ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ VĂN DUY

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN SƠN HÀ TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Đà Nẵng - Năm 2018


ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ VĂN DUY

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN SƠN HÀ TỈNH QUẢNG NGÃI

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Võ Nguyên Du

Đà Nẵng - Năm 2018







ii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................................... i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT............................................................................................. v
DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ..............................................................................................vii
MỞ ĐẦU................................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ...............................................................................6
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên mơn ................6
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường ở
trung học cơ sở ................................................................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................................10
1.2.1. Quản lý ........................................................................................................10
1.2.2. Quản lý giáo dục .........................................................................................12
1.2.3. Tổ chuyên môn ........................................................................................... 13
1.2.4. Hoạt động tổ chuyên môn............................................................................13
1.3. Hoạt động TCM ở trường THCS ................................................................................14
1.3.1. Chức năng nhiệm vụ của Tổ chuyên môn ..................................................14
1.3.2. Tổ trưởng chuyên môn trong trường trung học cơ sở ................................ 14

1.4. Định hướng đổi mới hoạt động tổ chuyên môn.........................................................17
1.4.1. Định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo ...................................................17
1.4.2. Định hướng đổi mới hoạt động TCM trong trường trung học cơ sở ..........19
1.5. Quản lý hoạt động TCM trường THCS .......................................................................23
1.5.1. Hiệu trưởng trường THCS và tổ chuyên môn ................................................23
1.5.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn ...........................................25
1.5.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn .............................. 25
1.5.4. Chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn .............................................................. 25
1.5.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn .............................................26
1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ..........................27
1.6.1. Các yếu tố bên trong nhà trường ................................................................ 27
1.6.2. Các yếu tố bên ngoài nhà trường ................................................................ 27
Tiểu kết chương 1 ..................................................................................................................29
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN SƠN HÀ, TỈNH QUẢNG NGÃI .30
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội và giáo dục - đào tạo huyện Sơn Hà,
tỉnh Quảng Ngãi ...........................................................................................................30
2.1.1. Tình hình kinh tế - chính trị, văn hóa xã hội. .............................................30


iii

2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục ......................................................................30
2.2. Đặc điểm của các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hà ................................ 32
2.2.1. Loại hình, quy mơ trường lớp .......................................................................32
2.2.2. Kết quả đạt được đối với cấp THCS ........................................................... 33
2.2.3. Đội ngũ giáo viên ........................................................................................33
2.2.4. Học sinh THCS ........................................................................................... 35
2.2.5. Đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS huyện Sơn Hà .......................... 35
2.2.6. Tổ chuyên môn trong các trường THCS huyện Sơn Hà ............................. 36

2.3. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Sơn
Hà, tỉnh Quảng Ngãi .............................................................................................................36
2.3.1. Khái quát khảo sát thực trạng .....................................................................36
2.3.2. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn trường trung học cơ sở huyện Sơn
Hà, tỉnh Quảng Ngãi ......................................................................................................38
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường THCS huyện Sơn Hà,
tỉnh Quảng Ngãi ....................................................................................................................43
2.4.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên và cán bộ quản lý về tầm quan trọng của
quản lý hoạt động TCM các trường THCS huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi .....................44
2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động TCM các trường THCS các
trường THCS huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. ............................................................ 45
2.4.3. Thực trạng tổ chức việc thực hiện kế hoạch HĐ TCM các trường THCS huyện
Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. ................................................................................................ 48
2.4.4. Thực trạng công tác chỉ đạo hoạt động TCM các trường THCS huyện Sơn
Hà, tỉnh Quảng Ngãi ......................................................................................................50
2.4.5. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động TCM các trường THCS
huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. ...................................................................................53
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn các
trường THCS huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi ............................................................... 55
2.6. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường THCS huyện
Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi .....................................................................................................58
2.6.1. Những thành công và nguyên nhân ............................................................ 58
2.6.2. Những hạn chế và nguyên nhân ..................................................................59
2.6.3. Những bài học kinh nghiệm .......................................................................61
Tiểu kết chương 2 ..................................................................................................................62
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN SƠN HÀ, TỈNH QUẢNG NGÃI ...........63
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................................63
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu ................................................................................63
3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ .................................................................................63

3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn................................................................................63


iv

3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả ................................................................................64
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ............................................................64
3.2.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động Tổ chuyên môn trong trường trung học cơ
sở hợp lý và khả thi .......................................................................................................64
3.2.2. Đổi mới chỉ đạo hoạt động của TCM trong nhà trường THCS .................65
3.2.3. Đổi mới việc quản lý hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ, năng lực quản lý cho tổ trưởng TCM ở trường THCS ................................ 67
3.2.4. Đổi mới quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học .................................................................................................................................69
3.2.5. Chỉ đạo công tác kiểm tra, đánh giá giáo viên dựa trên chuẩn nghề nghiệp .....72
3.2.6. Quản lý các điều kiện để nâng cao chất lượng hoạt động TCM ở các trường
THCS huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi ........................................................................75
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................................................................................79
3.4. Khảo nghiệm về mặt nhận thức tính hợp lý và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất ........................................................................................................................... 80
3.4.1. Mục tiêu khảo nghiệm ................................................................................80
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm................................................................................80
3.4.3. Mẫu khách thể khảo nghiệm...............................................................................80
3.4.4. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả ............................................................. 80
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm tính hợp lý của các biện pháp ..................................81
Tiểu kết chương 3 ..................................................................................................................87
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................91
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (Bản sao)



v

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BGD&ĐT

Bộ Giáo dục và Đào tạo

BGH

Ban giám hiệu

CBGV

Cán bộ giáo viên

CBQL

Cán bộ quản lí

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

ĐTB


Điểm trung bình

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giáo viên

HĐ

Hoạt động

HS

Học sinh

KH

Kế hoạch

KN

Kỹ năng

KHCN
KHNH
KTĐG


Kế hoạch cá nhân
Kế hoạch năm học
Kiểm tra đánh giá

NCBH

Nghiên cứu bài học

PHT

Phó hiệu trưởng

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lí giáo dục

SGK

Sách giáo khoa

SHCM

Sinh hoạt chuyên môn

TCM


Tổ chuyên môn

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông
Ủy ban nhân dân

UBND


vi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
bảng
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.

2.11.
2.12.
2.13.
2.14.
2.15.
21.6.
2.17.
2.18.
2.19.
2.20.
2.21.
3.1.
3.2.
3.3.

Tên bảng

Trang

Quy mô phát triển số lượng HS huyện Sơn Hà giai đoạn 2015–2018
Tình hình trường, lớp, học sinh năm học 2017 – 2018
Chất lượng hai mặt giáo dục của học sinh THCS năm 2015-2018
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên
Thống kê số lượng giáo viên THCS huyện Sơn Hà
Thống kê giáo viên bộ môn các trường Các trường THCS huyện Sơn Hà
chia theo trình độ đào tạo (năm học 2017 – 2018)
Kết quả đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp giữa các trường
THCS huyện Sơn Hà năm học 2017 – 2018
Bảng thống kê xếp loại học sinh THCS năm học 2017-2018
Tình hình đội ngũ CBQL trường các trường THCS huyện Sơn Hà

Thống kê số tổ chuyên môn cấp THCS huyện Sơn Hà
Thống kê CBQL, CBGV và trình độ được khảo sát
Tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS
Vai trị của hoạt động tổ chun mơn ở các trường THCS hiện nay
Mức độ thực hiện các nội dung hoạt động TCM ở nhà trường
Hiệu quả thực hiện các hình thức hoạt động TCM ở nhà trường
Tầm quan trọng của các biện pháp QL HĐ TCM ở các trường THCS
Thực trạng công tác xây dựng kế hoạch HĐ TCM ở trường THCS
Thực trạng tổ chức việc thực hiện kế hoạch TCM ở trường THCS
Thực trạng công tác chỉ đạo HĐ TCM ở các trường THCS
Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá HĐ TCM ở trường THCS
Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TCM ở các trường THCS.
Kết quả khảo nghiệm tính hợp lý của các biện pháp đề xuất
Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất
Mối quan hệ giữa tính hợp lý và khả thi của biện pháp quản lý

31
31
31
32
33
33
34
35
35
36
37
38
39
40

42
44
46
48
51
53
56
81
83
85


vii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Số hiệu
Tên biểu đồ
Trang
biểu đồ
2.1.
Tầm quan trọng của các biện pháp quản lý hoạt động TCM
45
2.2.
Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
48
2.3.
Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động TCM ở trường THCS
50
Chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Sơn
2.4.

53
Hà
2.5.
Kiểm tra, đánh giá HĐ TCM ở các trường THCS huyện Sơn Hà
55
2.6.
Các yếu tố ảnh hưởng đến HĐ TCM ở trường THCS
58
Tương quan giữa mức độ hợp lý và mức độ khả thi của các biện pháp
3.1
86
quản lý hoạt động tổ chuyên môn


1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, cuộc cách mạng khoa học công nghệ phát triển ngày càng nhanh, kinh tế
tri thức có vai trị ngày càng nổi bật trong quá trình phát triển của xã hội. Trong bối cảnh
đó, giáo dục đã trở thành nhân tố quyết định đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Các
nước trên thế giới đều coi giáo dục là nhân tố hàng đầu quyết định sự phát triển nhanh
và bền vững của mỗi quốc gia. Giáo dục trung học cơ sở có vị trí hết sức quan trọng,
tạo nền móng vững chắc cho sự hình thành và phát triển nhân cách của thế hệ trẻ
Đất nước ta trong thế kỷ XXI đang trên đường phát triển và hội nhập quốc tế
ngày càng sâu rộng. Nhằm đáp ứng các yêu cầu của thời đại thì nhu cầu đào tạo được
nguồn nhân lực để phát triển kinh tế - xã hội đã đặt ra cho ngành giáo dục nhiều khó
khăn và thách thức. Chính điều đó, địi hỏi ngành giáo dục phải không ngừng đổi mới,
phát triển.

Trong chiến lược phát triển giáo dục, việc chú trọng đổi mới cơng tác quản lí giáo
dục, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý luôn được Đảng và Nhà
nước coi là khâu trọng tâm hàng đầu. Để thực hiện mục tiêu đổi mới trong giáo dục hiện
nay, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến
phát triển giáo dục nhằm tạo ra những chuyển biến về chất lượng đào tạo. Điều 2 Luật
Giáo dục khẳng định: “M
ụ
c tiêu giáo dụ
c(GD) là đào
ạ
o con
tời Việ
ngư
t Nam phát
triể
n tồn diệ
n, ạ
có
o ức,đtri
đ thức, sức khỏ
e, thẩ
m mỹvà nghềnghiệ
p, trung thành với
lýởng
tư
ộ
c lậ
đp dân tộ
c và chủnghĩa
ộ

i; hình
xãthành
h và bồi ỡ
dư
ng nhân cách, phẩ
m
chấ
t và ựcnăng
củ
a công
l
ứ
dân,
ng yêu cầ
u củ
đáp
a sựnghiệ
p xây dựng và bả
o vệTổ
quố
c”
[28]. Chỉ thị số 40-CT/TW, ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư TW Đảng
đã nhấn mạnh: “Mụ
c tiêu là xây dựngộ
iđ ngũ nhà giáo
ợc chuẩ
và
n hoá,CBQLG
đ
ả

m bả
o chấ
t ợng,
lưủvềsố
đ lư
ợng,
ồ
ng bộ
đ vềcơấ
uc
nâng cao chấ
t ợng
lư đào
ạ
o
t
nguồn nhân lực, ứ
đáp
ng những đòi
ỏ
i ngày càng
h cao củ
a sựnghiệ
p CNH - HĐH
đ
ấ
t
nư
ớc”[1].
Nghị quyết số 29 - NQ/TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị TW8 khóa XI về

đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo cũng nhấn mạnh “Đ
ổ
i mới căn
ả
n công b
tác quả
n lý giáo dụ
c...”[ 2].
Các công tác cần được đổi mới trong quản lý giáo dục thì việc đổi mới quản lý
hoạt động của TCM trong nhà trường phổ thông là vô cùng cần thiết. Bởi vì, trong
trường phổ thơng, cơng tác chun mơn là hoạt động quan trọng, chủ yếu, quyết định sự
tồn tại và phát triển của nhà trường. Tổ chuyên môn (TCM) là một bộ phận cấu thành
trong bộ máy tổ chức, quản lý của nhà trường, là cơ sở gắn bó với người giáo viên(GV)
giảng dạy, nơi thực thi trực tiếp nhiệm vụ dạy học và giáo dục học sinh.
Tổ chuyên môn trong nhà trường, có mối quan hệ hợp tác với các tổ, nhóm chun
mơn, là nơi phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ chức Đảng, đoàn thể
nhằm thực hiện chiến lược phát triển của nhà trường, thực hiện chương trình giáo dục và


2

các hoạt động khác, hướng tới mục tiêu giáo dục đã đề ra. Mặt khác, TCM cũng là nơi
giáo viên có thể chia sẻ mọi tâm tư, nguyện vọng cũng như những vấn đề có liên quan
đến nghề nghiệp, đời sống vật chất và tinh thần của mình.
Hoạt động của TCM ở trường THCS là một yêu cầu bắt buộc và hết sức cần
thiết, là một trong những quy định trong Điều lệ trường trung học do Bộ Giáo dục và
Đào tạo(GD & ĐT) ban hành. Nâng cao được chất lượng hoạt động của TCM trong
nhà trường sẽ tạo động lực phát huy được tinh thần nỗ lực sáng tạo của GV trong tập
thể hội đồng sư phạm, sự đoàn kết nội bộ, năng lực điều hành của tổ trưởng TCM cũng
được nâng cao, đồng thời tạo một động lực thúc đẩy GV trong các TCM phát huy

được năng lực chuyên môn nghiệp vụ. Mặt khác, trong việc bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên tại trường TCM có vai trị hết sức quan trọng, vì thơng qua các hoạt động dự
giờ, trao đổi rút kinh nghiệm các tiết dạy, sinh hoạt chuyên đề, thao giảng, hội giảng sẽ
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng dạy và học nói riêng.
Việc quản lý hoạt động TCM ở trường trung học cơ sở (THCS), nhằm từng bước
nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trong các nhà trường là vấn đề quan trọng và
cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, khi tồn ngành giáo dục đang tích cực thực hiện đổi
mới nội dung chương trình giáo dục phổ thông, SGK mới và đổi mới phương pháp dạy
học (PPDH), nhằm phát huy năng lực tích cực, chủ động sáng tạo trong học tập của
học sinh.
Thực tế hiện nay cho thấy, hoạt động chuyên môn của TCM đang là một hoạt
động thiết yếu, chủ lực cho tất cả hoạt động giáo dục ở các trường THCS trên địa bàn
huyện Sơn Hà. Vai trò quản lý của tổ trưởng đã góp phần khơng ít vào việc nâng cao
chất lượng hoạt động của tổ. Mọi công tác chuyên môn đã được bàn bạc, thống nhất và
đi đến việc thực hiện đều qua các sinh hoạt giữa các thành viên trong tổ, nhằm đảm
bảo hiệu quả đúng theo mọi tiến độ của kế hoạch năm học (KHNH) đã được xây dựng.
Để thực hiện chủ đề “Thay đổi căn bản và
; tiếptoàn
tục thực diện
hiện có hiệu quả các cuộc vận động: “Học tập và làm theohí tấm
Minh”, “Mỗi thầy cơ giáo là một tấm..., gương
các
trường Các trường THCS huyện Sơn Hà nói chung đã dạy tốt, học tốt, tạo được sự
chuyển biến mạnh mẽ. Hoạt động TCM ở các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn
Hà đã thực hiện khá tốt, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho học sinh.
Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới “căn bản,
toàn diện” của giáo dục hiện nay thì hoạt động này vẫn cịn bộc lộ nhiều vấn đề bất
cập cần phải thay đổi. Những điều kiện cung ứng cho nhu cầu con người và hoạt động
cịn nhiều mâu thuẫn; Tổ trưởng TCM khơng được đào tạo một cách bài bản, chủ yếu

còn quản lý theo “chủ nghĩa kinh nghiệm”, chưa phát huy hết vai trị của mình trong
việc nâng cao chất lượng hoạt động TCM. Bên cạnh đó, việc tổ chức sinh hoạt chun
mơn cịn mang tính hình thức, chưa thật sự có chất lượng; nội dung sinh hoạt chưa


3

phong phú, hình thức cịn đơn điệu, gị bó, chưa thực sự chú trọng đến việc tổ chức
sinh hoạt chuyên môn theo hướng đổi mới (nghiên cứu bài học, dạy học tích hợp, sinh
hoạt chun mơn trực tuyến...). Ngồi ra, các giải pháp quản lý của nhà trường chưa
đạt đích yêu cầu, các điều kiện phục vụ cho hoạt động của TCM chưa thực sự đảm
bảo. Vậy, để thực hiện tốt nhiệm vụ đặt ra của các cấp, của ngành thì trước hết phải
thực hiện tốt cơng tác quản lý tổ chuyên môn.
Với những đánh giá trên, chúng tôi nhận thấy, nội dung của đề tài là rất cần thiết,
đòi hỏi sự nghiên cứu cơng phu góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của bậc THCS
trên địa bàn huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.
Với mong muốn tìm hiểu sâu sắc hơn về hoạt động của TCM, phục vụ cho cơng
tác quản lý, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở bậc THCS trên địa bàn
huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi, tôi chọn đề tài: “4X̫QOêKR
̩Wÿ͡QJW͝FKX
ͧ FiF WU˱ͥQJ  WUXQJ K͕F F˯ Vͧ
làm KX\͏Q
nội dung
6˯
nghiên cứu luận văn tốt nghiệp cao học của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng công tác quản lý hoạt động
TCM, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động TCM nhằm nâng cao chất lượng
hoạt động của TCM và góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục trong các trường THCS
huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1Ĉ͙LW˱ͫQJQJKLrQFͱX
Quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hà, tỉnh
Quảng Ngãi.
3.2.KiFKWK͋QJKLrQFͱX
Hoạt động TCM ở các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hà tỉnh Quảng Ngãi.
4. Giả thuyết khoa học
Trong thời gian qua, công tác quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS trên
địa bàn huyện Sơn Hà đã đạt được những kết quả nhất định, đáp ứng nhiệm vụ được
giao. Tuy nhiên, cơng tác này vẫn cịn có những hạn chế, chưa đáp ứng tốt yêu cầu đổi
mới toàn diện giáo dục. Nếu xây dựng được khung lý luận, đánh giá đúng thực trạng
hoạt động tổ chuyên môn và quản lý tổ chun mơn ở các trường, thì có thể đề xuất
được biện pháp quản lý hoạt động TCM một cách hợp lý, khả thi góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục ở các trường THCS huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường THCS
Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS trên địa bàn
huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi
Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS trên địa bàn
huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.


4

6. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau
được sử dụng như:
1KyPSK˱˯QJSKiSQJKLrQFͱXOêOX
Thu thập, nghiên cứu, phân tích các tài liệu liên quan đến đề tài;
Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý, quản lý hoạt động TCM trường phổ

thơng nói chung và trường THCS nói riêng qua các tài liệu có liên quan đến đề tài
nghiên cứu.
Nghiên cứu hệ thống các văn bản pháp quy, những quy chế của Chính phủ, các
quy định của ngành Giáo dục liên quan đến công tác quản lý giáo dục, quản lý hoạt
động TCM trong nhà trường.
63K˱˯QJSKiSQJKLrQFͱXWK͹FWL͍Q
Bằng việc quan sát, điều tra, phỏng vấn và xin ý kiến chuyên gia, lấy ý kiến các
lãnh đạo phụ trách chuyên môn, các tổ trưởng TCM của các nhà trường, nhóm phương
pháp này được sử dụng nhằm khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động TCM ở
các trường THCS huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi, đồng thời kiểm chứng mức độ hợp
lý và tính khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất trong luận văn này.
6.3. 3K˱˯QJSKiS
WK͙QJNrV͙OL͏X
Sử dụng các phép tốn cơ bản và ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong việc xử lý
các dữ liệu thu thập trong nghiên cứu nội dung đề tài.
7. Phạm vi nghiên cứu
- Giớiđối
hạn
gtượn
nghiên
Quản lýcứu:
hoạt động TCM ở các trường THCS
huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.
- Giới địa
hạn bàn :nghiên
Các nghiên cứu cứu
thực tiễn được triển khai tại 6
trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi (THCS Sơn Thành, THCS
Sơn Nham, THCS Sơn Giang, THCS Sơn Linh, THCS Sơn Cao, THCS Sơn Hạ) trong
năm học 2017- 2018.

- Giới hạn về khách
:
thể nghiên cứu
+ Nhóm cán bộ quản lý lãnh đạo của các trường THCS.
+ Nhóm tổ trưởng, tổ phó TCM đã và đang cơng tác ở vị trí đó.
+ Nhóm giáo viên các trường THCS
- Giới hạn về Hiệu
chủ
trưởng
thể
các trường
quản
THCS huyện
lý:
Sơn Hà, tỉnh
Quảng Ngãi.
8. Dự kiến đóng góp của đề tài
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý, quản lý hoạt động TCM, quản lý hoạt
động TCM trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
- Báo cáo về thực trạng quản lý hoạt động TCM các trường THCS trên địa bàn
huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động TCM các trường THCS trên địa


5

bàn huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị và tài liệu tham khảo, nội dung luận văn
được trình bày trong 3 chương:

Chương
Cơ sở 1:
lý luận về quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS
Chương
Thực trạng
2: quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS huyện Sơn Hà,
tỉnh Quảng Ngãi.
Chương
Biện pháp
3:quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS huyện Sơn Hà,
tỉnh Quảng Ngãi.


6

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các F{QJWUuQKQJKLrQFͱX
Y͉TX̫QOêKR̩Wÿ͡QJW͝
Quản lý tổ chuyên môn có vai trị hết sức quan trọng trong nhà trường, quản lý
hoạt động chuyên môn trong nhà trường là việc Hiệu trưởng hoặc phó Hiệu trưởng chỉ
đạo tổ trưởng các TCM quản lý hoạt động chuyên môn của GV trong tổ. Chất lượng
của công tác hoạt động của TCM phụ thuộc rất nhiều vào q trình quản lí của người
tổ trưởng TCM. Các hoạt động chuyên môn được triển khai cụ thể đến từng giáo viên
đều thơng qua TCM. Vì thế, việc nghiên cứu hoạt động quản lý TCM là một vấn đề
hết sức quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Hiện nay, đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động TCM các

cấp học khác nhau:
- ͦE̵FJ
LiRGͭFP̯PQRQ
Trong bài viết “Quản lý hoạt
g động
chuyên
bồi
môn
dưỡn
theo c
viên mầm non huyện củaLâm
tác giả Tạ
Thao,
Quang Thắng
Phú
đã đi sâu
Thọ”
nghiên cứu thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề của giáo viên
mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, đồng thời cũng chỉ rõ những thuận lợi, khó
khăn khi tiến hành tổ chức bồi dưỡng chun mơn cho GV theo chủ đề [29].
Nguyễn Thị Thu có bài báo “Qu
ả
n lý hoạ
t ộng
đbồi ỡ
dư
ng chuyên môn theo chủ
đềcho giáo viên mầm nonục quậ
tưn Bắ
th

c Từliêm thành phốHà Nội”
đã nêu rõ
thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề của GV mầm non tư
thục quận Bắc Từ Liêm thành phố Hà Nội cịn có những hạn chế, bất cập, đồng thời
cũng đề xuất những biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn theo chủ đề cho GV mầm non tư thục quận Bắc Từ liêm thành phố Hà Nội nói
riêng và GV mầm non tư thục nói chung [31].
Tập trung vào chủ đề này, Nguyễn Thị Thu Huyền có bài viết“Bi
ệ
p pháp quản lý
hoạ
tộng
đTCM ởcácờngtrư
mầm non quậ
n Hoàng
TrênMai”.
cơ sở nghiên cứu thực
trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản lý hoạt động TCM ở các trường
mầm non quận Hoàng Mai, tác giả đề xuất 5 biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt
động TCM ở các trường mầm non quận Hồng Mai, góp phần nâng cao hiệu quả giáo
dục của nhà trường [19].
- ͦE̵FJ
LiRGͭFWL͋XK͕F
:
Luận văn Thạc sĩ Quản lý hoạt động tổ chuyên m
Văn Thụ, quận Gị Vấp,
năm 2015
thành
của Lê Thụy
phố

Phượng
Hồ
Linh Chí M
đã nêu rõ được thực trạng quản lý tổ chuyên môn ở trường tiểu học Hoàng Văn Thụ,


7

quận Gị Vấp, thành phố Hồ Chí Minh và có đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động
tổ chuyên mơn, tác giả có đưa ra các biện pháp quản lý đó là Đảm bảo tính đồng bộ,
tính kế thừa, tính khả thi và tính hiệu quả, đưa ra hướng đổi mới quản lý tổ chuyên
môn theo nghiên cứu bài học.
“Quản lý hoạt động tổ chuyên môn trườ
tỉnh Bắc
, bài Giang”
viết của Hà Huy Giáp trong đó tác giả đi sâu nghiên cứu thực
trạng quản lý hoạt động TCM trường tiểu học theo nghiên cứu bài học (NCBH) ở tỉnh
Bắc Giang, chỉ ra những thuận lợi và khó khăn trong quản lý hoạt động TCM trường
tiểu học theo NCBH [14].
Luận văn thạc sĩ Biện pháp quản lý công tác bồi
trường tiểu học trên địa bàn
của Trần
quận
Thị KimSơn T
Bình năm 2012 đã nêu được thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng TTCM của hiệu
trưởng trường tiểu học trên địa bàn quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng, đã đưa ra được
các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng TTCM của hiệu trưởng khá cụ thể, như việc
nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý (CBQL), TTCM và giáo viên về tầm
quan trọng của công tác bồi dưỡng đội ngũ TTCM trong nhà trường, xây dựng nội
dung chương trình bồi dưỡng, đa dạng hóa các hình thức bồi dưỡng- đề cao vai trò tự

bồi dưỡng của TTCM, tăng cường các điều kiện về nguồn lực và thiết lập cơ chế phối
hợp trong quản lý
Hoặc Lê Xuân Trường trong bài báo“Bi
ệ
n pháp vận hành mối quan hệquản
lý hoạt ộng
đchuyên môn của các
ờng tiể
trư
u học ởtỉ
nh Hải Dương”
đã phân tích
rõ thực trạng hoạt động chun mơn, quản lý hoạt động chuyên môn của các trường
tiểu học ở tỉnh Hải Dương và đưa ra các biện pháp vận hành mối quan hệ quản lý
hoạt động chuyên môn của các trường tiểu học ở tỉnh Hải Dương [32].
Trong bài báo “Đánh giá của giáo
ộ quản
viên
lý và
về cán
công
của hiệu trưởng đối với tổ chuyên môn tạ
Tho, tỉnh
” của
Tiền
Lê Văn Dũng,
Giang
đã từ khảo sát thực tế để tổng kết, phân tích
những đánh giá của CBQL và GV về công tác quản lý của hiệu trưởng đối với tổ
trưởng TCM tại một số trường tiểu học thuộc thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang;

đồng thời đề xuất một số kiến nghị nhằm giúp hiệu trưởng nâng cao hiệu quả quản lý
đội ngũ tổ trưởng TCM, đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay với tư cách là cán bộ
phịng Giáo dục có nhiều kinh nghiệm trong quản lý nhà trường [11].
- ͦE̵F
WUXQJK͕FSK͝WK{QJ
:
Luận văn thạc sỹ QLGD năm 2005 của tác giả Nguyễn Mạnh Hà “Biện pháp
quản lý, bồi dưỡng nâng cao năng lực ch
Bái”, đã phân tích, đánh giá kỹ về thực trạng việc quản lý bồi dưỡng nâng cao năng
lực cho tổ trưởng bộ môn trường trung học phổ thông (THPT) tỉnh Yên Bái, từ đó đề
xuất một số biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực cho tổ trưởng bộ môn trường
THPT tỉnh Yên Bái.


8

Luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục(QLGD) năm 2012 của Nguyễn Minh Đăng
“Biện pháp
TCM quản
của hiệu
lý
trưởng trường THPT h
Phúc”đã tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động TCM và thực trạng quản lý hoạt
động TCM của 3 trường THPT huyện Tam Dương từ đó đề xuất 5 biện pháp quản lý
hoạt động TCM, các biện pháp chỉ đạo TCM xây dựng kế hoạch HĐ và chỉ đạo đổi
mới sinh hoạt TCM được trình bày rất khoa học và manh tính khả thi cao, có thể áp
dụng rộng rãi trong quản lý hoạt động TCM.
Cũng tìm hiểu về hoạt động TCM nhưng triển khai theo hướng NCBH, tác giả
Phùng Xuân Dự đi sâu nghiên cứu “Quản lý sinh hoạt chuyên
bài học ở trường . Trong

trung
đó nêu rõhọc
quản lý phổ
sinh hoạt thông”
chuyên
môn theo NCBH ở trường THPT là sự tác động có mục đích, có tổ chức, có kế hoạch
của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý để thực hiện các bước (quy trình) NCBH
một cách khoa học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường THPT.
Quản lý sinh hoạt chuyên môn theo NCBH ở trường THPT bao gồm nhiều nội dung và
giữa các nội dung có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Muốn đạt hiệu quả cao trong sinh
hoạt chuyên môn (SHCM) theo NCBH nhằm nâng cao chất lượng dạy và học đòi hỏi
cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cá nhân, đơn vị, bộ phận với nhau, trong đó,
người tổ trưởng TCM có vị trí và vai trị đặc biệt quan trọng [12].
Ngồi ra, cịn phải kể đến cơng trình nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thành
Chung với đề tài “Quản lý hoạt động tổ chun mơn
Điệp tỉnh
nh Bình”(2015).
Ni Từ việc đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận và phân tích
thực trạng cơng tác quản lý hoạt động tổ chun môn ở các trường THPT thị xã Tam
Điệp tỉnh Ninh Bình, tác giả đã đề xuất 6 biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác
quản lý TCM của các trường THPT trên địa bàn Thị xã Tam Điệp - Tỉnh Ninh Bình.
&iFF{QJWUuQKQJKLrQFͱX
Y͉TX̫QOêKR̩Wÿ͡QJW͝
ͧWUXQJK͕FF˯Vͧ
Các hoạt động giáo dục trong nhà trường chủ yếu là hoạt động chuyên môn.
Hoạt động của TCM trong nhà trường là nhân tố có ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy
học, giáo dục, có vai trị quan trọng đối với sự phát triển của nhà trường nói riêng và
sự phát triển giáo dục nói chung. Thực chất công tác quản lý hoạt động chuyên môn
trong nhà trường THCS là việc Hiệu trưởng chỉ đạo tổ trưởng các TCM quản lý hoạt
động chuyên môn của GV. Kết quả hoạt động của TCM trong nhà trường phụ

thuộc rất nhiều vào vai trị quản lí của người tổ trưởng TCM. Việc nghiên cứu công tác
quản lý hoạt động TCM là một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết trong giai đoạn
hiện nay. Bởi các hoạt động chuyên môn triển khai đến GV thông qua TCM. Tổ
trưởng TCM là người chỉ đạo các hoạt động chuyên môn của tổ theo sự chỉ đạo của
hiệu trưởng, theo kế hoạch của nhà trường, chịu trách nhiệm về chất lượng chuyên
môn của tổ. Cũng như các cấp học khác, vấn đề quản lý hoạt động TCM ở trường
THCS được nhiều tác giả đi sâu nghiên cứu. Một số cơng trình nghiên cứu có liên


9

quan đến việc quản lí hoạt động TCM ở trường THCS có thể kể ra như:
Luận văn thạc sỹ QLGD năm 2015 của Lê Quang Hoa Quản lý hoạt động của
tổ chuyên môn ở trường THCS Vân Hà, Đông Anh, Hà Nội tác giả đã phân tích chỉ rõ
thực trạng quản lý TCM ở trường ở nhiều khía cạnh khác nhau đã chỉ ra những mặt tồn
tại và cũng đã đưa ra các biện pháp quản lý hoạt động TCM theo định hướng phát triển
của nhà trường, các biện pháp quản lý cụ thể như quy hoạch tổ chuyên môn theo đặt
trưng môn học và đảm bảo hiệu quả trong hoạt động chuyên môn, đổi mới công tác
xây dựng và thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn, chỉ đạo tổ chuyên môn quản lý
hoạt độn dạy học theo hướng dổi mới nội dung phương pháp dạy học, tổ chức hoạt
động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và năng lực quản lý cho
TTCM, đổi mới quản lý hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn, tăng cường hoạt động
giáo lưu học tập trao đổi kinh nghiệm giữa các tổ chun mơn trong nhà trường.
Cơng trình nghiên cứu về “Nâng cao chất lượng đội ng
đặc biệt khó khăn thơng qua sinh ,hoạt
của
ch
Hồng Đức Minh đã chỉ rõ những khó khăn trong sinh hoạt chun mơn ở các cụm
trường lẻ của các trường THCS vùng đặc biệt khó khăn, từ đó đề xuất biện pháp tổ
chức sinh hoạt chuyên mơn phù hợp với điều kiện các nhà trường, góp phần nâng cao

chất lượng đội ngũ GV THCS [24].
Cũng đi sâu tìm hiểu về vấn quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS, Ngơ
Thị Phương Thảo có bài viết “Thực trạng quản lý hoạt độ
trường THCS ở Thành phố Hà Nội ,theo
trong đó hướn
tác giả đi sâu nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS ở
Thành phố Hà Nội theo hướng phát triển năng lực dạy học, đồng thời cũng chỉ ra
những thuận lợi và khó khăn trong quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS ở
Thành phố Hà Nội theo hướng phát triển năng lực dạy học [30].
Bên cạnh đó, cịn phải kể đến các cơng trình nghiên cứu là luận văn thạc sỹ của
nhiều tác giả về vấn đề này:
Luận văn thạc sỹ QLGD năm 2007 của Nguyễn Thanh Cao “Biện pháp qu
của hiệu trưởng đối với hoạt
ện động
Phổ
- Thái
Yên
TCM
Nguyên”
, trong đó tác giả đã phân tích, đánh giá những biện pháp quản lý hoạt động
của TCM trong các nhà trường THCS ở huyện Phổ Yên, từ đó đề xuất một số biện
pháp quản lý hoạt động TCM. Tuy nhiên, trong luận văn này, tác giả giới hạn địa bàn
nghiên cứu thành hai vùng miền khác nhau là vùng đồng bằng và miền núi cho nên
khó có thể áp dụng rộng rãi.
Huỳnh Hùng Châu cũng nghiên cứu vào vấn đề này trong đề tài “Quản lí h
động
TCM ở các trường THCS thành phố
yêu
Rạch
cầu Gi

đ
mới giáo dục
(2008). Từ
hiện
việc đi sâu
nay”
nghiên cứu cơ sở lý luận và phân tích
thực trạng cơng tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS thành phố
Rạch Giá Tỉnh Kiên Giang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, tác giả đã đề xuất


10

5 biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý TCM ở các trường THCS thành
phố Rạch Giá Tỉnh Kiên Giang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Như vậy, qua các cơng trình nghiên cứu trên, các tác giả đã đánh giá thực trạng
quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS, đã phân tích được thực trạng của quản lý
hoạt động TCM ở các trường THCS, trên cơ sở thực trạng từ đó các tác giả đề xuất
các biện pháp quản lý hoạt động TCM một cách hiệu quả nhất, qua đó góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục ở trường THCS.
Tuy nhiên, ở mỗi địa phương trên cả nước đều có những điều kiện về tự nhiên,
kinh tế - xã hội không giống nhau, vì vậy cần có biện pháp quản lý hoạt động TCM một
cách phù hợp nhất. Ở huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi, việc quản lý hoạt động TCM ở
các trường THCS được Hiệu trưởng và các CBQL các nhà trường rất quan tâm, tuy
nhiên những vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động TCM trong nhà
trường THCS chỉ mới tồn tại như những kinh nghiệm, những phát hiện ban đầu được
thể hiện trong các sáng kiến kinh nghiệm hoặc trong các báo cáo, hiện nay ở huyện Sơn
Hà chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách tổng thể, tồn diện. Vì vậy việc lựa
chọn nghiên cứu đề tài Quản lý hoạt động
ở các

trường
tổ chuyên
THCS m
địa huyện
bàn
Sơn
tỉnh
Quảng
Hà làNgãi
hết sức cần thiết, nhằm qua đó nghiên cứu,
tìm ra các giải pháp hiệu quả về quản lý hoạt động TCM góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục của bậc THCS ở địa phương phù hợp với xu thế phát triển và yêu cầu
đổi mới giáo dục hiện nay của Đảng và nhà nước ta.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
4X̫QOê
Quản lý (QL) là quá trình thực hiện các công việc xây dựng kế hoạch hành động
( bao gồm cả xác định mục tiêu cụ thể, chế định kế hoạch, quy định tiêu chuẩn đánh
giá và thể chế hóa), sắp xếp tổ chức ( bố trí tổ chức, phối hợp nhân sự, phân công công
việc, điều phối nguồn lực tài chính và kĩ thuật…) chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và
đánh giá kết quả, sửa chữa sai sót ( nếu có) để bảo đảm hồn thành mục tiêu của tổ
chức đã đề ra.
Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên
khách thể quản lý về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,… bằng một hệ thống
các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và các biện pháp cụ thể
nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt tới mục tiêu quản lý.
Quản lý là thuộc tính bất biến, nội tại của mọi quá trình lao động xây dựng, là
yếu tố cấu thành sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Xã hội càng phát triển,
QL càng có vai trị quan trọng trong việc điều khiển các hoạt động xã hội, trong bộ
“Tư ,bản”
K.Marx đã nói đến sự cần thiết của quản lý: “Tất cả mọi lao

trực tiếp hay lao động chung nào tiến hà
đều cần đến một sự chỉ đạo… ều
một
khiển
người
lấy
đ
cịn một dàn nhạc thì. Ngày
cần
nay thuật
phải
ngữ QLcó
đã trở nhạc
lên
t


11

phổ biến nhưng chưa có một định nghĩa thống nhất. Các nhà khoa học đưa ra khái
niệm QL theo những cách tiếp cận với những góc độ khác nhau.
Theo từ điển tiếng Việt: “Quản lý là tác động của con
người khác để phối hợp điều chỉnh
[34].
phân cô
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang thì:“Quản lý là sự tác độn
hoạch của chủ thể
ể những
quản người
lý đếnlao

tậpđộng
th
(k
thực hiện những
[27].mục tiêu dự kiến”
Tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ cho rằng: “Quản lý là một qu
hướng, q trình có mục tiêu, quản lý có
được
ững
nh mục tiêu nhất định. Những mục ti
hệ thống mà người[25].quản lý mong muốn”
Theo tác giả Trần Kiểm và Bùi Minh Hiền “Quản lí là những tá
thể quản lí trong quá trình
ng, huy
điều
động,
chỉnh,
ph
các nguồn
(Nhân
lực
lực, vật lực, tài
(chủ
lực)
yếu tron
là n
một cách tối ưu nhằm đạt mục [21].
đích của tổ
Mặc dù có những khái niệm khác nhau về quản lý, song những quan điểm trên
đều có những nét chung đó là: Quản lý là hoạt động được tiến hành trong các tổ chức

xã hội. Quản lý là tác động vừa có tính khoa học, vừa có tính nghệ thuật vào hệ thống
con người, nhằm đạt được các mục tiêu. Quản lý là hoạt động có mục đích tạo nên
chất lượng mới cao hơn. Quản lý là những sự tác động phối hợp nỗ lực của các cá
nhân thành sức mạnh tập thể. Quản lý là một q trình tác động có định hướng, có tổ
chức dựa trên những thơng tin về tình trạng của đối tượng và mơi trường nhằm giữ cho
sự vận hành của đối tượng được ổn định và phát triển với mục tiêu đã định. Quản lý là
các hoạt động để đảm bảo mục đích chung là hồn thành công việc qua nỗ lực của các
cá thể trong tổ chức. Đối tượng tác động của quản lý là một hệ thống xã hội hoàn
chỉnh như một cơ thể sống gồm nhiều yếu tố liên kết hữu cơ theo một quy luật nhất
định, tồn tại trong một thời gian, không gian cụ thể... Quản lý cũng phải tuân theo
những quy tắc nhất định hướng tới mục tiêu đó là đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ và ăn
ý những nỗ lực của cá thể nhằm đạt được mục đích chung của tổ chức hay nói cách
khác là nguyên tắc đảm bảo phát huy cao độ năng lực của các cá nhân trong tổ chức để
đạt được mục đích chung.
Hệ thống quản lý gồm hai phân hệ là: Chủ thể quản lý và khách thể quản lý. Tác
động quản lý là tác động có định hướng, có tổ chức mang tính tổng hợp bao gồm nhiều
giải pháp khác nhau thơng qua cơ chế quản lý để sử dụng có hiệu quả cao nhất nguồn
lực sẵn có của tổ chức trong điều kiện nhất định nhằm đảm bảo cho hệ thống ổn định
phát triển và đạt được mục tiêu đã định.
Như vậy, bản chất của quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động. Đó là
q trình tác động có định hướng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm sử
dụng có hiệu quả các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức đặt ra trong điều kiện biến


12

động của môi trường. Xã hội ngày càng phát triển các loại hình lao động ngày càng
phong phú, phức tạp, tinh vi thì hoạt động quản lý càng có vai trò quan trọng và quyết
định để tổ chức hướng tới đích bằng con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất với bản chất
là một khoa học và nghệ thuật trong việc điều khiển và phối hợp sự nỗ lực của con

người vì mục tiêu chung. Trong xã hội hiện đại, tính khoa học và nghệ thuật của quản
lý được đề cao.
Căn cứ vào những nét chung đó và từ kinh nghiệm thực tiễn quản lý, chúng tơi
đồng tình và sử dụng trong đề tài này định nghĩa của tác giả Trần Kiểm và Bùi Minh
Hiền:“Quản lí là những tác động của chủ th
huy, kết hợp, sử dụng, điều
(nhân chỉnh,
vật
lực,lực,
điều
tà
trong và ngoài
(chủ yếu
tổ chức
là nội lực) một cách
chức với hiệu
[21]. quả cao nhất”
4X̫QOêJLiRGͭF
QLGD được hiểu là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy
luật của chủ thể QLGD đến toàn bộ các phần tử và các lực lượng trong hệ thống giáo
dục nhằm làm cho hệ thống vận hành theo đúng tính chất, nguyên lý và đường lối
phát triển giáo dục, mà tiêu điểm hội tụ là thực hiện quá trình dạy học- giáo dục thế
hệ trẻ, đưa hệ thống giáo dục đến mục tiêu dự kiến.
QLGD theo nghĩa tổng thể là điều hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm
đẩy công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội. Tuy nhiên, theo nghĩa
rộng của giáo dục với việc thực hiện triết lý giáo dục thường xuyên và triết lý học
suốt đời thì ngồi tiêu điểm là giáo dục thể hệ trẻ còn phải chăm lo giáo dục cho mọi
người.Cho nên:
Hiện nay, có rất nhiều định nghĩa về QLGD, cụ thể như:
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “QLGD là hệ thống những

đích,hoạch.
có kế Hợp quy luật của chủ thể quả
vận hành theo đường lối và nguyên lý gi
chất của nhà
chủ
trường
nghĩa Việt
xã hội
Nam, mà tiêu đi
học
- giáo dục
trẻ,
thế
đưa
hệ hệ giáo dục tới mục ti
về chất”.”
[27].
Chuyên gia giáo dục Liên Xô M.I.Kônđacốp đã khẳng định:“Quản lý giáo
tác động có hệ thống, có kế hoạch, có hư
khác nhau đến tất cả các mắt xích của hệ th
đến Sở và nhà trường) nhằm mục đích đảm
trẻ trên cơ sở nhận thức và vận dụng nh
phát triển
và tâm
thếlý
[23].
hệtrẻ em”
Từ những quan điểm trên chúng ta có thể khái quát rằng: Quản lý giáo dụ
trình tác động có định hướng của người q
giáo dục như một hệ thống được

ên vận
lý giáo
hành d