SIEU AM SAN m tran le vinh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.59 MB, 102 trang )

(1)c¸c bÖnh lý nang - u vïng x¬ng hµm BS NguyÔn TiÕn H¶i BS Lª TuÊn Linh.

(2) h×nh X quang b×nh thêng.

(3) h×nh X quang b×nh thêng.

(4)

(5) tæn th¬ng d¹ng nang – gi¶ nang vïng x¬ng hµm.

(6) Ph©n lo¹i Tæn th¬ng d¹ng nang  1. 2. 3. 4.  1. 2. 3. 4. 5.. Nguån gèc tõ r¨ng: Nang ch©n r¨ng Nang bªn ch©n r¨ng Nang sãt Nang tõ mÇm r¨ng: nang tiªn ph¸t, nang keratine, nang tói th©n r¨ng, nang quanh th©n r¨ng Nguån gèc kh«ng tõ r¨ng: Nang khe Nang mòi – khÈu c¸i Nang èng r¨ng cöa Nang r¨ng cöa bªn C¸c h×nh gi¶ nang.

(7) C¸c bÖnh lý nang vµ gi¶ nang vïng hµm 1. Nang do r¨ng. 1.1. Nang ch©n r¨ng:  . . Nang ch©n r¨ng (Radicular cyst) Nang bªn ch©n r¨ng (Lateral radicular hay periodontal cyst) (hµm trªn hoÆc hµm díi, ®iÓn h×nh hoÆc kh«ng ®iÓn h×nh). Nang sót (Residual cyst): nang răng phát hiện đợc ë mét vïng kh«ng cã r¨ng cã thÓ do sau nhæ r¨ng cßn sãt nang, còng cã thÓ do tÕ bµo biÓu m« cßn sãt sau nhæ r¨ng bÞ kÝch thÝch t¹o nang hoÆc sau ®iÒu trị phẫu thuật lấy nang không triệt để....

(8) Nang ch©n r¨ng 1.VÞ trÝ: thêng ph¸t triÓn xung quanh chãp r¨ng (nang ch©n r¨ng) hoÆc phÝa bªn ch©n r¨ng quanh lç èng tuû phô (nang bªn ch©n r¨ng) cña mét r¨ng bÖnh lý.

(9) Nang ch©n r¨ng ®iÓn h×nh.

(10) Nang ch©n r¨ng nhá.

(11) Nang ch©n r¨ng lín.

(12) Nang bªn ch©n r¨ng kh«ng ®iÓn h×nh.

(13) Nang sãt.

(14) C¸c bÖnh lý nang vµ gi¶ nang vïng hµm mÆt. 1.2. Nang tõ mÇm r¨ng (Dentigerous cyst) Nang tiªn ph¸t (Primordial cyst)  Thêng ë vÞ trÝ cña mÇm r¨ng 38, 48.  H×nh ¶nh Xquang: khuyÕt x¬ng trßn, giíi h¹n râ, cã 1 hay nhiÒu thuú, vÞ trÝ thiÕu r¨ng. Nang keratine (Keratocyst)  Thêng ë vÞ trÝ r¨ng hµm hoÆc r¨ng nanh  H×nh ¶nh Xquang: thêng lín, nhiÒu thïy, thæi vá vµ không phá vỡ vỏ xơng, đè đẩy cấu trúc xung quanh.

(15) Nang tiªn ph¸t vÞ trÝ hay gÆp cña Nang tiªn ph¸t.

(16) Sơ đồ hóa hình ảnh nang tiên phát.

(17) Nang tiªn ph¸t.

(18) Nang keratine.

(19) C¸c bÖnh lý nang vµ gi¶ nang vïng hµm mÆt   . . C¸c nang th©n r¨ng: sau t¹o men Nang quanh th©n r¨ng (Pericoronal cyst): Thêng ë r¨ng nanh hµm trªn, r¨ng kh«n, r¨ng nanh hµm díi,… Trªn h×nh ¶nh X quang cã h×nh cÊu tróc nang bäc lÊy th©n r¨ng cña r¨ng ngÇm tõ vÞ trÝ cæ r¨ng, trong khi ch©n r¨ng n»m ngoµi nang..

(20) Nang quanh th©n r¨ng.

(21) C¸c bÖnh lý nang vµ gi¶ nang vïng hµm mÆt. . Nang tói th©n r¨ng (Follicular cyst): X quang cã h×nh nang trong cã r¨ng mäc ngÇm vµ ch©n r¨ng cha h×nh thµnh..

(22) Nang tói th©n r¨ng.

(23) C¸c bÖnh lý nang vµ gi¶ nang vïng hµm mÆt. 2. Nang kh«ng do r¨ng (non odontogenic cyst) 2.1. Nang khe (Fissural cyst): gåm nang gi÷a hµm trªn vµ nang giữa hàm dới, gặp ở đờng giữa của xơng hàm trên hoÆc hµm x¬ng hµm díi, nÕu lµ nang gi÷a hµm trªn th× nang n»m ë tríc lç èng r¨ng cöa 2.2. Nang èng r¨ng cöa: H×nh s¸ng kh«ng c¶n quang cña nang thay thª vµo h×nh ¶nh b×nh thêng cña lç èng r¨ng cöa.

(24) C¸c bÖnh lý nang vµ gi¶ nang vïng hµm mÆt 2. Nang kh«ng do r¨ng (non odontogenic cyst). 2.3. Nang r¨ng cöa bªn (Globulo maxillary cyst): lµ c¸c cÊu tróc nang n»m gi÷a c¸c ch©n r¨ng cöa bªn cßn sèng 2.4. Nang mòi khÈu c¸i (Nasopalatine cyst): thêng xuÊt hiÖn cÊu tróc nang n»m ë tríc h¬n so víi nang gi÷a hµm trªn nªn ®Èy r¨ng cöa tríc sang hai bªn nhiÒu h¬n trªn h×nh ¶nh Xquang.

(25) Nang mòi khÈu c¸i vµ nang khe (gi÷a xht) A- Nang mòi – khÈu c¸i. B – Nang khe gi÷a XHT.

(26) Nang mòi khÈu c¸i.

(27) Nang khe (gi÷a x¬ng hµm trªn).

(28) Nang r¨ng cöa bªn.

(29) Nang r¨ng cöa bªn.

(30) C¸c bÖnh lý nang vµ gi¶ nang vïng hµm mÆt. 3. C¸c h×nh gi¶ nang 3.1. Nang đơn độc (Simple bone cyst): thờng gọi là nang chÊn th¬ng v× 50% cã tiÒn sö sang chÊn 3.2. Nang ph×nh m¹ch (Aneurysmal bone cyst): khã phân biệt đợc với nang đơn độc trên hình ảnh X quang, thêng tiÕn triÓn nhanh, ë trÎ lín. 3.3. KhuyÕt x¬ng cña Stafne.

(31) vị trí thờng gặp của nang đơn độc.

(32) Nang đơn độc.

(33) KhuyÕt x¬ng cña stafne.

(34) KhuyÕt x¬ng cña stafne.

(35) C¸c tæn th¬ng u vïng x¬ng hµm  • •  . 1. U x¬ng hµm do r¨ng U biÓu m« do r¨ng: U men (Ameloblastoma) C¸c u nguån gèc trung m«: u nhµy, u cement, u r¨ng 2. U x¬ng hµm kh«ng do r¨ng 3. C¸c u ¸c tÝnh x¬ng hµm: sarcome x¬ng, sarcome Ewing, di c¨n..

(36) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng đại cơng: . . . Cã nguån gèc tõ tæ chøc tiÒn t¹o r¨ng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®a sè lµ lµnh tÝnh (mét sè cã kh¶ n¨ng tho¸i ho¸ ¸c tÝnh). U ph¸t triÓn chËm vµ thêng chØ biÓu hiÖn l©m sµng khi khối u to, gây ra biến dạng hoặc không đối xứng x¬ng mÆt => thêng ph¸t hiÖn muén hoÆc do t×nh cê. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau chñ yÕu do nguån gèc ph«i thai cña tæ chøc t¹o u..

(37) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng.  U biÓu m« do r¨ng  U men (Ameloblastoma): §¹i c¬ng:  Lµ lo¹i u thêng gÆp nhÊt cña x¬ng hµm.  Ph¸t hiÖn thêng muén ë kho¶ng 30-40 tuèi  §a sè lµnh tÝnh nhng nguy c¬ t¸i ph¸t cao  Thêng gÆp ë hµm díi (80%) vµ ë vïng gãc hµm..

(38) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng. H×nh ¶nh X quang:  Là hình khuyết xơng không đồng nhất, cấu tạo bởi nhiÒu khoang víi c¸c v¸ch ng¨n m¶nh vµ râ nÐt vµ líp vá máng t¹o h×nh ¶nh nh nhiÒu “bät xµ phßng”.  Còng cã thÓ cã h×nh ¶nh gièng nh tæ ong víi c¸c æ tiªu x¬ng trßn vµ c¸c v¸ch ng¨n dµy.  Cã khi díi d¹ng thÓ mét buång gièng h×nh ¶nh nang x¬ng hµm víi bê viÒn râ nÐt.  RÊt thêng gÆp h×nh ¶nh mét r¨ng ngÇm bÞ ®Èy n»m s¸t thµnh khèi tæn th¬ng còng nh h×nh ¶nh tiªu ch©n c¸c r¨ng l©n cËn..

(39) VÞ trÝ thêng gÆp cña u men x¬ng hµm.

(40) h×nh ¶nh u men x¬ng hµm díi ®iÓn h×nh.

(41) U men x¬ng hµm díi víi tæn th¬ng d¹ng tæ ong.

(42) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng. . C¸c lo¹i u r¨ng nguæn gèc tõ l¸ ph«i gi÷a. U nhÇy do r¨ng: §¹i c¬ng:  Lµ lo¹i u lµnh tÝnh xuÊt ph¸t tõ nô cña mét mÇm r¨ng, thêng ë løa tuæi 20-30,tØ lÖ ngang nhau ë hai giíi  XuÊt hiÖn ë c¶ hµm trªn vµ hµm díi nhng phÇn lín ë hµm díi. H×nh ¶nh Xquang:  Không đặc hiệu  Thêng cã h×nh ¶nh tiªu x¬ng víi nhiÒu v¸ch ng¨n d¹ng bät xµ phßng nh u men, tæn th¬ng còng g©y ra sù ®Èy lïi c¸c r¨ng vÒ phÝa ngo¹i vi..

(43) h×nh ¶nh u nhµy do r¨ng.

(44) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng. C¸c lo¹i u cement(Cementoma hay u x¬ng r¨ng): .    . Loại này thờng xuất hiện trên một răng bình thờng đã đợc hình thành, một số loại trong nhóm này đợc xếp vµo lo¹i tæn th¬ng lo¹n s¶n h¬n lµ tæn th¬ng u. Mét sè lo¹i u cement: Lo¹n s¶n cement quanh chãp r¨ng C¸c u cement non lµnh tÝnh U x¬ cement: H×nh ¶nh Xquang khã ph©n biÖt víi cementoblastome.

(45) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng  .  . . . Lo¹n s¶n cement quanh chãp r¨ng: Thêng gÆp ë phô n÷ trung niªn, hay gÆp ë vïng cöa hàm dới, phẫu thuật triệt để không tái phát H×nh ¶nh Xquang: chia thµnh 3 giai ®o¹n tiÕn triÓn: Giai ®o¹n x¬ ho¸ víi h×nh s¸ng giíi h¹n ë quanh cuèng, khã ph©n biÖt víi mét nang ch©n r¨ng Giai ®o¹n b¾t ®Çu can xi ho¸: xuÊt hiÖn nh÷ng chấm cản quang không đều. Giai ®o¹n cuèi biÓu hiÖn lµ mét khèi trßn c¶n quang đậm và khá đồng nhất.

(46) h×nh ¶nh c¸c giai ®o¹n cña lo¹n s¶n cement quanh chãp r¨ng.

(47) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng  C¸c u cement non lµnh tÝnh (Cementoblastome) .  . . . Lo¹i nµy thêng gÆp ë tuæi 20-30, nhiÒu h¬n ë nam giíi, hay gÆp ë vïng r¨ng hµm nhá vµ hµm lín cña hµm díi H×nh ¶nh Xquang Là khối cản quang đậm độ khác nhau tuỳ thuộc giai ®o¹n tiÕn triÓn, giíi h¹n râ xuÊt hiÖn ë quanh mét ch©n r¨ng hµm lín Giai đoạn điển hình là hình cản quang đậm, đồng nhất và bao quanh bởi viền sáng đều ở ngoại vi. §«i khi khèi u cã biÓu hiÖn nhiÔm khuÈn do viªm nhiÔm tõ c¸c tæ chøc l©n cËn..

(48) H×nh ¶nh c¸c giai ®o¹n cña u cement non lµnh tÝnh.

(49)

(50) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng. U x¬ men (Fibrome ameloblastique) .  . . Lµ lo¹i u men hçn hîp thêng gÆp nhÊt, thêng gÆp nhÊt ë kho¶ng trªn díi 10 tuæi. Hình ảnh Xquang: không đặc hiệu Giai ®o¹n sím cã thÓ thÊy h×nh ¶nh tæn th¬ng dùa trªn mÆt nhai gièng nh h×nh d¹ng mét c¸i mò. §a sè ph¸t hiÖn muén víi mét kÝch thíc lín, ph¸ hñy x¬ng réng víi mét r¨ng ngÇm kÌm theo, rÊt khã ph©n biÖt víi nhiÒu lo¹i u nang kh¸c hoÆc u men Ameloblastome..

(51) h×nh ¶nh c¸c giai ®o¹n cña u x¬ men.

(52)

(53) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng. U r¨ng (Odontoma) .   . U răng đợc coi nh là kết quả của một sự phát triển bất thêng h¬n lµ mét khèi u thùc sù, cã thÓ phÉu thuËt triệt để không tái phát. Tuỳ thuộc và sự biệt hoá của tæn th¬ng Chia hai lo¹i: U r¨ng phøc hîp (Complex odontoma) U r¨ng ®a hîp (Compound odontoma).

(54) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng.  . . . U r¨ng phøc hîp (Complex odontoma) VÞ trÝ thêng gÆp: vïng r¨ng kh«n (ë nam) vµ vïng låi cñ x¬ng hµm trªn (á n÷), VÒ mÆt m« häc tæn th¬ng cÊu t¹o bëi nhiÒu thµnh phÇn cÊu t¹o cña r¨ng nh men, ngµ, cÐment vµ tæ chøc liªn kÕt nhng c¸c thµnh phÇn nµy x¾p xÕp kh«ng cã trËt tù, tÊt c¶ đợc bao bọc trong một vỏ xơ dày. H×nh ¶nh Xquang: do cÊu t¹o nh vËy mµ khèi u cã h×nh ảnh là một đám cản quang tơng đối đồng nhất, bao quanh bởi một viền sáng rõ của vỏ xơ, đôi khi thấy hình bờ viền h×nh r¨ng ca lëm chëm cña khèi c¶n quang ( gÆp nhiÒu h¬n ë n÷), rÊt thêng gÆp h×nh ¶nh r¨ng ngÇm bªn c¹nh tæn th¬ng..

(55) vÞ trÝ thêng gÆp cña u r¨ng (odontome).

(56) u r¨ng phøc hîp.

(57) 1. U lµnh x¬ng hµm do r¨ng.  . . . U r¨ng ®a hîp (Compound odontoma) VÞ trÝ thêng gÆp: vïng r¨ng cöa vµ r¨ng nanh hµm trªn VÒ m« häc: thµnh phÇn cÊu t¹o cña u t¬ng tù nh u r¨ng ®a hîp nhng x¾p xÕp trËt tù h¬n t¬ng tù cÊu t¹o r¨ng b×nh thêng, h×nh thµnh nªn c¸c cÊu tróc r¨ng đơn giản. H×nh ¶nh Xquang còng trªn c¬ së cÊu t¹o m« häc nµy mµ nã cã h×nh ¶nh lµ mét khèi c¶n quang gåm nhiÒu r¨ng nhá râ h×nh d¹ng hoÆc kh«ng râ ( ë d¹ng th« s¬), bao quanh bëi viÒn s¸ng vµ còng thêng kÌm theo h×nh ¶nh r¨ng ngÇm..

(58) H×nh ¶nh u r¨ng ®a hîp.

(59) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG §¹i c¬ng . . Nếu chỉ đơn thuần dựa trên hình ảnh Xquang của tổn thơng không thể đa ra một chẩn đoán chính xác đối víi mét khèi u x¬ng hµm . Sù tham kh¶o vÒ l©m sµng, tuæi, giíi, vÞ trÝ tæn th ¬ng… lµ c¸c th«ng tin quan träng vµ gióp Ých rÊt nhiÒu cho chÈn ®o¸n Xquang..

(60) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG C¸c khèi U lµnh tÝnh.  U cña tæ chøc x¬ng. U x¬ x¬ng ( Ossifying fibroma).    . . Lµ mét trong c¸c lo¹i u x¬ng lµnh tÝnh thêng gÆp nhÊt ë x ¬ng hµm. Tuæi vµ giíi: Thêng ë n÷ , tuæi thiÕu niªn (duíi 15) hoÆc á ngíi trëng thµnh (30-40). VÞ trÝ u tiªn tuú theo tuæi: tuæi trÎ (thêng gÆp h¬n á hµm trªn), ngêi trëng thµnh (thêng gÆp h¬n á hµm díi). Hình ảnh Xquang: Là hình cản quang không đều của tổ chức xơng hoá ở các mức độ khác nhau xen kẽ với những vïng kh«ng hoÆc rÊt Ýt c¶n quang cña tæ chøc x¬, tæn th¬ng gây đè đẩy các cấu trúc của xơng hàm và xoang hàm vỏ x ¬ng máng nhng ranh giíi râ, kh«ng ph¸ vì vá x¬ng. Ph©n biÖt: víi bÖnh lo¹n s¶n x¬ => tæn th¬ng lan to¶ h¬n..

(61) h×nh ¶nh u x¬ x¬ng.

(62) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. Lo¹n s¶n x¬     . BÖnh cã yÕu tè bÈm sinh, thêng ë thiÕu niªn (5-15 tuæi). VÞ trÝ thêng gÆp: Thêng biÓu hiÖn á c¸c x¬ng dµi (nh x¬ng sên, x¬ng đùi, xơng chày), xơng sọ, xơng hàm trên , hàm dới. cã thÓ biÓu hiÖn ë mét x¬ng hoÆc nhiÒu x¬ng ( nÕu ë nhiÒu x¬ng th× tæn th¬ng thêng ë mét bªn cña c¬ thÓ) cã thÓ n»m trong héi chøng Albright ( lo¹n s¶n x¬ phèi hîp víi rèi lo¹n néi tiÕt g©y d¹y th× sím vµ rèi lo¹n s¾c tè lµm da cã nhiÒu vÕt mµu cµ phª s÷a)..

(63) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. Lo¹n s¶n x¬ . . . . H×nh ¶nh Xquang: tæn th¬ng lan to¶ kh«ng râ ranh giíi víi c¸c biÓu hiÖn chÝnh sau: Đảo lộn cấu trúc xơng với mật độ xơng giảm, các ổ khuyết xơng tròn hoặc bầu dục, xen lẫn hình đặc x ¬ng vµ dµy tæ chøc x¬ nh d¹ng b«ng. Tæ chøc x¬ng quanh ch©n r¨ng vµ cuèng r¨ng còng thÊy tæn th¬ng c¶n quang do tiªu x¬ng phèi hîp víi phì đại lớp cement. Biến dạng và phì đại xơng: vỏ xơng bị đẩy phồng..

(64) h×nh ¶nh lo¹n s¶n x¬.

(65) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. BÖnh Paget:  .   . HiÕm gÆp Còn gọi là viêm xơng mạn biến dạng => có thể đợc xếp vào nhóm viêm xơng không đặc hiệu. Thêng ë nguêi ch©u ¢u, tuæi >60. Cã thÓ tæn th¬ng ë mét x¬ng hoÆc nhiÒu x¬ng. Cã thÓ tiÕn triÓn ¸c tÝnh ho¸ thµnh OstÐosarcome..

(66) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG.   . . BÖnh Paget: Vị trí thờng gặp: ở xơng chậu, xơng sọ, xơng đùi, ít gÆp h¬n ë x¬ng hµm vµ gÆp nhiÒu ë x¬ng hµm trªn h¬n x¬ng hµm díi H×nh ¶nh X quang: còng cã c¸c tæn th¬ng chÝnh Phì đại và biến dạng xơng: xơng hàm bị biến dạng ph×nh to. Đảo lộn cấu trúc xơng với các nốt đặc xơng rải rác nh b«ng xen lÉn nh÷ng vïng kh«ng c¶n quang. Trªn c¸c phim th¨m kh¸m vÒ r¨ng thÊy h×nh ¶nh qu¸ s¶n lan toả cement, không còn phân biệt đợc tổ chức quanh r¨ng n÷a.).

(67) bÖnh paget.

(68)

(69) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U x¬ng (OstÐome):  . . . VÞ trÝ thêng gÆp ë vßm sä, thµnh c¸c xoang ( xoang tr¸n, xoang hµm trªn) vµ mét sè vÞ trÝ kh¸c cña x¬ng hµm. Thờng đơn độc nhng có thể nhiều tổn thơng trong bệnh cảnh Gardner( u xơng đa khối + polype đại trực trµng + u nang á da). U cã thÓ ë ngo¹i vi hay vïng trung t©m x¬ng hµm..

(70) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG.  . . . H×nh ¶nh Xquang: NÕu ë ngo¹i vi => lµ khèi x¬ng mäc thªm bê râ nÐt và liên tục với bờ xơng lành, mật độ cản quang tơng đối đồng đều, thờng tạo với bờ xơng lành góc thoải dÇn. Nếu ở trung tâm => tổn thơng có dạng những nốt đặc xơng đậm, mật độ khá đồng nhất. NÕu n»m trong héi chøng Gardner th× trªn h×nh ¶nh X quang biểu hiện nhiều nốt và khối đặc xơng cản quang đậm và khá đồng nhất..

(71) h×nh ¶nh u x¬ng.

(72) U x¬ng thÓ trung t©m.

(73) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U sôn:  . . . VÞ trÝ thêng gÆp: Thêng ë c¸c x¬ng nhá bµn tay, x¬ng sên, x¬ng dµi, hiÕm gÆp ë x¬ng hµm. U sôn cïng víi u nguyªn bµo sôn ( OstÐoblastome) vµ u x ¬ng sôn( OstÐochondrome) nÕu gÆp ë x¬ng hµm th× rÊt hay gặp ở khớp thái dơng hàm trong độ tuổi thiếu niên. Các vị trí khác hay gặp của u sụn là dọc đờng giữa của vïng cöa hµm trªn, vïng r¨ng hµm nhá hµm díi. H×nh ¶nh Xquang: ®iÓn h×nh cã h×nh khuyÕt x¬ng víi ranh giíi râ, cã thÓ cã v¸ch, trong cã c¸c chÊm v«i hãa nhá h×nh ®Çu ghim..

(74) h×nh ¶nh u sôn.

(75) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U x¬ng sôn ( Osteochondrome hay Exostose)  VÞ trÝ thêng gÆp: cßn gäi lµ chåi x¬ng . Thêng gÆp ë cæ sôn t¨ng trëng cña c¸c x¬ng dµi, hiÕm gÆp ë x ¬ng hµm  NÕu ë x¬ng hµm th× vÞ trÝ vµ løa tuæi u tiªn t¬ng tù u sôn (th êng gÆp trªn bÒ mÆt khíp th¸i d¬ng hµm, hiÕm h¬n ë vïng r¨ng hµm nhá hµm díi).  Hình ảnh Xquang là hình mọc thêm xơng xơng mật độ cản quang tơng đối đồng nhất, bờ liên tục với bờ xơng lành, có thể cã c¸c chÊm c¶n quang nÕu thµnh phÇn cÊu t¹o nhiÒu tæ chøc sôn.  TiÕn triÓn: cã kh¶ n¨ng tho¸i ho¸ ¸c tÝnh ( Chondrosarcom)=> h×nh ¶nh Xquang thÊy ph¸ vì vá x¬ng, x©m lÊn phÇn mÒm..

(76) U x¬ng sôn.

(77) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U nguyªn bµo x¬ng (OstÐoblastoma)  . Vị trí thờng gặp: thờng ở cung sau đốt sống, hiếm gÆp ë x¬ng hµm. H×nh ¶nh Xquang: xuÊt hiÖn ë x¬ng hµm víi h×nh ảnh không đặc hiệu là ổ khuyết xơng không rõ ranh giíi, kÝch thíc kho¶ng 2cm, cã thÓ cã v¸ch nhng khã xác định trên Xquang thờng quy, thờng phải nhờ đến sù hç trî cña h×nh ¶nh CLVT. Tæn th¬ng cã thÓ ®Èy lÖch c¸c r¨ng l©n cËn vµ lµm tiªu ch©n r¨ng.

(78) h×nh ¶nh u nguyªn bµo x¬ng.

(79) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U x¬ng d¹ng x¬ng( OstÐome ostÐoide )  Vị trí thờng gặp: ở vỏ của cổ xơng dài nh xơng đùi, x. ¬ng chµy, hiÕm gÆp h¬n ë x¬ng hµm díi víi bÖnh cảnh lâm sàng khá đặc trng ( đau liên tục,dữ dội; đau nhiều lúc nửa đêm về sáng, giảm đau nhanh bằng aspirin).  H×nh ¶nh Xquang: lµ h×nh ¶nh c¶n quang n»m ë trung t©m, bao quanh bëi mét viÒn s¸ng trßn vµ ph¶n ứng đặc xơng rất mạnh ở ngoài cùng.

(80) U x¬ng d¹ng x¬ng.

(81) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U. tÕ bµo khæng lå hay u h¹t tÕ bµo khæng lå:.  VÞ trÝ thêng gÆp: lµ lo¹i u lµnh tÝnh hay gÆp nhÊt ë vïng ®Çu. c¸c x¬ng dµi nhng l¹i rÊt hiÕm gÆp ë x¬ng hµm.  H×nh ¶nh Xquang: cã hai thÓ bÖnh chÝnh:  ThÓ ngo¹i vi: gÆp chñ yÕu ë vïng cöa hµm díi víi biÓu hiÖn gièng nh viªm tæ chøc quanh r¨ng. tæn th¬ng chñ yÕu ë phÇn mÒm => h×nh ¶nh Xquang nghÌo nµn.  Thể trung tâm: gặp chủ yếu ở hàm dới ( đặc biệt vùng răng hµm nhá). Xquang lµ h×nh ¶nh khuyÕt x¬ng víi nhiÒu khoang víi c¸c v¸ch x¬ng máng d¹ng bät xµ phßng víi dÊu hiÖu thæi vá ( vá máng, bÞ ®Èy phång nhng kh«ng ph¸ vì vá)=>RÊt khã ph©n biÖt víi mét sè tæn th¬ng kh¸c nh nang răng lớn, nang đơn độc hay nang phình mạch, đặc biệt là u men => xác định chắc chắn bằng chẩn đoán mô bệnh học..

(82) VÞ trÝ thêng gÆp cña u tÕ bµo khæng lå.

(83) U tÕ bµo khæng lå thÓ trung t©m.

(84)

(85) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U x¬ kh«ng t¹o x¬ng  VÞ trÝ thêng gÆp:  Thêng ph¸t hiÖn t×nh cê ë vá hµnh x¬ng cña x¬ng. dµi.  RÊt hiÕm gÆp ë x¬ng hµm, nÕu gÆp th× thêng gÆp h¬n ë hµm díi  Hình ảnh Xquang : không đặc hiệu, là vùng tiêu x ¬ng, ranh giíi râ, vá x¬ng phång vµ máng( dÊu hiÖu thæi vá), cã thÓ thÊy c¸c v¸ch ë trong vµ lµm tiªu ch©n r¨ng gièng nh u tÕ bµo khæng lå..

(86) h×nh ¶nh u x¬ kh«ng t¹o x¬ng.

(87) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG C¸c khèi U lµnh tÝnh.  U cña tæ chøc tuû x¬ng Nang ph×nh m¹ch:  VÞ trÝ thêng gÆp: chñ yÕu gÆp ë cæ cña c¸c x¬ng dµi  Hình ảnh Xquang: không đặc hiệu, là hình khuyết x¬ng cã v¸ch d¹ng bät xµ phßng, c¸c v¸ch máng đôi khi rất khó nhìn thấy mà phải phát hiện bằng CLVT, tæn th¬ng lín cã thÓ lµm vá x¬ng máng vµ bÞ ®Èy phång ( dÊu hiÖu thæi vá).

(88) h×nh ¶nh nang ph×nh m¹ch.

(89) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. U m¸u x¬ng.  VÞ trÝ thêng gÆp:  HiÕm gÆp, thêng ë x¬ng xèp nh vßm sä, cét sèng. với tổn thơng trên hình ảnh Xquang tơng đối dễ nhËn d¹ng.  BÖnh rÊt Ýt gÆp ë x¬ng hµm, nÕu xuÊt hiÖn thêng u tiªn ë x¬ng hµm díi  H×nh ¶nh Xquang ë x¬ng hµm h×nh ¶nh kh¸ ®a dạng và ít điển hình, đó là hình ảnh tiêu xơng bờ không đều hoặc hình tiêu xơng dạng tổ ong hay d¹ng bät xµ phßng gièng nh u men, c¸c tæn th¬ng lín lµm máng vµ ®Èy låi vá x¬ng (thæi vá).

(90) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. BÖnh m« bµo X:  Gåm nhiÒu thÓ bªnh kh¸c nhau vµ gÆp ë c¸c løa . . . tuæi kh«ng gièng nhau: BÖnh Letterer- Siwe: gÆp ë trÎ < 2tuæi víi biÒu hiÖn cÊp tÝnh toµn th©n, bÖnh tiÕn triÓn nhanh lµm trÎ tö vong sau vµi tuÇn . Bệnh Hand-Schuller-Christian: gặp ở tuổi đến tr êng víi tæn th¬ng låi m¾t phèi hîp víi c¸c khuyÕt xơng sọ và đái tháo đờng BÖnh u h¹t tÕ bµo ¸i toan: lµ thÓ bÖnh hay gÆp h¬n c¶, thêng ë ngêi trëng thµnh cã tuæi..

(91) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. BÖnh u h¹t tÕ bµo ¸i toan:  VÞ trÝ thêng gÆp:  Thêng ë x¬ng sä, x¬ng sên, cét sèng hoÆc c¸c x ¬ng dµi.  Ýt gÆp ë x¬ng hµm vµ u tiªn ë x¬ng hµm díi.  H×nh ¶nh Xquang:  BiÓu hiÖn t¹i x¬ng hµm lµ h×nh ¶nh tiªu x¬ng d¹ng nang hoÆc nhiÒu æ, nhng ranh giíi thêng kh«ng râ vïng quanh r¨ng ( t¹o h×nh ¶nh gi¶ viªm quanh r¨ng c¶ trªn l©m sµng vµ h×nh ¶nh Xquang)  Giai ®o¹n cuèi cã h×nh ¶nh ®iÓn h×nh lµ r¨ng treo trong vïng khuyÕt s¸ng..

(92) h×nh ¶nh u h¹t tÕ bµo ¸i toan tiÕn triÓn sau 2 n¨m.

(93)

(94) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. . C¸c khèi U x¬ng ¸c tÝnh U x¬ng ¸c tÝnh nguyªn ph¸t. Sarcom cña tæ chøc x¬ng.  §¹i c¬ng  Tuú thuéc thµnh phÇn m« häc chñ yÕu mµ gäi t¬ng. øng lµ sarcome x¬ng, sarcome sôn hay sarcome x¬.  L©m sµng biÓu hiÖn bëi mét sè triÖu chøng cã gi¸ trÞ nh ®au, sng phång x¬ng hµm, ch¶y m¸u kÐo dµi trªn c¸c vÕt th¬ng khã liÒn sÑo, dÞ c¶m, r¨ng lung lay vµ bÞ đẩy di lệch bất thờng. Tổn thơng giai đoạn đầu đôi khi rÊt khã ph©n biÖt víi viªm x¬ng nªn rÊt cÇn sù tham kh¶o cña l©m sµng vµ theo dâi tiÕn triÓn bÖnh..

(95) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG.  §¹i c¬ng:  VÞ trÝ thêng gÆp ë x¬ng hµm lµ vïng r¨ng hµm nhá   . . vµ hµm lín hµm díi. H×nh ¶nh Xquang Đa dạng với các dấu hiệu ác tính nh: đứt màng xơng, x©m lÊn phÇn mÒm. Thêng gÆp h×nh ¶nh tiªu x¬ng cã ranh giíi kh«ng râ, bê mê víi ph¶n øng mµng x¬ng vu«ng gãc víi bê x ¬ng, x©m lÊn vµo tæ chøc phÇn mÒm (d¹ng cá ch¸y). Tuỳ thuộc tổn thơng nào u thế ( tiêu xơng, đặc xơng hay ph¶n øng mµng x¬ng) mµ cã c¸c thÓ bÖnh t¬ng øng. §a sè c¸c lo¹i tæn th¬ng phèi hîp víi nhau..

(96) sarcome x¬ng hµm díi.

(97) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. Sarcom Ewing: cßn gäi lµ ung th liªn vâng néi m¹c tuû, rÊt ¸c tÝnh, chñ yÕu ë tuæi thiÕu niªn.. . VÞ trÝ thêng gÆp:  Thêng ë x¬ng dµi,  HiÕm ë x¬ng hµm => nÕu gÆp thêng ë x¬ng hµm díi.  H×nh ¶nh Xquang lµ vïng ph¸ huû x¬ng lan réng kh«ng râ giíi h¹n víi c¸c æ tiªu x¬ng kÝch thíc lín nhá kh«ng đều kết hợp với phản ứng màng xơng bồi đắp dạng vỏ hµnh, cã thÓ thÊy h×nh c¸c gai x¬ng rÊt nhá ngay díi mµng x¬ng vu«ng gãc víi th©n x¬ng => C¸c tæn th¬ng này gây phì đại xơng..

(98) sarcome Ewing vïng gãc hµm tr¸i.

(99) 2. U X¦¥NG HµM KH¤NG DO R¡NG. Di c¨n x¬ng: thêng ë bÖnh nh©n cã tuæi víi tæn th¬ng u nguyªn ph¸t thêng g©y di c¨n x¬ng theo thø tù lµ tuyÕn tiền liệt, vú, phế quản, tử cung, trực tràng, đại tràng xích ma, thËn, tuyÕn gi¸p…  VÞ trÝ u tiªn:  Thêng ë c¸c vÞ trÝ giµu tæ chøc tuû x¬ng nh cét sèng, x¬ng chËu, vïng x¬ng xèp cña c¸c x¬ng dµi  H·n h÷u míi gÆp ë x¬ng hµm  H×nh ¶nh Xquang chia lµm 3 thÓ tæn th¬ng chÝnh t¬ng ứng với tổn thơng u thế là thể tiêu xơng, thể đặc xơng và thể hỗn hợp ( gồm cả tiêu xơng và đặc xơng).

(100) di c¨n x¬ng cña ung th phÕ qu¶n.

(101) di c¨n x¬ng cña ung th vó.

(102) xin tr©n thµnh c¶m ¬n!.

(103)

SIEU AM SAN m tran le vinh

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về