GIAO AN BOI DUONG HSGdoc

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (330.88 KB, 32 trang )

(1)Tµi liÖu båi dìng HäC SINH GIáI m«n ng÷ v¨n 8 khái quát về vhvn từ đầu thế kỷ xx đến 1945 A: Yªu cÇu: - Giúp học sinh có cái nhìn tổng quan về giai đoạn văn học Việt Nam từ thế kỷ XX đến 1945 - Rèn kỹ năng tổng hợp, khái quát vấn đề VH. B: néi dung c¬ b¶n 1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh x· héi vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña dßng v¨n häc ViÖt Nam ®Çu thÕ kû a) ChÆng thø nhÊt: Hai thËp niªn ®Çu thÕ kû XX b) ChÆng thø hai: Nh÷ng n¨m hai m¬i cña thÕ kû XX c) Chặng thứ ba: Từ đầu những năm 30 đến CMT8- 1945 3. Những đặc điểm chung của văn học Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến CMT8 – 1945 a) Văn học đổi mới theo hớng hiện đại hoá b) V¨n häc h×nh thµnh hai khu vùc (hîp ph¸p vµ bÊt hîp ph¸p) víi nhiÒu trµo lu cïng ph¸t triÓn c) Văn học phát triển với nhịp độ đặc biệt khẩn trơng, đạt đợc thành tựu phong phú. 4. Giíi thiÖu mét sè t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu cho tõng trµo lu v¨n häc: - Trµo lu l·ng m¹n, nãi lªn tiÕng nãi cña c¸ nh©n giµu c¶m xóc vµ kh¸t väng, bÊt hoµ víi thùc tại ngột ngạt, muốn thoát khỏi thực tại đó bằng mộng tởng và bằng việc đi sâu vào thế giới nội tâm. Văn học lãng mạn thờng ca ngợi tình yêu say đắm, vẻ đẹp của thiên nhiên, của “ngày xa” và thờng đợm buồn. Tuy văn học lãng mạn còn những hạn chế rõ rệt về t tởng, nhng nhìn chung vẫn đậm đà tính dân tộc và có nhiều yếu tố lành mạnh, tiến bộ đáng quý. Văn học lãng mạn có đóng góp to lớn vào công cuộc đổi mới để hiện đại hoá văn học, đặc biệt là về thơ ca. Tiªu biÓu cho trµo lu l·ng m¹n tríc 1930 lµ th¬ T¶n §µ, tiÓu thuyÕt Tè T©m cña Hoµng Ngäc Ph¸ch; sau 1930 lµ Th¬ míi cña ThÕ L÷, Lu Träng L, Xu©n DiÖu, Huy CËn, Hµn MÆc Tö, ChÕ Lan Viªn, NguyÔn BÝnh…vµ v¨n xu«i cña NhÊt Linh , Kh¸i Hng, Th¹ch Lam, Thanh TÞnh, NguyÔn Tu©n… - Trµo lu hiÖn thùc gåm c¸c nhµ v¨n híng ngßi bót vµo viÖc ph¬i bµy thùc tr¹ng bÊt c«ng, thèi n¸t cña x· héi vµ ®i s©u ph¶n ¸nh thùc tr¹ng thèng khæ cña c¸c tÇng líp quÇn chóng bÞ ¸p bøc bóc lột đơng thời. Nói chung các sáng tác của trào lu văn học này có tính chân thực cao và thấm đợm tinh thần nhân đạo. Văn học hiện thực có nhiều thành tựu đặc sắc ở các thể loại văn xuôi (truyện ng¾n cña Ph¹m Duy Tèn, NguyÔn B¸ Häc, NguyÔn C«ng Hoan, Nam Cao, Nguyªn Hång, T« Hoµi, Bïi HiÓn; tiÓu thuyÕt cña Hå BiÓu Ch¸nh, Vò Träng Phông, Ng« TÊt Tè, Nguyªn Hång, Nam Cao; phãng sù cña Tam Lang, Vò Träng Phông …), nhng còng cã nh÷ng s¸ng t¸c gi¸ trÞ ë thÓ th¬ trµo phóng (th¬ Tó Mì, §å Phån). Hai trào lu lãng mạn và hiện thực cùng tồn tại song song, vừa đấu tranh với nhau lại vừa ảnh hởng, chuyển hoá nhau. Trên thực tế, hai trào lu đó đều không thuần nhất và không biệt lập với nhau, càng không đối lập nhau về giá trị. ở trào lu nào cũng có những cây bút tài năng và tâm huyết. Văn học khu vực bất hợp pháp gồm thơ văn cách mạng bí mật, đặc biệt là sáng tác thơ ca của các chiến sĩ trong nhà tù. Thơ văn cách mạng cũng có lúc, có bộ phận đợc lu hành nửa hợp pháp, nhng chủ yếu là bất hợp pháp, bị đặt ra ngoài pháp luật và ngoài đời sống văn học bình thờng. Ra đời và phát triển trong hoàn cảnh luôn bị đàn áp, khủng bố, thiếu cả những điều kiện vật chất tối thiểu, nhng v¨n häc c¸ch m¹ng vÉn ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ngµy cµng phong phó vµ cã chÊt lîng nghÖ thuËt cao, nhịp với sự phát triển của phong trào cách mạng. Thơ văn cách mạng đã nói lên một cách thống thiết, xúc động tấm lòng yêu nớc, đã toát lên khí phách hào hùng của các chiến sĩ cách mạng thuộc nhiều thÕ hÖ nöa ®Çu thÕ kû. C: Ph¬ng ph¸p N.C 1.Tµi liÖu tham kh¶o: - Bµi kh¸i qu¸t vÒ v¨n häc ViÖt Nam: +) SGK NV8 trang 3-11 +) Gi¸o tr×nh VHVN tËp 1 trang1-73 2.bµi tËp cñng cè: 1) Văn học thời kỳ từ XX đến 1945 phát triển với nhịp độ khẩn trơng, mau lẹ nh thế nào? 2)Vì sao nói văn học nửa đầu TK XX đến 1945 phát triển phong phú rực rỡ và khá hoàn chØnh ( vÒ thÓ lo¹i) 3)Lập bảng thống kê các tác giả, tác phẩm văn học đầu TK đến 1945..

(2) ***************************************** thanh tÞnh vµ t«i ®i häc a.Néi dung 1. Khái quát kiến thức tác giả (tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp) 2. Củng cố lại vẻ đẹp về nội dung và nghệ thuật của áng văn giàu chất thơ “Tôi đi học” 3. Luyện đề GV hớng dẫn cho HS lập dàn ý cho các đề sau §Ò 1 : Hãy phân tích để làm sáng tỏ chất thơ của truyện “Tôi đi học” (Nâng cao ngữ văn trang 10) §Ò 2: C¶m nghÜ vÒ truyÖn ng¾n “T«i ®i häc” (N©ng cao NV trang 13) Đề 3: Tìm những nét tơng đồng trong cảm xúc của nhà thơ Huy Cận trong bài “Tựu trờng” và nhà v¨n Thanh TÞnh trong “T«i ®i häc” B. ph¬ng ph¸p 1. Tµi liÖu tham kh¶o: N©ng cao NV8 - C¸c bµi viÕt vÒ ®o¹n trÝch “T«i ®i häc” 2. §Ò v¨n nghÞ luËn, chøng minh, tù sù, c¶m nhËn vÒ 1 ®o¹n v¨n. " Không biết bao nhiêu thế hệ học trò đã từng đọc, từng học và từng nhầm lẫn một cách rất đáng yêu rằng truyện ngắn “tôi đi học” của nhà văn Thanh Tịnh chính là bài tâp đọc đầu tiên của mình.Sự nhầm lẫn vô lí mà lại hết sức có lí.Vô lí vì bài tập đọc đầu tiên hẳn phải là các câu văn, đoạn v¨n hay bµi th¬ chø khã cã thÓ lµ c¶ mét truyÖn ng¾n . Cßn cã lÝ bëi häc trß c¸c thÕ hÖ cã thÓ quªn ®i nhiều bài tập đọc khác, nhng hình nh ít ai hoàn toàn quên đợc những cảm xúc trong trẻo nguyên sơ mµ tõng dßng tõng ch÷ cña “T«i ®i häc” gîi lªn trong miÒn kÝ øc tuæi th¬ cña m×nh. LiÖu cã ph¶i Thanh tịnh cũng cảm thấy điều này không khi ông đã viết cả một truyện ngắn nhan đề “Tôi đi học” để rồi lại kết truyện bằng một câu nh thế này: “Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc: Bài viết tập: Tôi đi học”? Bài tập đọc đầu tiên, buổi tựu trờng đầu tiên, lần đầu tiên con đờng “đã quen đi lại lắm lần” bỗng tự nhiên thấy lạ, lần đầu tiên đứng trớc ngôi trờng đã từng vào chơi bỗng cảm thấy vừa thân quen võa l¹ lÉm, còng lµ lÇn ®Çu tiªn chØ rêi mÑ mét l¸t mµ c¶m thÊy xa mÑ h¬n c¶ nh÷ng lÇn ®i ch¬i xa mẹ cả ngày…Trong cuộc đời, có những cảm xúc đầu tiên mà mỗi ngời đều phải trải qua. Với “Tôi đi học”, Thanh Tịnh đã làm ngân lên một trong những cảm xúc đó trong lòng mỗi ngời đang là học trò hay đã từng là học trò: cảm xúc về ngày tựu trờng đầu tiên. Tính chất đầu tiên của cảm xúc ấyđã đợc Thanh Tịnh diễn tả một cách giản dị mà lại hết sức tinh tế nh chính tâm hồn trẻ thơ vậy. Đâu phải lần đầu tiên nhân vật “tôi” đi trên con đờng làng, nhng đây là lần đầu tiên “tôi” thấy “cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”. Thanh Tịnh kh«ng miªu t¶ nh÷ng c¶nh tîng l¹, nh÷ng ©m thanh l¹ hay nh÷ng con ngêi l¹ lÇn ®Çu tiªn nh©n vËt nh×n thÊy, nghe thÊy hay c¶m thÊy, mµ «ng miªu t¶ mét c¸i c¸ch “t«i” lÇn ®Çu kh¸m ph¸ ra trong nh÷ng ®iÒu tëng chõng nh qu¸ quen thuéc nh÷ng c¶m nhËn l¹ lïng. C¶nh vËt, con ngêi vµ tõng sù kiện, từng chi tiết của ngày tựu trờng đợc thuật lại một cách khá cặn kẽ tỉ mỉ, phần nào chứng tỏ chúng ta đã đợc soi chiếu qua cặp mắt háo hức tò mò của một cậu bé lần đầu tham dự ngày tựu trờng. Cái ý thức về một ngày đặc biệt trong cuộc đời đã tạo lên tâm trạng vừa bỡ ngỡ vừa hồi hộp và không ph¶i kh«ng pha chót tù hµo cña mét cËu bÐ bçng c¶m thÊy m×nh ®ang lµ mét ngêi lín. ChÝnh v× thÕ mµ cËu bÐ con míi ngµy h«m qua th«i ch¾c h¼n cßn bÐ báng, nghÞch ngîm vµ v« t©m xiÕt bao, ngµy hôm nay đã biết để ý vẻ đẹp của thiên nhiên- “một buổi mai đầy sơng thu và gió lạnh”, đã cảm nhận đợc một cách thật sâu sắc vẻ “âu yếm” trong bàn tay ngời mẹ, vẻ hiền từ và cảm động” trong cái nhìn của ông đốc trờng Mĩ Lí hay thái độ nhẹ nhàng của các thầy giáo, của các phụ huynh đối với mình và những cậu bé nh mình… Dờng nh đây chính là lần đầu tiên cậu khám phá ra những điều đó vậy! Ngoµi ra, còng cÇn ph¶i nãi r»ng “t«i ®i häc” vèn lµ nh÷ng dßng håi tëng, c¸i hiÖn lªn qua truyÖn ngắn không đơn thuần là một ngày tựu trờng mà là những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trờng. Bên c¹nh c¸i nh×n cña nh©n vËt “t«i” trong qu¸ khø – cËu bÐ con lÇn ®Çu tiªn ®i häc, cßn cã c¸i nh×n cña nh©n vËt “t«i” trong hiÖn t¹i – ngêi ®ang ngåi ghi l¹i nh÷ng ký øc vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña m×nh, ®ang dâi theo tõng bíc ch©n cña “t«i’ trong qu¸ khø mét c¸ch bao dung (v× thÕ nªn trong truyÖn ng¾n míi cã thÓ xuÊt hiÖn nh÷ng chi tiÕt nh: “T«i muèn thö søc m×nh nªn nh×n mÑ t«i: - MÑ ®a bút thớc cho con cầm. mẹ tôi cúi đầu nhìn tôi với cặp mắt thật âu yếm: - Thôi để mẹ cầm cũng đợc . T«i cã ngay c¸i ý nghÜ võa non nít võa ng©y th¬ nµy: ch¾c chØ ngêi th¹o míi cÇm næi bót thíc”. Chi tiết trên mặc dù đợc nhìn bằng cặp mắt của “tôi”- cậu bé trong quá khứ nhng rõ ràng những nhận xét.

(3) nh “c¸i ý nghÜ võa non nít võa ng©y th¬” chØ cã thÓ lµ cña t«i trong hiÖn t¹i). Sù ®an xen hai c¸i nh×n nµy thËt hoµ hîp víi phong c¸ch cña truyÖn ng¾n, tõ c¸ch lùa chän tõ ng÷, c¸ch so s¸nh vÝ von cho đến giọng văn đều toát lên vẻ trong trẻo mà lại hiền hoà. Đây phải chăng là một trong những lí do làm cho ngời đọc dù thuộc thế hệ nào, lứa tuổi nào cũng tìm thấy chính mình trong nhân vật “tôi” của truyÖn? Bớc vào khu vờn kí ức có cái tên “Tôi đi học”, ta dờng nh đợc một bàn tay tin cậy và êm ái dẫn dắt đi từ dòng đầu đến dòng cuối. Tôi đi học giống nh một nốt lặng, một mảnh nhỏ, một góc khuÊt trong cuéc sèng réng lín. TruyÖn ng¾n kh«ng viÕt vÒ nh÷ng c¸i míi, c¸i l¹ (cã míi l¹ g× ®©u mét ngµy ®Çu tiªn ®i häc mµ häc trß nµo còng ph¶i tr¶i qua?), nhng nã ®em l¹i cho ngêi ta c¸i c¶m gi¸c ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn m×nh kh¸m ph¸ ra nh÷ng ®iÒu nh vËy. Vµ cã khã tin qu¸ kh«ng khi cã nh÷ng ngời nói rằng giữa bao bộn bề lo toan thờng nhật, họ đã dần quên mất ngày tựu trờng đầu tiên của mình, nhng khi đọc “Tôi đi học”, những kỷ niệm tởng đã ngủ yên trong ký ức lại hồi sinh, và họ bỗng nhớ lại ngày đó thậy rõ ràng sống động dờng nh nó cha bao giờ bi lãng quên cả, để rồi họ lại có thể bất giác ngâm nga một cách rất chân thành: “Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đờng rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tùu trêng…” ***************************************** nguyªn hång vµ håi ký “nh÷ng ngµy th¬ Êu” a.môc tiªu: Cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång vµ ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” Mở rộng, luyện đề củng cố kiến thức chuyên đề. B. Néi dung: 1. Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Nguyªn Hång Đọc “Từ cuộc đời và tác phẩm” trang 251 đến256 Gi¸o tr×nh VHVN 30 – 45 Anh bình dị đến nh là lập dị ¸o quÇn ? R¸ch v¸ cã sao ®©u? Dễ xúc động, anh thờng hay dễ khóc Tr¶i ®au nhiÒu nªn th¬ng c¶m nhiÒu h¬n. (§µo C¶ng) - Nguyễn Tuân: “Tôi là một thằng thích phá đình phá chùa mà anh đúng là một ngời thích tô tợng đúc chuông” - NguyÔn §¨ng M¹nh: V¨n Nguyªn Hång bao giê còng lÊp l¸nh sù sèng. Nh÷ng dßng ch÷ ®Çy chi tiÕt….thèng thiÕt m·nh liÖt. 2. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” a)Thể loại: Hồi ký là thể loại văn học mà ngời viết trung thành ghi lại những gì đã diễn ra trong cuéc sèng cña m×nh, t«n träng sù thËt. §Æc ®iÓm cña håi ký lµ kh«ng thÓ h cÊu v× nÕu thÕ t¸c phẩm sẽ không hay, sẽ tẻ nhạt nếu những gì diễn ra trong cuộc đời nhà văn không có gì đặc sắc. Những ngày thơ ấu là một tập hồi ký ghi lại những gì đã diễn ra thời thơ ấu của chính nhà văn. Ta có thể cảm nhận đợc tất cả những tình tiết, chi tiết trong câu chuyện đều có thật. Có nớc mắt của Nguyªn Hång thÊm qua tõng c©u ch÷. b) Tãm t¾t håi ký: Chú bé Hồng – nhân vật chính – lớn lên trong một gia đình sa sút. Ngời cha sống u uất thầm lặng, rồi chết trong nghèo túng, nghiện ngập. Ngời mẹ có trái tim khao khát yêu đơng đành chôn vùi tuổi thanh xuân trong cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Sau khi chồng chết, ngời phụ nữ đáng thơng ấy vì quá cùng quẫn đã phải bỏ con đi kiếm ăn phơng xa. Chú bé Hồng đã mồ côi cha lại vắng mẹ, sống thui thủi cô đơn giữa sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của những ngời họ hàng giàu có, trở thành đứa bé đói rách, lêu lổng, luôn thèm khát tình thơng yêu mà không có. Từ cảnh ngộ và tâm sự của đứa bé “côi cút cùng khổ”, tác phẩm còn cho thấy bộ mặt lạnh lùng của xã hội đồng tiền, cái xã hội mà cánh cửa nhà thờ đêm Nô-en cũng chỉ mở rộng đón những ngời giàu sang “khệnh khạng bệ vệ” và khép chặt trớc những kẻ nghèo khổ “trơ trọi hèn hạ”; cái xã hội của đám thị dân tiểu t sản sống nhỏ nhen, giả dối, độc ác, khiến cho tình máu mủ ruột thịt cũng thành khô héo ; cái xã hội đầy những thành kiÕn cæ hñ bãp nghÑt quyÒn sèng cña ngêi phô n÷… c)Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt 3.§o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”.

(4) Xây dựng dàn ý cho đề bài sau §Ò 1: Mét trong nh÷ng ®iÓm s¸ng lµm nªn søc hÊp dÉn cña ch¬ng IV (trÝch håi ký “Nh÷ng ngµy th¬ ấu” – Nguyên Hồng) là nhà văn đã miêu tả thành công những rung động cực điểm của một tâm hồn trÎ d¹i . H·y chøng minh. Đề 2: Có nhà nghiên cứu nhận định: “Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng”. Hãy chứng minh Đề 3: Chất trữ tình thấm đợm “Trong lòng mẹ” Đề 4: Qua nhân vật trẻ em trong đoạn trích “Trong lòng mẹ”của Nguyên Hồng hãy phân tích để làm s¸ng tá: “C«ng dông cña v¨n ch¬ng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha” (Hoµi Thanh) Yêu cầu đề 4: - Ph¬ng ph¸p: BiÕt c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn, chøng minh thÓ hiÖn trong c¸c thao t¸c: t×m ý, chọn ý, dựng đoạn, liên kết đoạn bố cục văn bản đặc biệt là cách lựa chọn phân tích dẫn chứng - Néi dung: Trªn c¬ së hiÓu biÕt vÒ ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” cña Nguyªn Hång ph©n tÝch lµm s¸ng tá ý liÕn cña Hoµi Thanh vÒ c«ng dông cña v¨n ch¬ng: “Gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha”. Học sinh có thể trình bày bố cục nhiều cách khác nhng cần tập trung vào các vấn đề sau: + Tình yêu thơng con ngời: Bé Hồng có tình yêu mãnh liệt với ngời mẹ đáng thơng + Giàu lòng vị tha: Bé Hồng bỏ qua những lời rèm pha thâm độc của bà cô lúc nào cũng nghĩ tới mẹ với niềm thông cảm sâu sắc, mong muốn đợc đón nhận tình yêu thơng của mẹ + Bồi đắp thêm về tâm hồn tình cảm c.Ph¬ng ph¸p: 1.HS và GV tìm đọc các t liệu tham khảo sau: GV poto tài liệu cho HS - Bài đọc thêm “Tôi viết bỉ vỏ” của Nguyên Hồng: Trang 27 – 31 sổ tay văn học - Bài đọc thêm trích “Nguyên Hồng, một tuổi thơ văn”: Trang 16 – 18 t liệu ngữ văn - Håi ký “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” - C¸c bµi viÕt bµn vÒ ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” 2.§Ò v¨n nghÞ luËn, chøng minh, tù sù, c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n v¨n Bài tập về nhà: GV tuỳ chọn các đề bài ra bài về nhà cho HS làm, đầu giờ tiết sau chữa bài cho HS VD: LuyÖn viÕt ®o¹n v¨n chøng minh: NiÒm h¹nh phóc v« bê khi ë trong lßng mÑ theo c¸ch: DiÔn dÞch vµ quy n¹p - B¾t buéc HS ghi nhí mét ®o¹n v¨n hay trong ®o¹n trÝch. Gợi ý đề 1 - Lßng yªu th¬ng mÑ tha thiÕt cña bÐ Hång: Xa mÑ, v¾ng t×nh th¬ng, thiÕu sù ch¨m sãc, l¹i phải nghe những lời rèm pha xúc xiểm của ngời cô độc ác nhng tình cảm của bé Hồng hớng về mẹ vẫn mãnh liệt duy nhất một phơng, không bị “những rắp tâm tanh bẩn xúc phạm đến”. Chính tình yêu thơng mẹ tha thiết đã khiến cho bé Hồng có một thái độ kiên quyết, dứt khoát. - Sự căm thù những cổ tục đã đầy đoạ mẹ: Lòng căm ghét của bé Hồmg đợc diễn đạt bằng nh÷ng c©u v¨n cã nhiÒu h×nh ¶nh cô thÓ, gîi c¶m vµ cã nhÞp ®iÖu dån dËp tùa nh sù uÊt øc cña bÐ ngày một tăng tiến: “Cô tôi nói cha dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đầy đoạ mẹ tôi là một vật nh hòn đá, cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lại mà c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho kú n¸t vôn míi th«i”. - Khát khao gặp mẹ cháy bỏng: Ngòi bút của nhà văn đã thể hiện thành công đặc sắc khi miªu t¶ víi ph¬ng ph¸p so s¸nh nh kh¸t khao cña ngêi bé hµnh ®i gi÷a sa m¹c nghÜ vÒ bãng r©m vµ dßng níc m¸t. H×nh ¶nh chó bÐ ph¶i xa mÑ l©u ngµy, h¬n n÷a ph¶i sèng trong sù ghÎ l¹nh cña nh÷ng ngêi xung quanh. - Sự cảm động, sung sớng, bối rối khi gặp mẹ. Niềm hạnh phúc vô bờ khi ở trong lòng mẹ: Để tô đậm niềm sung sớng tột độ của em bé mất cha, xa mẹ lâu ngày, nay đợc ngòi bên mẹ, lúc thì nhà văn miêu tả những cảm giác cụ thể: “Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp vào đùi mẹ tôi, đầu ngả vµo c¸nh tay mÑ … m¬n man kh¾p da thÞt”, lóc th× chen nh÷ng lêi b×nh luËn thÊm ®Ém chÊt tr÷ t×nh: “Phải bé lại…”, khi thì nghĩ đến câu nói độc ác, đay nghiến của bà cô và “Khômg mảy may nghĩ ngợi gì nữa.” bởi vì bé Hồng đợc gặp mẹ rất bất ngờ, niềm vui quá lớn. Nêu chính mình cha phải trải qua nỗi đau xa mẹ, cha có niềm sung sớng tột độ khi đợc gặp mẹ, chắc Nguyên Hồng khó có đợc những đoạn văn gây ấn tợng mạnh mẽ cho ngời đọc nh vậy. Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý Hồi ký là một thể loại văn học mà ngời viết trung thành ghi lại những gì đã diễn ra trong cuộc sèng cña m×nh, t«n träng sù thËt. §Æc ®iÓm cña håi ký lµ kh«ng thÓ h cÊu v× thÕ t¸c phÈm sÏ kh«ng hay, sẽ tẻ nhạt nếu những gì diễn ra trong cuộc đời của nhà văn không có gì đặc sắc. “Những ngày.

(5) thơ ấu" của Nguyên Hồng là một tập hồi ký ghi lại những gì đã diễn ra thời thơ ấu của chính nhà văn Nguyên Hồng. Ta có thể cảm nhận đợc tất cả những tình tiết, chi tiết trong câu chuyện đều rất thật. Cã níc m¾t cña Nguyªn Hång thÊm qua tõng c©u ch÷. ở chơng IV của tác phẩm, Nguyên Hồng đã thể hiện rất thành công nghệ thuật xây dựng tâm lý nh©n vËt. Cïng mét lóc ë bÐ Hång diÔn ra nh÷ng t×nh c¶m rÊt tr¸i ngîc nhau. Cã sù nhÊt qu¸n vÒ tính cách và thái độ. Khi bà cô thể hiện nghệ thuật xúc xiểm và nói xấu về ngời mẹ của bé Hồng ở một mức độ cao mà một đứa bé bình thờng rất dễ dàng tin theo thì con ngời độc ác này đã thất bại. BÐ Hång kh«ng nh÷ng kh«ng tin lêi bµ c« mµ cµng th¬ng mÑ h¬n. Trong điều kiện lúc bấy giờ, một ngời phụ nữ cha đoạn tang chồng đã mang thai với ngời khác, là một điều tuyệt đối cấm kỵ. Ai cũng có thể xa lánh thậm chí phỉ nhổ, khinh thờng. Hơn ai hết bé Hồng hiểu rất rõ điều này. Vì thế tình thơng của bé Hồng đối với mẹ không chỉ là tình cảm của đứa con xa mẹ, thiếu vắng tình cảm của mẹ mà còn là thơng ngời mẹ bị xã hội coi thờng khinh rẻ. Bé Hồng lớn khôn hơn rất nhiều so với tuổi của mình. Điều đặc biệt là dù có suy nghĩ chín chắn, từng trải nhng bé Hồng vẫn là một đứa trẻ, vẫn có sự ngây thơ. V× thÕ, lµm nªn søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm, ®iÒu ®Çu tiªn ph¶i nãi tíi c¶m xóc ch©n thµnh: - Nh÷ng t×nh tiÕt, chi tiÕt trong ch¬ng IV cña t¸c phÈm “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” diÔn ra hÕt søc chân thật và cảm động. Có thể nói ở bé Hồng nỗi đau xót, niềm bất hạnh đợc đẩy lên đến đỉnh cao. Niềm khát khao đợc sống trong vòng tay yêu thơng của ngời mẹ cũng ở mức độ cao nhất không gì so sánh bằng. Cuối cùng thì hạnh phúc bất ngờ đến cũng vô cùng lớn, đợc diễn tả thật xúc động. Có thể biểu diễn những cung bậc của tình cảm của bé Hồng bằng sơ đồ nh sau: + Nçi bÊt h¹nh (cha chÕt, mÑ ph¶i ®i kiÕm ¨n ë n¬i xa, bÞ mäi ngêi khinh rÎ) + Nçi c¨m tøc nh÷ng cæ tôc, niÒm kh¸t khao gÆp mÑ + H¹nh phóc v« bê bÕn khi sèng trong vßng tay yªu th¬ng cña mÑ Ngô Tất Tố và tiểu thuyết “Tắt đèn” A.Y£U CÇU: - Cñng cè, më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm - RÌn kü n¨ng x©y dùng ®o¹n v¨n b»ng phÐp diÔn dÞch, quy n¹p, song hµnh, tæng hîp B.NéI dung: 1.Kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè: Lµ c©y bót xuÊt s¾c nhÊt cña dßng v¨n häc hiÖn thùc tríc c¸ch m¹ng vµ lµ mét trong nh÷ng tác giả lớn có vị trí quan trọng trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Chỉ với ba thập kỷ cầm bút, ông đã để lại một sự nghiệp văn học đồ sộ, độc đáo bao gồm nhiều thể loại: Tiểu thuyết, phóng sự, truyện ký lịch sử, khảo cứu, dịch thuật…và ở thể loại nào cũng để lại dấu ấn đặc sắc riêng. Suốt 6 thập kỷ qua, thân thế và văn nghiệp của Ngô Tất Tố đã thực sự thu hút đợc sự quan tâm, yêu mến của các nhà nghiên cứu, phê bình, giảng dậy văn học và đông đảo công chúng. Tham kh¶o “Ng« TÊt Tè vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm”- NXBGD + Mét nhµ nho yªu níc, thøc thêi, mét c©y bót s¾c bÐn + Sức sống của một văn nghiệp lớn đa dạng: Nhà tiểu thuyết phóng sự đặc sắc, nhà văn của d©n quª + Mét nhµ b¸o cã biÖt tµi 2. Giới thiệu khái quát về “Tắt đèn” - Tóm tắt tiểu thuyết “Tắt đèn” - Thể loại, nhan đề, giá trị nội dung và nghệ thuật: SGV trang 25, 26; Sổ tay văn học 8 trang 34,35 - Giới thiệu các ý kiến đánh giá về “Tắt đèn”, về nhân vật chị Dậu: Lời giới thiệu truyện “Tất đèn” – NguyÔn Tu©n trang 213 +) Tắt đèn của Ngô Tất Tố- (Vũ Trọng Phụng) “Một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội …hoàn toàn phông sù d©n quª, mét ¸ng v¨n cã thÓ gäi lµ kiÖt t¸c cha tõng thÊy” 3. Cñng cè, n©ng cao vÒ ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” - ý nghÜa cña c¸ch x©y dùng c¸c tuyÕn nh©n vËt - T¹i sao nãi ®©y lµ mét ®o¹n v¨n giµu kÞch tÝnh - Phân tích diễn biến tâm lý, hành động của chị Dậu 4. Luyện đề: Các dạng đề văn nghị luận, chứng minh phân tích nhân vật, đề văn sự kết hợp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. VÝ dô minh ho¹: §Ò 1: H·y chøng minh nhËn xÐt cña nhµ nghiªn cøu phª b×nh v¨n häc Vò Ngäc Phan”C¸i ®o¹n chÞ Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo”.

(6) Đề 2: Nhà văn Nguyễn Tuân cho rằng với tác phẩm “Tắt đèn” , Ngô Tất Tố đã “xui ngời nông dân nổi loạn”. Em hiểu nh thế nào về nhận xét đó. Hãy chứng minh. Đề 3: “Trên cái tối giời tối đất của đồng lúa ngày xa, hiện lên cái chân dung lạc quan của chị Dậu. Bức chân dung ấy tuy cha đợc ánh sáng cách mạng soi rọi tới nhng dù sao tôi vẫn quý bức chân dung Êy”. Chøng minh qua “Tøc níc vì bê” Đề 4: “Tôi nhớ nh đã có lần nào tôi đã gặp chị Dậu ở một đám đông phá kho thóc Nhật, ở một cuộc cíp chÝnh quyÒn huyÖn kú tæng khëi nghÜa hay chÝ Ýt ®Ëy n¾p hÇm bem cho c¸n bé”. Em hiÓu ý kiÕn trªn nh thÕ nµo. B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn. c. ph¬ng ph¸p: 1. Tµi liÖu tham kh¶o: - Tiểu thuyết “Tắt đèn” - Xem băng hình phim “Chị Dậu” (diễn viên Lê Vân đóng vai chị Dậu) - Các t liệu bàn về “Tắt đèn” (Từ trang 195 – 313 Ngô Tất Tố về tác gia và tác phẩm) 2. Ph¬ng ph¸p: - RÌn kü n¨ng dùng ®o¹n, x©y dùng luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn - Kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n tù sù, nghÞ luËn. §Ò: - H×nh ¶nh nh©n vËt chÞ DËu qua “Tøc níc vì bê” - B¶n chÊt x· héi thùc d©n phong kiÕn qua “Tøc níc vì bê” - Søc sèng vµ tinh thÇn ph¶n kh¸ng cña ngêi n«ng d©n tríc CM qua h×nh ¶nh chÞ DËu - Ngßi bót hiÖn thùc cña Ng« TÊt Tè qua “Tøc níc vì bê”… ************************************** Nam cao víi truyÖn ng¾n “L·o H¹c” a.yªu cÇu: - Cñng cè, më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ nhµ v¨n Nam Cao vµ truyÖn ng¾n “L·o H¹c” - Viết đợc các đoạn văn liên kết mạch lạc. chặt chẽ - KiÓm tra kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n nghÞ luËn b.néi dung: 1.Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gia Nam Cao a)VÞ trÝ: - “Nam Cao là một tài năng lớn, một nhà văn xuất sắcđã góp phần cách tân và hiện đại hoá nền văn xuôi quốc ngữ”. Ông đóng một vai trò quan trọng trong nền văn học hiện đại Việt Nam. Cả cuộc đời Nam Cao là một quá trình chiến đấu không khoan nhợng cho một nhân cách cao đẹp – nhân cách trong s¸ng t¹o nghÖ thuËt. Là nhà văn - chiến sĩ liệt sĩ, Nam Cao khép lại văn ở tuổi 35. Ômg để lại trong kho tàng văn chơng dân tộc một gia tài không đồ sộ về số lợng nhng lại luôn ẩn chứa sức sống, sức bền lâu của một giá trị văn chơng vợt lên trên “các bờ cõi và giới hạn” có đợc những tri kỷ, tri âm. Nam Cao là một trong 9 nhà văn đợc lựa chọn để giảng dậy trong chơng trình môn văn ở trờng phổ thông với t cách tác gia lín cña v¨n häc d©n téc” (NXBGD) + Tham kh¶o phÇn I “V¨n vµ ngêi” cuèn “Nam Cao vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm” trang 44-174 + Chó ý c¸c bµi luËn: - Ngêi vµ t¸c phÈm Nam Cao – T« Hoµi - Nam Cao – Nhà văn hiện thực sâu sắc, nhà văn nhân đạo chủ nghĩa lớn – Trần Đăng XuyÒn - Tªs kh«p vµ Nam Cao – Mét s¸ng t¸c hiÖn thùc kiÓu míi - GÆp gì gi÷a M.Goorky vµ Nam Cao b)Tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp, nội dung chính trong tác phẩm của Nam Cao (Giáo trình VHVN trang 283 – 327) 2. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ truyÖn ng¾n “L·o H¹c” - Tãm t¾t truyÖn, bè côc - C¸c gi¸ trÞ cña t¸c phÈm : + Giá trị nội dung: Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo + Gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt: ThÓ lo¹i, ng«n ng÷, kÕt cÊu… 3.Luyện đề: Đề 1: So sánh để chỉ ra sự giống và khác nhau giữa cái chết của Lão Hạc và cái chết của anh đĩ Chuột.

(7) trong truyÖn ng¾n “NghÌo” cña Nam Cao §Ò2: ViÕt lêi b×nh cho ®o¹n v¨n: “Mặt lão đột nhiên co rúm lại …………..Lão hu hu khóc” Đề 3: Cái chết của Lão Hạc đã đợc nhà văn Nam Cao miêu tả nh thế nào. Từ cái chết đó, em nghĩ gì vÒ sè phËn vµ phÈm chÊt cña ngêi n«ng d©n nghÌo khæ tríc CM Th¸ng T¸m? Đề 4: Trong “Lão Hạc” nhà văn Nam Cao đã phát biểu suy nghĩ của mình về cách đánh giá nhìn nhËn con ngêi: “Chao «i! §èi víi nh÷ng ngêi ë quanh ta…………….kh«ng bao giê ta th¬ng” B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c phÈm “L·o H¹c” em h·y lµm s¸ng tá t×nh yªu th¬ng con ngêi cña t¸c gi¶ §Ò 5: Ph©n tÝch nh©n vËt L·o H¹c – H×nh ¶nh tiªu biÓu cña ngêi n«ng d©n tríc CM. §Ò 6: Ph©n tÝch nh©n vËt «ng gi¸o – h×nh bãng cña nhµ v¨n Nam Cao. §Ò 7: TriÕt lý nh©n sinh qua “L·o H¹c”. c.ph¬ng ph¸p: 1. Tµi liÖu tham kh¶o: - Nam Cao vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm - C¸c bµi viÕt bµn vÒ truyÖn ng¾n “ L·o H¹c” - Luyện các dạng đề nghị luận: nghị luận về một nhân vật, một nhóm nhân vật, nghị luận về một đề tài trong một tác phẩm, một nhóm tác phẩm… - Xem b¨ng h×nh “Lµng Vò §¹i ngµy Êy”. ********************************************** v¨n tù sù kÕt hîp c¸ yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m a.yªu cÇu: - Lu«n cã ý thøc vËn dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù - RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt v¨n tù sù cã ®an xen yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m b.néi dung 1.¤n tËp l¹i v¨n b¶n tù sù, v¨n b¶n miªu t¶, biÓu c¶m 2. KiÕn thøc cñng cè, n©ng cao: X©y dùng v¨n b¶n tù sù cã kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m - Tham kh¶o cuèn “ N©ng cao ng÷ v¨n 8” trang 65, “ Sæ tay ng÷ v¨n 8” trang 404 – 414 - Tham kh¶o cuèn “C¸c d¹ng bµi tËp lµm v¨n vµ c¶m thô th¬ v¨n líp 8” – NXBGD trang 25 – 31 Ghi nhí: + Trong v¨n b¶n tù sù rÊt Ýt khi c¸c t¸c gi¶ chØ thuÇn kÓ ngêi, kÓ viÖc (kÓ chuyÖn) mµ khi kÓ thêng ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m + Các yếu tố miêu tả và biểu cảm làm cho việc kể chuyện sinh động sâu sắc hơn. + Muèn x©y dùng mét v¨n b¶n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè vµ biÓu c¶m cã thÓ theo 5 bíc sau ®©y: Bớc 1: Xác định sự việc chọn kể Bíc 2: Chän ng«i kÓ cho c©u chuyÖn Bớc 3: Xác định trình tự kể (Câu chuyện bắt đầu từ đâu, diễn ra thế nào và kết thúc ra sao) Bớc 4: Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn tự sự sẽ viết (ở vị trí nào trong tryÖn) Bíc 5: ViÕt thµnh v¨n b¶n 3. Luyện đề: Các dạng đề tự sự về các văn bản đã học GV có thể lựa chọn các dạng bài tập khác nhau để rèn luyện kỹ năng viết văn tự sự có đan xen yếu tố miêu tả và biểu cảm Tõ bµi tËp 1 – 13 (Cuèn “C¸c d¹ng bµi tËp tËp lµm v¨n vµ c¶m thô th¬ v¨n líp 8” trang 26 – 31) Bµi tËp 4 trang 66 (N©ng cao ng÷ v¨n 8) C.Ph¬ng ph¸p: 1. T liÖu Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù (SGK/72, s¸ch «n tËp ng÷ v¨n/48) N©ng cao ng÷ v¨n 8, sæ tay ng÷ v¨n 8, c¸c d¹ng bµi tËp lµm v¨n vµ c¶m thô th¬ v¨n 8 2. Luyện các dạng đề tự sự *********************************************** «n tËp kiÓu bµi tù sù kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ a.yªu cÇu:.

(8) - Củng cố lại kiến thức cơ bản và nâng cao về kiểu bài tự sự. Hệ thống lại các văn bản tự sự đã học. Ph¬ng ph¸p ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m - TiÕp tôc rÌn kü n¨ng viÕt v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m b.néi dung 1. Cñng cè, hÖ thèng, n©ng cao vÒ kiÓu bµi tù sù (kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m) 2. Luyện các kiểu đề tự sự: + Đóng vai nhân vật trong truyện để kể + §ãng vai ngêi chøng kiÕn cuéc trß chuyÖn gi÷a c¸c nh©n vËt trong truyÖn + Trùc tiÕp trß chuyÖn víi c¸c nh©n vËt + KÓ l¹i mét sù viÖc hay mét khÝa c¹nh cña v¨n b¶n + KÓ chuyÖn theo mét kÕt côc míi 3. Các đề minh hoạ Đề 1: Nếu đợc chứng kiến Lão Hạc quằn quại với cái chết, em sẽ ghi lại cảnh đó nh thế nào? Đề 2: Tình cờ là ngời đi qua làng Ku – Ku – rêu đợc chứng kiến hai cây phong trò chuyện, em sẽ ghi l¹i nh thÕ nµo? Đề 3: Có một lần bế Hồng (Nhân vật trong tác phẩm “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng) đã gặp gỡ và trò chuyện với cô bé bán diêm trong tác phẩm cùng tên của Anđecxen, Nếu đợc chứng kiến em sÏ ghi l¹i nh thÕ nµo? §Ò 4: Ngµy ®Çu tiªn ®i häc §Ò 5: Kû niÖm trong s¸ng §Ò 6: L·o H¹c b¸n chã §Ò 7: ChiÕc l¸ thêng xu©n cøu tuæi xu©n (Lêi kÓ cña Xiu – ChiÕc l¸ cuèi cïng) Đề 8: Cho sự việc sau đây: Sau khi bán chó, Lão Hạc sang báo cho ông giáo biết. Em hãy đóng vai «ng gi¸o kÓ l¹i gi©y phót l·o H¹c sang b¸o tin b¸n chã víi vÎ mÆt vµ t©m tr¹ng ®au khæ (§Ò 2 trang 166, 167 c¸c d¹ng bµi tËp) Đề 9: Nêú là ngời đợc chứng kiến cảnh lão Hạc kể lại việc bán chó, em sẽ ghi lại cảnh đó nh thế nào? Đề 10: Nếu em là ngời đợc chứng kiến cảnh chị Dậu đánh tên cai lệ để bảo vệ chồng thì em sẽ kể lại cho c¸c b¹n nghe nh thÕ nµo? Đề 11: Một ngày nào đó, anh con trai lão Hạc sẽ trở về. Hãy kể lại cuộc gặp gỡ giữa nhân vật ông gi¸o vµ anh con trai l·o H¹c. Đề 12: Đóng vai chiếc lá mà hoạ sĩ Bơmem đã vẽ kể lại truyện “Chiếc lá cuối cùng” §Ò 13: Nguêi chñ kú quÆc. (Xanch«-Panxa kÓ vÒ viÖc “§¸nh nhau víi cèi xay giã” C.Ph¬ng ph¸p: 1.T liÖu tham kh¶o: KiÕn thøc – kü n¨ng c¬ b¶n tËp lµm v¨n THCS trang 15 – 25 SGK, s¸ch n©ng cao 2. Luyện các dạng đề tự sự VD: KÓ chuyÖn tëng tîng: Nghe tin con ngêi x©y dùng thuû ®iÖn TrÞ An, Thuû Tinh bÌn bµn häp víi các thuỷ quái để tìm cách đối phó. Em hãy tởng tợng cuộc bàn mu tính kế đó và ghi lại thành bài văn tự sự có kết hợp miêu tả, biểu cảm, nghÞ luËn. (ThiÕt kÕ ng÷ v¨n 8 tËp 1 trang 436 – 438) **************************************** Th¬ “nãi chÝ, tá lßng” a.yªu cÇu - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của những chí sĩ yêu nớc đầu thế kỷ XX - Hiểu đợc sức truyền cảm nghệ thuật qua qua giọng thơ khẩu khí hào hùng. - Cñng cè vµ n©ng cao hiÓu biÕt vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt - Luyện đề củng cố và nâng cao kiến thức bài B.Tµi liÖu tham kh¶o - T¸c phÈm “Ngôc trung th” - V¨n th¬ yªu níc ViÖt Nam ®Çu thÕ kû XX - V¨n th¬ Phan Béi Ch©u cña §Æng Thai Mai - Bµi luËn “Phan Béi Ch©u, nhµ yªu níc xuÊt s¾c vµ nhµ v¨n c¸ch m¹ng tiªu biÓu nhÊt ®Çu thÕ kû XX” (TrÇn Huy LiÖu) C. Néi dung: 1. ¤n tËp, cñng cè l¹i vÒ gi¸ trÞ néi dungvµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña 2 v¨n b¶n trªn.

(9) 2. Mở rộng, nâng cao, luyện đề a) VÒ t¸c gi¶: - Tham kh¶o sæ tay ng÷ v¨n 8 trang 123 – 125 - S¸ch SV, s¸ch thiÕt kÕ gi¶ng d¹y b) Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: SGV trang 155, 159 Lu ý sè 3 SGV trang 154 “Nh÷ng chÝ sÜ c¸ch m¹ng ®Çu thÕ kû XX nh Phan Béi Ch©u , Phan Ch©u Trinh vèn xuÊt th©n tõ nhµ nho nhng lại là những con ngời tiên tiến của thời đại mới…Với họ, dẫu có sa cơ lỡ bớc rơi vào vòng tù ngục, chẳng qua cũng là bớc dừng chân tạm nghỉ trên con đờng đấu tranh dài dặc. Vào tù các chí sĩ cách mạng thờng hay làm thơ để bày tỏ chí khí của mình. Đó là những lời gan ruột tâm huyết, gắn liền với cuộc đời hiển hách, đáng lu danh thiên cổ, cho nên tự bản thân nó đã chứa đựng sức mạnh làm rung động lòng ngời. Hai bài thơ của Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh thuộc loại thơ đó” c) Gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt: d) LuyÖn c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i v¨n häc Đề 1: Hãy viết bài văn thuyết minh giới thiệu về tác giả Phan Bội Châu và đặc điểm của thể thơ thất ng«n b¸t có qua v¨n b¶n “ Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c” §Ò 2: H·y viÕt bµi v¨n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có I. Më bµi: Giíi thiÖu vai trß thÓ th¬ trong s¸ng t¸c v¨n ch¬ng II. Thân bài: Thuyết minhđặc điểm thơ thất ngôn bát cú Đờng luật - Bè côc: Sè tiÕng, sè dßng, c¸c phÇn §Ò – Thùc – LuËn – KÕt - Vần: Vần bằng - độc vận – vần chân gieo vần ở các tiếng thứ 7 trong các câu 1, 2, 4, 6, 8. - NhÞp: Thêng ng¾t nhÞp ch½n, lÎ: 4/3, 3/4 cã khi ng¾t nhÞp 2/2/3 - LuËt b»ng - tr¾c: + Thế trắc – thế bằng (quy định ở tiếng thứ hai câu thứ nhất) + §èi: ë c¸c cÆp 1-2, 3- 4, 5- 6, 7- 8 Đối thanh, tiểu đối ở các tiếng2, 4, 6 trong các cặp Đối ý, đối từ loại … + Niªm: dÝnh ë c¸c cÆp 1- 8, 2-3, 4-5, 6-7 C¸ch sö dông thi liÖu, tõ ng÷, giäng ®iÖu III. KÕt bµi:Nªu c¶m nghÜ vÒ thÓ th¬ e) §Ò nghÞ luËn: §Ò 1:”Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c”lµ bøc ch©n dung tù ho¹ vÒ nhµ th¬ PBC – ngêi l·nh tô yªu níc, c¸ch m¹ng. H·y chøng minh §Ò 2: “C¶m t¸c vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng” lµ bµi ca yªu níc, bµi ca tù do Đề 3: “Đập đá ở Côn Lôn” nh một bài ca chính khí của một con ngời u tú của đất Việt trong cuộc trờng kỳ chống thực dân Pháp giành độc lập tự do… ****************************************** C¸ch lµm c¸c d¹ng bµi v¨n thuyÕt minh T¶n §µ víi “Muèn lµm th»ng Cuéi” A.yªu cÇu: HS biÕt t¹o lËp c¸c d¹ng bµi v¨n thuyÕt minh Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶ T¶n §µ vµ bµi th¬ "Muèn lµm th»ng Cuéi " B.Tµi liÖu tham kh¶o: T¶n §µ vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm - NXB GD C.Néi dung: I. C¸ch lµm c¸c d¹ng bµi v¨n thuyÕt minh 1. ThuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i v¨n häc ( truyÖn ng¾n) 1.1 Lý thuyÕt: dµn bµi thuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i TN a, më bµi : giíi thiÖu vÒ thÓ lo¹i truyÖn ng¾n b, thân bài: nếu các đặc điểm của truyện ngắn - lµ h×nh thøc tù sù lo¹i nhá tËp trung m« t¶ mét m¶nh cña cuéc sèng . TruyÖn ng¾n thêng Ýt nh©n vËt vµ sù kiÖn( cã dÉn chøng minh häa) - cèt truyÖn thêng diÔn ra trong mét kh«ng gian thêi gian h¹n chÕ , nã kh«ng kÓ trän vÑn mét qu¸ tr×nh diÔn biÕn….. (cã dÉn chøng minh häa) - kết cấu thờng là sự sắp đặt đối chiếu , tơng phản để làm nổi bật chủ đề truyện ngắn thờng.

(10) ng¾n. (cã dÉn chøng minh häa) - truyện ngắn đề cập đến những vấn đề lớn của cuộc đời (có dẫn chứng minh họa) c, kÕt bµi: 1.2, Thùc hµnh: §Ò 1: ViÕt bµi thuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i truyÖn ng¾n theo hiÓu biÕt cña em < c¸c d¹ng bµi tËp trang 196, 197> §Ò 2: Viết baì thuyết minh về tác giả Nam Cao và đặc điểm của thể loại truyện ngắn qua văn bản ( Lão H¹c) §Ò 3: Viết bài thuyết minh về tác giả Thanh Tịnh và đặc điểm truyện ngắn qua văn bản " Tôi đi học" 2, ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ vµ gi¸ trÞ cña t¸c phÈm *, dµn bµi: a, mở bài: giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm đó. b, thân bài thuyết minh về cuộc đời và sự nghiệp văn học của tác giả đó ( dựa vào chú thích ở cuèi mçi bµi v¨n) - tªn quª, n¨m sinh, n¨m mÊt - cuộc đời? - sù nghiÖp? C¸c t¸c phÈm chÝnh * thuyết minh về giá trị của tác phẩm đó ( dựa vào ghi nhớ về tác phẩm trong SGK để nêu nên một số ý chính về ND và NT) C, kÕt bµi: c¶m nghÜ vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm 3, thuyÕt minh vÒ d¹ng th¬ tø tuyÖt . 4, thuyÕt minh vÒ loµi c©y loµi hoa II T¶n §µ víi " muèn lµm th»ng cuéi" 1, Kh¸i qu¸t kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶ T¶n §µ Tham khảo Cuốn" Tản Đà là ………… đại học " STNV 138, 139 - Một cá tính độc đáo, một cá tính thanh cao - TLNV8 trang 162, 164 2, Bµi th¬ " Muèn lµm th»ng Cuéi" - TLNV trang 159, 161 - ChÊt sÇu, méng, ng«ng trong hån th¬ T¶n §µ qua " Muèn lµm th»ng Cuéi" *************************************** th¬ míi l·ng m¹n viÖt nam 1932- 1945 A.yªu cÇu: - HiÓu s©u s¾c h¬n vÒ Th¬ míi vµ phong trµo Th¬ míi: hoµn c¶nh lÞch sö lµm xuÊt hiÖn Thơ mới, cuộc đấu tranh giữa thơ cũ và Thơ mới. - HiÓu s©u s¾c h¬n vÒ Th¬ míi vµ phong trµo Th¬ míi qua viÖc t×m hiÓu vÒ mét sè nhµ th¬ tiªu biÓu: ThÕ L÷, Vò §×nh Liªn, TÕ Hanh… - Cảm nhận đợc cái hay, cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của những bài thơ tiêu biểu. B.Tµi liÖu tham kh¶o: - Tinh hoa Th¬ míi - Thi nh©n ViÖt Nam - TÕ Hanh vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm… - C¸c tËp th¬ cña Xu©n DiÖu, Huy CËn, TÕ Hanh… C.Néi dung: Giíi thiÖu bµi: - Kho¶ng sau n¨m 1930, mét lo¹t c¸c thi sÜ trÎ xuÊt th©n T©y häc lªn ¸n th¬ cò lµ khu«n s¸o,trãi buộc. Họ đòi hỏi đổi mới thi ca và sáng tác những bài thơ không hạn định về số câu, chữ -> Thơ mới. - Phong trào Thơ mới ra đời và phát triển mạnh mẽ rồi đi vào bế tắc cha đầy 15 năm.Thơ mới chủ yếu lµ th¬ tù do7 hoÆc 8 tiÕng. So víi th¬ cò, nhÊt lµ th¬ §êng luËt, th× Th¬ míi tù do , phãng tóng, linh ho¹t h¬n, kh«ng cßn bÞ rµng bu«c bëi nh÷ng quy t¾c nghiÖt ng· cña thi ph¸p th¬ cæ ®iÓn. Hai ch÷ Th¬ míi trë thµnh tªn gäi cña mét phong trµo th¬ (cßn gäi lµ th¬ l·ng m¹n), g¾n liÒn víi tªn tuæi cña thÕ L÷, ChÕ Lan Viªn, Huy CËn, Xu©n DiÖu....

(11) ? Nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của phong trµo Th¬ míi T¹i sao CN l·ng m¹n trong VH nãi chung vµ Thơ mới nói riêng lại ra đời vào năm 1932 - TÇng líp tiÓu t s¶n l©m vµo bÕ t¾c, khñng hoảng trầm trọng: thất nghiệp, đời sống bấp bªnh, ¶nh hëng cña t tëng tiÕn bé (chñ yÕu lµ cuéc c¸ch m¹ng th¸ng 10 Nga), phong trµo c¸ch m¹ng t¹m thêi l¾ng xuèng-> n¶y sinh tâm lý dao động.hoang mang=> Thơ mới ra đời. Nó là tiếng nói của giai cấp t sản dân tộc vµ mét bé phËn tiÓu t s¶n trÝ thøc rót khái con đờng chính trị và quân sự chuyển sang đấu tranh bằng văn hóa. Con đờng thơ văn bấy giờ , đối với nhièu thi sĩ là lối thoát ly trong s¹ch lµ mét n¬i cã thÓ göi g¾m nçi niÒm t©m sự: không đánh Pháp, không đi theo cách m¹ng, lµm v¨n ch¬ng- béc lé lßng yªu níc” Các tầng lớp t sản trí thức, t sản dân tộc đã t×m thÊy trong chñ nghÜa l·ng m¹n mét tiÕng thở dài chống chế độ thuộc địa’ (Trêng Chinh) ? Thơ mới chính thức ra đời vào thời gian nào. ? Th¬ cò do tÇng líp x· héi nµo s¸ng t¸c, s¸ng t¸c theo thÓ lo¹i nµo - Th¬ cò lµ tiÕng nãi cña tÇng líp phong kiÕn đã thất bại,sáng tác theo thể thơ Đờng luật ( Chñ yÕu lµ thÊt ng«n b¸t có), ®¨ng trªn Nam phong t¹p chÝ,v¨n häc t¹p chÝ, ...; ph¶n ánh tâm trạng của giai cấp phông kiến đã bị thất bại và đầu hàng đế quốc.Vì thế thơ cũ kh«ng bao gåm nh÷ng s¸ng t¸c th¬ ca c¸ch m¹ng lµm theo thÓ th¬ §êng luËt.. - Th¬ míi l·ng m¹n võa xuÊt hiÖn nh mét phong trào thì đã mở ngay ra một cuộc cách m¹ng chèng th¬ cò s¸o mßn ? Cuộc đấu tranh giữa “thơ cũ” và “Thơ míi” diÔn ra nh thÕ nµo. I. LÞch sö phong trµo Th¬ míi (1932-1945) 1. Hoµn c¶nh lÞch sö lµm xuÊt hiÖn phong trµo Th¬ míi - Sù xuÊt hiÖn cña giai cÊp t s¶n vµ tiÓu t s¶n thµnh thÞ víi nh÷ng t tëng, t×nh c¶m míi, nh÷ng thÞ hiÕu thÈm mü míi cïng sù giao lu v¨n hãa §«ng T©y lµ nguyên nhân chính làm phong trào Thơ mới ra đời. - Th¬ míi l·ng m¹n xuÊt hiÖn tõ tríc 1930, thi sÜ T¶n §µ chÝnh lµ ngêi d¹o khóc nh¹c ®Çu tiªn cho cuéc hßa tÊu l·ng m¹n sau nµy. Th¬ míi lµ phong trµo th¬ ca l·ng m¹n mang ý thøc hÖ t s¶n vµ quan ®iÓm nghÖ thuËt vÞ nghÖ thuËt 2. Cuộc đấu tranh giữa “thơ cũ” và “Thơ mới”. 2. Cuộc đấu tranh giữa “thơ cũ” và “Thơ mới” - Th¬ míi chuyÓn dÇn tõ Nam ra B¾c, lín tiÕng c«ng kÝch th¬ cò s¸o mßn, c«ng thøc, h« hµo bá luËt, niêm, đối, bỏ điển tích, sáo ngữ...Thơ mới lần lợt d¨ng trªn c¸c t¹p chÝ ë Hµ Néi n¨m 1933,Lu Träng L cho ®¨ng mét lo¹t th¬ míi cña m×nh trong tËp “ Ngêi s¬n nh©n”. trong bµi Mét cuéc c¶i c¸ch vÒ th¬ ca, LTL gäi nh÷ng ngêi lµm th¬ cò lµ “Thî th¬’. Hä còng nh nh÷ng ngêi thî méc chØ lo ch¹m ch×m, ch¹m næi, træ rång, træ phîng... nµo hay khi ch¹m træ xong, cha biÕt dïng vµo viÖc g× th× rồng phợng đã bay về trời hết. LTL đề nghị các nhà thơ phải mau đem những ý tởng mới những tình cảm mới thay vào những ý tởng cò, t×nh c¶m cò..

(12) - Lu Träng L giÔu c¸c nhµ th¬ cò: §«i lêi nh¾n nhñ b¹n lµng Nho Th¬ thÈn,thÈn th¬ khÐo thÉn thê N¾n nãt miÔn sao nªn bèn vÕ Ch¼ng th¬ th× còng cãc cÇn th¬. - Năm1934-1936 hàng loạt tác phẩm ra đời - N¨m 1936, cã thÓ coi th¬ míi th¾ng thÕ trong cuéc tranh luËn vÒ thÓ lo¹i - Tõ 1936, tiÕng tranh c·i yÕu dÇn, Th¬ míi chÝnh thức đợc dạy trong các trờng học, đã chiếm u thế gần nh tuyệt đối trong các tạp chí từ Nam ra Bắc 3. C¸c thêi kú ph¸t triÓn vµ suy tho¸i cña Th¬ míi a. Tõ 1932- 1939 - Líp nhµ th¬ ®Çu tiªn: ThÕ L÷, Lu Träng L, Huy Th«ng, NguyÔn Nhîc Ph¸p, Vò §×nh Liªn.... - Líp nhµ th¬ xuÊt hiÖn sau: Xu©n DiÖu, Huy CËn, Thanh TÞnh, Hµn mÆc Tö, ChÕ Lan Viªn, Anh Th¬, NguyÔn BÝnh,... b.Tõ 1940-1945 Do ®iÒu kiÖn lÞch sö, v¨n ch¬ng tù lùc v¨n ®oµn còng nh th¬ míi sa vµo bÕ t¾c, cïng quÉn, xuÊt hiÖn nhiÒu khuynh híng tiªu cùc.. ? Những mốc thời gian lịch sử đánh dấu cuộc đấu tranh giữa thơ cũ và Thơ mới - Ngay từ khi mới xuất hiên Thơ mới đã mang khuynh híng tiªu cùc, tho¸t ly, buån n¶n.Trong thêi kú ®Çu, nã cßn cã nhiÒu yÕu tè tÝch cùc. Sang nh÷ng n¨m 36- 39, v¨n th¬ lãng mạn có sự phân hóa. Con đờng đi của Th¬ míi ngµy cµng cã hiÖn tîng xuèng dèc. II Mét sè nhµTh¬ míi tiªu biÓu 1. ThÕ L÷ a. Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp thơ ca ? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc (SGK) đời và sự nghiệp của Thế Lữ Nhà thơ chọn bút danh Thế Lữ ngoài ý nghĩa để chơi chữ - Thơ mới vừa ra đời, Thế Lữ nh vừng còn ngụ ý tự nhận mình là ngời khách tiên của trần thế, sao đột hiện sáng chói khắp cả trời thơ chỉ biết đi tìm cái đẹp: ViÖt Nam T«i lµ ngêi bé hµnh phiªu l·ng Đờng trần gian xuôi ngợc để vui chơi... T«i chØ lµ ngêi kh¸ch t×nh si Ham cái đẹp muôn hình muôn vẻ b. §«i nÐt vÒ hån th¬ ThÕ L÷ - ThÕ L÷ kh«ng bµn vÒ Th¬ míi, kh«ng bªnh vùc Th¬ míi, kh«ng bót chiÕn, kh«ng diÔn thuyÕt. ThÕ L÷ chØ ? §Æc ®iÓm phong c¸ch th¬ ThÕ L÷ lÆng lÏ, ®iÒm nhiªn bíc nh÷ng bíc v÷ng vµng mµ trong - §äc nh÷ng c©u th¬: Nhí c¶nh s¬n kho¶nh kh¾c c¶ hµng ngò th¬ xa ph¶i tan r·. l©m bãng c¶ c©y giµ kh«ng ai cã thÓ - Th¬ ThÕ L÷ vÒ thÓ c¸ch míi kh«ng chót rôt rÌ, míi tõ bÜu m«i tríc cuéc c¸ch m¹ng vÒ thi ca đang nổi dậy...Thế Lữ đã làm tan vỡ cái số câu, số chữ, cách bỏ vần cho đến tiết tấu âm thanh. - Th¬ ThÕ L÷ lµ n¬i hÑn hß gi÷a hai nguån thi c¶m;: nÎo khu«n khæ ngµn n¨m kh«ng di vÒ qu¸ khø m¬ mµng, nÎo tíi t¬ng lai vµ thùc tÕ...Sau dÞch...§äc bµi th¬ Nhí rõng, ta tëng chõng nh÷ng c©u ch÷ bÞ x« ®Èy, bÞ d»n mét håi m¬ méng vÈn v¬, th¬ TL nh mét luång giã l¹ xui ngời ta biết say sa với cái xán lạn của cuộc đời thực tế, vÆt bëi mét søc m¹nh phi thêng. ThÕ biÕt cêi cïng hoa në chim kªu. Lữ nh một viên tớng điều khiển đội - Thơ ông mang nặng tâm sự thời thế đất nớc. qu©n ViÖt ng÷ b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh không thể cỡng lại đợc. -ThÕ L÷ cã mét sè bµi th¬ Nhí rõng, TiÕng h¸t bªn s«ng, Gi©y phót ch¹nh -> ThÕ L÷ kh«ng nh÷ng lµ ngêi c¾m ngän cê th¾ng lîi lßng lµ tiÕng väng cña phong trµo yªu nớc những năm 20-30 đợc cảm nhận ở cho phong trào Thơ mới mà còn là nhà thơ tiêu biểu nhất.

(13) ph¬ng diÖn thÊt b¹i. ? Vai trß, vÞ trÝ cña ThÕ L÷ trong phong trµo Th¬ míi. cho phong trµo Th¬ míi thêi k× ®Çu.. ? Tr×nh bµy xuÊt xø bµi th¬ ? VÞ trÝ cña bµi th¬ trong sù nghiÖp th¬ ca cña ThÕ L÷ ? Thái độ tiếp nhận của công chúng thời đó víi bµi th¬ ? Vì sao bài thơ lại đợc tiếp nhận nồng nhiÖt nh vËy. ? Th¶o luËn: T×m hiÓu c¶m høng l·ng m¹n cña bµi th¬ ? §äc thuéc lßng bµi th¬, chän nh÷ng c©u em tâm đắc nhất, phân tích cái hay, cái đẹp của những câu thơ đó - Hs lùa chän, ph©n tÝch - GV nhËn xÐt b×nh kh¸i qu¸t. c. T¸c phÈm Nhí rõng - Lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tiªu biÓu nhÊt cña ThÕ Lữ và là tác phẩm mở đờng cho sự thắng lợi của Thơ míi Nhí rõng lµ lêi con hæ trong vên b¸ch thó.T¸c gi¶ mợn lời con hổ để nói lên tâm sự u uất của lớp thanh niên thế hệ 1930- đó là những thanh niên trí thức T©y häc võa thøc tØnh ý thøc c¸ nh©n c¶m thÊy bÊt hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng, ngột ngạt đơng thời. Họ khao khát cái tôi cá nhân đợc khẳng định và phát triển trong một cuộc đời rộng lớn, tự do. Đó cũng đồng thời là tâm sự chung của ngời dân mất nớc bấy giờ. Vì vậy, Nhớ rừng đã có đợc sự đồng cảm đặc biệt rộng rãi, có tiếng vang lớn. Có thÓ coi Nhí rõng nh mét ¸ng v¨n th¬ yªu níc tiÕp nèi m¹ch th¬ tr÷ t×nh yªu níc hîp ph¸p ®Çu thÕ kû XX. - Bµi th¬ trµn trÒ c¶m høng l·ng m¹n: th©n tï h·m mµ hån vÉn s«i sôc, khao kh¸t tù do.C¶m thÊy bÊt hßa s©u s¾c víi thùc t¹i tÇm thêng tï tóng nhng không có cách gì thoát ra đợc, nó chỉ biết buông mình trong mộng tởng để thoát ly hẳn cái thực tại đó, tìm đến một thế giới khoáng đạt, mạnh mẽ, phi thêng. d. Tham kh¶o mét sè bµi th¬ cña ThÕ L÷ - TiÕng tróc tuyÖt vêi - TiÕng s¸o thiªn thai - Bªn s«ng ®a kh¸ch - Cây đàn muôn điệu. - GV đọc cho học sinh tham khảo, tổ chức cho các em trao đổi cảm nghĩ về những bài thơ đó 2.Vò §×nh Liªn Sinh ngµy 15 th¸ng 10 n¨m Quý Söu(1913) ë Hµ Néi " Có nhng nhà thơ không bao giờ có thể làm đợc một câu thơ. Những ngời ấy hẳn là nhng ngời đáng thơng nhất trong thiên hạ. Sao ngời ta lại thơng hại nhng kẻ bị tình phụ nuôi một giấc mộng ái ân không thành, mà không ai thơng lấy những kẻ mang một mối tình thơ u uất chịu để tan tành giấc mộng lớn nhất và quý nhất ở đời : giấc mộng thơ? H«m nay trong khi viÕt quyÓn s¸ch nµy, mét quyÓn s¸ch hä sÏ xem nh mét sù mØa mai ®au đớn, thơ Vũ Đình Liên bỗng nhắc tôi nghĩ đến ngời xấu số kia. T«i cã cÇn ph¶i nãi ngay r»ng Vò §×nh Liªn kh«ng ph¶i lµ mét ngêi xÊu sè? Trong lµng Th¬ mới . Vũ Đình Liên là một ngời cũ. Từ khi phong trào Thơ mới ra đời , ta đã tháy thơ Vũ Đình Liên.

(14) trªn c¸c b¸o . ngêi còng ca ngîi t×nh yªu nh hÇu hÕt c¸c nhµ th¬ míi b©y giê. Nhng hai nguån thi c¶m chÝnh cña ngêi lµ lßng th¬ng ngêi vµ hoµi cæ. Ngêi th¬ng nh÷ng kÎ th©n tµn ma d¹i, ngêi nhí nhng cảnh cũ ngời xa. Có một lần hai nguồn cảm hứng ấy đã gặp nhau và đã để lại cho chúng ta một bài thơ kiệt tác: Ông đồ. Ông đồ mỗi năm đến mùa hoa đào, lại ngồi viết thuê bên đờng phố " ông chính là cái di tích tiều tụy,đáng thơng của một thời tàn". It khi có một bài thơ bình dị mà cảm động nh vậy. Tôi tởng nh đọc lời sám hối của cả bọn thanh niên chúng ta đối với lớp ngời đơng đi về cõi chết.Đã lâu lám chúng ta chỉ xúm nhau lại chế giÔu hä quª mïa , m¹t s¸t hä hñ hËu. C¸i c¶nh th¬ng t©m cña nÒn häc Nho lóc m¹t vËn chóng ta v« tình không lu ý .Trong bọn chúng ta vẫn có một hai ngời ca tụng đạo Nho và các nhà Nho. Nhng chế giễu mạt sát không nên, mà ca tụng cũng không đợc. Phần đông các nhà Nho còn sót lại chỉ đáng thơng. Không nghiên cứu, không lý luận Vũ Đình Liên với một tấm lòng dễ cảm nhận đã nhận ra sự thực ấy và gián tiếp chỉ cho ta cái thái độ hợp lý hơn cả đối với các bậc phụ huynh của ta. Bài thơ cña ngêi cã thÓ xem lµ mét nghÜa cö. Theo đuổi một nghề văn mà làm đợc một bài thơ nh thế cũng đủ. Nghĩa là đủ để lu danh, đủ với ngời đời. Còn riêng đối với thi nhân thực cha đủ . Tôi thấy Vũ Đình Liên còn bao điều muốn nói , cần nói mà nghẹn ngào không nói đợc. "Tôi bao giờ - Lời Vũ Đình Liên - cũng có cái cảm tởng là không đạt đợc ý thơ của mình . Cũng vì không tin thơ tôi có một chút giá trị nên đã lâu tôi không làm thơ nữa" Vũ Đình Liên đã hạ mình , chúng ta đều thấy . Nhng chúng ta cũng thấy trong lời nói của ngời một nỗi đau lòng kín đáo. Ngời đau lòng thấy ý thơ không thoát đợc lời thơ nh linh hồn bị giam trong nhà tù xác thịt. Có phải vì thế mà hồi 1937 , trớc khi từ giã thi đàn , ngời đã gửi lại đôi vần thơ u uÊt: NÆng mang mÜa khèi h×nh hµi « nhôc. Tâm hồn ta đã nhọc tự lâu rồi. Bao nhiªu th¨m th¼m trªn bÇu trêi; Bao bóng tối trong lòng ta vẩn đục! NghÜ còng tøc! Tõ håi 1935 t¶ c¶nh thu , Vò §×nh Liªn viÕt: Lµn giã heo may xa hiu h¾t, L¹nh lïng ch¼ng biÕt tiÔn ®a ai! Hai câu thơ cũng sạch sẽ, dễ thơng. Nhng làm sao ngời ta còn nhớ đợc Vũ Đình Liên khi ngời ta đã đọc , bốn năm sau mấy câu thơ Huy Cận cùng một tứ: ¤i! n¾ng vµng sao mµ nhí nhung! Có ai đàn lẻ để tơ chùng? Cã ai tiÔn biÖt n¬i xa Êy Xui bíc ch©n ®©y còng ngïng ….. Còng may nh÷ng c©u th¬ hoµi cæ cña Huy CËn: Bờ tre rung động trống chầu, Tëng chõng cßn väng trªn lÇu ¶i quan §ªm m¬ lay ¸nh tr¨ng tµn, Hån xa göi tiÕng thêi gian, trèng dån. Những câu thơ tình nhẹ nhàng , tứ xa vắng cha đến nỗi làm ta quên cái lòng hoài cổ ám thầm, u tịch cña Vò §×nh Liªn: Lßng ta lµ nhng hµng thµnh qu¸ch cò, Tù ngµn n¨m bçng v¼ng tiÕng loa xa. §Ò luyÖn tËp: 1. Nhớ rừng là bài thơ hay, tiêu biểu của phong trào Thơ mới và của nhà thơ Thế Lữ trên hai phơng diện: tính điêu luyện, phóng khoáng già dặn của Thơ mới và tình cảm yêu nớc kín đáo, ©m thÇm.H·y chøng minh. 2. Kh¸t väng tù do vµ t©m sù yªu níc cña ThÕ l÷ qua Nhí rõng 3. C©u hái 4 SGK Ng÷ v¨n 8 Tr 7 4. Bµi Nhí rõng trµn ®Çy c¶m xóc l·ng m¹n. Em hiÓu thÕ nµo lµ l·ng m¹n? C¶m xóc l·ng m¹n đợc thể hiện trong bài thơ nh thế nào? 5. Ông đồ chính là cái di tích tiều tụy đáng thơng của một thời tàn. 6. Quª h¬ng lµ m¶nh hån trong trÎo cña TÕ Hanh tríc c¸ch m¹ng. 7. Quê hơng là nỗi nhớ thiết tha sâu nặng của Tế Hanh về một làng chài ven biển. ở đó những gì b×nh dÞ nhÊt còng trë nªn th©n th¬ng g¾n bã. 8. Nhận xét về thơ ca lãng mạn có ý kiến cho rằng :"thơ lãng mạn thờng ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, của ngời xavà thờng đợm buồn" qua các bài thơ: "Nhớ rừng " của Thế Lữ,"Ông đồ" của Vũ Đình Liên, " Quê hơng " của Tế Hanh em hãy làm sáng tỏ vấn đề trên. a. gîi ý:.

(15) luËn ®iÓm 1: - thơ mới thờng ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên. + trong "Nhớ rừng " đó là cảnh núi rừng. 1. khi th× th©m nghiªm hïng vÜ 2. khi th× hoang s¬, bÝ hiÓm 3. khi th× th¬ méng, rùc rì hïng tr¸ng Trong quê hơng: đó là bức tranh quê hơng vào một ngày đẹp trời với cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. Trong " Ông đồ":cảnh thiên nhiên là những ngày phố xá vào xuân tng bừng nhén nhÞp. LuËn ®iÓm 2: Thơ mới ca ngợi vẻ đẹp ngày xa. Giải thích:ngày xa là quá khứ oai hùng của dân tộc,là vẻ đẹp trong truyền thèng v¨n hãa….. Chøng minh: Nhí rõng: Quá khứ oai hùng của con hổ ở chốn đại ngàn. Ông đồ: vẻ đẹp truyền thống văn hóa , của một mĩ tục đẹp: chơi câu đối ngày tết. LuËn ®iÓm 3: Thơ lãng mạn thờng đợm buồn. Buån v× mÊt tù do{nhí rõng} Buồn vì nét đẹp văn hóa đang tàn phai{Ông đồ} Buồn cho số phận của những nhà nho trí thức bị lãng quên {Ông đồ} Buån v× xa c¸ch quª h¬ng { Quª h¬ng}. th¬ ca c¸ch m¹ng viÖt nam 1930 - 1945 A.yªu cÇu: Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ c¸c t¸c gi¶: Tè H÷u, Hå ChÝ Minh Vẻ đẹp tâm hồn của ngời chiến sĩ cách mạng. §Õn víi mét sè bµi th¬ hay trong "Ngôc trung nhËt ký" RÌn kü n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh, v¨n nghÞ luËn B.Tµi liÖu tham kh¶o: Hå ChÝ Minh, t¸c gia, t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ. "Ngôc trung nhËt ký" Nhµ v¨n vµ t¸c phÈm trong nhµ trêng. - Nh÷ng bµi ph©n tÝch, b×nh luËn, c¶m thô vÒ c¸c bµi th¬ trong"N©ng cao NV 8", T liÖu ng÷ v¨n 8… C.Néi dung: I. Tè H÷u: 1. Giíi thiÖu vÒ nhµ th¬ Tè H÷u: Tr 179 -180 - Sæ tay NV8. 2. Luyện đề:- Khát vọng tự do và tiếng chim tu hú. - C¸ch c¶m nhËn cuéc sèng cña nhµ th¬ ë bµi t©m t trong tï vµ bµi khi con tu hó. Cã ®iÓm g× gièng nhau? II. Hå ChÝ Minh: 1. Khái quát những kiến thức về tác giả(Tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp) 2.Quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n ch¬ng cña NguyÔn ¸i Quèc: "Ng©m th¬ ta vèn kh«ng ham Nhng ë trong ngôc biÕt lµm chi ®©y Ngµy dµi ng©m ngîi cho khu©y Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do" (Khai quyển) Ngời không có ý định lấy sự nghiệp văn chơng là sự nghiệp chính của cuộc đời. Mục tiêu cao cả nhất là:"Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nớc ta đợc hoàn toàn độc lập, dân ta đợc hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng đợc học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nhỏ, nơi có non xanh nớc biếc để câu cá trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cô giµ h¸i cñi, trÎ em ch¨n tr©u, kh«ng dÝnh lÝu tíi vong danh lîi".

(16) ChÝnh hoµn c¶nh th«i thóc, nhiÖm vô c¸ch m¹ng yªu cÇu, m«i trêng x· héi vµ thiªn nhiªn gîi cảm cộng với tài năng nghệ thuật và tâm hồn nghệ sĩ chứa chan cảm xúc, Ngời đã sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị. Và để phục vụ cho ham muốn lớn nhất thì Bác lấy văn chơng làm vũ khí phơng tiện. B¸c ý thøc s©u s¾c søc m¹nh cña v¨n häc nghÖ thuËt. Nh÷ng ¸ng v¨n chÝnh luËn giµu chÊt sèng thùc tế, sắc sảo về chính kiến và ý tởng( Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn độc lập… ) những truyện ngắn độc đáo và hiện đại, hàng trăm bài thơ giàu tình đời, tình ngời chứa chan thi vị đợc viết ra bằng tài năng và tâm huyết. Hồ Chí Minh am hiểu sâu sắc quy luật và đặc trng của hoạt động văn nghệ từ phơng diện t tởng chính trị đến nghị luận biểu hiện. Điều này trớc hết thể hiện trực tiếp trong hÖ thèng quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n ch¬ng cña Ngêi. - Hồ Chí Minh xem văn hóa nghệ thuật là một hoạt động tinh thần phong phú và phục vụ có hiệu quả cho sự nghiệp cách mạng; nhà văn cũng phải ở giữa cuộc đời góp phần vào nhiệm vụ đấu tranh vµ ph¸t triÓn x· héi; nhµ v¨n ph¶i lµ ngêi chiÕn sÜ trong sù nghiÖp "phß chÝnh trõ tµ". Bµi "C¶m tởng đọc" Thiên gia thi" đợc viết ra với tinh thần ấy: Cæ thi thiªn ¸i thiªn nhiªn mü S¬n thñy yªn hoa tuyÕt nguyÖt phong Hiện đại thi trung ng hữu thiết Thi gia d· yÕu héi xung phong. Chất" thép" ở đây chính là xu hớng cách mạng và tiến bộ về t tởng là cảm hứng đấu tranh xã héi tÝch cùc cña thi ca. §ã lµ sù tiÕp tôc quan ®iÓm th¬ " chuyªn chó ë con ngêi" nh NguyÔn V¨n Siêu đã nói; tinh thần "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà" của Nguyễn Đình Chiểu và đợc nâng cao trong thời đại CM vô sản. Sau này trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, qua "Th gửi các họa sĩ nhân dịp triển lãm hội họa 1951'', Ngời lại khẳng định:" Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em cũng ngời chiến sĩ trên mặt trận ấy". Vì ở đó luôn diễn ra cuộc đấu tranh gay g¾t, liªn tôc gi÷a c¸i l¹c hËu vµ c¸i tiÕn bé, gi÷a c¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng gi÷a nh©n d©n ta vµ kÎ thï; gi÷a c¸i míi vµ c¸i cò kü tr× trÖ. C©u nãi cña B¸c chØ râ t¸c dông lín lao cña v¨n häc nghÖ thuật. Văn nghệ sĩ phải là ngời lính, ngời trí thức, ngời nghệ sĩ của thời đại " đau nỗi đau của giống nòi vui niềm vui của ngời lính". Họ tự nguyện đứng trong hàng ngũ nhân dân lấy ngòi bút và tác phẩm để phục vụ chính trị, phục vụ công nông binh, ngợi ca chiến đấu và chiến th¾ng cña d©n téc: " T«i cïng x¬ng thÞt víi nh©n d©n t«i, Cùng đổ mồ hôi, cùng sôi giọt máu Tôi sống với các đời chiến đấu Cña triÖu ngêi yªu dÊu gian lao" - Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý đến đối tợng thởng thức văn chơng. Văn chơng trong thời đại cách mạng phải coi quảng đại quần chúng là đối tợng phục vụ. Ngời nêu kinh nghiệm chung cho hoạt động báo chí và văn chơng: " Viết cho ai? " " Viết để làm gì? " Viết cái gì? " và" Cách viết thế nào ". Ngời chú ý đến quan hệ giữa phổ cập và nâng cao trong văn nghệ. Các khía cạnh trên liên quan đến nhau trong ý thøc tr¸ch nhiÖm cña ngêi cÇm bót. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ ë phong c¸ch nhÊt qu¸n nhng rÊt ®a d¹ng cña Ngêi. - Hå ChÝ Minh quan niÖm , t¸c phÈm v¨n ch¬ng ph¶i cã tÝnh ch©n thËt. Ph¸t biÓu trong biÓu trong buæi khai m¹c phßng triÓn l·m vÒ héi häa trong n¨m ®Çu c¸ch m¹ng, Ngêi uèn n¾n mét híng ®i " chÊt m¬ méng nhiÒu qu¸ mµ c¸i ch©n thËt cña sù sinh ho¹t rÊt Ýt". Ngêi yªu cÇu v¨n nghÖ sÜ ph¶i " miêu tả cho hay, cho chân thật, cho hùng hồn"; những đề tài phong phú của hiện thực cách mạng phải chó ý nªu g¬ng " ngêi tèt, viÖc tèt" uèn n¾n vµ phª ph¸n c¸i xÊu. TÝnh ch©n thËt vèn lµ c¸i gèc cña văn chơng xa và nay. Nhà văn phải chú ý đến hình thức thể hiện, tránh lối viết cầu kỳ, xa lạ, nặng nề. Hình thức của tác phẩm phải trong sáng, hấp dẫn, ngôn từ phải chọn lọc. Đặc biệt quan tâm đến việc gi÷ g×n sù trong s¸ng cñaTiÕng ViÖt. 3. Giới thiệu khái quát về tập "nhật ký trong tù": Thể loại, nhan đề, hoàn cảnh ra đời, giá trị nội dung vµ nghÖ thuËt Tham kh¶o Bµi so¹n ng÷ v¨n 8 TËp II cò tr 55- 65. 4. T×m hiÓu mét sè bµi th¬ hay: Väng nguyÖt, tÈu lé… Tham kh¶oT¹p chÝ v¨n häc tr 58 Sè th¸ng 7/ 2008 ********************************************** «n tËp tæng hîp A.yªu cÇu: - Cñng cè l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n vµ n©ng cao trong ch¬ng tr×nh, hÖ thèng nh÷ng nÐt lín cho tõng thêi kỳ văn học, từng đề tài, từng chủ đề. - ¤n tËp tèt hai kiÓu bµi: V¨n thuyÕt minh, v¨n nghÞ luËn.RÌn kü n¨ng t¹o lËp hai kiÓu v¨n b¶n nµy.

(17) cho HS C.Néi dung: I/Néi dung kiÕn thøc cÇn «n tËp - v¨n thuyÕt minh - v¨n nghÞ luËn. 1, KiÓu bµi thuyÕt minh. - thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p. - thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh. - thuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm - ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc. - Thuyết minh về đồ vật, vật nuôi, loài cây, loài hoa… 2, KiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn - nghÞ luËn chøng minh (KÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m) II/ yªu cÇu: - Đối với văn bản thuyết minh: yêu cầu học sinh nắm đợc bố cục của từng kiểu bài; biết vận dụng tri thức từ thực tế, từ sách vở và phơng pháp thuyết minh để giới thiệu, trình bày về đối tợng. - §èi víi v¨n nghÞ luËn: + Học sinh biết cách xác định vấn đề chứng minh . Luận điểm, luận cứ và trình bày luận ®iÓm, luËn cø trong bµi v¨n nghÞ luËn. + RÌn luyÖn kü n¨ng t×m ý, lËp dµn ý tríc khi viÕt bµi . +Biết kết hợp đa các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm vào bài văn nghị luận cho sinh động , hấp dÉn - Đối với văn bản thuyết minh kết hợp với nghị luận: Học sinh xác định đợc đề bài yêu cầu thuyết minh vấn đề gì, nghị luận vấn đền gì. III/ Ph¬ng ph¸p: - gi¸o viªn gióp häc sinh hÖ thèng , kh¸i qu¸t dµn ý chung cña tõng kiÓu bµi . - Rèn kỹ năng xác định đề, tìm ý, trình bày luận điểm, luận cứ. - RÌn luyÖn kü n¨ng lËp dµn ý, viÕt ®o¹n v¨n, liªn kÕt v¨n b¶n, ch÷a lçi sai. - Luyện một số đề cơ bản KiÓu bµi thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh. I/ Bè côc chung. 1, Më bµi. Giíi thiÖu tªn danh lam th¾ng c¶nh, ý nghÜa kh¸i qu¸t. 2, Th©n bµi. Lần lợt giới thiệu, trình bày về đối tợng. - §Þa ®iÓm vÞ trÝ. - Qu¸ tr×nh h×nh thµnh. - Quy m« cÊu tróc, mét sè bé phËn tiªu biÓu - Gi¸ trÞ ( v¨n hãa, lÞch sö, kinh tÕ…..) - Một số vấn đề liên quan ( tôn giáo, bảo vệ…..) 3, KÕt bµi: Nªu ý nghÜa cña danh lam th¾ng c¶nh, c¶m sóc, suy nghÜcña ngêi viÕt. II/ Một số đề tham khảo. Đề 1: Giới thiệu danh lam thắng cảnh ( hoặc một di tích lịch sử) nổi tiếng của địa phơng em. Chïa Keo Chùa Keo tên chữ là: Thần Quang Tự thuộc địa phận xã Duy Nhất, huyện Vũ Th, tỉnh Thái Bình. Chïa Keo lµ di tÝch lÞch sö – v¨n ho¸ bao gåm hai côm kiÕn tróc: Chïa lµ n¬i thê phËt vµ §Òn thánh thờ đức Dơng Không Lộ-vị đại s thời Lý có công dựng chùa. Theo sö s¸ch: ThiÒn s hä D¬ng, huý lµ Minh Nghiªm, hiÖu lµ Kh«ng Lé, ngêi lµng Giao Thuû phñ Hà Thanh, nối đời làm nghề đánh cá. Mẹ ngời họ Nguyễn, ngời ở ấp Hán lý, huyện Vĩnh lại, phủ Ninh Giang, tỉnh Hải Dơng. Thiền s sinh ngày 14/ 9 năm Bính Thìn(1016), xuất thânlàm nghề chài lới song đức Không Lộ là ngời có chí hớng mộ đạo thiền. Năm 29 tuổi đi tu, đến năm 44 tuổi (1059) s tu tại chùa Hà Trạch cùng các s Đạo Hạnh, Giác Hải kết bạn chuyên tâm nghiên cứu đạo thiền. Năm 1060 ba ông đã sang Tây Trúc để tu luyện về đạo phật. Năm 1061 thời vua Lý Thánh Tông, s vÒ níc, dùng chïa Nghiªm Quang – tiÒn th©n cña chïa ThÇn Quang ngµy nay. Từ đó ông đã chu du khắp vùng rộng lớn của châu thổ Bắc Bộ, dựng chùa truyền bá đạo phật và đợc suy tôn là vị tổ thứ 9 của phái thiền Việt Nam . Ông đã có công chữa bệnh cho vua Lý Thánh Tông và.

(18) đợc vua phong làm Quốc s triều Lý. Ngày 3 tháng 6 năm Nhâm Tuất – 1094 (đời vua Lý Nhân Tông), đức Dơng Không Lộ hoá, hởng thọ 79 tuổi. Đến năm 1167 đời vua Lý Anh Tông, nhà vua xuống chiếu đổi tên chùa Nghiêm Quang thành chùa Thần Quang. Năm 1611 do sông Hồng sạt lở, chùa bị bão lũ làm đổ, nửa làng Dũng Nhuệ phiêu dạt sang tả ngạn sông Hồng. Thời đó có quan Tuấn Thọ Hầu Hoàng Nhân Dũng cùng vợ là bà Lại Thị Ngọc Lễ xin chúa Trịnh Giang cho mời Cờng Dũng Hầu Nguyễn Văn Trụ vẽ kiểu, vận động cả nớc góp công, góp của xây dựng lại chùa. Qua 19 năm chuẩn bị 28 tháng thi công đến tháng 11 năm Nhâm thân (1632) Chùa Keo đợc tái tạo, khánh thành. Tr¶i gÇn 400 n¨m tån t¹i, qua nhiÒu lÇn tu bæ, t«n t¹o, chïa Keo vÉn gi÷ nguyªn b¶n s¾c kiÕn tróc độc đáo có từ thời Lê Trung Hng (thế kỷ XVII). Toàn cảnh chùa Keo xây dựng thời đó gồm 21 công trình , với 157 gian trên khu đất rộng 58.000m2. Hiện nay toàn bộ kiến trúc chùa Keo còn 17 công trình với 128 gian phân bố trên2022m2. đó là c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc nh: tam quan, chïa phËt, ®iÖn th¸nh, g¸c chu«ng, hµnh lang vµ khu t¨ng x¸, vên th¸p… Từ trên mặt đê xuống qua bậc tam cấp gặp một sân nhỏ lát đá tảng, công trình đầu tiên là tam quan ngoại. Rẽ phải, hoặc trái theo con đờng men theo hồ nớc hai bên tả, hữu gặp hai cổng tò vò, giữa là tam quan nội. Điều đáng quan tâm nhất ở quan tam nội là bộ cánh cửa gian trung quan- một kiệt tác chạm khắc gỗ thế kỷ XVII. Từ tam quan nội, qua một sân cỏ rộng ta đến khu chùa phật gồm Chùa «ng Hé, toµ thiªu h¬ng (èng muèng) vµ ®iÖn phËt. Khu chïa phËt lµ n¬i tËp trung nhiÒu nhÊt c¸c pho tợng Phật có giá trị nghệ thuật cao vào thế kỷ XVII, XVIII đó là tợng Tuyết sơn, La Hán, quan thế âm Bồ Tát…Khu đền thánh đợc nối tiếp với khu thờ Phật gồm toà giá roi, toà thiêu hơng, toà phục quècvµ thîng ®iÖn. Nh÷ng c«ng tr×nh nµy nèi tiÕp víi nhau t¹o thµnh mét kÕt cÊu kiÓu ch÷ c«ng. Sau cïng lµ g¸c chu«ng 3 tÇng nguy nga bÒ thÕ. Hai dãy hành lang đông, tây nối từ chùa ông Hộ đến gác chuông thẳng tắp, dài hun hút hàng chục gian bao bọc cả khu chùa làm thành “bốn mặt tờng vây kín đáo” cho một kiến trúc “tiền Phật, hËu ThÇn”. Hµng n¨m t¹i chïa Keo diÔn ra hai kú héi: Héi xu©n vµ héi thu. Héi xu©n diÔn ra vµo ngµy 4 th¸ng giªng ©m lÞch víi c¸c trß thi b¾t vÞt, thi nÐm ph¸o, thi nÊu c¬m…Héi thu: diÔn ra vµo c¸c ngµy 13,14,15 tháng 9 âm lịch, mang đậm tính chất hội lịch sử, gắn liền với cuộc đời của s Không Lộ. Ngoa× viÖc tÕ, lÔ, ríc kiÖu,héi cßn thi b¬i tr¶i trªn s«ng vµ c¸c nghi thøc b¬i tr¶i c¹n chÇu th¸nh,móa Õch vå… Chóng t«i xin tr©n träng giíi thiÖu víi quý kh¸ch vÒ lÞch sö vµ kiÕn tróc Chïa Keo-mét di tich lÞch sử-văn hoá đăc biệt tiêu biểu của đất nớc./. §Ò 2: ViÕt bµi giíi thiÖu vÒ ng«i trêng em ®ang häc. KiÓu bµi thuyÕt minh kÕt hîp víi nghÞ luËn KiÓu bµi nµy thêng thuyÕt minh vÒ t¸c gi¶, hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu gắn với nghị luận về một vấn đề, một khía cạnh của nội dung văn bản. I/ Bè côc chung : 1, Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm, néi dung cÇn chøng minh. 2, Th©n bµi: a/ ThuyÕt minh: - VÒ t¸c gi¶: + Tiểu sử: tên, tuổi, quê quán, gia đình. + Sự nghiệp: sự nghiệp hoạt động cách mạng, sự nghiệp sáng tác. + C¸c gi¶i thëng, danh hiÖu + Mét sè t¸c phÈm chÝnh - Về tác phẩm: Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, nội dung, nghệ thuật đặc sắc. b, Chứng minh: Chứng minh nội dung mà đề bài yêu cầu. 3, Kết bài. Đánh giá, nhận định khái quát về vai trò, vị trí của tác giả, tác phẩm đối với nền văn học, với độc giả. II/ Một số đề tham khảo: §Ò sè 1: TruyÖn ng¾n L·o H¹c cña Nam Cao gióp em hiÓu g× vÒ t×nh c¶nh cña ngêi n«ng d©n tríc c¸ch m¹ng? Híng dÉn:.

(19) I. TruyÖn ng¾n L·o H¹c cña Nam Cao gióp ta hiÓu vÒ t×nh c¶nh thèng khæ cña ngêi n«ng d©n tríc c¸ch m¹ng? 1. L·o H¹c a. Nçi khæ vÒ vËt chÊt Cả đời thắt lng buộc bụnglão cũng chỉ có nổi trong tay một mảnh vờn và một con chó. Sự sống lay lắt cầm chừng bằng số tiền ít ỏi do bòn vờn và mà thuê. Nhng thiên tai, tật bệnh chẳng để lão yên ổn. Bao nhiêu tiền dành dụm đợc, sau một trận ốm đã hết sạch sành sanh, lão đã phải kiếm ăn nh một con vật . Nam Cao đã dung cảm nhìn thẳng vào nôic khổ về vật chất của ngời nông dân mà phản ánh. b. Nçi khæ vÒ tinh thÇn. §ã lµ nçi ®au c¶ ngêi chång m¸t vî, ngêi cha mÊt con. Nh÷ng ngµy th¸ng xa con, l·o sèng trong nçi lo ©u, phiÒn muén v× th¬n nhã con v× cha lµm trßn fbæn phËn cña ngêi cha . Cßn g× xãt xa h¬n khi tuæi già gần đất xa trời lão phải sống trong cô độc . Không ngời thân thích, lão phải kết bạn chia sẻ cùng cậu vµng Nỗi đau, niềm ân hận của lão khi bán con chó . Đau đớn đến mức miệng lão méo xệch đi .... Khổ sở, đau xót buộc lão phải tìm đến cái chết nh một sự giải thoát . Lão đã chọn cái chết thật dữ dội . Lão Hạc sống thì mỏi mòn, cầm chừng qua ngày, chết thì thê thảm. Cuộc đời ngời nông dân nh lão Hác đã không có lèi tho¸t 2. Con trai l·o H¹c Vì nghèo đói, không có đợc hạnh phúc bình dị nh mình mong muốn khiến anh phẫn chí, bỏ làng đi đồn điền cao su với một giấc mộng viển vông có bạc trăm mới về. Nghèo đói đã đẩy anh vào tấn bi kịch kh«ng cã lèi tho¸t. Không chỉ giúp ta hiểu đợc nỗi đau trực tiếp của ngời nông dân. Truyện còn giúp ta hiểu đợc căn nguyên sâu xa nỗi đau của họ. Đó chính là sự nghèo đói và những hủ tục phong kiến lạc hậu II. Truyện ngắn Lão Hạc giúp ta hiểu đợc vẻ đẹp tâm hồn cao quý của ngời nông dân 1. Lßng nh©n hËu Con ®i xa, bao t×nh c¶m chÊt chøa trong lßng l·o dµnh c¶ cho cËu vµng. L·o coi nã nh con, cu mang, chăm chút nh một đứa cháu nội bé bỏng côi cút : lão bắt rận, tắm , cho nó ăn bàng bát nh nhà giầu, ©u yÕm, trß chuyÖn gäi nã lµ cËu vµng, råi l·o maaaawngs yªu, cng nùng . Cã thÓ nãi t×nh c¶m cña l·o dµnh cho nó nh tình cảm của ngời cha đối với ngời con. Nhng tình thế đờng cùng, buộc lão phải bán cậu vàng. Bán chó là một chuyện thờng tình thế mà với lão lại là cả một quá trình đắn đo do dự. Lão cói đó là một sự lừa gạt, một tội tình không thể tha thứ. Lão đã đau đớn, đã khóc, đã xng tội với ông giáo , mong đợc dịu bớy nỗi dằng xé trong tâm can. Tự huỷ diệt niềm vui của chính mình, nhng lại xám hối vì danh dự lam ngời khi đối diện trớc con vật . Lão đã tự vẫn . Trên đời có bao nhiêu cái chết nhẹ nhàng, vậy mà lão chọn cho mình cái chết thật đau đớn, vật vã...dờng nh lão muốn tự trừng phạt mình trớc con chó yêu dấu. 2. T×nh yªu th¬ng s©u nÆng Vợ mất, lão ở vậy nuôi con, bao nhiêu tình thơng lão đều dành cho con trai lão . Trớc tình cảnh và nçi ®au cña con, l·o lu«n lµ ngêi thÊu hiÓu t×m c¸ch chia sÎ, t×m lêi lÏ an ñi gi¶ng d¶i cho con hiÓu d»n lßng tìm đám khac. Thơng con lão càng đauđớn xót xa khi nhận ra sự thực phũ phàng : Sẽ mất con vĩnh viễn “ThÎ cña nã .............chø ®©u cã cßn lµ con t«i ”. Nh÷n ngµy sèng xa con, l·o kh«ng ngu«i nçi nhã th¬ng, niÒm mong mái tin con tõ cuèi ph¬ng trêi . MÆc dï anh con trai ®i biÒn biÖt n¨m s¸u n¨m trêi, nhng mäi kû niệm về con vẫn luôn thờng trực ở trong lão. Trong câu chuyện với ông giáo , lão không quyên nhắc tới đứa con trai cña m×nh Lão sống vì con, chết cũng vì con : Bao nhiêu tiền bòn đợc lão đều dành dụm cho con. Đói khat, cơ cực song lão vẫn gi mảnh vờn đến cùng cho con trai để lo cho tơng lai của con. Hoàn cảnh cùng cực, buộc lão phải đứng trớc sự lựa chọn nghiệt ngã : Nếu sống, lão sẽ lỗi đạo làm cha. Còn muốn trọn đạo làm cha thi phải chết . Và lão đã quyên sinh không phải lão không quý mạng sông, mµ v× danh dù lµm ngêi, danh dù lµm cha. Sù hy sinh cña l·o qu¸ ©m thÇm, lín lao. 3. Vẻ đẹp của lòng tự trọng và nhân cách cao cả Đối với ông giáo ngời mà Lão Hạc tin tởng quý trọng , cung luôn giữ ý để khỏi bị coi thờng . Dù đói khát cơ cực, nhng lão dứt khoát từ hối sự giúp đỡ của ông giáo , rồi ông cố xa dần vì không muốn mang tiếng lợi dụng lòng tốt của ngời khác . Trớc khi tìm đến cái chết, lão đã toan tính sắp đặt cho mình chu đáo. Lão chỉ có thể yên lòng nhắm mắt khi đã gửi ông giáo giữ trọn mảnh vờn, và tiền làm ma. Con ngời hiền hËu Êy, còng lµ con ngêi giÇu lßng tù träng. Hä thµ chÕt chø quyÕt kh«ng lµm bËy. Trong x· héi ®Çy rÉy nh¬ nhuốc thì tự ý thức cao về nhân phẩm nh lão Hạc quả là điều đáng trọng III. TruyÖn gióp ta hiÓu sù tha ho¸ biÕn ch¸t cña mét bé phËn tÇng líp n«ng d©n trong x· héi đơng thời : Binh T vì miếng ăn mà sinh ra làm liều bản chất lu manh đã chiến thắng nhân cách trong sạch của con ngời . Vợ ông giáo vì nghèo đói cùng quấn mà sinh ra ích kỷ nhỏ nhen, tàn nhẫn, vô cảm tr ớc nỗi ®au cña ngêi kh¸c . §Ò sè 2 Ph©n tÝch c¸ch nh×n ngêi n«ng d©n cña Nam Cao qua truyÖn ng¾n L·o H¹c. Híng dÉn:.

(20) 1. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm “NghÖ thuËt vÞ nh©n sinh”C¸ch nh×n cña nhµ v¨n lµ c¸ch nh×n cña mét con ngời luôn thấu hiểu , đồng cảm với nỗi đau khổ của ngời khác . Nhà văn luôn thấu hiểu nỗi khổ về vật chất và tinh thầnh của ngời nông dân. Là ngời sống gần gũi , gắn bó với ngời nông dân Nam Cao đã nhìn s©u h¬n vµo nçi ®au tinh thÇn cña nhµ v¨n. 2. Bằng cái nhìn yêu thơng trân trọng, Nam Cao đã nhận ra vẻ đẹp tâm hồn đáng quý của lão Hạc trong cuéc sèng kh«ng ph¶i giµnh cho con ngêi. a. Nhà văn nhận thấy từ thẳm sâu tâm hồn lão Hạc tấm lòng nhân hậu thật đáng quý Nam Cao đã nhận ra tình cảm thân thiết máu thịt của con ngời dành cho con ngời Nam Cao còn phát hiện ra nỗi ân hận cao thợng và đức tính trung thực của Lão Hạc qua việc bán con chã Nhµ v¨n cµn nhËn thÊy ë ngêi cha cßm câi x¬ x¸c nh l·o H¹c t×nh yªu th¬ng con s©u nÆng b. Với phơng chấm cố tìm mà hiểu, Nam Cao đã phát hiện ra đằng sau vẻ ngoài xấu xí gàn dở của L·o H¹c lµ lßng tù träng vµ nh©n c¸ch trong s¹ch cña l·o H¹c Mở rộng: Có thể so sánh cách nhìn trân trọng đối với ngời nông dân của Nam Cao và cách nhìn có phần miệt thị, khinh bỉ ngời nông dân của Vũ Trọng Phụng . Trong tiểu thuyết Vỡ đê, Vũ Trọng Phụng tả ngời nông dan nh những con ngời không có ý thức không cảm xúc, coi họ nh những bọn ngời xấu xa, đểu cáng . Thấy đợc cái nhìn của Nam Cao là cái nhìn tiến bộ và nhân dạo sâu sắc. 3. Lµ c¸ch nh×n cã chiÒu sau trµn ®Çy l¹c quan tin tëng. Nam Cao nh×n ngêi n«ng d©n kh«ng ph¶i b»ng thø t×nh c¶m döng dng cña kÎ trªn híng xuèng díi, càng không phải là hời hợt phiến diện. Nam Cao luôn đào sâu, tìm tòi khám phá những ẩn khuất trong tâm hồn của lão Hạc , từ đó phát hiện ra nét đẹp đáng quý : Đó là cái nhìn đầy lạc quan tin twongr vào phẩm hạnh tốt đẹp của ngời nông dân. Trớc cách mạng, không ít nhân vật của Nam cao đều bị hoàn cảnh khuất phục, làm thay đổi nhân hình lẫn nhân tính. Vậy mà kì diệu thay hoàn cảnh khắc nghiệt đã không khiến một lão Hạc lơng thiện thay đổi đợc bản tính tốt đẹp .....Lão đã bảo toàn nhân cách cao cả của mình để tìm đến cái chết : “Không cuộc đời cha hẳn đã đấng buồn.........” thể hiện niềm tin của nhà văn vào nhân cách vào sù tån t¹i kiªn cêng vµo c¸i tèt §Ò sè 3 Đọc mỗi tác phẩm văn chơng, sau mỗi trang sách, ta đọc đợc cả nỗi niềm băn khoăn trăn trở của tác gi¶ vÒ sè phËn con ng¬i. Dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt vÒ L·o H¹c, vµ C« bÐ b¸n diªm h·y lµm s¸ng tá nçi niÒm đó. Huíng dÉn: I. Nh÷ng b¨n kho¨n tr¨ trë cña Nam Cao vÒ sè phËnnh÷ng ngêi n«ng d©n qua truyÖn ng¾n L·o H¹c: Nh÷ng lo l¾ng tr¨n trë cña Nam Cao thÓ hiÖn qua nh©n vËt L·o H¹c: L·o lµ ngêi sèng l¬ng thiÖn trụng thực, có nhân cách đáng quý nhng cuộc đời lại nghèo khổ bất hạnh . Sống thì mỏi mòn cơ cực , chết thì đau đớn thê thảm . Đây là những băn khoăn trăn trở của Nam Caođợc thể hiện qua những triết lý chua ch¸t cña l·o H¹c vÒ kiÕp ngêi “khiÕp......ch¼ng h¹n” vµ qua nh÷ng triÕt lý cña «ng gi¸o: “Cuéc dêi cứ .................buồn theo một nghĩa khác” . Ôi cuộc đời này hình nh không còn chỗ đứng cho những con ngời trung thực , lơng thiện nh lão Hạc. Đó là điều khiến Nam Cao vô cùng day dứt. Nh÷ng b¨n kho¨n tr¨n trë cña Nam Cao vÒ nh÷ng tÊn bi kÞch kh«ng cã lèi tho¸t cña tÇng líp thanh niên nông thôn lúc bấy giờ , điển hình là anh con trai lão Hạc. Cuộc sống cùng quẫn, nghèo đói khiến anh không có nổi hạnh phúc bình gị nh mình mong muốn ...bỏ đi đồn điền cao su với suy nghĩ viển vông : “Có b¹c tr¨m míi vÒ” II. Những băn khoăn trăn trở của Nam Cao về số phận ngời trí thức trong xã hội đơng thời Ông giáo là ngời có nhiều chữ nghĩa, giàu ớc mơ khát vọng cao đẹp có nhân cách đáng quý song lại sống trong cảnh nghèo dói. Từ Sài Gòn trở về quê hơng, cả gia tài của ông chỉ có một va ly đựng toàn sách cũ ...ông đã bán dần những quyển sách mà ông vẫn nân niu quý trọng . Đây là nỗi đu khổ đối với ngơi trí thức bởi sách là một phần của đời ông . Vậy mà giờ đây vấn đề miếng cơm manh áo đã dập tắt những ớc väng trong s¸ng ®Èy «ng vµo th¶m c¶nh “Sèng mßn ” kh«ng cã lèi tho¸t. Qua tÊn bi kÞch cña «ng gi¸o Nam Cao không khỏi day dứt về số phận ngời tri thức trog xã hội đơng thời. Họ mang trong mình ớc mơ hoài bão cao đẹp và kháy vọng nghề nghiệp . Tãm l¹i th«ng qua sè phËn ngêi n«ng d©n, ngêi trÝ thøc, Nam Cao muèn cÊt lªn tiÕng kiªu cøu ....... III. Nh÷ng b¨n kho¨n cña An- ®Ðc xen vÒ sè phËn trÎ em nghÌo Một cô bé nhỏ xinh ngoan ngoãn đáng đợc sống đầy đủ lại phải chịu nhiều bất hạnh trái ngang Từ khi gia đình tiêu tán gia đình em phải sống chui rúc trong xó tối tăm. Cô phải bàn diêm để kiếm sống . Em bị bỏ đói, rét ... đầu trần chân đi đất cứ lang thang trong đêm tối . Rét buốt đã khiến đôi bnf tay em cứng đờ ra , chân bầm tím. Em thiếu sự quan tâm tình thơng của gia đình và xã hội Bà nội và mẹ cô những ngời thơng yêu em thì đã lần lợt ra đi. Chỗ dựa tinh thần cuối cùng của em lµ ngêi cha, nhng cha l¹i l¹nh lïng tµn nhÉn, khiÕn em lu«n sèng trong sî h·i kh«ng muèn vÒ nhµ Ngời đời thì lạnh lùng nhẫn tâm, vô cảm trớc tình cảnh của em, không ai đoái hoài đến lời chào của cô...ngời ta còn diễu cợt trên nôi đau của em. Nhà văn day dứt trớc cái chết của cô bé nhà văn đã cổ tích hachsuwj ra ®i cña em trong thanh th¶n, m·n nguyÖn. §Ò 4:.

(21) Suy ngẫm về giá trị đích thực của một tác phẩm văb chơng, nhà văn Nam Cao khảng định: “Một tác phẩm gi¸ trÞ ph¶i vît lªn trªn tÊt c¶, bê câi vµ giíi h¹n ph¶i lµ t¸c phÈm chung cho c¶ loµi ng êi. Nã ph¶i chøa đựng một cái gì đó lớn lao mạnh mẽ. Nó ca tụng lòng thơng tình bắc ái, sự công bình, nó làm cho ngời gần ngêi h¬n”. Qua truyÖn ng¾n l·o H¹c cña Nam Cao vµ truyÖn ng¾n ChiÕc l¸ cuèi cïng cña OHen-ri, h·y phân tích làm sáng tỏ nhận định trên. Híng dÉn: A. G¶i thÝch: - Lời bàn luận của Nam Cao chứa đựng quan điểm về nghệ thuật chân chính, quan điểm đánh giá về tác phẩm văn chơng có giá trị đích thực. Theo quan điểm của Nam Cao, một tác phểm có giá trị phải là tác phÈm chung cho c¶ loµi ngêi, nã ca tông t×nh th¬ng, lßng nh©n ¸i sù c«ng b»ng, nghÜa lµ t¸c phÈm nghÖ thuật mang nội ung nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm ấyphải xuất phát từ tình yêu thơng con ngời, vì hạnh phúc cña con ngêi - Vấn đề tình thơng, luơn tâm, danh dự lẽ sống lẽ công bằng niềm vui hay nỗi khổ ở đời luôn là điều quan tâm lớn nhất của con ngời, ở mọi thời đại, mọi quốc gia những tác phẩm hớng tới những vấn đề đó sẽ là tác phẩm muôn đời và sẽ có sức sống lâu bền với ngời đọc - Lời khẳng định của Nam Cao hoàn toàn có cơ sở, bởi có nhiều tác phảm ra đời cách đây vài ba thế kỷ song vẫn sống trong lòng bạn đọc bao thế hệ ở nhiều quốc gia khác nhau, truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao và chiếc lá cuối cùng đều là những tác phảm có giá trị đích thực vì chúng đều đề cập đến vẻ đẹp của tình ngời và đức hy sinh cao cả . Nà văn giúp cn ngời biết sống gần gũi nhau hơn. KiÓu bµi nghÞ luËn chøng minh I/ C¸c bíc lµm kiÓu bµi v¨n nghÞ luËn chøng minh. 1, Tìm hiểu đề: - xác định thể loại. - néi dung cÇn chøng minh. - ph¹m vi t liÖu. 2, T×m ý: - xác định luận điểm lớn, luận điểm nhỏ. - t×m luËn cø. 3, LËp dµn ý: a/ më bµi: - giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm( hoµn c¶nh s¸nh t¸c, xuÊt xø vÞ trÝ) - trích dẫn vấn đề cần chứng minh. b/ th©n bµi: - lÇn lît chøng minh tõng luËn ®iÓm. c/ kÕt bµi: - Khái quát khảng định lại nội dung vừa chứng minh . - liªn hÖ b¶n th©n ( c¶m xóc, suy nghÜ, nhiÖm vô cña m×nh .) 4,ViÕt bµi. 5, §äc vµ söa bµi. II/ Dµn ý tham kh¶o: §Ò bµi: Qua các văn bản: Chiếu dời đô ( Lý Công Uẩn); Hịch tớng sĩ (Trần Quốc Tuấn); Nớc Đại Việt ta Nguyễn Trãi) em hãy chứng minh rằng: Nội dung chủ yếu của văn học viết từ thế kỷ XI đến thế kỷ XV lµ tinh thÇn yªu níc, tinh thÇn quËt khëi chèng x©m l¨ng Dµn ý 1/ Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t lÞch sö ViÖt Nam tõ thÕ kû XI thÕ kû XV V¨n häc ph¶n ¸nh hiÖn thùc lªn cã kh¸ nhiÒu t¸c phÈm ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu níc, tinh thÇn chèng x©m l¨ng….. 2.Th©n bµi: - Luận điểm:Trong các tác phẩm văn học trung đại từ thế kỷ XI đến thế kỷ XV tinh thần yêu nớc, tinh thần quật khởi chống xâm lăng đợc thể hiện sinh động phong phú. - LuËn cø 1: o Chiếu dời đô: Nội dung yêu nớc đợc thể hiện qua mục đích dời đô…… Việc dời đô còn thể hiện tinh thần tự lập, tự cờng, sẵn sàng chống lại bất kỳ quân xâm lợc nào của một triều đại đang lớn mạnh. - LuËn cø 2: o Nam quốc sơn hà: ý thức về độc lập chủ quyền của dân tộc thể hiện rõ. Tác giả.

(22) khảng định Đại Việt là quốc gia độc lập, có chủ quyền, ông còn cảnh cáo quân giặc…… thể hiện sức mạnh , ý thức quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc. - LuËn cø 3: o Tinh thÇn yªu níc thÓ hiÖn s«i sôc qua hµo khÝ §«ng A cña nhµ TrÇn  TrÇn Quèc TuÊn c¨m thï giÆc, tè c¸o téi ¸c cña giÆc M«ng Nguyªn  Quyết tâm chiến đấu, hy sinh vì dân tộc  Kêu gọi tớng sĩ đoàn kết, cảnh giác, luyện võ nghệ để chuẩn bị chiến đấu chèng l¹i qu©n thï. - LuËn cø 4: o Bình Ngô đại cáo: là bài ca về lòng yêu nớc và tự hào dân tộc.  Tù hµo vÒ ®Ët níc cã lÒn v¨n hãa riªng, cã phong tôc tËp qu¸n, cã truyÒn thống lịch sử lâu đời  Tù hµo vÓ nh÷ng chiÕn c«ng hiÓn h¸ch cña d©n téc KÕt bµi: Văn học viết từ thế kỷ XI đến thế kỷ XV thể hiện tinh thần yêu nớc thiết tha, tinh thần quật khởi chống xâm lăng của dân tộc, tinh thần ấy đợc thể hiện cụ thể ở lòng yêu nớc, thơng dân, lòng căm thù giặc, ý chí quyết tâm chiến đấu….. nó là nguồn cổ vũ động viên cho con cháu muôn đời. §Ò luyÖn tËp: §Ò 1: C¶m nhËn cña em vÒ con ngêi Hå ChÝ Minh qua c¸c bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã, Ng¾m trăng; Đi đờng. §Ò 2: Khao kh¸t tù do cña hai nh©n vËt tr÷ t×nh qua hai bµi th¬ Nhí rõng cña ThÕ L÷ vµ Khi con tu hó cña Tè H÷u. §Ò 3: §äc th¬ B¸c, nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh nhËn xÐt " Th¬ B¸c ®Çy tr¨ng" Qua c¸c bµi th¬ cña B¸c em h·y lµm s¸ng tá nhËn xÐt trªn. §Ò 4: Cã ý kiÕn cho r»ng " HÞch tíng sÜ " cña TrÇn Quèc TuÊn lµ bµi v¨n s«i sôc nhiÖt huyÕt, tràn đầy khí thế quyết chiến quyết thắng. Đó là tác phẩm tiêu biểu cho chủ nghĩa yêu nớc cao đẹp nhất của thời đại chống Mông - Nguyên. Qua đoạn trích đã học hãy làm sáng tỏ điều trên §Ò 5: Hãy chứng minh sự phát triển của ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc qua ba văn bản: Chiếu dời đô, Hịch tớng sĩ , Nớc Đại Việt ta. Đề 6:Dựa vào văn bản Chiếu dời đô, Hịch tớng sĩ, Nớc Đại Việt ta, hãy làm sáng tỏ vai trò của ngời lãnh đạo anh minh đối với vận mệnh đất nớc… ĐỀ 8 : Bạn em chỉ thích trò chơi điện tử mà tỏ ra thờ ơ không quan tâm tới thiên nhiên, em hãy chứng minh cho bạn thấy: Thiên nhiên là nơi cho ta sức khoẻ, hiểu biết, niềm vui vô tận. và vì thế, chúng ta cần gần gũi với thiên nhiên, yêu mến thiên nhiên A. Mở bài :- Thiên nhiên là nơi cho ta sức khoẻ, hiểu biết niềm vui và chúng ta cần gần gũi thiên nhiên. B. Thân bài: + Luận điểm 1: Thiên nhiên là nơi cho ta sức khoẻ - Nếu đứng trong một căn phòng nhỏ, và dầy khói thuốc lá và ở ngoài kia là thiên nhiên hùng vĩ, có núi, có sông thì bạn sẽ chọn nơi nào? - Con người nếu như không có thiên nhiên thì con ngời chỉ như một cái máy, chắc chắn không ai có thể thoát khỏi hội chứng của sự căng thẳng. Thiên nhiên chính là liều thuốc bổ đối với sức khoẻ của con người + Luận điểm 2: Thiên nhiên đem đến cho ta sự hiểu biết niềm vui - Tham quan thiên nhiên ta sẽ tích luỹ được các kiến thức về sinh học, vật lý hay hoá học. - Thiên nhiên là nơi ta thực hành những kiến thức mà ta tích luỹ được qua sách vở - Gần gũi với thiên nhiên là thêm yêu đời, yêu cuộc sống, tạo nên cảm hứng sáng tác văn học. (Dẫn chứng một số nhà văn gần gũi với thiên nhiên trong văn học:Nguyễn Trãi trong Côn Sơn ca).

(23) * Cần gần gũi với thiên nhiên, yêu mến với thiên nhiên. Bằng cách: Cùng gia đình có những ngày nghỉ cuối tuần đến với thiên nhiên; su tần các mẫu trong thiên nhiên; vẽ tranh phong cảnh; chăm sóc cây xanh ... C. Kết bài -. Lời kêu gọi mọi người hãy gần gũi với thiên nhiên. Đề 9 :Hãy viết một bài văn nghị luận để khuyên một số bạn còn lười học, đi học không chuyên cần. Trong lớp ta, từ đầu năm nay đã xảy ra một số tình trạng các bạn ham chơi, lười học nên kết quả học tập học kì một không được tốt. Do hỏng một khoản kiến thức khá lớn nên hầu như các bạn hụt hẫng, mất đi niềm tin không cố gắng được trong những học kì còn lại và những năm học sau này. Các bạn hãy nhgĩ đến tương lai khoa học sau này, một tương lai công nghệ hoá hiện đại hoá, tất cả mọi thứ đều có sự tiến bộ vượt bậc. Liệu không có kiến thức trong đầu bạn có làm được chuyện gì ra hồn trong tương lai mình không ?Bạn theo đuổ kịp sự hiện đại đó không? Các bạn muốn bây giờ mình vui chơi thoải mái, thả mình với thời gian, hay muốn sau này mình sẽ làm được một điều gì đó cho nhân loại, bạn sẽ hết sức vinh dư, đi đâu cũng được mọi người khen ngợi, ca tụng, tiếng thơm còn lưu lại lịch sử khoa học muôn đời. Nếu bây giờ, bạn học hành không đàng hoàng, không cố gắng, lơ là, chễnh mảng, tương lai bạn sẽ ra sao? Mọi người chê cười, xỉ nhục bạn, vì bạn quá quê mùa so với thời đại, bạn quá ngu dốt, bạn đi đâu người ta cũng sẽ chẳng buồn để ý đến sự có mặt của bạn, thậm chí chê bai, có thể đuổi bạn đi nữa, bạn chịu nổi một ngày mai như thế không? Bạn chọn một tương lai thế nào? Chắc hẳn, bạn sẽ chọn tương lai tốt đẹp kia và bạn không hề muốn tương lai còn lại xảy ra trong cuộc đời mình. Nếu bạn muốn thế thì tại sao bạn không học? Đó chỉ là chuyện tương lai, còn hiện tại, kết quả học tập của các bạn không tốt, làm gia đình, thầy cô buồn phiền.Chắc hẳn, không có ai muốn ngườithân mình, học trò mình có kết quả học tập không tốt. Các bạn có thể vừa học vừa chơi nhưng làm sao bạn “nghiện” học chứ đừng nghiện game. Một khi bạn đã hiểu nghĩa thực sự của từ “học”, lúc đó bạn sẽ say mê học, không ngừng học, học lúc đó đối với bạn là một điều không thể thiếu trong cuộc sống, một ngày không học đối với bạn chẳng còn ý nghĩa gì. Đó là sự “nghiện tốt đẹp”. Và khi bạn lớn lên với biết bao kiến thức đã trao dồi từ bây giờ, bạn sẽ làm được gì nào? Một nhà bác học, sử học uyên bác, nhà chiêm tinh học tài ba,nhà khoa học, vật lí học vĩ đại của nhân loại hay bác sĩ, nhạc sĩ , nhà văn,... biết bao công việc tốt đang chờ bạn trong tương lai. Như BÁc hồ đã từng nói ;”trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”. Vậy từ hôm nay, bạn hãy học, học vì xã hội, đất nước Việt Nam, vì tương lai của chính mình các bạn nhé! Đề 2 : Hình ảnh Bác Hồ hiện ra như thế nào qua hai bài thơ:Tức cảnh Pác- pó và Ngắm Trăng? - Vẻ đẹp tâm hồn tuyệt vời của Bác Hồ, tâm trạng của một con người yêu thiên nhiên say đắm,vui thích được sống giữa thiên nhiên của đất nước mỡnh. Tâm hồn nghệ sĩ ấy đó bồn chồn náo nức trong một đêm trăng đẹp giữa chốn lao tù" Đối thử lương tiêu nại nhược hà". - Tâm hồn nghệ sĩ nhưng Bác Hồ trước sau vẫn là một chiến sĩ cách mạng vĩ đại. Qua hai bài thơ của người toát lên một tinh thần lạc quan, một nghị lực cách mạng phi thường vượt lên mọi gian khổ vật chất để tìm thấy niềm vui lớn lao chân chính sảng khoái ung dung trong công việc cách mạng. - Giữa hang sâu trong rừng vắng, Người vẫn là "sang".Bị giam trong ngục, Người vẫn say sưa ngắm trăng. Như vậy qua hai bài thơ nhỏ đó cho thấy một nhân cách lớn, một tâm hồn lớn: Bác Hồ vừa là chiến sĩ cách mạng vừa rất nghệ sĩ Đề 3 Sách là tài sản quý giá, là bạn tốt của con người. Em hãy viết một bài thuyết phục.

(24) bạn thân chăm chỉ đọc sách. Ngày nay,chúng ta ai cũng cần phải có kiến thức để nuôi sống mình và gia đình mình,nhưng kiến thức ở đâu ? Nó nằm trong những cuốn sách vì vậy sách là tài sản quý giá,là người bạn tốt của con người,chúng ta phải chăm chỉ đọc sách. Sách là sản phẩm của trí tuệ con người,sách là tài sản vô cùng quý giá.Sách mang nhiều kiến thức phong phú,giúp ta có những kiến thức làm những cột mốc xuất phát để ta có thêm nhiều kiến thức khác.Sách lưu giữ nhiều kiến thức phong phú về nhiều lĩnh vực khác nhau:những cuộc khởi nghĩa của ông cha ta được ghi trong sử sách,những bài văn hay có trong sách Ngữ Văn,những bài Toán khó nhưng có nhiều cách giải hay trong sách Toán và Bài tập Toán...Những kiến thức này đều xuất phát trong những cuốn sách từ cổ chí kim.Nếu chúng ta còn thắc mắc về những điều mà mình chưa rõ thì thì sách sẽ giúp chúng ta cập nhật thông tin một cách đơn giản mà nhanh nhất.Chúng ta còn có thể giải mã được thắc mắc của chính mình và tìm hiểu thêm được nhiều kiến thức phong phú khác từ những cuốn sách hay mà quý giá.Sách đưa ta đến chân trời của kiến thức,một chân trời kiến thức vô tận,giúp ta mở rộng thêm hiểu biết,là chìa khoá mở ra tri thức giúp đỡ ta sau này khi chúng ta bước vào đời sống tự lập.Sách còn đưa ta đến nơi của những cảm xúc lãng mạn:những cảnh thiên nhiên rất đẹp và những nhân vật tốt bụng luôn cứu giúp người khi hoạn nạn;cho ta biết thêm những tình cảm tốt đẹp:đức tính trung thực,thuỷ chung...Sách giáo dục chúng ta trở thành người tốt.Ai cũng biết những người thành đạt,nổi tiếng trên thế giới như Bác Hồ,Lenin,Lê Quý Đôn...Họ là những con người rất ham đọc sách,luôn tìm tòi kiến thức từ sách vở.Rõ ràng sách luôn là tài sản quý báu,người bạn quan trọng của con người. Có người hay hỏi rằng:"Đọc sách như thế nào để có hiệu quả cao ?".Chúng ta có thể đọc sách ở nhiều nơi:thư viện,nhà trường,vào thời gian rãnh rỗi khi đang ở nhà...Chúng ta phải lựa chọn sách để đọc,phù hợp với lứa tuổi mọi người.Có nhiều loại sách để chúng ta có thể lựa chọn nhưng phổ biến nhất là hai loại sách:loại thứ nhất là sách kiến thức phổ thông dùng cho học sinh và các học giả chuyên môn;loại thứ hai là sách có kiến thức chuyên môn,dùng để trau dồi cho chuyên môn.Khi đọc sách chúng ta phải vừa đọc,vừa ghi lại những ý quan trọng và những ý mà mình cần thiết nhất.Chúng ta nên ghi vào một cuốn sổ riêng để tiện sử dụng khi cần thiết chúng ta phải vận dụng những kiến thức học được trong sách vào cuộc sống hàng ngày,như vậy thì chúng ta có thể nhớ kĩ hơn những kiến thức học được trong sách.Chúng ta cần phải kiên trí đọc sách để tạo thành thói quen cho mình,phải đọc sách theo những điều trên đây thì mới cho ta hiệu quả cao của việc đọc sách. Sách luôn là người bạn thân,luôn cần thiết đối với chúng ta dù cho khoa học,kĩ thuật phát triển cao đến đâu.Sách luôn là người bạn tri kỉ,cùng ta đi hết cuộc đời,sách luôn cần thiết đối với chúng ta cho dù khoa học,kĩ thuật phát triển thì sự phát triển của nó đều nhờ vào những kiến thức có trong sách.Chúng ta phải luôn nâng niu,bảo vệ sách,giữ gìn sách để chúng luôn luôn và mãi mãi là người bạn thân của chúng ta sau này. Là người học sinh,chúng ta cần phải luôn luôn đọc sách vì nhờ vào việc đọc sách mà chúng ta mới có nhiều kiến thức về thế giới chúng ta đang sống và phát triển ra sao.Sách là tài sản quý giá,là người bạn thân tốt của con người.Chúng ta luôn luôn cần phải đọc sách cho dù khoa học,kĩ thuật phát triển đến đâu. Đề 4 :. Tác dụng của sách đối với đời sống con người Sách là những con tàu tư tưởng lênh đênh trên các lớp sóng thời gian và trân trọng chuyên chở thứ hàng quý báu của mình hết thế hệ này sang thế hệ khácTrước khi bàn về tác dụng chiều sâu của văn học trong xây dựng nhân cách văn hoá, tôi muốn nêu mấy suy nghĩ về vị thế của văn.

(25) học đương cố cơ bị nghiêng ngả và có chiều sút kém trong đời sống văn hoá hiện đại. Văn học trước hết là sách, là hình ảnh ngôn từ, là ngôn từ mực đen trên giấy trắng. Mấy thập kỉ nay, văn học phải cạnh tranh với một đối thủ ghê gớm mà sự lớn mạnh ngày càng hùng hậu, càng tăng sức áp đảo: đó là truyền hình. Ở những nước công nghiệp phát triển, những người viết sách (trong đó có nhà văn) tỏ ra bi quan trước sự "bành trướng" của truyền hình. Trong cuộc trả lời phỏng vấn nhà văn Julien Green nhân dịp ông thượng thọ 98 tuổi, trước câu hỏi: "Liệu có còn những cuốn sách để truyền đạt thông điệp cuối cùng của nhà văn tới những thế hệ mai sau", đại thụ của văn học châu Âu đã ngao ngán trả lời: "Sách có tồn tại nữa không trong ba, bốn chục năm nữa? Những cuốn sách sẽ nói gì ? Nhưng trong những thư viện sẽ còn lại những vết tích của thời đại chúng ta và một ngày nào đó tất cả sẽ lại xuất hiện, cũng như mỗi mùa xuân những gì tưởng như chết rồi lại tái sinh...". Một cách nhìn quá bi quan về vị thế của sách, của văn học trong cuộc sống hiện đại, hi vọng ở tương lai có nhưng xem ra hết sức mong manh. Dẫu sao, vị thế của văn học thời buổi này không được như trước nữa, Trong Lịch sử văn học phương Tây (Britannica CD 95), kết thúc chương viết về thế kỉ XX, có một nhận định đáng suy nghĩ: "... trong một số nước phát triển công nghệ cao như Mỹ, từ được in ra dường như... mất đi vị trí trung tâm của nó, vị trí ấy đã bị chuyển dịch trong tâm trí đại chúng bởi một nền văn hoá nghe nhìn…”Phương tiện của truyền hình (và cả video nữa) là hình ảnh nghe nhìn ưu thế của hình ảnh nghe nhìn là hấp dẫn và dễ tiếp nhận, không đòi hỏi nỗ lực tích cực: của trí tuệ để tiếp nhận. Buồn ngủ rũ ra vẫn có thể ngồi xem "ti vi". Đọc sách thì rất khác. Phải có nỗ lực của trí tuệ - nhiều khi phải đọc đi đọc lại, phải ngẫm nghĩ - thì như tiếp thu được. ấn tượng của hình ảnh ngôn từ bền và sâu hơn ấn tượng của hình ảnh nghe nhìn vì nó kích thích và đòi hỏi sự nỗ lực tích cực của trí tuệ. Cách đây không lâu, tôi xem trên truyền hình bộ phim Tây Sương kí lúc xem thấy vui vui, có những đoạn lý thú nhưng xem xong hầu như không nhớ gì, đến nay thì quên sạch. Nhưng câu Kiều: "Mái tây để lạnh hương nguyền/Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng" tôi học từ thời trung học, đến nay qua nửa thế kỷ vẫn nhớ, vẫn ngân nga, xao xuyến, đậm đà ý vị, đọ với bộ phim truyền hình, cán cân nghiêng hẳn về câu thơ này. Những năm gần đây truyền hình chiếu nhiều bộ phim hay. Thời gian trước, trong năm năm may ra được xem mươi bộ phim hay. Ngày nay, trong một tháng, khán giả truyền hình đã được xem một số lượng phim hay nhiều hơn. Tuy nhiên, riêng tôi, đã được xem và thực sự thích thú với nhiều bộ phim, nhưng điểm lại thì chẳng nhớ được bao nhiêu. Có thể hình ảnh nghe nhìn đâu đó phát huy năng lực trực giác và để lại những dấu vết trong vô thức. Nhưng trí tuệ về cơ bản phải được rèn luyện và phát triển bằng đọc sách. Không phải hình ảnh nghe nhìn mà chữ và ngôn từ mới tạo ra cái cốt vững chãi cho trí tuệ. Vả chăng, nói như Maiakovsky, trong tim, trong óc của con người, có những chỗ bất cập đối với hình ảnh nghe nhìn, chỉ có thơ (tức là ngôn từ cao cấp) mới len vào được, chỉ có thể len được vào bằng thơ.Con người không phải lúc nào cũng làm chủ được bản thân mình. Vả chăng hiểu được bản thân mình không phải là dễ. Văn học có tác dụng to lớn và sâu sắc giúp cho con người hiểu được chính mình. Khoa học khai hoá nhận thức về tự nhiên, về xã hội và con người nói chung. Nhưng trong đời sống tâm hồn và tâm lý của con người ngày càng trở nên phức tạp có những mảng, những lớp chiều sâu, những uẩn khúc chỉ có văn học và nghệ thuật mới soi thấu chuẩn bị cho sự tự ý thức. Trái tim của con người có những lý riêng mà lý trí của khoa học khó nắm bắt. Có những, tác phẩm đọc xong ta thấy bàng hoàng: Lần đầu tiên ta nhận ra được con người thật của mình. "Người cao thượng không phải là không bao giờ đê tiện, người cao thượng biết rằng mình có những lúc đê tiện" (Bielinxky). Stendhal cũng đã từng nói đến tác động của văn học, tới sự tự kỉ ý thức tiếp thu đạo đức. Đến đây có thể thấy rõ hơn vai trò của văn nghệ trong đời sống đạo đức: nó giúp cho con người tự biết mình, cả những mặt yếu lẫn mặt mạnh, những tiềm lực lớn lao ta không ngờ đến. Tác động gián.

(26) tiếp này nhiều khi còn mạnh mẽ hơn sự "cải tạo" trực tiếp. quan niệm truyền thống về văn học coi trọng tác dụng trực tiếp của văn học. Nhưng có một quan niệm khác về chức năng giáo dục của văn học. Triết gia Seneca (khoảng 4 TCN - 65) là người thấu hiểu điều này: "Vấn đề không phải là ở chỗ văn học nghệ thuật có thể cung cấp đạo đức mà ở chỗ chúng chuẩn bị tâm hồn cho sự tiếp thu đạo đức". Những tác phẩm cổ điển bao giờ cũng có giá trị tâm lý sâu sắc, phát huy sự tự ý thức của người đọc và đây là một sự chuẩn bị quan trọng cho sự hoàn thiện đạo đức. Chỉ tham gia vào thực tiễn xã hội con người .mới được rèn luyện và thực sự trưởng thành. Nhưng sự cải hoá và sự tiến bộ của con người không thể là kết quả tự phát của sự tham gia công tác thực tiễn, nhất là phải có sự chuẩn bị, sự trang bị. Cách mạng tư tưởng và văn hoá là sự chủ động của con người trong sự cải tạo bản thân mình. Thực tiễn có thè tác động tới tư tưởng con người theo những chiều hướng rất khác nhau. Thực tiễn chiến trường đã từng là trường học dũng cảm cho bao thế hệ thanh niên, nhưng cũng có những kẻ trở về với tâm trạng khiếp nhược. Trong thực tế, song song với quá trình tham gia thực tiễn thì ở bên trong chủ thể thường diễn ra một cuộc hành trình tinh thần khá phức tạp: Quản lý công tác thực tiễn của cá nhân tương đối dễ, có thể định lượng và kiểm tra. được. Nhưng hành trình tinh thần lại diễn ra bên trong ý thức của cá nhân, ở cõi thầm kín nhất một mình mình biết, một mình mình hay", những người xung quanh khó nhận biết. Giữa cuộc hành trình tinh thần quá trình tham gia thực tiễn không phải lúc nào cũng có sự tương đồng. Công tác thực tiễn được thực hiện theo quy định chung nhưng hành trình tinh thần lại đi theo một nẻo khác. Có những người công tác vẫn "tốt", hạnh kiểm đúng đắn, có thành tích hẳn hoi nhưng bất thần một cơ hội nào đó bộc lộ ra một nhân cách bên trong mục ruỗng, biến chất từ một lúc nào mà tập thể không hay. Chính những cuộc hành trình bên trong này mới có ý nghĩa quyết định đối với sự cải tạo bản thân con người. Chính những thể hiện và những kinh nghiệm của những chuyến hành trình tinh thần này mới tạo thành nhân cách của cá nhân. Vai trò dẫn dắt của văn nghệ là ở sự định hướng, sự chuẩn bị cho cá nhân làm những cuộc hành trình tinh thần của nó: Những tác phẩm tết soi đường cho cá nhân bằng ánh sáng của lẽ phải, định hướng đúng cho những cuộc hành trình, chuẩn bị cho cá nhân những tâm thế tích cực, trang bị cho những cuộc hành trình tinh thần cần thiết: Thái độ nghiêm chỉnh và dũng cảm đối với cuộc sống, thái độ nghiêm khắc đối với bản thân mình, cách ứng xử có lý, lòng tự trọng tự tin, tình đồng chí đồng đội, tình thương và lòng độ lượng, những kinh nghiệm làm người xứng đáng... (Các) nguồn Văn học và nghệ thuật có một vai trò đặc biệt quan trọng: quản lý sự cải hoá, sự hình thành nhân cách bên trong con người, ở mỗi con người. Văn nghệ sĩ là một loại cán bộ quản đặc biệt. Vì nếu như người nghệ sĩ có tài năng hiểu lòng người, hoà làm một với nhân dân và cộng đồng tâm huyết của mình thì hoạt động nghệ thuật là loại công tác quản lý có hiệu quả sâu sắc và gọn nhẹ nhất, tác động trực tiếp tới đối tượng không phải thông qua những cấp trung gian, tránh được tệ quan liêu giấy tờ. Ngày nay, hơn bao giờ hết cần nói đến phẩm giá của sự thật, phẩm giá của sự trung thực và ngôn ngữ trung thực. Tuy nhiên không thể quên một tác phẩm nói đúng sự thật chưa hẳn đã là một tác phẩm nghệ thuật. Nghệ thuật là cái tinh thần toát lên từ sự thật, đúng hơn từ sự tổng hoà chân, mĩ, thiện. Trong sáng tác nghệ thuật, cùng với sự khẳng định sự thật, nhất thiết phải có những phát hiện nghệ thuật... Trước hết, đó là sự phát hiện những điều bí ẩn và huyền diệu. Trong đời sống tâm hồn con người, trong những số phận và tính cách con người rất khác nhau, trong những bước thăng trầm lịch sử động đến số phận của cả một dân tộc hoặc nhiều dân tộc, có biết bao điều bí ẩn, huyền diệu mà chỉ tư duy khoa học không chưa đủ, phải có trực giác nghệ thuật thì mới phát hiện được. Đành rằng bản thân sự công bố sự thật có thể hết sức quan trọng. Đành rằng có những tác phẩm giá trị tư tưởng và nghệ thuật không bao lăm nhưng trở thành nổi tiếng nhờ cái sự thật được.

(27) công bố. Trong văn học nghệ thuật - có thể tìm thấy ở đây một sự khác biệt với báo chí còn quan trọng hơn sự thông báo - sự công bố sự thật là việc giáo dục năng lực cảm nhận sự thật. Quen sống với sự dối trá, mập mờ, khả năng cảm nhận sự thật ở con người có thể bị cùn đi, thậm chí có thể bị dị ứng, khi buộc phải nhìn sự thật. Cũng không kém phần quan trọng là sự giáo dục năng lực cảm nhận những nỗi đau nhân tình, sự giáo dục năng lực cảm nhận cái đẹp. Quen với lối sống bo bo, lúc nào cũng chỉ nghĩ đến mình, vơ vét cho mình, khiến năng lực cảm nhận nỗi đau của những người xung quanh có thể bị mai một, có thể đi đến chỗ hoàn toàn dửng dưng với số phận của người khác. Mặt khác, cuộc sống hiện đại hầu như ở khắp mọi nơi ngày càng mang tính chất thực dụng - với nghĩa xấu nhiều hơn là với nghĩa tốt của từ này - trên cơ sở này, năng lực cảm nhận cái đẹp ở con người ngày càng sút kém, càng nghèo đi. Hơn lúc nào hết phải nhấn mạnh vào chức năng giáo dục của văn học nghệ thuật. Nhưng chỉ nói đến giáo dục đạo đức thì quá ít. Giáo dục năng lực cảm nhận sự thật, năng lực cảm nhận nỗi đau nhân tình, cảm nhận cái đẹp - đó là sứ mệnh vĩnh cửu, bao trùm của văn học nghệ thuật. Đề 5: Thuyết minh về tác hại của thuốc lá trong đời sống. Hút thuốc lá là thói quen ở nhiều nước kém phát triển. Nếu mỗi ngày bạn ở trong phòng với người hút thuốc lá một giờ, nguy cơ mắc ung thư phổi của bạn sẽ cao gấp 100 lần so với những người sống 20 năm trong một toà nhà chứa thạch tín (asen). Món hàng độc hại này còn là thủ phạm khiến 1,3 triệu người Việt Nam rơi xuống mức đói nghèo. Mỗi năm, thế giới có 5 triệu người chết vì thuốc lá, nhiều hơn số tử vong do tai nạn, bị lao và AIDS cộng lại. Nếu không có biện pháp ngăn chặn, sau 25 năm nữa, con số này sẽ là 10 triệu ca; 2/3 trong số đó thuộc các nước đang phát triển. Ông Đinh Ngọc Sỹ, Giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Trung ương, cho biết, một nửa số người thường xuyên hút thuốc sẽ chết sớm do các bệnh liên quan đến thuốc lá; họ phải chấp nhận mất đi 12-25 năm tuổi thọ. Thuốc lá phải chịu trách nhiệm trong 87% tổng số ca ung thư phổi, 8090% số ca bệnh COPD. Nó cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư lên 10-15 lần. Thuốc lá cũng gây suy thoái giống nòi do làm giảm khả năng sinh sản ở cả nam và nữ. Với hơn 400 chất độc, nó làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, tăng bạch cầu trong tinh dịch, giảm khả năng phóng tinh. Tỷ lệ mắc bệnh liệt dương tăng gấp đôi ở những người hút thuốc. Đối với phụ nữ, thuốc lá gây mãn kinh sớm, giảm khả năng mang thai, tăng nguy cơ sẩy, sinh con thiếu tháng, nhẹ cân, thai chết lưu. Người hút thuốc không chỉ gây bệnh tật cho mình mà còn làm hại người khác, nhất là thân nhân, vì việc hút thuốc lá thụ động cũng đem lại hậu quả nghiêm trọng không kém so với hút chủ động. Khói thuốc đặc biệt có hại cho trẻ em. Nó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới như viêm phế quản, viêm phổi, làm bệnh hen trở nên nặng nề hơn. Ở Việt Nam, do tỷ lệ người hút thuốc rất cao (56% nam giới) nên số người bị phơi nhiễm khói thuốc cũng rất lớn. Trên 50% số người không hút phải tiếp xúc với khói thuốc ít nhất 30 phút/ngày. Theo khảo sát ở 5 tỉnh đại diện cho 5 vùng kinh tế, cứ 10 học sinh thì có 6 em bị phơi nhiễm khói thuốc tại nhà. Bệnh tật sẽ trầm trọng hơn ở những người làm trong ngành công nghiệp thuốc lá. Phần lớn trong số họ bị bệnh xanh thuốc lá do chất nicotin thấm dần qua da sau những ngày tiếp xúc với lá thuốc. Các triệu chứng thường thấy gồm buồn nôn, nôn oẹ, ốm yếu, nhức đầu chóng mặt, thậm chí co thắt vùng bụng, khó thở, rối loạn huyết áp và nhịp tim. Không chỉ gây bệnh, thuốc lá còn gây thiệt hại kinh tế rất lớn cho xã hội. Mỗi năm, một người.

(28) có hút thuốc ở Việt Nam chi gần 700.000 đồng cho thuốc lá. Với 12 triệu người hút, một năm chúng ta tốn hơn 8.200 tỷ đồng cho mặt hàng này. Số tiền đó đủ để mua lương thực nuôi sống 10,6 triệu người. Cũng như xu hướng chung của thế giới, số người hút thuốc tại Việt Nam tập trung nhiều nhất ở nhóm thu nhập thấp. Tiền chi cho thuốc lá chiếm một phần không nhỏ trong ngân quỹ vốn đã eo hẹp của họ và ảnh hưởng đến các chi tiêu về quần áo, giáo dục, y tế. Một khảo sát gần đây cho thấy, chi tiêu cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp đôi mức chi cho khám chữa bệnh. Mặt khác, bệnh tật mà thuốc lá đem lại đã tăng thêm gánh nặng kinh tế cho mỗi gia đình và làm mất đi lực lượng lao động. Vì thuốc lá, những người nghèo ngày càng trở nên kiệt quệ. Cái vòng luẩn quẩn nghèo đói - thiếu hiểu biết - hút thuốc - bệnh tật, nghèo đói... sẽ không bao giờ kết thúc nếu thuốc lá chưa được loại trừ ra khỏi cuộc sống người dân. Với việc tham gia Công ước khung về kiểm soát thuốc lá, Việt Nam đang cố gắng tiến dần tới mục tiêu này. ……………………………………………………………………….. Đề 6 . : Bài thơ "Ngắm trăng" thể hiện lòng yêu thiên nhiên và phong thái ung dung của Bác Hồ trong cảnh tù đày. Em hãy viết bài giới thiệu về tác giả, tác phẩm và làm sáng tỏ nội dung trên . ĐÁP ÁN 1. Giới thiệu tác giả : - Hồ Chí Minh (1890 - 1969) tên gọi thời niên thiếu là Nguyễn Sinh Cung, lúc đi dạy lấy tên Nguyễn Tất Thành, trong thời kỳ đầu hoạt động cách mạng mang tên Nguyễn Ái Quốc. Sinh tại Kim Liên ( Làng Sen ), Nam Đàn, Nghệ An. Song thân Người là cụ Nguyễn Sinh Sắc và cụ Hoàng Thị Loan . - Hồ Chí Minh là người chiến sĩ cộng sản tiên phong trong phong trào cách mạng Việt Nam. Từ trẻ, người đã nung nấu ý chí cứu nước, sớm bôn ba tìm đường giải phóng dân tộc. Sau 30 năm ở nước ngoài, tháng 2 - 1941, Người về nước, trực tiếp lãnh đạo cách mạng ở Việt Nam. Đến năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Người, Cách mạng tháng Tám thành công, khai sinh ra nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà. Người được bầu làm vị Chủ tịch đầu tiên của nhà nước non trẻ ấy. Từ đó, Người luôn đảm nhiệm những chức vụ quan trọng nhất của Đảng và Nhà Nước, lãnh đạo toàn dân giành thắng lợi trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại chống Pháp và chống Mỹ. - Hồ Chí Minh vừa là nhà chính trị lỗi lạc, vừa là nhà văn hoá lớn. Trong sự nghiệp lớn lao của Người có một di sản đặc biệt, đó là sự nghiệp văn học. Bên cạnh văn chính luận và truyện ký, thơ ca là một lĩnh vực nổi bật trong sự nghiệp đó. 2. Giới thiệu tác phẩm: - Bài thơ " Ngắm trăng " trích trong tập " Nhật ký trong tù "- tập thơ được Bác viết trong nhà tù Tưởng Giới Thạch, tại Quảng Tây - Trung Quốc, từ tháng 8 - 1942 đến tháng 9 - 1943 - Bài thơ viết bằng chữ Hán, thể thất ngôn tứ tuyệt, bản dịch của Nam Trân. 3. Chứng minh nội dung vấn đề: Học sinh có thể lồng ghép hai nội dung một cách hài hoà, nhuần nhuyễn. Sau đây là một số gợi ý :.

(29) a. Lòng yêu thiên nhiên: - Bác chọn đề tài về thiên nhiên (Trăng). Bác nghĩ đến trăng và việc ngắm trăng ngay cả khi bản thân bị giam cầm, đày đọa. - Sự xốn xang, bối rối rất nghệ sĩ trước cảnh đẹp đêm trăng của Bác. - Sự giao hoà tự nhiên, tuyệt vời giữa con người và vầng trăng tri kỷ. Tình cảm song phương cho thấy mối quan hệ gắn bó tri âm giữa trăng và người. b. Phong thái ung dung: -Hoàn cảnh khắc nghiệt của nhà tù Tưởng Giới Thạch không trói buộc được tinh thần và tâm hồn người tù, không làm mất đi nét thư thái ung dung vốn sẵn có ở Bác. - Bác tự do rung động với vầng trăng, với cảnh đẹp bất chấp hoàn cảnh, bất chấp cái song sắt tàn bạo - biểu tượng cụ thể của nhà tù. (Cuộc vượt ngục tinh thần). - Nét nổi bật của hồn thơ Hồ Chí Minh là sự vươn tới cái đẹp , ánh sáng, tự do. Đó chính là sự kết hợp giữa dáng dấp ung dung tự tại của một hiền triết - thi nhân với tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cộng sản . . Đề bài 7. Hãy nói "không" với các tệ nạn. ( Gợi ý: Hãy viết một bài văn nghị luận để nêu rõ tác hại của một số tệ nạn xã hội mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ như cờ bạc, thuốc lá, tiêm chích ma túy hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh Chúng ta đang sống trong một đất nước không ngừng phát triển trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ. Để làm được điều đó,chúng ta phải vượt qua các trở ngại,khó khăn. Một trong số đó là các tệ nạn xã hội như: ma túy, cờ bạc, văn hóa phẩm đồi trụy. Nhưng đáng sợ nhất chính là ma tuý. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về tác hại to lớn của ma túy để phòng tránh cho bản thân, gia đình và xã hội. Để phòng chống một tệ nạn thì chúng ta cần biết rõ về tệ nạn đó. Ma túy là một loại chất kích thích, gây nghiện có nguồn gốc từ cây túc anh hoặc nhựa cây thuốc phiện được trồng ở 12 tỉnh miền núi phía Bắc Việt nam hay từ lá, hoa, quả cây cần sa được trồng ở các tỉnh giáp ranh biên giới Việt Nam – Campuchia. Đặc biệt là ma túy có một ma lực dẫn dụ ghê gớm, khiến người bị dính vào không thể cưỡng lại được, chẵng khác gì “ma đưa lối, quỷ đưa đường”. Ma túy tồn tại ở nhiều dạng như tép, nước, bột, hồng phiến, bạch phiến, thuốc…và được sử dụng bằng nhiều hình thức hút, chích, hít…Nó được coi là tệ nạn đáng sợ nhất vì sức dẫn dụ con người không kể tuổi tác và khả năng gây nghiện nhanh chóng. Hơn thế nữa, ma túy còn là ngọn nguồn của những tệ nạn xã hội khác. Chúng ta thường nghe nói ma túy rất có hại nhưng mấy ai hiểu được tác hại thật sự của nó! Trước tiên, nó gây hại trực tiếp đến người nghiện. Về sức khỏe, ma túy gây ra các bệnh khôn lường cho cơ thể. Người nghiện sẽ bị hư hại niêm mạc mũi nếu dùng ma túy theo dạng hít, có khả năng ngưng thở đột ngột, gây nguy hiểm tính mạng. Còn dùng theo dạng hút thì cơ quan chịu ảnh hưởng là phổi. Phổi sẽ bị tổn thương nghiêm trọng, gây ung thư phổi, viêm đường hô hấp, nhiễm trùng phổi…Và nguy hiểm nhất là dùng ma túy dạng chích, đây là con đường ngắn nhất dẫn đến AIDS. Người tiêm đâu có biết rằng trên mũi kim là hàng vạn quả cầu gai gây căn bệnh thế kỉ hiểm nghèo, cứ thế họ truyền tay nhau tiêm chúng, đưa virus vào máu của mình. Ở những tụ điểm tiêm chích, họ còn pha thêm các chất bẩn gây áp-phê, hậu quả là các con nghiện phải cưa cụt tay chân hay nhiễm trùng máu. Ấy là chưa kể đến tình trạng bị chết do sốc thuốc. Câu chuyện “cái chết trắng” của nhà tỉ phú trẻ Raphael, chết ngay bên đường do dùng bạch phiến quá liều. Những người.

(30) nghiện lâu ngày rất dễ nhận ra, người gầy gò, da xám, tóc xơ xác. Hệ thần kinh bị tổn thương nặng do ảnh hưởng của thuốc, kém tập trung, suy nghĩ, chán nản và thiếu ý chí vươn lên nên việc cai nghiện cũng khó khăn. Đáng ghê sợ hơn, người mới nghiện heroin, khi “phê” thường gia tăng kích thích tình dục, dẫn đến hành vi tình dục không an toàn, có thể bị lây nhiễm HIV, nhưng nếu sử dụng lâu ngày sẽ làm suy yếu khả năng tình dục. Không chỉ dừng ở đó, tiêm chích ma túy còn hủy hoại con đường công danh, sự nghiệp của người nghiện. Đã có bao bài học, biết bao câu chuyện kể về những công nhân, kĩ sư… đã gục ngã trước ma túy, để rồi bị bạn bè, đồng nghiệp xa lánh, con đường tương lai tươi sáng bỗng vụt tắt, tối tăm. Và nhất là những bạn học sinh, tuổi đời còn quá dài mà chỉ vì một phút nông nỗi, bị bạn bè rủ rê đã đánh mất tương lai. Thật đáng thương! Ma túy không những gây hại cho người dùng nó mà còn cho cả gia đình của họ, khiến họ trở mất dần khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình. Những gia đình có người nghiện ma túy bầu không khí lúc nào cũng lãnh đạm, buồn khổ. Công việc làm ăn bị giảm sút do không được tín nhiệm. Nền kinh tế cũng theo đó mà suy sụp. Bởi những người một khi đã nghiện thì luôn có nhu cầu hơn nữa về ma túy, đồng nghĩa với việc họ phải có tiền, mà tiền thì lấy từ đâu? Từ chính gia đình của họ chứ không đâu xa. Rồi những người vợ, người mẹ sẽ ra sao khi thấy chồng, con mình vật vã khi thiếu thuốc, khi lìa bỏ cõi đời vì mặc cảm, vì bệnh tình đã tới giai đoạn cuối? Thật đau xót cho những gia đình bất hạnh có người nghiện ma túy. Không dừng lại ở đó, ma túy còn như một con sâu đục khoét xã hội. Khiến cho an ninh, trật tử, quốc phòng bất ổn. Khi muốn thõa mãn cơn ghiền, con nghiện không từ một thủ đoạn, hành vi trộm cắp, giết người nào để có tiền mua heroin, hoặc nổi máu anh hùng xa lộ, đua xe, lạng lách. Những con nghiện mà không được gia đình chấp nhận sẽ đi lang thang làm mất vẻ mỹ quan,văn minh lịch sự của xã hội,vật vờ trên những con đường. Không chỉ thế, nhà nước, xã hội còn phải tốn tiền để tổ chức lực lượng phòng chống và giải quyết những thiệt hại do con nghiện gây ra. Mất tiền xây dựng các trại cải tạo, giáo dục, điều trị cho người nghiện. Một thiệt hại lớn mà ma túy gây ra cho nền kinh tế quốc gia là ngành du lịch bị giảm sút. Các bạn thử nghĩ xem, có ai dám đi du lịch sang một đất nước, một thành phố mà toàn người bị HIV/AIDS. Rồi họ sẽ nghĩ gì về nước ta, họ sẽ nhìn nước ta với ánh mắt khinh thường, chẳng ai dám đầu tư vào đây nữa. Quả là một mất mát, thiệt hại cho nước nhà! Nhưng các bạn đừng lo, nếu chúng ta biết cách phòng chống thì những mối nguy ngại trên sẽ được giải quyết, sẽ không còn tệ nạn ma túy nữa. Mỗi người phải có trách nhiệm, tích cực tuyên truyền, giáo dục cho người thân mình sự nguy hiểm của ma túy để không ai bị chết vì thiếu hiểu biết. Luôn tránh xa với ma tuý bằng mọi cách, mọi người nên có ý thức sống lối sống lành mạnh, trong sạch, không xa hoa, luôn tỉnh táo, đủ bản lĩnh để chống lại mọi thử thách, cám dỗ của xã hội. Đồng thời cũng lên án, dẹp bỏ tệ nạn bằng cách không tiếp tay cho chúng. Nếu lỡ vướng vào thì phải dùng nghị lực, quyết tâm, vượt lên chính mình để từ bỏ con đường sai trái. Bên cạnh đó nhà nước cũng phải đưa những người nghiện vào trường cai nghiện, tạo công ăn việc làm cho họ, tránh những cảnh " nhàn cư vi bất thiện", giúp họ nhanh chóng hoà nhập với cuộc sống cộng đồng, không xa lánh, kì thị họ. Ma túy quả là một con quỷ khủng khiếp nhất của gia đình và xã hội, còn hơn cả bệnh tật và đói khát. Chúng ta vẫn có thể phòng trừ nanh vuốt của con quỷ dữ này. Mỗi chúng ta phải nêu cao cảnh giác, chung tay ngăn chặn nó, mở rộng vòng tay đỡ lấy những người nghiện, đừng để họ lún quá sâu vào bóng tối. Đặc biệt là học sinh chúng ta phải kiên quyết nói không với ma túy, xây dựng một mái trường, một xã hội không có ma túy. Đất nước Việt Nam vẫn ngày một phát triển và hội nhập với thế giới. Vì vậy tiến đến một xã hội văn minh,đời sống phát triển luôn là ước mơ của mỗi người chúng ta.Tuy nhiên xã hội văn.

(31) minh không có nghĩa là mọi thứ đều tốt đẹp mà ẩn mình trong cái văn minh ấy lại chính là những tệ nạn xã hội _vấn nạn của mỗi quốc gia và là một vấn đề nhức nhối cần phải loại bỏ. Vậy tệ nạn xã hội là gì ? Với điều này không phải ai cũng biết.tệ nạn xã hội là một hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi làm sai lệch chuẩn mực đạo đức của con người khiến người ta lao vào con đường phạm pháp gây vi phạm đạo đức và pháp luật, để lại hậu quả xấu cho con người và đời sống xã hội. Những tệ nạn xã hội xảy ra khi có mâu thuẫn, cạnh tranh giữa người với người trong cùng một cộng động vì cuộc sống sinh nhai của mình. Vì vậy tệ nạn xã hội cũng đang là một vấn đề làm nhức nhối các nhà chức trách và cần sớm được loại bỏ. Phần lớn, đối tượng ra vào tệ nạn xã hội chính là những nam nữ thanh niên tuổi đời còn rất trẻ. Họ sa vào những tệ nạn xã hội vì chỉ xem nó như những trò đùa. Họ xem thường pháp luật và ít hiểu biết.Trường hợp đó rơi vào những người có hoàn cảnh gia đình khấm khá, được cha mẹ nuông chiều, lười lao động, ham chơi, đua đòi, thích ăn diện, tất cả đưa đẩy họ đến các tệ nạn xã hội. Họ cảm thấy tò mò, thích được tìm thấy cái cảm giác mà họ chưa được biết đến. Trong hoàn cảnh đó họ không có lập trường và không tự chủ được bản thân mình. Tuy nhiên, đó chỉ là đa số còn phần thiểu số còn lại thì khác hẳn, họ không có hoàn cảnh khấm khá mà thay vào đó là do hoàn cảnh gia đình éo le, đưa đẩy. Họ bị bạn bè lôi kéo , rủ rê, dụ dỗ và thậm chí là cả ép buộc. Họ không nhận thức được rằng khi tham gia vào tệ nạn xã hội chính là tự hủy hoại đi cuộc sống và nhân cách của bản thân mình. Đến với ma túy, họ trở thành những con người khác, những con ma men khi lên cơn nghiện. Đến với bạo lực gia đình, họ bỗng trở thành những người chồng vũ phu, độc đoán, hành hạ vợ con không thương tiếc. Đến với cờ bạc, họ trở thành những con ma đói khát, luôn chờ sự may mắn đến từ những lá bái đỏ đen. Không những vậy, một khi đã sa vào tệ nạn xã hội, họ sẽ không làm chủ được chính mình.Để có thể tiếp tục ăn chơi mà không cần lao đọng thì chỉ có một cách là trộm cắp. Đã trộm một lần thì hẳn sẽ có lần thứ hai, cứ như vậy nạn trộm cắp thì cứ ngày càng tăng, xã hội ngày càng bấn loạn rồi cuối cùng là suy thoái , tồn vong. Tuy nhiên, đối với con người tác hại của tệ nạn xã hội sẽ không chỉ đơn giản là khiến cho con ngưởi mất đi nhân cách mà còn làm cho sức khỏe của họ bị ảnh hưởng trầm trọng. Huyết áp cao, tắc động mạch và nhồi máu cơ tim, đó không phải là dấu hiệu của việc hút thuốc lá hay sao? Và còn những đôi mắt thâm quần, những khuôn mặt phờ phạt, những thân thể tong teo nữa, đó cũng chính là tác hại của những thánh ngày ăn chơi trác táng. Tuy nhiên, đó cũng chưa là gì so với một hiểm họa khác, đó là ma túy. Đến với ma túy họ đã tự đặt chân vào con đường ngắn nhất đưa mình đến đại dịch của thế giới HIV/AISD , làm suy yếu nền kinh tế, xã hội, đất nước đồng thời lam suy vong giống nòi dân tộc.Trong số những người đó, có ai biết được rằng khi bước vào tệ nạn xã hội, họ đã trở thành gánh nặng của gia đình, đất nước. Hẳn là ai cũng biết, có quá nhiều tệ nạn xã hội trong một đất nước thì cho dù nước đó có giàu đến mấy rồi cũng sẽ kiệt quệ, một xã hội suy tồn rồi đất nước sẽ tụt hậu ,trở nên nghèo đói rồi dần dần chìm vào quên lãng . Chính vì vậy chúng ta phai tránh xa với các tệ nạn xã hội , để bảo vệ cho chính mình , bảo vệ nhân cách , danh dự của bản thân khiến cho xã hội trở nên tươi đẹp hơn . Để có một xã hội văn minh , phát triển thì đầu tiên cần phải loại bỏ những tiêu cực trong cuộc sống và đó chính là những tệ nạn xã hội . Phòng ngừa những tệ nạn xã hội không phải là trách nhiệm của bất cứ cơ quan tổ chức nào mà đó là trách nhiệm của toàn xã hội . Cần có sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội đẻ giáo dục tốt hơn. Về phía gia đình, các bậc phụ huynh cần quan tâm đến con mình nhiều hơn, không quá nuông chiều mà hãy khuyên răng chỉ bảo cho con em mình tránh xa. Về phía nhà trường, cần thường xuyên tổ chúc những buổi sinh hoạt ngoại khóa để giáo dục kỷ năng sống cho học sinh. Còn về xã hội , mọi người cần chung tay góp sức, kết hợp với các cơ quan, đoàn thể để bài trừ nhưng tệ nạn xã hội, Người Việt Nam hãy cùng nhau xây dựng một.

(32) Việt Nam mới, một Việt Nam văn minh hơn , tươi đẹp hơn. Đã biết tệ nạn xã hội nguy hiểm đến vậy thì tại sao chúng ta lại không tránh xa nó để bảo vệ nhân cách ,danh dự của bản thân cũng như để xây dựng xã hội ngày càng văn minh tươi đẹp. Hãy cầm tay và cùng nhau nói rằng: HÃY NÓI KHÔNG VỚI TỆ NẠN XÃ HỘI. *********************************************.

(33)

GIAO AN BOI DUONG HSGdoc

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về