Tín Hiệu và Hệ Thống
Bài 3: Biểu diễn tín hiệu và hệ thống
trên miền thời gian
Đỗ Tú Anh
Bộ môn Điều khiển tự động, Khoa Điện
1
Chương 2: Biểu diễn tín hiệu và
hệ thống trên miền thời gian
2.1 Các hệ thống LTI liên tục
2.1.1 Tích chập
2.1.2 Đáp ứng q độ
2.1.3 Các tính chất
2.1.4 Phương trình vi phân
2.1.4 Sơ đồ khối
2.2 Các hệ thống LTI gián đoạn
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
2
Tích chập
Định nghĩa
Các tính chất của tích chập
– Giao hốn
– Kết hợp
– Phân phối
– Dịch
Nếu
thì
và
– Nhân chập với xung dirac
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
3
Tính tích chập
Phương
pháp hình học
Xoay một trong hai hàm quanh trục tung
Dịch hàm đó đi t
Nhân hàm đã được xoay và dịch đó với hàm
cịn lại
Tính diện tích tạo bởi tích này với trục hồnh
Viết kết quả f1(t)*f2(t) thành hàm của t
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
4
Tính tích chập-Ví dụ 1
Tính
tích chập của hai hàm sau
t bởi τ vào hai hàm f(t) và g(t)
Chọn xoay và dịch g(τ) bởi nó đơn giản và đối xứng
Thay
Hai
hàm chồng lên nhau như hình bên
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
5
Tính tích chập-Ví dụ 1
Tích chập được chia thành 5 phần
Hai hàm khơng chồng lên nhau
Diện tích dưới tích của hai hàm
bằng 0
Một phần g(t) chồng lên một phần f(t)
Diện tích dưới tích của hai hàm này
là
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
6
Tính tích chập-Ví dụ 1
g(t) chồng hồn tồn với f(t)
Diện tích dưới tích của hai hàm này
là
Một phần g(t) và f(t) chồng nhau
Diện tích tính tương tự như trường
hợp
g(t) và f(t) không chồng nhau
Diện tích dưới tích của hai hàm bằng 0
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
7
Tính tích chập-Ví dụ 1
Kết quả của tích chập (gồm 5 khoảng)
với
với
với
với
với
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
8
Tính tích chập-Ví dụ 2
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
9
Tính tích chập-Ví dụ 2
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
10
Tính tích chập-Ví dụ 2
MATLAB
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
11
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
12
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
13
Chương 2: Biểu diễn tín hiệu và
hệ thống trên miền thời gian
2.1 Các hệ thống LTI liên tục
2.1.1 Tích chập
2.1.2 Đáp ứng q độ
2.1.3 Các tính chất
2.1.4 Phương trình vi phân
2.1.4 Sơ đồ khối
2.2 Các hệ thống LTI gián đoạn
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
14
Xung Dirac
Xung Dirac theo nghĩa hàm
mở rộng
Diện tích bằng 1
T/c lấy mẫu
giả thiết g(t) được định nghĩa tại t=0
T/c co giãn
Chú ý δ (0) khơng được định nghĩa
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
15
Xung Dirac
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
16
Đáp ứng quá độ
f (t )
Hệ thống
T
y (t )
Đáp ứng xung
đầu vào
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
đầu ra
17
Đáp ứng quá độ
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
18
Đáp ứng quá độ
f (t )
Hệ thống
T
Tín hiệu vào f(t)
y (t )
Tín hiệu ra y(t)
Tích chập
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
f(t)
y(t)
19
Đáp ứng quá độ
Tín hiệu ra của hệ thống LTI liên tục nào là tích chập của tín hiệu vào
f(t) với đáp ứng xung h(t) của hệ
Đáp ứng xung h(t) mơ tả đầy đủ các tính chất động học của hệ LTI
Nhờ tính chất giao hốn nên đôi khi thuận tiện hơn khi sử dụng công
thức
∞
y (t ) =
∫ h(τ ) f (t − τ )dτ
−∞
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
20
Đáp ứng quá độ-Ví dụ
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
21
Đáp ứng quá độ-Ví dụ
Tín hiệu vào là tổ hợp tuyến tính của các tín hiệu mũ
phức
Hàm cơ sở
x(t ) = ∑ ak e sk t
k
k
Tín hiệu ra thành phần ψ k (t ) tính bằng tích chập
ψ k (t ) = φk (t ) ∗ h(t ) =
∞
= e sk t
∫
∞
∫
φk (t ) = e s t
h(τ )e sk (t −τ ) dτ
−∞
h(τ )e − skτ dτ = H ( sk )e sk t
−∞
H ( sk )
Tín hiệu ra tổng
Hệ số co giãn
y (t ) = ∑ ak H ( sk )e sk t
k
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
22
Chương 2: Biểu diễn tín hiệu và
hệ thống trên miền thời gian
2.1 Các hệ thống LTI liên tục
2.1.1 Tích chập
2.1.2 Đáp ứng q độ
2.1.3 Các tính chất
2.1.4 Phương trình vi phân
2.1.4 Sơ đồ khối
2.2 Các hệ thống LTI gián đoạn
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
23
Tính nhớ
Hệ LTI liên tục khơng nhớ: Tín hiệu ra chỉ phụ thuộc vào tín hiệu
vào ở cùng thời điểm
Do đó, chỉ có thể có dạng
y (t ) = Kx(t )
K là hệ số khuếch đại
Đáp ứng xung hệ không nhớ
h(t ) = K δ (t )
Nếu h(t0)≠0 với t0≠0, hệ là có nhớ
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
24
Tính nhân quả
Hệ nhân quả: Đáp ứng khơng bao giờ có trước kích thích
Do đó, đáp ứng xung bằng 0 với các giá trị thời gian âm
h(t ) = 0,
t<0
Tích chập có thể được tính đơn giản hơn như sau
∞
y (t ) = ∫ h(τ ) x(t − τ )dτ =
0
t
∫ x(τ )h(t − τ )dτ
−∞
Cũng như vậy, có thể chọn phép tốn dễ hơn (h hoặc x) để tính
tích chập
EE3000-Tín hiệu và hệ thống
25