn sang bµy tá nh÷ng suy ngÉm vµ t©m niÖm cña nhµ th¬ tríc mùa xuân đất nớc . - Khát vọng đợc hoà nhập vào cuộc sống của đất nớc : + Lµm con chim hãt . + Lµm mét nhµnh hoa . + NhËp mét nèt trÇm xao xuyÕn . => Hình ảnh đẹp , tự nhiên , cấu tứ lặp ? Hãy nhận xét những hình ảnh đó ? tạo sự đối ứng chặt chẽ thể hiện niềm Cách cấu tứ lặp những hình ảnh có gọi mong muốn đợc sống có ích cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên nh chim lµ lçi lÆp kh«ng ? V× sao ? muông , hoa lá toả hơng sắc cho đời . Gi¸o viªn b×nh . Lu ý liªn tëng th¬ Tè H÷u " NÕu lµ con - Con chim + nhµnh hoa + nèt nh¹c trÇm -> lµm nªn diÖn m¹o cña mïa chim chiÕc l¸ .... " . ? Em hiÓu h×nh ¶nh " mïa xu©n nho xu©n nho nhá : nhá nhÑ , b×nh dÞ , nhỏ " nh thế nào ? Vì sao tác giả đặt khiêm nhờng , thể hiện điều tâm niệm cña t¸c gi¶ mét c¸ch ch©n thµnh , tha tªn cho bµi th¬ ? thiết . Mỗi ngời phải mang đến ( một vẻ đẹp bình dị , khiêm nhờng , thể hiện ) cho cuộc đời chung một nét riªng , c¸i phÇn tinh tuý cña m×nh dï nhỏ bé , góp vào cuộc đời chung . Những hiến dâng , hoà nhập .... là để lµm mét nèt trÇm " xao xuyÕn " . Gi¸o viªn : Khæ th¬ gièng nh mét lêi tổng kết của nhà thơ về cuộc đời mình một cuộc đời đã cống hiến trọn đời cho đất nớc . 20 tuổi đi theo cách mạng phục vụ tận tuỵ cho đất nớc . Cho đến khi cuộc đời sắp tắt , con ngời ấy vẫn -.

<span class='text_page_counter'>(199)</span> ớc nguyện chân thành đợc góp mùa xu©n nho nhá cña m×nh vµo mïa xu©n lớn của cuộc đời . Gi¸o viªn liªn hÖ . Hoạt động 4 : Hớng dẫn tổng kết Luyện tập . ? Nêu những nét đặc sắc nghệ thuật trong viÖc t¹o ra nh¹c ®iÖu trong s¸ng , thiÕt tha gîi c¶m cña bµi th¬ ?. 1 . NghÖ thuËt . - ThÓ th¬ 5 ch÷ , c¸ch ng¾t nhÞp ®a d¹ng , linh ho¹t -> t¹o nªn nÐt n¸o nøc, x«n xao cña c¶nh vËt khi xu©n vÒ . - Vần trắc đợc sử dụng ở cuối mỗi khổ -> t¹o nªn ©m vang rén r· nh thÓ nhÞp ph¸ch tiÒn . - H×nh ¶nh gi¶n dÞ , tù nhiªn víi nh÷ng h×nh ¶nh kh¸i qu¸t giµu ý nghÜa biÓu tîng . - Lµn ®iÖu d©n ca Mi rung . 2 . Néi dung - ghi nhí : SGK .. Học sinh đọc to ghi nhớ . ? Hãy đọc một khổ thơ mà em thích , h·y b×nh khæ th¬ Êy ? Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà . - Häc thuéc lßng bµi th¬ . - ViÕt lêi b×nh cho mét khæ th¬ mµ em thÝch . - T×m hiÓu h×nh ¶nh mïa xu©n trong th¬ xa - nay . - Hiểu đợc ý nghĩa cống hiến của bản thân cho đất nớc .. TiÕt: 116 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5 . A . Mục tiêu cần đạt : - Giúp học sinh tự đánh giá bài làm , thấy đợc u , khuyết điểm và tự sửa ch÷a . - Söa nh÷ng lçi sai c¬ b¶n cho häc sinh vÒ kÜ n¨ng lËp luËn , h×nh thµnh luËn điểm , ngôn ngữ diễn đạt trong văn bình luận . B . §å dïng : - Bài viết của học sinh đã chấm . - B¶ng ghi lçi sai , c¸ch söa . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu đề , tìm ý , lập dàn bài . I . Đề bài : Giáo viên chép đề lên bảng . ? Cho học sinh phân tích đề , tìm ý ? §Ò : ViÕt bµi v¨n nghÞ luËn bµn vÒ viÖc hót thuèc l¸ cã h¹i cho søc khoÎ . * Tìm hiểu đề : - Vấn đề bàn luận : Hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ . * T×m ý :.

<span class='text_page_counter'>(200)</span> .. - Thuèc l¸ cã h¹i cho søc khoÎ nh thÕ nµo ? - T¹i sao biÕt hót thuèc l¸ cã h¹i cho søc khoÎ nhng vÉn cã rÊt nhiÒu ngêi hót. - Thùc tr¹ng hót thuèc l¸ hiÖn nay ë trong níc vµ thÕ giíi nh thÕ nµo ? - Cần phải làm gì để ngăn chặn việc hút thuốc lá . - Khẳng định sự nguy hại của việc hút thuốc lá đối với sức khoẻ . - Lêi khuyªn víi mäi ngêi . * LËp dµn bµi : Nh tiÕt 104, 105 . Gi¸o viªn nªu biÓu ®iÓm cho häc sinh biÕt . Hoạt động 2 : Nhận xét , đánh giá chung . * ¦u ®iÓm : - Đa số các em nắm đợc yêu cầu của đề . - ViÕt bµi theo bè côc 3 phÇn . - BiÕt c¸ch h×nh thµnh luËn ®iÓm phï hîp víi bµi viÕt . - Một số em lập luận , diễn đạt sắc sảo , viết đoạn văn mạch lạc , lập luËn chÆt chÏ : Nhung , Trang , Thu , Nguyªn , NguyÖt , MÜ . * Tãm l¹i : - Một số em còn xa đề , cha biết cách lập ý : Tùng , Nam , Kiên . - Ngôn ngữ diễn đạt trong văn cha phù hợp : Phơng , Tuân , Mạnh , Đ Hoµng . - S¾p xÕp ý cßn lén xén , triÓn khai s sµi : Giang , Nga . Hoạt động 3 : Trả bài và sửa lỗi : - Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh . - Học sinh tự sửa lỗi về chính tả , dùng từ , đặt câu , diễn đạt . Hoạt động 4 : Đọc - bình . Giáo viên cho học sinh đọc , nhận xét , so sánh : - 2 bµi thuéc lo¹i kh¸ , giái . - 2 bµi trung b×nh . - 2 bµi yÕu kÐm . Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà - §äc , söa l¹i bµi . - Gi¸o viªn chèt l¹i nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí víi kiÓu bµi nµy . - So¹n bµi tiÕp theo . TiÕt : 117 NghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) A . Môc tiªu bµi häc : Gióp häc sinh : - Hiểu rõ yêu cầu đối với bài văn nghị luận về nhân vật văn học , biết cách làm văn đúng với các yêu cầu ấy . - RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn vÒ nh©n vËt v¨n häc . B . §å dïng : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : Nhắc lại yêu cầu các bớc làm bài văn nghị luận về vấn đề t tởng đạo lí . * Gi¸o viªn vµo bµi míi : Hoạt động 1 : Tìm hiểu bài nghị luận I . Tìm hiểu bài nghị luận về tác vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) . phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) . * V¨n b¶n mÉu : 2 học sinh đọc văn bản mẫu ở SGK . ? Vấn đề nghị luận của bài văn là gì ? - Vấn đề nghị luận : Những phẩm chất , đức tính tốt đẹp , đáng yêu của anh.

<span class='text_page_counter'>(201)</span> ? Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản ? ( các nhóm hoạt động ). ? Ngời viết đã triển khai vấn đề nghị luËn qua nh÷ng luËn ®iÓm nµo ? ? Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản ? ( hoạt động theo nhãm ). ? Để khẳng định các luận điểm , ngời viết đã lập luận nh thế nào ? ? NhËn xÐt vÒ c¸c h×nh thøc luËn ®iÓm , luËn cø trong bµi v¨n ?. thanh niªn lµm c«ng t¸c khÝ tîng kiªm vật lí địa cầu - nhân vật chính trong " LÆng lÏ Sa Pa " cña NguyÔn Thµnh Long . - Nhan đề : + H×nh ¶nh anh thanh niªn lµm c«ng tác khí tợng kiêm vật lí địa cầu trong " LÆng lÏ Sa Pa" cña NguyÔn Thµnh Long . + Vẻ đẹp , lối sống , tình ngời trong " LÆng lÏ Sa Pa " cña NguyÔn Thµnh Long . - HÖ thèng luËn ®iÓm : 1 . Các câu nêu vấn đề nghị luận : " Dù đợc miêu tả ......... khó phai mờ " 2 . C¸c c©u nªu luËn ®iÓm : + C©u 1 ë ®Çu ®o¹n 2 : Tríc tiªn .... cña m×nh . + C©u 2 ë ®o¹n 3 : " Nhng anh ..... chu đáo " . + C©u 1 ë ®o¹n 4 : C«ng viÖc ..... khiªm tèn . 3 . Câu cô đúc luận điểm : Cuéc sèng ......... tin yªu -> cuèi ®o¹n . - C¸ch lËp luËn : + Võa ph©n tÝch + gi¶i thÝch + chøng minh vẻ đẹp của anh thanh niên . + LuËn cø , luËn ®iÓm râ rµng , phï hîp , ng¾n gän dÔ hiÓu . BiÕt chän lùa những chi tiết tiêu biểu trong truyện để lµm dÉn chøng . + Bài viết có sự mạch lạc : nêu vấn đề nghÞ luËn -> tr×nh bµy hÖ thèng luËn ®iÓm , luËn cø râ rµng , rµnh m¹ch , nhÊt qu¸n råi kh¸i qu¸t , n©ng cao vÊn đề nghị luận .. ? Qua t×m hiÓu v¨n b¶n mÉu em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ? * Ghi nhí : SGK . ? Học sinh đọc to ghi nhớ SGK . Giáo viên lu ý , nhấn mạnh một số Nhận xét đúng nhân vật , dựa vào đặc ®iÓm tÝnh c¸ch nh©n vËt , ý nghÜa nh©n ®iÓm trong ghi nhí . vËt , ph¶i cã luËn cø , luËn chøng . lêi v¨n chÝnh x¸c . II . LuyÖn tËp : Híng dÉn 2 : Híng dÉn luyÖn tËp . Học sinh đọc đoạn văn , suy nghĩ lần l- * Vấn đề nghị luận : Sự lựa chọn , đau đớn vẻ đẹp của Lão Hạc . ît tr¶ lêi c¸c c©u hái ë SGK . * Tác giả đã nêu ý kiến đánh giá về L·o H¹c . - Nam Cao đã g.tiếp ........ từ đầu . - Lão đã chọn cái chết trong ...... sống nhôc . - C¸i chÕt cña L·o thÓ hiÖn mét t×nh phô tö thiªng liªng , s©u s¾c . - §Ó b¶o toµn nh©n c¸ch ....... c¸i chÕt . * Qua đó em hiểu thêm về Lão Hạc :.

<span class='text_page_counter'>(202)</span> Hiểu thêm vẻ đẹp bên trong , vẻ đẹp t©m hån cña L·o H¹c . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m l¹i yªu cÇu bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn . - Lµm bµi tËp " NghÜ vÒ nh©n vËt «ng Hai trong truyÖn ng¾n Lµng cña Kim L©n " . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo . TiÕt: upload.123doc.net ViÕng L¨ng B¸c. ViÔn Ph¬ng .. A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc niềm xúc động thiêng liêng , tấm lòng tha thiết thành kính , vừa tự hào vừa đau xót của tác giả từ miền Nam mới đợc giải phóng ra viếng lăng B¸c . - Thấy đợc những đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : giọng điệu trang trọng và tha thiÕt phï hîp víi t©m tr¹ng vµ c¶m xóc , nhiÒu h×nh ¶nh Èn dô cã gi¸ trÞ , sóc tích và gợi cảm . Lời thơ dung dị mà cô đúc , giàu cảm xúc mà lắng đọng . - Båi dìng T2 tù hµo vµ lßng kÝnh träng B¸c Hå . - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô ph©n tÝch th¬ . B . §å dïng: + Tranh minh ho¹ l¨ng B¸c . + Băng , đài có ghi bài hát . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * KiÓm tra bµi cò : §äc thuéc bµi " Mïa ..... nhá " cña Thanh H¶i vµ ph©n tÝch mét h×nh ¶nh th¬ em thÝch nhÊt . * Giíi thiÖu : Më b¨ng tiÕng bµi h¸t " ViÕng l¨ng B¸c " D©n HuyÒn phæ nh¹c -> Gi¸o viªn nãi lêi dÉn ng¾n gän . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu tác gi¶ , t¸c phÈm . Học sinh đọc chú thích . ? Nªu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ ? Gi¸o viªn bæ sung . ? Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm có gì đáng chú ý ? Học sinh đọc . ? M¹ch c¶m xóc cña nhµ th¬ biÓu hiÖn nh thế nào ? ( xúc động ) . ? Giọng điệu bài thơ có gì đáng lu ý ? ( Nghiªm trang , tha thiÕt , ®au xãt lÉn tù hµo ) - §äc chËm , s©u l¾ng . Học sinh đọc lại bài . ? Bè côc cña bµi th¬ ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích . Học sinh đọc lại hai khổ thơ đầu .. I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : - Nhµ th¬ miÒn Nam . 2 . T¸c phÈm : - Là một bài thơ cảm động về đề tài B¸c Hå . * §äc . * Chó thÝch : SGK .. * Bè côc : 4 khæ . => Theo dßng t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ , theo bớc chân viếng lăng Bác . Cảnh đợc miêu tả từ xa đến gần . II . Ph©n tÝch . 1 . H×nh ¶nh l¨ng B¸c qua c¶m xóc cña nhµ th¬ ..

<span class='text_page_counter'>(203)</span> ? Cảm xúc của nhà thơ đợc thể hiện trong c¸ch xng h« nh thÕ nµo ? ? C¸ch xng h« nh vËy víi B¸c cã ph¶i lµ míi mÎ kh«ng ? NÐt míi trong lêi bµy tá c¶m xóc lµ g×? - Gi¸o viªn b×nh më réng th¬ kh¸c xng con : ChÕ Lan Viªn , Tè H÷u , NguyÔn §×nh Thi , míi ë ®iÓm nµo ? ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i kh«ng dïng tõ " th¨m " mµ l¹i dïng tõ " viÕng " . ? Ên tîng ®Çu tiªn vÒ l¨ng B¸c lµ nh÷ng hµng tre ngoµi l¨ng - C¸ch t¶ tre của Bác có điều gì đáng chú ý ? ? Ngoµi h×nh ¶nh hµng tre , t¸c gi¶ cßn cảm nhận đợc điều gì ? ? Phân tích những hình ảnh đó ?. ? Theo em hình ảnh Bác đợc tác giả nói đến trong bài thông qua những hình ¶nh th¬ nµo ? ? Em cảm nhận đợc tình cảm của tác gi¶ víi B¸c nh thÕ nµo qua nh÷ng h×nh ảnh đó ? ? H×nh ¶nh " B¸c n»m ........ dÞu hiÒn " gîi cho em suy nghÜ g× ? ? H×nh ¶nh B¸c n»m trong l¨ng , nhng trong ©m hëng B¸c vÉn cßn sèng m·i . Dï thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a t¸c gi¶ vÉn c¶m thÊy mét næi ®au khi hiÖn thùc lµ Bác đã ra đi . Cảm xúc ấy đợc tác giả diÔn t¶ ë c©u th¬ nµo ?. Học sinh đọc đoạn cuối . ? T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn trong ®o¹n cuèi nh thÕ nµo ? ? ¦íc muèn ho¸ th©n cña nhµ th¬ thÓ hiÖn t×nh c¶m g× cña nhµ th¬ víi B¸c ?. - Xng h« : Con - B¸c -> thÓ hiÖn sù gÇn gòi , th©n th¬ng , kÝnh träng . - " Con ë miÒn Nam " => nçi kh¸t khao cña con gÆp B¸c vµ næi nhí nhung cña con đến " thăm " cha nh đợc gặp Bác -> mét tÊm lßng thµnh kÝnh , thiªng liªng , tha thiÕt . - H×nh ¶nh hµng tre : dµi réng , mªnh mông , xanh màu đất nớc , kiên cờng, bÊt khuÊt , hiªn ngang võa gÇn gòi th©n thuéc võa cã søc kh¸i qu¸t : lµ biÓu tîng con ngêi d©n téc ViÖt nam quanh B¸c . - Dßng ngêi quanh l¨ng : " Trµng hao" , " b¶y m¬i chÝn mïa xu©n " => Èn dô s¸ng t¹o thÓ hiÖn lßng thµnh kÝnh cña t¸c gi¶ vµ nh©n d©n thËt gi¶n dÞ tinh tÕ . 2 . C¶m xóc cña t¸c gi¶ vÒ B¸c Hå . - H×nh ¶nh " mÆt trêi " trong l¨ng chØ Bác Hồ -> ẩn dụ : vừa nói sự vĩ đại của B¸c , võa thÓ hiÖn sù t«n kÝnh cña nh©n d©n , cña nhµ th¬ víi B¸c . - Hình ảnh Bác nằm trong lăng đợc diÔn t¶ tinh tÕ vµ chÝnh x¸c , sù yªn tÜnh trang nghiªm vµ ¸nh s¸ng dÞu nhÑ , trong trÎo ë kh«ng gian trong l¨ng , gîi nghĩ tâm hồn đẹp trong sáng này và nh÷ng vÇn th¬ tr¨ng cña Ngêi . - H×nh ¶nh Èn dô " trêi xanh lµ m·i mãi" -> khẳng định sự trờng tồn , hoá thân vào thiên nhiên đất nớc ....... nh trêi xanh cßn m·i . - Cảm xúc đau xót đợc bộc lộ trực tiếp " Mµ sao nghe nhãi ...... tim " => t¸c gi¶ bµy tá lßng ngîi ca kÝnh yªu vµ sù bÊt tö c¶u B¸c , nh÷ng ®au xãt tríc hiÖn B¸c ra ®i . 3 . T©m tr¹ng khi rêi xa l¨ng . - Tâm trạng lu luyến muốn đợc ở mãi bªn Ngêi -> Nhµ th¬ muèn ho¸ th©n : + Lµm con chim + b«ng hoa + c©y tre => d©ng tiÕng h¸t , h¬ng th¬m , lµm c©y tre trung hiÕu canh cho B¸c ngµy đêm . => Lßng thµnh kÝnh thiªng liªng cña mét con ngêi Nam bé .. III . Tæng kÕt - luyÖn tËp . 1 . NghÖ thuËt : Sö dông linh ho¹t c¸c Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết - biện pháp tu từ , giọng điệu trang nghiªm . luyÖn tËp . 2 . Néi dung : T×nh c¶m ch©n thµnh , ? Nêu những nét đặc sắc nghệ thuật ? thiêng liêng , thành kính đối với Bác . 3 . LuyÖn tËp :.

<span class='text_page_counter'>(204)</span> Học sinh đọc ghi nhớ SGK . a, §äc thuéc mét ®o¹n th¬ mµ em ? Giáo viên giao bài tập cho hai đối t- thích? îng : häc trung b×nh vµ häc giái ? Nªu lÝ do ? b, H×nh ¶nh hµng tre lÆp l¹i ë cuèi bµi th¬ cã ý nghÜa g× ? ( Lßng trung hiÕu cña ngêi ViÖt Nam víi B¸c ) -> lµm ®Ëm nÐt h×nh ¶nh , g©y Ên tîng s©u s¾c cho bµi th¬ vµ dßng cảm xúc đợc trọn vẹn thể hiện sự phát triÓn cña m¹ch c¶m xóc trong th¬ . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà : - Häc thuéc lßng bµi th¬ . - Suy nghÜ vÒ t×nh c¶m cña em víi B¸c qua bµi th¬ . - So¹n bµi tiÕp theo .. TiÕt: 119 C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( HoÆc ®o¹n trÝch ) A . Mục tiêu cần đạt : - Biết cách viết bài nghị luận về tác phẩm truyện ( đoạn trích ) cho đúng với c¸c yªu cÇu cña kiÓu bµi . - RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh c¸c bíc khi lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) , c¸ch tæ chøc , triÓn khai c¸c luËn ®iÓm . - RÌn luyÖn n¨ng lùc t duy tæng hîp vµ ph©n tÝch khi viÕt v¨n nghÞ luËn . B . Thiết kế đồ dùng : - B¶ng phô . §o¹n v¨n cho häc sinh tham kh¶o . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) . * Bµi míi : Hoạt động 1 : Giáo viên treo bảng phụ có ghi các đề I . Tìm hiểu đề bài nghị luận về tác bµi ë SGK . phÈm truyÖn . Học sinh đọc đề . * VÝ dô : ? Các đề bài trên đã nêu những vấn đề + Đề 1, 3 : Nghị luận về nhân vật trong nghÞ luËn nµo vÒ t¸c phÈm truyÖn ? t¸c phÈm : ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng , ®o¹n trÝch M· Gi¸m Sinh mua KiÒu . + §Ò 2 : NghÞ luËn vÒ cèt truyÖn cña truyÖn ng¾n " Lµng " . + Đề 4 : Nghị luận về chủ đề của ? C¸c tõ " suy nghÜ " vµ " ph©n tÝch " truyÖn ng¾n " ChiÕc lîc ngµ " . trong đề cho ta biết giữa các đề bài có - Giống nhau : Đều là kiểu bài nghị sù gièng nhau vµ kh¸c nhau nh thÕ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) . nµo ? - Kh¸c nhau : + Suy nghÜ : lµ xuÊt ph¸t tõ sù c¶m , hiểu của mình để rút ra nhận xét để đánh giá tác phẩm . + Ph©n tÝch : lµ xuÊt ph¸t tõ t¸c phÈm ( cèt truyÖn , nh©n vËt , sù viÖc , t×nh.

<span class='text_page_counter'>(205)</span> ? Qua phân tích các đề trên em có nhận xét gì về dạng đề bài nghị luận về một t¸c phÈm truyÖn .. Hoạt động 2 : Giáo viên chép đề lên bảng .. ? Hãy tìm hiểu đề cho đề văn trên .. ? NÐt næi bËt ( phÈm chÊt ®iÓn h×nh ) cña nh©n vËt «ng Hai lµ g× ?. ? T×nh yªu Lµng , yªu níc cña «ng Hai đợc bộc lộ trong tình huống nào . ? Nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt nµo chøng tá một cách sinh động , thú vị tình yêu Lµng vµ lßng yªu níc Êy ? ( VÒ t©m tr¹ng , cö chØ , lêi nãi ...... ) . ? ý nghÜa cña t×nh c¶m míi mÎ Êy ?. tiết ) để lập luận và sau đó nhận xét đánh giá tác phẩm . * NhËn xÐt : - Có hai dạng đề nghị luận về một tác phÈm truyÖn . + Dạng đề có mệnh lệnh : Suy nghĩ ( về nh©n vËt , t¸c phÈm .... ) ; c¶m nhËn cña em ( vÒ nh©n vËt , t¸c phÈm ....) . + Dạng đề không kèm mệnh lệnh : VD : Vẻ đẹp , lối sống , tình ngời trong " LÆng lÏ Sa Pa " cña NguyÔn Thµnh Long . - §èi tîng nghÞ luËn cã thÓ lµ t¸c phÈm , nh©n vËt , t tëng , ( hay theo ph¹m vi vấn đề ở các bài đọc , hiểu tác phẩm truyÖn ë SGK ) . II . C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n truyÖn ) . §Ò bµi : Suy nghÜ vÒ nh©n vËt «ng Hai trong truyÖn ng¾n " Lµng " cña Kim L©n . 1 . Tìm hiểu đề . - Yªu cÇu : NghÞ luËn vÒ nh©n vËt trong t¸c phÈm . - Ph¬ng ph¸p : XuÊt ph¸t tõ sù c¶m , hiÓu cña b¶n th©n . 2 . T×m ý : - NÐt næi bËt ë «ng Hai : T×nh yªu Lµng quyÖn víi lßng yªu níc - nÐt míi trong đời sống tinh thần của ngời nông dân trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p . - C¸c biÓu hiÖn : + Khoe lµng . + Đau đớn , tủi hổ khi nghe tin làng theo giÆc . + Khi nghe tin làng đợc cải chính thì «ng sung síng , tù hµo . - NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt : + Miêu tả hành động nhân vật . + Ngôn ngữ đối thoại . + Ngôn ngữ độc thoại . 3 . LËp dµn ý : SGK . -> Dµn ý : Nh SGK .. Học sinh đọc kĩ từng phần mở bài , th©n bµi , kÕt bµi . ? Qua đó em rút ra kết luận chung về dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c 4. ViÕt bµi . phÈm ? Học sinh đọc , quan sát các đoạn văn më bµi ë SGK . Häc sinh nhËn xÐt . Häc sinh lËp dµn ý chi tiÕt cho phÇn thân bài . Sau đó viết từng đoạn văn 5 . §äc vµ söa bµi viÕt . cho phÇn th©n bµi . PhÇn kÕt bµi c¸ch tiÕn hµnh t¬ng tù . Học sinh đọc to ghi nhớ . Gi¸o viªn lu ý cho häc sinh ..

<span class='text_page_counter'>(206)</span> Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập . Giáo viên cho học sinh đọc nội dung và yêu cầu luyện tập theo đề ở SGK . - Học sinh làm việc độc lập , trình bày trên lớp . - Giáo viên đọc đoạn mở bài mẫu cho học sinh . - §Þnh híng viÕt phÇn th©n bµi : + Næi khæ cña ngêi n«ng d©n tríc c¸ch m¹ng . + Vẻ đẹp tâm hồn của Lão Hạc . + Gi¶i quyÕt c¸i sèng vµ c¸i chÕt ....... Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ nh©n vËt v¨n häc . - ViÕt phÇn kÕt bµi vÒ L·o H¹c . - ChuÈn bÞ bµi : LuyÖn tËp ....... v¨n häc . TiÕt:120 LuyÖn tËp lµm v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch ) . - Híng dÈn lµm bµi viÕt sè 6 ë nhµ - viÕt bµi tËp lµm v¨n sã 6 häc sinh lµm ë. nhµ. A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cñng cè tri thøc vÒ yªu cÇu , vÒ c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( đoạn trích ) đã học ở các tiết trớc . - Qua hoạt động luyện tập cụ thể mà nắm vững , thành thạo thêm kĩ năng tìm ý , lËp ý , kÜ n¨ng viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) . B . ChuÈn bÞ : §äc tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : - ThÕ nµo lµ bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) ? - Yêu cầu đối với một bài nghị luận về tác phẩm truyện ( đoạn trích ) . * LuyÖn tËp : - Gi¸o viªn kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh . - Giáo viên chép đề ở SGK lên bảng . Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu đề . ? Đề yêu cầu nghị luận về vấn đề gì ?. I . Tìm hiểu đề . - Tính chất của đề : NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n trÝch t¸c phÈm truyÖn . - Néi dung : C¶m nhËn vÒ ®o¹n trÝch truyÖn ng¾n " ChiÕc Lîc Ngµ " cña NguyÔn Quang S¸ng . - Ph¹m vi kiÕn thøc : TruyÖn ng¾n " ChiÕc lîc ngµ " . Hoạt động 2 : Hớng dẫn lập dàn ý . II . LËp dµn ý : Häc sinh dùa vµo hÖ c©u hái gîi ý ë * Më bµi : SGK để xây dựng dàn ý chi tiết cho đề Giới thiệu truyện ngắn " Chiếc lợc ngà văn . ( có nhận xét , đánh giá , tổng " với những nét nổi bật về nội dung và kÕt ..... ) . nghÖ thuËt . * Th©n bµi : - Hoµn c¶nh chiÕn tranh , «ng S¸u ®i chiến đấu xa nhà nên bé Thu hiếm khi gặp đợc cha . - T×nh c¶m cha con «ng S¸u vµ bÐ Thu trải qua nhiều chịu đựng , thử thách ,.

<span class='text_page_counter'>(207)</span> niÒm tin , nghÞ lùc . + Dù đã lâu không gặp nhau , nhng khi cha trở về Thu nhất định không nhận cha -> «ng S¸u rÊt buån . + Sù mÊt m¸t t×nh c¶m Êy lµ do chiÕn tranh . -> Ông lại phải lên đờng để chiến đấu . + ë chiÕn khu niÒm th¬ng con , t×nh cha con là nguồn động viên tiếp thêm niÒm tin cho «ng S¸u . + BÐ Thu víi t×nh yªu cha -> tiÕp nèi con đờng mà cha đã lựa chọn . - T×nh c¶m cha con biÓu hiÖn ë tõng nh©n vËt . - Mét sè nÐt tiªu biÓu vÒ nghÖ thuËt : + T×nh huèng Ðo le , thö th¸ch . + Chi tiết đặc sắc . + Ngêi kÓ chuyÖn . * KÕt bµi : - Tình cảm cha con sâu sắc , cảm động cña «ng S¸u vµ bÐ Thu lµ nÐt Ên tîng næi bËt nhÊt cña truyÖn . III . ViÕt bµi : Häc sinh vÒ nhµ viÕt bµi theo dµn ý . IV . §äc , söa lçi . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - ViÕt hoµn chØnh bµi v¨n theo dµn ý ë líp . - ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 ( ë nhµ ) . §Ò bµi : Suy nghÜ cña em vÒ thiªn nhiªn vµ con ngêi trong truyÖn ng¾n " LÆng lÏ Sa Pa " cña NguyÔn Thµnh Long . - Gi¸o viªn híng dÉn s¬ lîc vÒ néi dung . * KiÓu bµi : NghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn . * Néi dung : Suy nghÜ vÒ thiªn nhiªn vµ con ngêi trong truyÖn ng¾n " LÆng lÏ Sa Pa " . * T×m ý : 1 . Thiên nhiên Sa Pa : một bức tranh thiên nhiên rất đẹp , đầy chất thơ . 2 . Con ngời đáng yêu nơi Sa Pa . - B¸c l¸i xe vui tÝnh , cëi më , nhiÖt t×nh víi hµnh kh¸ch . - C« kÜ s trÎ ®Çy kh¸t khao . - Ông kĩ s vờn rau Sa Pa say sa với công việc để phục vụ nhân dân . - §ång chÝ c¸n bé nghiªn cøu sÐt lµm viÖc nhiÖt t×nh , say sa ...... - Tiêu biểu nhất là anh thanh niên - làm công tác khí tợng kiêm vật lí địa cầu ... yêu đời , yêu nghề , yêu cuộc sống , giàu nghị lực , mến khách ......... => Mỗi ngời là một bức chân dung có đờng nét , hình khối ..... Những lời nói cña hä ph¶ ra mét ©m vang trong trÎo , ngät ngµo . T¸c gi¶ kÕt hîp kÓ chuyÖn víi miªu t¶ , qua c¶m nhËn ......... TruyÖn cã nhiÒu yÕu tè th¬ . => TruyÖn lµ sù gÆp gì nh÷ng nh©n vËt kh¸c nhau vÒ nghÒ nghiÖp , løa tuæi nhng hä l¹i to¶ ra mét h¬i Êm t×nh ngêi gi÷a mét n¬i mÞt mê s¬ng tuyÕt , ë hä to¸t lên vẻ đẹp của nhân cách , tình ngời , suy nghĩ chung về cuộc sống đầy tâm huyÕt , giµu nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng . ( Liªn hÖ ) . TiÕt: 121. Ngµy ...... th¸ng ......... n¨m ...........

<span class='text_page_counter'>(208)</span> Sang thu. H÷u ThØnh . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Phân tích đợc những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang thu . - RÌn luyÖn n¨ng lùc c¶m thô th¬ ca . B . §å dïng : Nh÷ng c©u th¬ nãi vÒ mïa thu cña NguyÔn KhuyÕn , Xu©n DiÖu . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động trên lớp : * KiÓm tra bµi cò : §äc thuéc lßng bµi " ViÕng l¨ng B¸c " vµ nªu c¶m nhËn cña em sau khi häc xong bµi th¬ nµy . * Giíi thiÖu bµi míi : Mïa thu lµ nguån c¶m høng bÊt tËn cña thi nh©n . Kho¶nh kh¾c giao mua h¹ - thu đã đọng lại ở bao vần thơ từ cổ chí kim . Với sang thu , nhà thơ Hữu Thỉnh gãp mét c¸i nh×n , mét c¶m nhËn tinh tÕ , míi mÎ vÒ thêi ®iÓm nªn th¬ nµy . Bµi thơ miêu tả khung cảnh vùng đồng bằng Bắc Bộ khi thu vừa chớm đến . Bài học h«m nay ta sÏ cïng t×m hiÓu sù c¶m nhËn tinh tÕ cña H÷u ThØnh qua bµi th¬ " Sang thu " . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung . ? Giíi thiÖu vµi nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ H÷u ThØnh . Gi¸o viªn lu ý : H÷u ThØnh lµ nhµ th¬ viÕt nhiÒu , viÕt hay vÒ nh÷ng con ngêi , cuéc sèng ë n«ng th«n , mïa thu . NhiÒu vÇn th¬ thu cña «ng mang c¶m xóc b©ng khu©ng , vÊn v¬ng tríc trêi đất trong trẻo đang biến chuyển nhẹ nhµng . Gi¸o viªn gi¶i thÝch kh¸i qu¸t vÒ bèi c¶nh thêi gian , kh«ng gian mµ bµi th¬ miªu t¶ .. I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : - Tªn thËt : NguyÔn H÷u ThØnh ( 1942 ) Quª ë Tam D¬ng - VÜnh Phóc .. Giáo viên đọc mẫu , 2 học sinh đọc . Häc sinh gi¶i thÝch hai tõ ë chó thÝch SGK . Häc sinh nhËn xÐt c¸ch gieo vÇn? Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích văn b¶n . Học sinh đọc thầm bài thơ . ? Những từ ngữ , hình ảnh nào diễn đạt sù chuyÓn mïa . Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích ? Học sinh đọc khổ 1 . ? Sự biến đổi trời đất sang thu bắt đầu tõ ®©u , gîi t¶ qua nh÷ng h×nh ¶nh , hiÖn tîng g× ?. * §äc : giäng nhÑ , nhÞp chËm , khoan thai , trÇm l¾ng tho¸ng suy t . * ThÓ th¬ : 5 ch÷ .. - Tõ n¨m 2000 -> nay lµ Tæng th kÝ Héi nhµ v¨n ViÖt nam .. 2 . T¸c phÈm : s¸ng t¸c 1977 . - Lµ mét trong nh÷ng s¸ng t¸c thµnh c«ng nhÊt cña nhµ th¬ H÷u ThØnh .. II . Ph©n tÝch . 1 . Sự biến đổi của đất trời sang thu . - H×nh ¶nh :. II . Ph©n tÝch . 1 . C¶m nhËn cña nhµ th¬ tríc sù biến đổi của đất trời sang thu : - Bỗng nhận ra : sự đột ngột , bất ngờ . + H¬ng æi . + Giã se . + S¬ng . => TÝn hiÖu cña sù chuyÓn mïa : mïa thu đã về mang theo hơng ổi chín phả vào gió se ( nhẹ , khô , lạnh ) - nét đặc.

<span class='text_page_counter'>(209)</span> ? C¶m xóc cña t¸c gi¶ khi miªu t¶ sù biến đổi đất trời sang thu ?. ? Nh÷ng chuyÓn biÕn trong kh«ng gian lúc sang thu đợc Hữu Thỉnh cảm nhận bằng những rung động tinh tế kết hợp nhiều giác quan và đợc thể hiện qua nh÷ng h×nh ¶nh giµu gi¸ trÞ biÓu c¶m ? ? Em h·y t×m nh÷ng h×nh ¶nh , tõ ng÷ diễn đạt điều đó ?. ? Gi¸ trÞ gîi c¶m cña c¸c chi tiÕt , hình ảnh đó ? ? Mét lo¹t nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ c¶m giác và từ láy đã đợc sử dụng ở đây ? Hãy nêu giá trị biểu đạt của các từ láy . ? B×nh luËn h×nh ¶nh th¬ : " Có đám .......... sang thu " . Giáo viên bình : Tất cả vạn vật đều hối h¶ , x«n xao khi thu vÒ . Kh«ng cßn c¸i g× gay g¾t cña mïa hÌ nãng nùc , chØ cßn l¹i mét bÇu kh«ng gian Èm ít se lạnh . Một thoáng rối lòng để rồi nhờng lại cho thu . Thu vừa chớm đến rất nhẹ , rất dịu , rất êm , mơ hồ nh cả đất trêi rïng m×nh thay ¸o míi . H÷u ThØnh kh«ng t¶ trêi thu " xanh ng¾t ... cao " nh NguyÔn KhuyÕn mµ chØ ®iÓm vµo bøc tranh thu mét chót m©y v¬ng l¹i cña mïa hÌ võa qua ...... Mét kho¶nh kh¾c giao mïa : §¸m m©y mïa h¹ dÞch chuyÓn dÇn vÒ mïa thu . C¸ch c¶m nhận thật độc đáo , tinh tế .. trng cña sø B¾c . - H×nh ¶nh : S¬ng chïng ch×nh qua ngâ -> nh©n ho¸ , tõ l¸y gîi h×nh -> thÓ hiÖn sù duyªn d¸ng , yÓu ®iÖu cña nµg tiªn mïa thu ..... - H×nh nh : thÓ hiÖn sù ng¹c nhiªn , ngì ngµng . => C¶m nhËn tinh tÕ b»ng mét t©m hån nh¹y c¶m , t¸c gi¶ th¶ hån vµo sù chuyển mùa của thiên nhiên , đất trời : mét chót ngì ngµng , mét chót b©ng khu©ng h¬n c¶ lµ niÒm vui tríc t¹o vËt. 2 . Sù tinh tÕ trong c¶m nhËn cña nhµ th¬ vÒ nh÷ng biÕn chuyÓn trong kh«ng gian lóc sang thu : - H¬ng æi lan vµo kh«ng gian , ph¶ vµo giã se . - S¬ng ®Çu thu gi¨ng m¾c nhÑ nhµng chuyển động chầm chậm nơi đờng thôn ngâ xãm . - Dßng s«ng tr«i mét c¸ch thanh th¶n gîi lªn vÎ ªm dÞu cña bøc tranh thiªn nhiªn . - C¸nh chim b¾t ®Çu véi v· ë buæi hoàng hôn , đám mây , tiếng sấm ..... => DÊu hiÖu chuyÓn mïa . - Tõ l¸y cã søc gîi t¶ , gîi c¶m : chïng ch×nh , dÒnh dµng , véi v· ....... - H×nh ¶nh th¬ : M©y mïa h¹ ... v¾t ... thu : -> H×nh ¶nh nh©n ho¸ bÊt ngê , liªn tëng thó vÞ , tinh tÕ hÊp dÉn .. - " VÉn cßn bao nhiªu n¾ng " - C¸i nắng không còn oi nồng gay gắt mà đó lµ s¾c vµng nh¹t cña mïa thu .. ? Theo em h×nh ¶nh , c©u th¬ nµo thÓ hiÖn râ mét nÐt riªng cña thêi ®iÓm giao mïa h¹ - thu ? ? Em hiểu nh thế nào về hai câu thơ - " Sấm ...... đứng tuổi " -> vừa mang nghÜa thùc , võa mang ý nghÜa biÓu tcuèi bµi th¬ . îng . + NghÜa ®en : Mïa h¹ thêng cã nh÷ng c¬n ma rµo bÊt chît + sÊm bÊt ngê ..

<span class='text_page_counter'>(210)</span> Khi trời đất chuyển mình sang thu , nh÷ng c¬n ma rµo mïa h¹ tha dÇn , sÊm còng kh«ng cßn Çm Çm d÷ déi -> Hàng cây đứng tuổi không còn giật m×nh bëi tiÕng sÊm bÊt ngê n÷a . + NghÜa bãng : H×nh ¶nh sÊm + hµng cây đứng tuổi là hình ảnh ẩn dụ . Sấm : những bất thờng của cuộc đời , của xã héi trong cuéc sèng mçi ngêi . Hµng cây đứng tuổi tợng trng cho những con ngêi tõng tr¶i , tr¶i qua bao sãng giã cuộc đời . Hữu Thỉnh muốn nhắn gửi : khi con ngời đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trớc , những tác động bất thờng của ngoại cảnh cuộc đời . => C¸ch c¶m nhËn vµ miªu t¶ cña t¸c ? Em có nhận xét gì về cách cảm nhận giả : tinh tế , liệt kê , thông minh để lí vµ miªu t¶ thiªn nhiªn cña H÷u ThØnh . gi¶i sù chuyÓn mïa cña thiªn nhiªn , Học sinh , giáo viên liên hệ những câu đất trời . th¬ , c©u ca dao cña nh÷ng nhµ th¬ kh¸c nãi vÒ sù chuyÓn mïa . III . Tæng kÕt - luyÖn tËp . Hoạt động 3 : 1 . Ghi nhí : SGK . Häc sinh tæng kÕt néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ . 1 học sinh đọc to ghi nhớ . 2 . LuyÖn tËp Häc sinh viÕt bµi v¨n ng¾n vÒ c¶m nhËn cña t¸c gi¶ khi chuyÓn mïa . ( Gi¸o viªn gîi ý ) . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - Häc thuéc lßng bµi th¬ . - Lµm bµi luyÖn tËp ë SGK . - So¹n bµi tiÕp theo . * Rót kinh nghiÖm : Ngµy so¹n: TiÕt: 122 NghÜa têng minh vµ hµm ý . A . Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh bớc đầu phân biệt đợc tờng minh và hàm ý trong cách diễn đạt , có ý thức sử dụng cách diễn đạt để vận dụng trong cuộc sống . B . Chuẩn bị đồ dùng : B¶ng phô , c¸c vÝ dô héi tho¹i cã hµm ý . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : Gi¸o viªn ®a vÝ dô ®o¹n héi tho¹i hai ngêi ngåi trong phßng . A . RÐt qu¸ B . §ãng cöa l¹i th× tèi . ( Em nhận đợc ra nội dung gì trong hai câu văn của hai đối tợng ngoài sự viÖc ph¶n ¸nh trong c©u ? ) * Bµi míi : Hoạt động 1 : Hớng dẫn phân biệt I . Phân biệt nghĩa tờng minh và hàm nghÜa têng minh vµ hµm ý . ý. * VÝ dô : §o¹n v¨n trong " LÆng lÏ Sa Pa " ..

<span class='text_page_counter'>(211)</span> Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi VD ë SGK . ? Học sinh đọc VD . ? Anh thanh niªn muèn nãi ®iÒu g× qua c©u " Trêi ¬i ...... 5' " .. C©u 1 : - C©u nãi cña anh thanh niªn hµm ý vÒ thêi gian tr«i nhanh qu¸ , anh rÊt tiÕc , nhng anh kh«ng muèn nãi th¼ng ®iÒu đó có thể vì ngại ngùng , vì muốn che dÊu t×nh c¶m cña m×nh . - C©u thø 2 cña anh thanh niªn kh«ng cã Èn ý g× . * Bµi tËp 2 : " Tuæi giµ cÇn níc chÌ : ë Lµo Cai ®i sím qu¸ " . => Th«ng b¸o thªm : Nhµ ho¹ sÜ l·o thµnh cha kÞp uèng níc chÌ .. ? C©u nãi thø hai cña anh thanh niªn cã Èn ý g× kh«ng ? ? Học sinh đọc bài tập 2 .( Luyện tập ). Gi¸o viªn ghi l¹i c©u in nghiªng lªn b¶ng . ? H·y cho biÕt trong c©u in nghiªng ngoµi néi dung cho biÕt vÒ sù xuÊt ph¸t ë Lµo Cai sím qu¸ hay cßn ý nghÜa g× khác ? Nếu có hãy diễn đạt cụ thể . ? C©u in nghiªng cã trùc tiÕp nãi ra ý đó không ? Nếu không có câu in nghiêng ý đó có đợc truyền đến ngời nghe kh«ng ? ( Kh«ng ) . ? VËy phÇn th«ng b¸o võa t×m ra cã ph¶i lµ phÇn th«ng b¸o nhiÒu h¬n những gì đợc nói ra không ? => Cách diễn đạt nh câu " ồ ! cô còn quªn ...... ®©y nµy " cña anh thanh niªn * KÕt luËn : ( ghi nhí SGK ) . diễn đạt nghĩa tờng minh . ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ nghÜa têng 1 . NghÜa têng minh : Lµ phÇn th«ng báo đợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ minh ? trong c©u . ? Cách diễn đạt đa thêm nội dung nh c©u in nghiªng ë bµi tËp 2 gäi lµ hµm ý 2 . Hµm ý : Lµ phÇn th«ng b¸o tuy không đợc diễn đạt trực tiếp bằng từ của câu đó . ng÷ trong c©u nhng cã thÓ suy ra tõ -> Em hiÓu thÕ nµo lµ hµm ý ? nh÷ng tõ ng÷ Êy . ( Phần thông báo nhiều hơn những gì đợc nói ra ) . Học sinh đọc to ghi nhớ . II . LuyÖn tËp . Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyên tập . Học sinh đọc và xác định hàm ý và câu Bài 1 : - Câu a : Nhà hoạ sĩ tặc lỡi đứng dậy . diễn đạt hàm ý . Từ giúp ta nhận ra thái độ đó của hoạ sĩ " tÆc lìi " . - Câu b : Cô gái mặt đỏ ửng ........ quay vội đi -> cô gái có ý định để lại chiếc kh¨n lµm kÜ vËt cho anh thanh niªn nhng anh thanh niªn l¹i tëng lµ c« bá ? Muốn tìm hàm ý trong một câu nói quên nên gọi cô để trả lại . cần xác định điều gì ? Bµi 2 : ( Mục đích nói của câu đó ) C©u chøa hµm ý : ? Học sinh đọc bài tập 2 . ? T×m c©u chøa hµm ý trong ®o¹n trÝch - C¬m chÝn råi -> ¤ng v« ¨n c¬m ®i ! Bµi 4 : sau vµ cho biÕt néi dung cña hµm ý . - Hµ , n¾ng gím , vÒ nµo ....... Học sinh đọc hai đoạn văn ở bài 4 . - Tôi thấy ngời ta đồn ...... ? C©u chøa hµm ý ? V× sao ? => Kh«ng ph¶i lµ c©u chøa hµm ý : gîi ý : + C©u 1 : lµ c©u nãi cña «ng Hai nh»m + Hai c©u trªn lµ lêi cña ai ? + Đang nói về điều gì ? Mục đích của lãng tránh khỏi nơi mọi ngời bàn tán là «ng theo giÆc . C©u nµy kh«ng cã phÇn mçi ngêi ?.

<span class='text_page_counter'>(212)</span> + Mục đích nói đó của ông Hai có để thông báo thêm ngoài từ ngữ => không mäi ngêi biÕt kh«ng ? ph¶i lµ c©u chøa hµm ý . + Bà Hai có định nói ra điều đó không . + Câu 2 : Là câu nói của bà Hai muốn thông báo tin đồn về chuyện làng theo giÆc cho chång nghe . Tuy nhiªn bµ cha kịp thông báo thì ông Hai đã gắt lên , c¾t lêi nãi cña bµ . VÒ ph¬ng diÖn héi tho¹i lêi nãi cña bµ Hai kh«ng thùc hiện đợc là do bị ngắt lời -> Lời nói nµy còng kh«ng chøa hµm ý . ? Qua viÖc gi¶i bµi tËp em rót ra ®iÒu * Lu ý : gì về cách nhận biết hàm ý trong câu . - Hàm ý phải đợc ngời nghe nhận thấy . - Nãi bÞ ng¾t lêi , néi dung cha nãi hÕt kh«ng gäi lµ hµm ý . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m néi dung bµi häc . - Su tÇm 3 vÝ dô cã hµm ý . - ChuÈn bÞ bµi : NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . * Rót kinh nghiÖm : TiÕt: 123 Nãi víi con .. Y Ph¬ng . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái , tình yêu quê h¬ng s©u nÆng cïng niÒm tù hµo víi søc sèng m¹nh mÏ , bÒn bØ cña d©n téc m×nh qua lêi th¬ cña Y P¬ng . - Bớc đầu hiểu đợc cách diễn tả độc đáo , giàu hình ảnh cụ thể , gợi cảm của th¬ ca miÒn nói . - Bồi dỡng tâm hồn yêu gia đình , tự hào quê hơng , dân tộc . B . §å dïng : T×m c¸c c©u th¬ diÔn t¶ lèi nãi d©n téc . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : - §äc thuéc lßng bµi th¬ " Sang thu " . Nªu c¶m nhËn cña em vÒ hai c©u cuèi . * Giíi thiÖu bµi : Tình yêu thơng con cái , mơ ớc thế hệ sau nối tiếp xứng đáng , phát huy truyền thống của tổ tiên , quê hơng vốn là tình cảm cao đẹp của con ngời Việt Nam ta suốt bao đời nay . " Nói với con " của Y Phơng - nhà thơ dân tộc Tày - là một trong những bài thơ hớng vào đề tài ấy với cách nói riêng , xúc động và chân t×nh b»ng h×nh thøc ngêi cha nãi víi con t©m t×nh , dÆn dß tr×u mÕn , Êm ¸p vµ tin cËy . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu tác gi¶ , t¸c phÈm . ? Nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ , đặc điểm thơ của Y Phơng ? ? Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm ? ? NhËn xÐt thÓ th¬ ? ( Tù do ) .. I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : - D©n téc Tµy ( Cao B»ng ) . - §Æc ®iÓm th¬ : Ch©n thËt , m¹nh mÏ , trong s¸ng , giµu h×nh ¶nh cña con ngêi MiÒn nói . 2. T¸c phÈm : TrÝch tõ : Th¬ ViÖt Nam 1945 - 1985 . 3 . §äc , t×m hiÓu chó thÝch ..

<span class='text_page_counter'>(213)</span> Giáo viên hớng dẫn đọc ( nhẹ nhàng , thiÕt tha nh lêi t©m t×nh thñ thØ ) . Học sinh đọc . ? Bµi th¬ viÕt vÒ ®iÒu g× ? * Bµi th¬ lµ lêi ngêi cha nãi víi con vÒ ? Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc nhí chó thÝch céi nguån , søc m¹nh quª h¬ng .... cña häc sinh ? 4 . Bè côc : 2 ®o¹n ? Nªu bè côc cña bµi th¬ ? - Từ đầu ....... trên đời : Con lớn lên trong tình yêu thơng , sự nâng đỡ của cha mẹ trong cuộc sống lao động nên th¬ cña quª h¬ng . - Cßn l¹i : Lßng tù hµo vÒ søc sèng m¹nh mÏ , bÒn bØ , vÒ truyÒn thèng cao đẹp của quê hơng và niềm mong ớc con hãy kế tục xứng đáng truyền thống ấy . -> Từ tình cảm gia đình mở rộng ra t×nh c¶m quª h¬ng , tõ nh÷ng kØ niÖm ? Em cã nhËn xÐt g× tõ bè côc nµy ? gÇn gòi , thiÕt tha mµ n©ng lªn lÏ sèng . II . Ph©n tÝch : 1 . T×nh yªu th¬ng cña cha mÑ , sù Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích . đùm bọc của quê hơng đối với con . Học sinh đọc đoạn đầu . ? 4 câu thơ đầu cho em cảm nhận đợc * 4 câu đầu : Con lớn lên trong tình yêu thơng , nâng đón , mong chờ của ®iÒu g× ? cha mÑ . - H×nh ¶nh : Ch©n bíc -> cha Ch©n bíc -> mÑ => Không khí gia đình đầm ấm , quấn quýt . -> T duy đặc trng của ngời miền núi . - Từng bớc đi , tiếng nói , tiếng cời đợc cha mẹ chăm chút , vui mừng đón nhận . * Con lín kh«n , trëng thµnh trong cuộc sống lao động , thiên nhiên thơ ? Hãy phân tích hình ảnh thơ để thấy mộng , nghĩa tình quê hơng . con đợc trởng thành trong cuộc sống - Ngời đồng mình : -> sự mộc mạc của lao động , trong thiên nhiên thơ mộng , ngời dân tộc Tày . - H×nh ¶nh : §an lê . nghÜa t×nh cña quª h¬ng . V¸ch nhµ ken . => Miªu t¶ cô thÓ , nãi lªn sù g¾n bã , quÊn quýt . -> Cuộc sống lao động cần cù , êm đềm , t¬i vui . - H×nh ¶nh : Rõng cho hoa . §êng ... tÊm lßng . => Nh©n ho¸ -> thiªn nhiªn che chë nu«i dìng con ngêi c¶ vÒ t©m hån , lèi sèng . 2 . Những đức tính cao đẹp của " ngời đồng mình " và mơ ớc của ngời cha vÒ con m×nh . - Đức tính cao đẹp của ngời đồng : Học sinh đọc đoạn thơ còn lại . m×nh : ? Ngời cha đã nói với con về những + Vất vả mà mạnh mẽ , khoáng đạt , bÒn bØ , g¾n bã víi quª h¬ng dÉu cßn đức tính gì của ngời đồng mình ?.

<span class='text_page_counter'>(214)</span> ? Trong c¸ch nãi Êy ngêi cha muèn truyền cho đứa con tình cảm gì với quê h¬ng ? ? Gi¶i thÝch c¸c c©u th¬ " Sèng trªn .. phong tôc ". ? NhËn xÐt g× vÒ t×nh c¶m cña ngêi cha dµnh cho con ? Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết . ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña bµi . ( H×nh ¶nh cô thÓ méc m¹c , cã søc kh¸i qu¸t , giµu chÊt th¬ ) . ? Qua bài thơ em cảm nhận đợc tình c¶m g× cña ngêi cha dnhf cho con ? ? §iÒu lín nhÊt ngêi cha muèn truyÒn cho con , gi¸o dôc con lµ g× ? Học sinh đọc to ghi nhớ .. cực nhọc , đói nghèo . + Méc m¹c , giµu chÝ khÝ , niÒm tin , cần cù , nhẫn nại đã làm nên quê hơng víi truyÒn thèng , phong tôc tËp qu¸n tốt đẹp . - Phép lặp từ ngữ " Ngời đồng mình " -> dÆn dß con : + Ph¶i cã t×nh nghÜa thuû chung víi quª h¬ng , biÕt chÊp nhËn vµ vît qua gian nan , thö th¸ch b»ng ý chÝ , niÒm tin cña m×nh . + Muèn con tù hµo víi truyÒn thèng quê hơng -> tự tin vững bớc trên đờng đời . => Ngêi cha thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu th¬ng , tr×u mÕn thiÕt tha vµ niÒm tin tëng cña ngêi cha vµo ngêi con . III . Tæng kÕt . 1 . NghÖ thuËt : Giäng tr×u mÕn thiÕt tha , c¸ch nãi dïng nhiÒu h×nh ¶nh d©n téc miÒn nói . 2 . Néi dung : - Lµ th¬ng yªu tha thiÕt vµ tin tëng . - Tự hào về gia đình , quê hơng . - Tự tin ở bản thân khi bớc vào đời . IV . LuyÖn tËp : - Ph©n tÝch mét h×nh ¶nh th¬ g©y Ên tîng nhÊt trong em . V . Híng dÉn häc ë nhµ : Lµm bµi tËp ë SGK . Ngµy so¹n: …………… Ngµy so¹n: ……………. TiÕt: 124 NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Hiểu rõ các yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ . - Bíc ®Çu rÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . B . Chuẩn bị đồ dùng : C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : H×nh ¶nh th¬ g©y Ên tîng cho em nhÊt . * Bµi míi : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu bài nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . Học sinh đọc văn bản mẫu " Khát vọng .... cho đời " ở SGK . Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi hÖ thèng c©u hái ë SGK .. I . T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . * V¨n b¶n mÉu : a, Vấn đề nghị luận : " Khát vọng , hoà nhập , dâng hiến cho đời " -> Hình ảnh mïa xu©n , t×nh c¶m thiÕt tha cña.

<span class='text_page_counter'>(215)</span> Thanh H¶i trong bµi th¬ " Mïa xu©n nho nhá " . b, C¸c luËn ®iÓm : - H×nh ¶nh mïa xu©n mang nhiÒu tÇng nghÜa . - H×nh ¶nh mïa xu©n r¹o rùc cña thiªn nhiên đất nớc trong cảm xúc thiết tha , tr×u mÕn cña t¸c gi¶ -> Bao gåm c¸c luËn cø : + §ã lµ dßng s«ng xanh , b«ng hoa tÝm , léc " gi¾t ®Çy trªn lng " ngêi ra trËn .... + §ã lµ tiÕng chim chiÒn chiÖn l¶nh lãt vang trêi . + §ã lµ søc xu©n " ®i lªn phÝa tríc " của đất nớc . - Từ rung cảm thiết tha trớc vẻ đẹp của mùa xuân quê hơng , đất nớc , nhà thơ béc lé mét nguyÖn íc ch©n thµnh : + Khát vọng đợc hoà nhập , đợc dâng hiÕn . + Sù khiªm nhêng , tù tin , tù hµo cña con ngêi ý thøc s©u s¾c vÒ gi¸ trÞ cuéc đời , về hạnh phúc của hiến dâng và đón nhận . => Ngời viết đã chọn lọc và bình giảng những chi tiết , hình ảnh thơ đặc sắc , ph©n tÝch . c, Bè côc : - Mở bài : Từ đầu -> đáng trân trọng . - Th©n bµi : TiÕp theo ....... mïa xu©n . - KÕt bµi : Cßn l¹i . -> Bè côc râ rµng , m¹ch l¹c , cã sù ? Nhận xét về cách diễn đạt trong từng liên kết . ®o¹n v¨n b¶n . d, Nhận xét cách diễn đạt : Ngời viết đã trình bày những cảm nghĩ , đánh giá của mình bằng thái độ tin yªu , b»ng t×nh c¶m thiÕt tha tr×u mến -> chỉ ra đợc cái hay , cái đẹp của bµi th¬ . Gi¸o viªn cho häc sinh tæng kÕt , rót ra * Ghi nhí : SGk . yªu cÇu cña mét bµi nghÞ luËn vÒ mét đoạn thơ , bài thơ , cho học sinh đọc ghi nhí SGK . Hoạt động 2 : II . Híng dÉn luyÖn tËp . Học sinh đọc yêu cầu luyện tập . - Häc sinh lµm theo nhãm , bæ sung luËn ®iÓm cho bµi th¬ . - Đại diện các nhóm trình bày . Giáo viên nhận xét , đánh giá , tổng kết . * Cã thÓ bæ sung c¸c luËn ®iÓm cho bµi th¬ : + Nh¹c ®iÖu cña bµi th¬ . + Bøc tranh mïa xu©n cña bµi th¬ . + Mïa xu©n cña giai ®iÖu ngät ngµo , t×nh tø , s©u l¾ng trong d©n ca xø HuÕ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m v÷ng yªu cÇu nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬ , ®o¹n th¬ ..

<span class='text_page_counter'>(216)</span> - ChuÈn bÞ bµi : C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . * Rót kinh nghiÖm : TiÕt : 125. Ngµy ..... th¸ng ....... n¨m 200....... M©y vµ sãng. R. Ta Go. A. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử . - Thấy đợc đặc sắc nghệ thuật của lối thơ văn xuôi , trong lời kể có xen đối tho¹i , c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh thiªn nhiªn . - Rèn kĩ năng cảm thụ thơ , bồi dỡng tình cảm gia đình . B . Chuẩn bị đồ dùng : - Bµi h¸t " MÑ yªu con " cña nh¹c sÜ NguyÔn V¨n Tý . - §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * Giíi thiÖu bµi : Gi¸o viªn më b¨ng cã ghi bµi h¸t vÒ t×nh mÑ con . - Bài hát " Mẹ yêu con " của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý là một giai điệu đẹp trong b¶n trêng ca bÊt tËn vÒ t×nh mÑ con . ? Trong chơng trình ngữ văn THCS em đã đợc học những văn bản nào nói về tình mẹ con , hãy kể tên các văn bản đó ? ( Học sinh trả lời ) . Tình mẹ con là đề tài vĩnh cửu của văn học nghệ thuật . Đại thi hào Ta Go ( ấn Độ ) cũng có một bài thơ hay về đề tài này . Đó là bài " Mây và sóng " . Hoạt động 1 : Giới thiệu tác giả , tác I . Tìm hiểu chung . phÈm . 1 . T¸c gi¶ : - Là nhà thơ hiện đại lớn nhất của ấn ? Tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ Ta Go ? Độ , từng đến Việt Nam . - §Ó l¹i mét gia tµi v¨n häc nghÖ thuËt đồ sộ cả về thơ , văn , nhạc , hoạ . - Víi tËp " Th¬ d©ng " «ng lµ nhµ v¨n đầu tiên của Châu á đợc nhận giải thởng văn học Nô - ben ( 1913 ) . - Th¬ Ta - go thÓ hiÖn tinh thÇn d©n téc , d©n chñ s©u s¾c , tinh thÇn nh©n v¨n cao c¶ vµ chÊt tr÷ t×nh triÕt lÝ nång đợm . 2 . T¸c phÈm : M©y vµ sãng . ? Em biÕt g× vÒ bµi th¬ " M©y vµ sãng " - §îc Ta Go dÞch ra tiÕng anh , in trong cña Ta Go . tËp " Tr¨ng non " -> TËp th¬ lµ tÆng vËt vô giá của Ta Go dành cho tuổi thơ , đợc viết từ lòng yêu con trẻ và cả nổi đau buồn vì mất hai đứa con thân yêu . 3 . §äc : Bµi th¬ lµ lêi em bÐ nãi víi mÑ nh mét lêi thñ thØ , t©m t×nh . Học sinh đọc phân vai . ? Xác định thể thơ ? Phơng thức biểu đạt . ? Bµi th¬ cã bè côc 2 phÇn , h·y t×m vµ nªu néi dung tõng phÇn .. * ThÓ th¬ : tù do . * Phơng thức biểu đạt : tự sự + biểu c¶m . 3 . Bè côc : - ThuËt l¹i lêi em víi m©y . - ThuËt l¹i lêi em víi sãng ..

<span class='text_page_counter'>(217)</span> -> NhËn xÐt : + Hai phÇn gièng nhau vÒ sè dßng th¬ , ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc 2 phÇn cã sù lÆp l¹i vÒ tõ ng÷ , cÊu tróc , c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh kh«ng trïng lÆp . nµy . + Mỗi phần của lời em bé đều giống nhau : - Lêi mêi gäi cña ngêi sèng trªn m©y hoÆc sãng . - Lêi tõ chèi cña em bÐ . - Trß ch¬i cña em bÐ . => §©y lµ th¬ v¨n xu«i ( lèi th¬ hiÖn đại ) . II . Ph©n tÝch : 1 . Sù hÊp dÉn cña m©y vµ sãng . Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích . - Ch¬i tõ khi thøc dËy . ? Em bé đã tởng tợng ra những thử - Cho đến lúc chiều tà . th¸ch nµo quyÕn rò em xa mÑ ? - Ch¬i víi vÇng tr¨ng b¹c . ? Cuộc vui chơi của mây và sóng đợc - Ca hát từ bình minh đến tối . - Ngao du n¬i nµy n¬i nä . em tëng tîng thÕ nµo ? => Vui , đẹp , hấp dẫn đầy quyến rũ -> TiÕng gäi cña mét thÕ giíi k× diÖu . 2 . H×nh ¶nh em bÐ : ? C¶m nhËn cña em vÒ cuéc vui nµy ? a, Lêi nãi : ? Tríc sù hÊp dÉn cña m©y vµ sãng , em bé đã có thái độ nh thế nào ? Hãy đọc lại dòng thứ 5 ở cả hai phần . - Em hỏi : Vì muốn đi nên hỏi đờng ? Xác định vị trí dòng thơ " Con hỏi " ở -> đặc tính tâm lí của trẻ thơ : ham chơi nhất là trớc cảnh đẹp đầy quyến rũ . mçi phÇn . - Em tõ chèi : Lµm sao t«i cã thÓ rêi C©u hái cña em thÓ hiÖn ®iÒu g× ? mẹ mà đến đợc -> Tình yêu thơng mẹ đã thắng lời mời gọi hấp dẫn của mây vµ sãng . ? Lúc đầu , em bé hỏi đờng đi . Nhng -> Sức níu giữ của tình mẫu tử . sau đó thì sao ? Gi¸o viªn : NÕu em tõ chèi ngay ..... th× sÏ thiÕu t×nh c¶m ch©n thùc v× trÎ em nào chả ham chơi nhng em đã từ chối : Vì tình yêu thơng mẹ đã thắng lêi mêi gäi cña m©y vµ sãng -> Sù b, S¸ng t¹o trß ch¬i . kh¾c phôc ham muèn v× mét ®iÒu - Con lµ m©y . kh¸c cao c¶ thiªng liªng . §ã lµ tÝnh - MÑ lµ tr¨ng . - Con choµng tay lªn ngêi mÑ . nh©n v¨n s©u s¾c cña bµi th¬ . - M¸i nhµ lµ trêi xanh . ? Em bé đã tởng tợng ra trò chơi đầy - Con là sóng , mẹ là bến bờ . - Con sÏ l¨n , l¨n m·i cïng tiÕng cêi vì thó vÞ kh¸c nhau nh thÕ nµo ? tan vµo lßng mÑ . => Trß ch¬i hay , thó vÞ , cã sù kÕt hîp gi÷a thiªn nhiªn vµ t×nh mÉu tö thiªng liªng bÊt diÖt . ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ trß ch¬i cña em bé mà em đã sáng tạo ra ? So sánh với trß ch¬i cña m©y vµ sãng . Gi¸o viªn b×nh - liªn hÖ . ? Qua trß ch¬i Êy em c¶m nhËn g× vÒ em bÐ .. => Em bé yêu mẹ thiết tha , đằm thắm kh«ng muèn xa mÑ . - C©u th¬ cuèi : t×nh mÉu tö ë kh¾p n¬i thiªng liªng , bÊt diÖt . -> Th¬ Ta Go thêng ®Ëm ý nghÜa triÕt lÝ.

<span class='text_page_counter'>(218)</span> ? Em h·y ph©n tÝch ý nghÜa cña c©u th¬ : h¹nh phóc kh«ng ph¶i lµ ®iÒu g× xa x«i , bÝ Èn do ai ban cho mµ ë ngay trªn cuèi bµi : trÇn thÕ , do chÝnh con ngêi - nguån " Kh«ng ai biÕt ..... con ta " . cña s¸ng t¹o , sù hoµ hîp t¹o dùng . T×nh yªu lµ céi nguån cña sù kÕt hîp gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn . Nhµ th¬ đã hoá thân bằng em bé để ca ngợi tình mÉu tö thiªng liªng bÊt diÖt . 3 . NghÖ thuËt x©y dùng h×nh ¶nh thiªn nhiªn . - M©y , tr¨ng , sãng , bê biÓn , bÇu trêi ...... -> th¬ méng + trÝ tëng tîng ? H·y chØ ra nh÷ng thµnh c«ng vÒ mÆt cña em bÐ cµng lung linh , k× ¶o . nghệ thuật của bài thơ trong việc xây -> Liên tởng : Tiên đồng , ông tiên , ngời tiên cá => sinh động chân thực . dùng h×nh ¶nh thiªn nhiªn ? - M©y - sãng -> biÓu tîng vÒ con . Gîi ý : ? + Nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn nµo ®- - Tr¨ng - bê biÓn -> tîng trng cho tÊm lßng dÞu hiÒn bao la cña mÑ . ợc nhắc đến trong bài ? ? + Nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn Êy gîi -> Ca ngîi t×nh mÉu tö thiªng liªng , bÊt diÖt . cho em liªn tëng g× ? ? + Gi¸ trÞ cña viÖc sö dông h×nh ¶nh thiªn nhiªn Êy ? Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập - tổng kết . Häc sinh lµm bµi tËp . Câu 1 : Dòng nào sau đây thể hiện đúng nhất nội dung cảm xúc của bài thơ: A . Tình yêu thiết tha , sâu nặng của đứa con với mẹ . B . Ngîi ca t×nh mÉu tö thiªng liªng , bÊt diÖt . C.TÊm lßng yªu th¬ng , tr©n träng cña t¸c gi¶ víi trÎ th¬ . D . Cả 3 ý trên đều đúng . C©u 2 : §Æc s¾c nghÖ thuËt cña bµi th¬ . A . Là thơ văn xuôi , trong đó lời kể có xen đối thoại , dùng phép lặp có sự biÕn ho¸ vµ ph¸t triÓn . B . Dïng biÖn ph¸p lÆp l¹i , nhng cã sù biÕn ho¸ vµ ph¸t triÓn , x©y dùng nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn giµu ý nghÜa tîng trng . C. Là thơ văn xuôi , trong đó lời kể có xen đối thoại , dùng phép lặp có sự biÕn ho¸ vµ ph¸t triÓn , x©y dùng h×nh ¶nh thiªn nhiªn giµu ý nghÜa tîng trng . * Giáo viên cho học sinh đọc ghi nhớ SGK . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - Tr¶ lêi c©u 6 . - N¾m néi dung bµi häc . - ChuÈn bÞ bµi «n tËp th¬ . * Rót kinh nghiÖm . Ngµy so¹n: ……………. TiÕt: 126 - 127 ¤n tËp th¬ . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Ôn tập hệ thống hoá kiến thức cơ bản về các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam häc trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 9 ..

<span class='text_page_counter'>(219)</span> - Củng cố những tri thức về thể loại thơ trữ tình đã hình thành qua quá trình häc c¸c t¸c phÈm th¬ trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 9 vµ c¸c líp díi . - Bớc đầu hình thành hiểu biết sơ lợc về đặc điểm và thành tựu của thơ Việt Nam tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945 . - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch th¬ . B . ChuÈn bÞ : - Häc sinh lËp b¶ng thèng kª vµ tr¶ lêi c©u hái nh SGK . - Vßng quay v¨n häc . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Tổ chức kiểm tra bài cũ . - Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trớc đó một tuần . - Gi¸o viªn kiÓm tra kÕt qu¶ chuÈn bÞ bµi cña mét vµi häc sinh . Hoạt động 2 : Nội dung và tiến trình ôn tập . - Gi¸o viªn nªu yªu cÇu tiÕt häc . - Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh «n tËp theo 6 c©u hái SGK . C©u 1 : LËp b¶ng hÖ thèng . - Giáo viên cho học sinh lần lợt trả lời theo các mục ở các cột đã hớng dẫn . - Học sinh lên quay vòng quay VH để chọn số điểm . Giáo viên nêu câu hỏi theo mức độ điểm . - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt - Gi¸o viªn kÕt luËn nh SGV . T T 1.. Tªn bµi T¸c th¬ gi¶ §ång ChÝnh chÝ H÷u. N¨m ThÓ s¸ng t¸c lo¹i 1948 Tù do. 2.. Bµi th¬ Ph¹m vÒ tiÓu TiÕn đội xe Duật kh«ng kÝnh. 1961. Tù do. §Æc s¾c néi dung t tëng - Ca ngợi tình đồng chí cùng chung cảnh ngộ - lí tởng chiến đấu của nh÷ng ngêi lÝnh c¸ch m¹ng trong thêi k× ®Çu kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p -> Tình đồng chí tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thÇn cña ngêi lÝnh c¸ch m¹ng . - T thÕ hiªn ngang , tinh thần chiến đấu bình tĩnh , diÔn c¶m , niÒm vui l¹c quan cña nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe ...... §Æc s¾c nghÖ thuËt - Chi tiÕt h×nh ¶nh, ng«n ng÷ gi¶n dÞ , ch©n thùc , c« đọng , giàu sức biÓu c¶m .. - Tứ thơ độc đáo . H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh , giäng ®iÖu tù nhiªn , khoÎ kho¾n ...... Giáo viên hớng dẫn học sinh ôn tập cho đến bài thơ Mây và Sóng ( nh SGV ) . Câu 2 : Sắp xếp các bài thơ Việt Nam đã học theo giai đoạn lịch sử : - 1945 - 1954 : §ång chÝ . - 1954 - 1964 : Đoàn thuyền đánh cá , Bếp lửa , Con cò . - 1964 - 1975 : Bài thơ về tiểu đội xe không kính , Khúc hát ru ..... - Sau 1975 : ¸nh tr¨ng , Mïa xu©n nho nhá , ViÕng l¨ng B¸c , Nãi víi con , Sang thu . => Phản ánh tình cảm t tởng của con ngời ( tình yêu quê hơng , đất nớc , tình cảm đồng chí gắn bó với Bác , tình cảm gắn bó bền chặt nh tình mẹ con , bà ch¸u ) . Câu 3 : Tìm hiểu chủ đề tình mẹ con trong một số bài thơ . ? Kể tên những bài thơ đã học ở lớp 9 có chủ đề về tình mẹ con ? ( Con cß , Khóc h¸t ru , M©y vµ sãng ) . ? ChØ ra ®iÓm gièng nhau ? - Đều ca ngợi tình mẹ con đằm thắm , thiêng liêng . - Dïng lêi ru cña ngêi mÑ , hoÆc ngêi con ..

<span class='text_page_counter'>(220)</span> ? ChØ ra ®iÓm riªng biÖt ë mçi bµi th¬ trong c¸ch biÓu hiÖn t×nh mÑ con . * Bµi : Khóc h¸t ru ...... thÓ hiÖn sù thèng nhÊt cña t×nh yªu con víi lßng yªu nớc , gắn bó với cách mạng và ý chí chiến đấu của ngời mẹ dân tộc Tà ôi trong hoµn c¶nh hÕt søc gian khæ ë chiÕn khu miÒn T©y Thõa Thiªn HuÕ trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng Mü . * Bµi : Con cß khai th¸c vµ ph¸t triÓn tø th¬ tõ h×nh tîng con Cß trong ca dao hát ru để ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời hát ru . * Bµi : M©y vµ sãng ho¸ th©n vµo lêi trß chuyÖn hån nhiªn , ng©y th¬ cña em bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ . Câu 4 : Hình ảnh ngời lính và tình đồng chí , đồng đội trong 3 bài thơ : Đồng chí , Bài thơ về tiểu đội xe không kính , ánh trăng . * Điểm chung : Đều viết về vẻ đẹp tính cách và tâm hồn của anh bộ đội cụ Hå , ngêi lÝnh c¸ch m¹ng trong nh÷ng hoµn c¶nh kh¸c nhau . * §iÓm riªng : 1 . Đồng chí : Tình đồng chí , đồng đội gần gũi , giản dị , thiêng liêng của nh÷ng ngêi lÝnh n«ng d©n nghÌo khæ trong nh÷ng n¨m ®Çu kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cïng chung c¶nh ngé , lÝ tëng ...... 2 . Bài thơ về tiểu đội xe không kính : Tính chất lạc quan , bình tĩnh , t thế hiªn ngang tµng , ý chÝ kiªn cêng , dòng c¶m vît qua khã kh¨n , nguy hiÓm v× sù nghiÖp gi¶i phãng MiÒn nam cña nh÷ng ngêi chiÕn sÜ l¸i xe Trêng S¬n ..... 3 . ¸nh tr¨ng : T©m sù cña ngêi lÝnh sau chiÕn tranh , sèng gi÷a thµnh phè trong hoà bình : gợi lại những kỉ niệm gắn bó của ngời lính với thiên nhiên , đất nớc , với đồng đội ....... Từ đó nhắc nhở về đạo lí tình nghĩa thuỷ chung . C©u 5 : NhËn xÐt bót ph¸p cña Huy CËn , NguyÔn Du , ChÕ Lan Viªn , Thanh Hải qua các bài thơ đã học . * Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận . Bót ph¸p l·ng m¹n , nhiÒu so s¸nh , liªn tëng , tëng tîng bay bæng . Giäng thơ tơi vui , khoẻ khoắn . Đó là bài ca lao động sôi nổi , phấn chấn , hào hùng . Hình ảnh đặc sắc : đoàn thuyền đánh cá ra đi , đánh cả , trở về . * §ång chÝ - ChÝnh H÷u : Bót ph¸p hiÖn thùc , h×nh ¶nh ch©n thùc , cô thÓ , chọn lọc , cô đúc . Hình ảnh đặc sắc " Đầu súng trăng treo " . * ¸nh tr¨ng - NguyÔn Du : Bót ph¸p gîi nghÜ , gîi t¶ , ý nghÜa kh¸i qu¸t . Lêi tình tự , độc thoại , ăn năn , ân hận với chính mình . Hình ảnh đặc sắc : " ánh tr¨ng im ph¨ng ph¾c " . * Con Cß - ChÕ Lan Viªn : " §ñ cho ta giËt m×nh " . Bút pháp dân tộc , hiện đại : phát triển hình ảnh con Cò trong ca dao và lời hát ru . Hình ảnh đặc sắc : Con Cò , cánh Cò . * Mïa xu©n nho nhá - Thanh H¶i . Bút pháp hiện thực , lãng mạn chất Huế đậm đà . Lời tâm nguyện trớc lúc đi xa . Hình ảnh đặc sắc " Mùa xuân nho nhỏ " . Học sinh đọc phần chuẩn bị của mình - học sinh khác nhận xét - giáo viên kÕt luËn nh trªn . Hoạt động 2 : Hớng dẫn học ở nhà . - Gi¸o viªn tæng kÕt . - NhËn xÐt kÕt qu¶ giê häc . - Híng dÉn häc sinh tiÕp tôc «n tËp tèt chuÈn bÞ cho tiÕt kiÓm tra viÕt vÒ th¬ . * Rót kinh nghiÖm : Thêi gian bè trÝ trong 1 tiÕt lµ qu¸ Ýt . Ngµy so¹n: …………… TiÕt: 128 NghÜa têng minh vµ nghÜa hµm ý ( tiÕp) . A . Mục tiêu cần đạt :.

<span class='text_page_counter'>(221)</span> - Cñng cè kh¸i niÖm vÒ nghÜa têng minh vµ hµm ý . - RÌn kÜ n¨ng sö dông vµ gi¶i m· hµm ý trong giao tiÕp . B . ChuÈn bÞ : B¶ng phô . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp : * KiÓm tra bµi cò : - Khởi động . Bài 1 : Xác định hàm ý trong câu in đậm ở đoạn thơ sau : " Tho¾t tr«ng ........ tr¸i nhiÒu " . ( NguyÔn Du - TruyÖn KiÒu ) . Bài 2 : Khoanh tròn vào chữ cái đứng trớc câu trả lời đúng : A . Tr¸i ngîc víi nghÜa têng minh . B . Cïng mét néi dung víi nghÜa têng minh . C . ẩn đằng sau nghĩa tờng minh . D . Th«ng b¸o nhiÒu nghÜa h¬n nghÜa têng minh . Bµi 3 : Dïng hµm ý khi nµo ? A . Khi kh«ng muèn nãi th¼ng . B . Muèn ngêi nghe kh«ng hiÓu . C. Kh«ng biÕt nãi râ ý . D . Muốn chấm dứt cuộc đối thoại . Bµi 4 : Trong lêi nãi h»ng ngµy : A . Tất cả các câu đều có hàm ý . B . Kh«ng c©u nµo cã hµm ý . C. Cã c©u cã , cã c©u kh«ng cã hµm ý . D. TÊt c¶ ý A, B, C . §¸p ¸n : 1 . Hµm ý mØa mai : + Nàng là tiểu th danh giá thế mà cũng phải đến đây , cúi đầu trớc con hoa n« nµy sao . + §e do¹ trõng trÞ : Gieo giã ¾t sÏ gÆp b·o . 2.C 3.A 4.C Häc sinh suy nghÜ - ph¸t biÓu - líp nhËn xÐt - gi¸o viªn kÕt luËn , chèt . Hµm ý lµ nh÷ng ®iÒu ngêi nãi muèn ngêi nghe suy ra tõ c©u nãi cña m×nh . Làm cho ngời nghe hiểu đợc hàm ý , nghĩa là hàm ý đã sử dụng thành công . * Bµi míi : Hoạt động 1 : Hớng dẫn xác định ®iÒu kiÖn sö dông hµm ý . I . §iÒu kiÖn sö dông hµm ý . * Ví dụ : Đoạn trích " Tắt đèn " : Giáo viên cho học sinh đọc đoạn trích - Câu 1 : Con chỉ ....... nữa thôi -> Mẹ SGK . ph¶i b¸n con cho cô NghÞ -> ®iÒu ®au ? Nªu hµm ý cña nh÷ng c©u in ®Ëm . lßng . - C©u 2 : Con sÏ ¨n ..... Th«n §oµi -> u ? Vì sao chị Dậu không nói thẳng với đã bán con cho cụ Nghị Thôn Đoài => con mµ ph¶i dïng hµm ý ? ChÞ DËu kh«ng d¸m nãi th¼ng víi con v× chÞ qu¸ ®au lßng vµ còng lo con sÏ buån tñi . ? Hµm ý trong c©u nãi nµo cña chÞ DËu => Hµm ý trong c©u 2 râ h¬n v× cã chi râ h¬n ? V× sao ? tiÕt cô NghÞ Th«n §oµi . Së dÜ chÞ ph¶i nói rõ hơn vì cái Tí đã không hiểu đợc hµm ý ë c©u 1 . ? Chi tiết nào trong đoạn trích cho thấy - Chi tiết : " Cái Tí nghe nói ....... đấy ? cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của " -> Nó hiểu hàm ý của mẹ vì trớc đó mẹ ? Vì sao Tí lại có thể hiểu hàm ý ấy nó đã biết bố mẹ định bán nó cho Nghị.

<span class='text_page_counter'>(222)</span> ? ? Häc sinh th¶o luËn .. QuÕ vµ v× phÇn nµo hiÓu c¶nh ngé gia đình .. ? Khi sö dông hµm ý cÇn tr¸nh ®iÒu g×? * Ghi nhí : §Ó sö dông hµm ý cÇn 2 ®iÒu kiÖn : Gi¸o viªn cho häc sinh chèt ghi nhí . - Ngêi nãi ( viÕt ) cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi ( viÕt ) . - Ngời nghe ( đọc ) có năng lực giải Học sinh đọc ghi nhớ . ®o¸n hµm ý . Gi¸o viªn lu ý cho häc sinh : Khi sö dông hµm ý : + §èi tîng tiÕp nhËn hµm ý . + Ng÷ c¶nh sö dông hµm ý . Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập . II . LuyÖn tËp . Bài 1 : Học sinh đọc yêu cầu bài tập . Học sinh làm việc độc lập , đứng tại chç tr¶ lêi , líp nhËn xÐt . Gi¸o viªn bæ sung : Tr¶ lêi : a, Ngêi nãi : Anh thanh niªn . Ngêi nghe : ¤ng ho¹ sÜ vµ c« g¸i . Hàm ý : " Chè đã ngấm rồi đấy " : Mời bác và cô vào nhà uống nớc chè . Hai ngời đều hiểu hàm ý : " Ông liền theo ....... xuống ghế " . b , Ngíi nãi : Anh TÊn . Ngêi nghe : ChÞ hµng ®Ëu . Hàm ý câu in đậm là : Chúng tôi không thể cho đợc vì chúng tôi cần phải bán nh÷ng thø nµy ®i . Ngêi nghe hiÓu hµm ý : " ThËt lµ cµng giµu cã ..... cµng giµu cã " . c, Ngêi nãi : Thuý KiÒu . Ngêi nghe : Ho¹n Th . Hàm ý câu 2 : Hãy chuẩn bị nhận sự báo oán thích đáng . Ho¹n Th hiÓu hµm ý nªn " Hån l¹c ...... kªu ca " . Bµi 2 : - Hàm ý : Chắt giùm nớc để cơm khỏi nhão . - Sö dông hµm ý kh«ng thµnh c«ng v× " Anh S¸u vÉn ngåi im " -> anh kh«ng céng t¸c . Bµi 3 : 2 nhãm lªn tr×nh bµy trªn b¶ng . Chó ý t×nh huèng cã thÓ x¶y ra . - Thµnh c©u têng minh . - C©u cã hµm ý nhng thiÕu tÕ nhÞ . Gi¸o viªn chèt : - Tr¸nh nãi nh÷ng c©u hµm ý thiÕu tÕ nhÞ , hoÆc cã thÓ bÞ hiÓu lÇm ( dï ngêi nãi v« t×nh ....... ) . - Câu nói có hàm ý phải phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp , đảm bảo tính tế nhÞ , lÞch sù . Bµi 4 : Qua sù so s¸nh cña Lç TÊn cã thÓ nhËn ra hµm ý : Tuy hy väng cha thể nói là thực hay h , nhng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt đợc . Bài 5 : Học sinh đọc thuộc lòng " Mây và Sóng " - C©u cã hµm ý mêi mäc lµ hai c©u më ®Çu b»ng " Bän tí ch¬i ... " . - Câu có hàm ý từ chối là hai câu : " Mẹ mình đang đợi ở nhà " và " Làm sao có thể ....... đến đợc " . - ViÕt thªm " Kh«ng biÕt cã ai muèn ch¬i víi bän tí kh«ng " . Hoạt động 3 :Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m v÷ng ®iÒu kiÖn sö dông hµm ý . - Hoµn thµnh c¸c bµi tËp ..

<span class='text_page_counter'>(223)</span> TiÕt : 129 C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . A . Mục tiêu cần đạt : - Biết cách viết bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ cho đúng với các yêu cÇu cña bµi nghÞ luËn v¨n häc . - RÌn kÜ n¨ng thùc hiÖn c¸c bíc khi lµm v¨n nghÞ luËn t¸c phÈm v¨n häc , c¸ch tæ chøc triÓn khai luËn ®iÓm . - Cã ý thøc thùc hiÖn lËp dµn ý , bµy tá ý kiÕn tríc mét t¸c phÈm . B . Chuẩn bị đồ dùng : B¶ng phô . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ bµi nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬ , ®o¹n th¬ . * Gi¸o viªn chuyÓn tiÕp vµo bµi míi : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu đề v¨n nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬. Giáo viên treo bảng phụ có ghi 8 đề v¨n ë SGK . Học sinh đọc 8 đề . ? Yêu cầu của đề đợc thể hiện ở những tõ ng÷ nµo ? ( Học sinh xác định , Giáo viên gạch ch©n ) . ? §èi tîng nghÞ luËn lµ g× ?. ? Các đề có cấu tạo nh thế nào ?. ? Các từ trong đề bài nh phân tích cảm nhËn , suy nghÜ , biÓu thÞ nh÷ng yªu cầu gì đối với bài làm ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn cách làm bài nghÞ luËn vÒ ®o¹n th¬ , bµi th¬ . Học sinh đọc bài văn viết về quê hơng. ( trang 81 ) . ? ChØ ra bè côc 3 phÇn cña bµi v¨n . ? Më bµi t¸c gi¶ viÕt nh÷ng ý g× ? ? C©u nµo lµ c©u luËn ®iÓm trong bµi. I . §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . 1 . VÝ dô : SGK .. 2 . NhËn xÐt : - Yªu cÇu : Ph©n tÝch , c¶m nghÜ , c¶m nhËn . - §èi tîng : + H×nh tîng th¬ . + Mét ®o¹n th¬ . + C¶ bµi th¬ . - Cấu tạo của đề : + PhÇn c©u lÖnh nªu yªu cÇu thùc hiÖn. + Phần cốt lõi nêu các vấn đề nghị luËn. - Yªu cÇu cô thÓ : + Ph©n tÝch : chñ yÕu vËn dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch . + C¶m nhËn : Ên tîng , c¶m thô cña ngêi viÕt . + Suy nghĩ : nhận định , phân tích , của ngêi viÕt . + NÕu kh«ng cã c©u lÖnh : ngêi viÕt bày tỏ ý kiến của mình về vấn đề đợc nªu ra trong bµi . II . C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . 1 . Ví dụ : Lập dàn ý cho đề văn . §Ò : Ph©n tÝch t×nh yªu quª h¬ng cña TÕ Hanh trong " Quª h¬ng " . a, Mở bài : Cảm xúc về đề tài quê hơng trong th¬ TÕ Hanh . Giíi thiÖu t¸c phÈm , bµn luËn " Quª h¬ng " . b, Th©n bµi :.

<span class='text_page_counter'>(224)</span> viÕt ë phÇn th©n bµi .. ? Để triển khai phần thân bài tác giả đã ph©n tÝch mÊy dÉn chøng . ? Mỗi phần dẫn chứng đợc phân tích triÓn khai nh thÕ nµo ? ? NhËn xÐt trong mçi c©u nªu luËn cø kh¸i qu¸t cã tõ ng÷ nµo thÓ hiÖn sù đánh giá của ngời viết . Bæ sung : c, KÕt bµi : Đánh giá khái quát , khẳng định ý kiến vÒ t¸c phÈm : TiÕng ca trong trÎo ........ T¸c dông : Thªm yªu quª h¬ng .. ? Bµi v¨n cã søc thuyÕt phôc kh«ng ? T¹i sao ? ( Häc sinh th¶o luËn , ph¸t biÓu , bæ sung ). Gi¸o viªn tæng hîp ý kiÕn .. ? Rót ra bµi häc g× qua c¸ch lµm bµi nghÞ luËn v¨n häc nµy ?. Khái quát lại vấn đề " Tế Hanh đã cất tiÕng ca trong trÎo , nång nµn vÒ lµng chµi " . Rót ra ý nghÜa cña bµi th¬ : båi đắp cho mỗi ngời đọc tình yêu quê hơng thắm thiết . - LuËn cø 1 : H×nh ¶nh ®oµn thuyÒn ra khơi trong kí ức thật sinh động . + H×nh ¶nh con thuyÒn . + NhËn xÐt lêi th¬ , tõ ng÷ . + C¶m nhËn vÒ c¸nh buåm . -> T×nh c¶m cña t¸c gi¶ thiªng liªng tr×u mÕn . - Luận cứ 2 : Cảnh ồn ào đáng yêu khi chào đón thành quả lao động cũng thật vui t¬i . + NhËn xÐt ©m ®iÖu th¬ so s¸nh víi tríc . - LuËn cø 3 : H×nh ¶nh con ngêi víi nh÷ng c©u th¬ tinh tÕ , hay nhÊt . + Nhận xét con ngời : bức tợng đài ngời dân chài đợc khắc hoạ . + Bøc tîng mang h¬ng vÞ quª h¬ng. + NhËn xÐt c©u th¬ cuèi . 2 . NhËn xÐt : - §©y lµ mét bµi v¨n hÊp dÉn , giµu søc thuyÕt phôc . - Hấp dẫn bởi : ngời viết đã biết chọn những hình ảnh tiêu biểu , đặc sắc của bài thơ , có những cảm thụ , đánh giá riªng , lêi v¨n mît mµ , thÓ hiÖn c¶m xóc cña viÕt , ý kiÕn nhËn xÐt nªu ra lµ xác đáng . - Bài viết đã phân tích các khía cạnh cụ thể trong bài thơ để chứng minh cho nhËn xÐt cña m×nh . - Bµi viÕt cã sù liªn kÕt liÒn m¹ch . 3 . Bµi häc : C¸ch lµm mét bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ : - Bố cục : đủ 3 phần : Mỗi phần đảm nhËn mét nhiÖm vô riªng ( nh SGK ) . - C¸c ý kiÕn , nhËn xÐt ®a ra trong bµi văn phải cụ thể , đáng tin cậy . Các ý kiến đó phải đợc phân tích , chứng minh b»ng c¸c luËn cø x¸c thùc . - C¸c luËn ®iÓm ®a ra ph¶i g¾n víi sù đánh giá cái hay , cái đẹp của đoạn th¬ , bµi th¬ . - §Ó lµm râ luËn ®iÓm : ngêi viÕt ph¶i béc lé ý kiÕn riªng cña m×nh , chøng tá kh¶ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc tèt. - VÒ lêi v¨n : tù nhiªn , giµu c¶m xóc . 4 . Ghi nhí : SGK .. Học sinh đọc to ghi nhớ . Gi¸o viªn lu ý phÇn nµy cho häc sinh . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyễn tập .. II . LuyÖn tËp ..

<span class='text_page_counter'>(225)</span> Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nªu yªu cÇu luyÖn tËp : LËp dµn ý ph©n tÝch bµi " Khóc h¸t ru ....... " cña NguyÔn Khoa §iÒm . Gi¸o viªn chia häc sinh lµm theo nhãm , mçi nhãm lµm mét phÇn : Nhãm 1 : Më bµi + kÕt bµi . Nhãm 2 : LuËn ®iÓm 1 . Nhãm 3 : LuËn ®iÓm 2 . Yªu cÇu triÓn khai c¸c ý theo tr×nh tù lËp luËn : nªu luËn ®iÓm -> dÉn chøng + lÝ lÏ ph©n tÝch -> kÕt luËn . * Gîi ý : * Më bµi : - Giới thiệu thời gian tác phẩm ra đời 1969 . - Bµi th¬ lµ lêi ru tha thiÕt cña ngêi mÑ ..... * Th©n bµi : - Tình cảm yêu thơng trìu mến của ngời mẹ đối với con . - H×nh ¶nh ngêi mÑ trong c«ng viÖc . * Kết bài : Khúc ca đợc mọi ngời yêu mến bởi tình cảm bao la của ngời mẹ với con thật xúc động -> hiểu thêm tình mẹ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - Tìm ý cho đề văn : Phân tích khổ thơ đầu trong bài " Sang thu " của Hữu ThØnh. - N¾m néi dung bµi häc . - So¹n bµi : M©y vµ sãng .. TiÕt : 130 KiÓm tra v¨n ( PhÇn th¬ ) . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Kiểm tra và đánh giá kết quả học tập các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 9 , k× II . - Rèn luyện và đánh giá kĩ năng viết văn ( sử dụng từ ngữ , viết câu , đoạn v¨n vµ bµi v¨n ) . - Học sinh cần huy động đợc những tri thức và kĩ năng về Tiếng việt và Tập lµm v¨n vµo bµi lµm . B . ChuÈn bÞ : - Häc sinh «n tËp phÇn th¬ díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn . - Giáo viên ra đề , in đề vào bài kiểm tra . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động trên lớp : - Giáo viên phát bài kiểm tra ( có in đề sẵn ) cho học sinh . - Häc sinh lµm bµi . - Đề và đáp án có trong bộ đề . * Híng dÉn häc ë nhµ . ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo : Tæng kÕt v¨n b¶n nhËt dông . TiÕt : 131 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 . A . Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh củng cố lại kiến thức để làm bài nghị luận về nhân vật văn học , nhìn lại kết quả bài làm của bản thân để rút kinh nghiệm ..

<span class='text_page_counter'>(226)</span> - TiÕp tôc rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng lµm bµi nghÞ luËn v¨n häc . B . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : Nªu c¸c bíc lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn . * Hoạt động 1 : Chép lại đề văn , tổ chức tìm hiểu đề , tìm ý . Giáo viên tổ chức cho học sinh tìm hiểu đề , tìm ý chính của đề . * Hoạt động 2 : Tổ chức lập dàn ý cho đề bài . Häc sinh lµm viÖc tËp thÓ , gi¸o viªn nªu tõng yªu cÇu . - Më bµi - Th©n bµi - KÕt bµi * Hoạt động 3 : Nhận xét tình hình làm bài của học sinh : - ¦u , khuyÕt ®iÓm vÒ néi dung , h×nh thøc . - Cho đọc mẫu : những bài làm tốt . * Hoạt động 4 : Trả bài , sửa bài , lấy điểm vào sổ . - Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh . - Học sinh đọc , sửa lỗi . - Gi¸o viªn lÊy ®iÓm vµo sæ . * Híng dÉn häc ë nhµ . - N¾m bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn . - ChuÈn bÞ bµi " Tæng kÕt v¨n b¶n nhËt dông " . Ngµy ..... th¸ng ..... n¨m 200....... TiÕt: 132 Tæng kÕt phÇn v¨n b¶n nhËt dông . A . Mục tiêu cần đạt : - N¾m mét c¸ch cã hÖ thèng néi dung , ý nghÜa vµ c¸ch tiÕp cËn c¸c v¨n b¶n nhật dụng đã học ở THCS . - Tiếp tục bồi dỡng năng lực viết bài nhật dụng về các chủ đề xung quanh cuéc sèng cña em . B . ChuÈn bÞ : GiÊy trong , m¸y chiÕu , bót d¹ . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động trên lớp : * KiÓm tra bµi cò : Gi¸o viªn kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh . * Bµi míi : §©y lµ tiÕt «n tËp cuèi cïng , «n tËp toµn bé c¸c v¨n b¶n nhËt dụng đã học trong chơng trình Ngữ văn THCS . Hoạt động 1 : Hớng dẫn ôn tập I . Kh¸i niÖm v¨n b¶n nhËt dông . * Học sinh đọc mục I SGK . * Gi¸o viªn cho häc sinh th¶o luËn , ph¸t biÓu theo hÖ thèng c©u hái sau : ? V¨n b¶n nhËt dông cã ph¶i lµ kh¸i niÖm thÓ lo¹i kh«ng ? ? Những đặc điểm chủ yếu cần lu ý của khái niệm này là gì ? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh cËp nhËt ? TÝnh cËp nhËt víi tÝnh thêi sù cã liªn quan g× víi nhau . ? Những văn bản đã học có phải chỉ có tính thời sự nhất thời hay không ? Vì sao ? ? Häc v¨n b¶n nhËt dông lµm g× ? ? Häc sinh lÇn lît tr¶ lêi tõng c©u . Gi¸o viªn tãm t¾t , tæng kÕt ( cã b¶ng mÉu kÌm theo ) trªn m¸y chiÕu . Hoạt động 2 : Hệ thống hoá nội dung văn bản nhật dụng . Líp. Tªn v¨n b¶n ND. Néi dung. Chủ đề , đề tài. PT biÓu.

<span class='text_page_counter'>(227)</span> đạt. 6. 7. 8. 9. 1. CÇu Long - N¬i chøng kiÕn nh÷ng sù - Giíi thiÖu vµ b¶o Biªn chøng nh©n kiÖn lÞch sö hµo hïng , bi vÖ di tÝch lÞch sö , lÞch sö . tr¸ng cña Hµ Néi . danh lam th¾ng c¶nh. 2. §éng Phong - Lµ k× quan thÕ giíi , thu hót - Giíi thiÖu danh Nha . kh¸ch du lÞch , tù hµo vµ b¶o lam th¾ng c¶nh . vÖ danh th¾ng nµy . 3. Bøc th cña thñ - Con ngêi ph¶i sèng hoµ hîp - Quan hÖ gi÷a lĩnh da đỏ . víi thiªn nhiªn , lo b¶o vÖ thiªn nhiªn vµ con m«i trêng . ngêi . 4. Cæng trêng - T×nh c¶m thiªng liªng cña - Gi¸o dôc , nhµ trmë ra . cha mẹ với con cái . Vai trò ờng , gia đình , trẻ của nhà trờng đối với mỗi em . con ngêi . 5. MÑ t«i . - T×nh yªu th¬ng , kÝnh träng - nt cha mÑ lµ t×nh c¶m thiªng liªng cña con c¸i . 6. Cuéc chia tay - T×nh c¶m th©n thiÕt cña hai - nt cña nh÷ng con anh em vµ nçi ®au chua xãt bóp bª . khi ë trong hoµn c¶nh gia đình bất hạnh . 7. Ca Huế trên - Vẻ đẹp của sông Hơng VH - Văn học dân gian s«ng H¬ng . vµ nh÷ng con ngêi tµi hoa xø HuÕ . 8. Th«ng tin vÒ - T¸c h¹i cña viÖc sö dông - M«i trêng ngày trái đất bao bì ni lông với môi trờng n¨m 2000 . 9. Ôn dịch và - Tác hại của thuốc lá đến - Chống tệ nạn ma thuèc l¸ . kinh tÕ vµ søc khoÎ . tuý , thuèc l¸ 10. Bµi to¸n d©n - Mèi quan hÖ gi÷a d©n sè vµ - D©n sè vµ t¬ng sè . sù ph¸t triÓn x· héi . lai nh©n lo¹i . 11. Tuyªn bè thÕ - Tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc , - QuyÒn sèng con giíi vÒ sù sèng b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ ngêi . còn , quyền đợc em của cộng đồng quốc tế . b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em . 12. §Êu tranh - Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t - Chèng chiÕn cho mét thÕ giíi nh©n vµ tr¸ch nhiÖm ng¨n tranh , b¶o vÖ hoµ hoµ b×nh . chÆn chiÕn tranh v× hoµ b×nh b×nh thÕ giíi . thÕ giíi . 13. Phong cách - Vẻ đẹp của phong cách - Hội nhập với thế Hå ChÝ Minh . HCM , tù hµo , kÝnh yªu vÒ giíi vµ gi÷ g×n b¶n B¸c . s¾c v¨n ho¸ d©n téc .. - TS + MT + biÓu c¶m . - TM + MT . - NL + BC - TS + MT + TM + NL + BC . TS+ MT + NL + BC - TS + NL + BC . - TM + NL + TS + BC . NL + TM - TM + NL + BC - TM+ NL - NL + TM + BC. - NL + BC. - NL + BC. Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy b¶ng hÖ thèng ho¸ cña c¸ nh©n , gi¸o viªn bæ sung , chiÕu trªn mµn h×nh b¶ng trªn . ? Những vấn đề trên có đạt các yêu cầu của một văn bản nhật dụng không ? Cã mang tÝnh cËp nhËt kh«ng ? Cã ý nghÜa l©u dµi kh«ng ? Cã gi¸ trÞ v¨n häc kh«ng ( cã ) . ? Ta có thể rút ra kết luận gì về hình thức biểu đạt của văn bản nhật dụng ? ( Có thể sử dụng tất cả mọi phơng thức biểu đạt của văn bản ) . Hoạt động 3 : III . Ph¬ng ph¸p häc v¨n b¶n nhËt dông . - Học sinh đọc SGK ..

<span class='text_page_counter'>(228)</span> - NhÊn m¹nh 5 yªu cÇu : + Lu ý néi dung c¸c chó thÝch cña v¨n b¶n nhËt dông . + Liên hệ các vấn đề trong văn bản nhật dụng . + Có ý kiến , quan điểm riêng trớc vấn đề đó . + Vận dụng tổng hợp kiến thức các môn học khác để làm sáng tỏ các vấn đề đợc đặt ra trong văn bản nhật dụng . + Căn cứ vào đặc điểm và phơng thức biểu hiện để phân tích một văn bản nhËt dông . Hoạt động 4 : Ghi nhớ Học sinh đọc ghi nhớ SGK . Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m v÷ng chøc n¨ng , tÝnh cËp nhËt cña v¨n b¶n nhËt dông vµ hÖ thèng v¨n bản nhật dụng đợc học ở THCS . - Chuẩn bị bài : Chơng trình địa phơng .. TiÕt : 133 Chơng trình địa phơng ( Phần tiếng việt ) A . Mục tiêu cần đạt : - Nhận biết một số từ ngữ địa phơng . - Hớng dẫn trình độ đối với việc sử dụng từ ngữ địa phơng trong đời sống, nhận xét về cách sử dụng từ ngữ địa phơng khi dùng trong bài viết , phổ biến rộng r·i ( nh trong v¨n ch¬ng nghÖ thuËt ) . B . ChuÈn bÞ : - §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . - B¶ng phô . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : I . NhËn biÕt c¸c tõ ng÷ toµn d©n . Bµi tËp 1 : Học sinh đọc các đoạn trÝch ë bµi tËp 1, 2, 3 . ? Xác định từ ngữ địa phơng có sử dụng trong các ®o¹n trÝch . ? Chuyển từ ngữ địa phơng -> toàn dân .. Từ địa phơng. ThÑo M¸ LÆp bÆp Ba Lui cui Nh»m Kªu ? Gi¸o viªn treo b¶ng §©m §òa bÕp phô. Häc sinh th¶o luËn theo Nãi træng nhãm lªn ®iÒn c¸c th«ng V« tin vµo b¶ng . Häc sinh kh¸c nhËn xÐt bæ sung - Gi¸o viªn söa , kÕt luËn .. Tõ toµn d©n SÑo MÑ L¾p b¾p Bè , cha Lói hói Cho lµ Gäi Trë thµnh §òa c¶ Nãi trèng kh«ng Vµo.

<span class='text_page_counter'>(229)</span> Học sinh đọc yêu cầu bài tËp 2, 3, 4 . Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh lµm . Gäi häc sinh lªn b¶ng . Häc sinh kh¸c nhËn xÐt , bæ sung . Gi¸o viªn nhËn xÐt , cho ®iÓm . Häc sinh kÎ b¶ng nh SGK råi tù ®iÒn .. Bµi 2 : a, Kªu : Tõ toµn d©n ( thay b»ng nãi to ) . b, Kêu : Từ địa phơng ( từ toàn dân gọi là tơng đơng ) . Bµi 3 : - Tr¸i : qu¶ - Chi : g× - Kªu : gäi - Bèng hæng trèng ho¶ng : trèng rçng trèng rÔnh . Bµi 4 : Häc sinh tù lµm .. Hoạt động 2 : Hớng dẫn II . Sử dụng từ địa phơng . häc sinh nhËn xÐt vÒ cách sử dụng từ địa phơng . Bµi 5 : a, Không nên để cho " bé Thu " trong truyện dùng từ toµn d©n . V× em bÐ cha cã dÞp giao tiÕp réng r·i ra bên ngoài địa phơng mình . b, Trong lời kể , tác giả vẫn dùng một số từ ngữ địa phơng dễ hiểu để nêu sắc thái của vùng đất nơi việc đợc kể diễn ra . Tuy nhiên , tác giả có chủ định không dùng quá nhiều từ địa phơng để khỏi gây khó hiểu cho ngời đọc không phải là ngời địa phơng đó . III . VËn dông . Viết đoạn văn ( nội dung tự chọn ) , có sử dụng từ địa Hoạt động 3 : phơng ( gạch chân dới từ địa phơng trong đoạn văn ) . Häc sinh viÕt bµi ( nÕu Ýt thêi gian cho vÒ nhµ ) . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - ChuÈn bÞ viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 7 . TiÕt : 134 - 135 Bµi viÕt tËp lµm v¨n sè 7 - NghÞ luËn v¨n häc . A . Mục tiêu cần đạt : - ¤n tËp tæng hîp vÒ lÝ thuyÕt vµ kÜ n¨ng kiÓu bµi nghÞ luËn . - ThÝch hîp víi kiÕn thøc v¨n , tiÕng viÖt . - BiÕt c¸ch vËn dông c¸c kiÕn thøc kÜ n¨ng vÒ kiÓu bµi nghÞ luËn , vÒ mét t¸c phẩm văn học đã đợc học ở các tiết đó trong thực hành . - BiÕt vËn dông mét c¸ch linh ho¹t , nhuÇn nhuyÔn c¸c thao t¸c , ph©n tÝch , giải thích , chứng minh , bình giảng ...... để làm tốt bài văn nghị luận tác phẩm văn häc . - Các kĩ năng làm bài văn nói chung ( bố cục , diễn đạt , ngữ pháp .... ) B . ChuÈn bÞ : - Giáo viên : Ra đề , đáp án . - Häc sinh : ¤n tËp tèt . C . TiÕn tr×nh lªn líp : - Đề và đáp án ( Có trong bộ đề ở tập hồ sơ giáo viên ) . - Gi¸o viªn ph¸t bµi cho häc sinh . - Gi¸o viªn theo dâi häc sinh lµm bµi . - HÕt giê thu bµi chÊm . D . Híng dÉn häc ë nhµ ..

<span class='text_page_counter'>(230)</span> - So¹n bµi " BÕn quª " . Ngµy ...... th¸ng ......... n¨m 200...... TiÕt : 136 Hớng dẩn đọc thêm:. BÕn quª NguyÔn Minh Ch©u .. A. Mục tiêu cần đạt : - Qua cảnh ngộ và tâm trạng của nhân vật Nhĩ trong truyện , cảm nhận đợc ý nghĩa triết lí mang tính trải nghiệm về cuộc đời con ngời . - Thấy và phân tích đợc nhứng đặc sắc của truyện : tạo tình huống nghịch lí , trÇn thuËt qua dßng néi t©m nh©n vËt , ng«n ng÷ , giäng ®iÖu ®Çy chÊt suy t , h×nh ¶nh , biÓu tîng . - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm cã sù kÕt hîp c¸c yÕu tè tù sù , tr÷ t×nh , triÕt lÝ . - Giáo dục cho học sinh biết nhận ra những vẻ đẹp bình dị và quý giá trong những gì gần gũi của quê hơng , gia đình . B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß : - Giáo viên đọc các tài liệu có liên quan . - Häc sinh so¹n , tãm t¾t truyÖn . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : ? Em hãy kể tên các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học ở sách Ngữ văn 9 kì I ? Nêu chủ đề của các tác phẩm đó . ? Häc sinh tr¶ lêi , Gi¸o viªn nhËn xÐt råi dÉn vµo bµi . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung ? Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Minh Ch©u .. I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : - NguyÔn Minh Ch©u ( 1930 - 1989 ) . Quª ë : Quúnh Lu NghÖ An . - lµ c©y bót suÊt s¾c cña v¨n häc ViÖt Nam hiện đại . - Trang v¨n cña «ng giµu ý vÞ triÕt lÝ vµ ®a nghÜa . ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c 2 . T¸c phÈm . - Bến quê đợc lấy làm tựa đề cho tập phÈm ? truyÖn cïng tªn cña t¸c gi¶ , xuÊt b¶n Gi¶i thÝch thªm vÒ t¸c phÈm nh SGV . n¨m 1985 . 3 . §äc - Tãm t¾t t¸c phÈm : Giáo viên hớng dẫn đọc : giọng trầm t , - Học sinh đọc một đoạn suy ngẫm khi xúc động đợm buồn , khi ©n hËn xãt xa . ? Tãm t¾t t¸c phÈm ? Häc sinh tãm t¾t - Gi¸o viªn nhËn xÐt . Tãm t¾t chËm . ? Thể loại của tác phẩm ? xác định ph- * Thể loại : - Truyện ngắn hiện đại ơng thức biểu đạt của tác phẩm ? - Phơng thức biểu đạt: Tự sự , kết hợp víi miªu t¶ , nghÞ luËn , biÓu c¶m . Gi¸o viªn : TruyÖn ng¾n lµ t¸c phÈm tù * Bè côc: sự cỡ nhỏ , với đặc điểm nổi bật , ngắn gän tËp ph¶n ¸nh mét vµi biÕn cè trong giai đoạn , một lát cắt nào đó của cuộc đời nhân vật ... Nhân vật thờng ít , cốt truyện đơn giản ... - §èi víi truyÖn ng¾n ngêi ta thêng.

<span class='text_page_counter'>(231)</span> quan t©m tíi : + T×nh huèng truyÖn . + T©m tr¹ng cña nh©n vËt + §iÓm nh×n cña nh©n vËt . Vậy điều ấy đợc thể hiện ở tác phẩm "BÕn quª" nh thÕ nµo? Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích văn b¶n. ? Truyện đợc trần thuật theo điểm nhìn cña nh©n vËt nµo ? ( NhÜ ) . ? Nh©n vËt chÝnh cña truyÖn lµ ai ? ( NhÜ) . T×nh huèng truyÖn lµ yÕu tè bÊt ngê , ngÉu nhiªn , l¹ ho¸ nhng vÉn hîp lý , nã mang tÝnh nghÞch lÝ nhng vÉn chÊp nhận đợc . ? Vậy nhân vật Nhĩ trong truyện đợc đặt ở tình huống nào ?. II . Ph©n tÝch.. 1 . T×nh huèng truyÖn : - C¶nh ngé Ðo le , ngÆt nghÌo cña NhÜ trong những ngày cuối đời : Là một ngời từng đi khắp mọi nơi trên trái đất , kh«ng thiÕu mét xã sØnh nµo , vËy mµ đến cuối đời lại bị buộc chặt trên giờng bÖnh , sù sèng gÇn nh bÞ c¹n kiÖt . - Nhĩ khao khát đợc đặt chân sang bờ bãi bên kia sông , anh đã nhờ cậu con trai thùc hiÖn niÒm khao kh¸t cña m×nh nhng cËu ta l¹i kh«ng hiÓu vµ sa vµo b¾n ph¸ cê thÕ trªn hÌ phè . => Tạo tình huống nghịch lí để chiêm ? Xây dựng tình huống ấy , tác giả nghiệm một triết lí về đời ngời , về cuộc đời , cuộc sống số phận con ngời nh»m thÓ hiÖn ®iÒu g× ? chứa đựng những điều bất thờng , nh÷ng nghÞch lÝ ngÉu nhiªn , vît ra ngoài dự định và ớc muốn cả những hiÓu biÕt vµ toan tÝnh cña con ngêi => đồng thời mang tính tổng kết , trải nghiệm của cả đời ngời , qua những suy nghÜ cña nh©n vËt ...... Gi¸o viªn liªn hÖ víi c¸c t¸c phÈm kh¸c . Qua t×nh huèng nghÞch lÝ Êy tÝnh c¸ch nhân vật Nhĩ đợc bộc lộ rất rõ nét ...... 2 . Nhân vật Nhĩ : ? Tâm trạng nhân vật Nhĩ đợc thể hiện theo m¹ch c¶m xóc vµ suy nghÜ nµo ? - Cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên và trong mét buæi s¸ng ®Çu thu . - Nh÷ng suy ngÉm cña NhÜ tõ hoµn c¶nh cña m×nh mµ ph¸t hiÖn quy luËt giống nh một nghịch lí đời ngời . - C©u chuyÖn cña NhÜ víi cËu con trai vµ sù chiªm nghiÖm cña anh vÒ mét quy luật của đời ngời . a, C¶m nhËn vÒ thiªn nhiªn : ? Học sinh đọc phần đầu của truyện . ? Xác định phơng thức biểu đạt ? ( Tự - Hoa bằng lăng cuối mùa trở nên đậm s¾c h¬n . sù + miªu t¶ ) . ? Cảnh thiên nhiên đợc miêu tả qua cái - Sông Hồng một màu đỏ nhạt , mặt nh×n vµ c¶m xóc cña nh©n vËt NhÜ nh s«ng nh réng thªm ra . - Vßm trêi còng nh cao h¬n . thÕ nµo ? - Nh÷ng tia n¾ng sím ..... ? Em có nhận xét gì về trình tự miêu tả -> Trình tự miêu tả : Từ gần đến xa => c¶nh vËt cña t¸c gi¶ vµ nªu t¸c dông t¹o b»ng mét kh«ng gian cã chiÒu s©u.

<span class='text_page_counter'>(232)</span> cña c¸ch miªu t¶ Êy ? réng . ? Hãy nêu cảm nhận của em về cảnh -> Cảnh đợc Nhĩ cảm nhận bằng cảm vËt thiªn nhiªn qua c¸i nh×n cña nh©n xóc tinh tÕ : tÊt c¶ vèn rÊt quen thuéc , gÇn gòi nhng l¹i rÊt míi mÏ víi NhÜ , tvËt NhÜ ? ëng chõng nh lÇn ®Çu tiªn anh c¶m nhận đợc tất cả vẻ đẹp và sự giàu có cña nã . ? Khi nhìn thấy cảnh thiên nhiên đó , => Điều đó thể hiện : Anh khao khát đNhĩ khao khát điều gì ? Vì sao anh lại ợc khám phá và tận hởng vẻ đẹp đó vì có niềm khao khát ấy ? Nó có ý nghĩa cảnh rất đẹp , rất mới mẻ ..... -> Chøng tá niÒm tha thiÕt víi cuéc g× ? sống , với vẻ đẹp bình dị và sâu xa Gi¸o viªn tiÓu kÕt : cña thiªn nhiªn , cña quª h¬ng , cña nh©n vËt NhÜ . ? Hãy đọc lại những câu văn thể hiện b, Cảm nhận của Nhĩ về Liên : sù c¶m nhËn cña NhÜ vÒ Liªn ( vî anh) trong truyÖn ? Gi¸o viªn : Hoµn c¶nh cña NhÜ , bÖnh tËt kÐo dµi , mäi sù tr«ng cËy vµo sù ch¨m sãc cña vî con . Anh c¶m nhËn đợc thời gian của mình chẳng còn bao l©u n÷a : " §ªm qua .... tiÕng g× không?" . " Hôm nay đã là ....... rồi em nhØ ? " . Vî anh hÇu nh còng c¶m nhËn đợc tình cảnh ấy nên lãng tránh trả lời c©u hái cña anh " Tríc mÆt chÞ ..... giÊc ngñ " . Cã thÓ nãi ngßi bót miªu t¶ t©m lý cña t¸c gi¶ ë thiªn truyÖn nµy rÊt tinh tế và thấm đợm tinh thần nhân đạo . Em h·y t×m vµ ph©n tÝch nh÷ng c¶m nhận của Nhĩ về Liên - vợ anh để thấy - Lần đầu tiên Nhĩ để ý : râ ®iÒu Êy ? + Liªn ®ang m¾c tÊm ¸o v¸ . + Nh÷ng ngãn tay gÊy guéc ©u yÕm vuèt ve vai anh . + Mïi thuèc b¾c ...... Gi¸o viªn b×nh : + Bíc ch©n rãn rÐn .... -> NhËn ra t×nh yªu th¬ng , sù tÇn t¶o , ? Trong những ngày cuối đời Nhĩ đã đức hi sinh thầm lặng của vợ . khao kh¸t ®iÒu g× khi nh×n qua khung c, NiÒm khao kh¸t cña NhÜ : cöa sæ ? - Đợc đặt chân lên bãi bồi bên kia sông ? V× sao anh l¹i cã niÒm khao kh¸t Êy ? -> ¦íc muèn b×nh dÞ , gÇn gòi th©n ( V× NhÜ biÕt m×nh s¾p ph¶i tõ gi· cuéc thuéc . đời -> trong anh bừng dậy niềm khao kh¸t v« väng ) . ? Em cã suy nghÜ g× vÒ niÒm khao kh¸t nµy cña NhÜ ? => Sù thøc tØnh vÒ nh÷ng gi¸ trÞ thêng bÞ ngêi ta bá qua , l·ng quªn nhÊt lµ lóc cßn trÎ khi nh÷ng ham muèn xa vêi đang lôi cuốn con ngời tìm đến . Sự nhận thức này chỉ đến đợc khi con ngời ta đã từng trải (Với Nhĩ thì lúc đó là lúc cuối đời khi phải nằm trên giờng bệnh ) Bởi thế đó là sự thức tỉnh có xen niềm Gi¸o viªn : Qua nh÷ng ®iÒu c¶m nhËn ©n hËn vµ nçi xãt xa . cña NhÜ vÒ Liªn vµ niÒm khat khao cña Nhĩ Nguyễn Minh Châu muốn gửi đến.

<span class='text_page_counter'>(233)</span> bạn đọc : Cuộc sống và số phận con ngêi ®Çy nh÷ng ®iÒu bÊt thêng , vît qua nhiều dự định để rồi khi sắp giã biệt cuộc đời mới cảm nhận thấm thía . Vẻ đẹp cuộc sống không phải nơi đâu xa l¹ mµ nã hiÖn h÷u ë ngay trong nh÷ng g× gÇn gòi , quen thuéc : " H¹nh phóc lµ nh÷ng g× gÇn gòi xung quanh ta mµ chØ khi tuét khái tÇm tay ta míi biÕt đó là hạnh phúc ". ? Hãy đọc thầm đoạn đối thoại giữa NhÜ vµ cËu con trai . ? Không thể thực hiện đợc điều mình muốn , Nhĩ đã nhờ cậy vào ai ( con trai ). ? Nhng rồi anh có thực hiện đợc ớc muèn cña m×nh kh«ng ? v× sao ? ( Anh không thực hiện đợc ớc muốn cña m×nh , anh gÆp mét nghÞch lý : §øa con không hiểu đợc ớc muốn của cha nên làm một cách miễn cỡng và sau đó lại cuốn hút vào trò chơi phá cờ thế để rồi có thể lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngµy ) . ? Từ đó anh đã suy ngẫm nh thế nào về - Con ngời ta trên đờng đời thật khó nghịch lí cuộc đời ? tr¸nh khái nh÷ng c¸i ®iÒu vßng vÌo ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ triÕt lÝ nµy cña hoÆc chïng ch×nh . NhÜ ? ( Ai còng cã mét thêi trai trÎ , s«i næi , bồng bột , tài năng .... Cuộc đời thì đầy nh÷ng c¹m bÉy , khã kh¨n ........ khã mà tránh đợc . Nhng dờng nh anh cảm nhận đợc giá trị của cuộc sống và anh thÊy tiÕc khi ngêi con trai cña anh l¹i lặp lại " con đờng " của anh ...... ) . => Cuéc sèng vµ sè phËn con ngêi chøa ®Çy nghÞch lÝ , vît ra ngoµi dù ? ở cuối truyện tác giả miêu tả chân định ớc muốn -> mang tính trải nghiệm dung và cử chỉ của Nhĩ khác thờng nh cuộc đời . - Mặt mũi đỏ dựng , hai mắt long thÕ nµo ? ? Em h·y ph©n tÝch ý nghÜa cña nh÷ng lanh ....... cè ®u m×nh nh« ngêi , gi¬ mét c¸nh tay gÇy guéc kho¸t kho¸t nh chi tiÕt Êy ? ra hiÖu .... -> N«n nãng thóc giôc con trai h·y mau mau kẻo lỡ chuyến đò ...... => Thøc tÜnh mäi ngêi døt ra khái c¸i vòng vèo , chùng chình trên đờng đời , Giáo viên : ? Em có nhận xét gì về ngòi hớng tới giá trị đích thực , giản dị , gần bót miªu t¶ t©m lý cña NguyÔn Minh gòi , bÒn v÷ng ....... -> Rất tinh tế khi miêu tả đời sống nội Ch©u ? t©m nh©n vËt víi diÔn biÕn t©m tr¹ng vµ Gi¸o viªn tiÓu kÕt : Nhân vật Nhĩ là nhân vật trữ tình ( nhà thể hiện t tởng nhân đạo cao cả . văn đã gửi gắm qua nhân vật những ®iÒu quan s¸t , suy ngÉm triÕt lÝ vÒ cuộc đời và con ngời . Những chiên nghiệm , triết lí đợc chuyển hoá vào.

<span class='text_page_counter'>(234)</span> trong đời sống nội tâm của nhân vật với diễn biến của tâm trạng dới sự tác động của hoàn cảnh đợc miêu tả tinh tế và hîp lÝ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết luyện tập . ? TruyÖn ng¾n " BÕn quª " thµnh c«ng III . Tæng kÕt - luyÖn tËp . vÒ néi dung lµ nhê cã nh÷ng yÕu tè nghệ thuật đặc sắc nào ? 1 . §Æc s¾c nghÖ thuËt : - T¹o dùng t×nh huèng nghÞch lÝ . - Miªu t¶ t©m tr¹ng t©m lÝ nh©n vËt rÊt Gi¸o viªn : NhiÒu h×nh ¶nh chi tiÕt tinh tÕ . trong truyÖn mang hai líp nghÜa : - Sù kÕt hîp ng«i kÓ thø 3 vµ thø nhÊt + NghÜa thùc . -> võa mang tÝnh kh¸ch quan + chñ + NghÜa biÓu tîng . quan . Muốn hiểu đợc nghĩa biểu tợng thì cần - Đặc biệt là sáng tạo nhiều hình ảnh đặt hình ảnh , chi tiết trong mối liên hệ mang ý nghĩa biểu tợng : với chỉnh thể tác phẩm , đặc biệt với 1 . Bến quê . chủ đề t tởng của truyện , liên hệ với 2 . Những bông bằng lăng cuối mùa . các biểu tợng gần gũi đã có trong văn 3 . Đứa con trai của Nhĩ sa vào đám häc , v¨n ho¸ . ch¬i ph¸ cê thÕ . ? Theo em trong tác phẩm này có 4 . Con đò ngang duy nhất trong ngày nh÷ng h×nh ¶nh , chi tiÕt nµo võa mang chØ cã mét lÇn . nghÜa thùc võa mang ý nghÜa biÓu t- 5 . NhÜ gi¬ c¸nh tay kho¸t kho¸t . îng . ? H·y gi¶i m· nh÷ng h×nh ¶nh , chi tiÕt mang ý nghĩa biểu tợng đó ? ( Häc sinh lµm theo nhãm ) . Mçi nhãm gi¶i m· 1 - 2 h×nh ¶nh mang ý nghÜa biÓu tîng - Häc sinh tr×nh bµy Líp nhËn xÐt - Gi¸o viªn kÕt luËn . ? Ph¸t biÓu néi dung cña truyÖn . ? Phát biểu chủ đề của truyện ngắn .. 2 . Néi dung . SGK . ( Học sinh đọc ghi nhớ ) . * Chủ đề : - Nh÷ng suy ngÉm , tr¶i nghiÖm s©u s¾c của nhà văn về con ngời và cuộc đời , thøc tØnh ë mäi ngêi sù tr©n träng ? Trong những ngày cuối đời Nhĩ hiểu những vẻ đẹp và giá trị bình dị , gần gũi của gia đình , quê hơng . ra ®iÒu g× ? ? Câu văn nào thể hiện rõ nhất sự ( Trong cuộc đời , con ngời thờng khó chiªm nghiªm c¶u nh©n vËt NhÜ vÒ tr¸nh khái nh÷ng sù vßng vÌo , chïng chình , đồng thời thức tỉnh về những cuộc đời . giá trị và vẻ đẹp đích thực của cuộc sèng ë nh÷ng g× gÇn gòi , b×nh thêng mµ bÒn v÷ng ) . * NhÜ hiÓu ra 3 ®iÒu : - Cái đẹp tồn tại ngay ở bến quê mình . Đó là cái đẹp giản dị nhng trừng cửu , cái đẹp của quê hơng . - Gia đình là điểm tựa vững chắc nhất trong cuộc đời mỗi con ngời . - Trong đời có biết bao bất ngờ , con ngời ta " Thật khó tránh khỏi đợc nh÷ng c¸i ®iÒu vßng vÌo hoÆc chïng.

<span class='text_page_counter'>(235)</span> ch×nh " . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà : - Häc sinh lµm bµi tËp 1, 2 phÇn luyÖn tËp . - Nắm đợc nội dung , nghệ thuật , chủ đề của truyện . - ChuÈn bÞ tiÕt «n tËp tiÕng viÖt . * Rót kinh nghiÖm : TiÕt : 137 - 138 ¤n tËp tiÕng viÖt líp 9 . A . Mục tiêu cần đạt : - Gióp häc sinh kh«ng chØ cñng cè phÇn lÝ thuyÕt , mµ cßn biÕt th«ng qua c¸c TL ngôn ngữ thực tế để hệ thống lại các hệ ngôn ngữ đã học . B . ChuÈn bÞ : B¶ng phô . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp : Hoạt động 1 : I . ¤n tËp khëi ng÷ vµ c¸c thµnh phÇn biÖt lËp . Bµi tËp 1: - Học sinh đọc bài tập 1 . - Giáo viên treo bảng phụ ( để trống ) . Khëi ng÷ a, T×nh th¸i X©y c¸i l¨ng a, Êy . Dêng nh. Thµnh phÇn biÖt lËp . Gọi - đáp C¶m th¸n b, d, Tha «ng VÊt v¶ qu¸. Phô chó c, Nh÷ng ngêi con g¸i ... vËy. ? Kể tên các thành phần biệt lập đã học . ? ThÕ nµo lµ khëi ng÷ . ? Gọi tên các thành phần câu đợc in đậm ( Giáo viên điền vào bảng ) . Bµi tËp 2 : ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n giíi thiÖu truyÖn ng¾n " BÕn quª " cña Nguyễn Minh Châu . Trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ , một câu chứa thµnh phÇn t×nh th¸i . Häc sinh viÕt - Gi¸o viªn gäi 1 - 2 häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ cña m×nh. Giáo viên đọc đoạn văn mẫu . Hoạt động 2 : Liên kết câu và đoạn văn . ? Nªu c¸c phÐp liªn kÕt c©u , ®o¹n v¨n . Gi¸o viªn gäi häc sinh ®iÒn c¸c phÐp liªn kÕt trªn b¶ng phô . Tõ ng÷ t¬ng øng. LÆp tõ ng÷ b, C« bÐ , nã. BiÖn ph¸p liªn kÕt Dùng từ đồng nghĩa , ThÕ Nèi tr¸i nghÜa b, C« bÐ , Nhng nã råi , vµ c, B©y .... n÷a thÕ .. Học sinh đọc bài tập 1 ( II ) và trả lời câu hỏi : ? Gọi tên phép liên kết đợc thể hiện : cá từ ngữ in đậm . Bµi tËp 2 : Häc sinh tù lµm ..

<span class='text_page_counter'>(236)</span> Hoạt động 3 : III . NghÜa têng minh vµ hµm ý . - Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1 , 2 . - Học sinh đứng tại chỗ trả lời - Học sinh khác nhận xét . * Bài 1 : Câu " ở dới ấy ........ chỗ rồi " có hàm ý : Các ông nhà giàu bị đày xuống địa ngục sau khi chết vì thói keo kiệt . * Bµi 2 :: C©u a - §éi bãng huyÖn ch¬i kh«ng hay . - Tôi không muốn bình luận về vấn đề này . -> Ngêi nãi cè ý vi ph¹m ph¬ng ch©m quan hÖ . C©u b : Hµm ý cña c©u in ®Ëm lµ : " Tí cha b¸o cho Nam vµ TuÊn " -> Ngêi nãi cè ý vi ph¹m ph¬ng ch©m vÒ lîng . Gi¸o viªn kÕt luËn : * Hai ®iÒu kiÖn sö dông hµm ý : + Cã ý thøc ®a hµm ý vµo c©u nãi . + Ngêi nghe cã n¨ng lùc gi¶i ®o¸n hµm ý . * Hai ®iÒu kiÖn thµnh c«ng cña viÖc sö dông hµm ý : + Ngêi nghe céng t¸c . + Ngêi nãi n¾m n¨ng lùc gi¶i ®o¸n cña ngêi nghe . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m l¹i c¸c kiÕn thøc võa «n tËp . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo . * Rót kinh nghiÖm : TiÕt : 139 LuyÖn nãi : NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ . A . Mục tiêu cần đạt: - ¤n l¹i lÝ thuyÕt vµ kÜ n¨ng cña kiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬. - Tích hợp với kiến thức về văn + tiếng việt đã học . - RÌn kÜ n¨ng lËp dµn ý vµ nãi theo dµn ý . B . ChuÈn bÞ: C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1 : Hớng dẫn lập dàn ý . Giáo viên chép đề bài lên bảng : Bếp lửa sởi ấm một đời - Bàn về bài thơ " Bếp lửa " của Bằng Việt . I . T×m hiÓu ý - t×m ý . ? Xác định các yêu cầu của phần tìm * Kiểu bài : Nghị luận về một bài thơ . hiểu đề . * Vấn đề nghị luận : - Làm rõ vấn đề thể hiện trong bài thơ Bếp lửa là : Bếp lửa sởi ấm một đời ngời . * C¸ch nghÞ luËn : XuÊt ph¸t tõ sù c¶m thụ cá nhân đối với hình ảnh đặc sắc nhÊt cña bµi th¬ : h×nh ¶nh bÕp löa . * T×m ý : - Đặt bài thơ vào hoàn cảnh đất nớc lúc bÊy giê ( 1963 ) . - H×nh ¶nh BÕp löa gîi nhí h×nh ¶nh lµng quª thêi th¬ Êu . - H×nh ¶nh BÕp löa g¾n liÒn víi h×nh ¶nh bµ , gîi lªn lßng kÝnh yªu , tr©n.

<span class='text_page_counter'>(237)</span> trọng , biết ơn của cháu đối với bà . - H×nh ¶nh BÕp löa trë thµnh biÓu tîng của tình yêu quê hơng đất nớc. II . LËp dµn ý : Em hãy lập dàn ý cho đề trên ? 1 . Më bµi : Giíi thiÖu bµi th¬ " BÕp löa " cña B»ng ViÖt vµ h×nh ¶nh s¸ng t¹o tiªu biÓu , đặc sắc nhất của bài thơ : Hình ảnh bếp lửa . 2 . Th©n bµi : - H×nh ¶nh bÕp löa g¾n víi thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cña nh©n d©n ta. §èi víi nhµ th¬ , bÕp löa gîi nhí nh÷ng kØ niÖm tuæi Êu th¬ sèng trong t×nh yªu th¬ng ch¨m sãc , ©n cÇn cña bµ . Chó ý khai th¸c c¸c tõ : " Chên vên " " Êp iu " .... - H×nh ¶nh bÕp löa g¾n liÒn víi h×nh ¶nh ngêi bµ gîi lªn lßng kÝnh yªu , tr©n trọng , biết ơn của cháu đối với bà . - Từ tình cảm gia đình , bài thơ đã thể hiện tình yêu quê hơng , đất nớc . Tình cảm kính yêu , biết ơn đối với bà gắn liền với tình cảm yêu mến , tự hào về quê hơng , đất nớc . Do đó tinh thần chiến đấu của ngời cháu xuất phát từ tình yêu bà và t×nh yªu xãm lµng . 3 . KÕt bµi : Hình ảnh " Bếp lửa " là một sáng tạo độc đáo của bài thơ . Qua đó nhà thơ thể hiện tình cảm kính yêu , biết ơn đối với ngời bà đã hi sinh cả đời vì con cháu . Hoạt động 2 : Luyện nói . Dùa vµo dµn ý trªn - Häc sinh viÕt c¸c phÇn , c¸c ®o¹n v¨n . Mçi phÇn , mçi ®o¹n gäi 1 - 2 häc sinh lªn tr×nh bµy . Líp nhËn xÐt . Gi¸o viªn nhËn xÐt . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - Viết bài văn hoàn chỉnh cho đề trên . - So¹n bµi " Nh÷ng ng«i sao xa x«i " . * Rót kinh nghiÖm :. TiÕt : 140 - 141. Ngµy ....... th¸ng ......... n¨m 200...... Nh÷ng ng«i sao xa x«i .. Lª Minh Khuª . A . Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - Cảm nhận đợc tâm hồn trong sáng , tính cách diễn cảm , hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ , hy sinh nhng vẫn lạc quan của các nhân vật n÷ thanh niªn xung phong trong truyÖn . - Thấy đợc nét đặc sắc trong cách miêu tả nhân vật ( đặc biệt là miêu tả tâm lí , ng«n ng÷ ) vµ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶ . - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn ( cèt truyÖn , nh©n vËt , nghÖ thuËt trÇn thuËt ) ..

<span class='text_page_counter'>(238)</span> B . ChuÈn bÞ : - Băng , đài có ghi bài hát " Cô gái mở đờng " . - §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : - Nêu chủ đề của truyện ngắn " Bến quê " . - Câu văn nào thể hiện rõ nhất sự chiêm nghiệm của nhân vật Nhĩ về cuộc đời . * Bµi míi : Cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü vÎ vang , oanh liÖt vµ ®Çy gian khæ cña nh©n dân ta là một đề tài quen thuộc trong làng văn học Việt Nam hiện đại . Tuy cùng một đề tài nhng mỗi tác giả lại KT , khám phá những khía cạnh khác nhau của cuộc kháng chiếm anh dũng đó . Truyện ngắn " Những ngôi sao xa xôi " cảu Lê Minh Khê đa ngời đọc đến với cuộc sống chiến đấu của 3 cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đờng Trờng Sơn . Họ chính là những đại diện tiªu biÓu cho thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Mü gian khổ . Vậy truyện ngắn này có những đặc sắc gì về nội dung và nghệ thuật . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n . I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : Lª Minh Khuª . ? Tr×nh bµy vµi nÐt c¬ b¶n vÒ nhµ v¨n - Sinh n¨m 1949 . Quª : TÜnh Gia Lª Minh Khuª . Thanh Ho¸ . - Lµ nhµ v¨n n÷ cã së trêng vÒ truyÖn ng¾n , víi ngßi bót miªu t¶ t©m lÝ s¾c sảo , tinh tế , đặc biệt là tâm lí nhân vật n÷ . Giáo viên hớng dẫn học sinh đọc : chú 2 . Đọc , tóm tắt , chú thích . ý thÓ hiÖn giäng ®iÖu , ng«n ng÷ . Giáo viên đọc mẫu một đoạn . ? Học sinh đọc tiếp + giải nghĩa từ khó * Tóm tắt : SGV . ( §äc ®o¹n ®Çu + ®o¹n miªu t¶ c¶nh ph¸ bom ......... §o¹n håi tëng cña nh©n vËt " t«i " -> Gi¸o viªn dÉn chuyÖn ) . ? Em h·y tãm t¾t truyÖn . - Häc sinh kÓ - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung . - Gi¸o viªn kÕt luËn cho häc sinh ghi nh÷ng ý c¬ b¶n ( SGV ) . ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c v¨n b¶n ? 3 . Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : N¨m 1971 - lóc cuéc kh¸ng chiÕn ? Văn bản này đợc viết theo thể loại chống Mỹ đang diễn ra ác liệt . nµo ? 4 . ThÓ lo¹i : Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích Truyện ngắn . v¨n b¶n . II . Ph©n tÝch . ? Truyện đợc kể bằng lời của nhân vật 1 . Ngôi kể : nào ? ( xác định ngôi kể của văn bản ?) - Truyện đợc trần thuật theo ngôi 1 ? Việc chọn ngôi kể nh vậy có tác dụng ngời k/c cũng là nhân vật chính . g× trong viÖc thÓ hiÖn néi dung truyÖn ? -> ThuËn lîi cho viÖc biÓu hiÖn thÕ giíi néi t©m nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña nh©n vËt . + Phù hợp để ( điểm nhìn ) miêu tả ? Đọc truyện em có suy nghĩ gì về hiện thực cuộc chiến đấu ở tuyến đờng ng«n ng÷ , giäng ®iÖu cña truyÖn . Trêng S¬n . 2 . Giäng ®iÖu , ng«n ng÷ : - Phï hîp víi nh©n vËt kÓ chuyÖn : tù.

<span class='text_page_counter'>(239)</span> nhiªn , gÇn gòi khÈu ng÷ , trÎ chung n÷ tÝnh . - Lêi kÓ thêng dïng c©u ng¾n , nhÞp nhanh tạo đợc không khí khẩn trơng trong hoµn c¶nh chiÕn ttêng . - Nh÷ng ®o¹n håi tëng nhÞp kÓ chËm Giáo viên : Nhân vật đợc tác giả thể lại , gợi nhớ những kỉ niệm của tuổi hiện chân thực sinh động , tự nhiên . niên thiếu . C¸c nh©n vËt võa cã nÐt chung võa cã 3 . Nh©n vËt : nÐt riªng . ? TruyÖn kÓ vÒ nh÷ng nh©n vËt nµo ? Gi¸o viªn : Cã ý kiÕn cho r»ng : " T¸c giả đã thể hiện chân thực , sinh động , a, Hình ảnh ba cô gái thanh niên xung tù nhiªn t©m lÝ cña nh÷ng c« g¸i thanh phong . niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ . * Những nét chung : Họ vừa có những nét chung lại vừa có - Cùng hoàn cảnh sống , chiến đấu , nh÷ng nÐt riªng " . cïng c«ng viÖc : nguy hiÓm ¸c liÖt . ý kiÕn cña em thÕ nµo ? - Đều có những phẩm chất tốt đẹp của ? ë hä cã nh÷ng nÐt g× chung khiÕn hä nh÷ng chiÕn sÜ thanh niªn xung phong g¾n bã víi nhau thµnh mét khèi thèng ë chiÕn trêng : dòng c¶m , tr¸ch nhÊt vµ nh÷ng nÐt riªng ë mçi ngêi ? nhiệm , gắn bó với đồng đội , dễ xúc c¶m , nhiÒu m¬ íc , hay m¬ méng ..... * Nh÷ng nÐt riªng : - ChÞ Thao : tõng tr¶i h¬n , b×nh tÜnh , t¸o b¹o , sî m¸u , ch¨m chÐp bµi h¸t . - Chị Nho : Vẻ ngoài đáng yêu , thích thªu thïa . - §Þnh : thÝch ng¾m nh×n , m¬ méng , thÝch h¸t . ? Vai trß cña nh©n vËt Ph¬ng §Þnh => T©m hån trong s¸ng , dòng c¶m , trong truyÖn ? hån nhiªn , l¹c quan . ? Học sinh đọc đoạn tự thuật - hồi tởng b, Nhân vật trung tâm : Phơng Định : cña nh©n vËt Ph¬ng §Þnh . ? Hãy phân tích nhân vật này để thấy - Là cô gái khá đẹp , đợc nhiều ngời để râ nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ cña t¸c gi¶ ý . - Lµ c« g¸i nh¹y c¶m , hån nhiªn , hay Học sinh trao đổi nhóm bàn ( 5' ) . m¬ méng vµ thÝch h¸t . + ? Nhân vật tự quan sát , đánh giá về - Yêu những ngời đồng đội . m×nh nh thÕ nµo ë phÇn ®Çu truyÖn . - Dòng c¶m , tù träng , tinh thÇn tr¸ch + ? Håi tëng cña c« vÒ tuæi thiÕu niªn ë nhiÖm cao trong c«ng viÖc . Hµ Néi . + ? T©m tr¹ng cña c« ra sao ë lÇn ph¸ bom ë cuèi truyÖn . Häc sinh tr¶ lêi , häc sinh kh¸c nhËn xÐt . Gi¸o viªn kÕt luËn . ? Tìm dẫn chứng minh hoạ cho đặc ®iÓm tÝnh c¸ch cña Ph¬ng §Þnh . ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt nµy ? VÒ c¸c c« g¸i thanh niªn xung => Lµ con ngêi míi , tiªu biÓu cho líp phong trong truyÖn . ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt trÎ thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Mü . miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt cuat t¸c gi¶ ? ? Qua truyÖn ng¾n nµy , em h×nh dung vµ c¶m nghÜ nh thÕ nµo vÒ tuæi trÎ ViÖt Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng -> NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ tinh tÕ ( đặc biệt là nhân vật phụ nữ ) . Mü ..

<span class='text_page_counter'>(240)</span> Gi¸o viªn b×nh liªn hÖ víi nh÷ng t¸c phẩm cùng viết về đề tài ngời lính Học sinh tự bộc lộ . trong kh¸ng chiÕn chèng Mü . Gi¸o viªn bËt b¨ng cã ghi bµi h¸t " C« gái mở đờng " . Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết luyện tập . ? Nêu nét đặc sắc về nội dung , nghệ III . Tổng kết - luyện tập . thuËt cña truyÖn ng¾n " Nh÷ng ng«i sao xa x«i " . 1 . Ghi nhí : SGK . Học sinh đọc to ghi nhớ . ? Qua t×m hiÓu hai truyÖn ng¾n " BÕn quª " vµ " Nh÷ng ng«i sao xa x«i " em cã thÓ rót ra bµi häc g× trong ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn . ? Theo em nhan đề của truyện có liên quan trực tiếp đến nội dung đợc đề cập trong truyÖn kh«ng ? ? H×nh ¶nh " Nh÷ng ng«i sao xa x«i " mang ý nghÜa biÓu tîng g× ? §îc c¶m nhËn qua suy nghÜ cña nh©n vËt nµo ? ThÓ hiÖn ë phÇn nµo cña truyÖn . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - ViÕt bµi v¨n ng¾n nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh÷ng c« thanh niªn xung phong trong truyÖn . - ChuÈn bÞ : ¤n tËp truyÖn . TiÕt : 142 Chơng trình địa phơng ( Phần tập làm văn ) . A . Mục tiêu cần đạt : Nh tiÕt 101 - Bµi 19 . B . ChuÈn bÞ : Tìm các tài liệu có liên quan đến nội dung bài học . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh về chơng trình địa phơng ( viết về những vấn đề , hiện tợng xã hội ) . * Bµi míi : Hoạt động 1 :. I . LËp dµn ý : * Đề bài : Vấn đề bảo vệ môi trờng ở Giáo viên cho học sinh trình bày dàn ý. địa phơng em . Líp nhËn xÐt , gi¸o viªn bæ sung . 1 . Më bµi : - ý nghÜa cña viÖc b¶o vÖ m«i trêng . - Thực trạng môi trờng ở địa phơng em . 2 . Th©n bµi : - Gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ m«i trêng . - Những việc làm cụ thể để bảo vệ môi trêng . 3 . KÕt bµi : B¶n th©n em lµm g× víi m«i trêng . II . LuyÖn nãi tríc líp :.

<span class='text_page_counter'>(241)</span> Hoạt động 2 : Häc sinh luyÖn nãi theo dµn ý . Gi¸o viªn giao cho mçi tæ chuÈn bÞ mét phÇn dµn bµi . Học sinh tự suy nghĩ cách diễn đạt sau đó tổ cử đại diện tổ trình bày . Lớp nhËn xÐt . Gi¸o viªn bæ sung , kh¸i qu¸t l¹i yªu cÇu v¨n nghÞ luËn vÒ mét sự việc , hiện tợng trong đời sống xã héi .. Yªu cÇu : - Rµnh m¹ch , râ rµng tõng ý , tõng néi dung . - Sö dông vèn tõ ng÷ , kiÓu c©u vµ ng÷ ®iÖu phï hîp .. Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - So sánh văn nghị luận về vấn đề của đời sống với nghị luận văn học . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo .. TiÕt : 143 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 7 . A. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh : - NhËn ra nh÷ng u ®iÓm , nhîc ®iÓm vÒ néi dung vµ h×nh thøc tr×nh bµy trong bµi viÕt cña m×nh . - Thấy đợc phơng thức khắc phục , sửa chữa các lỗi trong bài . - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ lÝ thuyÕt vµ kÜ n¨ng lµm bµi b×nh luËn t¸c phÈm v¨n häc . B . ChuÈn bÞ : Hoµn thµnh c«ng viÖc chÊm bµi , thèng kª lçi trong bµi lµm cña häc sinh , bµi v¨n mÉu ( nÕu cã ) . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu đề và lập dàn ý cho bài văn tự luận . * Phần trắc nghiệm và tự luận nh đáp án ( có trong bộ hồ sơ ) . * Giáo viên chép đề lên bảng , cho học sinh tìm hiểu đề , lập dàn ý - Sau đó giáo viên nêu dàn ý nh đáp án ở trong bộ hồ sơ . Hoạt động 2 : Trả bài - Học sinh tự nhận xét . - Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh . - Học sinh đọc bài làm của mình , đối chiếu với đáp án của giáo viên . - Học sinh tự nhận xét bài làm của mình , gọi học sinh đọc phần tự nhận xét. Hoạt động 3 : Chữa lỗi - Gi¸o viªn gäi häc sinh lªn b¶ng tù ghi lçi trong bµi cña m×nh - häc sinh tù chữa ( Lỗi về từ , câu , diễn đạt , chính tả ...... ) . - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt bæ sung . - Gi¸o viªn söa . Hoạt động 4 : Nhận xét chung, tổng kết . Gi¸o viªn nhËn xÐt chung : - Bµi lµm tèt : Nhung , Nguyªn , MÜ , NguyÖt .... - Bµi lµm kÐm : Quý , Ph¬ng , Kiªn , Nam , H¹nh ..... - Giáo viên đọc một số bài khá cho học sinh nghe . Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà . - Gi¸o viªn nh¾c nhë mét sè lçi c¬ b¶n ph¶i kh¾c phôc ngay . - VÒ xem l¹i , n¾m ch¾c c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo ..

<span class='text_page_counter'>(242)</span> TiÕt :144 .. Biªn b¶n .. A . Mục tiêu cần đạt : - HiÓu c¸c yªu cÇu cña biªn b¶n vµ c¸c lo¹i biªn b¶n thêng gÆp trong cuéc sèng . - Nắm đợc cách viết một biên bản . B . ChuÈn bÞ : C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Tìm hiểu đặc điểm của biªn b¶n . Học sinh đọc 2 biên bản . ? Hai biªn b¶n trªn ghi l¹i sù viÖc g× ? ( Mục đích ) . ? Cô thÓ mçi biªn b¶n ghi chÐp sù viÖc g× ?. ? Vậy biên bản cần đạt những yêu cầu g× vÒ néi dung , h×nh thøc ? Học sinh đọc ghi nhớ 1, 2 . ? Em h·y kÓ tªn mét sè lo¹i biªn b¶n thêng gÆp trong thùc tÕ ( Biªn b¶n nghiÖm thu , biªn b¶n bµn giao c«ng t¸c ....... ) . Hoạt động 2 : Híng dÉn c¸ch viÕt biªn b¶n . §äc thÇm l¹i hai biªn b¶n SGK . ? PhÇn më ®Çu cña biªn b¶n gåm nh÷ng môc g× ? ? PhÇn néi dung cña biªn b¶n gåm nh÷ng môc g× ? C¸ch ghi nh÷ng néi dung nµy trong biªn b¶n nh thÕ nµo ? TÝnh chÝnh x¸c cô thÓ biªn b¶n cã gi¸ trÞ nh thÕ nµo ? ? PhÇn kÕt thóc cña biªn b¶n gåm cã nh÷ng môc g× ? ? Lêi v¨n ghi biªn b¶n ph¶i nh thÕ nµo ( ng¾n gän , chÝnh x¸c ). I . §Æc ®iÓm cña biªn b¶n . 1 . VÝ dô : a, V¨n b¶n 1 : -> V¨n b¶n héi nghÞ . - Ghi l¹i diÔn biÕn mét buæi sinh ho¹t chi đội , tuần 6 đang điễn ra . b, V¨n b¶n 2 : -> v¨n b¶n sù vô . - Ghi l¹i mét sù viÖc trao tr¶ giÊy tê tang vËt , ph¬ng tiÖn vi ph¹m hµnh chÝnh cho chñ së h÷u . c, Yªu cÇu : * Nội dung : Sự việc phải đợc ghi lại mét c¸ch trung thùc , chÝnh x¸c , ®Çy đủ , tuân theo thủ tục chặt chẽ . * H×nh thøc : lêi v¨n ng¾n gän , chÝnh x¸c . 2 . Ghi nhí : môc 1 , 2 . II . C¸ch viÕt v¨n b¶n . a, PhÇn më ®Çu : Tªn quèc hiÖu , tiªu ngữ , tên biên bản , địa điểm thời gian , thµnh phÇn tham gia vµ chøc tr¸ch cña hä . - Tên biên bản thờng đợc viết bằng chữ in hoa . b, PhÇn néi dung : - DiÔn biÕn , kÕt qu¶ cña sù viÖc . - Ghi tóm tắt những việc đã diễn ra theo tr×nh tù thêi gian -> nh÷ng néi dung c¬ b¶n tiªu biÓu cña sù viÖc ®ang diÔn ra . c, PhÇn kÕt thóc : - Thêi gian kÕt thóc , ch÷ kÝ vµ hä tªn c¸c thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm tham gia ...... * Ghi nhí : SGK .. Học sinh đọc to ghi nhớ . ? Khi tr×nh bµy mét biªn b¶n cÇn lu ý ®iÒu g× ? ( tªn quèc hiÖu, tªn biªn b¶n cÇn tr×nh bµy ra sao ? kho¶ng c¸ch gi÷a các mục đợc trình bày nh thế nµo ?...) ? So s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a hai biªn b¶n trªn . Gi¸o viªn kh¸i qu¸t l¹i toµn bé kiÕn III . LuyÖn tËp : thøc bµi häc . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học sinh Bài 1 : Lựa chọn tình huống viết biên.

<span class='text_page_counter'>(243)</span> luyÖn tËp. Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1, đứng t¹i chç tr¶ lêi? -Häc sinh kh¸c nhËn xÐt , bæ sung. - Gi¸o viªn söa kÕt luËn .. b¶n . - Ghi l¹i diÔn biÕn vµ kÕt qu¶ cña §¹i héi Chi §éi. - Chó c«ng an ghi l¹i mét vô tai n¹n giao th«ng. - NghiÖm thu phßng thÝ nghiÖm. Bµi 2 : TËp viÕt biªn b¶n.. -Häc sinh viÕt ra nh¸p. - Gäi 3 em lªn b¶ng tr×nh bµy . - Häc sinh kh¸c theo dâi, nhËn xÐt . - Gi¸o viªn söa cho ®iÓm. Hoạt động 4 : Hớng dẫn học bài ở nhà . ? Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý khi viÕt biªn b¶n. ? Theo em, nh÷ng môc nµo kh«ng thÓ thiÕu trong biªn b¶n. So¹n bµi tiÕp theo. * Rót kinh nghiÖm . TiÕt: 145. Ngµy ....... th¸ng ....... n¨m 200...... Rô - Bin - Xơn ngoài đảo hoang .. §i Ph«. A . Mục tiêu cần đạt : - Hiểu sâu hình dung đợc cuộc sống gian khổ , tinh thần lạc quan của Rô Bin - Xơn một mình ngoài đảo hoang bộc lộ gián tiếp qua bức chân dung tự hoạ cña nh©n vËt . - Gi¸o dôc häc sinh tinh thÇn vît qua nh÷ng hoµn c¶nh kã kh¨n , sèng l¹c quan. B . ChuÈn bÞ : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : Em h×nh dung vµ suy nghÜ nh thÕ nµo vÒ tuæi trÎ ViÖt Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü sau khi häc xong truyÖn ng¾n " Nh÷ng ng«i sao xa x«i " . * Giíi thiÖu bµi : NÕu nh " DÕ MÌn phiªu lukÝ " cña T« Hoµi lµ lêi DÕ MÌn tù kÓ chuyÖn phiªu lu của cuộc đời mình thì trong T 2 Rô - Bin - XơnCru - xô ( 1719 ) , Đi Phô ( 1660 - 1731 ) để nhân vật chính Rô - Bin - Xơn kể lại đoạn đời gian chuân suốt gần 30 năm sống cuộc đời trên đảo hoang mà đoạn trích đợc học hôm nay là bức chân dung tự hoạ sau hơn 10 năm kể từ ngày tàu đắm . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung . I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : Học sinh đọc chú thích SGK . §i Ph« ( 1660 - 1731 ) lµ nhµ v¨n næi Gi¸o viªn giíi thiÖu vµi nÐt tãm t¾t vÒ tiÕng ë Anh . t¸c gi¶ , t¸c phÈm ? ( SGV ) . 2 . T¸c phÈm : - S¸ng t¸c n¨m 1719 , díi h×nh thøc tù truyÖn -> tiÓu thuyÕt phiªu lu . - §o¹n trÝch kÓ vÒ R« - Bin - X¬n sèng một mình ngoài đảo hoang khoảng 15 n¨m . 3 . §äc - Chó thÝch tõ khã : Giáo viên đọc mẫu - Hớng dẫn cách - Ngôi thứ 1 - nhân vật Rô - Bin - Xơn . đọc - gọi học sinh đọc . - Bức chân dung tự hoạ của Rô - Bin ? Truyện đợc kể theo ngôi thứ mấy ? X¬n . ? Néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch lµ g× ? 4 . Bè côc : 4 phÇn ? V¨n b¶n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy - PhÇn 1 : Më ®Çu ..

<span class='text_page_counter'>(244)</span> phÇn ? Néi dung tõng phÇn. - PhÇn 2 : Trang phôc cña R« - Bin X¬n . - PhÇn 3 : Trang bÞ cña R« - Bin - X¬n . - PhÇn 4 : DiÖn m¹o cña R« - Bin - X¬n. ? Nêu nhận xét của em về vị trí , độ dài - Phơng thức tự sự ở ngôi thứ nhất chỉ của phần 4 so với các phần khác ? kể những gì nhìn thấy đợc nên phần 4 nãi Ýt vÒ diÖn m¹o vµ nãi sau -> Do ng( Ng¾n h¬n ) V× sao ? êi kÓ muèn giíi thiÖu c¸ch ¨n mÆc k× kh«i cña m×nh lµ chÝnh . II . Ph©n tÝch : Bøc ch©n dung tù ho¹ cña R« - Bin X¬n . * Trang phôc : Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích nhân - Mũ : với mảnh ra rũ xuống sau gáy , vËt R« - Bin - X¬n . vừa che nắng vừa để không cho ma hắt ? §o¹n trÝch lµ bøc ch©n dung tù ho¹ vµo cæ . - ¸o : b»ng da dª dµi chõng hai b¾p cña ai ? ? Hãy miêu tả bức chân dung tự hoạ đùi. cña R« - Bin - X¬n qua lêi tù thuËt cña - QuÇn : loe b¾ng da dª - Tự tạo đôi ủng . nh©n vËt nµy . * Trang bÞ : - Thắt lng , ca , rìu con , túi đựng thuốc + đạn , dù , súng . * DiÖn m¹o : - Không đến nổi đen cháy . - R©u ria c¾t tØa theo kiÓu håi gi¸o . -> H×nh d¹ng k× quÆc , k× dÞ , kÝ qu¸i , ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ trang phôc , l¹ lïng , lè l¨ng , nùc cêi . trang bÞ , diÖn m¹o cña R« - Bin - X¬n => Cuéc sèng hÕt søc khñng khiÕp , ? Em hiểu gì về cuộc sống của Rô - thiếu thốn một mình nơi hoang đảo của Bin - X¬n qua bøc ch©n dung tù ho¹ ? chµng . ? MÆc dï vËy , khi kh¾c ho¹ bøc ch©n dung tù ho¹ cña m×nh R« - Bin - X¬n cã lêi kÓ nµo than phiÒn , ®au khæ -> R« - Bin - X¬n bÊt chÊp gian khæ , kh«ng ? ( kh«ng ) . lạc quan yêu đời . ? Qua đó chứng tỏ điều gì ? + Sau 15 n¨m xa c¸ch thÕ giíi loµi ngêi ? Tinh thần ấy đợc thể hiện nh thế nào anh vẫn lạc quan , tin yêu cuộc sống . qua bức chân dung tự hoạ và giọng kể + Bằng bàn tay , khối óc chàng đã tạo ra một cuộc sống đầy đủ . cña nh©n vËt ? + Chàng hăng say lao động ( tất cả nh÷ng trang bÞ lØnh kØnh mang theo ) -> chµng cã t×nh yªu cuéc sèng vµ niÒm tin m·nh liÖt . ? Đặt địa vị em là Rô - Bin - Xơn nếu r¬i vµo hoµn c¶nh nh vËy em sÏ hµnh động xử sự nh thế nào ? Gi¸o viªn liªn hÖ . ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt R« - Bin - X¬n . Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết . ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña truyÖn ? ? Qua đoạn trích em cảm nhận đợc. III . Tæng kÕt . 1. NghÖ thuËt : Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn víi giäng ®iÖu hµi híc . 2 . Néi dung : - Tinh thÇn l¹c quan cña R« - Bin - X¬n.

<span class='text_page_counter'>(245)</span> ®iÒu g× ?. ngoài đảo hoang . - Bµi häc vÒ ý chÝ , nghÞ lùc , con ngêi chinh phục đợc thiên nhiên .. Học sinh đọc to ghi nhớ . Hoạt động 4 : Luyện tập ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ R« - Bin - X¬n .. IV . LuyÖn tËp :. Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà . - Häc thuéc ghi nhí . - ¤n tËp kÜ phÇn ng÷ ph¸p . TiÕt: 146 - 147 Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p . A . Mục tiêu cần đạt : - HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ tõ lo¹i bao gåm : thùc hµnh nhËn diÖn 3 lo¹i tõ lớn : Danh từ , động từ , tính từ thông qua 3 tiêu chuẩn ( ý nghĩa khái quát , khả n¨ng kÕt hîp , chøc vô có ph¸p ) . §iÓm diÖn c¸c tõ lo¹i cßn l¹i th«ng qua viÖc nhËn diÖn chóng trong c©u cô thÓ . - HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ côm tõ chÝnh phô víi 3 kiÓu cô thÓ : lµ côm danh từ , cụm động từ , cụm tình từ . Nắm cấu tạo chung của từng kiểu cụm từ và biết nhËn diÖn côm tõ trong ng÷ liÖu cô thÓ . - RÌn kÜ n¨ng thùc hµnh nhËn biÕt côm tõ , nhËn biÕt tõ lo¹i vµ biÕt vËn dông khi t¹o lËp v¨n b¶n . B . ChuÈn bÞ : B¶ng phô , phiÕu häc tËp . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu về I . Hệ thống từ loại tiếng việt . danh từ , động từ , tính từ . 1 . Danh từ , động từ , tính từ . Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp . Bµi 1 : Học sinh đọc yêu cầu bài 1, 2 . Gi¸o viªn chia nhãm cho häc sinh §o¹n Danh tõ §éng tõ th¶o luËn ( 5' ) . trÝch Gäi häc sinh tr×nh bµy trªn b¶ng . a, LÇn §äc Häc sinh nhãm kh¸c nhËn xÐt , bæ b, nghÜ ngîi sung . c, C¸i Phôc Gi¸o viªn nhËn xÐt , söa ch÷a : l¨ng , dÞch , ®Ëp lµng d, ? XÕp c¸c tõ ng÷ in ®Ëm dïng trong e, ¤ng nh÷ng ®o¹n trÝch ë SGK theo c¸c cét Gi¸o tõ lo¹i trong b¶ng mÉu 1 Bµi 2 :. TÝnh tõ. Hay. §ét ngét Ph¶i , sung síng.

<span class='text_page_counter'>(246)</span> ? §iÒn c¸c tõ cho s½n SGK vµo chç dÊu ( .... ) tríc c¸c tõ thÝch hîp víi chóng trong 3 cét bªn díi vµ cho biÕt tõ lo¹i cña mçi tõ trong cét .. Danh tõ Mét lÇn Mét c¸i l¨ng C¸i lµng. §éng tõ Đã đọc Võa nghÜ ngîi H·y phôc dÞch H·y ®Ëp. TÝnh tõ RÊt hay Hơi đột ngột RÊt ph¶i. Nh÷ng «ng Qu¸ sung s? Qua 3 bµi tËp em h·y cho biÕt Gi¸o íng danh từ , động từ , tính từ thờng Bài 3 : đứng sau những từ nào ? - Danh từ thờng đứng sau những từ chỉ số lîng : nh÷ng , c¸c , mét . - Động từ thờng đứng sau những từ chỉ thời gian : hãy , đã , vừa . - Tính từ thờng đứng sau những từ chỉ mức Giáo viên treo bảng phụ ( bảng tổng độ : rất , hơi , quá . hîp kÜ n¨ng kÕt hîp ..... SGK ) Học sinh đọc . Bảng tổng kết khả năng kết hợp của danh từ , động từ , tính từ : ý nghÜa kh¸i qu¸t cña tõ lo¹i ChØ sù vËt ( ngêi vËt , hiÖn tîng , kh¸i niÖm ) Chỉ hoạt động tr¹ng th¸i cña sù vËt .. Kh¶ n¨ng kÕt hîp KÕt hîp vÒ phÝa tríc Tõ lo¹i KÕt hîp vÒ phÝa sau Sè tõ nh : mét , Danh tõ Chỉ từ : ấy , đó .... nh÷ng , vµi , c¸i ..... C¸c tõ chØ sù cÇu §éng tõ khiến ( hãy , đừng , chí ) vµ c¸c tõ chØ thời gian ( đã , vừa , míi ) . Chỉ đặc điểm , Phụ từ chỉ mức độ nh- Tính từ tÝnh chÊt cña sù : rÊt , h¬i , qu¸ . vật , hoạt động , tr¹ng th¸i .. Tõ " råi ". Tõ " l¾m ". Bµi 5 : Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp . a, " Tròn " là tính từ -> ở đây đợc dùng nh động từ . b, " Lí tởng " là danh từ -> ở đây đợc dùng nh tính từ . c, " Băn khoăn " là tính từ -> ở đây đợc dùng nh danh từ . Gi¸o viªn kh¸i qu¸t vÒ hiÖn tîng chuyÓn lo¹i cña tõ . Hoạt động 2 : 2 . HÖ thèng ho¸ c¸c tõ lo¹i kh¸c . Học sinh đọc bài tập 1 : Gi¸o viªn treo b¶ng phô - Häc sinh ®iÒn kÕt qu¶ vµo b¶ng mÉu SGk . Sè tõ. §¹i tõ. Ba Mét N¨m. T«i , bao nhiªu , bao giê , bÊy giê. Lîng tõ Nh÷ng. ChØ tõ. Phã tõ. Êy , ®©u. §· , míi , ®ang. Quan hÖ tõ Cña , nhng , nh , ë. Trî tõ. T2 tõ. Th¸n tõ. ChØ , c¶ ngay. H¶. Trêi ¬i.

<span class='text_page_counter'>(247)</span> Bài 2 : Học sinh đọc yêu cầu bài tập 2 . - Học sinh trao đổi nhóm bàn ( 2' ) . - Häc sinh lªn b¶ng ®iÒn , häc sinh kh¸c nhËn xÐt , bæ sung . - Gi¸o viªn söa cho ®iÓm . Hoạt động 3 : Gi¸o viªn chia nhãm . - Nhãm 1 : Bµi tËp 1 . - Nhãm 2 : Bµi tËp 2 . - Nhãm 3 : Bµi tËp 3 . Học sinh trao đổi nhóm ( 5' ) . Gäi 3 häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy Häc sinh kh¸c nhËn xÐt bæ sung Gi¸o viªn söa , cho ®iÓm .. II . Côm tõ . 1 . Ph©n lo¹i côm tõ . a, Thµnh tè chÝnh -> Danh tõ : Bµi 1 : a. - Tất cả những ảnh hởng quốc tế đó . PPT TT ( DT ) PPS - Mét nh©n c¸ch rÊt ViÖt Nam . PPT TT ( DT ) PPS - Mét lèi sèng rÊt b×nh dÞ ..... PPT TT ( DT ) PPS b, Nh÷ng ngµy khëi nghÜa dån ®Ëp ë lµng b , Thành tố chính là động từ . Bµi 2 : a, §Õn , ch¹y x« , «m chÆt . b, Lªn . c, Thµnh tè chÝnh lµ tÝnh tõ . Bµi 3 : a, ViÖt Nam , b×nh dÞ, ph¬ng §«ng , mới , hiện đại . b, £m ¶ . c, Phøc t¹p , phong phó , s©u s¾c . 2 . CÊu t¹o cña côm tõ .. Gi¸o viªn treo b¶ng phô : CÊu t¹o cña côm tõ . Häc sinh ®iÒn c¸c th«ng tin theo mÉu . Bµi tËp 1 . Côm danh tõ. PhÇn tríc TÊt c¶ nh÷ng. PhÇn trung t©m ¶nh hëng. PhÇn sau Quốc tế đó. TiÕng cêi nãi Mét. Lèi sèng. xôn xao của đám ngêi ..... lªn . RÊt b×nh dÞ ..... Ph¬ng §«ng. 2 . Cụm động từ. §· Võa SÏ. §Õn Lªn ¤m chÆt. GÇn anh C¶i chÝnh LÊy cæ anh. 3 . Côm tÝnh tõ. RÊt. Hiện đại.

<span class='text_page_counter'>(248)</span> SÏ Kh«ng. Phøc t¹p £m ¶. H¬n. ? Nh×n vµo b¶ng trªn em rót ra nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña côm tõ ? ? Căn cứ vào đâu để phân biệt các cụm từ ? ( Căn cứ vào thành tố chính làm thµnh phÇn trung t©m trong mçi côm tõ ) . Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà . - N¾m l¹i c¸c lo¹i côm tõ . - Viết đoạn văn có cụm danh từ , cụm động từ , cụm tính từ . Gạch chân d ới côm tõ , ghi râ tªn gäi côm tõ . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo . * Rót kinh nghiÖm : TiÕt: 148 .. LuyÖn tËp viÕt biªn b¶n .. A. Mục tiêu cần đạt : - Ôn lại lí thuyết về đặc điểm và cách làm biên bản . - Biết viết đợc một biên bản hội nghị hoặc một biên bản sự vụ thông dụng . B . ChuÈn bÞ : C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn ôn lí thuyết . I . ¤n lÝ thuyÕt : ? Biên bản nhằm mục đích gì ? 1 . Mục đích viết biên bản . Ngời viết biên bản phải có thái độ nh thÕ nµo ? ? Nªu bè côc cña mét biªn b¶n ? 2 . Bè côc cña biªn b¶n . ? Lêi v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy mét biªn 3 . C¸ch tr×n bµy mét biªn b¶n . bản có gì đặc biệt . Gi¸o viªn kh¸i qu¸t l¹i kiÕn thøc vÒ biªn b¶n . Hoạt động 2 : Hớng dẫn học sinh II . Luyện tập . luyÖn tËp . Bµi 1 : ViÕt biªn b¶n cuéc häp dùa vµo Học sinh trao đổi nhóm bài 1 . các tình tiết đã cho : - Quèc hiÖu , tiªu ng÷ . ? Nội dung ghi chép đã đầy đủ cha . - Tªn biªn b¶n . ? CÇn thªm bít ý g× ? - Thời gian , địa điểm cuộc họp . ? C¸ch s¾p xÕp c¸c ý nh thÕ nµo ? Em - Thµnh phÇn tham dù . - DiÔn biÕn kÕt qu¶ cuéc häp : h·y s¾p xÕp l¹i . + Khai m¹c + Líp trëng b¸o c¸o + Hai b¹n häc sinh giái b¸o c¸o kinh nghiÖm . + Trao đổi + Tæng kÕt - Thêi gian kÕt thóc , kÝ tªn . Bµi 2 : Häc sinh lµm theo 2 nhãm trong 5' lªn tr×nh bµy . Bµi 3 : Ghi l¹i biªn b¶n bµn giao nhiÖm vô trùc tuÊn . Gîi ý :.

<span class='text_page_counter'>(249)</span> - Thµnh phÇn tham dù bµn giao gåm nh÷ng ai . - Néi dung bµn giao nh thÕ nµo ? + Kết quả công việc đã làm trong tuần . + C¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt vµ hiÖn tr¹ng cña chóng t¹i thêi ®iÓm bµn giao Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - Lµm hoµn chØnh bµi tËp 4 . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo . TiÕt: 149. Hợp đồng A . Mục tiêu cần đạt : - Phân tích đặc điểm , mục đích và tác dụng của hợp đồng . - Viết đợc một hợp đồng đơn giản . - Có ý thức cẩn trọng khi soạn thảo hợp đồng và ý thức trách nhiệm với việc thực hiện các điều khoản trong hợp đồng đã đợc thảo luận và kí kết . B . ChuÈn bÞ : C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu đặc điểm của hợp đồng . I . Đặc điểm của hợp đồng : Học sinh đọc văn bản SGK . 1 . VÝ dô : ? Tại sao cần phải có hợp đồng ? - V× nã lµ lo¹i v¨n b¶n cã tÝnh chÊt pháp lí , là cơ sở để các bên tham gia kí kÕt , rµng buéc lÉn nhau , cã tr¸ch nhiệm thực hiện các điều khoản đã ghi để đảm bảo cho công việc thu đợc kết qu¶ , tr¸nh thiÖt h¹i cho c¸c bªn tham gia . ? Hợp đồng ghi lại những nội dung gì ? - Nội dung : Sự thoả thuận , TN về tr¸ch nhiÖm nghÜa vô , quyÒn lîi cña hai bªn tham gia . ? Hợp đồng cần đạt đợc những yêu cầu - Yêu cầu : Phải tuân theo các điều g× ? kho¶n cña ph¸p luËt , cô thÓ , chÝnh x¸c , rõ ràng , dễ hiểu , đơn nghĩa , tránh dïng tõ ng÷ chung chung : cã thÓ , cã lÏ , nãi chung , phÇn lín ...... ? Néi dung chñ yÕu cña mét v¨n b¶n hợp đồng ? ( Các bên tham gia kí kết , c¸c ®iÒu kho¶n , néi dung tho¶ thuËn giữa các bên , hiệu lực của hợp đồng ) . ? Qua ph©n tÝch vÝ dô , em hiÓu hîp 2 . Ghi nhí : SGK . đồng là gì ? Học sinh đọc ghi nhớ 1 . ? Kể tên một số hợp đồng mà em biết ? Hoạt động 2 : Hớng dẫn cách thức làm hợp đồng . II . Cách làm hợp đồng : ? Biên bản hợp đồng gồm mấy phần ? ? Cho biÕt néi dung tõng phÇn gåm * Ghi nhí : SGK ..

<span class='text_page_counter'>(250)</span> nh÷ng môc nµo ? ? Khi viết hợp đồng cần lu ý điều gì ? ? C¸ch dïng tõ ng÷ vµ viÕt c©u trong hợp đồng có gì đặc biệt ? ? Em rót ra kÕt luËn g× vÒ c¸ch lµm hîp đồng ? Học sinh đọc ghi nhớ 2 SGK . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập . III . LuyÖn tËp . Học sinh đọc bài tập 1 . Gọi một học sinh đứng tại chỗ trả lời . Bài tập 1 : Chọn tình huống b, c, e để viết hợp đồng . Híng dÉn häc ë nhµ : - Lµm hoµn chØnh bµi tËp 2 . - So¹n bµi tiÕp theo . Ngµy ....... th¸ng ......... n¨m 200...... TiÕt: 150 - 151 Bè cña Xi m«ng .. G. M« - Pa - X¨ng .. A. Mục tiêu cần đạt : Thấy đợc sự miêu tả diễn biến tâm trạng của 3 nhân vật chính một cách tinh tÕ , s¾c nÐt , t¸c gi¶ M« Pa - X¨ng muèn gi¸o dôc cho häc sinh lßng yªu th ¬ng bÌ b¹n vµ nãi réng ra lµ lßng yªu th¬ng con ngêi . B . ChuÈn bÞ : C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : Kể tên các tác phẩm thuộc nhà văn Pháp đã học ở lớp 6, 8 ? ( - Buổi học cuối cùng - Đô đê . - ¤ng Giuèc - ®anh mÆc lÔ phôc cña M« li - e - §i bé ngao du - Ru x« ) . * Giíi thiÖu bµi míi : M« - Pa - X¨ng lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c cña níc Ph¸p thÕ kØ XIX , næi tiÕng toµn thÕ giíi vÒ thÓ lo¹i truyÖn ng¾n ( Mô x« va , L·o Mi l«ng , Mãn gia tµi , Bµ £c - mª ...... ) " Bố của Xi - mông " chạm tới một vấn đề xã hội đời thờng rất nhạy cảm và sâu sắc : thái độ của mọi ngời đối với những ngời phụ nữ lỡ lầm , đặc biệt là đối với những đứa trẻ không có bố - nạn nhân của những ngời đàn ông vô trách nhiệm và b¹c t×nh , b¹c nghÜa . Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n . Gọi một học sinh đọc chú thích SGK . ? Vµi nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ . Gi¸o viªn gi¶i thÝch thªm vÒ t¸c gi¶ , t¸c phÈm ( SGV ) . Gi¸o viªn kÓ tãm t¾t t¸c phÈm ?. I . T×m hiÓu chung . 1 . T¸c gi¶ : - M« - Pa - X¨ng ( 1850 - 1893 ) lµ nhµ v¨n næi tiÕng ë Ph¸p víi xu híng truyÖn ng¾n , hiÖn thùc . 2 . T¸c phÈm : ( §o¹n trÝch ) . - V¨n b¶n " Bè cña Xi m«ng " lµ mét ®o¹n trÝch n»m ë phÇn ®Çu truyÖn ng¾n cïng tªn ..

<span class='text_page_counter'>(251)</span> Học sinh đọc + giải nghĩa từ khó . ? Em h·y kÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch trong SGK . ? §o¹n trÝch cã thÓ chia b»ng mÊy phÇn ? Néi dung ? ? NhËn xÐt c¸ch kÓ chuyÖn ? Ng«i kÓ ? Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích ? §o¹n trÝch gåm mÊy nh©n vËt chÝnh ? Học sinh đọc lời dẫn chuyện trong phÇn chó thÝch SGK . ? Phần đầu văn bản đã kể và tả tâm tr¹ng cña Xi m«ng trong hoµn c¶nh cô thÓ nµo ? Học sinh đọc đoạn 1 : ? §o¹n v¨n kÓ t¶ l¹i chuyÖn g× ? C¶nh g× ? ? Xi mông ra bờ sông để làm gì ? ?Vì sao em bỏ ý định nhảy xuống sông tù tö ? ? Nỗi đau đớn tuyệt vọng đợc biểu hiện nh thÕ nµo ?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt Xi m«ng ? ? Khi gÆp b¸c Phi - LÝp , Xi m«ng cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo ?. 3 . §äc - kÓ tãm t¾t : 4 . Bè côc : ( DiÔn biÕn sù viÖc ) . - T©m tr¹ng tuyÖt väng cña Xi m«ng . - Xi m«ng gÆp b¸c Phi - LÝp . - B¸c Phi LÝp ®a Xi m«ng vÒ nhµ . - Ngµy h«m sau ë trêng . II . Ph©n tÝch : 1 . Nh©n vËt Xi m«ng . * Đau đớn , tuyệt vọng vì không có bố * T©m tr¹ng ë bê s«ng :. + ý nghĩ hành động : Bỏ nhà ra bờ sông định tự tử . + Cảnh thiên nhiên đẹp : trời ấm , ánh mÆt trêi sëi Êm b·i c¸t ......... khiÕn em nghĩ đến nhà , đến mẹ . + Chợt nhớ đến nhà , đến mẹ nổi đau khæ l¹i trë vÒ , em l¹i khãc ( ngêi em rung lªn , nh÷ng c¬n nøc në ....... em chØ khãc hoµi ...... m¾t ®Ém lÖ , giäng nghÑn ngµo ....... oµ khãc ) . + Nãi n¨ng : Êp óng , ng¾t qu·ng kh«ng nªn lêi . -> NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt phï hîp víi t©m lÝ løa tuæi , c¸ tÝnh cña Xi m«ng . * Khi gÆp b¸c Phi LÝp : " Cháu không có bố " đợc nhắc 2 lần -> khẳng định sự tuyệt vọng , bất lực cña em .. ? C©u nãi cña Xi m«ng nãi víi b¸c Phi - LÝp " B¸c cã muèn lµm bè ch¸u - C©u nãi " B¸c cã ...... kh«ng ? " -> Sù kh«ng " thÓ hiÖn ®iÒu g× ? khao kh¸t cã mét ngêi bè cña em -> phï hîp víi t©m lÝ , t©m tr¹ng cña Xi m«ng .. - Em qu¸t vµo mÆt chóng m¹nh mÏ nh Học sinh đọc đoạn cuối . ? Thái độ của Xi mông trớc sự trêu ném một hòn đá : " Bố tao ........ Phi Líp " -> niềm tự hào , hãnh diện vì đã chäc cña b¹n bÌ ? cã mét ngêi bè . => Xi mông là nhân vật rất đáng th? Qua phân tích nhân vật Xi mông em ơng , đáng yêu , em buồn tủi bất hạnh vì không có bố . Nhng cuộc sống đã cảm nhận đợc gì về nhân vật này ? đem lại hạnh phúc cho em : em đã có ? Bµi häc rót ra tõ c©u chuyÖn nµy . mét ngêi bè ch©n chÝnh , thùc sù -> søc mạnh để em sống , học tập một cách tự tin , vững vàng hơn . => Gia đình có vai trò quan trọng đối với con trẻ . 2 . Nh©n vËt B. L¨ng - sèt : - Ng«i nhµ cña chÞ : nhá , quÐt v«i tr¾ng , hÕt søc s¹ch sÏ ..

<span class='text_page_counter'>(252)</span> ? T¸c gi¶ giíi thiÖu nh©n vËt Bl¨ng sèt qua nh÷ng nÐt cô thÓ nµo ? ? Cã ý kiÕn cho r»ng : ChÞ lµ ngêi h háng . Nhng còng cã ngêi cho chÞ lµ ngêi tèt nhng trãt lÇm lì mµ th«i ? ý kiÕn em thÕ nµo ? H·y chøng minh .. - Thái độ với khách : đứng nghiêm nghị ...... nh muốn cấm đàn ông bớc qua ngỡng cửa ....... - Nỗi lòng đối với con : + Tê tái đến tận xơng tuỷ , nớc mắt lã ch· tu«n r¬i . + LÆng ng¾t vµ qu»n qu¹i v× hæ thÑn . => Tất cả điều đó chứng tỏ chị là ngời ? Cảm nhận của em về chị B.Lăng - sốt phụ nữ xinh đẹp , đức hạnh . Gi¸o viªn cho häc sinh liªn hÖ . 3 . Nh©n vËt Phi LÝp : * Khi gÆp Xi m«ng : ? Tâm trạng của bác Phi - Líp đợc - Đặt tay lên vai em ôn tồn hỏi , nhìn miªu t¶ qua mÊy giai ®o¹n ? §ã lµ em mét c¸ch nh©n hËu . -> B¸c rÊt th¬ng em : " Ngêi ta sÏ cho nh÷ng giai ®o¹n nµo ? ? H·y ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng ch¸u mét «ng bè " . * Khi ®a Xi m«ng vÒ nhµ : NghÜ bông cña b¸c Phi - LÝp qua tõng giai ®o¹n . có thể đùa cợt đợc với chị : " tự nhủ thÇm .... lÇn n÷a " . * Khi gÆp chÞ B. L¨ng - sèt : hiÓu ra lµ kh«ng thÓ bìn cît víi chÞ -> c¶m mÕn ngêi phô n÷ tõng lÇm lì nhng cã mét phẩm chất tốt đẹp . * Khi đối đáp với Xi mông : Bác đồng ý nhËn lµm bè cña Xi m«ng v× b¸c th¬ng cËu bÐ + sù c¶m mÕn chÞ B L¨ng - sèt . -> Từ ý định đùa cợt thờng tình của đàn «ng -> sù nghiªm tóc thùc sù ; tõ sù an ? Em có nhận xét gì về diễn biến tâm ủi của ngời lớn với đứa trẻ có hoàn cảnh éo le đến tình yêu thơng đích thực tr¹ng cña b¸c Phi LÝp ? . ? T×nh yªu th¬ng Êy cña B¸c víi Xi m«ng thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt qua cö chØ => Lµ ngêi nh©n hËu , giµu t×nh th¬ng nào của bác ? Hãy bình giá cử chỉ ấy ? đã cứu sống Xi mông , nhận làm bố ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ b¸c Phi LÝp cña Xi m«ng ®em l¹i niÒm vui cho em . Gi¸o viªn liªn hÖ , b×nh . ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng cña 3 nh©n vËt trong ®o¹n trÝch vµ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶ ? ? Trong câu chuyện này ai là ngời đáng => Lòng cảm thông và tình yêu thơng thơng , ai là ngời đáng trách ? Vì sao ? bạn bè , nhất là những bạn có hoàn ? Tác giả muốn nhắn nhủ điều gì qua cảnh đặc biệt : nghèo khó , mồ côi , tật thái độ , hành động của lũ trẻ bạn Xi nguyền ...... không nên xa lánh , ghẻ l¹nh , thê ¬ , cµng kh«ng nªn trªu m«ng . chäc , rÎ khinh ....... III . Tæng kÕt - LuyÖn tËp : Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết 1 . Ghi nhớ: SGK 2. LuyÖn tËp: luyÖn tËp . ? Nªu nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ ? Em thÝch chi tiÕt nµo trong chuyÖn? Cảm nhận của em về chi tiết đó. thuËt ? Học sinh đọc ghi nhớ SGK. Hoạt động 4: Hớng dẫn học bài ở nhà. - ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ Phi - lÝp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

<span class='text_page_counter'>(253)</span> Thø .... ngµy ... th¸ng.... n¨m 200........ TiÕt : 152 - 153. ¤n tËp vÒ truyÖn. A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập, củng cố kiến thức về những tác phẩm truyện hiện đại đã học trong ch¬ng tr×nhng÷ v¨n 9. - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i truyÖn trÇn thuËt , x©y dùng nh©n vËt , cèt truyÖn , t×nh huèng truyÖn . - RÌn kÜ n¨ng tæng hîp , hiÖn thùc ho¸ kiÕn thøc . B . ChuÈn bÞ : M¸y chiÕu , phiÕu häc tËp . C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hớng dẫn học sinh lập bảng ôn tập và điền thể loại , nội dung trong b¶ng. I . Thống kê các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng. - Häc sinh lªn b¶ng ®iÒn (cét 2-5) - Häc sinh nh¾c l¹i néi dung chÝnh tõng bµi- gi¸o viªn tãm t¾t - häc sinh ghi. - Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu cã ghi c¸c néi dung cÇn ®iÒn sau : TT Tªn t¸c phÈm T¸c gi¶ 1 Kim L©n Lµng. N¨m s¸ng t¸c 1948. 2. LÆng lÏ Sa Pa. NguyÔn Thµnh Long. 1970. 3. ChiÕc lîc ngµ. NguyÔn Quang S¸ng. 1966. 4. BÕn quª. 5. Nh÷ng ng«i sao xa x«i. NguyÔn Minh 1985 Ch©u Lª Minh 1971 Khuª. Hoạt động 2: ? Häc sinh nªu nh÷ng néi dung chñ. Tãm t¾t néi dung Qua t©m tr¹ng ®au xãt , tñi hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c khi nghe tin đồn làng mình theo giÆc , truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª S2 , thiªn nhiªn víi lßng yªu níc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi nh©n d©n Cuéc gÆp gì t×nh cê cña c« kÜ s míi ra trêng víi ngêi thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i tr¹m khÝ tîng trªn núi cao Sa Pa - Qua đó ca ngợi những ngời lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến sức mình cho đất níc. Câu chuyện cảm động về hai cha con «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ vµ ë khu c¨n cø -> ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt....... II. NÐt chÝnh vÒ néi dung t¸c phÈm truyÖn ViÖt Nam - Phản ánh đời sống con ngời Việt Nam trong giai ®o¹n lÞch sö (chèng Ph¸p,.

<span class='text_page_counter'>(254)</span> yÕu cña t¸c phÈm truyÖn ViÖt Nam ? H·y nªu nh÷ng phong c¸ch chung vµ riªng ë tõng nh©n vËt trong c¸c t¸c phÈm Häc sinh nªu- nhËn xÐt - Gi¸o viªn bæ sung - kÕt luËn nh SGV. Hoạt động 3: ?NghÖ thuËt chÝnh qua c¸c truyÖn ViÖt Nam vµ níc ngoµi lµ g×? ?TruyÖn nµo cã nh©n vËt kÓ chuyÖn xuÊt hiÖn trùc tiÕp? Häc sinh tr¶ lêi- nhËn xÐt. Gi¸o viªn bæ sung- kÕt luËn b»ng m¸y chiÕu.. Mỹ, xây dựng đất nớc). + Cuộc sống chiến đấu, lao động gian khæ thiÕu thèn víi hoµn c¶nh Ðo le cña chiÕn tranh. + Phẩm chất, tâm hồn cao đẹp của con ngời Việt Nam trong chiến đấu và xây dựng đất nớc: yêu làng, yêu quê hơng đất nớc, yêu công việc, có tinh thần tr¸ch nhiÖm cao, träng t×nh nghÜa ..... III. NÐt chÝnh vÒ nghÖ thuËt truyÖn ViÖt Nam vµ níc ngoµi ?C¸ch trÇn thuËt nµy cã t¸c dông nh thÕ nµo. ?TruyÖn nµo cã sù s¸ng t¹o t×nh huèng truyện đặc sắc?. Hoạt động 4: Hớng dẫn học ở nhà. - Ôn tập toàn bộ kiến thức về truyện hiện đại Việt Nam qua bài ôn tập. - ChuÈn bÞ kiÓm tra 1 tiÕt . TiÕt : 154 Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p (tiÕp) A. Mục tiêu cần đạt: - HÖ thèng kiÕn thøc vÒ c¸c kiÓu c©u xÐt theo cÊu t¹o, gåm 3 môc cô thÓ: C©u đơn C-V- câu đơn đặc biệt, câu ghép. - N¾m ch¾c c¸c thµnh tè chÝnh, phô, thµnh phÇn biÖt lËp trong c©u. - RÌn kÜ n¨ng vËn dông trong t¹o lËp v¨n b¶n . B. ChuÈn bÞ : B¶ng phô, phiÕu häc tËp . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: ?KÓ tªn c¸c thµnh phÇn chÝnh c¶u c©u? thµnh phÇn phô cña c©u? ?Dấu hiệu để nhận biết từng thành phÇn.. C. Thµnh phÇn c©u: I. Thµnh phÇn chÝnh vµ thµnh phÇn phô. - Thµnh phÇn chÝnh lµ nh÷ng thµnh phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn cảnh, diễn đạt đợc một ý trän vÑn. + VN- TPC- kh¶ n¨ng kÕt hîp víi c¸c phô tõ chØ quan hÖ thêi gian, tr¶ lêi c©u hái : lµm g×? lµm sao? nh thÕ nµo? + CN- TPC- nªu lªn sù vËt hiÖn tîng cã hành động, đặc điểm , trạng thái .... đợc miªu t¶ ë VN . Tr¶ lêi c©u hái : Ai, con g× , c¸i g×. * DÊu hiÖu nhËn biÕt c¸c thµnh phÇn phô : -Trạng ngữ : đứng ở đầu, cuối câu hoặc.

<span class='text_page_counter'>(255)</span> Häc sinh lµm bµi tËp 2 theo nhãm vµo phiÕu häc tËp (5').. gi÷a c©u ? Chñ ng÷- vÞ ng÷ nªu lªn hoµn c¶nh vÒ kh«ng gian, thêi gian, c¸ch thøc, ph¬ng tiện ..... diễn ra sự việc nói đến ở câu. * Bµi tËp 2: a, §«i cµng t«i // mÉm bãng. CN VN b, Sau mét håi .... lßng t«i, mÊyngêi TRN CN học trò cũ // đến sắp....... vào lớp . VN c, Cßn tÊm g¬ng ...... tr¸ng b¹c, nã Khëi ng÷ CN vẫn là ....... độc ác VN II. Thµnh phÇn biÖt lËp :. Hoạt động 2: Gi¸o viªn treo b¶ng phô ?Nèi th«ng tin cét A víi th«ng tin t¬ng øng ë cét B. Häc sinh lªn b¶ng nèi- häc sinh nhËn xÐt . Gi¸o viªn nhËn xÐt- kÕt luËn §¸p ¸n: 1-a ; 3,2-c ; 4-b ; 5-d .. A 1. Nªu c¸ch nh×n cña ngêi nãi 2. Nªu ®iÒu bæ sung thªm lêi nãi 3. Nªu quan hÖ phô thªm lêi nãi 4. Nªu quan hÖ gi¸n tiÕp 5. Nêu thái độ cña ngêi nãi. B a, TP t×nh th¸i b, TP gọi đáp c, TP phô chó d, TP c¶m th¸n. ?Qua đó em hãy nêu lên dấu hiệu nhận => DÊu hiÖu nhËn biÕt : chóng kh«ng biÕt TPBL . trực tiếp tham gia vào sự việc đợc nói trong c©u. Häc sinh lµm bµi tËp 2 theo mÉu ë b¶ng phô T×nh Cảm Gọi đáp Phụ chú th¸i th¸n - Cã lÏ Dõa xiªm - NgÉm ThÊp lÌ ra tÌ Vá - Cã hång khi Hoạt động3 : D. HÖ thèng c¸c kiÓu c©u . I. Câu đặc biệt . Bµi 1: Häc sinh lµm bµi tËp - líp nhËn xÐt- bæ sung- Gi¸o viªn söa ch÷a. a, NghÖ sÜ // ghi l¹i ..... b, Lêi ...... nh©n lo¹i // phøc t¹p h¬n vµ s©u s¾c h¬n. c, NghÖ thuËt // lµ tiÕng nãi ... t×nh c¶m ..

<span class='text_page_counter'>(256)</span> d, T¸c phÈm // lµ sîi d©y ........ trong lßng e, Anh // thø s¸u ....... S¸u Bµi 2: - Câu đơn đặc biệt là gì ? (Câu không phân biệt đợc CN-VN-> câu đặc biệt) . Học sinh lên bảng làm bài tập : Câu đặc biệt a, TiÕng mô chñ b, Mét anh ..... 27 tuæi . c, Nh÷ng buæi tËp qu©n sù . II . C©u ghÐp C©u ghÐp trong c¸c ®o¹n trÝch ë bµi tËp 1: ? ThÕ nµo lµ c©u ghÐp ? Cã mÊy lo¹i c©u ghÐp ? Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm. :. §¸p ¸n: C©u ghÐp lµ a, Anh göi vµo ......... chung quanh b, Nhng v× bom ........ bÞ cho¸ng c, ¤ng l·o võa ....... c¶ lßng d, Con nhµ .......... k× l¹ e, §Ó ngêi con g¸i ....... con g¸i. Bài tập 2: Quan hệ về nghĩa giữa các vế trong câu ghép tìm đợc ở bài tập 1 là a, Quan hÖ bæ sung b, Quan hÖ nguyªn nh©n c, Quan hÖ bæ sung d, Quan hÖ nguyªn nh©n e, Quan hệ mục đích Bài tập 3 : Xác định quan hệ về nghĩa giữa các vế trong câu ghép a, Quan hÖ t¬ng ph¶n b, Quan hÖ bæ sung c, Quan hÖ ®iÒu kiÖn - gi¶ thiÕt Bµi 4 : - V× qu¶ bom tung lªn vµ næ trªn kh«ng (nªn) hÇm cña Nho bÞ sËp . - NÕu qu¶ bom tung lªn vµ næ trªn kh«ng th× hÇm cña Nho bÞ sËp . - Qu¶ bom næ kh¸ gÇn ,nhng hÇm cña Nho kh«ng bÞ sËp . - HÇm cña Nho kh«ng bÞ sËp, tuy qu¶ bom næ kh¸ gÇn . III. Biến đổi câu ?Thế nào là câu bị động ?Cách chuyển đổi từ câu chủ động bằng câu bị động nh thế nào? Häc sinh lµm bµi tËp. Häc sinh tr¶ lêi- Gi¸o viªn nhËn xÐt bæ sung, kÕt luËn. 1. C©u rót gän : - Quen råi - Ngµy nµo Ýt : ba lÇn 2. Câu vốn là một bộ phận của câu đứng trớc đợc tách ra . a, Và làm việc có khi suốt đêm. b, Thêng xuyªn. c,Mét dÊu hiÖu ch¼ng lµnh. => Nhằm nhấn mạnh nội dung của bộ phận đợc tách ra. 3 . a, Đồ gốm đợc ngời thợ thủ công làm ra khá sớm. b, Một cây cầu lớn sẽ đợc tỉnh ta bắc qua ...... sông này. c, Những ngôi đền ấy đã đợc ngời ta dựng lên từ hàng trăm năm trớc. IV. Các kiểu câu ứng với những mục đích giao tiếp khác nhau. Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm. Bµi 1: C©u nghi vÊn: -Ba con, sao con kh«ng nhËn? - Sao con biÕt lµ kh«ng ph¶i?.

<span class='text_page_counter'>(257)</span> - Ba con ...... chø g×? =>Dùng để hỏi (câu cảm thán) Bµi 2: C©u cÇu khiÕn. a, -ë nhµ tr«ng em nh¸. -Đừng có đi đâu đấy. => Dùng để ra lệnh b, - Thì má cứ kêu đi (dùng để yêu cầu) - Vô ăn cơm (dùng để mời) Câu " Cơm chín rồi !" -> Câu trần thuật đơn đợc dùng làm câu cầu khiến. Hoạt động 4: Hớng dẫn học ở nhà. - Nắm hệ thống các vấn đề ngữ pháp. - ChuÈn bÞ bµi kiÓm tra tiÕng viÖt. TiÕt : 155 KiÓm tra v¨n (phÇn truyÖn) A. Mục tiêu cần đạt : - Kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của hoc sinh về các tác phẩm truyện đã học ở kỳ II. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn, rÌn kÜ n¨ng lµm bµi. B. ChuÈn bÞ : Ra đề bài, đáp án, phô tô đề bài. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: Giáo viên phát đề Có đề kèm theo trong bộ đề. Hoạt động 2: Học sinh làm bài Gi¸o viªn theo dâi häc sinh lµm bµi. Häc sinh lµm bµi nghiªm tóc. Hoạt động 3: Giáo viên thu bài Giáo viên thu bài, chấm (ở nhà) theo đáp án. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm sÏ c«ng bè ë tiÕt tr¶ bµi. Hoạt động 4: Hớng dẫn học ở nhà - Gi¸o viªn nhËn xÐt giê lµm bµi. - Yªu cÇu häc sinh vÒ nhµ «n tËp, chuÈn bÞ bµi kiÓm tra tiÕt 157. - So¹n bµi " Con chã BÊc ". Ngµy ...... th¸ng........ n¨m 200...... TiÕt : 156. Con chã BÊc (TrÝch tiÕng gäi n¬i hoang d·). G. Lân-đơn. A. Mục tiêu cần đạt : Hiểu Lân-đơn đã có những nhận xét tinh tế kết hợp với trí tởng tợng tuyệt vời khi viết về những con Chó trong bài văn này, đồng thời qua tình cảm của nhà văn đối với con Chó Bấc-bồi dỡng cho học sinh lòng yêu thơng loài vật. B. ChuÈn bÞ : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * Bài cũ: Kể tên một số tác phẩm đã học của các nhà văn Mỹ. * Bµi míi :.

<span class='text_page_counter'>(258)</span> Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung. Học sinh đọc chú thích. Gi¸o viªn gi¶i thÝch t¸c gi¶, t¸c phÈm. Tãm t¾t t¸c phÈm. Giáo viên hớng dẫn học sinh đọc-Học sinh đọc. ?KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch. ?Xác định bố cục đoạn trích? ?Nªu néi dung tõng phÇn. ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc nµy.. Hoạt động 2: ?Phần mở đầu tác giả muốn nói với ngời đọc điều gì? ?Có gì đặc biệt ở Thoóc tơn với Bấc? BiÓu hiÖn ë chi tiÕt nµo? ?Em đánh giá nh thế nào về tình cảm cña Thoãc t¬n víi BÊc. ?Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Thoãc t¬n? ?T¹i sao tríc khi diÔn t¶ t×nh c¶m cña Bấc đối với chủ, tác giả lại dành một ®o¹n nãi vÒ t×nh c¶m cña Thoãc t¬n? ?Tình cảm của Bấc đối với chủ biểu hiÖn qua nh÷ng khÝa c¹nh nµo? T×m những chi tiết trong văn bản để chứng minh. ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù quan s¸t cña t¸c gi¶. ?§iÒu g× khiÕn cho t¸c gi¶ nhËn xÐt tinh tÕ, ®i s©u vµo "t©m hån" cña thÕ giíi loµi vËt nh vËy? (T×nh yªu th¬ng loµi vËt cña t¸c gi¶ ).. I. T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: - Lân-đơn ( 1876-1916 ) - Lµ nhµ v¨n Mü. 2. T¸c phÈm: TrÝch tõ tiÓu thuyÕt "TiÕng gäi n¬i hoang d·" 3. §äc-kÓ-t×m bè côc : Bè côc : 3 phÇn - PhÇn 1: Më ®Çu. - PhÇn 2: T×nh c¶m cu¶ Thoãc t¬n víi BÊc. - Phần 3: Tình cảm của Bấc đối với ông chñ. => Nhà văn muốn tập trung nói đến tình cảm của Bấc đối với chủ của nó. II. Ph©n tÝch 1. Tình cảm của Thoóc tơn đối với BÊc. - Ch¨m sãc chã nh lµ con c¸i cña anh. + Chµo hái th©n mËt. + ChuyÖn trß, nãi lêi vui vÎ. + Tóm chÆt ®Çu BÊc dùa vµo ®Çu m×nh, ®Èy tíi, ®Èy lui, rña yªu. + Kêu lên trân trọng : đằng ấy ....... => Yêu thơng, trân trọng nh đối với con ngêi.. 2. Tình cảm của Bấc đối với ông chủ. - Cử chỉ hành động: + C¾n vê + N»m phôc ë ch©n Thoãc t¬n hµng giê, m¾t h¸o høc ...... quan t©m theo dâi ...... trªn nÐt mÆt. => T¸c gi¶ quan s¸t tinh tÕ, tµi t×nh, chÝnh x¸c vµ trÝ tëng tîng phong phó, rất đúng với loài chó .. - T©m hån : + Tríc kia cha tõng c¶m thÊy mét t×nh ?§¸nh gi¸ vÒ t×nh c¶m cña BÊc víi «ng yªu nh vËy . + BÊc thÊy kh«ng cã g× vui síng b»ng chñ vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt con chã BÊc (yªu quý, kh«ng muèn c¸i «m gh× m¹nh mÏ Êy. + Nã l¹i tëng nh qu¶ tim m×nh nh¶y rêi xa «ng chñ). tung ra khái lång ngùc...... + Kh«ng muèn rêi Thoãc t¬n mét bíc, lo sî Thoãc t¬n rêi bá .... ?T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt => Sù t«n thê , kÝnh phôc. - NghÖ thuËt : So s¸nh qua toµn ®o¹n trÝch? T¸c dông? ?Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt con chã BÊc..

<span class='text_page_counter'>(259)</span> Hoạt động 3: ?§Æc s¾c nghÖ thuËt, néi dung cña ®o¹n trÝch lµ g×? ? So s¸nh nghÖ thuËt kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt lµ loµi vËt cã g× kh¸c víi c¸c nhµ v¨n kh¸c .. III . Tæng kÕt- luyÖn tËp. 1. NghÖ thuËt : NhËn xÐt tinh tÕ, trÝ tëng tîng phong phó. 2. Néi dung: T×nh c¶m yªu th¬ng loµi vËt cña Thoãc t¬n.. Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà. - ViÕt ®o¹n v¨n : chøng minh t×nh yªu th¬ng loµi vËt cña Thoãc t¬n qua ®o¹n trÝch. - ChuÈn bÞ «n tËp tèt cho tiÕt kiÓm tra tiÕng viÖt. TiÕt : 157 KiÓm tra tiÕng viÖt. A. Mục tiêu cần đạt : - Ôn tập và hệ thống hoá các kiến thức tiếng việt đã học. - Kiểm tra kĩ năng sử dụng kiến thức tiếng việt vào hành động giao tiếp xã héi . - §¸nh gi¸ kiÕn thøc tiÕng viÖt cña häc sinh . B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : - Giáo viên ra đề và phô tô đề bài. - Gi¸o viªn ph¸t bµi cho häc sinh vµ theo dâi häc sinh lµm bµi. - Giáo viên thu bài về nhà chấm theo đáp án. * Đề-đáp án có trong tập hồ sơ giáo viên . TiÕt : 158 Luyện tập viết hợp đồng A. Mục tiêu cần đạt : - Ôn lại lý thuyết về đặc điểm và cách viết hợp đồng . Biết viết một văn bản hợp đồng thông dụng có nội dung đơn giản và gần gũi với lứa tuổi . - Có thái độ cẩn trọng khi soạn thảo hợp đồng và ý thức nghiêm túc tuân thủ những điều đợc kí kết trong hợp đồng . B. ChuÈn bÞ : C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: Ôn lí thuyết Học sinh đứng tại chỗ trả lời các câu hái ë SGK . Häc sinh nhËn xÐt, bæ sung . Gi¸o viªn kÕt luËn .. Hoạt động 2 : Hớng dẫn học sinh luyÖn tËp. Học sinh đứng tại chỗ làm bài tập 1. I. ¤n lÝ thuyÕt. 1. Mục đích và tác dụng của hợp đồng 2. Lo¹i v¨n b¶n cã tÝnh chÊt ph¸p lÝ. - Biªn b¶n. - Hợp đồng 3. Các mục của hợp đồng 4. Yªu cÇu vÒ hµnh v¨n, sè liÖu cña hîp đồng. II. LuyÖn tËp Bµi 1: a, Chän c¸ch 1..

<span class='text_page_counter'>(260)</span> Häc sinh nhËn xÐt. Gi¸o viªn söa.. b, Chän c¸ch 2. c, Chän c¸ch 2. d, Chän c¸ch 2. Học sinh đọc bài 2. Bµi 2: ? Các thông tin ấy đã đầy đủ cha? Cách Lập hợp đồng thuê xe . s¾p xÕp c¸c môc nh thÕ nµo? Céng hoµ x· ......... ViÖt Nam . §éc lËp .......... H¹nh phóc . ?Thªm nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho đầy đủ và sắp xếp theo bố cục một hợp Hợp đồng thuê xe . C¨n cø nhu cÇu cña ngêi cã xe vµ ngêi đồng ? thuª xe. - Häc sinh lµm theo nhãm (5'-7') H«m nay, ngµy ...... th¸ng...... n¨m ..... - Gọi 3 em đại diện nhóm. Tại địa điểm: Số nhà ..... , phố ..... ph- Lên trình bày 3 phần của hợp đồng . êng ..... Thµnh phè Thanh Ho¸. - Häc sinh nhËn xÐt, bæ sung. Ngêi cã xe cho thuª : NguyÔn V¨n A - Gi¸o viªn söa, cho ®iÓm. - Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t b¶ng §Þa chØ: §èi tîng thuª: Xe mi ni nhËt phụ có ghi hợp đồng mẫu. Thêi gian thuª: 3 ngµy Giá cả: 10.000đ/ 1 ngày, đêm. Hai bên thống nhất nội dung hợp đồng nh sau: §iÒu 1:.......... §iÒu 2: ......... §iÒu 3: ......... Hợp đồng này đợc làm 2 bản có giá trị nh nhau, mçi bªn gi÷ mét b¶n . Ngêi cho thuª xe Ngêi thuª xe KÝ ghi râ hä tªn KÝ ghi râ hä tªn Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà . - Lµm bµi tËp 3, 4 . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo . . TiÕt : 159 - 160. B¾c S¬n (TrÝch håi 4- NguyÔn Huy Tëng) A. Mục tiêu cần đạt : - Nắm nội dung, ý nghĩa của đoạn trích hồi 4- vở kịch : Bắc Sơn. Xung đột cơ bản của vở kịch đợc bộc lộ gay gắt và tác động đến tâm lí của nhân vật Thơm, khiến cô đứng hẳn về phía cách mạng, ngay trong hoàn cảnh cuộc khởi nghĩa đang bị kẻ thù đàn áp khốc liệt. - Thấy đợc nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tởng, tạo dựng trong tình huống, tổ chức đối thoại và hành động, thể hiện nội tâm và tính cách nhân vật . - H×nh thµnh nh÷ng hiÓu biÕt s¬ lîc vÒ thÓ lo¹i kÞch nãi . B. ChuÈn bÞ : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu chung. ? Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. Gi¸o viªn bæ sung.. I. T×m hiÓu chung . 1. T¸c gi¶ : - NguyÔn Huy Tëng (1912-1960), quª Hµ Néi..

<span class='text_page_counter'>(261)</span> - Lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n chñ chèt cña nÒn v¨n häc c¸ch m¹ng sau CM th¸ng 8. 2 . T¸c phÈm: - B¾c S¬n lµ vë kÞch ®Çu tiªn biÓu hiÖn ? Em biÕt g× vÒ vë kÞch " B¾c S¬n " thành công chủ đề cách mạng, đã xây Gi¸o viªn bæ sung. dựng và khẳng định hình tợng con ngời míi- qc c¸ch m¹ng. - Là tác phẩm đợc xem là mốc son mở ®Çu cho s©n khÊu nãi riªng vµ nÒn v¨n häc ViÖt Nam níc ta. * §o¹n trÝch:2 líp ®Çu cña håi 4 ?Vị trí đoạn trích đợc học? 3. ThÓ lo¹i : KÞch - Lµ mét trong 3 lo¹i h×nh v¨n häc(Tù ?Em biÕt g× vÒ thÓ lo¹i kÞch qua c¸c sù, tr÷ t×nh, kÞch) thuéc lo¹i h×nh s©n đoạn trích đợc học ? khÊu. Gi¸o viªn bæ sung thªm. - Ph¬ng thøc thÓ hiÖn : + Bằng ngôn ngữ trực tiếp (đối thoại, độc thoại). + Bằng cử chỉ hành động của nhân vật. - Phản ánh đời sống qua mâu thuẫn, xung đột thể hiện ra hành động kịch. - C¸c thÓ lo¹i cña kÞch gåm : + KÞch h¸t(ChÌo, tuång .... )-> ca kÞch. +KÞch th¬. + KÞch nãi: bi kÞch, hµi kÞch..... - CÊu tróc: håi, líp, (c¶nh), thêi gian, kh«ng gian trong kÞch. 4. Tãm t¾t. Häc sinh tãm t¾t t¸c phÈm theo SGK. Giáo viên hớng dẫn cách đọc. Học sinh 5. Đọc. đọc phân vai 2 lớp kịch đầu. Gi¸o viªn tãm t¾t líp cßn l¹i. ?Thuật lại diễn biến, sự việc, hành động trong líp kÞch. Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích văn b¶n. ?C¸c líp kÞch gåm c¸c nh©n vËt nµo? Nh©n vËt nµo lµ nh©n vËt chÝnh. ?H·y chØ ra t×nh huèng bÊt ngê, gay cÊn mµ t¸c gi¶ x©y dùng trong c¸c líp kÞch ?T×nh huèng Êy cã t¸c dông g× trong việc thể hiện xung đột và phát triển hành động kịch?. II. Ph©n tÝch: 1. T×nh huèng kÞch: - Gay cÊn, bÊt ngê: Khi Th¸i, Cöu bÞ Ngọc truy đuổi chạy vào đúng nhà Th¬m ( Ngäc).. -> Bộc lộ rõ xung đột kịch và có tác dụng thúc đẩy hành động kịch : Buộc nh©n vËt Th¬m ph¶i cã chuyÓn biÕn thái độ, dứt khoát đứng về phía cách m¹ng...... ? Vai trß cña nh©n vËt Th¬m trong líp 2. Nh©n vËt Th¬m: * Hoµn c¶nh: kÞch? (Nh©n vËt chÝnh) ? Hoàn cảnh của Thơm trong lớp kịch - Cha, em trai đã hy sinh. - MÑ th× ho¸ ®iªn bá ®i lang thang . nh thÕ nµo? - Cßn mét ngêi th©n duy nhÊt lµ Ngäc (chång ). -> C« nghi ngê chång nhng vÉn hy väng chång m×nh kh«ng xÊu xa nh thÕ. * T©m tr¹ng: ?Hãy phân tích tâm trạng và hành động - Thơm day dứt, ân hận bao nhiêu về.

<span class='text_page_counter'>(262)</span> cña nh©n vËt Th¬m? Học sinh đọc lời tự trách của nhân vật Th¬m qua líp kÞch. Học sinh đọc lời đối đáp của Thơm với Ngäc thÓ hiÖn sù nghi ngê cña c«. ? Đánh giá của em về hành động của Th¬m?. ? Nhân vật Thơm đã có chuyển biến gì trong líp kÞch nµy . ?Qua nh©n vËt Th¬m t¸c gi¶ muèn khẳng định điều gì? ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Th¬m.. c¸i chÕt cña cha, em trai vµ mÑ th× næi nghi ngê chång l¹i chång chÊt bÊy nhiªu mÆc dï Ngäc rÊt chiÒu c«. * Thái độ với chồng: - B¨n kho¨n, nghi ngê chång lµm viÖt gian. - T×m c¸ch dß xÐt . - Cè nÝu chót hy väng vÒ chång ....... * Hành động: - Che dÊu Th¸i, Cöu (hai chiÕn sÜ c¸ch m¹ng) ngay trong buång cña m×nh . - Khôn ngoan, che mắt Ngọc để bảo vệ cho hai chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. => Chøng tá c« lµ ngêi cã b¶n chÊt trung thùc, lßng tù träng, nhËn thøc vÒ cách mạng nên đã biến chuyển thái độ, đứng hẳn về phía cách mạng. => §èi diÖn víi sù thËt ( Ngäc lµ mét kẻ tay sai, phản động ), cô đã dứt khoát đứng về phái cách mạng. => Tác giả đã khẳng định : Cuộc đấu tranh cách mạng ngay cả khi bị đàn áp khèc liÖt c¸ch m¹ng còng kh«ng thÓ bÞ tiªu diÖt, vÉn cã thÓ thøc tØnh quÇn chóng, c¶ víi nh÷ng ngêi ë vÞ trÝ trung gian nh Th¬m.. 3 . Nh©n vËt Ngäc: - §îc béc lé qua nh÷ng ng«n ng÷, th¸i ?Bằng thủ pháp nào, tác giả đã để cho độ, hành động nhân vật. - Ham muốn địa vị, tiền tài, quyền lực. nh©n vËt Ngäc béc lé b¶n chÊt cña y? ->Lµm tay sai cho giÆc. §ã lµ b¶n chÊt g×? => Tên Việt gian bán nớc đê tiện, đáng ? Đánh giá và nêu cảm nhận của em về khinh, đáng ghét. 3. Nh©n vËt Th¸i, Cöu ( chiÕn sÜ c¸ch nh©n vËt nµy? m¹ng ). ? Nh÷ng nÐt næi râ trong t×nh c¶m cña - Th¸i: b×nh tÜnh, s¸ng suèt. - Cöu: h¨ng h¸i, nãng n¶y. Th¸i vµ Cöu lag g×? => Những chiến sĩ cách mạng kiên cờng, trung thành đối với tổ quốc, cách mạng, đất nớc....... Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kếtluyện tập. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt viÕt kÞch cña NguyÔn Huy Tëng. ? Nªu nÐt chÝnh vÒ néi dung cña líp kÞch. Học sinh đọc ghi nhớ SGk. Học sinh đọc phân vai . Hoạt động 4: Hớng dẫn học ở nhà - Lµm bµi tËp 2 phÇn luyÖn tËp. - Häc kÜ bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. III. Tæng kÕt-LuyÖn tËp. 1. NghÖ thuËt: C¸ch t¹o dùng t×nh huống, sử dụng ngôn ngữ đối thoại, nghÖ thuËt biÓu hiÖn t©m lÝ vµ tÝnh c¸ch nh©n vËt. 2. Néi dung: ThÓ hiÖn diÔn biÕn néi t©m nh©n vËt Th¬m - cã chång theo giặc- đứng hẳn về phía cách mạng. 3 . Ghi nhí : SGK. 4. §ãng kÞch ..

<span class='text_page_counter'>(263)</span> TiÕt : 161 - 162 Tæng kÕt tËp lµm v¨n. A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn và nắm vững các kiểu văn bản đã học từ lớp 6-lớp 9 phân biệt các kiểu văn bản và nhận biết sự phối hợp của chúng trong thực tiễn làm văn . Biết đọc các kiểu văn bản theo đặc trng. - Phân biệt kiểu văn bản và thể loại văn học. Viết đợc văn bản cho phù hợp. B. ChuÈn bÞ : B¶ng phô. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: I. HÖ thèng ho¸ c¸c kiÓu v¨n b¶n ?Kể tên các kiểu văn bản đã học. ?Nêu phơng thức biểu đạt của các kiểu văn bản đó. ?Cho vÝ dô. Học sinh trả lời, đọc bảng tổng kết ở SGK. Häc sinh th¶o luËn c¸c c©u hái nh SGK. ? So s¸nh tù sù kh¸c miªu t¶ nh thÕ nµo? ?ThuyÕt minh kh¸c tù sù vµ miªu t¶ nh thÕ nµo? ?NghÞ luËn kh¸c ®iÒu hµnh nh thÕ nµo? ?BiÓu c¶m kh¸c thuyÕt minh nh thÕ nµo? Học sinh cử đại diện trả lời-Các nhóm nhận xét-Giáo viên đa đáp án đúng lên b¶ng phô. ?C¸c kiÓu v¨n b¶n trªn cã thÓ thay thÕ cho nhau kh«ng? V× sao? ?Cã thÓ phèi hîp víi nhau trong mét v¨n b¶n cô thÓ hay kh«ng? LÊy vÝ dô?. * Sù kh¸c biÖt cña c¸c kiÓu v¨n b¶n. - Tù sù : tr×nh bµy sù viÖc. - Miªu t¶: §èi tîng lµ con ngêi, vËt, hiện tợng tái hiện đặc điểm của chúng. - Thuyết minh: Cần trình bày những đối tợng đợc thuyết minh, cần làm rõ về b¶n chÊt bªn trong vµ nhiÒu ph¬ng diÖn cã tÝnh kh¸ch quan. - NghÞ luËn: Bµy tá quan ®iÓm. - BiÓu c¶m: C¶m xóc.. * Ph©n biÖt c¸c thÓ lo¹i v¨n häc vµ Gi¸o viªn chia nhãm cho häc sinh lµm kiÓu v¨n b¶n. 1. V¨n b¶n tù sù vµ thÓ lo¹i v¨n häc c©u hái 5,6,7. Häc sinh th¶o luËn nhãm, t×m hiÓu nÐt tù sù . - Gièng: KÓ vÒ sù viÖc. đặc trng của kiểu văn bản trong TLV kh¸c víi thÓ lo¹i v¨n häc t¬ng øng (cho - Kh¸c: + V¨n b¶n tù sù: XÐt h×nh thøc, ph¬ng vÝ dô). thøc. Häc sinh tr×nh bµy vµo b¶ng phô. +ThÓ lo¹i tù sù : §a d¹ng ( TruyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, kÞch.......) - TÝnh nghÖ thuËt trong t¸c phÈm tù sù: Cèt truyÖn+ nh©n vËt + sù viÖc + kÕt cÊu. 2. KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m vµ thÓ lo¹i tr÷ t×nh. - Giống: Chứa đựng cảm xúc-> tình cảm chủ đạo. - Kh¸c: + V¨n b¶n biÓu c¶m: bµy tá c¶m xóc vÒ một đối tợng (văn xuôi). +Tác phẩm trữ tình: đời sống cảm xúc.

<span class='text_page_counter'>(264)</span> Hoạt động 2:. Hoạt động 3: Giáo viên hệ thống đặc điểm 3 kiểu văn b¶n líp 9 . KiÓu v¨n b¶n §Æc ®iÓm Mục đích C¸c yÕu tè t¹o thµnh ( Kh¶ n¨ng kÕt hợp ) đặc điểm c¸ch lµm.. V¨n b¶n thuyÕt minh Ph¬i bµy néi dung s©u kÝn bªn trong đặc trng đối tợng §Æc ®iÓm kh¶ quan của đối tợng Ph¬ng ph¸p ThuyÕt minh : gi¶i thÝch.. P2 của chủ thể trớc vấn đề đời sống (th¬). 3. Vai trß cña c¸c yÕu tè thuyÕt minh, miªu t¶, tù sù trong v¨n nghÞ luËn. + ThuyÕt minh: gi¶i thÝch cho mét c¬ sở nào đó của vấn đề bàn luận. - Tự sự: Sự việc d/c cho vấn đề . - Miªu t¶: II. TËp lµm v¨n trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS. - §äc- hiÓu v¨n b¶n->häc c¸ch viÕt tèt. - §äc. III. C¸c kiÓu v¨n b¶n häc ë líp 9 .. V¨n b¶n tù sù Tr×nh bµy sù viÖc Sù viÖc, nh©n vËt Giíi thiÖu, tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc theo tr×nh tù nhất định .. V¨n b¶n nghÞ luËn Bµy tá quan ®iÓm, nhận xét, đánh giá vÒ vai trß. LuËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng. - HÖ thèng lËp luËn. - KÕt hîp miªu t¶, tù sù .. Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà. - Ôn lại toàn bộ kiến thức trọng tâm đã học ở lớp 9. - ChuÈn bÞ so¹n bµi : T«i vµ chóng ta . TiÕt : 163. Tr¶ bµi kiÓm tra V¨n, TiÕng viÖt.

<span class='text_page_counter'>(265)</span> TiÕt : 164 - 165. T«i vµ chóng ta Lu Quang Vò A. Mục tiêu cần đạt : - Cảm nhận đợc tính cách của các nhân vật tiêu biểu Hoàng Việt, Nguyễn Chính, từ đó thấy đợc cuộc đấu tranh gay gắt giữa những con ngời mạnh dạn đổi míi, cã tinh thÇn d¸m nghÜ, d¸m lµm, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm víi nh÷ng kÎ mang t tëng b¶o thñ, l¹c hËu trong sù chuyÓn m×nh m¹nh mÏ cña x· héi ta. - Hiểu thêm đặc điểm thể loại kịch nh viết về cách tạo tình huống, phát triển mâu thuẫn, cách diễn tả hành động và sử dụng ngôn ngữ. B. ChuÈn bÞ : Đọc, xem phần kịch đã quay phim. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 :Hớng dẫn tìm hiểu chung. Học sinh đọc chú thích. Gi¸o viªn giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶.. Gi¸o viªn giíi thiÖu bèi c¶nh hiÖn thùc đất nớc sau 75-80. Giíi thiÖu vÒ vë kÞch . ? Xác định các nhân vật chính, phụ? §äc ph©n vai . ? Xác định nội dung của đoạn trích.. Hoạt động 2: Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ khung c¶nh tríc đó của xí nghiệp T.Lợi để học sinh hiểu t×nh huèng kÞch ë c¶nh 3. ? Trong kÞch cã hai tuyÕn nh©n vËt, h·y chỉ ra những tuyến nhân vật đó?. ?ChØ râ m©u thuÉn c¬ b¶n gi÷a hai tuyÕn ë nh÷ng mÆt nµo trong mèi quan hÖ c«ng viÖc ®iÒu hµnh tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lÝ trong xÝ nghiÖp . ? Sự xung đột đó là biểu hiện mối quan hÖ gi÷a nh÷ng t tëng kh¸c nhau nh thÕ nµo?. I. T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: - Nhµ th¬, nhµ s¸ng t¸c kÞch trëng thành từ quân đội. - Đặc điểm kịch : Đề cập đến thời sự nóng hổi trong cuộc sống đơng thời-> Xã hội đang đổi mới mạnh mẽ. 2. T¸c phÈm: 9 c¶nh - TrÝch trong "TuyÓn tËp kÞch". - C¶nh 3. 3. §äc-t×m hiÓu chó thÝch. a,§äc, t×m hiÓu chó thÝch. b,§¹i ý: Cuộc đối thoại gay gắt, công khai đầu tiªn gi÷a hai tuyÕn mËt diÔn ra trong phòng làm việc của Giám đốc Hoàng ViÖt. II. Ph©n tÝch : 1. T×nh huèng kÞch vµ nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n. - T×nh tr¹ng ngng trÖ s¶n xuÊt ë xÝ nghiệp đòi hỏi có cách giải quyết táo b¹o. -> Giám đốc Hoàng Việt quyết điịnh c«ng bè kÕ ho¹ch s¶n xuÊt më réng vµ ph¬ng ¸n lµm ¨n míi. => Tuyªn chiÕn víi c¬ chÕ qu¶n lý, ph¬ng thøc tæ chøc lçi thêi mµ NguyÔn ChÝnh vµ Tr¬ng lµ tiªu biÓu. - Xung đột (mâu thuẫn) cơ bản giữa hai tuyÕn. Hoµng ViÖt vµ Phßng tæ chøc lao S¬n động, tài vụ, quản đốc phân xởng. -T tởng tiên tiến Phó Giám đốc d¸m nghÜ, d¸m -T tëng b¶o thñ,.

<span class='text_page_counter'>(266)</span> lµm.. m¸y mãc. §äc c¶nh kÞch Ên tîng cña em vÒ nh÷ng nh©n vËt nµo?. => Më réng quy m« s¶n xuÊt ph¶i cã nhiều đổi thay mạnh mẽ, đồng bộ. 2. Nh÷ng nh©n vËt tiªu biÓu: (Häc sinh th¶o luËn tõng nh©n vËt). a, Giám đốc Hoàng Việt. + Ngời lãnh đạo có tinh thần trách nhiệm cao, năng động, dám nghĩ, dám lµm. + Th¼ng th¾n, trung thùc kiªn quyÕt đấu tranh với niềm tin vào chân lí. b, KÜ s Lª S¬n. + Có năng lực, trình độ chuyên môn giái, g¾n bã nhiÒu n¨m cïng xÝ nghiÖp. + S½n sµng cïng Hoµng ViÖt c¶i tiÕn toàn diện hoạt động xí nghiệp. c, Phó giám đốc Chính. + M¸y mãc, b¶o thñ, gian ngoan, nhiÒu m¸nh khoÐ. + Vin vµo c¬ chÕ nguyªn t¾c chèng l¹i sự đổi mới, khéo luồn lọt, xu nịnh. d, Quản đốc phân xởng Trơng. - Suy nghÜ, lµm viÖc nh mét c¸i m¸y. - ThÝch tá ra quyÒn thÕ, h¸ch dÞch víi c«ng nh©n. 3. ý nghÜa cña m©u thuÉn kÞch vµ ?C¶m nhËn cña em vÒ xu thÕ ph¸t triÓn c¸ch kÕt thóc t×nh huèng. và kết thúc của xung đột kịch. - Cuộc đấu tranh giữa hai phái : đổi mới Gi¸o viªn b×nh. vµ b¶o thñ. => Phản ánh tính tất yếu và gay gắt nhng tình huống xung đột nêu trên là vấn đề nóng bỏng của thực tế đời sống sinh động. - Cuộc đấu tranh gay go nhng cái mới sÏ th¾ng v× nã phï hîp víi yªu cÇu thùc tế đời sống, thúc đẩy sự đi lên của xã hội . Họ không đơn độc mà đợc sự ủng hộ của số đông trong xã hội. Hoạt động 3: Học sinh đọc ghi nhớ.. III. Tæng kÕt. - NghÖ thuËt : KÞch víi nh©n vËt tÝnh c¸ch râ nÐt. - Nội dung : Vấn đề đổi mới trong sản xuÊt.. Hoạt động 4: IV. Häc sinh luyÖn tËp. Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tãm t¾t sù ph¸t triÓn cña m©u thuÉm kÞch trong ®o¹n trÝch. ?Sù ph¸t triÓn cña m©u thuÉn kÞch. ?Ph¸t biÓu t×nh c¶m cña em víi mét nh©n vËt trong kÞch. Hoạt động 5: V. Híng dÉn häc ë nhµ. - TËp diÔn kÞch . - ChuÈn bÞ bµi "Tæng kÕt v¨n häc" ..

<span class='text_page_counter'>(267)</span> Ngµy...... th¸ng........ n¨m 200....... TiÕt : 166 - 167.. Tæng kÕt v¨n häc. Ngµy...... th¸ng........ n¨m 200.. TiÕt : 168. «n tËp kiÓm tra häc kú II - Thi theo đề của Phòng và Sở giáo dục. - Đề và đáp án có trong tập hồ sơ. Ngµy ......... th¸ng......... n¨m 200....... TiÕt:169 - 170 Tæng kÕt v¨n häc níc ngoµi A. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh tæng kÕt, «n tËp mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nh÷ng v¨n b¶n v¨n học nớc ngoài đã đợc học trong 4 năm ở cấp THCS bằng cách hệ thống hoá . B. ChuÈn bÞ : M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: Hớng dẫn học sinh lập bảng thống kê theo mẫu . ST T 1 2 3 4 5 6 7. 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19. Tªn t¸c phÈm (§o¹n trÝch) Buæi häc cuèi cïng Lßng yªu níc Xa ng¾m th¸c nói L C¶m nghÜ ....... tÜnh Bµi ca nhµ ..... ph¸ NgÉu nhiªn ....... quª §¸nh nhau víi cèi xay giã C« bÐ b¸n diªm ¤ng Giuèc ®anh mÆc lÔ phôc Hai c©y phong ChiÕc l¸ cuèi cïng §i bé ngao du Cè h¬ng Những đứa trẻ Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang Con chã BÊc Bè cña Xi-m«ng M©y vµ Sãng Chã Sãi vµ Cõu trong th¬ ngô ...... LaPh«ng-ten. T¸c gi¶. Níc. ThÕ kØ. ThÓ lo¹i. A. Đô - đê E- ren - bua LÝ B¹ch LÝ B¹ch §ç Phñ H¹ Tri Ch¬ng XÐc-Van-TÐc. Nga Nga Trung Quèc Trung Quèc Trung Quèc Trung Quèc T©y Ban Nha. TruyÖn ng¾n KÝ Th¬ Th¬ Th¬ Th¬ TiÓu thuyÕt. An-§Ðc-Xen M«-Li-e. §an M¹ch Ph¸p. XIX XIX Đời đờng Đời đờng Đời đờng Đời đờng Nöa cuèi TK XVIII nöa ®Çu TK XIX XIX XVII. Ai-ma t«p ¥-Hen-ri Ru-X« Lç TÊn M.Go-r¬-ki §i-Ph«. Nga Mü Ph¸p Trung Quèc Liªn X«(cò) Anh. XX XX XVIII XX XX XVIII. TruyÖn ng¾n TruyÖn ng¾n TiÓu thuyÕt TruyÖn ng¾n TiÓu thuyÕt TiÓu thuyÕt. Lân-đơn M«-pa-x¨ng Ta-Go H. Ten. Mü Ph¸p Ên §é Ph¸p. XX XIX XX XIX. TiÓu thuyÕt TiÓu thuyÕt Th¬ NghÞ luËn. TruyÖn ng¾n KÞch.

<span class='text_page_counter'>(268)</span> Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu híng dÉn häc sinh ®iÒn c¸c th«ng tin nh b¶ng trªn . Hoạt động 2: II. Kh¸i qu¸t nh÷ng néi dung chñ yÕu. Học sinh đọc yêu cầu bài tập 4 SGK . Học sinh làm việc theo nhóm . Các nhóm cử đại diện trình bày, lớp nhận xét, giáo viên bổ sung. * Nh÷ng néi dung chñ yÕu: 1. Nh÷ng s¾c th¸i vÒ phong tôc, tËp qu¸n cña ngêi d©n téc, ngêi Ch©u lôc trªn thế giới : Cây bút thần, Ông Lão đánh cá ........., Bố của Xi mông. 2. Thiªn nhiªn vµ t×nh yªu thiªn nhiªn : §i bé ngao du, Hai c©y phong, Lßng yªu níc, Xa ng¾m th¸c nói L ...... 3. Th«ng c¶m víi nh÷ng sè phËn nh÷ng ngêi nghÌo khæ, kh¸t väng gi¶i phãng ngêi nghÌo (Bµi ca nhµ tranh.........., Em bÐ b¸n diªm, ChiÕc l¸ cuèi cïng, Cè h¬ng ..... ) 4. Híng tíi c¸i thiÖn, ghÐt c¸i ¸c, c¸i xÊu: C©y bót thÇn ....... 5. Tình yêu làng xóm, quê hơng, tình yêu đất nớc : Cố hơng, Cảm nghĩ ......, Lßng yªu níc ....... Hoạt động 3: III. Những nét nghệ thuật đặc sắc. Giáo viên cho học sinh trao đổi, học sinh trả lời, Giáo viên bổ sung. 1. TruyÖn d©n gian : NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, trÝ tëng tîng, c¸c yÕu tè hoang đờng ( so sánh với một số truyện dân gian Việt Nam) 2. VÒ th¬: - Nét đặc sắc của 4 bài thơ Đờng( ngôn ngữ, hình ảnh, hám súc, biện pháp tu tõ..... ) - Nét đặc sắc của thơ tự do (Mây và Sóng) - So s¸nh víi th¬ ViÖt Nam 3. VÒ truyÖn : -Cèt truyÖn vµ nh©n vËt -YÕu tè h cÊu -Miªu t¶, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn trong truyÖn. 4. VÒ nghÞ luËn: -NghÞ luËn x· héi vµ nghÞ luËn v¨n häc . -HÖ thèng lËp luËn(luËn ®iÓm,luËn cø, luËn chøng) -YÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m, thuyÕt minh hay nghÞ luËn. 5. VÒ kÞch: Mâu thuẫn kịch, ngôn ngữ, hành động kịch . Hoạt động 4: IV. LuyÖn tËp Giáo viên ra một sốđề văn học nớc ngoài cho học sinh làm ở nhà. Hoạt động 5: Hớng dẫn học ở nhà. - N¾m hÖ thèng v¨n häc níc ngoµi, lµm bµi tËp vÒ v¨n häc níc ngoµi. - ChuÈn bÞ bµi : Tæng kÕt TLV. So¹n bµi "B¾c S¬n". Ngµy ..... th¸ng......... n¨m 200....... TiÕt : 171 – 172 KiÓm tra häc k× II - Thi theo đề của Phòng và Sở giáo dục. - Đề và đáp án có trong tập hồ sơ. TiÕt:173 - 174 Th (§iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái. A. Mục tiêu cần đạt : - HiÓu trêng hîp viÕt th (®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái ..

<span class='text_page_counter'>(269)</span> - BiÕt c¸ch viÕt th(®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái. - Vận dụng để viết th (điện) trong cuộc sống, sinh hoạt, học tập. B. ChuÈn bÞ: B¶ng phô. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: Học sinh đọc ví dụ 1 SGK về 5 trờng hîp cÇn viÕt th(®iÖn) . Häc sinh t×m thªm vÝ dô. ?Mục đích và tác dụng của viết th (®iÖn).. I. Nh÷ng trêng hîp cÇn viÕt th (®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái. - C¸c trêng hîp cÇn viÕt th, ®iÖn (SGK) . - Bµy tá lêi chóc mõng hoÆc th«ng c¶m tíi c¸ nh©n hay tËp thÓ .. Hoạt động 2:. II. C¸ch viÕt th, ®iÖn chóc mõng vµ th¨m hái.. Giáo viên cho học sinh đọc văn bản và nh÷ng yªu cÇu c©u hái trong SGK môc II (bµi tËp 1+2) . Häc sinh tr¶ lêi-Gi¸o viªn nhËn xÐt bæ sung. Học sinh đọc ghi nhớ SGK. Hoạt động 3. Häc sinh lÇn lît lµm c¸c bµi tËp trong SGK.. TiÕt :175. - Nêu đợc lý do (chúc mừng thăm hỏi) mong muèn ®iÒu tèt lµnh . - ViÕt ng¾n gän, sóc tÝch víi t×nh c¶m ch©n t×nh. * Ghi nhí : SGK. III. LuyÖn tËp. - T×nh huèng viÕt th (®iÖn) chóc mõng: a, b, d, e. - T×nh huèng cÇn viÕt th (®iÖn) th¨m hái: c.. Tr¶ bµi kiÓm tra häc kú II - Đề và đáp án có trong tập hồ sơ..

<span class='text_page_counter'>(270)</span>