ĈҤI HӐ&Ĉ¬1
ҸNG
75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM
# "

TRҪN THӎHÀ ANH

NGHIÊN CӬU Ҧ1++Ѭ
ӢNG CӪA MӜT SӔ
NHÂN TӔ6,1+7+È,Ĉ
ӂ16,1+75Ѭ
ӢNG, PHÁT TRIӆN VÀ
CHҨ7/Ѭ
ӦNG CӪA NҨM VÂN CHI (TRAMETES VERSICOLOR)
NI TRӖNG TҤ,Ĉ¬1
ҸNG

LUҰ19Ă17+
Ҥ&6Ƭ
SINH THÁI HӐC

Ĉj1
ҹng, QăP


ĈҤI HӐ&Ĉ¬1
ҸNG
75Ѭ

Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM
# "

TRҪN THӎHÀ ANH

NGHIÊN CӬU Ҧ1++Ѭ
ӢNG CӪA MӜT SӔ
NHÂN TӔ6,1+7+È,Ĉ
ӂ16,1+75Ѭ
ӢNG, PHÁT TRIӆN VÀ
CHҨ7/Ѭ
ӦNG CӪA NҨM VÂN CHI (TRAMETES VERSICOLOR)
NI TRӖNG TҤ,Ĉ¬1
ҸNG

Chun ngành
Mã sӕ

: Sinh thái hӑc
: 8420120

LUҰ19Ă17+
Ҥ&6Ƭ

1*Ѭ
Ӡ,+Ѭ
ӞNG DҮN KHOA HӐC:
1. TS. Võ Châu Tuҩ

n
2. 3*676Ĉ
ӛThu Hà

Ĉj1
ҹng, QăP






v
MӨC LӨC
LӠ,&$0Ĉ2$1
............................................................................................................. i
LӠI CҦ0Ѫ1
..................................................................................................................ii
NGHIÊN CӬU Ҧ1++Ѭ
ӢNG CӪA MӜT SӔNHÂN TӔ6,1+7+È,Ĉ
ӂN SINH
75Ѭ
ӢNG, PHÁT TRIӆN VÀ CHҨ7/Ѭ
ӦNG CӪA NҨM VÂN CHI (TRAMETES
VERSICOLOR) NI TRӖNG TҤ,Ĉ¬1
ҸNG ......................................................... iii
MӨC LӨC ....................................................................................................................... v
DANH MӨC CÁC TӮ VIӂT TҲT ............................................................................. viii
DANH MӨC CÁC BҦNG ............................................................................................. ix
DANH MӨC CÁC HÌNH ҦNH...................................................................................... x

MӢĈҪU ......................................................................................................................... 1
1. Lí do chӑQÿ
Ӆtài ................................................................................................. 1
2. Mөc tiêu cӫDÿ
Ӆtài .............................................................................................. 2
éQJKƭDNKRDK
ӑc và thӵc tiӉ
n ............................................................................ 3
&+ѬѪ1*7
ӘNG QUAN TÀI LIӊU ...................................................................... 4
1.1. Giӟi thiӋ
u chung vӅnҩm Vân Chi ......................................................................... 4
1.1.1. Vӏtrí phân loҥ
i .............................................................................................. 4
Ĉ
һ
FÿL
Ӈ
m sinh hӑ
c......................................................................................... 4
1.2. Giá trӏGѭ
ӧc hӑc ...................................................................................................... 6
1.3. Các yӃ
u tӕҧQKKѭ
ӣQJÿ
Ӄ
QVLQKWUѭ
ӣng cӫa nҩm Vân Chi ................................. 8
1.3.1. Nguӗ
QFѫFK

ҩ
t ............................................................................................... 8
1.3.2. Các chҩ
WGLQKGѭ
ӥng ..................................................................................... 8
1.3.3. Các yӃ
u tӕP{LWUѭ
ӡng .................................................................................. 9
1.4. Tình hình nghiên cӭu và sҧ
n xuҩt nҩm .............................................................. 10
1.4.1. Tình hình nghiên cӭu trên thӃgiӟi ............................................................. 10
1.4.2. Tình hình nghiên cӭu ӣViӋ
t Nam .............................................................. 12

&+ѬѪ1*Ӕ

, 7Ѭ
Ӧ
Ĉ
NG, PHҤM VI, NӜ, '81* 9¬ 3+ѬѪ1* 3+
NGHIÊN CӬU ............................................................................................................. 15
Ĉ
ӕ
LWѭ
ӧng nghiên cӭu ........................................................................................... 15
2.2. Phҥm vi nghiên cӭu .............................................................................................. 15
2.3. Nӝ
i dung nghiên cӭu............................................................................................. 16
2.4. PhѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu ..................................................................................... 16

3KѭѫQJSKiSÿL
Ӆ
u tra và khҧ
o sát ............................................................... 16
&iFSKѭѫQJSKiSQKkQJL
ӕng nҩ
m Vân Chi trong phịng thí nghiӋ
m ........ 16
&iFSKѭѫQJSKiSQX{L
trӗng nҩ
m Vân Chi trong tӵnhiên tҥ
i thành phӕ
Ĉj1
ҹ
ng ......................................................................................................................... 17


vi
 3KѭѫQJ
ӏ
QK
ӧng
Oѭ
cácSKiS
hӧp chҩ
W
ÿ Yj
ӏ
nh[iF
hoҥ

t tínhÿsinh hӑ
c
trong nҩ
m Vân Chi ni trӗ
ng tҥ
LĈj1
ҹ
ng .................................................................. 19
3KѭѫQJSKiS
xӱlý sӕliӋ
u .......................................................................... 21
&+ѬѪ1*.
ӂT QUҦNGHIÊN CӬU VÀ THҦO LUҰN .................................. 22
3.1. ҦQKKѭ
ӣng cӫa mӝt sӕnhân tӕP{LWUѭ
ӡQJÿ
Ӄ
n sӵVLQKWUѭ
ӣng sinh khӕ
i
sӧi nҩm Vân Chi trong quá trình sҧ
n xuҩt giӕng ..................................................... 22
3.1.1. ҦQK
ӣng
Kѭ
cӫ
D P{L
ӡQJ
WUѭ
GLQK

ӥQJ
Ӄ
nÿ
Gѭ
khҧQăQJ VLQK
ӣng cӫ
a WUѭ
sӧi nҩ
m Vân Chi ............................................................................................................ 22
3.1.2. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝÿӃ
n khҧQăQJVLQKWUѭ
ӣng cӫa sӧi nҩ
m Vân Chi
WURQJP{LWUѭ
ӡng dӏ
ch thӇ.............................................................................................. 23
3.1.3. ҦQKKѭ
ӣng cӫD S+P{LWUѭ
ӡQJÿ
Ӄ
n khҧQăQJVLQKWUѭ
ӣng cӫa sӧi nҩ
m
9kQ&KLWURQJP{LWUѭ
ӡng dӏ
ch thӇ

. .............................................................................. 24
3.2. KhҧRViWFiFÿL
Ӆ
u kiӋ
QVLQKWKiLÿ
Ӈ[iFÿ
ӏ
nh vùng trӗng nҩm Vân Chi tҥ
i
Ĉj1
ҹ
ng ........................................................................................................................ 27
3.3. Khҧo sát ҧ
QKKѭ
ӣng cӫa các nhân tӕVLQKWKiLÿ
Ӄ
QVLQKWUѭ
ӣng, phát triӇ
n
cӫa nҩm Vân Chi ......................................................................................................... 28
3.3.1. ҦQK
ӣng
Kѭ
cӫ
D Fѫ
ҩ
W
Ӄ
Q
FK

ÿ VLQK
ӣng, phát
WUѭ
triӇ
n cӫa nҩ
m Vân Chi

trong quá trình trӗng tҥ
LĈj1
ҹ
ng.................................................................................. 28
3.3.2. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗ
QJNKiFQKDX
Ӄ
n
tӍlӋnhiӉ
m nҩ
m dҥ
i ........................................................................................................ 31

3.3.3. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ

ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗ
QJNKiFQKDX
Ӄ
n
khҧQăQJODQV
ӧi trrQFѫFK
ҩ
t trӗng ................................................................................ 32
3.3.4. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗ
QJNKiFQKDX
Ӄ
n
VLQKWUѭ
ӣng cӫ
a quҧthӇnҩ
m Vân Chi ........................................................................... 32
3.3.5. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ

m ӣcác khu vӵc nuôi trӗ
ng NKiFQKDXÿ
Ӄ
n
QăQJVX
ҩ
t quҧthӇnҩ
m Vân Chi ..................................................................................... 34

3.4. ҦQKӣ
Kѭ
ng cӫa nhiӋ
W
ӝ

ÿӝҭ
ÿ
PӃ
ÿ
n chҩWӧOѭ
ng quҧthӇtrong q trình
ni trӗng nҩm Vân Chi ӣcác khu vӵc khác nhau .................................................. 36
3.4.1 ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝ
ÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗQJNKiFQKDX

Ӄ
n
sӵWtFKONJ\
polysaccharides và polysaccharide peptit trong nҩ
m Vân Chi .................... 36
3.4.2. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc ni trӗ
QJNKiFQKDX
Ӄ
n
sӵWtFKONJ\
Protein, khống tә
ng sӕvà vitamin B1 trong nҩ
m Vân Chi ........................ 37
3.4.3. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗ
QJNKiFQKDX
Ӄ
n
khҧQăQJNKiQJNKX

ҭ
n cӫ
a dӏ
ch chiӃ
t nҩ
m Vân Chi ..................................................... 38
3.4.4. ҦQKKѭ
ӣng cӫ
a nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗ
QJNKiFQKDX
Ӄ
n
khҧQăQJNKiQJR[LKyDF
ӫ
a dӏ
ch chiӃ
t nҩ
m Vân Chi ................................................... 39
3.5. Xây dӵng quy trình sҧn xuҩ
t giӕng nҩm Vân Chi dҥng lӓng và nuôi trӗng
nҩm Vân Chi tҥLĈj1
ҹng ........................................................................................... 40


vii
3.5.1. Xây dӵng quy trình sҧ

n xuҩ
t giӕng nҩ
m Vân Chi dҥ
ng lӓng ..................... 40
3.5.2. Xây dӵng quy trình ni trӗng nҩ
m Vân Chi tҥ
LĈj1
ҹ
ng ......................... 42
KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ
..................................................................................... 44
DANH MӨC TÀI LIӊU THAM KHҦO
PHӨLӨC


viii
DANH MӨC CÁC TӮ VIӂT TҲT

Cs

: cӝng sӵ

CT

: công thӭc

BTH

: bán tәng hӧp


PSP

: polysaccharide peptit

PSK

: polysaccharide krestin

PS

: polysaccharide

SK

: sinh khӕ
i


ix
DANH MӨC CÁC BҦNG
SӕhiӋ
u

Tên bҧng

Trang

Bҧ
ng 3.1


ҦQKKѭ
ӣng cӫDP{LWUѭ
ӡQJGLQKGѭ
ӥQJÿ
Ӄ
n khҧQăQJVLQK
22
WUѭ
ӣng cӫ
a sӧi nҩ
m Vân Chi

Bҧ
ng 3.2

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
Ӄ
n khҧQăQJVLQKWUѭ
ӣng cӫa sӧi
24
nҩ
P9kQ&KLWURQJP{LWUѭ
ӡng dӏ
ch thӇ

Bҧ
ng 3.3


Các yӃ
u tӕkhí hұ
XFiFQăPW
ӯÿ
Ӄ
n 2017 tҥ
i thành phӕ
Ĉj1
ҹ
ng

Bҧ
ng 3.4

ĈL
Ӆ
u kiӋ
n khí hұ
u tӯWKiQJÿ
Ӄ
QWKiQJQăPW
ҥ
LĈj
27
Nҹ
ng.

Bҧ
ng 3.5


ҦQKKѭ
ӣng cӫDFѫFK
ҩ
Wÿ
Ӄ
QVLQKWUѭ
ӣng, phát triӇ
n cӫa nҩ
m
Vân Chi trong q trình ni trӗng.

Bҧ
ng 3.6

ҦQKKѭ
ӣng cӫDFѫFK
ҩ
Wÿ
Ӄ
QVLQKWUѭ
ӣng và phát triӇ
n cӫa quҧ 30
thӇnҩ
m Vân Chi

Bҧ
ng 3.7

ҦQKKѭ

ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗng
NKiFQKDXÿ
Ӄ
n tӍlӋnhiӉ
m nҩ
m dҥ
i

31

Bҧ
ng 3.8

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗng
NKiFQKDXÿ
Ӄ
n khҧQăQJODQV
ӧLWUrQFѫFK
ҩ
t trӗng


32

Bҧ
ng 3.9

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗng
NKiFQKDXÿ
Ӄ
QNtFKWKѭ
ӟc dӑc quҧthӇnҩ
m Vân Chi

33

Bҧ
ng 3.10

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗng
NKiFQKDXÿ
Ӄ

n NtFKWKѭ
ӟc ngang quҧthӇnҩ
m Vân Chi

33

Bҧ
ng 3.11

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗng
NKiFQKDXÿ
Ӄ
QQăQJVX
ҩ
t quҧthӇnҩ
m Vân Chi

35

Bҧ
ng 3.12

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ

ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗng
NKiFQKDXÿ
Ӄ
n sӵWtFKONJ\
polysaccharides và polysaccharide
peptit trong nҩ
m Vân Chi

36

Bҧ
ng 3.13

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc ni trӗng
NKiFQKDXÿ
Ӄ
n sӵWtFKONJ\
Protein, khống tә
ng sӕvà vitamin
B1 trong nҩ
m Vân Chi

37


Bҧ
ng 3.14

ҦQKKѭ
ӣng cӫa nhiӋ
Wÿ
ӝÿ
ӝҭ
m ӣcác khu vӵc nuôi trӗng
38
NKiFQKDXÿ
Ӄ
n khҧQăQJNKiQJNKX
ҭ
n cӫ
a dӏ
ch chiӃ
t nҩ
m Vân
Chi

Bҧ
ng 3.15

KhҧQăQJNKiQJR[\KyDF
ӫa dӏ
ch chiӃ
t quҧthӇnҩ
m Vân Chi


27

29

39


x
DANH MӨC CÁC HÌNH ҦNH
SӕhiӋ
u

Tên hình

Trang

Hình 1.1

Chu trình sӕ
ng cӫa nҩ
m Vân Chi

5

Hình 2.1

QuҧthӇnҩ
m Vân Chi ngồi tӵnhiên


15

Hình 2.2

Nҩ
m Vân Chi giӕng cҩ
SWURQJP{LWUѭ
ӡng ni cҩ
y lӓng
15

Hình 3.1

6LQKWUѭ
ӣng cӫ
a sӧi nҩ
m Vân Chi ni cҩ
y trên các mơi
WUѭ
ӡng

23

Hình 3.2

6LQKWUѭ
ӣng cӫ
a sӧi nҩ
m Vân Chi ni cҩ
y ӣnhiӋ

Wÿ
ӝ:
o
o
(a)22 C và (b)30 C.

24

Hình 3.3

ҦQKKѭ
ӣng cӫa S+P{LWUѭ
ӡQJÿ
Ӄ
n khҧQăQJVLQKWUѭ
ӣng cӫa
25
sӧi nҩ
P9kQ&KLWURQJP{LWUѭ
ӡng dӏ
ch thӇ
.

Hình 3.4

6LQKWUѭ
ӣng sӧi nҩ
PYkQFKLWUrQFiFP{LWUѭ
ӡng pH
26


Hình 3.5

ĈRNtFKWKѭ
ӟc quҧthӇnҩ
m Vân Chi

34

Hình 3.6

KhҧQăQJNKiQJNKX
ҭ
n cӫa dӏ
ch chiӃ
t quҧthӇnҩ
m Vân Chi

39

Hình 3.7

&ѭ
ӡQJÿ
ӝPjXWăQJG
ҫ
n trong thí nghiӋ
m kháng oxy hóa cӫa
dӏ
ch chiӃ

t sӧi nҩ
m Vân Chi

40

Hình 3.8

6ѫÿ
ӗquy trình nhân giӕng nҩ
m Vân Chi dҥ
ng lӓ
ng

41

Hình 3.9

Giӕ
ng cҩ
p 1 nҩ
m Vân CKLWUrQP{LWUѭ
ӡng thҥ
ch.

41

Hình 3.10

Giӕ
ng cҩ

p 2 nҩ
P9kQ&KLWURQJP{LWUѭ
ӡng lӓng.
42

Hình 3.11

6ѫÿ
ӗquy trình ni trӗng nҩ
m Vân Chi tҥ
i thành phӕĈj
Nҹ
ng

42


1
MӢĈҪU
1. Lí do chӑ
Qÿ
Ӆtài
Nҩ
m lӟQ Fy ê
ҩ
t quan
QJKƭD
trӑ
QJU
WURQJ

ӡi sӕng, chúng
ÿ có vai trị trong nӅ
n
kinh tӃ
, khoa hӑ
c và tham gia vào các chu trình chuyӇ
n hóa vұ
t chҩ
t ±QăQJ
ӧng Oѭ

trong tӵnhiên. Ngày nay nhiӅ
u loài nҩ
P ÿѭ
ӧc sӱdөng làm thӵc phҭ
m giàu dinh
Gѭ
ӥng, mӝ
t sӕÿѭ
ӧc sӱdө
QJOjPGѭ
ӧc phҭ
Pÿ
Ӈchӳa trӏmӝ
t sӕbӋ
nh nguy hiӇ
PQKѭ
tim mҥ
ch, béo phì, giҧ
L

ӝ
cÿ
và bҧ
o vӋtӃEjR JDQӅ
SKzQJ
u trӏORmQJ
Yj
[ѭѫQ
ÿL
NhiӅ
u nhà khoa hӑ
c cho rҵ
ng nҩ
m sӁlà mӝt trong nhӳng thӵc phҭ
m rҩ
t quan trӑ
ng và

thông dөng cӫDFRQQJѭ
ӡLWURQJWѭѫQJODL
[9].
HiӋ
n nay, ô nhiӉ
P P{L
ӡng và
WUѭ
thӵc phҭ
m bҭ
Q ÿDQJ Oj QJX\rQ


khiӃ
n tӍlӋmҳ
FXQJWKѭQJj\FjQJWU
ҿhóa [7]. ViӋ
c tìm ra SKѭѫQJSKiSSKzQ
ӯa và
ÿL
Ӆ
u trӏFiFFăQE
Ӌ
nh hiӇ
PQJKqRQj\FjQJÿѭ
ӧc chú trӑng. Các loҥ
i thuӕc, hóa chҩ
t trӏ

liӋ
u tuy có thӇmang lҥ
i hiӋ
u quҧcho mӝt sӕWUѭ
ӡng hӧS QKѭQJ
ҩ
t FKL
cao và SKt
WKѭ
ӡQJÿ
Ӈlҥ
i nhiӅ
u biӃ
n chӭQJ7URQJNKLÿyQ

ҩ
PGѭ
ӧc liӋ
u khơng chӍcó tác dө
ng
ÿL
Ӆ
u trӏmà cịn có thӇJL~S
Ӈphịng
Fѫmӝ
WK
t sӕFăQ
Ӌ
QK
E QKѭ XQJ
ҥ
ch, WKѭ

nâng cao sӭF
Ӆÿ
NKiQJ«
Trên thӃgiӟi có khoҧ
ng 2000 loҥ
i nҩ
m có thӇăQ Yj OjP
thuӕ
c, ngồi nguӗn nҩ
m thu hái tӯWKLrQQKLrQQJѭ
ӡLWDÿmWU
ӗQJÿѭ

ӧFKѫQ
loҥ
i theo
SKѭѫQJSKiSWK
ӫcông, bán công nghiӋ
p, công nghiӋ
p vӟi hiӋ
u quҧYjQăQJVX
ҩ
t cao
[22], [26].

Nҩ
m Vân Chi (Trametes versicolor) là mӝ
t loҥ
i nҩ
PGѭ
ӧc liӋ
u có giá trӏGѭ
ӧc
liӋ
u rҩ
WFDRÿmYjÿDQJÿѭ
ӧFѭDFKX
ӝ
ng ӣFiFQѭ
ӟFQKѭ7UXQJ4X
ӕc, Nhұ
t Bҧ
n, các

Qѭ
ӟc châu Âu, châu Mӻ
«7URQJQ
ҩ
m Vân Chi có chӭa các hӧp chҩ
t polysaccharid
liên kӃ
t vӟi protein, gӗm 2 loҥ
i chính: polysaccharide peptit (PSP) và polysaccharide
krestiQ36.
&K~QJÿ
Ӆ
u là nhӳng hӛn hӧp cӫa các chuӛLÿѭ
ӡng liên kӃ
t vӟi mӝ
t sӕ
protein. Tác dөng chung cӫ
a PSP và PSK là hoҥ
WKyDWăQJFѭ
ӡng sӵsҧ
n sinh, bҧ
o vӋ
các tӃbào cӫ
a hӋmiӉ
n dӏ
ch [49] và ӭc chӃnhiӅ
u loҥ
i tӃEjRXQJWKѭQKѭ
Ӄbào
XQJ WKѭ

Ӈ
u mô, các
EL
tӃbào ung thӭmáu [76]. Ӣ Nhұ
t Bҧ
n, PSK chiӃ
t xuҩ
t tӯnҩ
m
9kQ &KLÿm
ӧc chӭng minh
ÿѭ
có khҧQăQJ NpR
ӡi gianGjL
sӕ
QJWK
WKrPһ
c QăP

KѫQFKRFiFE
Ӌ
QKQKkQXQJWKѭWKX
ӝ
c nhiӅ
u thӇloҥ
LXQJWKѭG
ҥGj\XQJWKѭÿ
ҥ
i tràng,
XQJ WKѭ

ӑ
ng, YzP
ung thѭphә
K L XQJ WKѭ
NgồiY~«
ra cịn có tác
>@
dө
ng rҩ
t
mҥ
nh kháng lҥ
i virus gây bӋ
nh viêm gan B. Trong Y hӑc cәtruyӅ
n Trung Quӕc, nҩ
m
9kQ&KLÿѭ
ӧc sӱdөQJÿ
Ӈlàm giҧ
m trҫ
m cҧ
m, giҧ
Pÿ
ӡm, chӳa lành rӕi loҥ
n phәLWăQJ
Fѭ
ӡQJYyFGiQJYjQăQJOѭ
ӧng, có ích vӟi các bӋ
nh mãn tính. Gҫ
Qÿk\363FzQ

ӧc
chӭng minh là có tác dө
ng chӕng lҥ
i sӵxâm nhiӉ
m cӫa virus HIV type 1 [63].
Nhұ
t Bҧ
n, Trung Quӕc, Hàn Quӕc là nhӳng quӕF JLD
ҫ
u trong
ÿL
nghiên
ÿ cӭu
nuôi trӗng và thu sinh khӕi nҩ
m và sҧ
n xuҩ
t các chӃphҭ
m sinh hӑc có nguӗn gӕ
c tӯ


2

nҩ
m Vân Chi. Các nghiên cӭu cho thҩ
y nҩ
PVLQKWUѭ
ӣng và phát triӇ
n tӕWWURQJÿ
Ӆ

u
kiӋ
n khí hұ
u mát mҿGDRÿ
ӝ
ng tӯ20o&ÿ
Ӄ
n 30oC tùy tӯQJJLDLÿR
ҥ
QYjÿ
ӝҭ
m cao tӯ
ÿ
Ӄ
n 90%.
ViӋ
t Nam là mӝ
Wӟ
Qѭ
c nông nghiӋ
p, vӟi nguӗn phӃphҭ
m tӯnơng nghiӋ
S QKѭ
rѫPU
ҥ
PQFѭD«
dӗLGjRĈk\OjQJX\rQOL
Ӌ
u thích hӧSÿ
Ӈtrӗng nҩ

m. Bên cҥ
QKÿy
ÿL
Ӆ
u kiӋ
n khí hұ
u cӫDQѭ
ӟc ta rҩ
t phù hӧp vӟi viӋ
c nuôi trӗng nҩ
P7URQJYjL
ӣ
lҥ
Lÿk\ҧ
nQJjQK
xuҩ
t nҩ
PGѭ
ӧ
V
c liӋ
u ӣQѭ
ӟFWDÿDQJÿѭ
ӧc quan tâm. Các nhà khoa
hӑ
F ÿm
Ӄ
n hành
WL
nghiên cӭu các loҥ

i giá thӇthích hӧS
Ӈÿ
nҩ
P VLQK
ӣng và WUѭ
phát
triӇ
n. Mơ hình sҧ
n xuҩ
t nҩ
P Gѭ
ӧc liӋ
Xӧ
ÿѭ
c chuyӇ
n giao, sҧ
n xuҩ
t tҥ
i nhiӅ
X
ӏ
aÿ
SKѭѫQJ
ӟF
Yj
ҫ
X
ÿҥ
tEѭ
ÿ

nhӳng kӃ
t quҧÿiQJ NKtFK
Ӌ
 Ĉj
ҹ
QJ
1
OFNJQJ
ӝt trong
Oj P
nhӳng tӍ
nh thànKFyÿL
Ӆ
u kiӋ
n khí hұ
u thuұ
n lӧi cho sӵVLQKWUѭ
ӣng và phát triӇ
n cӫ
a
các loҥ
i nҩ
PGѭ
ӧc liӋ
Xÿ
һ
c biӋ
t là nҩ
m Vân Chi.


HiӋ
n thành phӕĈj1
ҹ
QJÿmSKrGX\
Ӌ
t quy hoҥ
ch 7 vùng phát triӇ
n nông nghiӋ
p
công nghӋcao, tұ
p trung vào sҧ
n xuҩ
WUDXDQWRjQFKăQQX{L
ia súc gia cҫ
m, sҧ
n xuҩ
t
nҩ
P WKѭѫQJ
ҭ
P Yj
SK
ӧc liӋ
Gѭ
u. Trong nhӳQJ QăP
ҫ
Q ÿk\
J
QJjQK
ӗ

ng nҩ
m QX{L
Gѭ
ӧc liӋ
u ӣĈj1
ҹ
QJÿmFyQKL
Ӆ
u chuyӇ
n biӃ
n tích cӵc vӅsӵÿҫ
XWѭFK
ҩ
WOѭ
ӧng giӕ
ng,
cơng nghӋgóp phҫ
Q QkQJ FDR
ҩ
t, chҩ
W
QăQJ
ӧng
Oѭ
nҩ
m. VX
Tuy nҩ
m Vân Chi là nҩ
m
Gѭ

ӧc liӋ
u quý, có nhu cҫ
u lӟQQKѭQJYL
Ӌ
c nghiên cӭu sҧ
n xuҩ
t ӣQѭ
ӟc ta cịn hҥ
n chӃ
QKѭTX\P{QK
ӓ, chi phí sҧ
n xuҩ
t cao và ít hiӋ
u quҧ
. Vì vұ
y viӋ
FÿDG
ҥ
ng hóa chӫ
ng
giӕ
ng nҩ
PGѭ
ӧc liӋ
u, cҧ
i tiӃ
n công nghӋtiӃ
n tӟi sҧ
n xuҩ
t nҩ

PGѭ
ӧc liӋ
u công nghӋcao
là vҩ
Qÿ
Ӆcҩ
p thiӃ
t hiӋ
n nay.
Xuҩ
t phát tӯnhӳQJFѫV
ӣtrên, chúng tôi tiӃ
n hành thӵc hiӋ
n ÿӅtài ³1JKLrQF
ӭu
ҧQKKѭ
ӣng cӫa các nhân tӕVLQKWKiLÿ
Ӄ
Q VLQKWUѭ
ӣng, phát triӇ
n và chҩWӧOѭ
ng
cӫa nҩm Vân Chi (Trametes versicolor) nuôi trӗ
ng tҥi thành phӕĈj1
ҹ
QJ´
.
2. Mөc tiêu cӫDÿ
Ӆtài


2.1. Mͭc tiêu t͝ng quát
;iF ÿӏQK ÿѭӧF ҧQK KѭӣQJ FӫD PӝW Vӕ QK
WULӇQ
và FKҩWOѭӧQJFӫDQҩP9kQ&KLQX{LWUӗQJ
NKXYӵF
NKiFQKDXӣĈj
.

2.2. Mͭc tiêu cͭth͋
- ;iFÿӏQKҧQKK
ѭӣQJFӫDPӝWVӕQKkQWӕ
P{LWUѭӡQJÿӃQVӵVL
QҩP9kQ&KL
WURQJJLDLÿRҥQVҧQ[XҩWJLӕQJQҩP
- .KҧRViWYjFKӑQÿѭӧFFiF
NKXYӵF
SKKӧSÿӇWUӗQJWKӱQ
WҥLĈj1ҹQJ
- ;iF ÿӏQK ÿѭӧF ҧQK KѭӣQJ
L
FӫD
ÿӃQ
NKҧ
PӝW
QăQJ
sinh Vӕ Q
WUѭӣQJSKiWWULӇQYjFKҩWOѭӧQJFӫDQҩP


3

éQJKƭDNKRDK
ӑ
c và thӵc tiӉ
n

éQJKƭDNKRDK
͕
c
.ӃW TXҧ QJKLrQ
VӁ FXQJ
GүQ
FӭX
FҩS
OLӋX NKRD KӑF PӟL Y
QKkQWӕVLQKWKiLÿӃQVӵVLQK
WUѭӣQJSKiWWULӇQYjFKҩW
WUӗQJWҥLĈj1ҹQJ

éQJKƭDWK
͹c ti͍
n
.ӃWTXҧQJKLrQFӭXFӫDÿӅWjL
OjPFѫVӣÿӇ[k\GӵQJ
quy trình VҧQ[XҩWJLӕ

QX{L WUӗQJ QҩP 9kQ &KL WURQJ ÿLӅXt NLӋQ

QJX\rQ OLӋX GѭӧFOLӋXOӟQYjEӅQYӳQJ
SKөFYө SKiW
FKăP

WULӇQ
VyFV
NL
NKӓHFӝQJÿӗQJ


4
&+ѬѪ1*

TӘNG QUAN TÀI LIӊU
1.1. Giӟi thiӋ
u chung vӅnҩm Vân Chi

9͓WUtSKkQOR̩L
7URQJ KӋ WKӕQJ
ҩP
Vân SKkQ
Chi TrametesORҥL
versicolor Q
WKXӝ
F JLӟL Qҩ
Fungi, nJjQK QҩP WKұW
, lӟS QҩP
(XP\FRWD
ÿҧP ,%DVLGLRP\FH
bӝ QҩP Oӛ

Aphyllophorales, hӑQҩPQKLӅXOӛ3RO\SRUDFHDH
và chi: Trametes [3], [9].
1ҩP

Vân Chi (Trametes versicolor (L.) Pilat) Fy WrQ NKRD KӑF

là Coriolus versicolor, hLӋQ QD\ Fy
Trametes
WrQ
versicolor,
PӟL
Fy
Oj
QJKƭD Oj
YjQKLӅXPjXVҳF
Vân Chi FyWrQNKRDKӑFSKәELӃQKLӋ
Trametes versicolor
VDX PӝW WKӡL JLDQ GjL ÿѭӧF
Trametes
QJKLrQ
versicolor FӭX

(L.:Fr) Pilat, WӭF Oj
Coriolus
ORjL
versicolor /)U
 4XpO ÿѭӧF
/LQQDHXV WuP UD
Boletus
Yjversicolor
ÿһW L.
WrQ
(


ÿҫXPersoon
WLrQ
6DX ÿy

ÿѭD
vào FKL3RO\SRUXVYӟLKDLORjL
: P. versicolor Fr và P. vulutinus Fr). Lucien
4XpOHW 

chi CorioluV
OҥL ÿѭD
6DXYjR
 QăP $EHUW 3L
ÿѭӧFÿDVӕFiFQKjQҩPKӑFWKӕQJQKҩW[Ӄ

WKӕQJSKkQORҥLYӅVDXFNJQJSKKӧSYӟL

JҫQÿk\ÿӅXVӱGөQJGDQKSKiSÿmFKӍQKO
Trametes versicolor.
Vân Chi là mӝt loài nҩ
m lӟn thuӝ
c phân lӟp Basidiomycetes gӗPORj
biӃ
t. Nҩ
m Vân Chi gây hoҥ
i sinh cây bӋ
QKFѭWU~WUrQJ
ӛÿmFK
Ӄ
t, thuӝ

c loҥ
i nҩ
m gây
mөc trҳ
ng mҥ
nh nhҩ
t, có thӇphá hӫ\
ӗng
ÿ thӡi tҩ
t cҧcác cҩ
u tӱgӛ(hemicellulose,
cellulose, lignin), giúp phá vӥcác gӕc cây già, cây chӃ
t, vì thӃchҩ
W GLQK
ӥng cӫ
a Gѭ
cây sӁtrӣvӅÿ
ҩ
Wÿ
Ӈtái sӱdө
ng [1] [26].
Ĉ̿FÿL͋P
VLQKK͕F
Vân Chi là loҥ
i nҩ
P KjQJӣ
QăP
ng thành dҥ
WUѭ
ng quҧthӇ

, chҩ
t da, hóa gӛ
,
không cuӕ
ng. Mһ
t trên tán phӫlông dày, mӏ
n, rҩ
t dӉbiӃ
Q
ә
iÿ
vӅmһ
t màu sҳ
F
ҧ
mĈ
quҧkhi non dҥ
ng u lӗ
i trịn, sau phân hóa thành dҥ
ng bán cҫ
XNKLJLjÿ
ҧ
m quҧcó dҥ
ng
thұ
n, dҥ
ng quҥ
t, thót dҫ
n lҥ
i ӣphҫ

n gӕ
FKD\FNJQJFyNKLWU
ҧ
i sát giá thӇhay trҧ
i cuӝ
n
lҥ
i thành dҥ
ng vành vӟi mép tán màu trҳ
ng ±trҳ
ng kem [14]. Nҩ
PWKѭ
ӡng mӑ
c thành
tán dҥ
ng ngói lӧp. Mһ
t tán dӉWKD\ÿ
ә
i vӅmàu sҳ
Fÿ
һ
FWUѭQJE
ӣi nhӳQJYzQJÿ
ӗng tâm
vӟi màu sҳ
c khác nhau, màu sҳ
c tӯtrҳ
QJÿ
Ӄ
n vàng nhҥ

t, nâu nhҥ
t, nâu rӍcó sҳ
c thái
[DQKÿ
Ӄ
QÿHQ
.tFKWKѭ
ӟc tKD\ÿ
ә
i vӟLÿѭ
ӡng kính tán trung bình cӥ2 ±7 cm, dày cӥ2,5 ±4
mm. Thӏ
t nҩ
m mӓ
ng, màu kem ±KѫLYjQJGj\
±2,5 mm, trên lát cҳ
t hiӇ
n vi thҩ
y


5
rõ lӟp sҳ
c tӕÿHQ[DQKÿ
һ
FWUѭQJErQGѭ
ӟi lӟp lông [24]. TiӃ
p xuӕQJGѭ
ӟi là lӟp bào


tҫ
ng gӗm các ӕ
ng nҩ
m dày cӥ0,6 ±1,8 mm, miӋ
ng ӕng trịn, xҿUăQJFѭDÿ{L
dҥ
ng nhiӅ
u gӕ
c, có các gӡnә
i gân, có 3 ±7 ӕng/mm, bӅmһ
t phӫO{QJWѫU
ҩ
t mӏ
n vӟi
ÿҧ
m và bào tӱGj\ÿ
һ
c, màu trҳ
QJKѫLYjQJ
. HӋsӧi trimitic, sӧLGLQKGѭ
ӥng trong suӕ
t,

vách mӓ
ng có khóa rõ ràng, ÿѭ
ӡng kính cӥ2,5 ±3,5 µm; sӧi cӭng ӣvùng thӏ
t nҩ
m có
vách rҩ
t dày, khơng thҩ

\FyYiFKQJăQW
ӃEjRÿѭ
ӡng kính tӟi 6 ±12 µm, rҩ
t hiӃ
m khi
thҩ
y phân nhánh, sӧi bӋ
Q FNJQJ Fy YiFK Gj\
Ӌ
t, khơng thҩ
SKkQ
y có vách QKiQ
QJăQQJDQJÿѭ
ӡng kính nhӓKѫQ
±5,5 µm, khơng thҩ
y có liӋ
t bào, song thҩ
y có
cystidioles dҥ
QJ IXVRLG
ӟc 20 x NtFK
5 µm, có khóa
WKѭ
ӣphҫ
n gӕ
F
ҧ
mĈ
bào hình
chùy, có 4 tiӇ

XEtQKQѫLÿtQKF
ӫa 4 bào tӱ), có khóa ӣphҫ
n gӕc. Bào tӱÿҧ
m hình trө
,

KѫLFRQJKuQKTX
ҧGѭDJDQJWURQJVX
ӕ
t, nhҹ
QNtFKWKѭ
ӟc 5,5 x 2,5 µm [2].
&KXWUuQKVӕQJFӫDQҩP9kQ&KLWUҧ
i TXiFiFJLDLÿRҥQWKHR

+uQK&KXWUuQKV͙QJFͯDQ̭
ĈҧPEjRWӱQҧ\PҫPFKRVӧLVѫFҩS
Hai VӧLVѫFҩSNKiFQKDX
WKӭFҩS6ӧLWKӭFҩSSKiWWU
LӇQWKjQKPҥQJVӧL7URQJÿL
NӃW KҥFK WҥR WLӅQ TXҧ WKӇ Qө QҩP
 1ө
WKjQKFiFSKLӃQ GѭӟLPNJ PDQJFiFÿҧPY
WKtFKYjFKXWUuQKOҥLWLӃSWөF

GiDLÿRҥQSKiWWULӇQFӫDVӧLQҩP
cKXWUuQKVӕQJFӫDQҩPE
Qҧ\PҫPFKRVӧLQҩPVӧLQҩPO~FÿҫXQK
- PPY
VDXOӟQGҫQOrQÿӃQNtFKWKѭӟFÿѭӡQJNt

- PP6DXTXiWUu
KDLVӧLQҩPVѫF
ҩSÿѫQQKkQVӁKuQKWKjQKQrQFiF
QҩPWѭQJWUѭӣQJWKHRNLӇXWҥRUDFiFPy
.KLJһSÿLӅXNLӋQEҩWOӧLFiFQҩPVRQJQ
áo ±chlamydosporH
JL~SVӧLQҩPVӕQJVyWTXDFiF


6

Gj\NKLÿLӅXNLӋQWKXұQOӧLVӁQҧ\PҫP

FҩSÿmSKiWWULӇQGj\ÿһFWUrQFѫFKҩW

7UѭӟFNKLUDTXҧWKӇ
WKuVӧLQҩPSKiWWULӇQVLQKNKӕ
WUuQKUDTXҧWKӇ1KѭQJÿLӅXNLӋQÿһFE

QKѭYӅFKҩWJLӕQJQKѭTXҧWKӇQyFyWK
QKѭPӝWPyQăQKD\PӝWFK
ӃSKҭPVLQKKӑF7URQJJLD
i ÿRҥQSKiWWULӇQ
FiFQJXӗQGLQKGѭӥQJP{LWUѭӡQJÿҧPEҧR
FQJXӗQFXQJFҩS&1
[2].
1.2. Giá trӏGѭ
ӧc hӑc
Ĉm Fy KѫQ
ӭu vӅthành

QJKLrQ
phҫ
n hoá hӑF
F ӧc Gѭ
lý lâm sàng nҩ
m Vân
Chi công bӕkhҳ
p thӃgiӟi. Vân Chi ÿѭ
ӧF GQJ
ӟi dҥ
ngGѭ
trà có tác dөng hҥthҩ
p
Oѭ
ӧng cholesterol máu, áp suҩ
t máu, chӕng chӭng rӕi loҥ
n nhӏ
SWLPÿL
Ӆ
u khiӇ
n nӗ
ng
ÿӝÿѭ
ӡng trong máu [2].
Ӣ châu Á, nҩ
Pÿѭ
ӧc dùng chung vӟi các thành phҫ
n thҧ
o mӝFNKiFÿ
Ӈchӳa trӏ

XQJWKѭ&iF
biӋ
WGѭ
ӧc bào chӃtӯloài nҩ
PQj\ÿ
ӭQJÿ
ҫ
u trong 10 loҥ
i thuӕc chӕ
ng
XQJWKѭÿѭ
ӧc tiêu thөmҥ
nh nhҩ
t hiӋ
n nay tҥ
i thӏWUѭ
ӡng Nhұ
t Bҧ
n, vӟi doanh sӕQăP

ÿ
ҥ
t tӟi 358 triӋ
X86'Yѭ
ӧt xa cҧTamoxifen, Interferon, Cis- Platin...
Vào khoҧ
QJ QăP
ӣ
Nhұ
t, mӝt kӻVѭ KRi

ӑF ÿm
K NKiP SKi
SRO\VDFFKDULGHNUHVWLQ