<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Ngày Tết nói chuyện tuổi già </b>

Ai đã từng đón Tết ở Việt Nam, đặc biệt là ở đồng bằng Bắc bộ, thì đều biết tập
quán chúc Tết. Sau thời khắc giao thừa, mọi người gặp nhau đều có câu cửa miệng
là câu chúc Tết, trước khi đi vào chủ đề chính. Khác với câu chúc thường nghe
trong văn hoá phương Tây là “happy new year” – tức là năm mới hạnh phúc - chúc
Tết ở Việt Nam có rất nhiều câu chúc khác nhau, nhiều câu khá dài dòng. Tuy
nhiên, tựu trung lại thì cũng xoay quanh các chủ đề như phúc (hạnh phúc, nhiều
con cái), lộc (nhiều tiền tài, danh tiếng), và thọ (khoẻ mạnh, sống lâu). Đối với
người già, có lẽ thọ là câu chúc phổ biến nhất.

Ai cũng phải già đi, có sinh thì phải có diệt. Điều này được con người chấp nhận
như một quy luật của trời đất. Có nhiều người muốn tìm cách thốt khỏi quy luật
này, nhưng đều khơng thành cơng. Thời xưa nhiều người muốn đi tìm các thứ thuốc
làm con người trường thọ, trẻ mãi không già. Đương nhiên là chẳng có ai tìm được.
<b>Có quy luật về lão hố?</b>

Lão hố là gì? Có thể định nghĩa nó là một thuộc tính theo đó xác suất tử vong của
một cá thể trưởng thành tăng dần theo thời gian. Đây là cách mà các hãng bảo hiểm
dùng để tính mức phí bảo hiểm nhân thọ cho khách hàng. Người nhiều tuổi hơn thì
khả năng tử vong cao hơn người trưởng thành trẻ tuổi hơn.

Nếu có một sinh vật khơng bị lão hố, hay gọi là “bất tử” (immortal), thì khơng có
nghĩa sinh vật đó khơng bao giờ chết. Nó chỉ đơn giản là sinh vật đó khơng bao giờ
già đi. Nói cách khác, xác suất tử vong của sinh vật này không tăng theo thời gian.
Nhưng cái gì kiểm sốt q trình lão hố? Tại sao lại cần phải có q trình này?
Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng trả lời nó khơng dễ.

Khoa học về gene thời gian gần đây đã có nhiều tiến bộ liên quan đến hiểu biết của
con người về lão hoá. Giải Nobel về y học năm 2009 được trao cho 3 nhà khoa học
người Mỹ về các phát kiến trong lĩnh vực này. Theo tuần báo Time, trong tế bào

của người có những chuỗi phân tử DNA dài gọi là chromosomes. Mỗi chromosome
có hai “nắp” bảo vệ ở hai đầu được gọi là telemeres – giống như một dây buộc dày
có hai nút nhựa bảo vệ ở hai đầu. Mỗi lần tế bào tự nhân đơi (replicate) thì các
telemeres lại bị ngắn đi. Các telemeres bị ngắn đi được cho là làm cho xác suất tử
vong cao lên gắn liền với các bệnh tật của tuổi già. Nói một cách đơn giản, lão hoá
là do các telemeres ngắn đi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

gene có tên là TERC, là gene có ảnh hưởng tới quá trình sửa chữa các telemeres.
Các nhà nghiên cứu này tìm thấy rằng có 38% những người trong mẫu nghiên cứu
có chuỗi gene đặc biệt này, và có 7% có đến 2 chuỗi gene này. Những người có
một chuỗi gene đặc biệt này thì già hơn những người khơng có chuỗi gene này đến
3 tới 4 tuổi xét về mặt sinh học (có nghĩa là các telemeres của họ ngắn hơn người
cùng tuổi nhưng không có chuỗi gene đặc biệt này). Cịn những người có tới hai
chuỗi gene đặc biệt trên thậm chí cịn già hơn những người khơng có tới 7-8 tuổi
xét về mặt sinh học.

Ngoài TERC ra, các nhà khoa học cho rằng khả năng còn nhiều gene nữa quy định
q trình lão hố ở con người. Những gene này chưa được phát hiện. Tuy nhiên, dù
là nhiều hay ít, thì chúng ta cũng biết được rằng quá trình lão hố là một q trình
mặc định sẵn trong gene di truyền của chúng ta. Điểm kỳ lạ là có vẻ như các gene
này ngoài chức năng quy định q trình lão hố thì khơng có chức năng gì khác.
Nói khác đi, khi con người, và nói rộng ra là tuyệt đại đa số các loài sinh vật xuất
hiện, thì “người” tạo ra nó đã đặt vào đó một thứ mật mã, và thứ mật mã này khơng
có chức năng gì khác ngồi việc làm cho sinh vật này bị lão hố và vì thế sẽ chết đi
sau một thời gian nhất định. Tại sao phải đặt vào cấu tạo của sinh vật thứ mật mã
“ác nghiệt” này? Đó là câu hỏi tới giờ vẫn chưa có câu trả lời hợp lý.

<b>Có sinh vật nào bất tử hay khơng?</b>

Có sinh vật nào trên địa cầu này khơng chịu sự tác động của quy luật lão hố hay

khơng? Một số lồi cây có thể sống nhiều nghìn năm, và thơng qua cơ chế sinh sản
qua hình thức nhân bản vơ tính (cloning), một số lồi cây có thể “sống” hàng chục
nghìn năm. Thí dụ cây dương (aspen) vừa có khả năng sinh sản hữu tính - tức là ra
hoa và thụ phấn, thành hạt và phát tán – vừa có khả năng sinh sản vơ tính từ đầu rễ
của nó. Một cây dương có thể sống khoảng 200 năm. Nhưng nếu tính cá thể được
nhân bản vơ tính và cá thể gốc là một (cách mà các nhà khoa học vẫn nhìn nhận),
thì gần như cá thể cây dương có thể sống bất tử. Cây dương Pando ở Utah được cho
là có tuổi thọ 80 nghìn năm, thậm chí nhiều người tin rằng nó cịn có tuổi thọ gấp
mười lần con số đó.

Lồi dương sống “bất tử” bằng cách tạo ra nhân bản vơ tính thực ra cũng khơng
phải là bất tử theo nghĩa mà con người muốn cho mình. Cá thể một cây dương,
khơng tính nhân bản của nó, vẫn già đi và chết. Vì thế nó cũng khơng thực sự là
một trường hợp thú vị đối với con người trên con đường tìm kiếm sự bất tử.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

tử”. Sứa bất tử trưởng thành có thể khởi động một q trình theo đó cơ thể nó sẽ
quay trở lại thời kỳ cịn là phơi. Nói nơm na, nó giống như một con bướm trưởng
thành có thể trở thành một con nhộng trong kén. Q trình này có thể lặp đi lặp lại
vơ tận, tạo cho sứa bất tử có khả năng sống bất tử. Cho đến nay, nó được coi là
động vật bất tử duy nhất trên Trái Đất hiện nay.

Nếu sứa bất tử có thể thốt khỏi thứ “mật mã chết” mà tuyệt đại bộ phận sinh vật
trên trái đất đều có, thì liệu con người có tìm được cách nào để thốt khỏi vịng sinh
tử hay không?

<b>Năm 2045 con người sẽ bất tử?</b>

Thời nay, cuộc sống vật chất ngày càng tiến bộ và tiến bộ của y học hiện đại khiến
tuổi thọ trung bình của con người được kéo dài hơn nhiều so với thời trước. Nhưng
kéo dài hơn vài chục năm không có nghĩa là chiến thắng được quy luật sinh tử.

Việc tìm hiểu và giải mã bản đồ gene cũng cho biết các gene quy định sự lão hoá,
nhưng từ đó tiến đến chỗ can thiệp vào các gene này để kéo dài tuổi thọ hoặc để bất
tử thì vẫn cịn là chuyện xa vời.

Thế nhưng có những người lại dũng cảm tiên đốn rằng đến năm 2045 thì con
người sẽ bất tử. Và những người này phần lớn lại không phải dân nghiên cứu về
sinh học.

Họ là các “tín đồ” của một học thuyết khoa học gọi là “điểm kỳ dị” (singularity).
Những người này (toàn là những người đặc biệt thông minh chứ không phải mê tín)
cho rằng máy móc sẽ ngày càng thơng minh. Thực tế hiện nay là máy tính ngày
càng nhanh hơn, và nhanh hơn với tốc độ nhanh hơn. Và như thế, khi quá trình này
tiếp tục, sẽ đến một thời điểm khi máy móc có khả năng ngang bằng với người. Và
từ thời điểm đó trở đi, khơng có lý do gì để khơng tin rằng máy móc sẽ tiếp tục
thơng minh hơn nữa, và trở nên ưu việt hơn con người. Đó được gọi là thời điểm kỳ
dị (singularity).

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>

<!--links-->
Nghệ Thuật Nói Chuyện Xã Giao.

• 7
• 5
• 94